ئۇيغۇر ئاتالمىسىنىڭ كىلىش چىقىشى

Gxa.<E^k  
   :6k DUFj}
 
ئۇيغۇر ئاتالمىسىنىڭ كىلىش چىقىشى HJ1\FO9\  
m3xj5]#^$  
I.0P7eA-  
" ئۇيغۇر " ئاتالمىسىنىڭ كېلىپ چېقىشى ۋە مەنىسى توغرىسىدا تارىخى كىتاپلاردا مۇنداق خاتىرىلەر قالدۇرۇلغان : $~@096`QL<  
G1^!ej  
dlzamoS@AR  
1. "ئۇيغۇر" سۆزى " ئۇيۇشماق" ، "ياردەملەشمەك" دېگەن مەنىنى ئىپادىلەيدۇ . بۇ قاراش تۆۋەندىكى رىۋايەتكە ئاساسلانغان : Cl.T'A$  
ئۇ ( ئوغۇزخان ) يىگانە تەڭرىگە ئېتىقات قىلاتتى ، ئەمما ئۇنىڭ ئاتا - ئانىلىرى ، تاغىلىرى ، ئاكا - ئۇكىلىرى خۇداغا ئېتىقات قىلىشنى قوبۇل قىلمىدى ، نەتىجىدە ئوغۇزخان بىلەن ئۇنىڭ قېرىنداشلىرى ، ئاكا - ئۇكىلىرى ئوتتۇرسىدا قاتتىق جەڭ بولدى . ئادەملەردىن بەزىلىرى ئۇنىڭغا ياردەم قىلدى ، بەزىلىرى ئۇنىڭغا قارشى جەڭ قىلدى . ئاخىرىدا دۈشمەنلەر قەبىلىلىرى بىلەن كېلىپ تەسلىم بولدى . غەلىبىدىن كېيىن ئوغۇزخان داغدۇغۇلۇق مەرىكە ئۇيۇشتۇرۇپ ، ئۆزىگە ياردەم قىلغان ۋە قوشۇلغان قېرىنداشلىرىنى ، سەركەردە ، لەشكەرلىرىنى كۈتۈۋالدى ، ئۆزى بىلەن بىرلىشىپ ئۇيۇشقانلارغا "ئۇيغۇر" نامىنى بەردى . تۈركى تىلدا "ئۇيغۇر" سۆزىنىڭ مەنىسى "ئۇيۇشماق" ، "ياردەملەشمەك" دېگەن مەنىلەرنى ئىپادىلەيدۇ . بۇ ئاتالما مۇشۇ مەنىدە بارلىق قەبىلىلەر ، قەبىلە تارماىلىرى ۋە ئۇلارنىڭ ئەۋلاتلىرىغىمۇ تەدبىق قىلىندى . ( <جامىئۇت تەۋارىخ>، 1-باپ، رادلوۋ يازغان "قۇتادغۇ بىلىك" نىڭ كىرىش سۆزى ) . Bt7v[Ot  
5t#]lg[06'  
RZh)0S>J  
2. ئۇيۈۇر ئاتالمىسى "ئۇيۇشقاق" ، "يېپىشقاق" دېگەن مەنىنى ئىپادىلەيدۇ، بۇ توغرىدا مۇنداق رىۋايەت بار : 6:tr8 X_  
&p4<@k\L  
SfL`JNi)  
ئوغۇزخان ئۇلارغا "ئۇيغۇر" دەپ ئات قويدى . مەلۇمكى بۇ تۈركى ئاتالما بولۇپ ، "يېپىشقاق" دېگەن مەنىدىكى سۆز ئىكەنلىكىنى ھەممە بىلىدۇ . سۈت ئۇيۇشىدۇ ، سۈت، سۈت ھالەتتە تۇرسا ئۇيۇشمايدۇ ، ئۇ قېتىق ھالىتىگە كەلگەندىن كېيىنلا بىر - بىرى بىلەن ئۇيۇشىدۇ . يەنە ئىمامغا ئۇيۇدى دېگەن گەپلەرمۇ بار ، چۈنكى ئىمام ئولتۇرسا ، باشقىلارمۇ ئولتۇرىدۇ ، ئىمام ئورنىدىن تۇرسا ، باشقىلارمۇ ئورنىدىن تۇرىدۇ . بۇ ھال ئۇلارنىڭ ئىمامغا ئۇيۇشقىنى ياكى يېپىشقىنى ئەمەسمۇ ؟ ئۇلار ئىككى قولى بىلەن ئوغۇزخاننىڭ ئېتىكىگە مەھكەم يېپىشقان . ئوغۇزخان ئۇلارنى "ئۇيغۇر" دەپ ئاتىغان . بۇ "يېپىشقاق" دېگەن بولىدۇ . (ئەبۇلغازى باھادىرخان؛ "تەۋارىخى شەجەرەئى تۈرك" 1-باپ، 11- بەت ) . }F`2$Q+CW  
دېمەك ، يۇقۇرقىلاردىن بىلىۋېلىش مۈمكىنكى ، "ئۇيغۇر" ئاتالمىسى "ئۇيۇشۇش" ، "ياردەملىشىش" ، "يېپىشىش" دېگەن مەنىلەرگە ئىگە . /(pChY>  
+##I4vP  
مەنبە :خوشخەۋەر مۇنبىرى m e{SVG{  
'k Z1&_{  
مەنبە: "ئۇيغۇر كىلاسسىك ئەدەبىياتى تىزىسلىرى" دېگەن كىتابتىن ئېلىندى Z x%@wH~  
a\_,_psK  
R_n-&d'PP  
]X|G+[Ujv  
CP{h+yCj  

بىز ئەسلى ئۇيۇشقاق مىللەتتۇق، ئەپسۇس ھازىر ئۇرۇشقاق، غاجاشقاق مىللەت ئاتالدۇق. خەخ بىزنىڭ شۇندالىقىمىزنى بىلىپ شۇڭا بىزنى بوزەك قىلۋاتىدۇ، ئوز گوشىمىزدا ئوز يىغىمىزنى قورۇۋاتىدۇ.....