ئىسلام دىننىڭ مۇقەددەس جايلىرىدىن بىرى. 4d
SAGLpp  
مەسجىد ئەلئەقسا. hNp.%XnnZ  
1_n5:  
p1ER<_fp  
ئېروسالىم دۇنياغا مەشھۇر قەدىمى شەھەر .ئەرەبلەر((قۇددۇس)) دەيدۇ،مەنىسى ((مۇقەددەس شەھەر)) دېگەنلىك بولىدۇ.ئېبرايلار ((ئېروسالىم)) دەيدۇ ،مەنىسى ((تىنىچلىق شەھرى)) دېگەنلىك بولىدۇ.ئېروسالىم پەلەستىننىڭ ئوتتىرا قىسمىغا جايلاشقان .ئاھالىسى يەھۇدىلار ۋە ئەرەبلەردىن ئىبارەت. ھەممىگە مەلۇمكى، ئۇ يەر قەدىمكى ئىسرائىلىيە پادىشاھلىقىنىڭ مەركىزى شەھرى بولۇپ،زىئون تېغىغا يەھۇدى ئىبادەتخانىسى سېلىنغان،ئاشۇ ئىبادەتخانا خارابىسىدا يەھۇدى دىنى مۇخلىسلىرى يىغا-زارا ۋە دۇئا-تىلاۋەت قىلىدىغان ئەلبەقەر تېمى ھېلىمۇ مەۋجۇت .ئېروسالىمغا 17كىلومېتىر كېلىدىغان بېتلېھىم تېغىنىڭ مەخەت غارىدا ئىسا ئەلەيھىسسالام تۇغۇلۇپتىكەن؛ H[r64~Sth  
خىرىستىئان دىنى ئىسانىڭ بۇ يەردە كېرىست تاختايغا مىخلاپ ئۆلتۈرۈلگەنلىكىگە،ھەمدە ئۈچ كۈندىن كېيىن تىرىلىپ، 40 كۈندىن كېيىن ئەرىشكە چىقىپ كەتكەنلىكىگە ئىشىنىدۇ.بۇيەردى ئىسا ئەلەھىسسالام چىركاۋسى بار . شۇڭا،بۇيەر ھەم يەھۇدى دىنىنىڭ مۇقەددەس جايى ،ھەم خىرىستىئان دىنىنىڭ مۇقەددەس جايى بولۇپ ھىساپلىنىدۇ. مەنىلىك يېرى شۇكى ، بۇ يەر ئىسلام دىنىنىڭمۇ مۇقەددەس جايى ھىساپلىنىدۇ. ئۈچ دىننىڭ مۇقەددەس جايى بىر شەھەرگەمەركەزلىشىپ قالىدىغان بۇنداق ئالاھىدىلىك دۇنيادا ئاز ئۇچرايدۇ. !6s]p%{V  
ئېروسالىمنىڭ ئسلام دىنىنىڭ مۇقەددەس جايى بۇلۇپ قېلىشى مىلادىيە 621- يىلىدىن كېيىنكى ئىش .ئىسلام دىنىدا رىۋايەت قىلىنىشىچە ،ئاشۇ يىلى 7 - ئاينىڭ 27 - كۈنى كېچىدە ئۇخلاۋاتقان مۇھەممەت ئەلەيھىسسالامنى جىبرىئىل ئەلەيھىسسالام ئۇيغىتىپ ، بۇراق(ئىلاھى ئات) قا مىندۇرۇپ كېچىدە مەككىدىن ئېروسالىمغا ئېلىپ كەپتۇ .ئۇ يەردە مۇھەممەت ئەلەيھىسسالام مۇقەددەس تاشقا دەسسەپ يەتتە قات ئاسمانغا چىقىپ، ئاللاھنىڭ ھەممە بىشارەتلىرىنى ۋە مۆجىزىلرىنى كۆرۈپتۇ .ئادەم ئەلەيھىسسالام ، نۇھ ئەلەيھىسسالام، ئىبراھىم ئەلەيھىسسالام قاتارلىق ئۆتكەن پەيغەمبەرلەر بىلەن كۆرۇشۈپتۇ ،جەننەتنى ۋە دوزاخنى كۆرۈپتۇ، شۇكىچىسى تاڭ سۈزۈلگەندە مەككىگە تىنىچ ئامان يېنىپ كەپتۇ . شۇڭا مەككە ،مەدىنىدىن قالسا ئېروسالىم ئۈچىنچى مۇقەددەس جاي بولۇپ قالغان . mj2sbRiSR=  
كونا شەھەر رايونىدا ئىسلام دىنى ئېھتىرام بىلدۈرىدىغان بىر پارچە مۇقەددەس يەر بولۇپ كۆلىمى 260 مىڭ كۋادرات مېتىر ، ئۇزۇنچاق ، چۆرىسىدە تام بار .بۇ مۇقەددەس جايدا مەسچىتى ئەقسا ،سەھرا مەسچىتى ۋە بۇراق تېمى، مۇقەددەس تاش قاتارلىق پەيغەمبەرنىڭ ئايىغى تەككەن نەرسىلەر بار . KH[Oqd  
مەسچىتى ئەقسا ((يىراقتىكى مەسچىت )) دوپمۇ ئاتىلىدۇ .ئىسلام دىنىنىڭ ئۈچىنچى چوڭ مەسچىتى ھېساپلىنىدۇ . C2J@]&  
ئۇ شۇنىڭ ئۈچۈن مۇھىمكى ،بىر تەرەپتىن ئۇ مۇھەممەت ئەلەيھىسسالامنىڭ ئەرشكە چىققانلىقى توغرىسىدىكى رىۋايەت بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك بولسا، يەنە بىر تەرەپتىن ئىسلام دىنىنىڭ دەسلەپكى مەزگىلىدە مۇسۇلمان لارنىڭ 14 يىل قىبلىسى بولغان .ئەقسا مەسچىتى مەدىنىنىڭ جەنۇبىي تەرىپىدە بولۇپ ، مىلادى 705 - 709 - يىللىرى ئارىسىدا بىنا قىلىنغان. بىناسى ھەيۋەتلىك . مەسچىتنىڭ ئېگىزلىكى 88 مېتىر ، كەڭلىكى 35 مېتىر .مەسچىت ئىچىدە 53 يۇمۇلاق مەرمەر تۈۋرۈك ، 49 چاسا تۈۋرۈك بار. )|S!k\^A  
مەسچىتنىڭ شەرقىي تەرىپىدە شۇيىللىرى خەلىپە ئۆمەر كىشىلەرنى باشلاپ ناماز ئۇقۇغان يەر بولۇپ ،ئۆمەر مەسچىتىنىڭ ئىزى دىيلىدۇ . 1099 -يىلى ئەھلىسەلەپ ئېروسالىمنى ئىشغال قىلغاندا مەسچىتى ئەقسانى خىرىستىئان چىركاۋسى ،بۇتخانا،گازارما قورال-ياراغ ئىسكىلاتى قىلغان . {Hxziyv~Y(  
ئىسلام سەركەردىسى سالاھىددىن ئەييۇبى 1187 - يىلى ئېروسالىمنى قايتۇرۋېلىپ، بۇ مەسچىتنى يېڭىۋاشتىن ئەسلىگە كەلتۈرگەن .مەسچىت ئىچىدىكى مىھرابنى قايتىدىن ياساتقان .مىئاناھ (ئەزان ئېيتىدىغان پەشتاق) نىڭ بولماسلىقى بولماسلىقى بۇ مەسچىتنىڭ بىر ئالاھىدىلىكىدۇر. u O~MT7~[X  
1948 - يىلى ئىسرائىليە دائىرلىرى ئېروسالىمنى ئىشغال قىلغاندىن كىيىن ، مەسچىتنىڭ چۆرىسىدىكى قۇرۇلۇشلارنى كەينى-كەينىدىن بۇزۇۋەتتى .1969 - يىلى 8 - ئاينىڭ 20 - كۈنى مەسچىتكە ئوت قويۇپ كۆيدۈرۈۋەتتى. |F>'7JJJ  
مەسچىتى(( سەخرە)) گۈمبەزلىك مەسچىتمۇ دېيىلىدۇ ، مەسچىتى ئەقسانىڭ شىمالىغا جايلاشقان . قۇددۇس شېرىپنىڭ ئوتتۇرىسى بىلىن مەسچىتى ئەقسانى مەشھۇر بۇراق تاش ئايرىپ تۇرىدۇ. :B4X/  
((سەخرە )) دېگەن سۆزنىڭ مەنىسى ((ئۇيۇل تاش)) دېگەنلىك بولىدۇ . بۇ سۆز مۇھەممەت ئەلەيھىسسالامنىڭ ئەرىشكە چىققانلىقى توغرىسىدىكى رىۋايەتتە تىلغا ئېلىنغان مۇھەممەت ئەلەيھىسسالام دەسسىگەن مۇقەددەس تاشنىڭ نامىدىن كەلگەن. بۇ مەسچىت 685 - يىلى بىنا قىلىنغان بولۇپ، مەسچىتى ئەقسانىڭ قايتا سېلىنغان ۋاقتىدىن سەل بۇرن .مەسچىت سەككىز بۇرجەك شەكىلدە سېلىنغان ، ھەر تەرىپىنىڭ كەڭلىكى 205 مېتىر ، ئېگىزلىكى 9.5 مېتىر بولۇپ ، پۈتۈنلەي تاش بىلەن قۇپۇرۇلغان . شۇڭا ((تاش مەسچىت)) دەيدىغان نامىمۇ بار . Hh<}~s  
مەسچىتنىڭ شەكلى كۆركەم ،قۇرۇلمىسى پۇختا ، مەركىزىدىكى گەۋدىلىك قۇرۇلۇش چوڭ گۈمبەز بولۇپ ، گۈمبەزنىڭ ئىچىدە بىر رەت چوڭ چاسا تۈۋرۈكلەر ۋە يۇمۇلاق تۈۋرۈكلەر كۆتۈرۈپ تۇرىدۇ ؛ گۈمبەزنىڭ سىرتىغا ۋە سەككىز قىرلىق لىمىغا رەڭلىك ساپال چاپلنغان، ئۇنىڭ ئۈستىگە قۇرئان ئايەتلىرى چىرايلىق چۈشۈرۈلگەن ياكى ئويۇلغان ؛ گۈمبەزنىڭ ئاستىغا ((مۇقەددەس تاش)) قويۇلغان ئۇزۇنلۇقى جەنۇبتىن شىمالغا 17.7 مېتىر ، كەڭلىكى شەرىقتىن غەربكە 13.5 مېتىر ، ئېگىزلىكى 1.2 مېتىر كېلىدۇ. QPwUW  
بۇ مەسچىتتە سۈرىيە، رىم ۋىزانتىيە ئەنئەنىسىنىڭ ئۇنۋېرسال بىناكارلىق ئۇسلۇبى گەۋدىلەندۈرۈلگەن بولۇپ ، p< jM%fbZk  
جامائەتنىڭ ئېتىراپ قىلىشىغا ئېرىشكەن ئاز ئۇچرايدىغان مەشھۇر مەسچىت قۇرلىشىدۇر . >I.X]<jI  
1'[_J  
مەنبە - ئسلامغا دائىر بىلىملەر ناملىق كىتاب. AnaTuprakتەرىپىدىن تەستىقلاندى