گوركىي (1868 - 1936)گوركىي - ئەسلى ئىسمى ئالېكسې ماكسىموۋىچ پېشكوۋ، سابىق سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ ئاتاقلىق يازغۇچىسى، نېژنى نوۋېگوردتىكى ياغاچچى ئائىلىسىدە دۇنياغا كەلگەن، تۆت يېشىدا ئاتا - ئانىسىدىن يېتىم قالغان، ئىككى يىللا مەكتەپ يۈزى كۆرگەن، شاگىرت، پرىستان ئىشچىسى بولغان، 1892 - يىلدىن باشلاپ ئەسەرلىرى ئېلان قىلىنغان، ھاياتىدا نۇرغۇن ئەسەرلەرنى يازغان.
گوركىي بىرى قىز، بىرى ئوغۇل بولۇپ ئىككى پەرزەنت كۆرگەن، قىزى كاتيە كىچىكىدىلا كېسەل بىلەن ئۆلۈپ كەتكەچكە، ئۇ پۈتۈن ئاتىلىق مېھرىنى ئوغلى ماكسىم پېشكوۋ )1897 - 3419( غا بېغىشلىغان. چارروسىيە ھۆكۈمىتى ئۇنى ئىنقىلابقا قاتناشتى، دەپ قولغا ئالماقچى بولغاندا، چەت ئەللەردە سەرگەردان بولۇپ يۈرگەن، خوتۇن، بالا - چاقىسى بىلەن ئۇزۇنغىچە بىللە بولالمىغاچقا، داۋاملىق خەت يېزىش ئارقىلىق ئوغلىنى تەربىيىلەپ تۇرغان.
1
1907 - يىل 26 - يانۋار )8 - فېۋرال( دىن كېيىن كاپۇردىن ئالياسىئوغا يېزىلغان［.
سەن كەتتىڭ، لېكىن سەن تىككەن گۈل قالدى. ئۇ ئۆسۈۋاتىدۇ. مەن ئۇ گۈلگە قارىغانچە، ئوغلۇم بۇ يەردىن كەتكىنى بىلەن، كاپۇر ئارىلىغا ئىنتايىن بىر ياخشى نەرسىنى، يەنى گۈلنى قالدۇرۇپ قويدى، دەپ خۇشاللىق بىلەن ئويلاپ كېتىۋاتىمەن.
ئەگەر سەن ھەرقانداق ۋاقىتتا، ھەرقانداق جايدا كىشىلەرگە ئەڭ ياخشى نەرسىنى - گۈلنى، گۈلدەك ئىدىيىنى ھەم ئۆزۈڭ توغرىسىدىكى گۈزەل ئەسلىمىلەرنى قالدۇرۇپ قويالىساڭ، ئۇنداقتا تۇرمۇشۇڭ ئىنتايىن ئازادە ۋە كۆڭۈللۈك بولىدۇ. ئۇ چاغدا سەن ھەممە ئادەمنىڭ ساڭا موھتاج ئىكەنلىكىنى ھېس قىلىسەن. بۇ ھېسسىيات سېنى باي كۆڭۈلگە ئىگە قىلىدۇ. بىلىشىڭ كېرەككى، بېرىش ھامان ئېلىشتىن كۆڭۈللۈك بولىدۇ. ………
سالماق بول، ئەزىزىم، ئاپاڭغا كۆپرەك كۆڭۈل بۆل، بولامدۇ؟
2
］1907 - يىل نويابىرنىڭ ئاخىرى )دېكابرنىڭ بېشى( رىمدىن جەنۋەگە يېزىلغان［.
سالامەتلىكىمدىن ئەنسىرىمە. ئەھۋالىم بىرئاز يامان بولسىمۇ، يەنىلا خىزمىتىمنى قىلىۋاتىمەن. سەن چوڭ بولۇپ ئۆزۈڭنىڭ يېڭىچە تۇرمۇشۇڭنى باشلىغان چېغىڭدا، مېنىڭ بۇ دۇنيادا بىكار ياشىمىغانلىقىمنى چۈشىنىسەن. مەن سېنى چوقۇم چۈشىنىدۇ دېگەن ئۈمىدتە.
سەنمۇ يازغۇچى بولۇشنى خالاۋاتامسەن؟ بۇ ياخشى ئىش. مەنمۇ سېنىڭ يېشىڭدىكى چېغىمدا تۇنجى قېتىم يېزىقچىلىقنىڭ خۇمارىنى ھېس قىلغان، تېخى ئۆزۈمچە قەغەز - قەلەم بىلەن ھەپىلىشىپ، چوڭ دادامدىنمۇ تاياق يېگەنىدىم، تاياق يېگەندىمۇ خېلى ئوبدان يېگەن. ھازىر شۇ چاغلاردىكى ئىشنى ئويلىسام بەكمۇ كۆڭۈللۈك ھېس قىلىمەن.
ھەممىدىن مۇھىمى، ئەزىزىم، تىرىشىپ بىلىمىڭنى كۆپەيت. ئىمكانىيەتلا بولسا، ھەممىنى - مۇزىكا، رەسىم، تەبىئىي پەن ۋە پۈتكۈل تۇرمۇشنى گۈزەللەشتۈرىدىغان نەرسىلەرنىڭ ھەممىسىنى ئۆگەن. ساڭا يەنە بىر تەكىتلەپ قويايكى، ئادەمنىڭ بىلىدىغىنى قانچىكى كۆپ بولسا، ئۇنىڭ كىشىلەر ئالدىدىكى قەدىر - قىممىتى شۇنچە يۇقىرى بولىدۇ. ساڭا قىزىقارلىق كىتابلاردىن بىرمۇنچە ئەۋەتكەنىدىم. ئەپسۇس، ھېلىغىچە قولۇڭغا تەگمەپتۇ.
3
］1907 - يىل 23 - دېكابر )1908 - يىل 5 - يانۋار( دىن بۇرۇن رىمدىن جەنۋەگە يېزىلغان［.
خېتىڭ خېلى جايىدا، تەپسىلىي، ئېنىق يېزىپسەن. پەقەت ئوقۇتقۇچىلىرىڭ ھەققىدىكى پىكرىڭلا ئانچە ئاقىلانە ئەمەس. خەير، بۇنىڭغىمۇ كېرەك يوق! سەن يەنە بىرئاز چوڭ بولغاندىن كېيىن باشقىلار ھەققىدە بۇنىڭدىن ئوبدانراق گەپ قىلالايدىغانلىقىڭغا ئىشىنىمەن.
بەزىلەر نېمىشقا خەقلەرگە ئۆچلۈك قىلىدۇ، بۇنىڭ سەۋەبىنى بىلەمسەن؟ بۇنىڭدىكى سەۋەب، باشقىلار ئۇنىڭ غەزىپىنى كەلتۈرۈپ قويغان. راست، سەۋەب پەقەت مۇشۇلا، ئەگەر خەقلەر سېنى كۈندە مازاق قىلىۋېرىدىغان بولسا، بىر كۈنى سەنمۇ چىدىماي يولۋاستەك ئېتىلىپ چىقىسەن. شۇنداقتۇ؟
ئەگەر ئەتراپىڭدىكىلەرنىڭ ئوبدان بولۇشىنى تىلىسەڭ، ئۆزۈڭ ئۇلارغا مۇلايىم، ئاق كۆڭۈل، ئەدەبلىك مۇئامىلە قىل، شۇ چاغدا ئەتراپىڭدىكىلەرمۇ ساڭا ياخشى مۇئامىلە قىلىدۇ. تۇرمۇشۇڭدىكى ھەممە نەرسە ئۆزۈڭگە باغلىق. مېنىڭ بۇ گېپىمگە ئىشەن.
مەن ساڭا ناھايىتى ئوبدان سۈرەتلەرنى يىغىپ قويدۇم. پات ئارىدا سەن ياۋروپادىكى بارلىق مۇزېيلاردىن تارتىلغان سۈرەتلەرنى كۆرۈشكە مۇيەسسەر بولىسەن. …… 
ئۆگەنگىن دوستۇم، دەسلەپتە ساڭا سەل مەنىسىز ھەم قىيىن تۇيۇلۇشى مۇمكىن، لېكىن سەن كېيىن ئۇنىڭدىن ئايرىلالمايدىغان بولۇپ قالىسەن. بۇنىڭدىن ئىنسانلارنىڭ بۇرۇن قانداق ياشاۋاتقانلىقىنى، ھازىر قانداق ياشاۋاتقانلىقىنى ھەم ئۇلارنىڭ ياشاشنى نەقەدەر ئارزۇ قىلىدىغانلىقىنى ناھايىتى ئوڭاي، كۆڭۈللۈك ھەم ياخشى چۈشىنىۋالالايسەن.
4
］1910 - يىل دېكابرنىڭ ئاخىرى )1911 - يىل يانۋارنىڭ بېشى( كاپۇردىن پارىژغا يېزىلغان［.
ئوغلۇم:
ساڭا ئاۋىئاتسىيىگە دائىر كىتابلارنى ئەۋەتەي دېگەن، لېكىن تاپالمىدىم. شۇڭا، سۇ ئاستى دۇنياسىغا ئائىت كىتابتىن بىرنى ئەۋەتتىم. ئەگەر كىتاب سەل تاينى يوق چىقىپ قالسا، بۇ مېنىڭ سەۋەنلىكىم ئەمەس.
سېنى بەك كۆرگۈم بار. لېكىن ئالدىڭغا باراي دېسەم دائىملا بىر ئىشلار بىلەن بوشىيالمايۋاتىمەن.
ئاپاڭ ساڭا ئوكولوۋ بازىرى دېگەن كىتابنى ئوقۇپ بەرسۇن. كىتابتىكى سېمانىڭ قانداق شېئىر يازغانلىقىنى ئاڭلاپ باق. سېنىڭ شائىر. مۇزىكانت ياكى ئالىم بولۇشۇڭنى بەكمۇ ئارزۇ قىلىمەن. ياراملىق ئادەم بولۇش كېرەك. بولمىسا، بۇ دۇنيادا ياشىغاننىڭ ئەھمىيىتى بولمايدۇ.
قانداق ئادەملەر ئەڭ قىممەتلىك، باتۇر، پاراسەتلىك بولىدۇ دېسەڭ، فرانسىيىدىكى باسدېر، بوتوروغا ئوخشاش تەبىئىي پەن ئالىملىرى… ئۇلار ئەڭ، ئەڭ مۇنەۋۋەر ئادەملەر!
بۇ جەھەتتە سېنىڭمۇ ئازراق تەييارلىق قىلىپ قويغۇڭ بارمۇ؟ ئىلىم - پەننى سالماق بولۇپ، ھاردىم - تالدىم دېمەي، باش چۆكۈرۈپ ئۆگەنمىسە بولمايدۇ. لېكىن، سەن ئويۇنغا بەك بېرىلىپ كېتىۋاتىسەن، جايىڭدا بېسىپ ئولتۇرالمايۋاتىسەن. ياخشىسى، شېئىر ياز، مۇزىكا ئۆگەن، رەسىم سىزىشنى مەشق قىل.
ئايروپىلاننىڭ ئىشىنى ھازىرچە بىر چەتكە قايرىپ قويۇپ تۇر. ئايروپىلان ئۆگىنىمەن دەپ بېشىڭدىن ئايرىلىپ قېلىپ يۈرمە. باش دېگەن جىق كېرەك بولىدىغان نەرسە. راست!
پارىژغا زادى قاچان بارالايمەن؟ بۇ تېخى ئېنىق ئەمەس. ئاۋۋال رومانىمنى )ماتۋى كوزىۋىننىڭ ھاياتى نى دېمەكچى( يېزىپ پۈتتۈرۈۋالاي. ئۇنى قاچان يېزىپ بولالىشىمنىمۇ بىلمەيمەن.
بۇ چاقچاق گېپىم ئەمەس. يېزىقچىلىق مەن ئۈچۈن ھەممىدىن مۇھىم ئىش.
ئەمىسە، خۇش، ئەزىزىم!
يېڭى بىر يىلغا يېڭىچە ھەۋەس ۋە شاد - خۇراملىق بىلەن كىرگەيسەن.
سېنى باغرىمغا باسقايمەن ئىلاھىم.
5
］1912 - يىل 29 - يانۋار )10 - فېۋرال( كاپۇردىن پارىژغا يېزىلغان［.
ئەزىزىم!
سەندىن خەت كەلمىگىلى ئۇزۇن بولغان. بۈگۈن خېتىڭنى تاپشۇرۇۋېلىپ ناھايىتى خۇشال بولدۇم.
توغرا دەيسەن، كۆكۈيۈن نىڭ باش قەھرىمانى كروخوۋغا قارىغاندا جىق ئىرادىلىك. مۇنداقچە ئېيتقاندا، غەربلىكلەر بىز سىلاۋيانلارغا قارىغاندا خېلى ئىرادىلىك كېلىدۇ.
بۇ ھەقتە يەنە نۇرغۇن گەپلىرىم بار، كېيىن ئالدىڭغا بارغاندا تەپسىلىي پاراڭ سېلىپ بېرەرمەن.
ساڭا مارك تۋېننىڭ بىر كىتابىنى ۋە بالىلارنىڭ ماڭا يازغان بىر نەچچە پارچە خېتىنى ئەۋەتتىم. مەن بۇ بالىلارنىڭ ھەممىسىگە ماركا ئەۋەتكەن. بۇلارنىڭ ئىچىدە بىرى مېنىڭ ئەۋەتكەن ماركام قولىغا تەگكۈچە، كېسەل سەۋەبىدىن ئۆلۈپ كېتىپتۇ. ماركىنى بۇرۇنراق ئەۋەتمىگىنىمكە ئىچىم جىق ئېچىشتى.
ساڭا ئەۋەتكەنلىرىمنىڭ ئىچىدە ئوكرائىن يېزىقىدا يېزىلغان بىر پارچە خەتمۇ بار. بۇنى چېرنىكوۋ شەھىرىدىكى توققۇز ياشلىق بىر قىزچاق يازغان. ئۇ بىر ئوكرائىن يازغۇچىسىنىڭ قىزى، ئىسمى ئوكسانا. بۇ خەتنى ئۇنىڭ ئەسىرى دېيىشكە بولىدۇ.
بالىلار بىلەن خەت - ئالاقە قىلىپ تۇرۇش مەن ئۈچۈن زور خۇشاللىق ئەكىلىدۇ. بالىلار يەر شارىنىڭ ئەڭ سەرخىللىرى. بالىلار يەر شارىنىڭ ئەڭ ئېسىل ئادەملىرى. سەن تېخى بىر بالا، شۇڭا ئۇلارنىڭ نەقەدەر ئېسىللىكىنى تېخى چۈشەنمەيسەن. ساڭا شۇنى چىن كۆڭلۈمدىن دەپ قويايكى، ھەرقانداق چاغدا بالىلارغا پەرۋاسىز قاراشقا بولمايدۇ!
ئەزىزىم، سەن مېنىڭ بالام! بۇ جاپا - مۇشەققەتلىك يىللاردا چوڭ ئادەم بولۇش، بولۇپمۇ ھەقىقىي روسىيىلىك بولۇش ئاسان ئىش ئەمەس!
كەچۈر، راست، بۇ گەپلەر سېنى ھازىرچە قىزىقتۇرالمايدۇ، بۇلارنى چۈشىنىشىڭگە تېخى بالدۇر