خاتا تونۇلغان سومكا ئۈچۈن تۆلەنگەن بەدەل
گۈلىستان ئىلى
ئامىنەم دوستى ئايشەمگۇل بىلەن بازاردا كۈرۈشۇشنى پۈتۈشۈپ، يىڭشەھەر يىزا ئىگىلىك سودا بازىردا ئۆزىنىڭ قىزىل رەڭلىك سومكىسىنى كۆتۈرۈپ، دوستى ئامىنەمنى ساقلىغاچ ، ئۆزنىڭ زىلۋا بويىغا كىيىۋالغان قىزىل گىرپ كۆينىكى ۋە ئاپپاق يۈزىگە ياراشقان شاپتۇل چىچىكى ياغلىقىغا قاراپ ئۆزىگە مەسلىكى كەلگەن ھالدا ، شىرىن خىياللار ئىلكىدە تۇرغان ئىدى. تويۇقسىز قولىدىكى قىزىل سومكىغا ئېسىلغان بەسىتلىك قارا قولنى كۈرۈپ، خىيالدىن ئويغۇنۇپ قارىۋىدى، ئالدىدا بويى ئىگىز، تىرىسى قاپ قارلىقىغا قارىماي ئاپپاق كۆينەك كەيگەن، قولىدا بالا كۆتىرىۋالغان ناتونۇش ئايالنى كۈرۈپ چۈچۈپ كەتتى. بۇ ۋاقىتتا بەسىتلىك ئايالنىڭ قولى ئامىنەمنىڭ قولىدىكى سومكىغا ئېسلىغان بولۇپ، بۇ ناتونۇش ئايال چوڭ بازاردىكى نۇرغۇن تىجارەتچى ۋە خىرىدارلار بار ئورۇندا، « بۇ مىنىڭ سومكام، ئوغىرىنى تۇتۇڭلار» دەپ ۋاقىراپ، ئامىنەمنىڭ ياقىسىغا ئىسلىپ ئۇنى ئىتتىرىپ يىقىتىۋەتتى. ئامىنەم يىقىلغاندا، سومكىسى ئاستىدا قالغان بولۇپ، ناتونۇش ئايال سومكىنى تارتىپ ئۇنىڭ بىغىنى ئۈزۈۋەتتى ھەمدە بىر قولىدا ئامىنەمنى دۆشكۈشلىگەچ يىقىمسىز ئاۋازى بىلەن« نەرسىسى يۈتۈپ كەتكەنلەر دەرھال كىلىڭلار ، مەن ئوغرىنى تۇتۇۋالدىم »دەپ جار سىلىپ بازارنى بىر ئالدى . بۇ يەكشەنبە بازارغا، ناھىيىمىزنىڭ ھەر قايسى يىزا -بازارلىرىدىن تىجارەت قىلدىغانلار، نەرسە كىرەك سىتىۋالدىغانلار كىلىدىغان بولۇپ، بۇ كۇنلىكتە بازار ناھايتى ئاۋات بولغاچقا، بىردەمدىلا بۇلارنىڭ ئەتراپىغا نۇرغان ئادەملەر ئولۇشۇپ كەتتى. ئامىنەمنىڭ دوستى ئايشەم قىززىقچىلىقىنى كۈرۈش ئۈچۈن كىلىپ، ئۆزنىڭ دوستىنىڭ تاياق يەۋاتقانلىقىنى كۆرۈپ، دەرھال ناتونۇش ئايالنى ئىتتىرىۋىتىپ، دوستىنى يۆلەپ ئورنىدىن قوپاردى. ئەتراپتىكىلەرنىڭ دىلو مەلۇم قىلىشى بىلەن بازاردا چارلاۋاتقان ساقچىلار نەق مەيدانغا كىلىپ، ئۇلاردىن ئەھۋال ئىگەللەش ئۈچۈن ساقچىخانىغا ئىلىپ ماڭدى.
ئەسلىدە ھىلىقى ناتونۇش ئايال ناھىيىمىزنىڭ باغچا يېزىسىدىكى قۇرباننىسا ئىسمىلىك ئايال بولۇپ ، بۇگۇن ناھىيە بازىرىغا ئەتىگەندە سودىلىق قىلىش ئۈچۈن كىلىپ، بازار ئارلاش جەريانىدا سومكىسنى بىرەر يەرگە قويۇپ ئۇنتۇلۇپ قالدىمۇ قانداق سومكىسىنى يوقۇتۇپ قويدى. ئۇنىڭ سومكىسىمۇ ئامىنەمنىڭكىگە ئوخشاش قىزىل سومكا بولۇپ، ئىچىدە بالىسىنىڭ ئىمىزگىسى ۋە بىر خالتا ئاق شىكەر، بىر دانە قىزىل تېلېفۇن بار ئىدى . ئۇ چۈشتىن كىيىن بازار ئارىلاۋىتىپ، ئامىنەمنىڭ قولىدىكى قىزىل سومكىنى كۈرۈپ« منىڭ سومكام» دەپ خاتا تونۇپ ئىش تېرىغان ئىدى . ساقچىلار ئامىنەمنىڭ قولىدىكى سومكىنى تەكشۇرۇپ، ئۇنىڭ ئىچىدىمۇ ئوخشاشلا بىر قىزىل تىلفۇن، ئۆزىنىڭ قان ئازلىق كىسىلى بولغاچقا، دائىم سومكىسىغا سىلىۋالدىغان بىر خالتا قارا شىكەر ھەمدە ئۆزنىڭ كىملىكى بارلىقنى تەكشۇرۇپ، سومكىنىڭ ئامىنەمنىڭ ئىكەنلىكىنى مۇئەييەنلەشتۈرۈش بىلەن بىرگە قۇرباننسانىڭ ئامىنەمنى زەخمىلەندۇرگەن، ھاقارەتلىگەن قىلمىشىغا قارىتا، ئايرىم –ئايرىم ھالدا 5 كۈندىن جەمئى 10 كۈن مەمۇرى توختۇتۇش جازاسى بېرىپ ، جىدەلنى بىر تەرەپ قىلغان ئىدى.
بازاردا ئىزاغا قالغان ئامىنەم ھاقارەتلەشكە بەرداشلىق بىرەلمەي، مەھكىمىمىزگە ئۆزنىڭ داۋالىنىش ۋە تەكشۇرتۇش ھەققى 3963يۇەن، روھى زىيان ئۈچۈن 10000يۈەن بولۇپ جەمئى 13963يۈەننى قۇربانسادىن تۆلىتىپ ئىلىپ بىرىشىنى تەلەپ قىلىپ دەۋا قىلغاندىن كىيىن، سوت ئىچىپ تەرەپلەرنى مۇرەسسەگە يىتەكلىگىنىمىزدە ئۈنۈمى بولمىغانلىقتىن، ئامىنەمنىڭ سوتتا دەلىل ئىسپات ئارقىلىق ئىسپاتلىغان داۋالىنىش خىراجىتى 388 يۇەننى بىكىتىپ، روھى زىيان تۆلىمىگە قارتا، ھوقۇققا دەخلى تەرۈز قىلغۇچىنىڭ ئۆتكۈزگەن خاتالىقنىڭ دەرىجىسى، ھوقۇققا دەخلى تەرۈز قىلمىشىنىڭ كونكىرىتنى ئەھۋالى، زىيانغا ئۇچرىغۇچىنىڭ روھى جەھەتتكى زىياننى كەلتۇرۇپ چىقىش ئاقىۋىتى، ھوقۇققا دەخلى تەرۇز قىلغۇچنىڭ ئىقتىسادى قۇربىتى، دەۋانى قوبۇل قىلغان سوت مەھكىمىسى تۇرۇشلۇق جايدىكى كىشىلەرنىڭ ئوتتۇرچە تۇرمۇش سەۋيەسى قاتارلىق ئەھۋاللارغا ئاساسەن 1500 يۇەن بولسا مۇۋاپىق دەپ قاراپ، جەمئى زىياننى 1888 يۇەن بىكىتىش بىلەن، قۇرباننىسانى ئامىنەمدىن جامائەت ئالدىدا ئاشكارا ئەپۇ سوراش ، تۈرلۈك زىيىنى ئۈچۈن 1888 يۇەن تۆلەشكە ھۆكۈم قىلغاندىن كىيىن، تەرەپلەر ھۆكۇمگە قايىل بولۇپ، نارازىلىق ئەرز بەرمەي دىلو ئاخىرلاشتۇرۇلدى.
يىڭىشەھەر ناھىيلىك خەلق سوت مەھكىمىسىدىن
| 
يوللىغان ۋاقتى 2015-3-4 17:40:04
