مۇھىتتىن ئادىمىيلىكىمىزگە نەزەر

جاھان غوۋغالىرىنىڭ يالغان ئالدىراشچىلىقلىرى ئىچىدە تىپىرلاپ يۈرۈپ چوڭلارنىڭ ۋە ئۇكامنىڭ توپا بېشىغا چىقىش يادىمدىن چىقىپ قاپتۇ . بۈگۈن « بىسمىللا  » دەپ ئوڭ پۇتۇمنى بۇسۇغۇدىن ئالدىمدە گۈلساي قەۋرىستانلىقىغا قاراپ يۈرۈپ كەتتىم .  توپا بېشىغا كىلىپلا قەۋرىستانلىقنىڭ ۋەيرانە ھالىتى كۆڭلۈمنى غەش قىلدى . ئادەتتە بۇ چوڭ قەۋرىستانلىق ماڭا يۈكسەك ، سىرلىق ، سۈرلۈك ۋە يەنە خاتىرجەملىك تۇيغۇسىنى بېغىشلايتى . ئەمما قەۋرىستانلىق مەسچىتى سەيناسى ئەتىراپى ۋە زومچەك - زومچەك قەۋرىلەر ئەتىراپىدىكى ئەخلەت - چاۋارلار ، بۇلۇپمۇ دەل - دەرەخلەرنى ئالا - يىشىل بېزىۋەتكەن سۇلياۋ خالتىلار كۆزۈمگە ئىنتايىن سەت كۆرۈنۈپ كەتتى . ئىچىم ئاچچىق بۇلۇپ قالدى ! بۇ ئەخلەتلەر نەدىن كەلگەن ؟
كاللامغا كەلگەن بۇ ئەخمىقانە سۇئالدىن نۇمۇس قىلىپ كەتتىم !
« ئەلۋەتتە بىز تاشلىغان !  نىمە ؟! تېنىۋالاي دىگەنمىدىڭ ؟! ياكى < تائىپىلەر مەينەت ، شۇلار تاشلىغان > دەپ ئارتىپلا قۇتۇلاي دىگەنمىدىڭ ؟! بۇيەرلەرگە ئۇلار چىقمايدىغۇ دەيمەن ! » دىگەن ئاۋاز ئوقيا كەبى يۈرۈكۈمگە سانجىلدى ! توغرا قېرىنداشلىرىم ، بۇ ئەخلەتلەرنىڭ ھەممىسىنى بىز تاشلىغان ! نىمە ئىسىمىزدە يوقما ؟ ھېيتتا ، ھەر پەيشەنبىدە چىققاندا ئۇسسۇلۇق ئۈچۈن ئېلىۋالغان سۇلىرىمىزنىڭ بۇتۇلكىسىنى ، توپا بېشىغا چاچىمىز دەپ ئېلىۋالغان گۈرۈچ - قوناقلىرىمىزنى سالغان سۇلياۋ خالتىلىرىمىزنى قايسى بىرسىمىز يانچۇقىمىزغا سىلىپ ئەپچۈشۈپ كەتتۇق ؟! دەرەخ تىكسە ساۋابى بولىدۇ ، ئۇنىڭ ئۈستىگە چىرايلىق تۇرىدۇ دەپ قەۋرىلەر ئەتىراپىغا ئاتايىتەن ئورەكلەرنى كولاپ ، كۆچەتلەرنى سېلىشتىن ئېرىنمەيمىز - يۇ ، كىچىككىنە سۇلياۋ خالتىنى يانچۇقىمىزغا قاتلاپ سىلىپ ئەپچۈشۈپ كېتىشتىن ئېرىنىمىز ! ھەممىمىز شۇ قارا يەر ئاستىدا ياتقان قەدىردانلىرىمىزنىڭ خاتىرجەم ، تىنىچ ، گۈزەل بىر مۇھىتتا يېتىشىنى شۇنچىلىك ياقىلايمىزكى ، ئاخىرىدا يەنە ئۆزىمىز مەينەت قىلىمىز !مانا بۇ ئۇيغۇر !

ئالدىنقى كۈنى توردىشىمىز راشىدىن ئامرىكا « فۇبۇس » ژۇرنىلى ئېلان قىلغان دۇنيادىكى مەينەت شەھەرلەر تىزىملىكىنى مۇنبەرگە يوللىغان ئىدى . مەن تېمىنى كۆرىپلا < ھەي ،  بىزنىڭ ئۈرۈمچى چۇقۇم بار ! > دەپ ئويلىغان ئىدىم . لېكىن مەزمۇنىنى ئوقىسام < خۇداغا شۈكرى ! > يوق ئىكەن ! ئەلۋەتتە ئەنسىرىشىم ئورۇنسىز ئەمەس !  ئادىمىي ئەخلاق - ساپايىمىزنىڭ قانچىلىك ئكەنلىكى ھەممىمىزگە ئايان ! ئۆزلۈكىدىن قولىدىكى ئەخلەتنى ئەخلەت ساندۇقىغا سالىدىغان قانچىلىك ئىنسان بار ؟ بۇ شۇنچىلىك تەس ئىشمۇ ؟ ھازىرقى مۇشۇ ھالىتىمىزنى گىرمانىيىلىكلەر ، ياپونلىقلار ، ئاۋىستىرىيەلىكلەر بىلەن سىلىشتۇرۇش مۇمكىنمۇ ؟ ئەڭ ئاددى مىسالى : 1964 - يىلىدىكى ياپونىيىدە ئۆتكۈزۈلگەن  توكيو ئولىمپىك تەنھەرىكەت يىغىنى يېپىلىش مۇراسىمىدا ، پۈتكۈل مۇراسىم ئاخىرلاشقاندا يەردىن بىرپارچىمۇ قەغەز پارچىسى ، بىر تالمۇ گازىر شۆپىگى قاتارلىق نەرسىلەرنى تاپقىلى بولمىغان ! مۇراسىمدىن كېيىن بىر ئامرىكىلىق مۇخبىر بۇ ئەھۋالنى  <  قورقۇنۇچلۇق ياپونلىقلار > دىگەن سەرلەۋھىدە خەۋەر قىلغان ! بىزنىڭ جۇڭگودا بۇ بىز ئۈمۈرۋايەت كۆرەلمەيدىغان ھەتتا تەسەۋۋۇرمۇ قىلالمايدىغان ئىش !

بىز ئەسلىدىنلا گۈزەللكنى سۆيىدىغان ، گۈزەللىككە ئىنتىلىدىغان ، گۈزەللىك بەرپا قىلىدىغان بىر مىللەت ! ئەجابا بىز راستىنلا ئەجدادلىرىمىزنىڭ بىزگە قالدۇرۇپ كەتكەن شۇ گۈزەل ئەدەپ - ئەخلاقلىرىنى پايخان قىلىپ ياشاۋىرەمدۇق ؟ بىز مۇشۇ پېتى ئۆزىمىزنىڭ ئادىيمىلىكىمىزدىن يۈز ئۆرۈپ ئاسىي بۇلۇپ كېتەمدۇق ؟ < ئەجداتلىرىمىز قارا يەر ئاستىدا ، ھىسابىنى بەرمىسەكمۇ بۇلىدۇ > دىگىنىمىز بىلەن ئەۋلاتلىرىمىز ياقىمىزدىن ئالغاندا نىمە دەپ جاۋاپ بېرىمىز ؟!
بىر نەچچە يىلنىڭ ئالدىدا پاكىزلىقى بىلەن نام چىقارغان گۈزەل كورلا شەھرىگە بېرىپ شەھەرنىڭ پاكىزلىقىغا قول قويغانىدىم ، ۋە قايتىپ كەلگەندىن كېيىن سىرداش دوستلىرىمدىن بىر نەچچىسى بىلەن مەسلىھەتلىشىپ « ئۈرۈمچى ئۈچۈن » دىگەن شوئارنى قوللىنىپ تازىلىقنى سۆيۈش ، تازىلىقنى ئاسراش ، بۇلۇپمۇ ئۆزىمىزنىڭ كۈندىلىك ئەخلىتىمىزنى چۇقۇم ئەخلەت ساندۇقىغا سېلىش ، باشقىلار تاشلىغاننى تېرىپ ئېلىۋىتىش ۋە شوئارىمىز ئارقىلىق تەربىيە بېرىش ، باشقىلارنى سېپىمىزگە قۇشۇش پائالىيىتىنى قانات يايدۇرغانتۇق ! شۇ ۋاقتتا ئۈنۈمى ناھايىتى ياخشى بولغان ئىدى . كېيىن تۇرمۇش ھەلەكچىلىكى ، خىزمەت ئىشلىرى بىلەن چېچېلىپ بۇ پائالىيىتىمىزمۇ توختاپ قالغان ئىدى . شۇندىن كېيىنمۇ مەن ھازىرغىچە شۇ نىزاملىرىمىزغا ئەمەل قىلىپ كىلىۋاتىمەن .  بۇ بىر تەسمۇ ئىش ئەمەسكەنغۇ ؟ بىزگە نىمە ئۈچۈن شۇنچىلىك ئېغىر تۇيۇلىدۇ ؟ بىزگە ئېغىر كىلىۋاتقىنى بىرپارچە قەغەز پارچىسىمۇ ياكى زامانىۋىيلىق ئارىسىدا يىتىمسىرەپ قالغان ئادىمىيلىكىمىزمۇ ؟

بۇ مەزمۇنلارنى يېزىشىم ھەرگىزمۇ قۇرۇق گەپنى يېزىپ قۇيۇپ مۇنبەر بېتىنى ئىنكاس بىلەن توشقۇزۇش ئەمەس ! ئۈمۈد قىلىدىغىنىم بۇ تېمىنى ئوقىغان تورداشلار چۇقۇم گۈزەللىكنى سۈيەيلى ، ئادىمىيلىكىمىزنى سۈيەيلى ! ئىشچانلىقنى ئادىتىمىز قىلايلى ! ھەم تىرىشىپ بۇنى باشقىلارغىمۇ تەۋسىيە قىلايلى ! بىزنىڭ پەقەت ۋەپەقەت بىرلا ئۈرۈمچىمىز ، بىرلا غۇلجىمىز ، بىرلا قەشقىرىمىز ، بىرلا خوتىنىمىز ، بىرلا تۇرپىنىمىز ، . . . . . . . لار بار ! 
مەن قىلالايمەن دەپ مەيدە قاقالايدىغانلارنىڭ ئىنكاس تېزىشىنى ئۈمۈد قىلىمەن ! كۆرۈپلا ئۇنتۇپ كەتمەكچى بولسىڭىز ئۇنداقتا بەتنى ئاۋارە قىلماڭ !!!
مەنبە : ئاخىرقى بۆرە