ئىلمىي مۇنازىرە تەكلىپنامىسى

ق.سىدىق

ئىلمى مۇنازىرە تەكلىپنامىسى

弧线球_百度百科

شىنجاڭ ئونېۋېرستېتىنىڭ بىر غوللۇق فىزىكا ئوقۇتقۇچىسى بۆگۈن ئەلدۇسىت شىركىتى پائاليەت زالىدا ئۆتكۆزۆلگەن بىر ئىلمى يىغىلىشتا،شۇنچە كۆپ يىغىن قاتناشقۇچىلىرىنىڭ ئالدىدا  بالىلارچە ئۈچ خاتالىققا يول قويدى.
1.يۇقۇرقى يايسىمان توپنىڭ ئىككى يېنىدىكى ھاۋا ئېقىمىنىڭ يۆنىلىش كۆرسەتكۈچىنى توپنىڭ سىزىقلىق ئىلگىرلەش يۆنىلىشى.توپ تۆۋەنگە قاراپ ئىلگىرلەۋاتىدۇ،دەپ ئۆز سۆزىدە چىڭ توردى.شۇنداقلا بەيدۇ تورى رەسىمنى خاتا سىزىپتۇ،دېدى.
2.نەق مەيداندا ئېلىپ بېرىلغان ماياتنىك تەجىربىسىدىكى ئېغىشنى كورىئولىس كۈچى سەۋەبىدىن كېلىپ چىققان ئېغىش دېيىش ئارقىلىق ئەسلى بىر يۆنىلىشلىك بولغان كورىئولىس كۈچىنى ئىككى يۆنىلىشلىك كۈچكە ئايلاندۇرۇپ قويدى.ماياتنىك بېشى قىلىنغان ئىلىكتىر ماتۇر ئوڭ ۋە سول ئىككى يۆنىلىشتە ئايرىم-ئايرىم ھالدا ئايلاندۇرۇلغان ۋە ماياتنىك ماتۇرنىڭ ئايلىنىش يۆنىلىشى تەرەپكە ئىككى خىل يۆنىلىشتە ئاغقان بولۇپ ،كورىئولىس كۈچى بۇ ئېغىشلارنىڭ بەك ئاشۇرۇپ ئېيىتقاندىمۇ پەقەت بىرىگىلا ئورۇنلۇق بولاتتى.ھەرگىز بىرلا ئورۇندا ئىشلەنگەن تەجىربىدە كۆزىتىلگەن ھەم ئوڭ ھەم تەتۆر ئېغىشنىڭ سەۋەبى بولالمايتى.
3.مەن نىيوتۇننىڭ 1-قانۇنىنىڭ بايانىنىڭ 2-ئابزاسى ئەگرى سىزىقلىق ھەركەتكىمۇ يول قويىدىغانلىغىنى نەق نىيوتۇن ئۆزىنىڭ كىتاۋىدىن نەقىل ئېلىپ كۆرسەتسەم،بۇ ئوقۇتقۇچى ئىككىنجى ئابزاس ھەققىدە بىر ئېغىز توختالماي،يەنىلا بىرىنجى ئابزاستىكى ھەممەيلەنگە ئايان بولغان مەزمۇنلارنى تەكرارلىدى.ئەسلى تېمىدىن ئۆزىنى قاچۇردى.نەتىجىدە بىر مۇنچە ۋاقىت بېھۇدە ئىسراپ بولدى.

يۇقۇرقىدەك كۆلكىلىك خاتالىقلارنى رايونىمىزدا ئەڭ ئالدىنقى قاتارىدا تۇرىدىغان شىنجاڭ ئونۋېرىستېتىدەك بىر ئالى مەكتەپنىڭ غوللۇق ئوقۇتقۇچىسىنىڭ سادىر قىلغانلىغىغا ھەقىقەتەن ئىشەنمەك قىيىن.كىشىنى تولىمۇ ئېچىندۇرىدىغىنى بۇ ئوقۇتقۇچى ئاگاھلاندۇرۇلغان بولسىمۇ ئۆز خاتالىغىدا يەنىلا چىڭ تۇردى.
مەن بۇ تېما ئارقىلىق بۇ ئوقۇتقۇچىنىڭ خاتالىقلىرىنى تۆزىتىۋىلىشىنى يەنە بىر قېتىم ئەسكەرتىمەن.يىغىن ۋاقتى توشۇپ كېتىپ،مەن مۇنازىرىلىشىش پۇرسىتىگە ئىرىشەلمىگەچكە بۇ تېمىنى يازدىم.مىنىڭ مەقسىتىم ئىلمى ھەقىقەت ئۈستىدە ئىزدىنىش؛ئادىل ۋە توغرا بولغان مۇنازىرە كەيپىياتى يارىتىپ،ئىلىم-پەن قىزغىنلىغى قوزغاش.تور دۇنياسىنىڭ بۇ تېمىنىڭ رىۋاجىغا دىققەت قىلىشىنى ئۈمىت قىلىمەن.تېمىغا ئالاقىدار تەپسىلاتلارنى ئىنكا س قەۋەتلىرىدە داۋاملىق ئوتتۇرىغا قويۇمەن.مەن بۇ ئوقۇتقۇچى بىلەن ھەرقانداق يەردە يۇقۇرقى ئۈچ نۇقتىدا مۇنازىرىلىشىشقا ھەرقاچان تەييارمەن.شۇنداقلا  بۇ ئوقۇتقۇچىنى مۇشۇ تېما ئاستىدا مۇنازىرىلىشىقا تەكلىپ قىلىمەن.
بىز ئۇزۇن يىللىق تونۇشلاردىن بولۇپ،ھېچقانداق ئۆچ-ئاداۋىتىمىز يوق.پەقەت ئىلمى قاراشلاردا كېلىشەلمەيۋاتقان يېرىمىز بار.
بەلكىم تورداشلار بۆ زادى كىمدۇر؟ دەپ بىلىشكە تەقەززا بولۇۋاتقاندۇ.بۇ ئوقۇتقۇچى....

بۇ ئوقۇتقۇچى ....،قېنى،ئىنىم بۇرھان سەلەي،تەكلىۋىمنى قوبۇل قىلىڭ!

ھۆرمەت بىلەن: قاسىم سىدىق

2015.10،18

دېھقانى

ھۆرمەتلىك قاسىم ئاكا، بۇرھان مۇئەللىمنىڭ مۇشۇ مۇنبەرگە كىرىپ، مۇشۇ مۇنازىرىگە قاتنىشىدىغانلىقىغا جەزىم قىلالامسىز. بولمىسا، بىكار ئاۋارە بولغان بولۇپ قالامسىزكىن-دەپ قالدىم ئاكا.

sankim

يالغان سۆزلەپ ھەر ۋاقىت، قىزارمىغاچ يۈزلىرىڭ،
سېسىق نامىڭ ھەر ياققا كەتتى تاراپ يالغانچى.

urkesh

راس يالغان ئېنىق بولسۇن، ئىسپاتلانسۇن دەپ مۇنازىرە تەكلىۋى بېرىپتۇ، بورھان مۇئەللىمنى ساقلايلى  ، ھەر ئىككى تەرەپ تەسىرى بار، نام-شەرىپى ھەممىگە مەلۇم  ئادەملەر،  پاكىتنى تونىمايدىغانلار ياكى پاكىتتىن قاچىدىغانلار ئەمەس.  بورھان مۇئەللىمنى ساقلايلى ھەر قانچە بوسىمۇ بىر ئونىۋىرىستىت مۇئەللىمى مۇنازىرە تەكلىۋىدىن قاچماس...!

ق.سىدىق

بۇرھان مۇئەللىمنى ساقلىغاچ بىر مەسىلە ئۈستىدە ئويلۇشۇپ باقايلى:

شۇنداق بىر ئادەم بار دەپ پەرەز قىلايلى،بۇ ئادەم ئىنسانىيەت ھازىرغىچە ياراتقان بارلىق فىزىكا بىلىملىرىنى تولۇق يادلىغان ئادەم بولسۇن.مانا مۇشۇ ئادەمنىڭ مىڭسىگە قاچىلانغان فىزىكىدىن باشقىمۇ بۇ ئادەم  يادلىمىغان،بىلمەيدىغان فىزىكىلىق ھادىسىلەر،مەسىلىلەر بولۇشى مۆمكىنمۇ؟

ق.سىدىق

يايسىمان توپلارنى ئېنىق چۈشەندۆرگەن بۇ رەسىمنى  ئەركىن سىدىق ئەپەندى سىزغان.بۇرھان مۇئەللىم،بۇ رەسىمنىمۇ خاتا سىزىلغان دەپ قارىمىسىڭىز مۇنازىرىدە مۇشۇ رەسىمنى پايدىلىنىش قىلساقمۇ بولىدۇ.بۇ، كىلاسسىك چۈشەندۆرۈش ئىنتايىن توغراۋە ئوبرازلىق ئىپادىلەنگەن رەسىم .سىز قانداق قارايسىز؟

ق.سىدىق

كىلاسسىك قاراش قارا يۆنۆلۈش كۆرسەتكۈچى تەرەپتىكى ھاۋا ئېقىمىنىڭ تېزلىكى چوڭ،بىسىمى كىچىك،توپ شۇ سەۋەپتىن بۇ تەرەپكە ئاغىدۇ،دەپ تەشەببۇس قىلىدۇ.
مەن قارا يۆنۆلۈش كۆرسەتكۈچى تەرەپتىكى توپنىڭ سىزىقلىق تېزلىكى ۋە ھاۋا ئېقىم تېزلىكىمۇ ئاستا توپ ئۆزىنىڭ سىزىقلىق تېزلىكى ئاستا تەرەپكە ئاغىدۇ،كىلاسسىك قاراشتا بىرنوللى قانۇنى بۇ نداق توپلارغا خاتا تەدبىقلانغان،دەپ تەشەببۇس قىلىۋاتىمەن.
مەن ئۆزەم ئوتتۇرىغا قويغان تەشەببۇسنىڭ تەجىرىبە ئاساسى سۆپىتىدە قوش پىلدىرلىغۇچ تەجىرىبىسىنى نەق مەيداندا ئىشلەپ كۆرسەتتىم.ھېچقايسىڭلار بۇ تەجرىبىگە نەق مەيداندا بىرەر پوزىتسىيە بىلدۆرمىدىڭلار.
بۇرھان مۇئەللىم،سىز فىزىكا تارىخىغا بەكمۇ پىششىق.بۇنداق توپلار ھەققىدىكى كىلاسسىك قاراشنى قوللايدىغان بىرەر تەجىرىبە ياكى ئۆلچەشنىڭ ئېلىپ بېرىلغانلىغىڭىزدىن خەۋىرىڭىز بارمۇ؟مەن شۇنچە ئىزدەپمۇ بىرەر ئۇچۇرنى تاپالمىدىم.بولسا ئۇچۇر بەرسىڭىز.ئەگەر بولمىسا بىز ئىشلىگەن قوش پىلدىرلىغۇچ تەجىربىسى كىلاسسىك قاراشنى رەت قىلىدىغان دەسلەپكى تەجىرىبە بولۇپ قالغۇدەك.

ق.سىدىق

بۇ قېتىمقى يىغىلىشتا بۇرھان مۇئەللىم ماياتنىك تەجىربىسىدىكى ئېغىشنى كورىئولىس كۈچى بىلەن،يايسىمان توپنىڭ ئېغىشىنى بىرنوللى قانۇنى بىلەن چۈشەندۆرۇرۈش ئۈچۈن تىرىشتى.ھالبۇكى،بۇ تىرىشچانلىق ھەركەت شەكلى نۇقتىسىدىن ئېيىتقاندا كىلاسسىك قاراشلاردىكى زىدىيەت ۋە بىر تەرەپلىمىلىكلەرنى تېخمۇ بەكرەك ئىپادىلەپ قويدى.
شۇنىڭ بىلەن بىرگە بۇ تىرىشچانلىق مۇئەللىمنى يېڭى مەسىلىگە كونا قائىدىلەرنى ئۆلۈك تەدبىقلاش پاتقىغا پاتۇردى.نەتىجىدە مەسىلە ھەل بولمىدى ۋە يېڭى سوئاللارنى پەيدا قىلدى.بۇ سوئاللارنىڭ بىرسى - يايسىمان توپلار كورىئولىس كۈچىنىڭ تەسىرىگە ئۇچرىمامدۇ؟دىگەن سوئال.
كورىئولىس كۈچىنىڭ ئېنىقلىما-شەرىھلىرىنى كۆزدە تۇتقاندا يەر شارى ئۆستىدىكى(ئېكىۋاتۇردىكىسىدىن باشقا) ھەركەتتىكى جىسىملارنىڭ ھەممىسى كورىئولىس كۈچىنىڭ تەسىرىگە ئوخشىمىغان دەرىجىدە ئۇچرايدۇ.بۇ ھالدا يايسىمان توپلارمۇ شۇنداق تەسىرگە ئۇچرايدۇ،دېيىشكە توغرا كېلىدۇ.بۇرھان مۇئەللىمچە تەدبىقلاش ئۇسۇلىنى قوللانساق يايسىمان توپلارنىڭ ئېغىشىنى كورىئولىس كۈچى بىلەنمۇ چۈشەندۆرگىلى  بولغىدەك....ئەپسۇس،ماياتنىكتىكى 29-تېئورېمىچە ئېغىشنى مەيلى،كورىئولىس كۈچى ياكى بىرنوللى قانۇنى ئارقىلىق چۈشەندۆرگىلى بولمايدۇ.سەۋەپ،ماياتنىكنىڭ ئىككى خىل ئايلاندۇرۇلغان ئەھۋالدا كېلىپ چىققان ئىككى يۆنىلىش بويىچە ئېغىشنى  بىر يۆنىلىشلىك كورىئولىس كۈچى بىلەن چۈشەندۆرۆش،ئالاقىدار مىقدارلارنى پەقەت كورىئولىس كۈچىنىڭ مىقدارى دەپ بېكىتىش ئەسلا مۆمكىن ئەمەس.برنوللى قانۇنىنى تەدبىقلاشقا كەلسەك،بۇ ماياتنىك تەجىرىبىسىگە بىرنوللى قانۇنىنى ئەسلا تەدبىقلاشقا بولمايدۇ.سەۋەپ ماياتنىكنىڭ سىرىتقى قېپى ئايلانمايدۇ.
ئەمدى نىمە قالدى؟ئېلىكتىر ماتۇر ئايلاندۇرۇلماي ئېلىپ بېرىلغان تەجىربىدە كېلىپ چىققان سانلىق قىممەت ۋە كۆرۆلگەن يۆنۆلۈش بىزگە پەقەت كورىئولىس كۈچىنىڭ سانلىق قىممىتى ۋە يۆنىلىشىنى كۆرسۆتۈپ بېرىدۇ.ئېلىكتىر ماتۇرئايلاندۇرۇپ ئېلىپ بېرىلغان تەجىربىدە كېلىپ چىققان سانلىق قىممەتتىن بايامقى كورىئولىس كۈچىنىڭ مىقدارىنى ئېلىۋەتسەك 29-تېئورېمىچە ئېغىشنىڭ قىممىتىگە ئىرىشىمىز.كورىئولىس كۈچى يۆنىلىشىگە قارشى يۆنىلىشتە ئېغىش كۆرۆلگەن ماياتنىك تەجرىبىسىدە ئىرىشلگەن مىقدارنى ساپ 29-تېئورېمىچە ئېغىشنىڭ مىقدارى دېيىشكە تامامەن ھەقلىقمىز.مېنىڭچە تېخى بۇ قىممەتكە ماتۇر ئايلاندۇرۇلماي ئېلىپ بېرىلغان تەجىرىبىدىن ئىرىشىلگەن كورىئولىس كۈچىنىڭ مىقدارىنى قوشۇپ بېرىش كېرەك.چۈنكى،قارشى يۆنىلىشتە ئايلاندۇرۇلغاندا كورىئولىس كۈچىنىڭ قارشىلىغى تۈپەيلىدىن 29-تېئورېمىچە ئېغىشنىڭ مىقدارى كېمىپ كەتكەن بولىدۇ.

ق.سىدىق

دېھقانى يوللىغان ۋاقتى  2015-10-19 14:43
ھۆرمەتلىك قاسىم ئاكا، بۇرھان مۇئەللىمنىڭ مۇشۇ مۇنبەرگ ...

ھۆرمەتلىك قاسىم ئاكا، بۇرھان مۇئەللىمنىڭ مۇشۇ مۇنبەرگە كىرىپ، مۇشۇ مۇنازىرىگە قاتنىشىدىغانلىقىغا جەزىم قىلالامسىز. بولمىسا، بىكار ئاۋارە بولغان بولۇپ قالامسىزكىن-دەپ قالدىم ئاكا.

ـــــــــــــــــ

رەھمەت.
بۇرھان مۇئەللىم بۇ تېمىغا كىرىپ مۇنازىرىلىشىشنى خالىمىسا،مۇنازىرىلىشىش ئورنىنى ياكى ئوسۇلىنى تاللىسىمۇ بولىدۇ.ياكى شىنجاڭ ئونېۋېرىستېتىدا ۋە ياكى گېزىت-ژورناللاردا مۇنازىرىلەشسەكمۇ بولىدۇ.ھېچقانداق يەردە مۇنازىرلىشىشنى خالىمىسا بىزگە يەنە مۇلاھىزە تېمىلىرى چىقىدۇ.بىز بۇنداق خالىماسلىقنىڭ سەۋەپلىرىنى مۇھاكىمە قىلىپ باقىمىز.
بۇرھان مۇئەللىم مۇنازىرىگە كىرمىگەن تەقدىردىمۇ بۇ تېمىنىڭ ئەھمىيىتى بار.تورداشلار تېمىدا ئوتتۇرىغا قويۇلغان مۇلاھىزە نۇقتىلىرىنى مۇلاھىزە قىلىپ كۆرسىمۇ پايدىسى بار.بۇ ھالدا بىز بىر ئادەم نىمە ئۈچۈن ئۆزىگە ئالاقىدار مۇنازىرە تېمىسىدىن ئۆزىنى قاچۇرۇدۇ؟دىگەن تېمىدا مۇلاھىزەيۆرگۆزسەكمۇ بولىدۇ.نىمىلا بولمىسۇن مەن بىر ئۇچۇرنى يەتكۈزدۆم.
شىنجاڭ ئونېۋېرىستېتىدىكى بەزى خەنزۇ فىزىكا ئوقۇتقۇچىلىرىنىڭمۇ بىز ئىشلىگەن ماياتنىك تەجىرىبىسى ھەققىدە مۇئەييەن قاراشلاردا بولىۋاتقانلىغىدىن خەۋەر تاپتىم.بۇ ئىشلار پەقەت بىر باشلىنىش.زىيىنى يوق.

ق.سىدىق

ئېلىپ بېرىلغۇسى مۇھاكىمە-مۇنازىرىلەردە تېمىدىن چەتنىمەسلىك،ۋاقىت ئىسراپچىلىغىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن تۆۋەندىكى ئىككى نۇقتىغا دىققەت قىلىنىشىنى تەشەببۇس قىلىمەن:
1.ئالدى بىلەن،29-تېئورېما شەكىل نەزەريىسىدە ئالاھىدە موھىم ئورۇن تۇتقاچ بۇنەزەريىنىڭ ھاياتى كۈچىنى مۆلچەرلەش ۋە بېكىتىشتە ئۇنىڭغا ئالاقىدار ماياتنىك تەجىرىبىسى،قوش پىلدىرلىغۇچ تەجىرىبىسى قاتارلىق تەجىرىبىلەرنى قاتتىق تەپتىش قىلىش،بۇنى مۇھاكىمە-مۇنازىرىنىڭ مەركىزى نۇقتىسىغا قويۇش كىرەك.
2.ئاندىن كىيىن نىيوتۇن ئىنىرىتسىيە قانۇنىنىڭ بايانىنىڭ 2-ئابزاسى ئۈستىدە يېتەرلىك توختۇلۇش،ھەرگىز 18-ئۆكتەبىردىكىدەك،بۇ ھەقتە بىرەرمۇ پوزىتسىيە بىلدۆرمەي ئۆتۆپ كەتمەسلىك لازىم.
مەن ۋاقىت ئىسراپچىلىغىنىڭ ئالدىنى ئېلىش،ئەمەلى ئۆنۆم ھاسىل قىلىش ئۈچۈن ھازىرچە مۇشۇ ئىككى نۇقتىنى تەشەببۇس قىلىۋاتىمەن.بۇلارنى ئويلۇشۇپ كۆرسەڭلار،سىلەر تەشەببۇس قىلىدىغان باشقا ئورۇنلۇق تەكلىپ ،مۇھاكىمە قىلىشقا تېگىشلىك باشقا زۆرۆرى نۇقتىلار  بولسا ئوتتۇرىغا قويساڭلار،مۇھاكىمە-مۇنازىرىنىڭ تېماتىك دائىرىسىنى بېكىتىۋالساق بولىدۇ.