ئۆمۈرۋايەت ئۈگۈنۈش ۋە مىللەتنىڭ ساپاسى

Tursunniyaz · ۋاقتى: 2010-7-31 02:00:39

تۇردى توختى
بۈگۈنكى دۇنيادا ئىلىم-پەن بىلىملىرى ئۇچقاندەك تەرەققى قىلىۋاتىدۇ.بىلىمنىڭ يېڭىلىنىشى بولسا ئادەمنىڭ ئىشەنگۈسى كەلمىگۈدەك دەرىجىدە تىز بۇلىۋاتىدۇ.مۇشۇنداق رىياللىق ۋە خىرىس ئالدىدا بىزنىڭ بىر قىسىم كىشىلىرىمىز مائارىپ ئېڭىنى يۇقۇتۇپ،ئۆزىنىڭ جان-جىگەرلىرىنى مەكتەپتىن توختىتىپ قۇيۇپ ،مىللەتنىڭ كەلگۈسى بىلەن ئوينىشىۋاتىدۇ.بۇنداق رىياللىقنى ھازىرقىدەك بىلىم ئىگىلىگى دەۋرى،بۇلۇپمۇ ئۇچۇر تىز تەرەققى قىلىپ دۇنيا بىلىم نوختىسىدىن كىچىكلىۋاتقان ئەھۋالدا بىز خەختىن باشقا يەنە كىممۇ قۇبۇل قىلالىسۇن!؟
نۇرغۇنلىغان تەرەققى قىلغان مەمىلىكەتلەر ،جۈملىدىن دۆلىتىمىز دۇنيانىڭ ھەددىدىن ئارتۇق تىز تەرەققى قىلىۋاتقانلىغىنى كۆزدە تۈتۈپ،خىرس ۋە رىقابەتنىڭ رەھىمسىز رىياللىقنى پەيدا قىلىدىغانلىغىنى ئالدىن كۈرۈپ ،ئۆمۈرۋايەت ئۈگىنىشنى تەشەبۇس قىلىپ مىللەتنى ۋە دۆلەتنى مەيلى ئورۇن جەھەتتىن بولسۇن ،مەيلى بىلىم جەھەتىىن بولسۇن بىر پۈتۈنلىككە ئىگە قىلىپ،دۇنيادا يېڭى سەھىپە ئېچىشنى ئويلاۋاتىدۇ.بۇ ماھىيەتتە ھەرقايسى مىللەتلەرنىڭ كىيىكى ۋاقىتلاردا باشقىلارنىڭ قۇلىغا قالاپ قالماي ئۈزىنى بىر تەرەەقى قىلغان قوۋم سۈپىتىدە نامايەن قىلىش ئۈچۈن تىرىشۋاتقانلىغىنىڭ بىشارىتى.
يۇقارقىدە رىياللىقنى بىز زادىلا چۈشىنەلمىدۇق،ئۇنىڭ ئاقىۋىتىنىڭ نىمىدىن دەرەك بېرىدىغانلىغىنى تېخىمۇ ئويلاپ يەتەلمىدۇق.ئىنسانلار ئايغا چىقتى دىگەن خەۋەرنى ئاڭلىساق دەپ بەرگۈچىنى جەدىدت دەپ قارغاپ يۇردۇق .بۇ نىمەنى چۈشەندۇرۇپ بېرىدۇ؟مىنىڭچە بۇنداق ئىدىيە تەبىئىت ھالدا مىللەتنى قۇللۇققا،زاۋانلىققا يۈزلەندۈرۈشنىڭ رۇشەن بەلگىسى.
بەزى ئورۇنلاردا كىشىلىرىمىز نادانلىقتا شۇ دەرجىگە بېرىپ يەتكەنكى پەرزەنتىنى ئۇقۇتۇپ،بىلىم بىرىپ تەربىلەپ قۇيۇش ئۈچۈن مىڭ بىر زۈرۈريىتىنى قۇيۇپ شۇ كىشىلەرنىڭ ئائىلىسىگە بېرىپ ئەھۋال بايان قىلغان بىچارە ،مىھنەت ئاتا قىلىشتىن باشقىنى بىلمەيدىغان ئاشۇ جاپاكەش ئۇقۇتقۇچىلارنى ئېغىزغا ئالغۇسىز گەپلەر بىلەن ھاقارەتلەيدۇ.ئېغىر بولغاندا ئۇرۇپ ئۇيىدىن قوغلاپ چىقىرىدۇ.مانا بىزنىڭ خەلقىمىزدىكى مائارىپ ئېڭى
بىز يۇقارقىدەك رىياللىق ئاسارىتىدە ياشىۋاتقان بولساقمۇ ،ھەممە ھەركەتكە كىلىپ،تەڭ تۇتۇپ بىرلىكتە ئىلگىرلەپ خەلقمىزنىڭ مائارىپ ئېڭى جەھەتتىكى ئويغىنىشى قولغا كەلتۈرۈپ ئومۈرلۈك ئەسقىتادىغان بىلىملەرنى ئۆمۈرۋايات ئۈگىنىدىغا ياخشى كەيپىياتنى شەكىللەندۈرۈش ئۈچۈن تىرشىشىمىز لازىم.چۈنكى ھازىرقىدەكجەمىيەت تىز تەرەققى قىلىۋاتقان،بىلىمنىڭ يېڭىلىنىشى ھەدىدىن ئارتۇق تىز بۇلىۋاتقان ۋاقىتتا مەڭگۈلۈك ئۈگىنىش ساپاسىنى ھازىرلىمىغان ھەرقانداق شەخسى،تەشكىلات،گۈرۈھ،مىللەت ۋە دۆلەت بۇنداق كەسكىن رىقابەت قوينىدا يىڭىلىپ ،مەڭگۈ باش كۈتۈرەلەلمەيدۇ.شۇنداقلا يېڭى تەرەققىيات دەۋرىدىكى يېڭەىچە قۇللارغا ئايلىنىدۇ.
ئومۇرۋايات ئۈگۈنىش بولسا ھازىرقى زامان كىشىلىرىنىڭ جەمىيەتتە پۇت دەسسەپ تۇرىشىدىكى جىددى تەلەپ ۋە بىردىن-بىر ئامىل .ھەرقانداق بىر مىللەت جەمىيەتتە پۇت دەسسەپ تۇرىمەن دەيدىكەن چۇقۇم مىللەت تۇپى بۇيۇچە ئۆمۇرۋايەت ئۈگۈنىشتەك ئۈگىنىش ئۇسۇلىنى يىتىلدۇرۇشى كېرەك.مۇشۇنداق قىلغاندا ھەم ئۈزىنىڭ ھەم مىللىتىنىڭ ھەم ئەۋلاتلىرىنىڭ ساپاسىنى يۇقىرى كۈتۈرەلەيدۇ.
مىللەتنىڭ ساپاسى يۇقىرى بولسا شۇ مىللەتنى دۇنيانىڭ تۇنىشىمۇ تىز بۇلىدۇ ھەم بۇ مىللەتكە ئالاھىدە ئورۇن ئاتا قىلىدۇ،مىللەتنىڭ ساپاسى تۈۋەن بۇلۇپ قالسا ئۇنىڭغا <<سەن كىم ئىدىڭ،سەن پالانىغۇ>>دىگەن مەنسىتمەسلىك ئارىلىشىپ كەتكەن ھاقارەت ئاتا قىلىنىدۇ.
بىز نىمىلا بولمايلى بىز خەخنىڭ تاللايدىنى چۇقۇم ئۆمۇرۋايەت ئۈگىنىش ئۇسۇلى بۇلۇشى كېرەك.شۇنداق قىلالىساق ھازىرقى كىشىلىرىمىز ئالدىدا،باشقىلار ئالدىدا،ئەۋلات ۋە ئەجداتلىرىمىز ئالدىدا يۈزىمىز يۇرۇق بۇلۇدۇ.
ئۇنداق بولسا ئۆمۈرۋايەت ئۈگىنىش دىگەن نىمە؟ئۆمۈرۋايەت ئۈگىنىشتە نىمىنى يادىروھ قىلىش كېرەك؟
ئۆمۈرۋايەت ئۈگىنىش دىگىنىمىز-ئۈزلىكسىز چىداشلىق بىرىش ئارقىلىق،ئىنسانلارنىڭ يۇشۇرۇن ئېڭىنى جارى قىلدۇرۇش،كىشىلەر ئۆمۈر بۇيى ئېتىياچلىق بولغان بارلىق بىلىملەر،قىممەت قارىشى ۋە ماھارەتلەرگە ئۆز ھۇقۇقى بۇيۇچە ئىرشىشكە ئۇلارنى ئىلھاملاندۇرۇش ۋە ئىرىشتۇرۇش،شۇنداقلائۇلھربى ھەرقانداق ۋاقىت،ھەرقانداق ئەھۋال ۋەھەرقاندھق مۇھىتتتا ئىشەنچىلىك ۋەئىجادى،خۇشال خۇرام قوللىنالايدىغان قىلىش دىگەنلىك.
بۇنىڭدىن شۇنى كۈرىۋېلىشقا بۇلىدىكىھازىرقى جەمىيەتتە تەرەققى قىلغان ئەللەردەئۆمۈر بۇيى ئۈگىنىش،بىر خىل تۇرمۇش شەكلىگە ئايلاندى.ئۆمۈر بۇيى ئۈگىنىش ماھىيەتتە كىشىلەرنىڭ خىزمەتتىكى ۋە ئىجدىمائى تۇرمۇشتىكى قىيىنچىلىقنى يىڭىپ،يېڭى مەسىلىلەرنى ھەل قىلىشقا يەردەم بېرىدۇ.ياشاش ۋە تەرەققى قىلىش ئېتىياجىنى قاندۇرۇدۇ.كىشىلەرنى تېخىمۇ كەڭ تەرەققىيات بوشلىغىغا ئىرىشتۈرۈپ،ئۆز قىممىتىنى تېخىمۇ ياخشى نامايەن قىلىش پۇرسىتىگە ئىگە قىلىدۇ.مەنىۋى تۇرمۇشنى بېيىتىپ،ئەخلەق پەزىلىتىنى ئۈزلىكسىز يۇقىرى كۈتۈرۈشكەيەردەم بېرىدۇ.شۇڭا ئۆمۈر بۇيى ئۈگۈنىش شەخسىنىڭ تەرەققىيات ئېتىياجى بۇلۇپلا قالماي يەنە ئۇ نۆۋىتىدە مىللەت،دۆلەت،ۋە جەمىيەتنىڭ ئېتىياجىدۇر.بۇنىڭدىن شۇنداق خۇللاسسە قىلالايمىزكى ئۆمۈرۋايەت ئۈگۈنىش كىشىلەرنىڭ باش تارتىپ بولمايدىغان مەجبۇريىتى.
نىمە ئۈچۈن ئۆمۈرۋايات ئۈگىنىشنى شەخسىنىڭ،مىللەتنىڭ ،دۆلەتنىڭ ھەم جەمىيەتنىڭ ئېتىياجى دەيمىز؟
شەخسىنىڭ ئېتىياجى دىگەندە -ھەرقانداق ئادەم ئىنسانىيەت جەمىيىتىدە ياشايدۇ،شۇنىڭ ئۈچۈن شەخسىلەرنىڭ جەمىيەتنىڭ گۈللىنىشى ۋە روناق تېپىشىغا تۆھپە قۇشۇش مەسئۇليىتى بۇلىدۇ.شۇڭا شەخسىلەر ئۈزىنى قۇدرەت تاقۇزۇپ جەمىيەت تەرەققىيادىغا ماسلىشىپ ،ياشىغاندىلا قەمىيەتكە يۈك بۇلۇپ قالماي ياشاش ئىمكانىيەتنى يارتىدۇ.بۇنداق ئىمكانىيەت ماھىيەتتە جەمىيەت ئۈچۈن تۆھپە قوشقانلىق بۇلىدۇ.يەنە بىر تەرەپتىن ھەر بىر شەخسى نۆۋىتىدە جەمىيەتنىڭ خوجايىنلىرى بۇلۇپ جەمىيەتنى باشقۇرۇدۇ شۇنىڭ ئۈچۈن ئەقەللىسى كىشىلەر جەمىيەتنى باشقۇرىدىغان ساپاغا ئىرشىشى كېرەك.
مىللەتنىڭ ئېتىياجى دىگىنىمىزدە ھەرقانداق مىللەت ئۆز كىشىلىردىن تىرىشىپ مىللەتنىڭ ساپاسىنى يۇقىرى كۈتۈرۈش ئۈچۈن تۆھپە قۇشۇشنى تەلەپ قىلىپ ،دۇنيادىكى تەرەققى قىلغان مىللەتلەر قاتارىدىن ئۆرۇن ئېلىشنى ئۈمۇت قىلىدۇ.ھەم ئىنسانىيەت مەدىنىيەتىگە كۆپرەك تۆھپە قۇشۇشنى ئۈزىنىڭ مەنىۋى ئېتىياجى قىلىدۇ شۇنىڭ بىلەن ئۇ ھەر بىر كىشىنىڭ ئۆمۈرۋايەت ئۈگنىشىنى ئۆزىگە ئېتىياچ قىلغان بۇلىدۇ.
دۆلەتنىڭ ئېتىياجى دىگەندە دۆلەت ئۈزىنىڭ دۆلەت تەۋەلىگىگە تەۋە كىشىلەردىن دۆلەتكە تۆھپە قۇشۇش ،شۇ ئاساستا دۆلەتنى زامانىۋىلاشتۇرۇپ،قۇدرەت تاپقۇزۇشنى تەلەپ قىلىش بىلەن ئۆز دۆلىتىنىڭ بىخەتەرلىگى ۋە بىرلىگىنى قوغداپ دۆلەتنى ياخشى ئىدارە قىلىشىنى تەلەپ قىلىدۇ.بۇنداق يۇقىرى تەلەپنى ئۆرۇنداشتا دۆلەت ئىختىساسلىقلارغا تايىنىدۇ شۇنىڭ ئۈچۈن دكلەتمۇ پۇقرالاردىن ئۆمۈر بۇيى ئۈگىنىشنى تەلەپ قىلىپ ئۈزىنىڭ مەنىۋى ئېتىياجىنى قادۇرۇدۇ.
جەمىيەتنىڭ ئېتىياجى بولسا كىشىلەردىن ئۆمۈرۋايەت ئۈگىنىش ئارقىلىق تۈرلۇك ئىجدىمائى تەشكىلارلار ۋە ئىجدىمائى پورماتسىيەلەرنىڭ ئىجدىمائى مەسىلىلىرىنى ھەل قىلىپ خەلىقنى خاتىرجەم قىلىشىنى كىشىلەردىن تەلەپ قىلىدۇ.بۇ مەسىلەرنى ھەل قىلىشتا چۇقۇم يۇقىرى ساپالىق كىشىلەر قۇشۇنى بۇلۇشنى ئۈزىگە ئېتىياچ قىلىدۇ ،شۇنىڭ ئۈچۈن جەمىيەتمۇ ئۆز كىشىلىرىنىڭ ئۆمۈرۋايەت ئۈگىنىپ ،جەمىيەت ئۈچۈن تھپە قۇشىشىنى تەلەپ قىلىدۇ.
بىز قانداقلا چۈشەندۇرمەيلى ئۆمۈرۋايەت ئۈگىنىش ھازىرقى زامان كىشىلىرىنىڭ ۋە دەۋرىنىڭ ئېتىياجى بۇلىشى بىلەن ئۇنىڭ يادىروسى-يېڭىلىق يارتىش روھى ۋە تۆھپە قۇشۇش روھى ۋە ئۈنى ئەمىليەتتىن ئۆتكىزىش جەريانىدۇر.
ئۆمۇرۋايەت ئۈگىنىشتە زادى قايسى يولدا مېڭىشىمىز لازىم؟
ئۆمۈرۋايەت ئۈگىنىشتە ماڭىدىغان يولىمىز ئىمكانىيەتلىك سىجىل تەرەققى قىلىش يۇلىدۇر. بۇ دىەەنلىك- شۇ ۋاقىتتىك ئېتىياجىنى قاندۇرۇپلا قالماي،يەنە ئۇلارنىڭ جىسمانى روھى جەھەتتىكى ساغلاملىغىنىڭ ماسلىشىشى،تەڭپۇڭلىغى ۋەئۈگىنىش روھىنىڭ ئۇزاققىچە داۋاملىشىشىغا كاپالەتلىك قىلىدىغان،تەرەققىيات كۈچىنىڭ زىيانغا ئۇچرىماي تەرەققى قىلىشىنى كۆرسىتىدۇ.
يۇقارقى دەلىلەردىن ئۆمۈرۋايەت ئۈگىنىش بىلەن مىللەتنىڭ ساپاسىنىڭ ئىنتايىن مۇناسىۋەتلىكلىگىنى كۈرىۋالالايمىز.ھازىرقى رىياللىق مىللىتىمىزنىڭ ساپاسىنىڭ بىر قەدەر تۈۋەن ئىكەنلىگىنى ئىسپاتلاپ بېرىدۇ.بىز بۇ رىيانلىقنى ئۆزگەرتىشتە چۇقۇم ئۆمۈرۋايەت ئۈگىنىش يۇلىدا مىڭىپ ئۆز ىمىزنىڭ ۋە مىللىتىمىزنىڭ ساپاسىنى يۇقىرى كۈتۈرىشىمىز لازىم.بۇ يەردە كىسىپ ئېيتىش كېرەككى بىز ئۆمۈرۋايەت ئۈگىنىش يۇلىدا ماڭساقلا مىللىتىمىزنىڭ ساپاسىنى يۇقىرى كۈتۈرۈپ ،يېڭىلىق يارتىپ ئالغا ئىلگىرلەپ،تۆھپە قۇشۇش ئېڭىنى يىتىلدۈرۈپ،مىللىتىمىزنى تەرەققى قىلغان مىللەتلەر قاتارىدىن ئورۇن ئالدۇرالايمىز.مىللەتنىڭ ساپاسى بىلەن ئۆمۈرۋايەت ئۈگۈنىش ئوڭ تاناسىپلىق مۇناسىۋەتتە.
پايدىلانغان ماتىريال:9-يىللىقلار <<ئىدىيە-ئەخلاق >>دەرسلىگى

ADiL · ۋاقتى: 2010-7-31 20:27:11

ھەر ۋاقىت ئۆگىنىشنى قولدىن بەرمەسلىك ناھايتى مۇھىم .