ۋىجدان قازاسى ( پوۋېست )--پەروزان

ablajan

ئەسكەرتىش: بۇ ئەسەرنى ئاپتورنىڭ رۇخسىتىسىز باشقا مۇنبەرلەردە ئېلان قىلىشقا بولمايدۇ

          تال- دەرەخ، گۈل - گىياھ يوپۇرماقلىرى سېرىق ناۋات رەڭگىگە كىرگەن كۈز ئايلىرى، بىزنىڭ بۇ يەردە كۈندۈز بىلەن كېچىنىڭ تېمپېراتۇرا پەرقى چوڭىيىپ، كۈندۈزلىرى قۇياش بۇلۇتسىز ئاسماندىن ئالتۇن نۇرىنى سېخىيلىق بىلەن يەر يۈزىگە سېپىپ، پاختىسىنىڭ ئاخىرقى تېرىمىنى تېرىپ يۈرگەن ئادەملەرنىڭ دۈمبىسىگە ئىسسىقىنى ئۇرۇپ تۇرسىمۇ، لېكىن ئەتىسى – ئاخشىمى ھاۋا ئوبدانلا سۇۋۇپ ئەزىز تەننى قورۇيدۇ.
     بۈگۈنكى بۇ سەھەردە نامىزىمنى ئوقۇپ بولۇپ، بالىلارغا ناشتىلىق چاي تەييارلاپ قويۇپ، ئۇلار قوپقۇچە بولغان ئارىلىقتا ئۆيلەرنى يىغىشتۇردۇم. ئاندىن ھويلا – ئارامنىڭ يۈزىنى ئېچىپ، بەرىكەتلىك سەھەرنىڭ ھىممىتىنى كۈتۈۋېلىش ئۈمىدىدە، ئىشىك ئالدىغا سۈپۈرگە سالاي دەپ دەرۋازىنى شۇنداق ئېچىپ چۆچۈپ كەتتىم – دە، « ۋاي، بۇ كىم ئەمدى! » دەپ ۋارقىراپ تاشلىدىم ھەم ئۆز ئاۋازىمنىدىن ئۆزۈم ئەندىككەن ھالدا ئىتتىك ئەتراپىمغا قارىدىم. چۈنكى دەرۋازا ئالدىدا كىيىملىرى ئۆلۈك توپىغا مىلىنىپ قارىغۇسىز بولۇپ كەتكەن بىر ئەر بىر نېمىلەرنى دەپ جانسىز ئىڭرىغىنىچە، داق يەرگە يۈزىنى يېقىپ دۈم ياتاتتى. « ناتونۇش بىر ئەرنىڭ قاغا پوق يېمەستە كېلىپ مەندەك بىر تۇل خۇتۇننىڭ دەرۋازىسىدا يېتىپ قېلىشى ياخشىلىقتىن بىشارەت ئەمەسقۇ » دېگەن خىيال بىلەن، دەماللىققا نېمە قىلارىمنى بىلەلمەي ئىككىلىنىپ تۇرۇپ قالدىم – دە، « ۋاي بولدىلا، ئۆزۈمگە ئىش تاپقىچە كۆرمەسكە سېلىپلا كىرىپ كېتەيچۇ » دەپ، ئارقامغا بۇرۇلۇپ دەرۋازىنى يېپىپ بولۇپ، « ئادىمىگەرچىلىك يۈزىسىدىن بولسىمۇ، ئۇنىڭ ئەھۋالىنى سوراپ قويۇش بىزدىكى ئادەتقۇ » دېگەن ئوي بىلەن يەنە توختاپ قالدىم، ئۇخلاۋاتقان بالىلارنىڭ ئۇيقۇسىنى بۇزۇپ قويماسلىق ئۈچۈن ئۇلارنى چاقىرماي، تام ياقىلاپ كىرىپ قوشنىمىز ھامۇتاخۇن ئاكىنى چاقىرىپ چىقتىم. ھامۇتاخۇن ئاكا بىلەن  ئىككىمىز ھېلىقى ناتونۇش كىشنىڭ يېنىغا ئەمدىلا كېلىپ تۇرىشىمىزغا، بامدات نامىزىدىن يانغان جامائەتمۇ كېلىپ ئىشىكىمىز ئالدىدا توختىدى. جامائەت ئىچىدىن بىرەيلەن ھېلىقى كىشىنىڭ يېنىغا كېلىپ، ئۇنىڭ بۇ ۋەيرانە ئەپتىگە قاراپ:
     - نەدىن كېلىپ بۇ دەرۋازىنى  ماكاندىغان زاھىد دەرۋىشتۇ بۇ؟- دەپ ئۇنى ئۆرۈشىگە، ئۇنى سوڭداپ كەلگەن يەنە بىرەيلەن:
     - ۋاي بۇ بىزنىڭ قابىلاخۇن ئاكىمىزكەن قاراڭلار، قاچانلاردا پەيدا بولۇپ قالدى بۇ ئادەم؟- دەپ تاشلىدى جامائەتكە قاراپ. « قابىلاخۇن » دېگەن بۇ ئىسىمنى ئاڭلاپ، ئاتقان تاڭ ماڭا قايتا غۇۋالىشىپ كەتكەندەك بىلىندى. جامائەتنى ئارىلاپ ئۆتۈپ، يېقىنراق بېرىپ ئۇنىڭ خۇنۈك چىرايىغا ئوبدان بىر سەپسالدىم. بۇرۇت - ساقاللىرى ئۆسكەن، كۆزلىرىنى چاپاق باسقان، گەز باغلىغان لەۋلىرى يېرىلغان ھالدا دەرۋازام ئالدىدا ھالسىزغىنە سوزۇلۇپ ياتقان بۇ ئاجىز ئادەم، بىر چاغلاردا مەن قايتىپ كېلىشىنى تۆت كۆزۈم بىلەن كۈتكەن، ئەمما مېنى ھەم ئوغۇللىرىنى يولىغا قارىتىپ قايتىپ كەلمىگەن ئادەم شۇ ئىدى. بۈگۈنكى كۆز يېشى بىلەن يۇيۇلغان يۈزىنى دەرۋازامنىڭ تۇپرىقى لايلىغان بۇ ئادەم ئۈچۈن ئىلگىرى تالاي - تالاي كېچىلەرنى ئۇيقۇسىز ئۆتكۈزگەن، غېمىنى يەپ، ئوتىدا يېنىپ، سۈيىدە ئاققان ئىدىم. ھەي تەقدىر،  سالماق-سەۋر بىلەن لەيلەپ ئۇچۇپ كېتىپ، ھاماقەتلىك دېنىغا ئۇچۇراپ قالغان بۇ لاچىننىڭ ئارىدىن يىگىرمە يىلغا يېقىن ۋاقىت ئۆتكەن بۈگۈنكى كۈندە، بۇ دەرۋازا ئالدىدا خۇددى ئاسماندىن چۈشكەن تاشتەك تاسادىپى پەيدا بولۇپ قېلىشىغا كىشىنىڭ ئىشەنگۈسى كەلمەيدۇغۇ. ئۇنى قايتىپ كېلەر دەپ ئويلىمىغانىكەنمەن. مېھىر دېگەن ئاجايىپ نېمە. ئۇنىڭ بۇ ھالىنى كۆرۈپ كۆزلىرىمدىن ئىختىيارسىز ئېقىۋاتقان كۆز - ياشلىرىمنى باشقىلارنىڭ كۆرۈپ قېلىشىدىن ئەنسىرەپمۇ كەتمىدىم، باشقىلارنىڭ نېمە دېيىشى بىلەن كارىممۇ بولمىدى، پۇت - قوللىرىم بوشىشىپ، كۆزلىرىم ياشقا چىلاندى. كۆزلىرىمنى ياغلىقىمنىڭ ئۇچى بىلەن سۈرتكەچ، جامائەتكە قارىدىم. ئۇزۇن يىللىق قوشنام ھامۇتاخۇن ئاكا ماڭا قاراپ سىلىق – سىپايىلىك بىلەن سۆز ئېلىپ:
     - ئوغۇللارنىڭ دادىسى قابىلاخۇن بۇ دەرۋازىنى ئىزدەپ قايتىپ كەپتۇ رازىخان، قانداق قىلىمىز ئەمدى؟-دېدى.
     - تېز ئۆيگە ئەكىرىپ، ئىسسىق چاي بېرەيلى، ئاۋال بەدىنى بىر ئىللىسۇن، ئاندىن... – دەپ ماڭا ئىتتىك قارىدى بايا ئۇنى ئۆرگەن كىشى.
     - كۈتۈپ تۇرغاندا كېلىدىغان قەدىمى يوق، سەبرەم قۇرۇپ قورايغا ئايلانغان چېغىمدا كەلگەن بۇ ئادەمنى قايسى ئۆيگە ئېلىپ كىرىمەن ئەمدى؟ ھەممىلىرىگە ئايانغۇ، مەن بۇ ئادەمنىڭ نىكاھىدا ئەمەستە ھازىر، يەنە كېلىپ ئوغۇللىرى ئۆزلىرىنى 20 يىلغا يېقىن ۋاقىت تاشلاپ كەتكەن بۇ ئادەمنى تونۇمايدۇ ئەمەسمۇ، شۇڭا ...- دېدىم مەنمۇ ئىتتىكلا نائىلاجلىقىمنى ئىپادىلەپ. شۇ ئارىدا ئىمامئاخۇنۇمنىڭ:
     - رازىخان دۇرۇس ئېيتىدۇ. توغرىسى قابىلاخۇننى ئاۋال بىزنىڭ ئۆيگە ئېلىپ كىرەيلى، ئاندىن ئۇكىسى ئىمىناخۇننى چاقىرايلى - دېگەن ئاۋازى قۇلىقىمغا كىردى. قابىلاخۇننىڭ ھالىغا ئىچىم ئاغرىپ تۇرسىمۇ، بۇ گەپكە قوشۇلىدىغانلىقىمنى بىلدۈردۈم. شۇ گەپلەر بولۇنىۋاتقاننىڭ ئۈستىگىلا ئىمىناخۇن ھەسىرەپ-ھۆمۈدەپ يېتىپ كېلىپ:
     - نېمە بولدۇڭ ئەزىزىم ئاكا؟ قاچاندىن بېرى بۇنداق سەرگەردان ھالغا چۈشۈپ قالدىڭ قېرىندىشىم؟ قېنى سېنىڭ قاڭتۇرغان ئاتتەك گەۋدەڭنى ئارقاڭغا تاشلاپ يۈرىدىغان پوزۇر ھالىڭ؟! - دېگىنىچە ئاكىسىغا ئۆزىنى ئېتىپ ئۈن سېلىپ يىغلاپ كەتتى. ئاندىن ئەتراپىدا تۇرغانلارغا قاراپ، - ئاكامنى بىزنىڭ ئۆيگە ئاپىرايلى، ياردەملەشكەن بولساڭلار،- دەپلا، ئاكىسىنى يۆلەپ تۇرغۇزماقچى بولدى. بىراق قابىلاخۇن ۋايجانلاپ، ئىنجىقلاپ كەتتى. ئىككى ئوشۇقىنىڭ تۆۋىنى لەڭپۇڭدەك لىڭشىپ يەر دەسسىيەلمىدى. جامائەت ئۇنىڭ يېنىغا باشقىدىن ئولاشتى. مەلۇم بولدىكى، ئۇنىڭ خېمىردەك كۆپچىگەن ئىككى پۇتى ئوشۇقىدىن چېقىۋېتىلگەن بولۇپ، داكا بىلەن ئوراپ قويۇلغان ئىدى. بېلىمۇ خېلى ئېغىر ئازار يىگەندەك قىلاتتى. ئۇنىڭ بۇ ئازابلىق ھالىنى كۆرگەن قوشنىلار ئارا غۇلغۇلا، ئېغىزنى قۇلاققا يېقىپ شىۋىرلاشلار باشلاندى. ئىككى ئەركىشى « ھە ھۇ » دېيىشىپ ئۇنى ئىمىناخۇننىڭ دۈمبىسىگە ھاپاش ئەتكۈزۈپ، ئىككى يوتىسىدىن يۆلىگىنىچە ئىنىسىنىڭ ئۆيىگە ئېلىپ ماڭدى. قوشنىلارمۇ ئۇلارنىڭ ئارقىسىدىن ئىز بېسىپ بىردىن ئىككىدىن  كېتىشىپ قېلىشتى. مەن دەرۋازا ئالدىدا قابىلاخۇننىڭ ئېچىنىشلىق بۇ ھالىغا قارىغىنىمچە، گويا يىگانە ياپراقتەك دىر-دىر تىترەپ، تۇرغان يېرىمدە چوڭقۇر « ئۇف » تارتىپ تۇرۇپلا قالدىم. ئۇنىڭ بىلەن ئۆتكەن ئەسلىمىلەر مېنى بارا – بارا ئۆز قوينىغا تارتىشقا باشلىدى...
(داۋامى دىققىتىڭىزدە بولسۇن)

ablajan

*     *     *     *     *

     ئون سەككىز ياشقا تولغان ئالتۇن چاغلىرىمدا، مەنمۇ توم قوڭۇر چاچلىرىم ئەۋرىشىملىك بىلەن بەللىرىمگە يامىشىپ، خۇمارلىق كۆزلىرىمدىن ياشلىق ئۇچقۇنى چاقناپ تۇرىدىغان باھاردەك بىر قىز ئىدىم. ئۇ چاغلاردا مەھەللىدىكىلەر مېنى « زىباقىز » دەپ ئاتايتتى. بۇلاق بويىغا سۇغا چىقسام، ئېتىز بېشىغا ئوتاققا بارسام كەينىمدىن ئوتلۇق كۆزلىرىنى ماڭا قاداپ قارايدىغان، چىلىكىم بىلەن سېۋىتىمنى كۆتۈرۈشۈپ بەرگۈسى كېلىپ، مېنى توشقان كۆرگەن لاچىندەك ئەگىيدىغان يىگىتلەرمۇ يوق ئەمەس ئىدى. كىيىكتەك ئەركىن يۈرگەن ئاشۇ كۈنلەرنىڭ بىرىدە، دادام بىلەن ئاپامنىڭ زورى بىلەن ئالدى – كەينى ئون بەش كۈننىڭ ئىچىدە مۇشۇ قابىلاخۇنغا ياتلىق بولۇپ، قىزلىق ئەركىنلىكلىرىمنى ئاپامنىڭ ئۆيىدە قويۇپ، بۇ بوسۇغىنى ئاتلاپ كىرىپ، ئاياللىق ھەرەمخانىسىغا قەدەم ئالغان بولدۇم. قابىلاخۇن مەندىن يەتتە ياش چوڭ بولۇپ، شۇ چاغلاردا ئۇ 25 ياشلاردىكى قاۋۇل يىگىت ئىدى. ئۇنىڭ ئاتا – ئانىسى كېسەل بىلەن ئارقا – ئارقىدىن قازالاپ كەتكەن بولۇپ، ئۇلاردىن بۇ ئالەمگە ئىككى ئوغۇل يادىكار قالغان ئىكەن. مەن قابىلاخۇن ھەم ئىنىسى ئىمىناخۇن بىلەن بىر يېزىدا چوڭ بولدۇم. ئۇلارنى قوشنا ئېتىزلىرىمىزدا، ئىش – ئەمگەك ئۈستىدە ئۇچرىتىپ يۈرۈپ، قىزلىقىمنىڭ پايانىغا مەپتۇنكارلىق گۈللىرىنى تاقىغان ئىدىم. ئاتا – ئانىسى كېسەل سەۋەبىدىن ئۆلۈپ كەتكەندىن كېيىن، ئۇلارنىڭ ئاش – تاماقتا قىينالغانلىقىنى ھەممە ئادەم بىلىدۇ. ئايال زاتى يوق ئۆي ئۇلارنى سۇلغۇن ھەم يۆلەكسىز كۆرسىتىپ تۇراتتى. شۇڭا كۆڭلى مېھىرلىك كىشىلەر مېنىڭ بىر ئائىلىنىڭ ھۆددىسىدىن چىققۇدەك قىز بولۇپ يېتىلگىنىمنى كۆرگەندىن كېيىن، مەندەك بىر قىزنى چوڭ قىلغان دادام بىلەن ئاپامنىڭ قۇلىقىنى يەپ، « يېتىمنىڭ بېشىنى سىلىسا ساۋاپ بولىدۇ » دېيىشىپ، ئۇلارنىڭ كۆڭلىنى ئارامىدا قويمىدى. قابىلاخۇننىڭ دادىسى بىلەن كىچىكىدىن بىللە ئويناپ چوڭ بولغان داداممۇ ئەلچىلەرنىڭ پىكرىنى خوپ كۆرۈپ، مېنىڭ قۇلىقىمنى قىزىتتى. ئاپاممۇ بىر تەرەپتىن « قېيىنئانىسىز ئۆي سېنى خانىشلىققا باشلايدۇ قىزىم، قۇلاقمۇ تېنچ بولىدۇ » دەپ دادامنىڭ تەرىپىنى ئەپ، يەنە بىر تەرەپتىن قۇلاق - مىڭەمنى يەپ، قابىلاخۇننى ماڭا لايىق كۆردى. ئاتا – ئانام مېنى كۈن قىزىللىقىدىن كېيىن بوسۇغىدىن چىقارمايدىغان ئۇ چاغلاردا پىشىنى تۇتۇپ سۆزلەشكەن، كۆڭلۈمنى بېرىپ ئىزدەشكەن بىرەرسى بولمىغاچقا، ماڭا قان ھەم روھ ئاتا قىلغان ئاتا – ئانامنىڭ دەۋىتىنى راۋا كۆرۈپ، بۇ تويغا ئانچە قارشىلىق قىلمايلا باش لىڭشىتتىم. بۇ توي مانا مۇشۇنداق رىئاللاشتى. ئىككىمىز بىر ئۆيگە كىرگەندىن كېيىن، ئۇنىڭ بىر قىسىم مىجەزلىرىنى بايقىدىم. ئۇ ئاچچىقى يامان بالا بولۇپ، بەزىدە كىچىككىنە ئىشلارغىمۇ تېقىمىنى كۆكۈيۈن چاققان مالدەك تىپىرلاپ قالاتتى. خۇشلۇقى تۇتۇپ قالسا، تۇرۇپلا  ئاپتاپتەك ئېچىلىپ، مەن بىلەن مۇڭدۇشۇپ قالىدىغان چاغلىرىمۇ بار ئىدى. ئۇ ئىنىسىنى ئېتىزدا قويۇپ كىرىپ يېنىمدا خوشال ئولتۇرغان چاغلاردا مەنمۇ روھلىنىپ، ئۇنىڭغا بولغان ئىجىللىقىمنى ئىپادىلەپ:
     - جىممىدىلا يوقاپ كېتىدىكەنلا مۇشۇنداق، ئادەمنى ئېڭەك يۆلىتىپ، -دەيتتىم:
     - يېنىڭدا باداشقان قورۇپ ئولتۇرۇش پۇرسىتى بولمايۋاتىدۇغۇ تاڭ، - دەيتتى ئۇمۇ، شوخلۇق بىلەن ئېڭىكىمدىن كۆتۈرۈپ.
     - ...
     ئۇنىڭ بۇنداق ئەركىلەتمە گەپلىرىنى ئاڭلىسام، ئىچىمگە باھار شۇڭغۇپ كىرەتتى – دە، گەپلىرىم جىگدە چېچىكىدەك ئاۋۇپ،  كۈلكە ياماشقان لەۋلىرىم  چۇغلۇغ گۈلىدەك ئېچىلىپ قالاتتى. چۈنكى ئۇنىڭ گەپلىرىدىن كۆڭلى بىلىنىپ تۇراتتى. بىز بۇ نىكاھنىڭ ھۆرمىتىنى قىلىشنى ئەنە ئاشۇنداق باشلىدۇق. مەنمۇ تولۇق ئوتتۇرىغىچە ئوقۇغان قىز بولغاچقا، گەرچە ئالىي مەكتەپ ئىمتىھانىدىن ئۆتەلمىگەن بولساممۇ، لېكىن، لاياقەتلىك خوتۇن، ياراملىق ئانا بولۇپ، بۇ ئائىلىنىڭ ئىمتىھانىدىن ئۆتۈشكە بەل باغلىدىم. شۇنىڭ بىلەن ئىمكان بار ئەرنىڭ دېگىنىگە كۆنۈپ، بارغا قانائەت قىلىپ، يوقنىڭ دەۋاسىنى قىلماي، تېجەشلىك ئۆي تۇتۇپ، كۈنىمىزنى يامان ئەمەس ئېلىپ يۈردۈق. قولىمىز پۇلمۇ كۆردى. قابىلاخۇننىڭ ئىنىسى ئىمىناخۇننىڭ تويىنىمۇ ئىككىمىز باش بولۇپ ئەل قاتارى قىلىۋالدۇق ھەم  ئۇزۇن ئۆتمەيلا يېڭى ئۆي سېلىپ، ئۇلارغا ئۆيمۇ ئايرىپ بەردۇق. تۇرمۇشىمىزنىڭ رېتىمى ئوبدانلا رېتىگە چۈشتى. ئالدى – كەينى بەش يىل ئىچىدە، ئىككى ئوغلىمىز يېڭى دۇنياغا كۆز ئېچىپ، ئۆيىمىزنىڭ ئاۋاتلىقى ئېشىپ، بىر ۋاقىتلاردا تىنچلىققا چىلىنىپ كونا مازارغا ئايلىنىپ قالغان بۇ ئۆي مانا ئەمدى ئاۋات بازارغا ئايلاندى. بۇ جەرياندا بىز نۇرغۇن جاپالارنى تارتقان بولساقمۇ، كۆڭلىمىز كۈلكە كۆرۈپ تۇردى. دىلىمىزدىن چىققان پىكىر بىرلىكى بۇ نىكاھنى ئېتىراپ قىلغاچقا، بىز قەدىناس ئەر – خوتۇنلارغا ئايلىنىپلا كەتتۇق. مەن تاماققا قوپسام ئۇ ئادەم ئوچاققا ئوتۇن يېرىپ بېرەتتى، نانغا ئۇن يۇغۇرسام تونۇرغا ئوتۇن راسلاپ بېرەتتى. بولۇپمۇ ئىككى بالا قابىلاخۇننىڭ جېنى ئىدى. ئۇلار ئاغرىپ – تارتىپ قالسا، كېچىنى كېچە دېمەي، ئايىقىنىڭ يولدا قالغىنىغا قارىماي ئۇلارنى دوختۇرغا ئېلىپ باراتتى. يەۋاتقان ئېشىنىڭ گۆشىنى ئىلغاپ ئېلىپ بالىلىرىنىڭ قاچىسىغا سېلىپ تۇراتتى. مانا مۇشۇنداق ياخشى دادىنى، كۆيۈمچان ئەرنى كىم سۆيمەيدۇ...

(داۋامى دىققىتىڭىزدە بولسۇن)

ablajan

    تويىمىزنىڭ يەتتىنچى باھارى كېلىپ، ئەتىيازلىق تېرىقچىلىقلارنى تۈگەتكەندىن كېيىن، قابىلاخۇن بىر سودىگەر دوستىنىڭ يول كۆرسىتىشى بىلەن، ئۆيدە بار پۇلغا قوشۇپ ئۇرۇق-تۇغقانلاردىن قەرز ئېلىپ، يەتمىگىنىگە سۈت بېرىۋاتقان ئىنەك بىلەن ئۈچ ئانا قوينى سېتىپ، بەش مىڭ يۈەننى مېنىڭ ئۇزۇن پايپىقىمدىن ئىككىسىگە قات - قات ئوراپ، ئۇنى بېلىگە چىڭ تېڭىپ، سودا قىلىش ئۈچۈن ئۈرۈمچىگە قاراپ يول ئالدى. ئۇ چوڭ شەھەر بولغاچقا، ئۇ يەردە پۇلنى ئاسان تاپقىلى، بۇ نامراتلىقنىڭ يۈزىنى ياپقىلى بولارمىش. بىراق ئۇنىڭ بىزنى تاشلاپ يىراققا كېتىشىنى زادىلا خالىمايتتىم. شۇڭا ئۇ يولغا چىقىش ئالدىدا ئۇنىڭغا:
     - ئۆز يۇرتىمىزدا دېھقانچىلىقىمىزنى قىلىپ، ھالال ئىشلەپ، ھالال يەپ، بالىلارنى تەڭ باقساق بولمامدۇ قابىلاخۇن، تولا چۈشۈم بۇزۇلۇپ، كۆڭلۈم ئېغىپ تۇرىدۇ. ئۆزلىرى دېگەن بۇ ئۆينىڭ تۈۋرىكى جۇمۇ، ئۆزلىرى كەتسىلە ئىككى بالا بىلەن مەن قانداقمۇ قىلارمەن ئەمدى؟... - دەپ قۇشقاچ تىللىرىم بىلەن ئۇنى بۇ يولدىن توسىۋىدىم، ئۇ ئادەم:
     - ئەخمەقنىڭ گېپىنى قىلمىساڭ رازى، مەن ئويناپ كۆزۈمنى ئاچقىلى ئەمەس، جاپاغا چىداپ پۇل تاپقىلى مېڭىۋاتىمەن. بىر ئىشقا يۈرەكلىك قەدەم قويمىساق، بىزدە ھېچبىر قابىلىيەت پەيدا بولمايدۇ. نەچچە مو يەرگە قاراپ باي بولغىلى، بالىلارنى باياشات بېقىپ قاتارغا قوشقىلى بولمىغۇدەك. پۇل تاپسام، باي بولساق كىمنىڭ خوتۇنى بۇ دېسە، قابىل باينىڭ خوتۇنى مەن دېسەڭ، خەقنىڭ ئالدىدا قوۋۇزۇڭنى توشقۇزۇپ گەپ قىلساڭ ساڭىمۇ ياخشى ئەمەسمۇ؟ بىر تىرىشىپ باقاي دەيمەن، قاملاشتۇرالمىسام يېنىپ كېلەرمەن. ئېتىز ئىشىدىن غەم قىلما، دەپ قويدۇم، ئېغىر – يېنىك ئىشلىرىڭغا ئىمىناخۇن قارىشىپ قويىدۇ- دېگەن گېپىدە چىڭ تۇرۇپ، كۈلكىسى بىلەن ئىككى بالا ھەم بۇ ئۆينى ماڭا تاپشۇرۇپ كېتىپ قالدى. مەن دۇئا – تىلەكلىرىم بىلەن مىڭ يېرىمدىن يىغلاپ تۇرۇپ، مانا مۇشۇ دەرۋازا ئالدىدا ئۇنىڭغا قىيمىغان ھالدا: « خوش، ئاللاغا تاپشۇردۇم ئۆزلىرىنى! » دەپ، ئۇنىڭغا قول پۇلاڭشىتىپ قالغان ئىدىم.
     ئۇ ئۈرۈمچىگە بېرىپ بىر ئايغىچە بىزگە كۈندە دېگۈدەك تېلىفون قىلىپ، مېنىڭ ۋە بالىلارنىڭ ھالىمىزنى سوراپ، ئاۋازىمىزنى ئاڭلاپ تۇردى. ئىككىنچى ئېيىغا ئۆتۈپ ئىككى ئۈچ كۈنلەردە ياكى ھەپتىدە بىرە تېلېفون قىلىدىغان بولدى. بىر كۈنى تېلېفوندا ئۈچىنچى بالىمىزغا سېزىك تارتىپ يۈرگەنلىكىمنى ئۇنىڭغا ئېيتىۋىدىم، ئۇ تولىمۇ ھەيران بولغان ھالدا:
     - نېمە، سەن ھامىلدارما؟! - دەپ چۆچۈپ كەتتى ۋە - كېيىن پاراڭلىشايلى، دۇكانغا خېرىدار كىرىپ قالدى، خوش! - دەپلا تېلېفوننى بېسىۋەتتى. ئۇنىڭ بۇ گېپىمدىن خۇش بولغىنىنى ياكى خاپا بولغىنىنى بىلەلمىدىم. شۇنىڭدىن كېيىن خېلى ۋاقىتقىچە ئۇنىڭدىن تېلېفون كەلمىدى. ئۈرۈمچىگە بېرىپ – كېلىپ تۇرىدىغان تونۇش – بىلىشلەردىن ئۇنىڭ بىر رەخت سودىگىرى بىلەن شېرىكلىشىپ دۇكان ئاچقانلىقىنى، ئىش – ئوقىتىنىڭ يامان ئەمەس كېتىۋاتقانلىقىنى ئاڭلاپ، خۇش بولۇپ ئۇنىڭغا ئامانلىق ھەم ئاسانلىق تىلەپ يۈردۈم. ئارىدىن يېرىم يىلچە ۋاقىت ئۆتكەندە، قابىلاخۇن خېلى ئوبدانلا پۇل تېپىپ قايتىپ كەپتۇ. ئۇنىڭ قايتىپ كېلىشى بالىلار بىلەن ماڭا ئۈمىد ھەم خاتىرجەملىكنىڭ نۇرىنى ئاتا قىلدى. ئۇنىڭ ئەرلىك بەستى بىلەن دادىلىق سۆلىتى بۇ ئائىلىگە نۇر ئېلىپ كىردى. ئۇنى ئىشىكتىن كىرىپلا، «  ئۆي دېگەن باشقىچە مېھىرلىك بولىدۇ دېسە ھە رازى! سۆيۈملۈك كىشىلىرىم بىلەن كۆرۈشۈپ يول ھاردۇقۇممۇ بىراقلا چىقىپلا كەتتى مانا. » دەيدۇ چوقۇم دەپ ئويلىغانىدىم. بىراق ئۇ ئۇنداق دېيىشنىڭ ئورنىغا:
     - ئۆيمۇ بۇ ياكى ئېغىلمۇ؟ بەك سېسىق پۇراپ كېتىپتۇ، ئاچە بېرىپ ئىشىك بىلەن  دېرىزەڭنى. كوپىراتىپنىڭ ماخولىسى ياخشى جۇمۇ بۇ ئۆيدىن، نەچچە ئاي يوقاپ كەتسەم ھالىنى قارا بۇلارنىڭ! – دېگىنىچە، ماڭدىدىكى ( پەگا ) توخو پوقىغا قاراپ، قولى بىلەن بۇرنىنى يەلپۈپ قويدى. مەنمۇ تۇخۇم تۇغۇۋاتقان قارا توخويۇمنىڭ ماڭدىغا ماياقلاپ قويۇپ چىقىپ كەتكىنىنى كۆرمەي قالغانىكەنمەن. كېلە – كەلمەيلا بۇ ئۆينىڭ ئۇنىڭ كۆڭلىگە ياقمايلا قالغىنىدىن ھەيران بولغان ھالدا ئىتتىك بېرىپ توخو پوقىنى ئېرىغدىدىم. قىسقىسى، بۇ ئادەم كاڭنىڭ لېۋىگە كېلىپ ئولتۇرۇپ، نەچچە ئاي كۆرمىگەن ئىككى ئوغلىنىڭ بېشىنى بىر سىلىۋىدى ئىچىمگە ۋىژژىدە بىر يىغا تارىدى. دەل شۇ چاغدا يېنىدىكى تېلىفونى بىر ناخشىغا سايرىۋىدى، چىرايى بىردىنلا ئاپتاپ كۆرگەن گازىر گۈلىدەك ئېچىلىپ، ئىتتىك سىرتقا چىقىپ كەتتى. ئۇنىڭ ،« ھايال قالماي يېنىڭىزغا ئۈنىمەن، چىداپ تۇرۇڭ » دېگەن بىر نەچچە ئېغىز گېپى غىل – پال قۇلىقىمغا كىردى. ئۇ ئىشىكتىن كىرىۋىدى، چىرايى يەنە سامان قالىغان ئوچاقتەك قارىداپ قالدى. دېمەك نەچچە ئاي بۇرۇنقى بىزنى باغرىغا بېسىپ تۇرۇپ خوشلۇشۇپ بۇ ئۆيدىن چىقىپ كەتكەن « قابىلىم » نى ئەمدى يوقۇتۇپ قويغاندەك قىلاتتىم...

(داۋامى دىققىتىڭىزدە بولسۇن)

نىفىت

مىنىڭ تەڭرىتاغدا كۆرگەن تۇنجى پوۋىسىت رومانىم  مۇشۇ بوپتۇ ، ئاپتۇرغا بەرىكەت تىلەيمەن .

سەرۋى

ئەسەرلىرىڭىزدىن داۋاملىق ھوزۇرلانغايمىز ، ئۇتۇقلار يار بولسۇن سىزگە !

xipayi

بەك ياخشى يېزىپسىز ,خۇش بولدۇم

ئوغۇز

ھارمىغايسىز

ablajan

     ئۇنىڭدا ئۆزگۈرۈش چوڭ بولۇپ، ئىلگىركى دېھقان سۈپەت تۇرقى قاياقلارغىدۇر ئۇچۇپ كەتكەن ئىدى. چوڭ شەھەرلىكلەرنىڭ كىيىنىشىدە ياسىنىپ، پۇلدار خوجايىنلاردەك غادىيىپ، بەش – ئالتە ئايلىق ئېغىر ئاياق ئايالنىڭكىدەك تومپىيىپ قالغان قۇرسىقىنى چىقىرىپ ماڭىدىغان بولۇپ قاپتۇ. شەھەرلىكنى دوراپ گەپ ياساپ سۆزلەشلىرىگە قوشۇپ، چاچلىرىنى مايلاپ، كىچىككىنە بۇرۇتمۇ قويىۋاپتۇ تېخى. ھەممىدىن قىزىقى ئەمدى مېنىڭ كىيىنىشلىرىم بىلەن چىمەن دوپپا ئاستىدىكى يىلىم چاپقان چاچلىرىممۇ ئۇنىڭ كۆزىگە سىغماي قالغان ئىدى. ئىلگىرى ئوشۇقۇم ئوچۇق كۆينەك كىيىپ قالسام پاشىدەك غىڭشىيدىغان بۇ ئادەم ئەمدى، مەخسۇس ماڭا ئاتاپ بىر غېرىچ يوپكىدىن بىرنەچچىنى زىيادە ئالغاچ كەپتۇ. شۇنى كىيىپ ئالدىغا چىقىدىكەنمەن. كىيىپ باقسام، بەدىنىمنىڭ بىر يەرلىرىگە شامال تېگىپ، ئوچۇق قالغاندەك بىلىنىپ پەقەتلا قاملىشالمىدىم – دە، ئۇنىڭغا چاقچاق قىلغۇم كېلىپ:
    - يالىڭاچ  ياشىغان ئادەملەر كىيىم كىيىشنى ئەمدى ئاران ئۆگەنگەندە، مەن بۇ نېمىڭىزنى كىيەمدىم – دېۋىدىم:
    - سېنىڭ بۇ كاللاڭنى ئۆيىمىزنىڭ كەينىدىكى ھېلىقى بۇلاقنىڭ سۈيىگە 50 يىل چىلاپ قويسىمۇ شەھەرلىكلەرنى يەنىلا دورىيالمىغۇدەكسەن جۇمۇ رازى! قارا سېنىڭ بۇ قېتىق پۇراپ كەتكەن ئەبگا ئەپتىڭگە – دېدى ۋە ئىلگىركى جىگدە يىلىمى چاپقان چاچلىرىمنى ھىدلاپ كۆنگەن بۇ ئادەم ئەمدى، دوپپىنى قوزۇققا ئېسىپ قويۇپ، چېچىمنى قىسقارتىپ، ئۆزى ئالغاچ كەلگەن سۇيۇقلۇقلار بىلەن يۇيۇپ - تارىشىمنى بۇيرىدى. شۇنداق قىلسام مەندىن مەدەنىي ئاياللارغا خاس ئىللىق پۇراق كېلەرمىش. ئۇنىڭ بۇ گەپلىرىدىن كۆڭلۈم قېرىپ:
   - شەھەر خوتۇنلىرىدەك ئۆلچەملىك، راۋان، چۈشىنىشلىك، ئەستە ساقلاشلىرىغا ئاسان بولىدىغان تاتلىق سۆزلەرنى تېپىپ قىلالمامدىكەنمەن، بەدىنىمدىن ئەتىر پۇرىقى ئىزدەپلادە قابىلاخۇن. ماڭا بۈگۈنكى دەۋىرنى ياراتقان مۇشۇ سەھرادىكى ئانىلىرىم، مومىلىرىم، ئۆزىنىڭ يارىشىملىق كىيىمىنى كىيىپ كەلگەن پاكىز قىز - چوكانلار  مەڭگۈ يارايدۇ! شۇڭا يەنىلا ئۈزۈمنىڭ ئاشۇ ئۇزۇن كۆينىكىمنى كىيەي، ماڭا شۇ ئەۋزەل، روھىم قورۇنۇپ قالمايدىكەن. – دېيىشىمگە:
   - ھەي ئەقلىگە كۈيە چۈشكەن، چېيىغا يۇندا ئىچكەن ئەخمەق سەھرالىق، نەدە قالدىڭ سەن ھازىر؟ سېنى چىرايلىق يۈرسىكەن، كۆزۈمگە زىبالىق كۆرۈنسىكەن، بۇ ھاياتنىڭ لەززىتىنى بىلسىكەن دەپ غېمىڭنى يەۋەتىمەن. ئۈلۈككە يىغلىغان ئىسىت كۈزۈم، ساراڭغا دېگەن ئىسىت سۆزۈم ...- دەپ غودۇڭشىغىنىچە ئىشىكنى گۈپ يېپىپ تالاغا چىقىپ كەتتى. بىز مۇشۇنداق ئاسان ئۇرۇشۇپ قالدۇق. شۇندىن كېيىن، كۈندە دېگۈدەك يوق ئىشلارغىلا غىچىرلىشىپ يۈردۇق. ئۇنىڭ كۆزلىرىدىن بۇ ئۆينىڭ ھەر قانداق بىر ئىشىغا قىزىقمايدىغان خۇنۈك بىر ھالنى كۆرۈپ؛ بۇرۇن ئۇماچ ئېتىپ بەرسەممۇ « ئوخشاپتۇ رازىي » دەپ ئولتۇرۇپ ئىچىدىغان بۇ ئادەمگە ئەمدىكى ئەتكەن ئاش – تاماقلىرىمنىڭ تېتىمايدىغان بولۇپ قالغانلىقىنى ئويلاپ ئىچىمگە سايە چۈشتى. ئۇنىڭ ئون نەچچە كۈندىن بۇيانقى گەپلىرى ئۆزۈم توغۇرلۇق ئوبدان بىر ئويلۇنۇپ كۆرۈشىمنىڭ لازىملىقىنى ئېسىمگە سالدى. نۇرغۇن كۆڭۈل سۆزلىرىم ۋە تېگىشلىك گەپلىرىم بار ئىدى، دېيەلمىدىم. ئۇنىڭ گۈلىرەيھان، سۇيزە سېلىپ ئەتكەن تاماقلىرىمنى بىردە تۇزسىزكەن دېسە، بىردە « تېتىتقۇسى كەم بۇ دېھقان ئېشىڭنى يەنە قاچانغاچە ئىچىپ ئولتۇرارمىز » دەپ جېنىمغا ئىكەك سېلىشلىرىغىمۇ، « كىيىمىمگە دەزمال سېلىپ، ئەتىر چاچماپسەن » دەپ كايىشلىرىغىمۇ مەيلى دېدىم. ئەمما ئامانلىقىنى تىلەپ، ساقلىقىنى ئىزدەپ، ئامىتىنى كۆزلەپ يۈرگەن ئېرىمنىڭ مېنى كەمسۇندۇرىشى، تورۇڭ – تورۇڭ تېگىپ كۆزۈمنى پىياز سۈيىگە مىلىشى ئىدىيەمدىن پەقەتلا ئۆتمىدى. چۈنكى مەندىمۇ ئۆزۈمگە چۈشلۇق كۆڭۈل ھەم غورور بارغۇ. يېتىمنىڭ بېشىنى سىلاپ، ئۇنى ياراملىق ئەر قىلغان مەندەك بىر ئايالنى ھېلى ساراڭغا، ھېلى ئەخمەققە چىقىرىپ، غورۇرۇمنى يۇڭدىسا بۇنىڭغا « توۋا » دېمەكتىن باشقا يەنە نېمە دېسەم بولاركىن...
     ئىش قىلىپ سۆزلىسەم گەپ تولا. بالىلارنىڭ ئەركىلەشلىرى، چوقان سېلىشىپ ئۇنىڭغا يېپىشىپ ئويناشلىرى ئۇنىڭ  ئامىراقلىقىنى ئىلگىرىكىدەك قوزغىيالمايتتى. بالىلار تالادا لاي - توپىدا ئويناپ كىرىپ قۇچىقىغا چىقىپ قالسا، خۇددى خەقنىڭ بالىسىنى سەتلىگەندەك سەتلەپ، ئۆزىدىن نېرى ئىتتىرىپ، كىيىمىنى قېقىشتۇراتتى. « دادا باشقۇرمىغان ماۋۇ شۇمتەكلەرنىڭ قىلىقىنىڭ سەتلىكىنى قارا » دەپ ماڭا دارىتمىلاپ غودۇراپ كېتىشلىرى كۆڭلۈمنى تولىمۇ بىئارام قىلاتتى. ئۇنىڭ بۇ يېڭى قىلىقلىرىغا ھەيرانلىق ئىچىدە باش چايقاپ، لەۋلىرىمنى چىشلىگەن ھالدا، « ماۋۇ چوكىدەك قوللار مۇزلاپ كېتىپتۇغۇ ئوغلۇم »  دەپ، ئالقىنى، دادىلىق بەدىنى ئارقىلىق ئۇلارنىڭ ۋىجىك بەدىنىگە ھارارەت تاراتقان ئاشۇ ئۇنتۇلماس كۈنلەرنى يىغلاپ تۇرۇپ ئەسلىدىم. شۇندىن كېيىن، بالىلارنى ئامال بار جىم ئولتۇرۇشقا، دادىسىنىڭ ئالدىدا كەپسىزلىك قىلماسلىققا ئاگاھلاندۇرۇپ، ئۇنىڭ جۇدۇنىنى ئۆرلەتمەسلىكنى ئىزدىدىم. بالىلارمۇ بارا – بارا ئۇنىڭدىن تەپ تارتىپ يېتىرقايدىغان بولۇپ قالدى...

ablajan

    ھەركەتلىرىمنىڭ قولايسىزلىشىشىغا ئەگىشىپ، كۈندىن - كۈنگە تومپىيىپ چىقىۋاتقان قورسىقىم بىلەن ئېتىز ئىشىغا ماس كەلمەي يۈرگىنىمنى؛ ئۆينىڭ تۈگىمەس ئىشلىرىنىڭ ھۆددىسىدىن چىقىشتا قىينىلىپ تۇرغىنىمنى كۆرۈپ تۇرۇپمۇ قابىلاخۇننىڭ ماڭا ئىچى ئاغرىمىدى. ئەكسىچە، خۇددى تەكشۈرۈشكە چۈشكەن چوڭ شەھەرنىڭ باشلىقىدەك، چاپىنىنىڭ توپىسىنى قېقىپ، چېچىنى ئارقىسىغا تاراپ، ئايىقىنى تولا مايلاپ، ئېتىز – ئېرىق ئىشلىرىدىن ئۆزىنى نېرى تارتىپ تۇردى. مەن ئېتىزغا چىقسام ئۇ ئۆيدە ئۇخلاپ دېگۈدەك كۈن ئۆتكۈزۈپ، بۇ ئۆيدە ئىككى ھەپتىنى ئاران توشقۇزۇپ، سودىسىنىڭ ئالدىراشلىقىنى باھانە قىلىپ، قۇرسىقىمنىڭ ئوبدانلا تومپىيىپ قالغانلىقىغىمۇ قارىماي، يانفونىغا كەلگەن بىر تېلىفون بىلەنلا يەنە يولغا چىقىشنىڭ تەييارلىقىنى قىلدى. ماڭارىدا ئۇنىڭغا:
     - مېنى ھەسەل ھەرىسى يېپىشقان گۈلدەك ئۆزلىرىگە تارتىپ تۇرىدىلا دادىسى. كۆڭلۈمنىڭ گۈلخانىسى ئۆزلىرى بىلەن چېچەكلەيدىكەن. ئەسلى تۇغۇتۇمدىن كېيىن ماڭسىلا تولىمۇ ئوبدان ئىش بولاتتى، بىراق ئىشىم ئالدىراش داۋاتىدىلا، بوپتۇ بارسىلا – دېۋىدىم، مېنى تونىمايدىغان كىشىدەك كۆزۈمگە بىر قارىۋېتىپ:
     - قۇرسىقىڭدىكى بالا ماڭا ئوخشىغاي ئىلاھىم – دېدى بىر خىل گۇمان بىلەن. ئۇنىڭ بۇ گېپى يۈرىكىمگە بىگىز بولۇپ تىقىلغاندەك ئېچىشىپ، ئاراملىقىم ئازاپ لېيىغا يىقىلدى:
     - بۇ نېمە دېگەنلىرى؟
     - ھېچنېمە دېگىنىم ئەمەس. خوش! – ئۇ ئۇخلاپ ياتقان ئىككى بالىغا قاراپ قويۇپ، چامىدىنىنى سۆرەپ ئىشىكتىن چىقتى.  
     - ئەتتىگەندە كۈلۈپكىنە بىر ئۆيدىن چىقسىلا. سەھەردە كۈلگەن بۇ كۈلكە لەۋلىرىنى ماي، كۆڭۈللىرىنى تاي قىلغاي ئىلاھىم – دەپ ئۇنىڭغا ئەگەشتىم. چۈنكى سەپەرگە ماڭغان ئادەمنىڭ كۆڭلنى زىيادە گەپ بىلەن خاپا قىلغۇم كەلمىدى. خاپىلىقنى تەڭ بۆلۈشكەندىن كۆرە ئۆزۈمگىلا قالسۇن دېدىم.
      ئۇ ماڭدى. مېڭىشتىن بۇرۇن ئۇرۇق - تۇغقانلاردىن ئالغان قەرزلەرنىڭ بىر قىسمىنى قايتۇرغان بولسىمۇ، يەنە بىر قىسمىنى كېيىنكى قېتىم كەلگەندە تۆلەيدىغانلىقى توغۇرلۇق ۋەدە قىلىپ، گەدىنىمىزنى يەنە قەرزدىن بوش قىلمىدى. شاڭخەيدىن دەمدۇ، ۋېنجۇدىن دەمدۇ ئېيتاۋۇر مال كېلىدۇ دېگەننى باھانە قىلىپ، ئۆيگە پۇلمۇ قويمىدى. بۇنى ئاز دەپ ئېتىزدىن كىرگەن ئازغىنە كىرىمنىمۇ بۆلىشىپ بوپتىمىز تېخى. شۇنداق قىلىپ ئۇنى بۇ قېتىم ئۈمىدسىز نەزىرىم بىلەن ئۇزۇتۇپ قويدۇم. ئۇنى ئۇزۇتۇپ قويۇپ ئۆيگە قايتىپ كىرىپ، ئىككى بالامنى قۇچاقلاپ ئولتۇرۇپ قانغىچە يىغلاپ ئىچىمنى بوشاتتىم. كۆز - ياشلىرىم ئاچچىق، تولىمۇ ئاچچىق ئىدى. بۇ ياشلار كۈز يامغۇرىدەك توختىماي ئېقىپ، ئېڭەكلىرىم ئارقىلىق، ئېتەكلىرىمنى ھۆل قىلدى. يۈرىكىمنى بېسىپ تۇرغان بىر ئېغىر ئازابنى ھەر قانچە قىلىپمۇ يېنىكلىتەلمىدىم. كۆڭۈل دېگەن بىر-بىرىنى ھامان قايغۇغا سالىدىكەن...
     ئارىدىن ئۈچ ئاي ئۆتۈپ كەتتى. ئارىلىقتا بالىلارغا بىر - ئىككى قېتىم تېلىفون قىلغاننى ھېسابقا ئالمىغاندا، قابىلاخۇندىن ھېچ بىر خەۋەر يوق جىمىپلا كەتتى. ئاي – كۈنۈم توشۇپ، جان قايغۇسىدا ئۆينىڭ بۇ تۈۋرۈكىنى كۈتۈپ، يولىغا تەلمۈرۈپ ئولتۇرغان ۋاقتىمدا، ئۇنىڭ ئۆزى كەلمەي، بىزنىڭ بۇ يەردىن ئۈرۈمچىگە بارغان بىرسىدىن ئەۋەتكەن بىر پارچە خېتى بۇ ئۆيگە كەپتۇ. تەقەززالىق تۇيغۇسى بەزىدە ئادەمنى ئالدايدىكەن. يېرىم دىدارلىق تەمەسىدە ئىنتىلگەن يۈرەك ئۈچۈن ئەۋەتىلگەن بۇ بىر پارچە خەت سېغىنىشمنىڭ تۇغانلىرىنى ئېچىۋەتكەندەك بىلىندى. خۇشخەۋەردەك كۈرۈنگەن خەت ئۈچۈن  يۈرەكلىرىم ئويناقشىدى. گۈلدەك چىرايىمغا تەببەسسۈم قۇشلىرى قوندى. خۇشخەۋەر دېگەن يۈرەكنى ئەنە شۇنداق ئوينىتىدىكەن. چوڭ ئوغلۈمنىڭ قولىدىن:
     -  دادام بىزگە پۇل چېكى ئەۋەرتىپتۇمۇ نېمە ئاپا؟ - دەپ كۆتۈرۈپ كىرگەن كونۋېرتنى ئىتتىك ئالدىم – دە، بىر پۇرىۋېتىپ، بۇرجىكىنى چىشلەپ يىرتىپ، بۇلۇڭىدا ئېچىلغان تۆشۈككە قولۇمنى تىقىپ تۇرۇپ كونۋېرتنىڭ ئاغزىنى ئالدىراپ ئاچتىم. ئۇنىڭ ئىچىدىن ئىككى پارچە خەت چىقتى. قابىلاخۇننىڭ ئۆزى كېلەلمىسىمۇ خېتى كەلگىنىگە ئالەمچە خۇش بولۇپ، « بىزنى سېغىنىپ ماڭا ئايرىم، ئوغۇللىرىغا ئايرىم خەت يېزىپتۇدە بۇ ئادەم » دېگەن تاتلىق خىيال بىلەن خەتنىڭ بىر پارچىسىنى ئاچتىم. يەنە بىر پارچىسى شىرىقشىپ ئېتىكىمگە چۈشتى. قولۇمدىكى خەتنى ئاچتىم - يۇ « ئاجرىشىش كېلىشمنامىسى » دېگەن خەتنى كۆرگەن كۆزلىرىم بىلەن تەڭ يۈرىكىممۇ توختاپ قالدى. ئولتۇرغان ئورنۇمدا قېتىپلا قالدىم. مىڭەم غۇڭۇلداپ، ئىچى – ئىچىمدىن قاتتىق بىر يىغا ئۆرلەشكە باشلىدى. « بۇ خەتتە نېمە دېگەندۇ ئەمدى » دېگەن خىيال بىلەن مەڭدەش ئىچىدە يەنە بىر پارچە خەتنى ئالدىراپ قولۇمغا ئالدىم. ئۇ خەتنى ئوقۇپ يۈرىكىم يېرىلغىلى قىل قالدى. بېشىم پىرقىراپ قۇيۇنتاز ئىچىدە قالغاندەك كونتۇرۇللۇقىمنى بىراقلا يوقاتتىم. خەتتە ئاياللىق ئىپپىتىمگە، ئانىلىق ئەخلاقىمغا قەدىرلەپ سۆيگەن ئېرىم تەرىپىدىن بەتنام چاپلانغان ئىدى. شۇڭا ئۇنىڭ بۇ خېتىنى ئوقۇپ ئاپتاپقا تاشلانغان بېلىقتەك جانسىراپ، تىپىرلاپ قالدىم...


(داۋامى دىققىتىڭىزدە بولسۇن)

ablajan

     ھەر ئىشنىڭ بىر سەۋەبى بولىدۇ. قابىلاخۇن سودىسىغا مېڭىپ ئىككى ھەپتە بولغان چاغدا، ئەترەت باشلىقى بىزنىڭ كېۋەزلىكگە سۇ كەلگەنلىكىنى ئېيتىپ ھويلىغا كىردى. بۇ زامانلاردا بىزنىڭ بۇ يەردە سۇ ئالتۇندەكلا ئەتىۋار بولۇپ، ئېتىزلار قۇرۇق – ئىسسىق تۇتۇپ كەتكەن لەۋدەك يېرىلىپ كەتكەن چاغلىرىدا ئاران بىرەر قېتىم سۇ كۆرەتتى. مەن خەۋەر ئېيتىپ كىرگەن ئەتىرەت باشلىقىغا مىڭ رەھمىتىمنى ئېيتىپ، قابىلاخۇننىڭ ئىنىسى ئىمىناخۇننى چاقىرغىلى كىرسەم ئۇ جىددى ئىشى بارلىقىنى ئېيتتى. شۇنىڭ بىلەن سۇ نۆۋىتىنى ئۆتكۈزۈپ قويماسلىق ئۈچۈن، مۇشتۇمدەك ئوغلۇم داۋۇتجاننى ئەگەشتۈرۈپ، ئېتىزغا سۇ باشلاشقا ئۆزۈم چىقتىم. بۇ مېنىڭ بىرىنچى قېتىم ئېتىزغا سۇ باشلىشىم ئىدى. يېڭى ياسالغان سۇ سىڭمەس كەڭ ئېرىقتا قۇيۇندەك تېز سۈرئەتتە ئېقىۋاتقان بىر نەچچە قۇدۇقنىڭ ئۇلۇغ سۈيىنى ئوغلۇم ئىككىمىز ھەرقانچە قىلىپمۇ بۆلۈپ ئېتىزغا باشلاپ كىرەلمىدۇق. باشلام بىلەن ھەپىلىشىپ جىددىلىشىپ تۇرغىنىمدا، ئېھتىياتسىزلىقتىن پۇتۇم تېيىلىپ كېتىپ سۇ جىددى ئېقىۋاتقان ئېرىققا چۈشۈپ كەتتىم. ئېرىق سىلىق بولۇپ ئېسىلىپ تۇتىۋالغۇدەك بىرەر نەرسە بولمىغاچقا، سۇ مېنى رەھىمسىزلىك بىلەن تېز سۈرئەتتە ئېقىتىشقا باشلىدى. ئاغزى – بۇرنۇمغا سۇ كىرىپ يۆتەلگىلى تۇردۇم. ئوغلۇم « ئاپامنى قۇتقۇزۇڭلار! » دەپ ئەنسىز ۋارقىراپ ئېرىق بويلاپ مەن بىلەن تەڭ يۈگۈرەيتتى. ئېتىزلىقتا ئىشلەۋاتقان بىرقانچە ئادەم ئوغلۇمنىڭ ئاۋازىنى ئاڭلىغاندىن كېيىن، يۈگۈرۈپ كېلىپ مېنى سۇدىن سۈزۈۋالدى. ئوغلۇم بەكلا قورقۇپ كەتكەن بولسا كېرەك، مېنى چىڭ قۇچاقلاپ تۇرۇپ ئۈن سېلىپلا يىغلىۋەتتى. شۇ چاغدا كۆڭلى مامۇق خوشنىمىز ھامۇتاخۇن ئاكا يېنىمىزغا كېلىپ، مېھرىبانلىق بىلەن ماڭا ئىچى ئاغرىغان ھالدا:
     - ئۆيگە كىرىپ كەتسىلە رازىخان، كېۋەزنى مەن سۇغۇرۇپ قوياي – دەپ ئوغلۇم ئىككىمىزنى ئۆيگە تېز كىرىپ كېتىشكە ئۈندىدى. ئۆيدە ئولتۇرغاندا ئاسان بىلىنگەن بۇ ئىش مېنى ئۇياتقا قويدى. كىيىملىرىم بەدىنىمگە چاپلشىپ كەتكەچكە، ئەرلەرنىڭ ئارىسىدا تۇرۇشنى بىئەپ كۆرۈپ، ئۆيگە قايتىپ كىردىم. ئۆيگە كىرىپ ئاپام ئاخشام ئەكىلىپ بەرگەن كاللا – پاچاقنى ئۈكلەپ، توققۇز خىل دان بىلەن ئەتتىگەندىن بېرى قاينىتىشقا باشلىغان كۆچىنى تەييار قىلىپ، بالىلارنىڭ ئالدىغا قويۇپ تۇرۇشۇمغا، كېۋەزنى سۇغۇرۇپ بولغان ھامۇتاخۇن ئاكا بۇ خەۋەرنى ماڭا ئېيتقاچ، گۈرجەكنى ئەكىرىپ بەرگىلى ھويلىغا كىرىپ قالدى. ئالدىغا داستىخان سېلىپ، چاي قۇيۇپ تۇرۇشۇمغا، « پاختىغا سۇنى ھامۇتاخۇن ئاكا تۇتۇپ قويۇپتۇ – دە ھە !» دېگىنىچە، قابىلاخۇننىڭ ئىنىسى ئىمىناخۇن كىرىپ كەلدى. ئۇلارنىڭ ئالدىغا بىر قاچىدىن كۆچە ئېشى ئېلىپ كەلدىم. ئۇلار كۆچە ئىچكەچ ئولتۇرۇپ بىردەم پاراڭلاشقاندىن كېيىن، بىز بىلەن خوشلۇشۇپ ھويلىدىن بىللە چىقىپ كېتىشتى. بۇ ئوغلۇم ساۋۇتجانغا ھامىلدار بولغان دەسلەپكى كۈنلەر ئىدى. مانا بۇ ئىش كېيىن قابىلاخۇننىڭ قۇلىقىغا باشقىچە يېتىپ، مەندەك پاكىز بىر ئايال بىلەن تۇغۇلمىغان بالامغا تۆھمەت قىلىنىپتۇ. ئۇ خېتىدە « مەن ھامۇتاخۇن قېرىدىن بولغان بۇ بالىنىڭ دادىسى ئەمەس » دەپ يېزىپ، مەن بىلەن چەك – چىگرا ئايرىشنى تەلەپ قىلغاندىن كېيىن، ئاجىرشىش كېلىشىمنامىسىگە ئىمزا قويۇپ، ئەۋەرتىپ بېرىشىمنى، ئىككى بالىنى مېنىڭ ۋاقتىنچە بېقىپ تۇرۇشىمنى، ئۇلارنىڭ تۇرمۇشىغا مۇۋاپىق ھەق بېرىدىغانلىقىنى، كېيىن ئۇلارنى يېنىغا ئېلىپ كېتىدىغانلىقىنى ئېيتىپ گەپنى تۈگىتىپتۇ. دېمەك مەقسەت ئايان بولدى. قابىلاخۇن توغرىلۇق ئاڭلاپ كېلىۋاتقان ئەپقاچتى گەپلەرگە ئەمدى تولۇق ئىشەندىم - دە، باسقىلى بولمايدىغان بىر ئاچچىق ئەلەم ئىچىدە يىغىغا چىلىشىپ ئولتۇرۇپ، قولۇمغا قەلەم ئالدىم.


(داۋامى دىققىتىڭىزدە بولسۇن)