پەرزەنتىڭىزگە ئانا تىلىڭىزنى بىلدۈرۈڭ!
!4|7U\; 5RqkAC Nl1&na)K} 8}4V$b`Z y6$5meh.T gg933TLu(Q U)N;=gr\ \T>f+0=4 ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم ئەزىز تورداشلار!ئەسلى بۇ ماقالىنى يازمايىتتىم... ئۇيغۇر تىلىنى قوغدايلى دېگەن تىيمىدا توردىشىم قاپلان بىلەن مۇنازىرلىشىپ قالدىم.
>wZ!1Jq 7|*|xLrVY H>k=V< مەن بىر تىمىدىكى ئىنكاسىمدا ئۇيغۇر تىلىنى قوغداش پەرزەنىتلىرمىزگە يەتكۈزۈش ،ھەر بىر ئۇيغۇرنىڭ مەجبۇريىتى دېسەم ،ئۇ توردىشىم قاپلان ئىنكاسىمنى نەقىل قىلىپ، ئېغىزدا شۇئار توۋلىغۇچە ئەملىيتىڭىزگە كۆرسىتىڭ دېدى. شۇ ۋەجىدىن ھەر بىر ئۇيغۇرنىڭ ئۆز ئانا تىلىنى قوغداش پەرزەنىتلىرگە يەتكۈزۈش توغرىسىدا ئازراق بولسىمۇ ئويلىنىش قىلامدىكىن دەپ يېزىش قارارىغا كەلدىم.بۇرۇن يېزىپ يوللاي دەپ ئويلىغان ئەمما ماڭغان يوللىرمىز بىكارغا كەتمەي مەكتەپ ئېچىلىپ پەرزەنتىلىرمىز چوك كۆلچەكتىكى كىچىك بىلىق بولماي،كىچىك كۆلچەكتىكى چوڭ بىلىقتەك ئۇقۇۋاتىدۇ.
` O-$qT,_ v:eVK!O جەميەتنىڭ ئۇچقاندەك تەرەققى قىلىشى ،خىزمەتتىكى ئىھتىياجلار تۈپەيلى ،نۇرغۇن ئۇيغۇر قېرىنداشلىرمىزنىڭ ئاڭ سەۋيىسى ئۆسۈپ باللىرنى ئۇيغۇرچىغا بەرمەي خەنزۇ تىلىغا بەردى.بىزنىڭ بۇ تۇرۋاتقان يەردە بۇنىڭ ئەڭ باشلامچىلىرى ،مۇئەللىملەر بولدى.مۇئەللىملەر باللىرنى خەنزۇ مەكتەپكە بەرسە ئەلۋەتتە !باشقا ئۇيغۇرلارمۇ ئەگىشىپ بىرىدۇ دە!
}3ty2D#/: نەچچە يىللىق تارىخقا ئىگە باشلانغۇچ،تۇلۇقسىز،تۇلۇق ئوتتۇرا قاتارلىق بىر گەۋدە مەكتەپ بىر يەردە بۇلۇپ،باللىرمىز بۇ مەكتەپتە خاتىرجەم ئۇقۇيىتتى...مۇئەللىملەرمۇ ئۆز ئانا تىلى دەرسىنى ئۆزىنىڭ مەكتىپىدە خاتىرجەم ئۆتەتتى...
UJ2Tj+ Jr|"` f%V ئالىي مەكتەپكە،خىزمەتكە چىققاندا خەنزۇ تىلىدا قىينىلىپ قالدىكەن دېگەندەك سەۋەپلەر بىلەن ،ئۇيغۇرلىرمىز باللىرنى خەنزۇ مەكتەپكە بەردى.باشتىكى يىللىرى بىر قىسىم ئاتا-ئانىلار بەرگەن بولسىمۇ كىيىن ،سانى كۆپىيىپ ئۇيغۇر مەكتەپتە ئۇقۇيدېغان باللارنىڭ سانى كۈنسايىن ئازلىدى.ھەتتا بىر سىنىپتا 10 -ئۇقۇغۇچىمۇ بولماسلىقتەك ئەھۋال كىلىپ چىقتى. يۇقىرى يىللىقتا ئۇقۇيدېغان بىر قىسىم باللارمۇ،ئۇقۇتۇشتا ئىلغار نامى بار مەكتەپلەرگە يۆتكىلىپ،مەكتەپتە ئۇقۇغۇچى كۈنسايىن ئازلىدى.
9H`Q|7g(5 مائارىپ تارماقلىرى ئۇقۇغۇچىلار ئاز بولغاچقا ،بۇ مەكتەپ ئۇقۇغۇچىلىرنى خەنزۇ مەكتەپكە قۇشۋەتتى... بۇ چوڭ ئۇيغۇر مەكتەپنىڭ ئورنىغا !شىنجاڭ تۇلۇقسىز ئوتتۇرا مەكتەپ سالدى.بۇ مەكتەپكە جەنۇبى شىنجاڭنىڭ ئۇقۇشتا ئىلغار باللىرى ئۇقۇدى.
3t)07(x_B بىزنىڭ بۇرۇن بىر گەۋدىدە ئۇقۇيدېغان باللىرمىز ھازىر ئۈچ يەرگە بۈلۈندى.باشلانغۇچنى خەنزۇ مەكتەپكە ئېچىپ بەرگەن سىنىپتا ئۇقۇدى.ئەمما باشلانغۇچنى پۈتتۈزسە ئۇقۇيدېغان تۇلۇقسىز ئوتتۇرا مەكتەپ يوقتەك ئەھۋالغا چۈشۈپ قالدى.شىنجاڭ تۇلۇقسىز ئوتتۇر مەكتەپكە ئۆتەلىگەنلىرى ئۇقۇدى.ئۆتەلمىگەنلىرى، باشقا يەرلەردە تىنەپ-تەمتىرەپ ئۇقۇدى.تاڭ سەھەر 5-بىلەن ئورنىدىن تۇرۇپ ماشىنىغا ئولتۇرۇپ مەكتەپكە باراتتى...كەچتە كەچ قايتىپ كىلەتتى...باللىردىن ئەنسىرەپ ئاتا-ئانىلارنىڭ يۈرگى سۇ ئىدى.ئەمدىلا 12-13 ياشقا كىرگەن باللارنىڭ ئۇقۇش بېسىمىنىڭ ئېغىرلىقىدا بۇ جاپالارمۇ يەنىلا بىلىنمىدى.ئەمما باللىرمىز ،بىر قىسىم شۇ يەرلىك باللارنىڭ تەھتىتىگە نەچچە قېتىم ئۇچرىدى.ئاپارغان پۇللىرنى تارتىۋېلىش،ئۇرۇپ سۇقۇشتەك ئىشلار يۈز بىرىپ تۇردى.ئاتا-ئانىلار باللىردىن ئەنسىرەپ مەخسۇس ماشىنا كىرا قىلىپ بەردى.
بىراق ئاتا-ئانىلارنىڭ خىزمىتى ئالدىراش ھەم كەچكىچە باللىرنىڭ ئارقىستا يۈرەلمىگەچكە،باللىرمىز بۇ يەرگە يەرلىك باللار تەرپىدىن قاتتىق ئۇرۇلۇپ قول-پۇتى سۇندى.
.IE2d%]? C5c@@ch : شۇنداق ئېغىر ئەھۋال يۈز بەرگەن بولسىمۇ مەكتەپ ئۇقۇتقۇچىسى،ياكى ئۇرغان بالىنىڭ ئاتا-ئانىسى كەچۈرۈم سوراپ تېلفۇن ياكى يوقلاپ بارمىدى.بۇ ئىشلاردىن قورسىقى كۆپكەن ئاتا-ئانىلار سوتقا ئەرىز قىلدى.
g:7S/L0] 1kEXTs=, بۇ يىل بىزنىڭ باللىرمىز تۇلۇقسىز ئوتتۇرا مەكتەپكە چىقىش ئالدىدا تۇراتتى...2-ئاي مەزگىلى بۇلۇپ ،باللىرى بۇ بىر سىنىپتا ئۇقۇيدېغان ئاتا-ئانىلارنىڭ بېشى قاتتى...يەنە نەچچە ئايدىن كىيىن بالىلار تۇلۇقسىزغا چىقسا قانداق قىلارمىز دىيشىپ،ئالدىنقى يىللىرى پالانچىنىڭ بالىسى ئۇنداق بۇپتۇ.بۇكۇنچىنىڭ بالىسى مۇنداق بۇپتۇ دىيىشتى...ۋە ئاتا-ئانا بىرلىكتە مائارىپ ئورۇنلىرغا بېرىپ ئەرىز قىلىپ، ئۇيغۇرچە تۇلۇقسىز سىنىپتىن بىرنى ئېچىپ بىرىش ئىلتىماس قىلىش قارارىغا كەلدى.
يولدۇشۇم قاتارلىق تۆت ئاتا-ئانا ۋاكالىتەن ،مېڭىش قارارىغا كىلىپ ،بىرىنچى قېتىم شەھەرلىك مۇئارىپ ئىدارىسىگە باردى.ئەمما بېرىپ گىپىنى دە-دىمەيلا باشلىق تىللاپ ئىشخانىسىدىن قوغلاپ چىقاردى.بۇلارمۇ بوش كەلمەي ئودۇللا بۇ باشلىقنىڭ ئۈستىدىن ئەرىز قىلىشقا باردى.مەخسۇس ئادۇكاتقا بىر پارچە ئەرىز نامە يازغۇزۇپ شەھەرلىك مۇئارىپ ئىدارىسنىڭ باشلىقىنىڭ پۇقرالارغا قىلغان يولسىزلىقىنى ئەرىز قىلدى.بۇلار مانا مۇشۇنداق نۇرغۇن ئەگرى تۇقاي يوللارنى بېسىپ،6-ئاي مەكتەپ ئېچىش ئىشىغا ماڭدى.
d,tGW مەكتەپ ئىشىغا مېڭىش جەريانىدا ئىدارىنىڭ قاتتىق تەنقىتلىشىگە ،ئۇچرىدى.
ئەمما چىكىنمەي كۈن-كۈنلەپ كىچە كىچىلەپ يول ماڭدى.بۇ يوللارنى مېڭىش جەريانىدا ،يەنىلا نۇرغۇن ۋىجدانلىق ئۇيغۇر قېرىنداشلىرمىزنىڭ يول كۆرسىتىشىگە ،ياردىمىگە ئىرىشتى...ئاخىرى ئاپتۇنۇم رايۇنىمىزنىڭ رەئىسىنىڭ قۇبۇل قىلشىغا ئىرشتى...
g4G& يۇقرىنىڭ يول-يۇرقى بىلەن تۆۋەنگە بۇيرۇق چۈشۈپ ئاتا-ئانىلارنى رازى قىلغۇدەك جاۋاپ بىرىشكە بۇيرىدى.
6vAq&Y{JB' c6.S jV ئالتە ئاي جاپالىق يول ماڭغاننىڭ تۈرۈتكىسىدە !تاقىلىپ قالغىلى 5-يىل بولغان تۇلۇقسىز ئوتتۇرا مەكتەپنى ئېچىپ بىرىشتەك خۇشاللىنارلىق جاۋاپقا ئىرىشتى...باللىرمىزنىڭ تەتىلى تۇشۇپ خۇشال-خۇرام ئۆز مەھەللىستىكى مەكتەپكە ئۇقۇشقا ئاتلاندى.ئۇيغۇر مەكتەپ تاقالغاندىن كىيىن ،دەرىس ئۆتەلمەي خەنزۇ مەكتەپتە دەرۋازىغا قاراپ دېگەندەك ئۇششاق-چۈششەك ئىشلارنى قىلىپ يۈرگەن مۇئەللىملەرمۇ مۇنبەر ئالدىغا قايتا كەلگىلى پۇرسەت چىقتى.باللىرنى باشقا مەكتەپتە ئۇقۇتىۋاتقان ئاتا-ئانىلارمۇ باللىرنى بىر سىنىپ چىكىنىپ ئۇقۇسىا مەيلى دەپ ياندۇرۇپ ئەكەلدى.
I|8'#QX jM]B\cvN مەكتەپنىڭ ئېچىلغىننى مۇئەللىم،ۋە باشقا ئاتا-ئانىلار ئاڭلاپ ،بۇ مەكتەپنى ئېچىش ئۈچۈن يول ماڭغان ئاتا-ئانىلارغا رەھمەت ئېيىتتى...بۇ ماقالىنى يېزىشىم،ھەر بىر ئۇيغۇر ئاتا-ئانا بولغۇچىنىڭ ئۆز ئانا تىلىنى قەدىرلىشىنى ئۈمۈت قىلىمەن.خەنزۇچە بىلمىسىمۇ بولمايدۇ ئەلۋەتتە!ھازىر خىزمەت ياكى سودا سېتىقتىمۇ خەنزۇچە بىلمىسە ،شاللىنىپ قالىدۇ.ئەمما بۇنىڭلىق بىلەن پەرزەنتىلىرمىزنى ئۆز ئانا تىلىمىزنى بىلمەسلىكتەك كۈنگە قويمايلى.ئائىيلىدە بولسىمۇ تىرشىپ پەرزەنتىمىزگە ئانا تىلىمىزنى بىلدۈرەيلى.
t.Q}V5t{g 1?%Q"*Y& g^ .g9" مەنبە:باشتىن كەچۇرگەن كەچۈرمىشلىرىم