مۇسا جارۇللاھنىڭ قەشقەرلىك موللىلارغا ئېتقانلىرى

   {R$`YWk  
ئالدىنقى ئەسىرنىڭ باشلىرىدا ئوتتۇرا ئاسىيادا مۇسا جارۇللا ئىسىملىك پۈتكۈل ئىسلام دۇنياسىدا داڭقى بار بىر ئۇيغۇر ئالىمى ياشىغان بۇلۇپ،بۇ كىشى قەشقەردىكى يۇرت كاتتىلىرىنىڭ تەكلىپى  بىلەن زىيارەت ئۈچۈن قەشقەرگە قەدەم تەشرىپ قىلىپتۇ.بۇ كىشى قەشقەرگە كىلىشى بىلەن قەشقەردىكى يۇرت كاتتىلىرى ناھايىتى ھەشەم-دەرەم بىلەن كۈتۈۋاپتۇ.بۇ كىشىنىڭ ھۆرمىتى ئۈچۈن،ئۆي-ئۆيلەردە ناھايىتى مول داستىخان ھازىرلاپمېھمان قىلىش باشلىنىپ كىتىپتۇ.بىرىنىڭ زىياپىتى تۈگىسە ،بىرىنىڭ....بىرىنىڭ زىياپىتى تۈگىسە يەنە بىرىنىڭ باشلىنىپ بۇ ئالىمنىڭ «ئۇھ»دىگۈدەك ھالىنى قويماپتۇ.شۇ تەرىقىدە ساق بىر ئاي ئۆتكەندىن كىيىن،قەشقەردە زىيارەت ۋە ئالىملار بىلەن زېكرى سۆھبەتلەردە بۇلارمەنمىكىن دەپ كەلگەن بۇ ئالىمنىڭ ئايىغى تۈگىمەس زىياپەتلەردىن ئىچى پۇشۇپ،قەشقەردىكى ئاتالمىش كاتتىلاردىن: f/\!=sa:  
-كەمىنە قەشقەرگە كەلگەندىن بېرى ھەرقايسىلىرى پېقىرنى ناھايىتى ئىززەت-ئېكرام ۋە مول زىياپەتلەر بىلەن كۈتۈۋالدىڭلار...بۇجەرياندا سىلەرگە ئوخشاش يۇرت ئاتىلىرى بىلەن ھەمسۆھبەتتە بۇلۇپ،تار نەزەرىمنى تېخىمۇ كېڭەيتىۋالدىم.كەمىنىنىڭ يەنە بىر ئارزۇسى شۇكى سانى بۇخارا(يەنى ئىككىنجى بۇخارا)دەپ ئاتالغان ئەزىزانە قەشقەرنىڭ كۇچىلىرىنى پىيادە بىر ئايلىنىپ چىققۇم بار ئىدى.بىلمىدىم،بۇ ئارزۇيۇمغا يىتىشكە ئىمكان بېرىشەلىمىكىن؟!...دەپ تۈۋەنچىلىك بىلەن سۇراپتۇ.كاتتىلار بولسا: Qu
th5  
-ۋاي بۇلىدۇ!...قەشقەر سېلىدىن ئايلانسۇن!-دىيىشىپ مۇسا جارۇللانى باشلاپ قەشقەرنى ئايلىنىش ئۈچۈن پىيادە يول ئاپتۇ.مۇسا جارۇللا قەشقەرنىڭ كۇچىلىرىنى ئايلىنىش جەريانىدا قارىغۇدەك بولسا ،قەشقەرنىڭ ئېگىلىرى بولمىش بىچارە مىللەت ناھايىتىمۇ بىقۇۋۇل،ئاجىز،ئەمما نەدىن كەلگەنلىكىنى بىلگىلى بولمايدىغان ئېنگىلىز،روس،ششېۋىت....يەنە ئامبال.لويى،دوتەي دىگەندەكلەر ناھايىتى كۈرەڭ،تەكەببۇر ۋە ئۇششۇق تۇرغىدەك.ھەتتا بۇ تائىپىلەرنىڭ ئالدىدا قەشقەرنىڭ يۇرت كاتتىلىرى بولمىش ھېلىقى بىر نىمىلەرمۇ مۇشۇكنىڭ ئالدىدىكى چاشقاندەك لاغ-لاغ تىترەپ تۇرغىدەك.بۇ مەنزىرىنى كۆرگەن ئالىم قەلبىدىكى ئېچىنىش ۋە غەزەپنى تەستە بېسىۋېلىپ قەشقەر كۇچىلىرىنى ئايلىنىشنى داۋاملاشتۇرۇپتۇ.ئۇلار ئايلىنا -ئايلىنا ھېيتگاھ جامەسىنىڭ ئارقا تەرىپىگە جايلاشقان بىېر خالتا كۇچا ئېغىزىغا كىلىپ قاپتۇ.بۇ كىشى بۇ خالتا كۇچىغا قاراپ قەدەم ئالغانىكەن،ھېلىقى «كاتتىلار»: ]0i[=  
-ياق تەقسىز،بۇكۇچىغا زېنھار كىرمىگەيلا!-دەپ ئېلتىجا قىپتۇ.ئالىم ئۇلارنىڭ نىمىشقا بۇكۇچىغا كىرىشىنى توسقانلىقىنى بىلىپ تۇرۇپ: [*%lm9 x  
-نىمە سەۋەپتىن بۇ كۇچىغا كىرمەيمىز؟-دەپ سۇراپتۇ.«كاتتىلار»: K#FD$,c~  
-بۇ كۇچىغا پاھىشخانىلار ۋە ئەپيۇنخانىلار،شۇنىڭدەك قىمارخانىلار جايلاشقان.بۇ يەر سىلى بېزنىڭ كېلىدىغان يېرىمىز ئەمەس،شۇڭا سېلىنىڭمۇ كىرمىگەنلىرى تۈزۈك،-دەپ تۇسۇپتۇ. Z<U,]iZB  
ئالىم گېپىدە چىڭ تۇرۇپتۇ.شۇنىڭ بىلەن «كاتتىلار»مۇ ئامالسىز ئالىمنىڭ كەينىدىن ئەگىشىپ بۇ كۇچىغا كىرىشكە مەجبۇر بوپتۇ.ئالىم قارىغۇدەك بولسا ھەقىقەتەن بۇ كۇچا پاھىشخانا،ئەپيۇنخانا قىمارخانا بىلەن تۇشۇپ كەتكەن ئىكەن.(ئەلۋەتتە بۇ يەردىكى پاھىشخانا،ئەپيۇنخانا قىمارخانىلارنىڭ خۇجايىنلىرى باشقا مىللەتلەر ئىكەن)  بىچارە ئۇيغۇر قىز جۇۋانلىرى بۇ يەردە ئىتنىڭ كۈنىدە ياشاۋاتقان ئىكەن.بۇ مەنزىرىنى كۆرگەن ئالىمىنىڭ ئېچى سېرىلىپ،كۆزلىرىگە ياش ئۇلىشىپ كېتىپتۇ.ئۇ بىر چەتتە چېھرىدىن چەكسىز خورلۇق ۋە مۇڭ تۈكۈلۈپ تۇرسىمۇ زورىغا كۈلۈمسىرەپ،يالغان ناز قىلىپ خېرىدار چاقىرىۋاتقان بىر دىلى سۇنۇق جۇۋاننىڭ ئالدىغا بېرىپتۇ.«كاتتىلار»نىمە ئىش بۇلىدىكىن دەپ قېزىقسىنىپ قاراپ تۇرسا ،ئالىم ھېلىقى جۇۋاندىن سۇراپتۇ: Gm+D1l i  
-ئى بىچارە قىزىم،نىمە سەۋەپتىن بۇيولغا كىرىپ قالدىڭىز؟ HB9"T5Pd*  
مۇشۇ كەمگىچە ھېچكىمدىن مۇنچىلىك ئېللىقلىق كۈرۈپ باقمىغان بىچارە جۇۋان كۆز ياشلىرىنى توختىتىۋالماي سەرگۈزەشتىلىرىنى سۆزلەشكە باشلاپتۇ: tmGhJZ2j  
-«مەن پالانى يېزىدىكى پۇكۇنى ئادەمنىڭ ئىككىنجى قىزى پۇستانىخان بۇلىمەن.مەن 14 ياشقا كىرگەن چاغدا ئانام سىل كىسىلى بىلەن قازا قىلدى.بىز چۆچۈرىدەك 4 بالا يىتىم قالدۇق.دادام بىچارە بىزگە ھەم دادا ھەم ئانا بۇلۇپ،ھەم ئېتىز-ئېرىقنىڭ ئىشىنى قىلىپ ئىككى يىلنى ئۆتكۈزدى.ئۈچىنجى يىلى ئاچامنى يېزىمىزدىكى بەگنىڭ ئوغلى ئاياق ئاستى قىلىپ ،نۇمۇسىنى بۇلغاپتۇ.بۇ خورلۇققا چىدىمىغان ئاچام ئۈزىنى سىرتماققا ئېسىپ ئۈلۈۋالدى.دادام بەگ ئوغلىنىڭ ئۈستىدىن يامۇلغا ئەرز قىلسا ،يامۇلدىكى لويىلار دادامنىڭ ئەرزىنى بەگكە يەتكۈزۈپ قۇيۇپتۇ.شۇنىڭ بىلەن بەگ مىنىڭ ئۈستۈمدىن يامۇلغا ئەرز قىلامدىغان دەپ دادامنى غالچىلىرىغا قاتتىق ئۇردۇرۇپ.چالا ئۈلۈك ھىسابىدا قىلىپ قۇيۇپ،ئۈيىمىزگە ئەكىلىپ تاشلاپ قويدى.بىز دادىمىزنى مىڭ مۇشەققەتتە يۈلەشتۈرۈپ ئۆيگە ئەكىرىپ ياتقۇزۇپ قويدۇق.ئۆيدىكى پۇلغا يارىغۇدەك بىساتىمىزنى سېتىپ،يەتمىسە جازانىخورلاردىن قەرز ئېلىپ يۈرۈپ دادامنى تىۋىپقا كۆرسەتتۇق.داداممۇ ئاخىرى نىمقان بۇلۇپ ساقايدى.ئۇرۇق تۇققانلاردىن قەرز ئالمىدىڭلارمۇ دەملا؟ئۇرۇق -تۇققانلاردىمۇ نەدىكى پۇل دەيلا؟يۇرت كاتتىلىرى؟ھېھ!...بۇ ئىشلارنىڭ ھەممىسى شۇ يۇرت كاتتىلىرى دىگەن نىمىلەرنىڭ كاساپىتى بىلەن بۇلۇۋاتمامدۇ؟!...دادام  جازانىخوردىن ئالغان قەرزنى تۈلەپ بۇلالماي تەڭقىسلىقتا قېلىپ مېنى جازانىخورغا تۇقاللىققا ياتلىق قىلدى.ئارىدىن يېرىم يىل ئۈتۈپ دادام رەھمىتىمۇ ئاچچىق يۇتۇپ ئالەمدىن ئۆتتى.ئىككى قېرىندىشىمنىڭ بىرى بەگنىڭ مېلىنى باقىمەن دەپ جاڭگالدا ئىزدىرەكسىز يۇقاپ كەتتى.ئون-يىگىرمە كۈن ئۆتكەندىن كىيىن بىچارىنىڭ ئۈلۈكىنى بىر توختام سۇنىڭ بۇيىدىن تېپىپ ئەكىلىپ بەردى.يەنە بىرى ھازىر قەيەردە ئۇقمايمەن.جازانىخور مىنى قۇيۇۋەتكەندىن كىيىن يېزىمىزغا بارسام ،مەھەللىدىكىلەر مىنى تىللاپ پاتقۇزمىدى.شۇنىڭ بىلەن ئامالسىز بۇ يەردە تىنىمنى سېتىش يۇلى بىلەن جان ساقلاۋاتىمەن،-جۇۋان ئۈزىنى تۇتالماي بۇقۇلداپ يىغلاپ كىتىپتۇ.ئالىم كۆز ياشلىرىنى تارام-تارام تۆككەن ھالدا جۇۋانغا بىر تۇتام پۇلنى تۇتقۇزۇپ تۇرۇپ: sBlq)h;G?6  
-ئى ناتىۋان قىزىم،سىز ھەر قېتىم تېنىڭىزنى ساتقاندىن كىيىن بۇيىڭىزنى سۇغا سالالامسىز؟-دەپ سۇراپتۇ.جۇۋان: u7!gF&tA  
-بەزىدە سالالايمەن،بەزىدە سالالمايمەن....-دەپ جاۋاپ بېرىپتۇ.ئالىم: hu-]SGb6  
مەيلى قانداقلا بولمىسۇن سىز ھەر قېتىم تېنىڭىزنى ساتقاندىن كىيىن چۇقۇم بىر قېتىم بۇيىڭىزنى سۇغا سېلىڭ،شۇنداق قىلسىڭىز ئاللا سىزنىڭ بۇ گۇناھىڭىزنى كەچۈرىدۇ،-دەپتۇ.ئالىمنىڭ جاۋابىنى ئاڭلىغان «كاتتىلار »غۇلغۇلا قىلىشىپ: ~#gc{C@  
-يا تەقسىر!بىر جالاپ خۇتۇن زىنا قىلىپ،ئارقىدىن غۇسلى تاھارەت قىلسا ،ئۇنڭغا گۇناھ يېزىلمايدۇ دەپ قايسى كىتاپتا بار!؟....ئۇنداقتا ئۇنىڭ گۇناھى كىمنىڭ گەدىنىگە يۈكلىنىدۇ؟-دەپ سورىشىپتۇ ناھايىتى غەزەپلەنگەن ھالدا. ,]wab6sY  
-ئەلۋەتتە ھەرقايسىلىرىدەك يۇرت كاتتىلىرىنىڭ ۋە ئۈزىنى ھەقىقى ئۇغۇل بالا ئەركەك ھىساپلايدىغان مۇسۇلمانلىرىمىزنىڭ گەدىنىگە يۈكلىنىدۇ،-دەپ جاۋاپ بېرىپتۇ ئالىم. <v ubQ4  
-نىمە سەۋەپتىن بىزگە يۈكلەنگۈدەك ئۇنىڭ گۇناھى؟ h`Jc%6o  
-بۇنىڭ سەۋەبى شۇكى،ئاللاھ ۋە ئاللاھنىڭ پەيغەمبىرى مەزلۇملارنى بىزدەك ۋە سىلىدەك يۇرت «ئاتا»لىرىنىڭ ئىگىدارچىلىقىدا قىلدى.سىلەر ئۇلارغا جايىدا ئېگىدارچىلىق قىلالماي،مۇشۇنداق خورلىنىشىغا قاراپ تۇرغاندىكىن،ئەلۋەتتە سىلەرگە يۈكلىنىدۇ....سىلەر ئۈزۈڭلارنىڭ ئېپپىتىنى جايىدا ساقلىيالمايسىلەر-يۇ،ئەجەبا مۇشۇ ناتىۋان ئايالنى «جالاپ خۇتۇن»دەپ ئىپپەتسىزلىكتە ئەيىپلەمسىلەر؟!...شۇنى بىلىشىڭلار كىرەككى،ئېپپەتنى ساقلاش يالغۇز ئاياللارنىڭلا مەجبۇرىيىتى ئەمەس،سىلە بىزدەك ئەركەكلەرنىڭمۇ مەجبۇرىيىتى...بەلكىم سىلەر ئۈزۈڭلارنى پاك دەپ دەۋا قىلارسىلەر،ناھايىتى ئەپسۇس،سىلەرنىڭ مۇغۇ ھالىتىڭلار جالاپ خۇتۇندىن قىلچە پەرق ئەتمەيدىكەن،مەن قەشقەرگە كەلگەننىڭياقى بەزمە-زىياپەت بىلەن كۈتۈۋالدىڭلار،زىياپەتلىرىڭلارغا قارىسام،بىر-بىرىڭلاردىن مەنمەنلىك تالىشىپ،ناھايىتى ئىسراپچىلىق بىلەن داستىخان قىلدىڭلار،تەييارلانغان نازۇ-نىمەتلەر يېگىلى ئېغىز يوق شۇ پېتى تۈكۈۋېتىلدى.دەسلەپتە ئەل-يۇرتمۇ شۇنداق پاراۋان بولسا كېرەك دەپ ئويلىدىم،لېكىن بۈگۈنكى ئەمىلىيەت شۇنى ئىسپاتلىدىكى ،ئەھۋال ھەرگىزمۇ ئۇنداق ئەمەسكەن.خەلق نامرات،ئاچ-يالىڭاچ تۇرمۇش كەچۈرىۋېتىپتۇ.ئىلاجىسىز ئۆلۈۋېلىشقا،ئىپپەت نۇمۇسىنى سېتىشقا مەجبۇر بۇلۇۋېتىپتۇ.سىلەر بولساڭلار سېسىق كېكىرىپ يۈرۈپسىلەر،ئامبارلىرىڭلاردا نازۇ-نىمەتلەر يىگىلى ئېغىز يوق شۇ پېتى سېسىپ تۈگەۋېتىپتۇ.بۇ ۋەتەننىڭ ھەقداسى بولمىش ناتىۋان خەلق قۇلنىڭ ئورنىغا چۈشۈپ قاپتۇ.مانا بۇ خورلۇق ئەمەسمۇ؟خىيال قېلىپ بېقىڭلار،سىلەرنىڭ جالاپ خۇتۇندىن پەرقىڭلار بارمىكەن؟!سىلەر شۇنداق غۇرۇسىز ئارسىز بولغاچقا خەلق مۇشۇ ھالغا چۈشۈپ قالغان.شۇنى بىلىشىڭلار كىرەككى ،ئەرنىڭ ئېپپىتى ۋەتەن ۋە ئاياللارنىڭ ئېززىتىدە،كىمدەكىم،ۋەتىنى بىلەن ئاياللىرىنىڭ ئېززىتىنى قوغدىيالمايدىكەن،شۇ كىشى شۇ كۈندىن باشلاپ جالاپ!!!! 1uo
|a  
بۇ يازما شىنجاڭ ئونۋېرستىتى نەشرىياتى نەشىر قىلغان رۇزمەمەت مۇتەللىپنىڭ «مۇھەببەت»دىگەن كىتاۋىدىن كۈچۈرۈپ يوللاندى *Y1s4FXu2  
oD%n}  

ئاللا رەھمەت قىلسۇن قىرىندىشىم ،مىنىڭچە بۇتىما مۇنبەردە مەڭگۇ كۆزگە كۆرۆنۈپ تۇرسا بولغىدەك.

Alla ajiringizni basun kerindixim ,bak isil tema yollapsiz ,bir millat xu kunni korwatimiz ,

biz millat Allaning kahixiga katkan millat ohxaymiz ,Europaga qikip katkan kiz qokanlirimiz muxu yadoimu yana xu ixla bilan xuhunlinip yuruydu bir kisimliri ,towa towa ,yana xu bizni iziwatkan hittayning astida yitip kopap ,buningha nim diguluk ??????????????????????????

lanat awu jalap hotunga,aqise numuse bulginip vliwaptiyu awu buzuh nima vqvn xu paskina yolga mangde?musa jarulla digan tatar alime,hajap roslarng zulmida tatrlar yaxigan xu qagda nimixka tatarliriga xu gapne diyalmaptikan?gap diganne disila hisab amas,amal kilsa hisab,abdukadir damollamng pokidin azrah yisa bolgudak bu atalmix alim!

ئاللاھ  ئۆزڭىز ئاسان قىلغايسىز،

yahxi tima

ئاللا ھەمىمىزنىڭ كۈڭلىمىزگە ئىنساپ ئاتا كىلسۇن   بۇتىما بەك ياخشىيىزلىپتۇ  ھازىر :2  
قى بايلار بۇزۇپ چىچىشقا رازى لىكىن ئاق كۇڭۇل يتىم يسنلارغا بىرىشكە رازى ئەمەس VU)y
wIs  
tQ] R@i  
IXX^C}\,  
lty`7(\  
_Z5lNu  
 3]<$;[Q  
Q|+m)A4@  
?$F:S%eH  
luLm:NWUM  
A3yVT8  
]#))#-&1  
o<@2zhuhrx  
BP*
gnXj  
ك

    چۇڭقۇر مەنىسى بار ياخشى تېما ئىكەن.