جىنلار ۋە شەيتانلار ھەققىدە مەلۇمات

ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم ۋەرەھمەتۇللاھى ۋەبەرەكاتۇھۇ! <^,o$b  
B#HV20\?v  
                                         89LpklD  
                               بىسمىللاھىررەھمانىررەھىم q*~gWn>T  
nkCecwzr-  
u9TzZ  
                (ناھايتى شەپقەتلىك ۋە مىھىربان ئاللاھنىڭ ئىسمى بىلەن باشلايمەن) EoKC8/  
54<6Dy f  
'Pf_5q  
جىنلار ۋە شەيتانلار ھەققىدە ئۇمۇمى مەلۇمات ~_'0]P\  

vT?Q^PTO  
تۆۋەندە جىنلارنىڭ، شەيتانلارنىڭ بارلىقىغا ئىشىنىش پرىنسىپىنى مۇقەررەر قىلىش ئۈچۈن اللە تائالانىڭ كىتابىدىن، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ھەدىسىدىن يىراقلىشىپ ياشىغانلارغا يېپىق بولغان مۇشۇ غايىب ئالەمنىڭ بەلگۈلىرىنىڭ كۆپىنچىسىنى ئۇچۇقلاش ئۈچۈن جىن ۋە شەيتاندىن ئىبارەت ئىككى ئالەمنىڭ بەزى مەلۇماتلىرىنى ئوتتۇرغا قويىمىز. %PzQ\c  
s0r"N7~  
1- جىننىڭ يارىتىلىش ماددىسى ,!`SY)  
^Z2kq2}a  
جان ئىسىملىك مەخلۇق پۈتۈن جىننىڭ دادىسىدۇر. بۇ مەخلۇق ئوت ماددىسىدىن يارىتىلغان. بۇنى اللە تائالا ئادەمدىن بۇرۇن ياراتقان. اللە تائالا بۇ توغرىدا : « شەك – شۈبھىسىزكى، بىز ئىنسان (يەنى ئادەم ئەلەيھىسسالام) نى قارا لايدىن ياسىلىپ شەكىلگە كىرگۈزۈلگەن (چەكسە جىرىڭلايدىغان) قۇرۇق لايدىن ياراتتۇق﴿26﴾. جىنلار (يەنى شەيتانلار ۋە ئۇلارنىڭ باشلىقى ئىبلىس) نى ئىلگىرى تۈتۈنسىز ئوت يالقۇنىدىن ياراتقان ئىدۇق﴿27﴾.» (سۈرە ھېجىر 26-27- ئايەتلەر) جىنلارنىڭ دادىسى جاننى ۋە ئۇنىڭ ئەۋلادىنى يارىتىش ئۇسۇلى ئادەمنى ۋە ئۇنىڭ ئەۋلادىنى يارىتىش ئۇسۇلىغا ئوخشاشمۇ ؟ يەنى ئادەمنى تۇپراقتىن ۋە ئۇنىڭ ئەۋلادىنى نەسىللىنىش يولى بىلەن مەنىي سۇدىن ياراتقاندەك جاننى ئوتدىن ۋە ئۇنىڭ ئەۋلادىنى نەسىللىنىشتەك يول بىلەن باشقا ماددىدىن ياراتقانمۇ؟  اللە تائالا ھەممىنى بىلگۈچىدۇر. $'^&\U~?  
5^>n5u/  
2- جىن نېمە ئۈچۈن جىن دەپ ئاتىلىدۇ؟ i|%5  
qbXz7s*{  
جىن دېگەن سۆز ئەرەب تىلىدا يوشۇرۇن دېمەكتۇر. جىنلار ئىنسانلارغا كۆرۈنمەيدىغان يوشۇرۇن مەخلۇق بولغاچقا جىن دەپ ئاتالغان. ئەرەبلەر جەڭچىلەر بېشىغا كىيگەن قالقاننى، باشنى دۈشمەندىن يوشۇرغانلىقىدىن «جۇننەتۇن » دەپ ئاتايدۇ. ئاخىرەتتىكى «جەننەت» نى جەننەت دېمەك، جەننەتتىكىلەر دەرەخنىڭ كۆپلۈكىدىن دەرەخ دالدىسىدا يىراقتىن كۆرۈنمىگەنلىكىدىندۇر . ئەرەبلەر ئايال قورسىقىدىكى بالىنى، كىشىلەردىن يېپىق بولغاچقا «جەنىنۇن » دەيدۇ. اللە تائالانىڭ جىننىڭ شەيتىنى توغرىسىدا مۇنداق دەيدۇ: « شەيتان ۋە ئۇنىڭ قول ئاستىدىكىلىرى سىلەرنى كۆرەلەيدۇ،سىلەر ئۇلارنى كۆرەلمەيسىلەر،» (سۈرە ئەئراف 27- ئايەت) ymtd>P"  
Vu[:A  
3- جىننىڭ غىزاغا ئېھتىياجى بارلىقى =<{ RX8  
0O~p7D  
دۇنيادىكى ئىنسانلار ۋە باشقا جانلىقلار. ئۆسۈملۈكلەر ئۆزىگە مۇناسىپ غىزا (ئوزۇقلۇق ) غا موھتاج بولغاندەك، جىن، شەيتانلارمۇ ئۆزىگە مۇناسىپ غىزاغا موھتاج . بۇ راست ئەمەلىيەتنىڭ دەلىلى پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامدىن ئۆزلىرىگە يېمەكلىك سورىدى. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام جاۋاب بىرىپ: «بىسمىللاھ» دەپ يېيىلگەن گۆشلەرنىڭ سۆڭەكلىرى جىنلارغا كامىل گۆش بولىدىغانلىقىنى بىلدۈردى. شۇڭا مۇسۇلمانلارنى سۆڭەكتە تاھارەت تازىلاشتىن توستى ۋە «سۆڭەكلەر سىلەرنىڭ جىن بۇرادەرلىرىڭلارنىڭ ئوزۇقلۇقى » دېدى. ھەم: شەيتان سول قولى بىلەن يەيدۇ، ئىچىدۇ، سىلەر سول قول بىلەن يەپ، ئىچمەڭلار! دېدى. noC?k }M  
ئىمامى بۇخارى ۋە ئىمامى مۇسلىم نەقىل قىلغان مەزكۇر راست ھەدىسلەر ئىسپاتلىدىكى: «جىنلار، شەيتانلار ئۆزىنىڭ اللە تائالا ياراتقان تەن قۇرۇلۇشىغا لايىق غىزا بىلەن ئوزۇقلىنىشقا ئېھتىياجى بارلىقىدىن يەيدۇ، ئىچىدۇ. (;}tf~~r  
m"4B!S&Fc(  
4- جىنلارمۇ بىر – بىرىدىن تۇغۇلىدۇ [9V
]On  
"}b'E#  
جىن شەيتانلار ئارىسىدىمۇ ئۆزىنىڭ يارىتىلغان تەبىئىتىگە لايىق تۇغۇش ، تۇغۇلۇش ئەمەلىيىتى ھاسىل بولىدىغانلىقى ، ئۇلارنىڭ ئارىسىدىمۇ باشقا جانلىقلاردەك ئۇرۇق – ئەۋلاد بارلىققا كېلىش قانۇنى بارلىقىدا شەك – شۈبھە يوق. ھەربىر تۈرلۈك مەخلۇقتا اللە تائالا بېكىتكەن بىر تۈرلۈك يول ۋە قانۇن بار. بۇنىڭغا قۇرئان كەرىم گۇۋاھلىق بىرىدۇ ۋە مۇقەررەر قىلىدۇ. بۇ توغرىدا اللە تائالا سۈرە كەھف 50 – ئايىتىدە :« شۇڭا ئۇ پەرۋەردىگارىنىڭ ئىتائىتىدىن چىقتى .مېنى قويۇپ ئىبلىسنى ۋە ئۇنىڭ ئەۋلادىنى دوست قىلىۋالامسىلەر؟ ھالبۇكى ،ئۇلار سىلەرگە دۈشمەندۇر،ئىبلىس زالىملار ئۈچۈن نېمىدېگەن يامان بەدەل!(يەنى اللەغا ئىبادەت قىلىشنىڭ ئورنىغا شەيتانغا چوقۇنۇش نېمىدېگەن! يامان)[50].» دېدى. شۇنىڭدەك مۇسلىم نەقىل قىلغان راست ھەدىستە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: «ئادەم تائام يەيدىغان، ئىچىدىغان چاغدا اللە تائالانى ئەسلەپ، اللە نىڭ ئىسمىنى تىلغا ئالمىسا (بىسمىللاھ) دېمىسە شەيتان ئۇنىڭ يېمەك – ئىچمىكىگىمۇ ، ئائىلىسىگىمۇ شىرىكلىشىدۇ » دېدى. (مۇسلىم توپلىغان) شۇنىڭ ئۈچۈن پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: «مۇسۇلمانلار ئۆز ئايالى بىلەن بىر يەرگە كەلمەكچى بولسا «اللە تائالانىڭ ئىسمى بىلەن باشلايمەن، ئى اللە! بىزنى شەيتاندىن يىراق قىلغىن، شەيتاننى بىزگە رىزىق قىلىپ بەرگەن پەرزەنتلىرىمىزدىن يىراق قىلغىن» دەپ دۇئا قىلسا ئاندىن ئەر – ئايال ئارىسىدىكى شۇ مۇناسىۋەتتە اللە تائالا پەرزەنت ئاتا قىلسا ئۇ بالىغا شەيتان ھەرگىز زىيانكەشلىك قىلالمايدۇ.» . (بىرلىككە كېلىنگەن ھەدىس) (ھەدىس شەرپتىن ئۈنچە مارجانلار) TY.FpW  
s-k_d<  
5- جىن بىلەن شەيتان ئارىسىدا پەرق بارمۇ؟ @T&t.|`  
7byCc_,
  
ھەئە ، جىن بىلەن شەيتان ئارىسىدا چوڭ پەرق بار، مۇشۇ ھەقىقەت روشەن ئايدىڭلاشسۇن ئۈچۈن، شۇنى سۆزلەيمىزكى ، يۇقىرى دەرىجىلىك مەخلۇق تۆت تۈرلۈكتۇر. پەرىشتىلەر، ئىنسانلار، جىنلار، شەيتانلاردۇر. پەرىشتىلەر بولسا روھانىي ئەلەم بولۇپ ئۇلارنىڭ ئۆز ئالدىغا خۇسۇسىيەتلىرى ، سۈپەتلىرى، ئەھۋالى بار. )"`!AerJ  
جىن ئىككى تۈرلۈك بولۇپ بىر بۆلۈكى شەيتان، بۇلاردا قەتئىي ياخشىلىق يوق، بىر تۈرلۈك جىنلارنىڭ ياخشىلىرىمۇ بار. بۇزۇلغانلىرىمۇ بار. بۇلارنىڭ ئەھۋالى ئىنسالارنىڭ ئەھۋالىدەك بولۇپ . ياخشى ئىش قىلغۇچىلارمۇ بار. توغرا يولدىن خاتالاشقانلىرىمۇ بار. ئىسلام دىنىغا ئىشەنگۈچىلىرىمۇ بار. كاپىر (ئىشمىگۈچىلىرى ) مۇ بار. لېكىن شەيتانلارنىڭ ئەسلى جىندۇر. چۈنكى ئىبلىس جىن جۈملىسىدىن ئىدى. قۇرئان كەرىم بۇ ھەقتە : « ئىبلىستىن باشقا ھەممىسى سەجدە قىلدى ، ئىبلىس جىنلاردىن ئىدى .شۇڭا ئۇ پەرۋەردىگارىنىڭ ئىتائىتىدىن چىقتى» (سۈرە كەھف 50- ئايەت) شەيتان ئۈمىد سىزلەندۈرۈلگەن ۋە اللە تائالانىڭ رەھمىتىدىن قوغلانغان ۋە ياخشىلىقىدىن پۈتۈنلەي ئۈزۈلگەندىن كېيىن ئۇنىڭ ئەۋلادىمۇ مىراس ھۆكمى بىلەن شەيتان بىلەن ئوخشاش بولدى. ئۇلاردىمۇ ھەرگىز ياخشىلىق يوق. شۇڭا ئۇلار يامانلىقتىن باشقىنى تونۇمايدۇ ، يامانلىقتىن باشقىغا كېشىنى چاقىرمايدۇ. بۇنىڭغا يېقىن بىر مىسال، يىلان دائىم يىلان تۇغىدۇ. دۇنيادا يىلان يارىتىلغاندىن تارتىپ ھازىغىچە ئۇنىڭ ئەۋلادىغا ئۆزگىرىش بولغىنى يوق. زەھىرى يوق، يامانلىقى يوق، يىلان تۇغۇلغىنى يوق. جىننىڭ ئەۋلادىدىن بولسۇن ئادەم ئەۋلادىدىن بولسۇن ھەركىمنىڭ ئىچكى دۇنياسى نىجىس، قىلىقى ئەسكىلىكى (ئىسلام يولىدىن چىققان) ياخشىلىقتىن ئۈزۈلگەن بولسا شەيتانغا ئايلىنىدۇ. ھەمىشە ئەسكىلىك قىلسا (مارىد ) دىيلىدۇ. ئەسكىلىكى زىيادە بولسا ئۇنى ئىپرىت دېيىلىدۇ . ئۇلۇغ قۇرئان كەرىم بۇ ھەقىقەتلەرنىڭ ھەممىسىنى ئىسپاتلىدى. قۇرئان كەرىمدە جىندىن بولغان شەيتانلار بار. ئادەمدىن بولغان شەيتانلارمۇ بار، دەپ كەلدى. اللە تائالا سۈرە ئەنئامنىڭ 112- ئايىتىدە : «شۇنىڭدەك (يەنى بۇ مۇشرىكلارنى ساڭا دۈشمەن قىلغاندەك) ئىنسانلار ۋە جىنلارنىڭ شەيتانلىرىنى ھەر بىر پەيغەمبەرگە دۈشمەن قىلدۇق،ئۇلار ئالداش ئۈچۈن شېرىن سۆزلەر بىلەن بىر- بىرىگە ۋەسۋەسە قىلىدۇ» ^Y04qeRd  
شۇنىڭدەك قۇرئاندا : جىننىڭ ياخشى ئىش قىلىدىغانلىرىمۇ بار دەپ كەلدى، اللە تائالا سۈرە جىننىڭ 11- ئايىتىدە جىنلارنىڭ سۆزىنى نەقىل قىلىپ: «بىزنىڭ ئىچىمىزدە ياخشىلارمۇ ۋە ئۇنىڭدىن تۆۋەن تۇرىدىغانلىرىمۇ بار بىز تۈرلۈك يوللارغا بۈلۈندۇق .»دېدى. شۇنىڭدەك اللە تائالا ئىنساننىمۇ جىننىمۇ اللە قا ئىبادەت قىلىش ئۈچۈن ياراتقانلىقىنى خەۋەر قىلىپ سۈرە زارىيات 56- 57-58- ئايەتلىرىدە: «جىنلارنى، ئىنسانلارنى پەقەت ماڭا ئىبادەت قىلىش ئۈچۈنلا ياراتتىم، ئۇلاردىن مەن رىزىق تىلىمەيمەن. ۋە ئۇلارنىڭ مېنى ئوزۇقلاندۇرىشىنى تىلىمەيمەن. اللە ھەقىقەتەن ھەممىگە رىزىق بەرگۈچىدۇر. اللە نىڭ قۇۋۋىتى ئارتۇقتۇر.» دېدى. شۇنىڭدەك اللە تائالا شەيتاننىڭ ھەمىشە قەبىھ قىلىقلارغا بۇيرۇيدىغانلىقىنى خەۋەر قىلىپ، سۈرە بەقەرە 268- ئايىتىدە: « شەيتان سىلەرنى پېقىرلىقتىن قورقۇتىدۇ ، يامان ئىشلارغا (يەنى بېخىللىققا،زاكات بەرمەسلىككە) بۇيرۇيدۇ ؛ اللە سىلەرگە ئۆز مەغپىرىتىنى ۋە پەزلىنى ۋەدە قىلىدۇ.» دېدى. شۇنىڭدەك اللە تائالا شەيتانغا ئەگەشكەنلەرنى شەيتان يولىدىن ئازدۇردىغانلىقىنى ۋە دوزاخ ئازابى تەرەپكە باشلاپ بارىدىغانلىقىنى خەۋەر قىلىپ سۈرە ھەج 3- 4- ئايەتلىرىدە: «بەزى كىشىلەر اللە (نىڭ قۇدرىتى ۋە سۈپەتلىرى) ئۈستىدە ھېچقانداق دەلىلسىز مۇنازىرىلىشىدۇ، ھەر بىر سەركەش شەيتانغا (يەنى ھەقتىن توسقۇچى كۇففارلارنىڭ كاتتىباشلىرىغا) ئەگىشىدۇ [3]. اللە ھۆكۈم قىلىدۇكى، كىمكى شەيتانغا ئەگىشىدىكەن, شەيتان ئۇنى ئازدۇرىدۇ ۋە جەھەننەمنىڭ ئازابىغا سۆرەيدۇ [4].» دېدى. بۇ بىر تۈرلۈك جىننىڭ شەيتانلىرىدىن بولۇپ ئۇنىڭدا ھەرگىز ياخشىلىق يوق. ئۇ بولسا اللە تائالانىڭ لەنەتلىرىگە يولۇققان ئىبلىسدۇر. PuX
UuJx(  
IfV3fJ7  
جىن، شەيتانلار ھەرخىل شەكىلدە بولالامدۇ ؟ 7*s8ttX  
^#e~g/  
جىن، شەيتانلارنىڭ ئوخشاشمىغان شەكىل ۋە ھەر تۈرلۈك رەڭدە بۇلالىشىدا شەك يوق. بۇنىڭغا قۇلاق ئاڭلىغان، كۆز كۆرگەن دەلىللەر بار. ئەقىل ئالدىدىمۇ مۇمكىن ئىش. مۇنداق بولۇش مۇمكىن دەپ تەسەۋۋۇر قىلىشقا ئەقىل ئالدىدا زىت كېلىدىغان بىرنەرسە يوق. v6uxxsI>Hm  
/_\W+^
fE  
جىننىڭ ھەرخىل شەكىلدە بۇلىدىغانلىقىغا خەۋەر دەلىللەر، تۆۋەندىكىلەر: I@ \#up}  
ohQAA h  
1. شەيتاننىڭ (ئىبلىسنىڭ) مەككىدىكى مۇشرىكلارنىڭ مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنى يوقۇتۇش ئۈچۈن ئاچقان سىياسىي كېڭەش مەجلىسىگە قاتناشقانلىقى بولۇپ ، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ خالايىقنى ئىسلامغا چاقىرىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش، رەسۇلۇللاھنى قاماش، ياكى يۇرتىدىن ھەيدەپ چىقىرىش ياكى ئۆلتۈرۈش توغرىسىدا ھەرخىل پىكىرلەرنى ئوتتۇرغا قويۇشىۋاتقاندا شەيتان ئۇلارنىڭ قېشىغا نەجىد ئۆلكىسىنىڭ ھۆرمەتلىك ئادەملىرىدىن بىر ئادەمنىڭ سۈرىتىدە بولۇپ كىرىپ، يېغىنغا ۋە سۆھبەتكە ئارىلىشىپ ، كۆپراق ئادەمنىڭ پىكىرىنى قۇۋۋەتلىشىپ بەرگەن. ئۇ پىكىر بولسا، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنى ئۆلتۈرۈشتىن ئىبارەت ئەڭ قەبىھ ۋە بۇزۇق پىكىر ئىدى. بۇ ئىش شۇنچە مەشھۇركى ئۇنى يالغانغا چىقىرىش ئەمەس، ھەتتا گۇمانلىق قاراشقىمۇ ئورۇن يوق. l1+[  
2. شەيتاننىڭ ئادەم سۈرىتىدە كېلىپ، سەدىقە خورمىدىن ئوغرىلىغانلىقىدۇر . ئىمامى بۇخارى ئەبۇھۈرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن نەقىل قىلدىكى: پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئەبۇھۈرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنى زاكاتقا يىغىلغان خورمىنى ساقلاشقا مەسئۇل قىلغان ئىدى. بىر شەيتان ئادەم سۈرىتىدە بولۇپ كېلىپ سەدىقە خورمىدىن ئالغىلى تۇردى. ئەبۈ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ ئۇنىڭ ئەدىبىنى بەرمەكچى بۇلىۋېدى . ئۇ ئۆزى ۋە بالىلىرىنىڭ ئاچ قالغانلىقىنى سەۋەب قىلىپ ئۆزرە ئېيتتى. ئەبۇ ھۇرەيرە ئۇنى قويۇپ بەردى. ئىككىنچى قېتىم يەنە ئوغرىلىدى . يەنە قويۇپ بەردى. ئۈچىنچى قېتىم يەنە كېلىپ خورما ئالغىلى تۇرغاندا ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ تۇتۇۋېلىپ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام قېشىغا ئېلىپ بارماقچى بولدى. لېكىن شەيتان ئۆزرە ئېيتىپ ئايالمەنلىكىنى تەڭلەپ يالۋۇردى ۋە ئەبۇ ھۇرەيرىنىڭ ئەپۇ قىلىشىنى تىلىدى. ئۇنىڭ ئورنىغا قۇرئاندىن بىر ئايەت ئۈگىتىپ قوياي، ئۇنى ئوقۇغان كىشىگە شەيتان يېقىن كېلەلمەيدۇ . دەپ ئەبۇ ھۇرەيرىگە ۋەدە قىلدى. ئايەتەل كۇرسىنى ئۈگۈتۈپ قويدى. ئەبۇ ھۇرەيرە ئەپۇ قىلىپ قويۇپ بەردى. ئاندىن ئەبۇ ھۇرەيرە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام بىلەن ئۇچراشقان ئىدى. ئەبۇ ھۇرەيرە سۆزلەشتىن بۇرۇن، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: «ئۆتكەن كېچىدە قولۇڭغا چۈشكەن ئوغرى نېمە ئىش قىلدى؟» دەپ سورىدى. ئەبۇ ھۇرەيرە يۈز بەرگەن ئىشنى سۆزلىدى. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئۇنىڭغا: «شەيتان دائىم يالغانچى تۇرۇپ بىر قېتىم ساڭا راست گەپ قىلىپتۇ» دېدى. (ئايەتەل كۇرسى توغرىسىدىكى سۆزى راست دېمەكچى) (بۇخارى توپلىغان) lDc;__}Ws  
;-@=  
ئاگاھلاندۇرۇش: 3071:W  
..KwTf  
پەرىشتىلەر ھەرخىل شەكىلدە بۇلالىغاندەك ، جىن، شەيتانلارمۇ ھەرخىل شەكىلدە بولالايدىغانلىقى مۇقەررەر قىلغىنىمىزغا ئەگەشتۈرۈپ شۇنىڭغا ئاگاھلاندۇرمىزكى : پەرىشتىلەر، جىنلار، شەيتانلارنىڭ قايسى ئۇسۇلدا ھەر تۈرلۈك سۈرەتكە كىلىدىغانلىقى ھەققىدە (سۈرىتى ئۆزگىرىشنىڭ ئۇسۇل چارىلىرى ھەققىدە) راست، ئېنىق ، بىر خەۋەرنى ئىسپاتلىغىنىمىز يوق. لېكىن ئۇلارغا اللە تائالا بىر قانچە ئىسىملىرىنى ئۈگۈتۈپ قويغان ئۇلار شۇ ئىسىملارنى ئوقۇپ دۇئا قىلىدىغان شۇ سەۋەبتىن ئۇلار اللە رۇخسەت قىلغان دائىرە ئىچىدە خالىغان شەكىلدە بولالايدىغان بولۇشىنى يىراق سانىغىلى بولمايدۇ. شەيتاننىڭ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ سۈرىتىدە بولالماسلىقى بۇنىڭ دەلىلىدۇر. چۈنكى پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: «ھەركىم مىنى چۈشىدە كۆرسە، راست كۆرۈدۇ . چۈنكى شەيتان مىنىڭ سۈرىتىمدە بولالمايدۇ » دېگەن. (بىرلىككە كېلىنگەن ھەدىس ) 5EeDHsvV9  
0[a}n6XTk  
جىنلار نەدە ئورۇنلىشىدۇ؟ KCR N}`^  
%c/^_.  
جىن، شەيتانلارنىڭ يېقىلىپ ۋەيران بولغان ئۆيلەردە، پاسكىنا ئەخلەتلىكلەردە، ھاجەتخانىلاردا ، ماكانلىشىشى كۆپراق. چۈنكى ئىمام داۋۇد رىۋايەت قىلغان ھەدىستە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: «ھاجەتخانىلاردا ھەرخىل زىيانلىق مەخلۇق بار. ھەرقايسىڭلار ھاجەتخانىغا كىرگەن چاغدا، نىجاسەتلەردىن ۋە پاسكىنا جىن، شەيتانلارنىڭ يامانلىقىدىن اللە تائالانىڭ ساقلاپ قېلىشىنى تىلەيمەن» دېگەن دۇئانى ئوقۇسۇن» zlf}.  
شەيتانلار يامان نىيەتلىك، زەھەرلىك مەخلۇق بولۇپ پاسكىنا يەرلەردە يۈرىدىغان بولغاچقا ھەمىشە جىنايەت ئىشلار بىلەن مەشغۇل بۇلىدىغان يالغان بوھتان توقۇيدىغان، گۇناھ بىلەن پاسكىنالاشقان ، چوڭ جىنايەتلەرگە ئادەتلەنگەن ئەر، ئايال ئادەملەرگە يېقىن كېلىدۇ . ھەمراھ بولىدۇ . اللە تائالا سۈرە شۇئارانىڭ 221-222-223- ئايەتلىرىدە : «(ئى مۇھەممەد! مەككە كۇففارلىرىغا ئېيتقىنكى) سىلەرگە مەن شەيتانلارنىڭ كىمگە چۈشىدىغانلىقىنى ئېيتىپ بېرەيمۇ؟ ﴿221﴾ ئۇلار ھەربىر ئىغۋا توقۇغۇچى،گۇناھكارغا چۈشىدۇ (222﴾. ئۇلار (پەرىشتىلەرنىڭ سۆزلىرىنى ئوغرىلىقچە) ئاڭلايدۇ، ئۇلار (يەنى شەيتانلار) نىڭ تولىسى يالغانچىلاردۇر» دېدى. w:ULi3  
TZB+lj1  
جىنلار يۇقىرى قاتلام پەرىشتىلەردىن ئوغرىلۇقچە سۆز ئاڭلامدۇ؟ Of7+/UV  
f~M8A.  
شۇنداق، اللە تائالا جىن، شەيتانلارغا ئاسمان تەرەپكە يۇقىرى ئۆرلەشكە كۈچ، قابىلىيەت بەرگەن. شۇڭا ئۇلار پەرىشتىلەردەك يەردىن ئاسمانغا چىقىدۇ. پەرىشتىلەردىن سۆز ئوغرىلايدۇ . يەردىكى ئادەمدىن بولغان دوستلىرىغا يەتكۈزىدۇ. شەيتاننىڭ دوستلىرى بولغان جىنكەش، ئېزىتقۇ ئىنسانلار ئۇلار ئېلىپ كەلگەن سۆزلەرنى نەچچە ھەسسە كۆپەيتىپ خەلقلەرگە سۆزلەپ بىرىپ خەلقنى ئازدۇرىدۇ. بۇ راست ئەمەلىيەتنى اللە تائالا قۇرئاندا ئىسپاتلاپ جىننىڭ سۆزىنى نەقىل قىلىپ سۈرە جىن 8- 9-10- ئايىتىدە: «بىز ھەمىشە (ئوغرىلىقچە تىڭشاش ئۈچۈن) ئاسماننىڭ ئولتۇرۇشقا بولىدىغان جايلىرىدا ئولتۇراتتۇق، كىمكى ئەمدى (ئوغرىلىقچە) ئاڭلاشقا ئورۇنىدىكەن ، ئۇنى كۆزىتىپ تۇرغان كۆيدۈرگۈچى يۇلتۇزلارنى بايقايدۇ[9] . بىز (جىنلار جامائەسى) زېمىندىكىلەرگە يامانلىق ئىرادە قىلىندىمۇ ياكى پەرۋەردىگارى ئۇلارغا ياخشىلىق ئىرادە قىلدىمۇ؟ بىلمەيمىز» دېدى. \2!!L=&4G  
شۇنىڭدەك بۇ ھەقىقەتنى بۇخارىدىكى ھەدىس قۇۋۋەتلەيدۇ. ھەدىستە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېدى: «پەرىشتىلەر بۇلۇتقا چۈشىدۇ. ئاسماندا ھۆكۈم قىلىنغان ئىشلارنىڭ پارىڭىنى قىلىشىدۇ. ئۇ گەپنى شەيتانلار ئوغرىلۇقچە ئاڭلىۋالىدۇ . ئاندىن ئۇ سۆزلەرنى يەردىكى جىنكەش، چىراغچىلارغا يەتكۈزىدۇ. جىنكەشلەر بىر گەپكە يۈز يالغاننى قوشۇپ خەلققە سۆزلەيدۇ» (بۇخارى – 4-جۇزئى ) Kn}ub+
"J  
hKe30#:
v  
جىننىڭ قەدىر- قىممىتى ئادەمدىن تۆۋەن tJD](F  
Px;Cg6  
جىنلارنىڭ ھەتتا سالىھ، ياخشىلىرىمۇ ئادەمدىن قەدرى ئاز، ھۆرمىتى تۆۋەن شەرپى ئازدۇر. چۈنكى ئالەمنى ياراتقۇچى اللە تائالا ئىنساننىڭ ھۆرمىتىنى مۇقەررەر ئىسپاتلاپ سۈرە ئىسرا 70 – ئايىتىدە : « شەك – شۈبھىسىزكى، بىز ئادەم بالىلىرىنى ھۆرمەتلىك قىلدۇق، ئۇلارنى قۇرۇقلۇقتا (ئۇلاغلارغا) مىندۈردۇق، دېڭىزدا (كېمىلەرگە) چىقاردۇق، ئۇلارنى شېرىن يېمەكلىكلەر بىلەن رىزىقلاندۇردۇق، ئۇلارنى مەخلۇقاتلىرىمىزنىڭ نۇرغۇنىدىن ئۈستۈن قىلدۇق[70].» دېدى. <@#PF$!  
مۇنداق ھۆرمەتلەش جىنلەرگە قۇرئاندىمۇ، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ سۆزىدىمۇ يوق. بۇنىڭدىن ئىنساننىڭ جىندىن شەرەپلىك ئىكەنلىكى ئۇچۇق بىلىنىدۇ. *e4TSqC|  
جىنلارنىڭ ئۆزىنىڭ ئىنساندىن يېتەرسىز ، ئاجىز ئىكەنلىكىنى سەزگەنلىكىمۇ بۇنىڭغا دەلىل. ئىنسانلار (بەزى قورقۇنۇچلۇق يەرلەردە) جىنلارنىڭ باشلىقلىرىدىن پاناھ (قوغداپ قېلىشنى) تىلىگەندە ئۇلار كۆرەڭلەپ كېتىپ كاپىرلىقىدا ھەددىدىن ئېشىپ كېتىدىغانلىقى بۇنىغا دالالەت قىلىدۇ. اللە تائالا سۈرە جىن 6- ئايىتىدە : « ئىنسانلاردىن بەزى كىشىلەر جىنلاردىن بولغان بەزى كىشىلەرگە سېغىناتتى، شۇنىڭ بىلەن جىنلار تېخىمۇ تەكەببۇرلىشىپ كەتتى[6] .» دېدى. =nRuY'  
بۇنىڭ يەنە بىر دەلىلى شۇكى: ئىنسانلار ئۇلارغا يېقىنلىشىشقا ۋاسىتە ئىزدىسە، ياكى ئۇلارنىڭ چوڭلىرىنىڭ ئىسىملىرىنى ۋەسىلە قىلسا، ياكى ئۇلارنىڭ شەرەپلىكلىرىنىڭ نامىغا قەسەم قىلسا، قوبۇل قىلىپ ھاجىتىنى راۋا قىلىدۇ. بۇنىڭ ھەممىسى جىنلارنىڭ ئۆز ئاجىزلىقىنى سەزگەنلىكى ، اللە تائالاغا ئىشىنىپ، يالغۇز اللە قا باش ئېگىپ ، تەربىيە قىلىشىدا، ئىبادەتكە ھەقلىقلىقىدا، ئىسىم – سۈپەتلىرىدە اللە تائالانى يالغۇز دەپ ئېتىقاد قىلىش يۈزىسىدىن اللە تائالا ئالدىدا ھۆرمەتكە ئېگە بولغان (مۆمىن مۇسۇلمان) ئىنسان ئالدىدا ئۆزىنىڭ تۆۋەنلىكىنى بىلگەنلىكىدۇر. ئەمما ئىمان، ئىسلامدىن خالىي ئىنسان جىن بىلەن ئوخشاش تۆۋەن ، جىننىڭ سالىھ، ياخشىلىرى ئادەمنىڭ كاپىر، مۇشرىكلىرىدىن ياخشىراق. 0D[@u3W  
HD-Erop  
جىننىڭ ياخشىلىرى جەننەتكە كېرەمدۇ؟ q)I|2~Q c^  
F[E?A95W  
يۇقۇردا ئېنىق بايان قىلدۇقكى ، جىنلار، شەيتاننىڭ (ئىبلىس) ئەۋلادى ئەمەس. شەيتان (ئىبلىس) جىن نەسلىدىن، جىنلارمۇ اللە تائالاغا قۇلچىلىق قىلىش، بويسۇنۇش ئۈچۈن يارىتىلغان. جىنلار بۇ تەرەپتە ئادەم بالىلىرى بىلەن ئوخشاش، جىننىڭ ياخشىلىرىمۇ بار. ئۇنىڭدىن تۆۋەنلىرىمۇ بار. ئىسلام دىنىغا ئىشەنگەن، اللە تائالاغا ئاسىيلىق قىلىشتىن ساقلانغان ياخشى جىنلار جەننەتكە كېرىدۇ. ئىمان ۋە تەۋھىد (اللە تائالا تەڭداشسىز ئۇلۇغ دېگەن ئەقىدە) بىلەن ۋە خۇدادىن قورقۇپ ياخشى ئىشلارنى قىلىش بىلەن ۋاپات بولغان بولسا جەننەتكە كېرىپ، جەننەتتە نىئمەت بىرلىدۇ . بۇ راست ئەمەلىيەتنىڭ دەلىلى بولسا اللە تائالانىڭ: « ئىمان ئېيتقان ۋە ياخشى ئەمەللەرنى قىلغانلار، شۈبھىسىزكى، ئاستىدىن ئۆستەڭلار ئېقىپ تۇرىدىغان جەننەتلەرگە سازاۋەر بولىدۇ. بۇ چوڭ بەختتۇر» (سۈرە بۇرۇج 11- ئايەت) دېگەن سۆزىنىڭ ئۇمۇمىيلىقىدۇر . 7_)|I?=0d  
يەنە اللە تائالانىڭ: «كىمكى مۆمىن بولۇپ ياخشى ئەمەللەرنى قىلىدىكەن، ئۇنىڭ ئەمەلىنىڭ (ساۋابى) زايا كەتمەيدۇ. ئۇنىڭ ئەمەلىنى (يەنى نامە – ئەمالىنى) چوقۇم خاتىرىلەپ قويىمىز [94].» (سۈرە ئەنبىيا 94- ئايەت) دېگەن سۆزى دەلىلدۇر. b1^cD6sT+  
يەنە اللە تائالانىڭ : « اللە ئىمان ئېيتقان ۋە ياخشى ئەمەللەرنى قىلغانلارغا مەغپىرەت ۋە كاتتا ساۋاب ۋەدە قىلدى﴿9﴾.» (سۈرە مائىدە 9- ئايەت) «اللە قا ئىمان ئېيتقان ۋە ياخشى ئەمەللەرنى قىلغانلارغا» دېگەن سۆز ئىنسانغىمۇ جىنلارغىمۇ ئۇمۇمىدۇر. ئىمان ۋە ئەمەلى سالىھ دېگەن شەرتىنى ئەمەلگە ئاشۇرغۇچى ئىنسان بولسۇن، ياكى جىن بولسۇن، ئەجرى مەغپىرەت، جەننەتكە تېگىشلىك بولىدۇ . سۈرە راھمان 36- ئايىتىدە « پەرۋەردىگارىڭنىڭ ئالدىدا تۇرۇپ (ھېساب بېرىشتىن) قورققان ئادەمگە ئىككى جەننەت بار[46] .» دېگەن ئايەت تېخىمۇ ئۇچۇقراق دەلىلدۇر. #Z9L_gDp  
WZ~> BM  
جىنلار ئىنسانلارغا ئازار بېرەمدۇ ؟ (زىيانكەشلىك قىلامدۇ؟) 8z T0_vw  
Q7a(P  
جىننىڭ ئىنسانغا زىيانكەشلىك قىلىشى ئېنىق ، بۇنىڭغا كۆز يۇمغىلى بولمايدۇ. بۇ ئەھۋال قۇلاق ئاڭلىغان ۋە ھەم سەزگەن دەلىل بىلەن سابىت، ئەقىلمۇ ئۇنى يىراق سانىمايدۇ . بەلكى ئىقرار قىلىدۇ. ئەگەر اللە تائالا ئىنسانلارنى مۇھاپىزەت قىلىشقا مەسئۇل قىلغان ۋە ئادەملەرگە ئەگىشىپ يۈرىدىغان پەرىشتىلەر بولمىسا ئىدى، ھېچكىم جىن، شەيتانلارنىڭ زىيان كەچلىكىدىن قۇتۇلۇپ قالالمايتتى. ئىنسان ئۇلارنى كۆرەلمىگەچكە، ھەمدە ئۇلار تېزلىكىتە ئۆزگىرىدىغان ، يۆتكىلىدىغان ئىقتىدارغا ئىگە بولغاچقا، ھەمدە ئۇلارنىڭ جىسمى بىز ھىس قىلالمايدىغان، سەزمەيدىغان ، نازۇك (ھاۋادەك) بولغاچقا بىزنىڭ قوغدىنىشىمىز مۇمكىن بولمايتتى. شۇنىڭ ئۈچۈن بەزى جىننىڭ بەزى ئادەمگە زىيان كەچلىك قىلىشىدا شەك يوق. چۈنكى ئادەملەر جىنلارغا كۆرمەي قايناقسۇ تۆككەن ياكى ئۈستىگە سىيگەن، ياكى بىلمەستىن جىننىڭ ئورنىدا ئولتۇرۋالغاندەك ئىشلارنى قىلىپ سېلىپ رەنجىتكەنلىكتىن ئۇلار ئادەمدىن ئىنتىقام ئېلىپ زىيان كەچلىك قىلىدۇ. ياكى ئىنسانغا زۇلۇم قىلىپ، بەزى ئادەملەر ئۆزىنىڭ مۇسۇلمان بۇرادىرىگە ناھەق زۇلۇم قىلغاندەك، سەۋەبسىز ئاپەت سالىدۇ. بۇ ھەقتە؛ ئۆز ئۆيىمىزدە يۈز بەرگەن ۋە بىز ئۇنىڭ دەردىنى تارتىپ ئۆتكەن، يامان تەسىرىنى كۆزىمىز بىلەن كۆرگەن يەنە بىر ھادىسىنى سۆزلەش بىلەن سۆزىمىزنى ئاخىرلاشتۇرىمىز . fluGf  
مىنىڭ بىر قېرىنداش ئاچام بولۇپ ئىسمى «سەئىدىيە» ئىدى. بىزنىڭ ھويلىدا بىر تۈپ خورما بار ئىدى. بىز كىچىك بالىلار خورمىنىڭ بىر تۈپ شېخىغا ئارغامچا باغلاپ ئارغامچىدىن يامىشىپ ئۆگزىگە چىقىپ، چۈشۈپ ئوينايتتۇق . بىر كۈنى ئاچام ئۆگزىدە تۇرۇپ شاخقا باغلانغان ۋە بىز ئېسىلغان ئارغامچىنى تارتتى. كۈچى يەتمەي ئارغامچا سۆرەپ كېتىپ ئۆگزىدىن يەرگە يېقىلىپ چۈشتى. نەخ جىننىڭ ئۈستىگە يېقىلغان ئىكەن. جىن ئۇنىڭدىن قاتتىق ئازار يەپتۇ. شۇنىڭ بىلەن ئاچامدىن جىن ئىنتىقام ئېلىشقا باشلىدى. ھەر ھەپتىدە ئىككى ياكى ئۈچ قېتىم كېچىدە كېلىپ ئاچامنىڭ گېلىنى سىققىلى تۇردى. جىن ئاچامنىڭ گېلىنى سىققاندا ئاچام پۇت، قولىنى يىغىپ، سۇنۇپ، بوغۇزلانغان قويدەك جان تالىشاتتى . تاڭ ئاتقان ئاچامنى ئۆلۈك شەكىلدە تاشلاپ كېتەتتى. ئاچام بىر قېتىم: «جىن ماڭىمۇ شۇ ئازابنى پالانى كۈنى خورما تۈۋىدە بەردىڭ. دەپ ئىنتىقام ئۈچۈن قىلىۋاتىدۇ» دەپ ئۆز تىلى بىلەن ئۇچۇق سۆزلىدى. مەزكۇر جىننىڭ ئاچام ئۇخلىغاندا كېلىپ گېلىنى سىقىپ ھۇشىدىن كەتكۈزۈپ ئازابلىشى داۋام قىلىۋېرىپ ئاخىرى ئاچامنى ئاشۇنداق چىدىغۇسىز ئازاب بىلەن ئون يىلدىن كېيىن ئۆلتۈردى. قاتتىق جان تالىشىپ پۈت، قولىنى يىغىپ سۇنۇپ ئاخىرى ۋاپات بولدى. اللە ئاچامنى كەچۈرسۇن ۋە رەھىم قىلسۇن ئامىن! بۇ ھادىسە مەن بىللە ياشىغان، كۆزۈم بىلەن كۆرگەن ھادىسىدۇر . كۆرگۈچى بىلەن ئاڭلىغۇچى ئوخشاش ئەمەس. |63Y>U"  
\Ehr@g  
چوڭ بىر پايدا F`&>NQb  
AQh["1{yJ  
جىن، شەيتانلار ھەققىدىكى تەتقىقاتىمىزنى چوڭ بىر پايدىلىق سۆزنى ئوتتۇرغا قويۇش بىلەن ئاخرىلاشتۇرىمىز . ئۇ بولسا: جىن، شەيتانلاردىن ساقلىنىش، ئۆزىنى قوغداش تۆۋەندىكى يەتتە چارىنىڭ بىرىنى ئىشلەش بىلەن مۇمكىن. Z_itu73I  
1. چارە؛ « ئەئۇزۇ بىللە ھىمىنەش شەيتانىر رەجىم » (خۇدانىڭ رەھمىتىدىن قوغلانغان شەيتاندىن قېچىپ اللە تائالانىڭ پاناھىغا كىرۋالىمەن ) دېگەن دۇئانى كۆپ ئوقۇش. اللە تائالا مۇنداق دېگەن: « ئەگەر شەيتان سېنى ۋەسۋەسە قىلىپ (يۇقىرىقى خىسلەتنى ئۆزلەشتۈرمەسلىككە كۈشكۈرتسە) اللەغا سېغىنىپ (شەيتاننىڭ شەررىدىن) پاناھ تىلىگىن، اللە ھەقىقەتەن (بەندىلىرىنىڭ سۆزلىرىنى) ئاڭلاپ تۇرغۇچىدۇر، (ئىشلىرىنى ) بىلىپ تۇرغۇچىدۇر[36].» (سۈرە فۇسسىلەت 36- ئايەت) پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: «مەن بىر سۆزنى بىلىمەنكى، ئەگەر شۇ سۆزنى ھەركىم ئېيتسا شەيتاننىڭ زىيانكەشلىكى يوقىلىدۇ . ئۇ بولسا «ئەئۇزۇ بىللە ھىمىنەش شەيتانىر رەجىم » دېدى. (بۇخارى، مۇسلىم توپلىغان) /'&v4C^y>  
2. چارە؛ «قۇل ئەئۇزۇ بىرەببىل فەلەق» بىلەن «قۇل ئەئۇزۇ بىرەببىل ناس» نى ئوقۇش. نەسەئى ۋە باشقىلار رىۋايەت قىلغان راست ھەدىستە، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئىبنى ئابباسقا : «ئى ئىبنى ئابباس! پاناھ تىلىگۈچىلەر پاناھ تىلەيدىغان دۇئانى ئەۋزىلىنى سىزگە خەۋەر قىلايمۇ؟» دېدى. ئىبنى ئابباس خەۋەر بەرسىلە ئى اللە نىڭ ئەلچىسى! دېدى. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام : «ئۇ دۇئا بولسا «فەلەق بىلەن ناس» سۈرىسى» دېدى . Sx&mv.?X  
3. چارە؛ ئايەتەل كۇرسىنى ئوقۇش. يۇقىرىدا مۇسلىمدىكى ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ زاكات خورما ئوغرىلىغان شەيتان توغرىسىدىكى ھەدىسدە: ئايەتەل كۇرسى ئوقۇغۇچىغا جىن، شەيتان يېقىن كەلمەيدىغانلىقى سۆزلەندى. aBlbg3q  
4. چارە؛ سۈرە بەقەرەنى باشتىن ئاخىرغىچە تولۇق ئوقۇش. مۇسلىم نەقىل قىلغان ھەدىستە، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: «ئۆيۈڭلارنى قەبرىستاندەك (قۇرئان ئوقۇشتىن خالىي ئورۇن) قىلىۋالماڭلار! (يەنى ئۆيۈڭلاردا قۇرئان تىلاۋەت قىلىڭلار!) سۈرە بەقەرە تىلاۋەت قىلىنغان ئۆيدىن شەيتان قاچىدۇ» . { _X#f
q0}  
5. چارە؛ كەلىمە تەۋھىدنى ھەر كۈنى 100 قېتىم ئوقۇش. «لائىلاھە ئىللەلاھۇ ۋەھدەھۇ لاشەرىكە لەھۇ ، لەھۇل مۇلكۇ ۋە لەھۇل ھەمدۇ ۋەھۇۋە ئەلا كۇللى شەيئىن قەدىر» (باش ئىگىپ ئىبادەت قىلىشقا اللە تائالادىن باشقا ھەقلىق كىشى يوق، اللە تائالا تەڭداشسىز، يالغۇز، ئۇنىڭ شىرىكى يوق. بارلىق ئالەم ئۇنىڭ ئىلكىدە ھەمدە – سانا ئۇنىڭغا خاس اللە نىڭ ھەممە نەرسىگە كۈچى يەتكۈچىدۇر ) دېگەن كەلىمە. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: «ھەركىم بۇ كەلىمىنى 100 قېتىم ئوقۇسا، ئون قۇل ئازاد قىلغان بىلەن باراۋەر، ھەمدە ئۇ كىشىگە يۈز ياخشى ئىشنىڭ ساۋابى بىرلىدۇ . يۈز كىچىك خاتالىقى ئۆچۈرلىدۇ ۋە ئۇكىشىنى بۇ كەلىمە شۇ كۈن كەچكىچە شەيتاندىن قوغدىغۇچى بولىدۇ . ئۇنىڭدىن كۆپراق ئوقۇغۇچىدىن باشقا كېىشى بۇنىڭدىن ياخشىراق ئىشنى قىلالمايدۇ» دېدى. (بىرلىككە كېلىنگەن ھەدىس) 0UjyMEiK  
6. چارە؛ اللە تائالاغا زىكرى ئېيتىش، (دىلىدا ياد قىلىپ، تىلدا قۇرئان تىلاۋەت قىلىش، تەسبىھ، تەھلىل قىلىش). ئىمامى تىرمىزىنىڭ رىۋايىتىدە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن: «زەكەرىيا ئەلەيھىسسالامنىڭ ئوغلى يەھيا ئەلەيھىسسالام خالايىقلارغا ئېيتتى: «سىلەرنى اللە تائالاغا زىكرى ئېيتىشنى بۇيرۇيمەن. زىكرى ئېيتمىغان كىشىنىڭ ئەھۋالى ئارقىسىدىن دۈشمەن قوغلاپ ماڭغان ئادەم مۇستەھكەم ئېگىز سېپىل ئىچىگە كىرىۋېلىپ دۈشمەندىن ئۆزىنى قوغداپ قالغان كىشىگە ئوخشايدۇ. بەندە اللە تائالانى ئەسلەش. زىكرى ئېيتىشتىن باشقا چارە بىلەن ئۆزىنى شەيتاندىن ساقلىيالمايدۇ» (تىرمىزى توپلىغان) M6x;BjrV  
7. چارە؛ ئاچچىقى كېلىپ قالغاندا تاھارەت ئېلىش. ھەركىم ئاچچىقى كېلىپ قالغاندا تاھارەت ئالسا، شەيتاننىڭ جىنايەت قىلدۇرىشىدىن ياكى ياخشى ئەمەس سۆز ھەرىكىتىدىن ئۆزىنى ساقلاپ قالالايدۇ. بۇ ھەقتە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام: «ئاچچىق كېلىش شەيتاندىن، شەيتان ئوتتىن يارىتىلغان. ئوتنى سۇ بىلەن ئۆچۈرلىدۇ . قايسى بېرىڭلارنىڭ ئاچچىقى كىلىپ قالسا تاھارەت ئالسۇن» دېدى. (ئەبۇداۋۇد توپلىغان) opnkmM&[  
ئەسكەرتىش: دىن، يورۇت ، ئەل قوغداش يولىدىكى ئاچچىق شەيتاندىن ئەمەس. ئىماندىن ۋىجداندىندۇر. ئۆز- ئارا تۇغقان ، قوشنا، دوستلار ئارىسىدىكى تۇرمۇش مۇئامىلىلىرىدە ئاچچىقى يامان بولۇپ زىددىيەت ئاداۋەت ، ماجىرا تۇغدۇرۇش شەيتاندىن. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇشۇ تەرەپنى دېمەكچى (اللە ئەڭ ياخشى بىلگۈچىدۇر B>aEHb  

ھارمىغايسىز   ياخشى تېملىرىڭىز  ئۈزۇلمىگەي

ئاللا رەھمەت قىلسۇن! ئەگەر رەببىم بىزنى ھىدايەت قىلمىسا ھىدايەت تاپالمايتوق ئاللاھقا چەكسىز شۇكرى ۋە ھەمدۇسانىلەر بولسۇن ئامىين! i2\\!s  

rahmat jv?aB   

ياخشى تېمىڭىزغا رەخمەت. بىلىۋالدىم ھەم چۈشەندىم

ئىسىل تىما كغۇ  . ھارمىغايسىز