بىر كۈنى، بىر ياچىۋەك بالىسى دەرەخ شېخىدا مېڭىپ كېتىۋېتىپ ئۇشتۇمتۇت ئالدىدىكى بىر يوپۇرماقتا بىر خانقىزنىڭ تۇرغانلىقىنى كۆرۈپ قاپتۇ.
ياچىۋەك  بالىسى خانقىزغا چاقچاق قىلماقچى بولۇپ، خانقىز بايقىماي تۇرغان پۇرسەتتىن پايدىلىنىپ، ئاستا بېرىپ ئۇنى ئىتتىرىۋېتىپتۇ. ئويلىمىغان يەردىن خانقىز يەرگە يىقىلىپ چۈشۈپتۇ!
بۇنى كۆرۈپ ياچىۋەك بالىسى قورقۇپ كېتىپتۇ ۋە ئالدىراپ - سالدىراپ پەسكە چۈشۈپتۇ. ئۇ خانقىزنى تاپقاندىن كېيىن، تېخىمۇ قورقۇپتۇ!
خانقىز يەردە مىدىر - سىدىر قىلماي، ئالتە پۇتى بىر يەرگە يىغىلىپ قالغان ھالدا خۇددى ئۆلۈپ قالغاندەك ئوڭدىسىغا ياتقانىكەن.
ئەمدى قانداق قىلىش كېرەك؟ بىلىش كېرەككى كىچىك ياچىۋەك بالىسى بىلەن خانقىز ياخشى دوستلاردىن بولۇپ، خانقىزمۇ ياچىۋەك بالىسىغا ئوخشاشلا مەخسۇس زىيانلىق قۇرتلارنى يەيدىغان پايدىلىق ھاشارەت ئىدى!
ياچىۋەك بالىسى ناھايىتى پۇشايمان قىپتۇ. ئۇ چاقچاق قىلىمەن دەپ خانقىزنى ئۆلتۈرۈپ قويغانلىقىدىن ئۆزىنى ئەيىبلەپتۇ. ياچىۋەك بالىسى ئويلىغانسېرى كۆڭلى يېرىم بولۇپ، ئاخىر ئۆزىنى باسالماي يىغلاپ تاشلاپتۇ.
بۇ چاغدا خانقىز تۇيۇقسىز مىدىرلاپتۇ! ياچىۋەك بالىسى يىغىسىنى دەرھال  توختىتىپ، خانقىزنى كۈچەپ مىدىرلىتىپ:
- خانقىز، كۆزىڭنى ئاچ! - دەپتۇ.
ياچىۋەك بالىسىنىڭ مىدىرلىتىشى بىلەن، خانقىز كۆزىنى ئېچىپتۇ. ئۇ ئۆرۈلۈپ ئورنىدىن تۇرۇپتۇ ۋە ئەتراپقا قاراپ قويۇپ:
- ياچىۋەك بالىسى، ئەمدى خەتەر يوقتۇ؟ - دەپ سوراپتۇ.
- ئەسلىدىلا خەتەر يوقتى، مەن ساڭا چاقچاق قىلىپ قويغان  - دەپتۇ ياچىۋەك بالىسى.
- ياچىۋەك بالىسى، سەن مېنى بەك قورقۇتۇۋەتتىڭ جۇمۇ! - دەپتۇ خانقىز.
- سەن مېنى تېخىمۇ قورقۇتۇۋەتتىڭ! مەن سېنى يوپۇرماقتىن يىقىلىپ چۈشۈپ ئۆلگەن ئوخشايدۇ دەپتىمەن!  - دەپتۇ ياچىۋەك بالىسى.
- رەقىبلىرىمنى ئالدايدىغان بۇ چارەمنىڭ سېنىمۇ ئالدىيالىشىنى پەقەتلا ئويلىماپتىمەن! - دەپتۇ خانقىز.
- نېمە؟ سېنىڭ ئۆلگەن بولۇۋېلىپ، سېنى يېمەكچى بولغان رەقىبلەرنى ئالدايدىغان ھۈنىرىڭمۇ بارمۇ؟ - دەپ سوراپتۇ ياچىۋەك بالىسى.
- ھەئە، رەقىبلىرىم تۇيۇقسىز كېپقېلىپ قاچالمىسام، پۇتلىرىمنى بىرلا يىغىمەندە، ئۆزۈمنى يوپۇرماقتىن ئوت - چۆپلەر ئارىسىغا تاشلاپ، ئۆلگەن بولۇپ يېتىۋالىمەن. ئۇلار مېنى تاپالماي كەتكەندىن كېيىن ئەسلىمگە كېلىمەن، - دەپتۇ خانقىز.
- قارىغاندا يالغاندىن ئۆلۈۋېلىش دۈشمەنگە تاقابىل تۇرىدىغان ياخشى چارىكەن جۇمۇ! - دەپتۇ ياچىۋەك بالىسى. لېكىن ئۇ خانقىزغا يەنە زەڭ سېلىپ قاراپ، - سېنىڭ بۇ كىيمىڭنىڭ رەڭگى بەك ئوچۇقكەن، سېرىق رەڭلىك قاسرىقىڭنىڭ ئۈستىدە بىر نەچچە تال قارا توچكا بار ئىكەن، قۇشلار ئۇنى يىراقتىنلا كۆرۈۋالىدىغۇ! - دەپتۇ.
- خاتىرجەم بول، مېنى يېيىشكە پېتىنىدىغان قۇشلار كۆپ ئەمەس، - دەپتۇ خانقىز.
- يالغاندىن ئۆلۈۋېلىشتىن باشقا، سېنىڭ يەنە باشقا كارامەتلىرىڭمۇ بار ئوخشىمامدۇ؟ - دەپ سوراپتۇ. ياچىۋەك بالىسى.
- ئەلۋەتتە بار. مېنىڭ قېنىم مېنى قوغدىيالايدۇ! - دەپتۇ خانقىز.
- نېمە؟ قاننىڭ شۇنداق مۇھىم رولى بارمۇ؟ سېنىڭ قېنىڭنىڭ قانداق ئالاھىدىلىكى بار؟ - دەپتۇ ياچىۋەك بالىسى.
- مېنىڭ قېنىم ھەقىقەتەن ئالاھىدىرەك، ئۇ سېرىق رەڭلىك بولۇپ، ناھايىتى ئاچچىق بولىدۇ. قۇشلار مېنى يېسە، خۇددى لازا يەۋالغاندەك بىئارام بولۇپ كېتىدۇ. شۇڭا ئادەتتىكى قۇشلار مېنى يېيىشكە جۈرئەت قىلالمايدۇ! - دەپتۇ خانقىز.
-  خانقىز، پەقەتلا ئويلىماپتىمەن، سېنىڭ ئاجايىپ تەدبىرىڭ بار ئىكەن ئەمەسمۇ - ھە! - دەپتۇ ياچىۋەك بالىسى.
- ئىشقىلىپ سەن بۇندىن كېيىن ماڭا چاقچاق قىلما، بولمىسا يەنە يالغاندىن ئۆلۈۋالىمەن! - دەپتۇ خانقىز. بۇ گەپ بىلەن ئىككىسى تەڭلا كۈلۈپ كېتىپتۇ!

ئادەملەردىنمۇ ئەقىللىق ئىكەن بۇ خانقىز