بىزگە « مەزھەپ » كىرەكمۇ « مەزھەپسىزلىك» مۇ ؟

ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم قېرىنداشلا: مەن بۇ يازمىنى ئۆتكەندە مەرىپەت يولى مۇنبىرىدە كۆرۈپ ئوقىغاندىن كىيىن بۇ ماقالىنىڭ مەزمۇنى ۋە ئۇنىڭدىكى جانلىق ئىنكاسلار ماڭا ھەقىقەتەن ياخشى تەسىر قىلغان ئىدى، شۇنىڭ ئۈچۈن مۇنبەردىكى قېرىنداشلارنىڭمۇ كۆرۈپ بېقىشى ئۈچۈن يوللاپ قويدۇم. &<#1Gu_  
خاتا چۈشەنمىگەيسىلەر. 0)PZS>  
#,lbM%a  
JSh'iYJ.  
](-[I#  
?JRfhJ:j  
YP"%z6N@v  
بىزگە « مەزھەپ » كىرەكمۇ « مەزھەپسىزلىك» مۇ ؟ \sVzBHy d  
           >i1wB!gc8  
     [                                                            بىزگە  زادى نىمە كىرەك؟ r 3T#Nv  
}?GeUXhy  
aC'#H8e|j  
                                                        ناھايتى شەپقەتلىك ۋە مىھرىبان اللە نىڭ ئىسمى بىلەن باشلايمەن . OnW,R3eg  
         ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم ، قېرىنداشلار ! aJNsJIY+  
مەن سىزلەر بىلەن < مەزھەپچىلىك > ۋە < مەزھەپسىزلىك > ئۈستىدە ئورتاقلاشماقچى . "Jyb?5  
97!VH>MX  
اللە ئىنسانلارغا ئىسلام دىنىنى ئورتاق <دىن > قىلىپ تاللىدى ، مۇھەممەد ئىبنۇ ئابدۇللاھ نى پۈتۈن ئىنسانلارغا پەيغەمبەر - ئازاپتىن ئاگاھلاندۇرغۇچى ، مۇكاپاتتىن خۇش - بىشارەت بەرگۈچى - قىلىپ تاللىدى . مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام پەيغەمبەرلىك ۋەزىپىسىنى ساق يىگىرمە ئۈچ يىلدا تاماملاپ بولدى . ئۇلۇغ اللە تائالا  پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ھايات چاغدىلا   ئىسلام دىنىنى پۈتۈن قىلغانلىق توغرىسىدا ئايەت نازىل قىلغان ئىدى ، اللەنىڭ بۇ ھۆكىمىگە رسۇل اللە ۋە ساھابە - كىراملەر تولۇق چىن پۈتكەن ۋە رازى بولۇشقان ئىدى. بۇئايەت تاكى قىيامەت كۈنگىچە تىلاۋەت قىلىنىدۇ . ھەم كۈچكە ئگە ئىكەنلىگىگە ھەممىمىزنىڭ ئىمانى كامىل .   <8Q?kj  
اللە ئۈزى تاللىغان ئەلچىسى مۇھەممەد  ئەلەيھىسسالامدىن رازى بولغان ، ۋە < مۇھەممەد ۋەزىپىسىنى ئادا قىلىپ بولدى > دەپ قارىغان چاغدا مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنى ئۆز دەرگاھىغا ئېلىپ كەتتى .
f%d=X>_  
ئايلار ئۆتتى ، يىللار ئۆتتى . تابىئىنلەر ۋەياكى تەبئى تابىئىنلەر دەۋرىگە كەلگەندە ، مەزھەپ ئۇلىمالىرى مەيدانغا كىلىپ ، نۇرغۇن تۈرلەردە يېڭىچە ئىجتىھاتلارنى قىلىپ ، يېڭىچە ھۆكۈملەرنى رۇياپقا چىقاردى . ئۇلارمۇ دەلىل ئېلىشتا قۇئان ۋە ھەدىسكە تايانغاندى ، ئەلبەتتە . !3at(+4  
بۇنى بەزىلەر < رسۇل اللە دەۋرىدە مۇسۇلمانلار ئانچە كۆپ ئەمەس ئىدى ، رسۇل اللە ۋاپات بولغاندىن كىيىن خەلىپىلەرنىڭ ئىسلامنى كەڭەيتىش نەتىجىسىدە ،مۇسۇلمانلار زور دەرجىدە كۆپۈيۈپ ، ھەرخىل - ھەرياڭزا ئادەنلەرنىڭ پەيدا بولىشىغا ئەگىشىپ ، كىشىلەر تۇرمۇشتا بۇرۇن دۇچ كەلمىگەن  ھەرخىل ئىشلارغا دۇچ كەلدى .   ئىنسانلارنىڭ بۇخىل مۇرەككەپلىگى ئىسلام ھۆكۈلىرىنىڭ مۇرەككەپلىگىنى پەيدا قىلدى ، شۇنىڭ بىلەن يېڭى - يېڭى ئىشلار يېڭى - يېڭى پەتىۋاغا مۇھتاج بولۇپ  ، يېڭىچە ئىجتىھاد شەكلگە مۇناسىپ ھالدا يېڭىچە پەتىۋالارنى رۇياپقا چىقاردى ... ... ... >  دەپ چۈشەندۈرۈشتى . xF9PjnWF=  
ھەتتاكى موسۇلمانلار < سۈننى > ۋە < شىئە > دەپ ئىككى چوڭ گوروھقا بۈلۈندى .< شىئە > لەرنى قويۇپ تۇرايلى .بۇنى ئازدىگەندەك  بۇ جەرياندا < سۈننى >ئاتالغان مۇسۇلمانلار چوڭ ئالىملارنىڭ بەزى پىكىر - ئىجتىھاتلىرىنىڭ ئوخشىماسلىقى سەۋەبى بىلەن < ھەنەفى > ، < شافىئى >،< مالىكى > ، < ھەنبەلى> قاتارلىق تۆت چوڭ مەزھەپكە ئايرىلدى .  ئىچكىرلەپ تەكشۈرسەك بۇ تۆت چوڭ مەزھەپمۇ تېخى ئۆز - ئىچىدىن يەنە بىر -قانچىگە بۈلۈنىدۇ . بۇئىشلارغا نىمە دىگۈلۈك . سىزنىڭچە بۇئىشلار ياخشىلىقتىن دىرەك بىرەرمۇ ؟ 7\;gd4Ua1  
مەن ئويلايمەنكى : يۇقارقى مەزھەپ ئگىلىرى ھەرگزمۇ مۇسۇلمانلارنى پىرقە - پىرقىلەرگە بۆلىۋيتىش ئۈچۈن ئىلىم تەھسىل قىلمىغان ، ئىجتىھات قىلىمىغان، پەتىۋا ھۆكۈملەرنى چىقارمىغان ،ئۇلار ھەم مۇسۇلمانلارنى - مۇنداق پرقىلەرگە بۈلۈنۈپ كىتىدۇ - دەپ ئويلاپمۇ باقمىغان بولغىتتى، ئۇلار ھەم مۇسۇلمانلارنىڭ بۇنداق بۇلىشىنى قەتئى خالىمايدۇ ، ھەم ئۇلار ھايات ۋاقتىدا مۇنداق مەزھەپلەر نامى بىلەن ئاتالمىغان . لىكىن كىيىن بۇلاردىن < دىن > دۈشمەنلىرى پايدىلىنىپ كىتىلدىمۇ ؟ ۋەياكى كىيىنكى مۇسۇلمانلار ئۆزلىرى ئۇ ئالملارنىڭ ئىش - ئىزلىرى ، ھۆكۈم - پەتىۋالىرىنى توپلاپ ، ئۆزلىرى ھەم بىلمەيلا < مەزھەپ > شەكىللەندۈرۈپ قويدىمۇ ؟ بۇنىسى ماڭا نامەلۇم . بىراق ، مەن ئويلايمەنكى : < مەزھەپچىلىك > دىن دۈشمەنلىرى پۇرسەتتىن پايدىلىنىپ رۇياپقا چىقارغان ، مۇسۇلمانلارنى ئۈنۈملىك بۈلۈش ئۇسۇلى .     بۇ مىنىڭ شەخسى قارىشىم . {I_I$x_  
مانا ئەمدىچۇ ؟ پۈتۈن دۇنيا مۇسۇلمانلىرى < مەزھەپ > پاتقىقىغا چۈكۈپ ، پىرقە - پىرقىلەرگە بۈلۈنۈپ ، چاك - چېكىدىن بۈسۈلۈپ كەتتى . ھەرقانداق بىر ئالىم بىرەر پەتىۋا چىقارسا مەزھەپ ئالىملىرىنىڭ كۆز قارىشىدىن پايدىلانماي پەتىۋا چىقارمايدىغان بولدى .  مەزھەپتىن خالى پەتىۋالار بولغان تەقدىردىمۇ خۇددى بۇ ھۈكۈمنىڭ بەزى يەرلىرى كەمدەك تۇيۇلىدىغان بۇلۇپ قالدى . *8QGv6*vQ  
  دىيارىمىزنى ئېلىپ ئېيىتساق ، ئۇيغۇرلارمۇ ئەشۇ < مەزھەپ > ئۇقۇمىنىڭ تەسىرىگە يىتىشىچە ئۇچىرىغان ،بەزىلەر شۇنداق ئەسەبىلەرچە كىرىپ كەتكەنكى - ھەتتاكى قەبرىدىكى سۇئال - سۇراقلارغا مۇشۇ < مەزھەپ > نىمۇ قۇشۇپ ، اللە تائالا قەبرىدە < مەزھىبىڭ نىمە ؟ > دەپ  سۇرايدۇ ؟ - دەپمۇ ئىتىقات قىلىشقا ئېلىپ باردى . ODqWXw#  
  بەزىلەر ( بۇلار كۆپ سانلىقنى ئىگەلليدۇ ) مۇنداق دەيدۇ : < مەزھەپ ئۇلىمالىرى ئۇلۇغ ئالىملاردۇر ، ئۇلار ئاز بىر قىسىم ھۆكۈملەردە خاتالاشقان بولسىمۇ ، لىكىن ئۇلارنىڭ كۆپ ساندىكى ھۈكۈملىرى توغرا . شۇڭا ئۇلارغا ئەگەشمىسەك بولمايدۇ . ئۇلارنىڭ ھۈكۈمىنى تۇتۇشقا پۈتۈن دۇنيا ئۇلىمالىرى بىرلىككە كەلگەن ، ئاتا بۇۋىلىرىمىزمۇ مۇشۇ يولنى تۇتۇپ مېڭىپ ، مۇشۇنداق ئىسلام ئەقىدىسىنى بىزلەرگىچە يەتكۈزگەن ، شۇڭا مەزھەپ ئۇلىمالىرىغا ئەگەشمىسەك بولمايدۇ . > دەپ قارايدۇ . =}AwA5G  
يەنە ئاز ساندىكى بىر قىسىملەر : < ئىسلام دىنى رسۇل اللە دەۋرىدىلا پۈتۈن بۇلۇپ بولغان ، ھىچ - بىر كىشىنىڭ تۇلۇقلىشىغا مۇھتاج ئەمەس ، شۇڭا مەزھەپكە ئەگىشىش توغرا ئەمەس . قۇرئان ۋە ھەدىس بىزگە كۇپايە .> دەپ قارايدۇ . =i)k@w_(x  
مانا ھازىر مۇشۇ ئىككى ئېقىمدىكىلەر ئارىسىدا ئىختىلاپ بۇلۇپ تۇرۇپتۇ . vN4g#,<  
اللە تائالا ھەممىمىزگە بىردىن كاللا ، ھەربىر ئادەمگە ئۈزىگە چۇشلۇق ئەقىل - ئىدىراك ئاتا قىلغان . شۇڭلاشقا ھەممىزنىڭ ئويلىنىش مەسئۇلىيتىمىز ۋە ھوقۇقىمىز بار . ئەمدىلىكتە سىزلەرمۇ بۇھەقتە ئويلۇنۇپ كۆرۈڭلار : y/@.T\p  
< رسۇل اللە دەۋرىدە ۋە رسۇل االە ۋاپات بولغاندىن كىيىن ساھابە كىراملار ، تابىئىنلەر ، تەبئى تابىئىنلەر - ئەشۇ مۇسۇلمانلار بىرەر مەسىلىگە دۇچ كەلسە زادى نىمىگە تايىنىپ تۇرۇپ جاۋاپ تاپاتتى ؟ > @v,qfT*k7  
< رسۇل الە دەۋرىدىن كىيىن مۇسۇلمانلارنىڭ كۈپىيىشىگە ئەگىشىپ ھەرخىل ۋەقەلەر زادى شۇنداق كۈپۈيۈپ ، ئىسلام دىنى ئىسلاھ قىلىشقا ، يېڭى - يېڭى ئىجتىھاتلارغا  مۇھتاج بۇلۇپ قالغانمۇ ؟ رسۇل اللە ھايات چاغدىلا تاكامۇللىشىپ ، بىر پۈتۈنلىككە ئىگە بولغان ئىسلام دىنى كىيىن ئھتىياج سەۋەبى بىلەن  باشقىلارنىڭ تۇلۇقلىشىغا مۇھتاج بۇلۇپ قالغانمۇ ؟ > qy8=4~40
 
< ھازىرقى زامانىمىزدا پەقەت ۋە پەقەت قۇرئان - ھەدىستىن پايدىلىنىپ مەزھەپسىز ھالدا ئۈكۈم چىقارغىلى بولمامدۇ ؟ +HL]t'UEg  
                                             مىنىڭ بۇ يازمىنى يېزىشتىكى مەقسىدىم : )#dP:  
ھەرگىزمۇ بۇ ئىككى گوروھ مۇسۇلمانلىرى ئارىسىدا ئختىلاپنى كۈچەيتىپ ، جىدەل - ماجىرا تېرىپ ، مىللەتنى بۈلۈش ئەمەس . بۇنداق بۇلۇشتىن خۇدا ساقلسۇن . /\KB*dX  
نەچچە يۈز يىللار بولدى ، بىزلەرنىڭ ئەھۋالىمىز پەقەتلا ياخشىلانمىدى ، ھەممىلا يەر پىتنە - پاسات ، ئۇرۇش - جىدەل ، بۆلگۈچىلىك ، بىلەن تۇشۇپ كەتتى ،  مۇنداق كەتسەك كىتىۋىرىدىكەنمىز . ئەمدىلىكتەبولسىمۇ دوپپىمىزنى ئېلىپ ، يېنىمىزغا قۇيۇپ ، ئېغىر - بېسىقلىق بىلەن ئويلىنىدىغان ۋاقتىمىز كەلدى . مەيلى مەزھەپكە ئەگىشىشنى توغرا دىگۈچىلەر بولسۇن - مەيلى خاتا دىگۈچىلەر بولسۇن - ھەممىمىز ئوبدان ئويلاپ باقايلى . RSY{I
Y  
                           بىزگە زادى نىمە كىرەك ؟ h&vq}  
                       مەزھەپ كىرەكمۇ ؟ eID"&SSU  
                  ۋەياكى مەزھەپسىزلىك كىرەكمۇ ؟ P$\vD^  
             بۇ ئىككىسىنىڭ زادى قايسىسى توغرا ؟ }IGr%C(3%  
          ھازىرقى ھالىمىز بىلەن نەگە بارىمىز ؟ #IP<4"Hf  
  مۇشۇلار ئۈستىدە ئويلىنىپ باقساق ، ئۆز - ئارا پىكىر ئالماشتۇرۇپ باقساق ، ئامال بار توغرىسىغا ئەگەشسەك . ئىسىڭىزدە بولسۇنكى :بىز ھەممىمىز قېرىنداش .. سەت ، قۇپال گەپلەرنى قىلمىسىڭىز . مۇنازىرە ئىلمى بولسا . Dg@>d0FW  
swnov[0  
بىرنچى ئىنكاس: uM0z%z5b  
vGC^1AM  
ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم،  مۇناسىۋەتلىك بولغان بىر ماقالىنى يوللاپ قوياي ("نۇرس" قېرىنداشنىڭ). قېرىنداشلار پايدىلىنارسىلەر: '@Y@H
,  
****************** 5sx-u!7  
V2'(}k  
    بىر مۇسۇلماننىڭ قۇرئاننىڭ ھۆكۈملىرىنى قۇبۇل قىلىپ تۇرۇپ، يەنە قۇرئاننىڭ ئەمىر قىلغىنى ۋە دىنىمىزنىڭ مەنبەسى بولغان سۈننەت، ئىجما ۋە قىياسنى رەت قىلىپ، مەزھەپلەرنى ئىنكار قىلىشى كىشىنى چۆچۈتىدىغان بىر ئىشتۇر. پۈتۈن ھەق مەزھەپلەر دىننىڭ ئاساسلىرىدا بىرلىككە كەلگەن، ئىبادەت ۋە مۇئامىلاتتا پەرقلىق ئىجتىھات قىلغان ۋە مۇسۇلمانلار ئەسىرلەردىن بېرى بۇ ھەق مەزھەپلەرگە ئەگىشىپ كەلگەندۇر. ھەتتا 1400 يىلدىن بېرى كېلىپ ئۆتكەن ئىلىم ۋە ئىرپان ساھىبى ئىماملار، قۇتۇپلار، ئالىملار، ئەسفىيالارنىڭ ھەربىرى ئىجتىھاتقا ھەۋەسكارلىق قىلماي، بۇ ھەق مەزھەپلەردىن بىرسىگە باغلانغان؛ سالامەت ۋە سائادەتلىرىنى ئۇ چوڭ ئىماملارنىڭ يولىدىن مېڭىشتا دەپ قارىغاندۇر. ئەھۋال مۇشۇنداق تۇرسا، بىر قىسىم بەدبەختلەر قۇرئاننى ئۆزىنىڭ چۈشەنچىسى بىلەن تەھلىل قىلىپ، ئۆزىنىڭ رايى-مەيلى ۋە چۈشەنچىلىرىنى مۇجتەھىدلەرنىڭ كۆرۈشلىرىدىن ئۈستۈن بىلىۋاتىدۇ. غەپلەت ۋە كىبىرلىرى تۈپەيلى شەرئىي دەلىللەرنى قۇبۇل قىلماي مەزھەپ زەنجىرىدىن(تابىئىنلار-ساھابىلەر-پەيغەمبىرىمىزگە ئۇلاشقان زەنجىر) ئايرىلغان بۇ بەختسىزلەر پۈچەك پەتىۋالارنى بېرىپ، مۇسۇلمان ئاممىنىڭ زىھنىنى قاتىلاڭلاشتۇرىۋەتتى. rBkf@  
    مەقسىتىمىز: مۇسۇلمانلارغا تەھدىد قىلىۋاتقان بۇ «مەزھەپسىزلىك كېسەللىكى»گە بىر ئىلاج بېرىش، بۇ كېسەللىكتىن يارىلانغان قەلبلەرگە بىر دەرمان بېرىش ۋە بۇ مەزھەپ ئىماملىرىنىڭ يولىنى تەرك قىلىپ مەزھەپسىزلىككە دەۋەت قىلغان بەختسىزلەرنىڭ نەقەدەر خاتا بىر يولدا كېتىۋاتقانلىقىنى ئەقىل ۋە ۋىجدان ئىگىلىرىگە بىلدۈرۈشتۇر. ياردەم ۋە ئىنايەت ئاللاھتىن. تۆۋەندە بىر مەزھەپكە ئەگىشىشنىڭ مۇتلەق لازىم ئىكەنلىكىگە(ۋاجىپ)، بۇنىڭ ئىلاھى بىر ئەمىر ئىكەنلىكىگە ئائىت دەلىللەرنى بايان قىلىمىز. بۇ دەلىللەرنى ئەقلى دەلىللەر ۋە نەقلى دەلىللەر دەپ ئىككى ماۋزۇدا سۆزلەيمىز. PS@`=Z  
nKh._bvfX  
بىر مەزھەپكە ئەگىشىشنى ئەمىر قىلغان ئايەتلەر xZL`<3?  
5 8p_b  
lb&tAl"D  
    مەزھەپسىزلەرنىڭ دائىم دەيدىغان بىر سۆزى «بىز قۇرئانغا ئەگىشىمىز، قۇرئاندا بىر مەزھەپكە ئەگىشىش دەيدىغان گەپ يوق، شۇڭا ھىچبىر مەزھەپ ئىمامىغا ئەگەشمەيمىز» دۇر. ئەسلىدە ئۇلارنىڭ بۇ سۆزى قۇرئاننى چۈشىنەلمىگەنلىكىنىڭ بىر دەلىلىدۇر. چۈنكى قۇرئاندا بىر مەزھەپكە ئەگىشىشنى ئەمىر قىلغان كۆپ ئايەتلەر بار. تۆۋەندە ئۇ ئايەتلەرنىڭ بىر قىسمىنىڭ ئىزاھىنى بايان قىلىمىزكى، ئۇلارنىڭ شۇ سۆزلىرىنىڭ قانچىلىك باتىل ۋە خۇراپىي ئىكەنلىكىنى چۈشىنىڭ: ,$sq]_t  
«[font=]يَا أَيُّەَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّەَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوەُ إِلَى اللّەِ وَالرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّەِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلاً VE6T&fz`  
تەرجىمىسى:ئى مۇئمىنلەر! اﷲغا م پەيغەمبەرگە ۋە ئۆزەڭلاردىن بولغان ئىش ئۈستىدىكىلەرگە ئىتائەت قىلىڭلار ئەگەر سىلەر بىرەر شەيئىدە ئىختىلاپ قىلىشىپ قالساڭلار بۇ توغرىدا اﷲغا ۋە پەيغەمبەرگە مۇراجىئەت قىلىڭلار ئەگەر سىلەر اﷲغا ۋە ئاخىرەت كۈنىگە (ھەقىقىي) ئىشىنىدىغان بولساڭلار بۇ (يەنى اﷲنىڭ كىتابىغا ۋە پەيغەمبىرىنىڭ سۈننىتىگە مۇراجىئەت قىلىش) سىلەر ئۈچۈن پايدىلىقتۇر نەتىجە ئېتىبارى بىلەن گۈزەلدۇر.» <نىسا سۈرىسى،59-ئايەت> i,FG?\x@  
ئايەتتىكى«أُ[font=]وْلِي الأَمْرِ » (يەنى ئۇيغۇرچە تەرجىمىسىدىكى <ئىش ئۈستىدىكىلەر>)تەبىرى ئالىملارنى كۆزدە تۇتىدۇ. بۇ مەنا قۇرئاننى ئەڭ ياشى چۈشەنگەن كىشىلەر: ئىبنى ئابباس، جابىر ئىبنى ئابدۇللاھ، ئىمام مۇجاھىد، ئىمام ھەسەن، ئىمامى ئەتا ۋە باشقا نۇرغۇن ئالىملار تەرىپىدىن رىۋايەت قىلىنغاندۇر. ئىمام قۇرتۇبى تەپسىرىدە، ئىمام مالىكنىڭمۇ شۇنداق قاراشتا ئىكەنلىكىنى نەقىل قىلىدۇ. ئىمام دەھھاققا كۆرە أُوْلِي الأَمْرِ سۆزى دىننى ئەڭ ياخشى بىلىدىغان فىقھ ئالىمىنى كۆرسىتىدۇ. جەلالىددىن سۇيۇتىدەك 200مىڭ ھەدىس يادقا ئالغان بۈيۈك بىر ئالىم «ئىتقان» ناملىق ئەسىرىدە «[font=] أُوْلِي الأَمْرِ سۆزى دىن ۋە فىقھ ئالىملىرى» دېگەندۇر. n@5pS3qZ  
    ئۇنداقتا قۇرئاننى ئەڭ ياخشى چۈشىنىدىغان ئىسمىنى سانىغان ۋە سانيالمىغان يۈزلەرچە ئالىم، ئەيەتتە ئىتائەت قىلىش بۇيرۇلغان أُوْلِي الأَمْرِ سۆزىنىڭ دىن ئالىملىرى ئىكەنلىكىدە بىرلىككە كەلگەندۇر. ئۇلارنىڭ بۇ ئىتتىپاقىغا قارشى مەزھەپلەرنى ئىنكار قىلغانلارنىڭ سۆزى خۇددى چاقماق ئاۋازىغا قارشى بىر چىۋىننىڭ غىڭىلدىشىدەك ئاجىز بولمامدۇ؟ «بىر مەسىلىدە، ئىختىلاپ قىلىنىپ قالغان بىر ئىشتا، شۇ پەن ۋە سەنئەتنىڭ داھىلىرىنىڭ سۆزى ئىتىۋارغا ئېلىنىدۇ.» بۇ بىر قائىدىدۇر. شۇ پەننىڭ سىرتىدىكى بىرسى قانچە چوڭ ئالىم بولىشىدىن قەتئىينەزەر، بۇ مەسىلىدە سۆزى ئىتىۋارغا ئېلىنمايدۇ. مەسىلەن: بىر كېسەلنى داۋالاش ھەققىدە، چوڭ بىر ئېنجىنېرنىڭ سۆزىنى ئىتىبارغا ئالساق بولمايدۇ. تىببى ساھادە ھۆكۈم چىقىرىش دوختۇرنىڭ ئىشى، ھەرقانچە چوڭ داھىي بولسىمۇ، ئۇ داھىينىڭ گېپىنى ئەمەس، دوختۇرنىڭ گېپىنى ئاڭلايمىز. ئۇنداقتا قۇرئان ھەققىدە ئىبنى ئابباس، جابىر ئىبنى ئابدۇللاھ، ئىمام مۇجاھىد، ئىمام ھەسەنلەردەك مىڭلارچە ئالىمنىڭ گېپىنى ئاڭلايمىز؛ ئۆزىنى ئىلىم ساھىبى دەپ قارىغان مەزھەپسىزلەرنىڭ سۆزى ئىتىبارغا ئېلىنمايدۇ. مادەمكى مەقسىتىمىز دىن ئىكەن، ئۇنداقتا پەيغەمبىرىمىزنى ھاياتى بويىچە ئۈلگە تۇتۇپ ياشىغان، ھۆكۈم قىلىشتا مەسئۇلىيىتىنى ئويلىغان، گۇناھلاردىن، ئەھمىيەتسىز ئىشلاردىن يىراق ياشىغان بۇ ئالىملارنىڭ گېپىنى ئاڭلايمىز. #2I[F  
,ye>D='  
    ئەمدى بۇ ئايەتنىڭ داۋامىغا دىققەت قىلساق، فاتىرى ھەكىم «ئەگەر سىلەر بىرەر شەيئىدە ئىختىلاپ قىلىشىپ قالساڭلار بۇ توغرىدا اﷲغا ۋە پەيغەمبەرگە مۇراجىئەت قىلىڭلار» دەپ ئەمىر قىلىۋاتىدۇ. بۇ قەۋلى-شەرف «قىياس»نىڭ ھەق ۋە شەرئىي دەلىل ئىكەنلىكىگە ھۆججەتتۇر. بىر مەسىلىدە ئىختىلاپ قېلىش پەقەت: ئايەت ۋە ھەدىستە بۇ مەسىلە ھەققىدە ئېنىق، ئۇدۇل، ئوچۇق ھالدا بىر بايان يوق ئىكەنلىكىدىن بولىدۇ. چۈنكى، ئىختىلاپقا چۈشكەن بىر مەسىلە ھەققىدە ئوچۇق بىر بايان بولغان بولسا، بۇ مەسىلىنى تالىلىشمۇ بولمايتتى. شۇڭا بۇ مەسىلىنى ھەل قىلىشتىكى يول: ئۇنى ئاللاھ ۋە رەسۇلىغا مۇراجىئەت قىلىش، يەنى قۇرئان ۋە ھەدىسلەردە ھۆكۈمى ئوچۇق بايان قىلىنغان مەسىلىلەرگە قىياس قىلىپ تۇرۇپ ھۆكۈم چىقىرىشتۇر. دېمەك، بۇ ئايەت ئىجتىھادنى ئەمىر قىلغانكى، ھۆكۈمى ئوچۇق بىلدۈرۈلگەنلەرنىڭ ئارىسىدىن، ھۆكۈمى بىلدۈرۈلمىگەن بىر مەسىلىنىڭ مىسالىنى(ئوخشىشىنى) تېپىپ، ئۇلارنى بىر-بىرىگە قىياس قىلىپ ھۆكۈمنى ئوتتۇرىغا چىقىرىشتۇر. ماتىماتىكا كىتابىدىن ئېنىق جاۋابى بولمىغان بىر ھېسابلاش سۇئالىنى ماتىماتىكا كىتابىنى تولۇق ئۆگەنمىگەن بىرى ئىشلەپ چىقالمايدۇ، ئەمما ئۆگەنگەن كىشى ئۆگەنگىنىگە تەدبىقلاپ جاۋابىنى ھېساپلاپ چىقالايدۇ. ئۇنداقتا مادەم قىياس شەرىئەتنىڭ بىر دەلىلىدۇر ۋە قىياس بىلەن ھۆكۈم چىقىرىش لازىم بولىدىغان مەسىلىلەر ناھايىتى كۆپتۇر؛ ئەجىبا بۇ «قىياس»نى كىم قىلىدۇ؟ بىر مىليون ھەدىسنى يادىلىغان ئەھمەد ئىبن ھەنبەلدەك زاتلارمۇ ياكى بىرەر-ئىككى يۈز ھەدىس يادىلىغان مەزھەپسىزلەرمۇ ؟ ۋەيا بىر ھەپتىدە قۇرئاننى تولۇق يادلاپ بولغان ئىمامى مۇھەممەد ۋە سائىد ئىبنى ئۇيەينە...لەرمۇ ياكى قۇرئاننىڭ تەرجىمىسىنى ئوقۇپ ئۆزىنى ئالىم دەپ چاغلىغان جاھىللەرمۇ؟ &EmxSYL>  
M[R, m_p  
hof$0Fg  
«[font=]وَإِذَا جَاءەُمْ أَمْرٌ مِّنَ الأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُواْ بِەِ وَلَوْ رَدُّوەُ إِلَى الرَّسُولِ وَإِلَى أُوْلِي الأَمْرِ مِنْەُمْ لَعَلِمَەُ الَّذِينَ يَسْتَنبِطُونَەُ مِنْەُمْ وَلَوْلاَ فَضْلُ اللّەِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُەُ لاَتَّبَعْتُمُ الشَّيْطَانَ إِلاَّ قَلِيلاً E[nWB"pxE  
تەرجىمىسى:(مۇئمىنلەرگە ئائىت) ئامانلىقنىڭ ياكى قورقۇنچنىڭ بىرەر خەۋىرى ئۇلارغا (يەنى مۇناپىقلارغا) يەتسە ئۇنى تارقىتىدۇ ئەگەر ئۇنى پەيغەمبەرگە ۋە ئۇلار (يەنى مۇئمىنلەر)نىڭ ئىچىدىكى ئىش ئۈستىدىكىلەرگە مەلۇم قىلسا (شۇ) خەۋەرنى چىقارغۇچىلار ئۇنى (يەنى شۇ خەۋەرنىڭ ھەقىقى ئەھۋالىنى) ئۇلاردىن ئەلۋەتتە بىلىۋالاتتى. (ئى مۇئمىنلەر!) ئەگەر سىلەرگە اﷲنىڭ پەزلى ۋە مەرھىمىتى بولمىسا ئىدى سىلەرنىڭ ئازغىنا كىشىدىن باشقىلىرىڭلار ئەلۋەتتە شەيتانغا ئەگىشىپ كېتەتتىڭلار.»<نىسا سۈرىسى، 83-ئايەت> OWB^24Z&3  
    ئايەتنىڭ تەرجىمىسىدە <شۇ خەۋەرنى چىقارغۇچىلار>دەپ تەرجىمە قىلىنغان <ئىستىنبات> كەلىمىسى ئايەتتە مۇراجىئەت قىلىنىشى ئەمىر قىلىنغان وْلِي الأَمْرِ نىڭ مۇجتەھىد ئالىملار ئىكەنلىكىگە دەلىلدۇر. چۈنكى، <ئىستىنبات> كەلىمىسىنىڭ ئەسلى <نەبت>تۇر؛ <نەبت> بولسا قۇدۇقتىن دەسلەپ چىققان سۇنىڭ ئىسمىدۇر. بىر فىقھ ئالىمىنىڭ ئىجتىھاد قىلىپ، ھەدىس ۋە ئايەتلەردىن ھۆكۈم چىقىرىشى قىيىنلىق ۋە مەسئۇلىيەت جەھەتتە قۇدۇق قېزىپ سۇ چىقىرىشقا ئوخشىغانلىقى ئۈچۈن ئىستىنبات دەپ ئاتالماقتا. ئۇنداقتا ئايەتنىڭ «ئۇلاردىن ئىستىنبات قىلغانلار ئەلۋەتتە ئۇنى بىلەتتى» دېگەن يېرى وْلِي الأَمْرِ گە يەنى <ئىش ئۈستىدىكىلەرگە> قارىتىلغان بولۇپ، ئىجتىھادقا دەلىلدۇر. دېمەك بۇ ئايەتنىڭ ئىپادىسىدىن بىلىمىزكى، ئىستىنبات بولسا وْلِي الأَمْرِ نىڭ سۈپىتىدۇر. ۋە ئاللاھ وْلِي الأَمْرِ گە مۇراجىئەت قىلىشنى بۇيرۇۋاتىدۇ. يۇقىرىدا بايان قىلغىنىمىزدەك، مىڭلارچە ئالىملارنىڭ ئىجماسى بىلەن وْلِي الأَمْرِ ئىجتىھات قىلغان ئالىملاردۇر. فەخرىددىنى رازى :«بۇ ئايەت تۆت نەرسىگە دەلىلدۇر» دەپ مۇنداق ئىزاھلايدۇ: Trbgg  
1.ھۆكۈمى ئوچۇق بىلىنمىگەن مەسىلىلەردە ئىستىنبات ۋە ئىجتىھاد قىلىش لازىملىقىغا، 
-G;4['p  
2.ئىستىنبات يەنى ئىجتىھادنىڭ شەرئىي بىر دەلىل ئىكەنلىكىگە، 0l.+yr}PE  
3.رەسۇلۇللاھنىڭ ئىستىنبات قىلغانلىقىغا، %nF6n:|:  
4.مۇجتەھىد بولمىغان ئاۋامنىڭ فىقھى ھۆكۈملەردە مۈجتەھىد ئالىملارغا ئەگىشىشىنىڭ ۋاجىپلىقىغا دەلىلدۇر. ~Rk6@&ZS}  
$62ospR^Y  
پۈتۈن بۇ ئىزاھلاردىن كېيىن مەزھەپسىزلىكنى ئىنكار قىلىپ، «مەنمۇ ئىستىنبات ئەھلىمەن» دېگەن كىشىگە دەيمىزكى: خاتىرەڭدە قانچە ھەدىس بار؟ بۇ ھەدىسلەرنى كىملەردىن ئۆگەندىڭ؟ راۋىلاردىن قانچىنى تونۇيسەن؟ يۈزمىڭ ھەدىسنى سەنەتلىرى بىلەن قوشۇپ يادىلىغانلارنىڭ، ئىمام غەزەلى، ئىمامى راببانى، ئىمامى سەراھسى، جەلالىددىن سۇيۇتى،... لارنىڭ جۈرئەت قىلالمىغان ئىستىنبات ۋە ئىجتىھاد ئىشىغا قايسى جاسارەت بىلەن ئارىلىشىۋاتىسەن؟ BA A)IQF  
DgY2:&0  
بىر مەزھەپكە ئەگىشىشنىڭ لازىملىقىنىڭ V2i*PKX  
ئەقلى دەلىلى {\;CGoN|  
=6ZZ/+6b  
_;v4]MU  
    ئاللاھنىڭ ئىككى خىل ئايەتلىرى باردۇر. بىرى، كەلامۇللاھ بولغان قۇرئان ئايەتلىرى، ئىككىنچىسى، قۇدرەت قەلىمى بىلەن «يېزىلغان»، بۇ «كائىنات كىتابى»دا يارىتىلغان «ئايەتلەر»دۇر. بىر قۇشتىن تارتىپ تا سەييارىلەرگە قەدەر، بىر كېپىنەكتىن تارتىپ تا يۇلتۇزلارغا قەدەر، ... ھەرنەرسە بۇ ئىكككىنچى كىتاپ بولغان كائىنات كىتابىنىڭ بىررىن ئايەتلىرىدۇر. بىز بۇ ئىككىنچى كىتاپ- كائىناتنى ئۆز ئەقلىمىز بىلەن چۈشىنەلمەيۋاتىمىز. شۇنداقلا فىزىكا خىمىيە، ئاسترونومىيە،.... ئالىملىرىنىڭ بىلدۈرىشىگە ئىھتىياجىمىز تۇغۇلىۋاتىدۇ. مەسىلەن «ئاسمان سەھىپىسى» دە يېزىلغان قۇياش، ئاي، يۇلتۇزلارغا ئوخشاش ئايەتلەرنى چۈشىنىش ئۈچۈن ئاسترونۇملاردىن سوراۋاتىمىز، بىلمىگەن ھەيران قالارلىق نەرسىلەرنى ئۇلاردىن ئۆگىنىۋاتىمىز. ھەرگىزمۇ تېلىشكوپنى قولىمىزغا ئېلىپ كۆزىتىپ ئۆزىمىز تەتقىق قىلمايۋاتىمىز. دېڭىزلارنى چۈشىنىش ئۈچۈن بىر بىئولوگنىڭ كىتابىنى ئوقۇپ ئۆگىنىۋاتىمىز، ھەرگىزمۇ غەۋۋاس بىلەن دېڭىزغا چۈشۈپ ئۆزىمىز تەكشۈرمەيۋاتىمىز.يەنى ھەر پەندە شۇ پەن ئالىملىرىغا تايىنىۋاتىمىز، ئۇلاردىن سوراۋاتىمىز. ئۇنداقتا ئەينەن شۇنىڭغا ئوخشاش بىرىنچى كىتاپ بولغان قۇرئاننى بىلىش ئۈچۈن ئۇنىڭ مۇتەخەسىس ئالىملىرىغا مۇراجىئەت قىلىشىمىز كېرەك. بىر تولۇق ئوتتۇرا ئوقۇغۇچىسى فىزىكا پېنىگە ناھايىتى قىزىققان بولسا ۋە تېلىسكوپ بىلەن قۇياشنى كۆزەتكەن بولسا، قۇياشنىڭ ناھايىتى چوڭ ئىكەنلىكىنى بىلەلىسىمۇ، ئالىملاردەك ئۇنىڭ يەرشارىدىن 1300000 ھەسسىدىنمۇ چوڭ ئىكەنلىكىنى، كۆيۈۋاتقىلى پالان مىڭ يىل بولغانلىقىنى ھېچ بىلەلمەيدۇ. قۇرئاندىن ھۆكۈم چىقىرىش ئۈچۈن ئالىملارغا مۇراجىئەت قىلمىغان كىشى خۇددى تېلىسكوپنى ئېلىپ قۇياشنى كۆزىتىپ، ئۇ ئاسترونۇم بايقىغاننى مەنمۇ بايقايمەن دېگەن ئەخمەق ئوقۇغۇچىغا ئوخشايدۇ. ئىككىلىسى 100 ھۆكۈم چىقارسا 80 دانىسى خاتا ياكى كەمتۈك بولىدۇ. بىر ئاددى ئادەم دەريانى كۆرگەندە پەقەت سۇ كۆرگەن بولسا، بىر ئېنجىنىر دەريانىڭ كەينىدىكى سۇ توسمىسىنى ۋە ئۇنىڭدىكى پوتىنسىئال ئېلىكتېر ئىنېرگىيىسىنى كۆرەلەيدۇ. بىئولوگىيەدىن خەۋىرى يوق بىر كىشى بىر گۈلنىڭ سىرتقى گۈزەللىكىنىلا كۆرگەن بولسا، بىر بىئولوگ ئۇ گۈل ھەققىدە بىر كىتاپ يازىدۇ. دېمەككى بىز تاش كۆزسەك ئالىملار ئاتومنى كۆرىدۇ، بىز بىرنەچچە ھەدىس، بىرقانچە ئايەتكە قاراپ ھۆكۈم چىقارساق، مۇجتەھىدلەر كائىناتنى قورشىغان قۇرئان ھەدىسنىڭ ئومۇمىي مەنىسىگە قاراپ ھۆكۈم چىقىرىدۇ. HS="t3  
    «مەن ئۆزەمگە ئۆزەم ھۆكۈم چىقىرىمەن. تۆت مەزھەپ ئالىملىرىمۇ قۇرئان ھەدىستىن ھۆكۈم چىقارغان، مەنبە ئوخشاش، ئۇنداقتا بۇنى مەنمۇ قىلالايمەن» دېگەن كىشىگە بىزمۇ دەيمىزكى: بىر تىۋىپ دورىلارنى چېچەكلەردىن، ئۆسۈملۈكلەردىن ئالىدۇ. پۈتۈن دورىلار چىچەكلەردە بار، دورىخانىدىن ئېلىشقا ھاجىتىم يوق دەپ تاغلارغا يامىشىپ ئۇ قىممەتلىك دورىلىق ئۆسۈملۈكلەرنى ئىزدەش ھەر ھالدا ئەقىللىقنىڭ قىلىدىغان ئىشى ئەمەس! شۇنداق ، دورىلار چىچەكلەردىن ياسىلىدۇ، لېكىن ئۇ دورىنى ياسىيالاش ئۈچۈن يىللارچە خىمىيە ئوقۇش ۋە خىمىيە ئالىمى بولىشى لازىم بولىدۇ. خىمىيە بىلمىگەن بىر كىشى دورا ياسىسا ئۆزىنى ۋە باشقىلارنى ئۆلتۈرىدىغان زەھەر ياسىشى 99% دۇر! كېسەلنى يېزا دوختۇرلىرىغا ئەمەس، مەركىزى شەھەر دوختۇرلىرىغا كۆرسىتىمىز ئەلۋەتتە. شۇنىڭدەك بىرلەرمۇ مەنىۋى دورىلىرىمىز بولغان قۇرئان ۋە سۈننەتنىڭ ئىلاجلىرىنى «تىۋىپ»لىرىدىن-مۇجتەھىد ئالىملاردىن ئېلىشىمىز لازىم. چۈنكى بۇ ئىلىم ئۇلارغا ئىھسان قىلىنغاندۇر. تۆت مەزھەپنى چەتكە قايرىپ قويۇپ ئۆزى پەتىۋە چىقارغان كىشى خۇددى يۇقىرىدىكى مىسالدىكىدەك دورا ياساش ئۈچۈن تاغقا ياماشقان كىشىگە ئوخشايدۇ. ئۆزى ئېزىش بىلەن بىللە باشقىلارنىمۇ ئازدۇرىدۇ.(نەئۇزۇبىللاھ!) ياكى ئۇلار «مېنىڭ ئېينىشتېين ۋە نىيوتۇنلارغا ئىھتىياجىم يوق، چۈنكى ئۇلارمۇ ماڭا ئوخشاش بىر ئىنساندۇر. ئۇلارمۇ ھەرپ، رەقەملەرنى قوللاندى ۋە تىرىشتى، مەنمۇ شۇ رەقەملەرنى قوللىنىپ، ھەرىكەت قانۇنلىرىنى، نىسپىيلىك نەزىرىيەلىرى...نى تەتقىق قىلىمەن » دېگەن كىشىگە ئوخشايدۇ. ئېينىشتېينغا ئوخشاش ئىنسانلار ئاز ۋە يوق دىيەرلىك بولغىنىدەك، ئىمام ئەزەم، ئىمام شافىئىيغا ئوخشاش ئىجتىھاد قىلالىغان كىشىلەر ئاز ۋە يوق دىيەرلىكتۇر. نىمە ئۈچۈن بىر دىنسىزغا بەرگەن ئىھتىرام ۋە ھۆرمەتنى تۆت چوڭ ئىمامغا كۆرسەتمەيمىز؟ دېمەك مەسىلە رەقەملەردە ئەمەس، بەلكى ئۇ رەقەملەرنى قوللىنىپ توغرا نەتىجىنى چىقىرىشتۇر؛ مەسىلە قۇرئان ھەدىسلەرنى ئوقۇشتا ئەمەس، ئۇلاردىن توغرا ھۆكۈمنى چىقىرىشتا! S,n*1&ogj  
    ئەمدى مۇنداق بىر سۇئال مەيدانغا كېلىدۇ: مەنمۇ ئالىم. نېمە ئۈچۈن ئىجتىھاد قىلمايتتىم؟ \[B5j0vV,  
    ئەلجاۋاپ: ھەقىقەتنىڭ ماھىيىتى بىر بولغىنى بىلەن ئوخشاش بولمىغان كىشىلەردە ئوخشاش بولمىغان تەرزلەردە بولىدۇ. مەسىلەن، چىۋىن ئۇچىدۇ، ئەمما بۈركۈت كەبى ئۇچالمايدۇ. بۇغدايمۇ مېۋە بېرىدۇ، ئەمما ئەنجۈر كەبى ئەمەس. ئەينەكمۇ قۇياشنىڭ جىلۋىسىنى كۆرسىتىدۇ، ئەمما دېڭىز كەبى كۆرسىتەلمەيدۇ. ھەركىم ئىجتىھاد قىلالايدۇ، ئەمما ئىمامى ئەزەملەردەك قىلالمايدۇ. بولۇپمۇ بۇ ئەسىردە. la</I
pC  
DNLqipUw  
     ئىسلام تەۋھىد دىنىدۇر. يەنى ئىسلام ئەڭ ئەۋۋەل بىزگە  تەۋھىدنى، ئاللاھنى بىر دەپ تونۇشنى ئۆگىتىدۇ.باشقا پەيغەمبەرلەرنى ئىتىراپ قىلىمىز، ئەمما ئۇلارنىڭ شەرىئەتلىرىنى ئارىلاشتۇرۇپ ئەمەس، مۇھەممەد (ئە.س.ۋ)نىڭ شەرىئىتى بويىچە ياشايمىز. مەسىلەن، ئىسا ئەلەيھىسسالامنىڭ قەۋمىگە ھاراق ھالال قىلىنغان، سەن بۇگۈن ھاراق ئىچىش ئۈچۈن بىر كۈن ئىسا ئەلەيھىسسالامنىڭ شەرىئىتى بويىچە ياشىۋالاي دېسەڭ تەۋھىد سىررىغا خىلاپلىق قىلىسەن-دە جازاغا لايىق بولىسەن. ئۇنداقتا سەنمۇ تەۋھىدنى ئۇستاز تۇت، بىر مۇئەللىمدىن دەرس ئال، بىر ئىمامنىڭ پەتىۋاسىغا ئەگەش، تا تۈز ۋە ئۇزۇن بولغان زەنجىر بىلەن پەيغەمبىرىمىزگە باغلان، سالامەت ھالدا ئاللاھنى تاپىسەن. ucL}fnY1  
     ھەم بىر دۆلەتتە ئىككى پادىشاھ بولسا دۆلەت ئۇرۇش ئوتىغا تولىدۇ، خانۇ-ۋەيران بولىدۇ؛ بىر يېزىدىمۇ ئىككى باشلىق سىغىشمايدۇ. شۇنىڭدەك سېنىڭ بىر كاللاڭغىمۇ بەزى مەسىلىلەردىكى ئىككى خىل قاراش سىغىشمايدۇ، سەن سىغدۇرساڭمۇ شەيتان سىغدۇرمايدۇ، ئۇنىڭ ۋەسۋەسە سېلىشىغا قەلبىڭدىن يۇچۇق ھازىرلاپ قويىسەن. دۈشمەن كىرەلەيدىغان ئەڭ كىچىك تۆشۈكنىمۇ ھىم ئەت. بىر مىكىيان بىركۈن ئۇ تۇخۇمنى، بىر كۈن بۇ تۇخۇمنى باسسا، ھېچ قايسىسىدىن چۆجە چىقماسلىق بىلەن بىللە تۇخۇمى سېسىپ كېتىدۇ. مىكىيان بىلگەن بىر ھەقىقەتنى سەنمۇ بىل! ئەمما بىر مەسىلە ھەققىدە ئۆز مەزھىپىڭدە ھېچ ھۆكۈم بولماي، باشقا ئۈچ مەزھەپتە پەتىۋا بار بولسا ئەلبەتتە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىمىز. بۇنىڭغا يول باردۇر. aVNRhnM  
    يەنە سەن بۇ مەزھەپنىڭ بىرىگە ئەگەشمەي، تۆتىنىڭ ھەر خىل مەسىلىدىكى ئوخشىمىغان پەتىۋالىرىنى ئارىلاشتۇرۇپ ئەمەل قىلساڭ، ئۆز ئالدىڭغا يېڭى بىر مەزھەپ ئاچقان بولۇپ قالمامسەن؟ بۇنىڭ بىلەن ئۆز كاللاڭنى قاتماللاشتۇرغاننىڭ ئۈستىگە ئەتراپىڭدىكىلەرنىڭمۇ كاللىسىنى قاتماللاشتۇرىۋېتىسەن. ئەڭ مۇھىمى بۆلگۈنچىلىك قىلغان بولىسەن-دە جازاغا مۇستەھەق بولىسەن، يەنى: تۆت دانە «بىر» ئۆز ئالدىغا، ئايرىم-ئايرىم تۇرسا، قىممىتى 4 بولىدۇ. (1+1+1+1=4) ئەمما ئۇلار ئويۇشۇپ بىر يەردە، مۆرىنى مۆرىگە تېرەپ، ئىتتىپاقلاشسا ھەر بىر «بىر» نىڭ قىممىتى 1111 گە چىقىدۇ. بۇ تۆت دانە «بىر»نىڭ ئىنسانغا ئوخشاش نەفسلىرى بولغان بولسا، ھەمدە مىڭلەر خانىسىدىكى بىر تەكەببۇرلۇق قىلىپ: «مېنىڭ قىممىتىم مىڭ، مەن ئايرىم تۇرىمەن» دەپ جامائەتتىن ئايرىلسا، قىممىتى مىڭدىن بىرگە چۈشىدۇ، جامائەتنىڭ كۈچىمۇ 10 ھەسسە ئاجىزلايدۇ؛ ۋەيا بىرلەر خانىسىدىكى «بىر» ئۆزىنىڭ قىممىتىنى چۈشەنمەي،:«مەن ئەڭ كىچىكى، ھېچ قىممىتىم يوق» دەپ جامائەتتىن ئايرىلسا، ئوخشاشلا قىممىتى چۈشىدۇ. خۇددى شۇنىڭدەڭ، قۇۋۋەت بىرلىكتە، ئىتتىپاقلىقتا. ئۇنداقتا سەنمۇ بۇ سىرنى بىل. ھەر ئەسىردە 350 مىليون جامائىتى بولغان ئەھلى سۈننەت ۋە جامائەتتىن ئايرىلما؛ ۋە بۇ جامائەت بىلەن مۆرىنى مۆرىگە تېرە، ھەربىر ئەزاسىنى ئۆز قېرىندىشىم دەپ بىل، ئىخلاس بىلەن بۇ بۈيۈك ئۈممەتكە تۆھپە قوش. شۇندىلا ئۆزۈڭ بىر بولساڭمۇ، قىممىتىڭ 350 مىليون بولىدۇ! ئەگەر بۇنداق قىلماي، بۇ جامائەتتىن ئايرىلساڭ، ھەمدە ياشلىق قىلىپ، يېڭى يول ئېچىشقا ئىزدەنسەڭ بىلكى، خەتەرلىك ۋە چوڭ بىر خاتا ئىشلىگەن بولىسەن. ئېسىڭدە بولسۇنكى، بىر كۆلچەك سۇ بىر تامچە مەينەت سۇ بىلەنلا سېسىيدۇ؛ ئەمما دېڭىز بولسا، دەريا-دەريا لاي سۇلارنى ئۆز قوينىدا يۇيۇپ سۈپسۈزۈك قىلىدۇ. قالغانىنى ئىنسابىڭغا ھاۋالە قىلدۇق...   (بۇ ئىجتىھاد قىلىش خاتا دېگەنلىك ئەمەس. بەلكى ئىجتىھاد قىلىش سالاھىيىتىگە لايىق بولغاندا ئاندىن ئۇنىڭغا جۈرئەت قىلىش كېرەك.) pBL,kqYNA>  
=XzrmPu  
    ئەقلى بېشىدا بولغان كىشى تەۋھىد سىررىغا بويسۇنىدۇ. زىھنىنى ئىختىلاپ بىلەن قوچۇماي، ۋاقتىنى تالىشىش بىلەن سەرپ قىلماي، بىر مەزھەپكە ئەگىشىدۇ ۋە پۈتۈن ھۇجۇدى بىلەن ئاللاھقا ئىبادەت قىلىدۇ! uUB,OmLN  
i,r O3Jn  
ئىككىنچى ئىنكاس: $\M<
gW6  
بىزگە مەزھەپ كىرەك. لىكىن مەزھەپپەرەسلىك كىرەك ئەمەس !!!   $0$'co"  
   ئۆزۈمنى ئېلىپ ئېيىتسام، باشقا ئۈچ فىقھى مەزھەپ ھۆكۈملىرىگە تەل تۆكۈس ھۆرمەت قىلغان ئاساستا، ئەبۇ ھەنىفە رەھىمەھۇللانىڭ قاراشلىرىنى تۇتۇپ ماڭىمەن.   ئەبۇ ھەنىفەنىڭلا توغرا، باشقىللىرىنڭ خاتا، ياكى بىزنىڭ مەلىدىكى ئىمام نىمىگە يىساپ، سەئۇدىينىڭ ئۆلىمالىرى يامان بولمامدۇ دەپ، قارىغۇلارچە سەئۇدىيغىلا ئېسىلىۋالىدىغان، مەزھەپپەرەسلىك قىلمايمەن .B?6  
p4mi\~Q  
ئۈچىنچى ئىنكاس: vT/e&8w  
بۇ تىمىنى يوللاپ بىزنى خەۋەردار قىلغىنىڭىزغا كۆپ تەشەككۇر tpu2e*n-|  
بىزنىڭ ھازىرقى ئەھۋالىمىزنى چىقىش قىلىپ تەھلىل قىلساق مەزھەب بىزگە لازىم چۈنكى مۇسۇلمانلار دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدا  تارقاق ياشىغان بولغاچقا ھەمدە پەيغەمبىرىمىزگە ئوخشاش  پەقەت ۋە پەقەت بىر يول باشچى بولمىغانلىقى ئۈچۈن مەزھەبنى چىقىش قىلىپ يول يۇرۇق ئالمىساق ئەگرى يوللارنى كۆپ مېڭىپ قېلىشىمىز نۇرمال ئەھۋال  چۈنكى مەزھەبلەر ئاللىقاچان ئايرىلىپ بولغان  بىزنىڭ بۇنى ئۆزگەرتىشكە ئامالسىزمىز  بىز ئۇنىڭغىمۇ كىرمەي بۇنىمۇ ئىتىراپ قىلماي ئۆزىمىزنىڭ يولىدا ماڭساق دۇنيادىكى پۈتۈن مۇسۇلمانلار ھازىرقىدىن ئۆتە ئختىلاپلىشىدىغان ئىش كىلىپ چىقىدۇ ئەمما بۇ يەردە بىر نۇقتىنى تەكىتلەپ ئۆتىمەنكى  ھازىر دۇنيادا چوڭ جەھەتتىن شىئە ۋە سۈنئە دەپ  2  مەزھەبكە بۆلۈنگەن   شىئە مەزھىپى بولسا ئۆز ئىچىدىن يەنە بىر قانچىگە بۆلۈنگەن ئەمما سۈنئىي بىلەن شىئەنىڭ  تۈپتىن پەرقى بولسا ئىسلامنىڭ ئەقىدە جەھەتتىكى پەرقى بىلەن ئايرىلغان ئىسلامنىڭ ئەمەلدىكى پەرقى بىلەن ئەمەس  شىئەلەر ئەقىدە جەھەتتە خاتالاشقان بولغاچقا بىز ئۇلارنىڭ يولىنى تۇتمايمىز چۈنكى ئۇلار پەيغەمبىرىمىزنىڭ سۈننىتىنى ئىنكار قىلغان  . لىكىن شىئەلەرنىڭ ئۆز ئىچىدىنمۇ سۈنئىي مەزھەبتىكىلەر بىلەن ئەقىدە جەھەتتىمۇ بىردەكلىكمۇ بار . سۈنئىي مەزھەبتىكىلەر بولسا ئەقىدە جەھەتتەمەيلى سۈنىيلەر قانچىگە بۆلۈنگەن بولىشىدىن قەتئىي نەزەر ھەممىسى ئوخشاش بىر ئەقىدىدە ئوخشاش بىر نىشاندىدۇر شۇڭلاشقا بىزلەر سۈنئىي مەزھەبتىكى قايسى بىر تۈرىگە كىرىلى ھەممىسى قۇرئان بويىچە ھۆكۇم قىلغان،پەيغەمبىرىمىزنىڭ سۈنئىتىنى چىڭ تۇتقانلاردۇر ئەمما ئۇلاردىكى ئەقىدىدە ئالىي بىر نىشانىدا ئوخشاش بولسىمۇ لىكىن شۇ نىشانغا يىتىش يولى ئوخشىمايدۇ يەنى ھەركەت قىلىش ئۇسۇلى ئوخشىمايدۇ شۇڭا دىنىي ئۆلىمالىرىمىز بىر ئىشقا پەتىۋا بەرگەندە شافىيدا مۇنداق دېگەن مالىك دا مۇنداق دېگەن دەپ پەتىۋا بېرىدۇ  چۈنكى ئەقىدىدە بىردەكلىك بولغانلىقى ئۈچۈن ئەمەلدە سىزگە تاللاش ھوقۇقى بىرىدۇ لىكىن بۇ قۇرئاندا  ھەدىسلەردە ئوپمۇ ئوچۇق بۇيرۇق قىلىنمىغان مەسىلىلەر بولىشى شەرت. ئۇچۇق بۇيرۇق قىلىنغان مەسىلىلەر بولسا ھەممە مەزھەبتىكىلەر شۇ بىر بۇيرۇق ئاساسىدا قىلىدۇ  مەسىلەن ئەر -ئاياللاردىكى3 تالاقتىن كىيىن  نىكاھ  مۇناسىۋىتى  يوق دېگەن مەزمۇندا  قۇرئاندا ئىنىق ئايەت بار شۇڭا بۇنىڭدا ھەممە مەزھەبتىكىلەر شۇ يول بويىچە ھۆكۈم قىلىدۇ ئۇنىڭدىن باشقا يول چىقىرىپ بەرمەيدۇ شۇنىڭغا ئوخشاش بىر ماشىنىنى مىسالغا ئالساق سىز ماشىنىنى قانداق ھەيدىمەڭ ئەگەردە نىشانىڭىز ئوخشاش بىر نىشان بولسا سىز ئۇنىڭ قايسىسىغا  چىقىپ شۇ ماشىنىنى ھەيدىسىڭىز بولىدۇ  ھازىرقى ئەھۋالدا 4 مەزھەپنى 4 پىكاپنىڭ قولنىۇ قول مۈرىنى مۈرىگە تىرەپ ئوخشاش بىر نىشانغا قاراپ مېڭىۋاتقان ئەترەتكە ئوخشاتساق ۋاقتى كەلگەندە بۇ ئەترەتنى بىر ئاپتۇبوسقا ئۆزگەرتىپ بىرلىكتە  يەنە شۇ نىشانغا  قاراپ ئىلگىرلەش پەيغەمبىرىمىزنىڭ سۈنئىتىنى چىڭ تۇتقانلارغا ناھايىتى ئاسان  لىكىن ھازىرقى شارائىتتا ئۇ ئاپتۇبوسنى ھەيدەيدىغانغا شوپۇر يوق  پىكاپنى ھەيدىيەلەيدىغان شوپۇر ئاپتۇبوسنى ھەيدىيەلىشى ناتايىن  مۇنداق شوپۇر مۇشۇ ئەترەتتىن ئاستىمۇ ئاستا چىقالىشىغا پۇرسەت بىلەن ۋاقىت كىرەك   ئەگەردە نىشان ئوخشاش بولمىسا سىز ئۇ ماشىنىنى قانچە تىز ھەيدىمەڭ ھەممىسى بىكار  چۈنكى سىز ئىسلامنىڭ ئورتاق نىشانى بولغان ماشىنىغا چىقمىدىڭىزدە...  ئىسلام دىنى ئەقىدە دىنى يەنى ئەقىدىدە دوست بولىمىز ئەقىدىدە ئايرىلىمىز  ئەمما  شۇ نىشانغا يىتىدىغان ئەمەلگە كەلسەك ئامال بار كۈچىڭىزنىڭ يىتىشىچە بىردەكلىكنى ئاساس قىلىمىز   ئەگەردە بىردەكلىك بولۇشقا كۈچ قۇدرىتىمىز يەتمىسە يەنىلا شۇ نىشانىمىزنى ئۇنتۇپ قالماي بىردەك بولۇشقا تىرىشىپ ماڭىمىز i7$4i|  
بۇنىڭ ئوتتىرىسىدا ئىختىلاپلىشىش مەسىلىسى يوق شۇڭا بىزلەر ئالدى بىلەن ئىسلام دىنىنى ئۆگنىمىز توغرا يول تاپىمىز دەيدىكەنمىز ئالدى بىلەن ئەقىدىمىزنى توغرىلىشىمىز ئەقىدىدە بىردەك بولىشىمىز كىرەك چۈنكى بىر ئادەم مۇسۇلمان بولۇش ئۈچۈن ئالدى بىلەن كەلىمە شاھادەتنى ئېيتىپ بولۇپ ئاندىن 5 ۋاخ ناماز ، روزا دېگەندەك  ئەمەللەرنى قىلغاندەك ئەقىدىدە بىر بولۇپ بولغاندىن كىيىن ئەمەل مەسىلىسىدە بىردەكلىكنى تەشەببۇس قىلىشىمىز كىرەك  ئەمما بىزلەر ئەقىدىدە بىردەكلىك بولماي  تۇرۇپ  ئۇ كىشىنىڭ قىلغان ئەمىلىگە ئېسىلىۋالىدىغان يەنى سەن ئامىننى ئۈنلۈك دىدىڭ سەن پەس دېدىڭ دېگەندەك   شۇڭا سۈنئىي مەزھەبتىكىلەرنىڭ ئاللاھ خالىسا نىشانى بىر  ئەمما ئۇ نىشانغا يىتىش ئۈچۈن ئۇلارنىڭ ھەرخىل يوللىرى بار بۇنىڭدا ئوخشىماسلىقلار بولىشى نۇرمال ئەھۋال  چۈنكى بىزنىڭ ھازىر بىر يول باشچىنىڭ چىقمىغانلىقىدا  ئاللاھ خالىسا چىقىدۇ  مەسىلە ھازىر  بۇ دۇنيادا مەۋجۇت بولۇپ تۇرۇش ئۈچۈن دۈشمەنلەر ھەرخىل يوللار بىلەن بىزلەرنى ئازدۇرغاچقا بىزمۇ شۇلارغا قاراپ ئۆزىمىزدە ھەرخىل مۇداپىئەلىنىش ئۇسۇللىرى بار شۇڭا بىز سۈنئىلەرنىڭمۇ بۆلىنىشىدە تۈرتكە بولىشى مۇمكىن  ئەڭ خەتەرلىكى ئەقىدىدىكى ،نىشاندىكى بۆلىنىشتۇر   لىكىن ئەقىدىدە نىشاندا بىر بولساق ئەمەلدە چوڭ مەسىلە يوق مۇھىمى ئەقىدىدە پەيغەمبىرىمىز زامانىسىدىكىدەك ئەقىدىدە بولۇش ئەڭ مۇھىم ئاللاھ خالىسا بىز سۈنئىيلەر ئەقىدىدە بۆلۈنمەگلىك لىكىن ئەمەلدە شۇنى قىلىش چارىسىدا بۆلۈنگەن  بۇ قۇرقۇنۇچلۇق ئەمەس  بۇنى ئاللاھ خالىسا كىيىنچە بىر يەردە ئولتۇرۇپ بىردەمدە ھەل قىلغىلى بولىدۇ   مىنىڭ مەزھەبكە قارايدىغان كۆز قارىشم مۇشۇ  شىئە مەزھىپىنى دەپ ئولتۇرمىدىم  چۈنكى شىئەلەر بىلەن سۈنئىي ئوتتىرىسىدا ئىختىلاپ ئۇرىقى چاشقۇم يوق .. ئاللاھ بىزنى توغرا يولغا باشلىغاي..!  ئامىن  !!!! %Ms"LoK  
A*+pGQ  
تۆتىنچى ئىنكاس: [|iWLPO1&k  
ئەسسلامۇ ئەلەيكۇم! zT<fTFJ1  
ئەي ئەزىز قېرىنداشلىرىم ئاللاھ ھەممىمىزنى مەغفىرەت قىلسۇن! y;Ez|MS  
ئەسەبىي مەزھەپچىلىك كىم ئالدىراپ تۇتسا شۇنۇڭ قولى كۆيىدىغان ئوتتۇر. C@x\ZG5rA  
ئاللاھ تائاللا پەيغەمبىرىمىزنى بىزگە ئۈلگە(دوراڭلار) دەپ ئەۋەرتتى. دورامچىلىقتا(ئۇممەت بولۇشتا) دائىملىق ئىش-ئىزلىرىنى دورايمىز. @JW HG1qJ  
يىمەك ئىچمەكتە؛ ئۇچتەن بىرىگە تاماق، ئۈچتەن بىرىگە ئۇسلۇق، ئۇچتەن بىرىنى بوش قالدۇرغان ئىدى. بىزمۇ شۇنداق يەيلى! ئاشقازىنىمىزغا، تەن سېستىمىساغا زۇلۇم بولۇپ قالمىسۇن. j1zrjhXI  
نامازدا؛ بەش ۋاق نامازدىن باشقا، كېچىلىرىنىڭ ئۇچتەن بىرىدە، ئۇچتەن ئىكىسىدە، يېرىمىدا تۇرۇپ ناماز ئوقۇيتتى. ئاللاھقا يېقىنلىشىشنى ئىزدەيدىغان نەفلە نامازلارنىمۇ قولدىن بەرمەيتتى. ھەر چاغ ئاللاھقا تەسبىھ، ھەمدۇ، شۈكرى ئېيتاتتى. ھەممە ئىشىنى ئاللاھتىن سورىۋالاتتى. تاھارەتنى كامىلى نامىزىنى خۇشئى ئوتەتتى. بىز بىرەر بولسىمۇ تۇرۇپ ئاللاھتىن پىتنى-پاساتلارنى بىزدىن كۆتۈرۋېتىشىنى سورىۋالايلى! [8C|v61Y  
روزىدا؛ پەرز روزىدىن باشقا ھەپتىنىڭ دۇشەنبە ۋە شەنبە كۈنلىرى ئاي تولغان كۇنلىرى روزا تۇتاتتى. تەپسىلاتىنى ئائىت كىتاپلاردىن كۆرىۋېلىڭ. مەۋلۇت كۇنىدىمۇ، دۇشەنبە تۇغۇلغاچقا روزا تۇتاتتى. بىز بولسا مەۋلۇد كۇنىدە نەفلە روزا تۇتساق دورىغان بولار ئىدۇق. .7K)'  
ئەخلاقىدا؛ راستچىل، بىھۇدە سۆز قىلماسلىقى، قايىل قىلارلىق ھەق سۆزلىرى بىلەن ھېكمەتلىك ئۇسلۇپتا دەۋەت قىلاتتى. بىز بولساق ھەقنى تىللاشتىن، قاخشاشتىن، مەنمىسمەتلىكتىن كىبىرلەر قاينىمىدا قايناپ قالىمىز. دەۋەت بىلەن جاندىن بىرنى تاللاشقا توغرا كەلسە ئەلۋەتتە دەۋەتنى تاللايمىز. بىز بولسا چىگرا ئايرىشنى ۋە قول ئېلىشىپمۇ كۆرۈشمەسلىكنى گۇروھۋازلىقنى ياخشى كۆرۈپ قالدۇق. پەيغەمبىرىمىز زامانىدا كىشىلەر  مال ۋە جېنىنى ئاياشمىسا بىس سالاملىشىپ ئەھىۋاللىشىشنىمۇ ئايايدىغان بولىۋالدۇق. G]]"Jc  
ئاللاھ بىزنىڭ چىرايىمىزغا بىلىمىمىزگە، يىگەن - ئىچكىنىمىزگە ۋە يۇز-ئابرويىمىزغا قارىمايدۇ. تەقۋادارلىقىڭلارغا (ئاللاھنىڭ رەسولىنى دوراشتا) قارايمەن دېگەن ئىدى. بەزىلەر پۇلدار بولسا گىدىيۋالسا، بەزىلەر بىلىملىك بولسا گىدىيۋالىدۇ، بەزىلەر تەجۋىد بىلگىنىدىن گىدىيىۋالىدۇ، بەزىلەر كۈندە گۆش-پولو يىگىنىدىن، بەزىلەر بىرقانچە تىل بىلگىنىدىن پەخىرلىنىپ گىدىيىۋالىدۇ. پەقەت تەقۋادارلارلا ئاللاھتىن قورقۇپ تىتىرەپ تۇرىشىدۇ. ئويىدە مۇھتاج تۇرۇقلۇق بارى يوقى مىڭ سومنى(ۋەياكى بىلىمىنىڭ ھەممىسىنى) ئاللاھ يولىدا سەرپ قىلغان ئادەم ياخشىمۇ؟ ياكى پۇلدار تۇرۇپ ئاللاھ يولىدا مىڭ سوم سەرىپ قىلغان ئادەم ياخشىمۇ؟! قوپال دەۋەت ياخشىمۇ مۇلايىم دەۋەت ياخشىمۇ؟ كىبىر ياخشىمۇ؟ شېرىكسىز ياساشنى، قۇلاقلىرىمىزنى، كۆزلىرىمىزنى، قول-پۇتلىرىمىزنى، بۇرۇنلىرىمىزنى، ئىشتىھا، تائاملىرىمىزنىڭ ھالال بولىشىنى ئاللاھتىن سوراپراق ياشاش ياخشىمۇ. ئاللاھنىڭ سېغىنىپ ئوتتۇرا سۈرئەتتە تاماق يىگەن ياخشىمۇ ئالدىراش ياكىمىش-مىش غىزالانغان ياخشىمۇ؟ C/$bgK[ev  
كىم ئىختىلاپ تاپقان ئىكەن شۇ چوڭ پىتنا تېرىغان بولىدۇ. ئەتراپىدىكى ئۆزى ئاشنىڭ بۇرنىنى(ئەۋۋەلىنى، دەسلەپكى ساپلىقىنى) يىيىشنى ياخشى كۆرۈپ تۇرۇپ دەسلەپكى ساپلۇق ئاشنى ئېرىگە ئۇسۇپ ئاندىن ئۆزىگە ئۇسالىغان ئىمانىدا راستچىل ئايالىنى تونۇمايدۇ. v)p'0F#6A  
ئاللاھنىڭ ئىلاھىيىتىنى  (ياراتقۇچى ئىكەنلىكىنى) ۋە روبۇبىيىتىنى (ھەر دەقىقە ئاڭلاتقۇچى، كۆرسەتكۇچى، ھۆزۈرلاندۇرغۇچى، ھەر ماكرو ۋە مىكرو دۇنياغا رىزىق بەرگۇچى، ئالەملەرنى ئۆزى يالغۇزلا تىزگىنلەپ تۇرغۇچى)  قوبۇل قىلىش بىلەن ئەمەلىيەتتە پەيغەمبەرنى كۈندىلىك ئىش-ھەركىتىمىزدە دورىمىساق دورىغۇچى(ئۈممىتى) بولالمايمىز. پەيغەمبىرىمىزنى دورايلى باشقا ھىچكىمنى دورىمايلى.... Z";&1cK  
بىر-بىرىمىزگە مۇھتاجمىز شەيتاننى ئارىغا قىسىۋالماي ياغاچچى، تۆمۈرچى، موللا، تەجۋىد ئۇستازى، تىل ئۇستازى بولسۇن كىم تەقۋادار بولسا شۇنى ئالىم سانايلى! دىندا پىرقىچىلىق ۋە پىرقىچىلىقتا ئەسەبىيلىك قوزغىمايلى. ئىتپاقلىق بىزنى كۈچەيتسە ئىختىلاپ ئاجىزلىتىدۇ. ھۆكۈن چىقارغۇچى پەقەتلا ئاللاھدۇر. تەۋەككۇل قىلساق ئاللاھقىلا قىلايلى ئىنسانغا قىلمايلى! -Oi8]Xw^@y  
{+~ JTrp  
ھەممىمىز ئازغۇچىمىز. ئۆزىنى، كىم ۋە كىمدە كىمنى ئازمايدۇ دىسە ئىمانىدىن چەتنەپ كېتىدۇ. مەن توغرا يولدىمەن دىگۇچى ئەسەبىي مەزھەبۋازلىق قىلىدۇ. تەقۋادارلىق ۋە دەۋەتنى تەبلىخ قىلمايدىغان كىشى ئىختىلاپنى، گەپ توشۇش، گەپ تېپىشتەك، ئىماكىرانە زەئىپ ئىماندا قالىدۇ. ئاللاھ ھەممىمىزنى بۇيۇك كۈننىڭ ئازابىدىن ساقلىسۇن! ئامىن! {|d28!8w  
tk)JE^'  
مۇشۇنىڭدەك پىتنىلەر بىلەن خوراپ كەتمەيلى دىسىڭىزلەر مۇشۇنىڭدەك ئىختىلاپلاردىن قانچىكى يىراق قاچالىسىڭىزلار شۇنچىلىك يىراق قېچىڭىزلار. تەقۋالىققا ئالدىرىڭىزلار! XS}-@5TI  
T@Bu Fr`]<  
بەشىنچى ئىنكاس: cP",szcY  
ئىنكاسلار بىر-بىردىن خىل ئىكەنغۇ؟ {wDq*va  
مەزھەبكە ئەگەشمىگەنلەر ئىلىم ئىلىپ مەزھەب مەسىلىسى كاللىسدىن ئۆتكەندە ئەگىشىدىغان بولىدۇ.مەزھەبكە ئەگەشكەنلەر مەزھەبۋازلىق قىلماي ئۆز يولىدا راۋان ماڭسىلا ئىتتىپاقلىققا دەخلىسى بولمايدۇ. <~*[OwN  
قىرىنداشلار شۇنى ئۇنتۇپ قالماڭلار. d5>
EvK U  
ئىسلام قانۇنى  4  ئۇل بىلەن تۇرغۇزۇلغان. =P9Tc"2PN  
1.قۇرئان 2.سەھھ ھەدىس(سۈننەت)3.ئىجمائ 4.قىياس     e^<'H  
ئىجتھاد  مۇشۇ تۆتىدىن يىراقلىشىپ كەتمەيدۇ ھەم كەتمەسلىكى كىرەك. **\?-*c=U  
نۆرىتىدە يۇقارقى  قىياس بىلەن ئىجمائ چوڭ جەھەتتىن يەنىلا  قۇرئان ۋە ھەدىسكە بىقىنىدۇ ھەم قايتىدۇ.شۇڭا ئۇششاق مەسىللەردە تالىشىپ كەتمەڭلەر. S0Ur{!9\#^  
ئىجتىھاد قىلىش تولىمۇ زۆرۈز ئەمما ئۇنىڭ شەرتى بار،ئۇسۇلى بار.يەنە بىرسى كىشىگە قالايمىقان باھا بىرىدىغان ئىشنى ئەمدى قىلماڭلار،بۇ نادانلىقنىڭ،جاھىللىقنىڭ ئىپادىسى. PqIskv+  
بىراۋ ئىماندىن چىقىدىغان ئىش قىلمىسىلا،يەنى ئىماندىن چىقىپ كىتىدىغان ئىش-ھەركەتنى چىن دىلىدىن قىلىغانلىقىغا ئىسپات بولغاندا ئاندىن بىر نىمە دىگۈلۈك. 2FW"uYA;6  
بولمىسا بىراۋنى ئازغۇن،ۋاھابى ...بىزدىن ئەمەس دىگەندەك مەنادىكى گەپلەرنى قىلماڭلار.يەنى بەد گۇماندا  بولماڭلار.يامان گۇمان قىلىش ئىماننى قاچۇرىدۇ. cV"Ov@_.k  
تىمىنىڭ جاۋابىنى بىرىۋىتەي. @tJ4^<`P{  
بىزگە ئەھلى-سۈننى ۋەلجامائە قائىدىسى بويىچە ئىش كۆرىدىغان مەزھەب كىرەك.4 مەزھەبنىڭ ھەممىسى بولاۋىرىدۇ.تاللاش ھەممىنىڭ ئۆزىگە باغلىق. LzJ`@0RrX  
مەزھەبسىزلىك  ئۆز توپىدىن ئايرىلىپ قالغان قوزىغا ئوخشايدۇ،ئۇ قوزا ۋاقتى كەلگەندە مۇشۇ 4 توپنىڭ ئوتتۇرسىدا قەپ قىلىپ  قىيىپ قالىدۇ،يا بىرىنى تولۇق تونىمىغان يا بىرىگە ئەگەشمىگەن،بەزى مەسىللەرگە كىلىپ يولكى توسۇلغاندا ئختىلاپنى ئاۋۋال شۇ قوزا باشلايدۇ. بىلىشمچە مۇشۇنداق قوزىلاردىن  بىز تۇرۇۋاتقان سايدا  خىلى كۆپقۇ دەيمەن. ,>01Cs=t8  
ھەراست ئۇنتۇپ قاپتىمەن. دىن دۈشمەنلىرى كۆپىيىپ ھەرخىل قوي تىرىسىگە ئورۇنغان بۆرە توپلىرى مەزھەب بولۇپ سوقۇنۇپ كىرىشكە باشلىدى،شۇنداق قوزىلارنى يەپ كىتىشىدىن ئەنسىرەيمىز. JQ;.+5N<K  
قىرىناشلىرىمغا ئاللاھنىڭ ئامانلىقى بولسۇن،توپىمىزغا بالدۇراق يىنىپ كىلىشىڭلارنى ئۈمۈد قىلىمىز،ئەمما زورلىمايمىز،ئەقىل ئىگىسى بولسىڭىز،ئىجتىھاد قىلىپ،ماتىريال كۆرۈپ كاللىڭىدىن ئۆتكەندە يىنىپ كىلىسىز بۇنىڭغا ئىشىنىمىز. A|,qjiEJCc  
ئاللاھ ھەممىمىز نى ھەق يولدا تەۋرەنمەيدىغان مۇسۇلمانلاردىن قىلسۇن -$kIVh  
sYo&@~T  
ئالتىنچى ئىنكاس: ;XaN  
ھەقىقەتەن پەيغەمبەر ئەلەيھى سالامنىڭ ياشىغان ۋاقتى تەخمىنەن بۇنىڭدىن ئون تۆت ئەسىر ئىلگىرى بولغان ئۇۋاقىتلاردا ھازىرقى دەۋىردە دەۋىر ئىھتىياجىغا ئاساسەن ياساسالغان بەزى نەرسىلەر تېخى ۋۇجۇدقا كەلمىگەن مەسىلەن كومپىيوتىر تىلفۇن ماشىنا دىگەندەك...... پەيغەمبەر ئەلەيھى سالام ۋاپات بولغاندىن كىيىن ئىسلام دىنى كېڭىيىپ نۇرغۇن يىڭى يىڭى ئۆرپ ئادىتى خىلمۇخىل كىشىلەر ئىسلام دىنىغا كىرىشكە باشلىغان شۇڭا ئۇلارنىڭ بەزى ئىشلىرى پەيغەمبەر ئەلەيھى سالامنىڭ دەۋرىدىكى ئۆرپ ئادىتىگە ئوخشىمىغان شۇڭا مەزھەپ ئۆلىمالىرى زاماننىڭ ئۆزگىرىشى يىڭى نەرسىلەرنىڭ پەيدا بولىشى بىلەن پەيغەمبەر ئەلەيھى سالامنىڭ ئىشلىرىدا قىياس قىلىپ ئىجمائ قىلىپ تۇرۇپ بەزى ئىشلاردا ئورتاقلاشقان ئۇلارنىڭ بۇ ئىشلىرى ھەرگىزمۇ قۇرئان ۋە سۈننەتتىن چەتنەپ كەتكەن ئەمەس، مەسىلەن ھازىرقى زاماندا كۆپ نەرسىلەر پەيدا بولدى ئۇ ۋاقىتلاردا سەپەرگە چىقسا ئات ئۇلاغ بىلەن چىقاتتى، ھازىر مەككە مۇكەررىمىگىمۇ بىر كىچە كۈندۈزدە بېرىپ بولىدۇ  زاماننىڭ تەرەققىياتىغا ئەگىشىپ خىلمۇ خىل نەرسىلەر پەيدا بولىدۇ شۇنڭغا ئەگىشىپ ھەم پەيغەمبەر ئەلەيھى سالامنىڭ ئىش ئىزلىرىغا قىياس قىلىنىپ بەزى ھۆكۈملەر ئىلىنىدۇ،  مەزھەپكە كەلسەك بۇنىڭ ھېچ خاتاسى يوق ھەممە ئۆلىما بىر نەرسىگە ئاساسلىنىپ ئاندىن يېڭى ھۆكۈم ئالىدۇ R8:5N3Fx  
o<iU;15  
يەتتىنچى ئىنكاس: -%]1q#C>@  
ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم %$kd`Rl}  
تۆت مەزھەپتە(ھەنەفىي،مالىكى،شافىئى،ھەنبەلى) بىز ئەنسىرەپ كەتكۈدەك كۆپ ئىختىلاپ يوق.بۇ 4مەزھەپ ئوتتۇرىسىدىكى ئىختىلاپ دىنىي(ئېتقادى)ئىختىلاپ بولماستىن پەقەت ھۆكۈمدىكى ۋە قانۇندىكى ئازغىنە ئىختىلاپتۇر. ئەگەر ئازراقلا ئىزدىنىشنى خالىسىڭىز بۇ مەزھەپلەرنىڭ كۆز قاراشلىرىنىڭ (ھۆكۈم چىقىرىش ئۈچۈن قويغان)قائىدىلەردە،ۋە فىھى مەسىللەرنىڭ كۆپ قىسمىدا بىردەك ئىكەنلىگىنى قىينالمايلا بىلەلەيسىز.بۇ مەزھەپلەرنىڭ كۆز قارىشىنىڭ بەزى مەسىللەردە ئوخشىماسلىقى بولسا ئىسلام شەرىئىتىنىڭ بىر ئارتۇقچىلىقى ۋە ئالاھىلىگى بۇلۇپ ھېسابلىنىدۇ.يەنى ئىسلام شەرىئىتىنىڭ ھەر زامان،ھەر ماكان،ھەر شارائىتتا ھۆكۈمگە بولغان خىلمۇ خىل ئېھتىياجلارنى قاندۇرۇش ئۈچۈن،ئىسلام شەرىئىتىنىڭ كەڭرى ۋە ھەممىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدىغان بىر شەرىئەت ئىكەنلىگىنى كۆرسىتىدۇ. '.;{"G.@'  
مەزھەپ ئالىملىرىنىڭ قۇرئان ۋە ھەدىسنى چۈشىنىشى تەدبىقلىشى ۋە فىقھى ھۆكۈملەرنى چىقىرىشتا كۆز قارىشىنىڭ ئوخشىماسلىقى ،ئۇ فىقھى ھۆكۈملەرنىڭ بىزگە يول قۇيۇپ بەرگەن ھۆكۈم ۋە ئەمەل قىلىشقا بىزنى بۇيرىغان ھۆكۈم بۇلىشىدىن چىقىرىۋەتمەيدۇ..بىر پاكىت: "/RMISK[;  
پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام خەندەك ئۇرۇشى بۇلىۋاتقان مەزگىلدە كىلىشىمنى بۇزغان قۇرەيىز جەمەتى بىلەن غازاتتىن كېيىن ئۇرۇش قىلماقچى بۇلۇپ ساھابىلەرگە:«ھەر بىر كىشى ئەسىر نامىزىنى پەقەت قۇرەيىز جەمەتىگە يىتىپ بارغاندا ئۇقىسۇن»دىگەن.بەزى ساھابىلەر ھەدىسنىڭ ئاشكارە مەنىسىنى تۇتۇپ يولدا ناماز ۋاقتى كىرسىمۇ شۇ يەرگە يىتىپ بارمىغۇچە نامازنى ئۇقىمىغان.يەنە بىر قىسىم ساھابىلەر پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام بۇ سۆزى ئارقىلىق بىزنىڭ نامازنى شۇ يەرگە بېرىپ ئوقۇشىمىزنى ئەمەس بەلكى بىزنىڭ تېز يولغا چىقىشىمىزنى مەقسەت قىلغان دەپ نامازنى يولدىلا ئۇقىغان.كېيىن ساھابىلەر بۇ ئىشنى پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامغا سۆزلەپ بەرگەندە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ھەر ئىككى تەرەپنى ئەيىپلىمىگەن. +}M3O]?4  
بىز ئۇيغۇر مۇسۇلمانلىرى ئىسلامنى قۇبۇل قىلغان 1000يىلدىن بىرى ھەنەفى مەزھىپى ھۆكۈملىرىدە ياشاپ كەلدۇق،بىزنىڭ تۈرلۈك ئىبادەتلىرىمىز(سىياسى،ئىقتىسادى،مەدەنىي قاتارلىق تۈرلۈك پائالىيەتلىرىمىز) ئىسلامنى قۇبۇل قىلغان تارىخى جەريانلىرىمىز قىسقىسى ھەر كۈنلۈك ئىش پائالىيەتلىرىمىز ھەنەفى مەزھىپى ھۆكۈملىرى دائىرىسىدە بۇلۇپ كەلدى... بىزنىڭ دەۋرىمىزگە كەلگەندە بۇنى ئۆزگەرتىمەن دىيىش ئۆزىگىمۇ ئۆزگىگىمۇ زۇلۇم ۋە زىيان سالغانلىق.... ئوسمانلى قېرىندىشىمىز ئوتتۇرىغا قويغان جاۋاب توغرا ئېيتىلىپتۇ. F81EZ/  
شۇڭا بىز ئىلگىرىكى فىقھىلىرىمىز مۇجتەھىد ئالىملىرىمىز  كۆرسىتىپ بەرگەن يولدا ماڭساق ئىنشائاللا ئازمايمىز. +
&S6se4  
Z)$@1Q4P?1  
سەككىزىنچى ئىنكاس: '8\9@wzv  
بەزىلەر «مەزھەپ» دېگەن سۆزنى ئاڭلىسىلا، بىر-بىرى بىلەن داۋاملىق ئىختىلاپ قىلىدىغان ، دۈشمەنلىشىپ ئاداۋەتلىشىدىغان ۋە ھەتتا ئۆلۈم يىتىمگە سەۋەپ بولىدىغان بىر توپ كىشىلەر دەپ خاتا چۈشىنىۋاپتۇ.  بۇ سۈپەتلەر پەقەت باتىل ۋە ئازغۇن مەزھەپلەردىلا باردۇر. ئەھلى سۈننەتنىڭ ئىچىدىكى تۆت مەزھەپنىمۇ مۇشۇنداق ئۆز-ئارا دۈشمەن ياكى داۋاملىق ئىختىلاپ قىلىشىدىغان دەپ ئويلىماسلىق كېرەك. ئەھلى سۈننەت مەزھەپلىرى بىر-بىرىنى ئىنكار قىلمايدۇ، ھۆرمەت قىلىدۇ. باشقا مەزھەپتىكىلەرنىڭ قارىشىنى خاتا دەپ قارىمايدۇ، بەلكى بىر مەسىلىنىڭ بىر قانچە خىل ھەل قىلىش ئۇسۇلى دەپ قارايدۇ.  تۆت مەزھەپ ھەرگىزمۇ ياشلار تېلىۋېزوردا كۆپ كۆرىدىغان بىر-بىرىنىڭ مەسجىتلىرىنى پارتىلىتىدىغان مەزھەپلەردىن ئەمەس.  شۇڭا، مۇشۇ خىل خاتا چۈشەنچە بىلەن مەزھەپكە سەلبىي نەزەر بىلەن قارىماسلىق كېرەك.   NN=^4Xpc:  
     مەزھەپكە ئەگىشىشنىڭ پايدىسىنى مۇنداق بىر كىچىك مىسال بىلەن تېخىمۇ ياخشى چۈشەنگىلى بولىدۇ :  ھەممە ئادەمنىڭ سۇغا ئېھتىياجى بار. مەھەللىدە ئاتا-بوۋىلىرىمىز قېزىپ قويغان بىر قۇدۇق بار بولۇپ، ھەممە كىشى شۇ قۇدۇقنىڭ سۈيىنى ئىچىدۇ. ئەگەر بىر كىشى چىقىپ، «مەن بۇ قۇدۇقنىڭ سۈيىدىن گۇمان قىلىمەن. شۇڭا بۇ سۇدىن ئىچمەيمەن، ئۆزۈم بىر قۇدۇق قېزىپ شۇ قۇدۇقۇمنىڭ سۈيىنى ئىچىمەن.» دەپ ئۆزى قۇدۇق قېزىشقا باشلاپتۇ.  مەزھەپكە ئەگەشكەنلەر مىسالدىكى كونا قۇدۇقنىڭ سۈيىنى ئىچكەنلەرگە--ھەم قولايلىق ھەم ئىشەنچلىك سۇدىن بەھىرلىنىدۇ. سۇ ئىزدەش ئاۋارىچىلىقىدىن قۇتۇلۇپ، ئۆز ۋەزىپىسىنى ياخشى ئورۇندىغان كىشىلەرگە ئوخشايدۇ. يەنى، قانداق قىلارمەن دېگەن سۇئاللىرىنىڭ جاۋابىنى بىر مەزھەپ ئالىملىرىدىن سورايدۇ، جاۋابىنى ئالىدۇ. شۇ بويىچە قىلىدۇ. ۋە  ئىبادەت قىلىشتىن ئىبارەت بولغان ئەسلى ۋەزىپىسىىنى ئورۇنداشقا تېخىمۇ كۆپ ۋاقىت چىقىرالايدۇ. مەزھەپكە ئەگەشمىگەنلەر بولسا، ئۆزۈم قۇدۇق قازىمەن دەپ زەخمەتكە، جاپاغا قالغان كىشىگە ئوخشايدۇ. ھەم كاللىسى نۇرغۇن ئىختىلاپلارغا تولىدۇ، زىھنىنى شۇ ئىختىلاپلارغا سەرپ قىلىدۇ. ئاللاھنى تونۇش، ئاللاھنى ئەسلەشتەك مۇھىم ۋەزىپىسىنى ھەقىقىي ئورۇندىيالماي قالىدۇ. ئورۇندىسىمۇ، باشتىكى مەزھەپكە ئەگەشكەن كىشىگە ئوخشاش دەرىجىدە ئورۇندىيالمايدۇ. بۇ ئىجتىھاد قىلماسلىق كېرەك دېگەن گەپ ئەمەس، خۇددى قۇدۇقنى مۇداپىيە قىلىش ۋە رېمونت قىلىش لازىم بولغىنىدەك، دىندىمۇ يېڭى فىقھى مەسىلىلەر مەيدانغا كېلىپ تۇرىدۇ. ھەل قىلىنىپ بولغان مەسىلىلەرنى چۇۋۇيمەن دېمەي، يېڭى مەسىلىلەرنى ھەم قىلىش كېرەك. شۇنداقلا شۇ ھەل قىلىنىپ بولغان مەسىلىلەرنىڭ ھەر مەزھەپتە قانداق ھەل قىلىنغانلىقىنى ئۆگىنىش ۋە باشقىلارغا يەتكۈزۈش لازىم. بۇمۇ ئىجتىھادنىڭ ئىچىگە كىرىدۇ. Hnk&2bY  
DBB&6~;?  
مەنبە: مەرىپەت يولى مۇنبىرى. .?Y"o3  
ZK'46lh  
@-L]mLY  
C$PS@4'U  
     1u7D:h>
#  

‹‹دىندا بولگۇنچىلىك قىلىپ تۇرلۇكپىرقىلەرگە ئايرىلغانلاردىن سەن ئادا-جۇدا   DA"V)  
سەن؛ئۇلارنىڭ ئىشىاللاغىلا خاستۇر‹يەنىاللانىڭ باشقۇرىشىدۇر›،كېيىن ‹خىرەتتە› VxN#\Di&  
اللاھ ئۇلارنىڭ قىلمىشىلىرىنى ئۇزىگە ئېيتىپ بىرىدۇ‹160›.    سۇرە ئەن ئام

ئەگەر بىلسە ئىدى ئەھلى سۈننى ۋەلجامائە بولغان 4 مەزھەپ بىز ئۈچۈن زور بىر نىئمەتتۇر!  بىزنىڭ بۇ گۈەل دىنىمىز نىمە دىگەن كەڭرىچىلىك ھە! ياخشى تىما يوللاپسىز قېرىنداش ، ئاللاھ سىزگە رەھمەت قىلسۇن!