بۇ نىمە ئۈچۈن؟ ئىلمى ئاساسىنى دەپ بەرسىڭىز بىز ئادەتتە ۋېلسىپىت، توكسىكىلىت، موتسىكىلىت مىنگەندە،ماشىناھەيدىگەندە تۈز سىزىق بويىچە ماڭغاندا، سۈرئەت بىرخىل يەنى مۇقىم تېزلىكتە ئىلگىرىلەۋاتقاندا، بىزدە ھازىرقى يۈرۈش تېزلىكى مۇشۇ دېگەن تۇيغۇدا بولىمىز. ئەمما شۇ يۈرىۋاتقان تېزلىك ھېچقانداق قوشۇلمىغان ياكى كېمەيمىگەن ئەھۋال ئاستىدا، بىز ئوڭغا ياكى سولغا قايرىلساق بىزدە قانداق تۇيغۇ پەيدا بولىدۇ. بۇ تۇرمۇشىمىزدا دائىم كۆرۇلۇپ تۇرىدىغان ئىش بولغاچقا، ھەممىمىزگە ئايان بولسا كېرەك. شۇڭلاشقا مۇنبەرداشلار مۇشۇنىمۇ تېما قىلىپ يوللامدۇ؟ دەپ ئاچچىقلىنىشىڭلار ياكى مەسخىرە قىلىشىڭلار مۇمكىن. شۇڭا بۇ تېمىنى يوللايمۇ؟ ياكى يوللىمايمۇ ؟ دەپ ئىككىلىنىپ، <<مەن بىلمىگەندىن كېيىن سوراپ بىلىۋالسام نېمە بوپتۇ؟>> دېگەن خىيالغا كەلدىم-دە ئاخىرى يەنە يوللاش قارارىغا كەلدىم. مەن دائىم توكسىكىلىتنى ئاستا مىنىپ كوچا ئايلىناتتىم. توك سىكىلىتنىڭ سۈرئەت تېزلەتكۈچىسىنى بىر مەزگىل مۇقىم تۇرغۇزغاندا مۇقىملىشىپ قالىدىغان خۇسۇسىيىتى بولغاچقا، ئادەتتە سائەتلىك تېزلىكىنى 10 كىلومېتىر ئەتراپىدا تەڭشەپ قوياتتىم. شۇ سۈرئەت بىلەن تۈز سىزىق ھالىتىدە يۈرىۋاتقاندا مەندە باشقا ھېچقانداق تۇيغۇ بولمايتتى، چۈنكى سۈرئەت شۇ بىر خىلدا مېڭىۋېرەتتى، ئەمما ئوڭغا ياكى سولغا بۇرۇلغاندا بولسا سۈرئەتنىڭ تويۇقسىزلا تېزلىشىپ كەتكىنىنى ھېس قىلاتتىم. مەن خىيالىمدا سۈرئەت ھەقىقەتەن تېزلىشىپ كەتتىمۇ ياكى مۇساپە قىسقىراپ كەتتىمۇ؟ ۋەياكى بۇ مەندىكى خاتا تۇيغۇمۇ؟ ئەگەر راستىنلا سۈرئەت تېزلەشكەن بولسا نېمە ئۈچۈن؟ يەرنىڭ تارتىش كۈچىدىنمۇ؟ مەركەزگە ئىنتىلىش كۈچىدىنمۇ؟ ئەگەر شۇنداق بولىدۇ دىگەندە، ماشىنىلارنىڭ قايغان ۋاقىتتىكى سۈرئىتىنىڭ روشەن تېزلىشىپ كەتكىنىنىمۇ ھېس قىلىمىز. سىلەرمۇ شۇنداق ھېسقا كىلىپ باققانمۇ؟ دېھقان بولغانلار بىلىشى مۇمكىن، ئېتىزغا سۇ قويغان ۋاقىتتا ئېرىقتىكى سۇنىڭ ئوتتۇرسىدا بىر تال قومۇش بولسا شۇ قۇمۇشنىڭ ئېقىۋاتقان سۇدا ئىككى تەرەپكە تەۋرىنىۋاتقىنىنى كۆرىمىز. بۇنىڭ قايغاندا تىزلىنىپ كىتىش بىلەن مۇناسىۋىتى بارمۇ؟ بار بولسا ئۇنداقتا يەرنىڭ تارتىش كۈچىدىن بولغانلىقىنى ئىنكار قىلىشقا بولىدۇ. مەركەزگە ئىنتىلىش كۈچى دەپمۇ كۈچ بارمۇ؟ بۇنىڭ ئىلمى جاۋابى نېمە؟ مەن ماتېماتىكا، فىزىكىنى تازا تولۇق بىلىپ كەتمەيمەن. شۇڭا بىلىدىغانلار دەپ بەرگەن بولساڭلا. زادى بۇنىڭ سەۋەبى نېمە؟ نېمە ئۈچۈن تېزلىشىپ كىتىدۇ؟
|