تۇنۇشۇپ قۇيۇڭ

      ئەسسالامۇئەلەيكۇم،موھتىرەم ئۇقۇرمەن. NZ%v{?  
   مەن تۇۋەندە مۇنبەر ئەھلىگە ئوز مەدەنىيىتى ۋە سەنئىتى ئۇچۇن قان تەر سىڭدۇرگەن قىز-ئوغلانلېرىمىزنى تۇنۇشتۇرۇپ ئۇتەي. . . . . .! }wC=p>zA  
<'~6L#>,<  
        بىرىنچى قىسىم HE+
D]7^  
-`PLewvX  
       مەھمۇت قەشقەرى___ (1008__1105 )  بۇيۇك ئالىم،تىلشۇناس.شاھانە ئەسەر‹‹تۇركى تىللا دىۋانى››نىڭ مۇئەللىپى .ئۇ خان جەمەتى ئائىلىسىدە دۇنياغا كىلىپ،بىر ئۇمۇر ئىجادىيەت بىلەن شۇغۇللىنىشتىن سىرت قەشقەردە مەدرىسە ئىچىپ مۇدەرىسلىك قىلغان .ئۇنىڭ يەنە باشقا ئەسەرلېرى بارلىغى مەلۇم بولسىمۇ، زامانىمىزغىچە يىتىپ كىلەلمىگەن .ئالىمنىڭ تۇغۇلغان ۋە ۋاپات بولغان ۋاقتى ھەققىدە ئىنىق مەلۇمات يوق. ئەمما 97 يىل ئۇمۇر كورۇپ ئوپالغا دەپنە قىلىنغان. ;7(vqm<V2~  
     Q$Q:Jm53  
     يۇسۇپ خاس ھاجىپ___(1018__1085 )  قاراخانىيلار دەۋرىدە مەيدانغا چىقىپ ئوزىنىڭ ‹‹قۇتاتقۇبىلىك›› ( ‹‹بەخىت-سائادەتكە ئېرىشتۇرگۇچى بىلىم ››)ناملىق زور ھەجىملىك داستانى ئارقىلىق ئۇيغۇر ئەدەبىياتىدا بۇيۇك بىر ئابىدە تىكلىگەن شائىر . ئۇنىڭ بۇ دىداكتىك داستانى ئوز ئىچىگە ئالغانغايەت زور بىلىم مەنبەسى ئارقىلىق كۆپلىگەن خەلىقلەرنىڭ تىللېرىغا تەرجىمە قىلىنىپ دۇنيا مەدىنىيەت غەزنىسىدىن تىەىشلىك ئورۇن ئالغان . Ib"fHLWA^!  
   jOL=vG  
     فارابى __  (870__950)  ‹‹شەرق ئارىستوتېلىى›› نامى بىلەن تۇنۇلغان ئۇيغۇر قارلۇق ئالىمى ئەبۇ نەسىر فارابى پۇتكۇل ھاياتىنى،بارلىق زېھىن-قۇۋىتىنى ئىلىم-پەن ئىشلېرىغا بېغىشلىغان. ئۇ ئۆزىنىڭ نادىر،مول ۋە ئىچىش خارەكتىرلىك توھپىلېرى بىلەن ئوتتۇرا ئەسىر جاھان ئىلىم-پەن مەدىنىيەت تارىخىدا ئوچمەس ئىز قالدۇرۇپ كەتكەن. ئنىڭ تەلىماتلېرى ئوتتۇرا ئەسىردە شەرق دۇنياسىنىڭ ئىلىم-پەن تەرەقىياتىدامۇھىم رول ئويناپلا قالماي،بەلكى غەرىپ دۇنياسىنىڭ ئىلىم-پەن تەرەقىياتىغىمۇ سالماق تەسىر كورسدتكەن fBKN?]BdN  
,t39~w  
    ئەلشىر نەۋائى___(1441__1501 )  شەرىق شېرىيىتىنىڭ ئاجايىپ جىلۋىدار گۇلتاجى بۇلغان ،ئىجادى بىلەن جاھانغا تۇنۇلغان ئويغۇر ئەدەبىياتى تارىخىنىڭ شانلىق ئىپتىخارى ئۇلۇغ مۇتەپپەككۇر شائىر ھىراتتا تۇغۇلغان ۋە يەتتە يىشىدىن باشلاپ شېئىر يېزىشقا كىرىشكەن . ئۇنۇڭ ئەسەرلېرىدىن‹‹غەزائىنول مەئانى ››ناملىق دىۋانى بىلەن‹‹خەمىسە ›› ناملىق داستانلار توپلىمى ئالاھىدەئورۇن تۇتىدۇ . eH%
i8a  
n%6=w9.%c  
    سولتان سەئىدخان__(1490_1533 )  يەكەن سەئىدىيەخانلىغىنىڭ قۇرغۇچىسى  ئۇ ئىستىداتلىق،مەرىپەتپەرۋەر كىشى بولغانلىقتىن، يەكەن خانلىقىدا ئەدىبىيات ۋە سەنئەت ئىشلېرى جۇش ئۇرۇپ راۋاجلىنىپ زور نەتىجىلەر قۇلغا كەلگەن .. سولتان سەئىدخانمۇ ئۇيغۇر ۋە پارىس تىللېرىدا نۇرغۇن شېرلانى يازغان. ئەمما دەۋرىمىزگەكۆپ يىتىپ كىلەلمىگەن .ئۇ تىبەتكە قىلىنغان بىر قىتىملىق ھەربى يۇرۇشتە43 يىشىدا ۋاپات بولغان . b6'ZVB  
q0@b d2}  
       ئۇمەر ھەييام___(1040_1123 ) نىشاپوردا تۇغۇلۇپ، خۇراسان ۋەماۋەرائۇننەھرىدە پائالىيەت ئىلىپ بارغان مۇتەپپەككۇر،شائىر ۋە ئاستىرونوم ئىدى. ئۇ  سالجۇق تۇرك شاھلېرىدىن مالىك شاھ ھۇزۇرىدا، ۋەزىر نىزامىمۇلىك ھامىيلىغىدا ‹‹مالىك شاھ ئاستۇرونومىيىلىك جەدۋىلى››نى ئىشلەپ سالجۇقىىيلار كالىندارىنى تۇزگەن. ئۇ ‹‹ھىساب مەسىللىرىنىڭ يىشىلىشى ۋە ئىسپاتى››،‹‹ ئارفىمىتىكىدىكى قىيىن مەسىللەر ›› . . . . .قاتارلىق ئەسەرلەنى ۋە كوپلىگەن ئوتكۇر  پىكىرلىك رۇبائيىلارنى  يېزىپ خەلق قەلبىدىن مۇناسىپ ئورۇن ئالغان . :d@RN+U  
m[BV{25  
     سەئىدى ___(1203__1292)  ئوتتۇرا ئەسىردە ياشىغان مەشھۇر پارس شائىرى . ئۇ ‹‹بوستان ››ۋە ‹‹گۇلىستان›› ناملىق ئۆلمەس ئەسەرلېرى بىلەن دۇنيا جامائەتچىىلىكىىگە تۇنۇشلۇق . سەئىدى ئۇچ ياشلارغا كىرگەندە ئاتىسىدىن يىتىم قىلىپ نامراتلىق ئىچىدە چوڭ بولغان ۋە دەرۋىش بۇلۇپ، 20 يىللىق سەرگاردانلىق ھاياتىنى كەچۇرگەن .سەئىدى ئاخىرقى ئۇمرىدە شىراز شەھرىنىڭ ئەتراپىدىكى ئاددى بىر كەپىدە تۇرمۇش كەچۇرگەن ھەم شۇ يەرگە دەپنە قىلىنغان . cp
x:4R,  
%xBQX  
    برۇنى__  (973_1044 )  ئەبۇ رەيھان ئەل برۇنى خارەزمدە تۇغۇلغان ،كىيىن غەزنىگە كۆچۇپ بارغان ھەمدە كوپ يىل ھىندىستاندا مۇھاجىر بولۇپ تۇرغان .‹‹ھىندىستان تەركىزىسى ›› ،‹‹قەدىمى يادىكارلىقلار››، ‹‹مەسئۇدى ئاستۇرونومىيىسى ۋەمۇنەججمخشۇناسلىقى قائىدىلېرى›› قاتارلىق ئەسەرلەنى يازغان . ئۇ ئوتتۇرا ئەسىردە يەر شارىنىڭ مېردىيان ۋەپاراللىل گىرادوسىنى ھەممىدىن ئاۋال توغرا ئولچەپ چىققان ئالىم بولۇپ قالغان . ,N8SP'R  
     ~_ko$(;A  
     زەلىلى___(1672__1745 ) تىلىنىڭ گۇزەللىگى پىكىرىنىڭ چوڭقۇرلىغى، ئوخشىتىشلىرىنىڭ چىرايلىقلىغى بىلەن ئوزىگە خاس ئالاھىدە ئۇسلۇب ياراتقان شائىر مۇھەممەت سىدىق زەلىلى ئۇيغۇر ئەدىبىياتىنىڭ تۇنۇلغان نامايەندىلېرىنىڭ بىرى ،شائىرنىڭ بەزى مىسرالېرىدىن ئۇنى تەخمىنەن_--- ئەسىرنىڭ 70- يىللېرىدا يەكەندە تۇغۇلغان دەپ ئېيتىشقا بۇلىدۇ ئۇنۇڭ قانچىلىك ئۇمۇر كورۇپ قاچان ۋاپات بولغانلىىغى ھەققىدە ئىنىق مەلۇمات  يوق .  ‹‹سەپەرنامە›› داستانى شائىرنىڭ ۋەكىللىك خارەكتىىرىگە ئىگە ئەسىرىدۇر . ePTxuCf>  
J$,bsMIX  
    خاراباتى___(1638__1730 )شائىر مۇھەممەت بىننى ئابدۇللا خاراباتى ئاقسۇدا ياشىغان ۋە ھاياتىنىڭ ئاخىرىدا بارلىق مال مۇلكىنى كەمبەغەللەرگە بۇلۇپ بېرىپ، ئاشىق سۇپەت كۇن ئوتكۇزگەن ھەمدە ئوزىنىڭ جاھالەتلىك دەۋرانغا قارىشى شىكايەتنامىسى بولغان ‹‹كوللىيات مەسنەۋى خاراباتى››ناملىق توپلىمىنى ئىشلەپ چىققان ،شائىر ۋاپات بولغاندىن كىيىن خەلق ئۇنى ھورمەتلەپ ھەيۋەتلىك ‹‹ھاجى خاراباتى مەقبەرىسى›› ۋە ‹‹ھاجى خاراباتى خانىقاسى››نى بىنا قىلىپ، ئۇنى داۋاملىق ئەسلەپ كەلگەن . zn5|ewl@"  
"1hFx=W+\  
     داۋامى كىلەر ساندا _:!7M^IU  
         مەنبە____________________  ‹‹ئەدەپ-ئەخلاقتىن تەۋسىيەلەر›› دىگەن كىتابتىن ئىلىندى |zOwC9-6  
  

ياخشى ئىش قىلىپسىز،ئەجىرىڭىزگە  كۆپ رەھمەت...

تېمىڭىزغا كۆپتىن- كۆپ  تەشەككۈر .....ئۆمەر ھەييام  ئۇيغۇرمۇ ياكى پارىسمۇ  .؟

تىمىڭىزغا كۆپ رەھمەت

ياخشىكەن !

ھېرىپ قالماي داۋاملىق يوللاڭ ، مۇنبەر خەزىنىسىنى بىرلىكتە بېيىتايلى .

}6;K+INT  
   تارىختىن شانلىق ئىزلار قالدۇرغان، l(c2 B  
   نەمۇنە زاتلاردىن تېما يوللاپسىز. 4@2<dw|*h  
   مەرھابا تېمىڭىز بەرىكەت تاپسۇن! f`ro{p  
   تىلەكداش بارچىمىز بىرگە قوللايمىز. baLO~C  
   ھارماي دائىما يەنە يوللارسىز....! cyM9[X4rC  
  

VQI[J  
    ئېسىل تېما....

yah  xikan

  ياخشى تېما يىزىپسىز ، Hcd>\0  
ھارمېغايسىز ، جان دوستۇم . <nsl`C~6g0  
داۋامىنى ساقلايمىز ، pOI+  
سىزگە بىرتال گۈل تۇتتۇم . UKK}$B  
                                     >2syF{`j