شەرمى-ھايا قانچىلىك، مېھرى-مۇھەببەتچۇ

3315

ئىلىگىرى مۇنداق بىر يازمىنى ئوقۇغانلىقىم ئېسىمدە :
« كوچىدا شۇنداق پۇزۇر كىيىنگەن ، سالاپەتلىك ، قول - بويۇنلىرىغا ئالتۇن زىبۇ - زىننەتلەرنى تولۇق تاقىغان بىر ئايال مېڭىپ كىتىپ بارغان ئىكەن ، بىر ئوغۇل بالا ئۇنىڭ كەيندىن ئەگشىپتۇ ، قارىسا بۇ ئايال بىر مۇنچىخانىغا كىرىپ كەتكەن ، بۇنىڭ بىلەن ھېلقى بالىمۇ ئۇنىڭ كەينىدىن( خوجايىنى دىققەت قىلمىغان پۇرسەتتە ) ئاياللار مۇنچىسىغا كىرۋاپتۇ دە ھېلقى ئايال كىرگەن مۇنچىنىڭ ئىشىك يوچۇقىدىن ماراپتۇ ۋە ئايالنىڭ كيىىم - كىچەكلىرىنى سالغان كۆرۈنۈشلىرىدىن تولۇق ھوزۇرلانغاندىن كىيىن ، ئايالنىڭ يۇيۇنۇشىنى كۈتۈپتۇ ، ئايال كىيىم - كىچەكلىرىنى تولۇق سېلىپ يۇيۇنۇشقا باشلىغاندىن كىيىنلا دەرھال مۇنىچىخانا ئىچىگە كىرىپتۇ ،
( قارىغاندا ھېلقى ئايال
( مۇنچىخانا  ئىشىكنى تاقمىغان چېغى ) دە ئايالنىڭ زىبۇ - زىننەتلىرىنى ئېلىپ ئەمدىلا ماڭاي دەپ تۇرۇشىغا ئايال تۇيۇقسىز ئۇنى سىزىپ قېلىپ  ۋاقىراپتۇ . ئوغرى دەرھال قېچىپتۇ دە كوچىغا قاراپ چېپىپتۇ ، ھېلقى ئايال زىبۇ - زىننەتلىرىنىڭ دەردىدە كىيىم كەيمىگەنلىكىنمۇ ئۇنتۇغان ھالدا (بەلكىم ئېسىدە باردۇ ) ئۆزىنى كوچىغا ئېتىپتۇ . بۇنى كۆرگەن كوچىدىكى كىشلەر بىردە قېچىۋاتقان بالىغا قارىسا ، يەنە بىردە ھېلقى «يالىڭاچ » ئايالغا قاراپ ھەيران بولۇشۇپتۇ ...............
.يەنە بىر كۆرۈنۈش :
توي قىلغىنىغا تېخى بىر نەچچە كۈن بولغان يېڭى كىلىن ئەدىگەندە ئورنىدىن تۇرۇپ ، ھويلا - ئاراملارنى پاكىز تازلىۋەتكەندىن كىيىن ، دەرھال ئەدىگەنلىك ناشتىلىق تەييارلاپ ، چوڭلارنى داستىىانغا تەكلىپ قىلىپتۇ ۋە قېيىن ئانىسىغا چاي قۇيۇۋېتىپ ، ئىھىتىياتسىزلىقىتىن ئۆزىمۇ بىلمىگەن ھالدا كىچىككىنە «يەل » چىقىپ كىتىپتۇ ،دە شۇ ھامانلا ھېچكىمگىمۇ قارىماستىن  قىزارغانچە ئىچكىرى ئۆيگە كىرىپ كىتىپتۇ ، ئۆيدىكلەر بەلكىم خىجىل بولۇپ كەتكەن چېغى ، بىردەمگىچە چىقىپ قالار دەپ چېيىنى ئىچىپتۇ ، خېلى ئۇزۇنغىچە  چىقمىغاندىن كىيىن ، قېيىن ئانسى ئۆيگە كىرىپ قارىغۇدەك بولسا ، ھېلقى كىلىن ئۆيدە ئاپپاق رەختكە ئېسىقلىق
تۇرغۇدەك »....
گەرچە بۇ يازمىنى ئوقۇغىلى بىر نەچچە يىل بولغان بولسىمۇ ، ھازىرغىچە ئېسىمدە تۇرۇپتۇ . ھەر قېتىم ئويلىسام ئويلىنىپ قالىمەن ، ئادەمدىكى شەرمىي - ھايا ، ئىزا - نومۇس تۇيغۇسى پەقەت شۇنچىلىكلىغۇ ، ھاياسىزلار كىشلەر ئالدىدا ، ئاتا- ئانىسى ئالدىدا ، پەرزەنىتلىرى ئالدىدا يېرىم - يالىڭاچ ، يەنە ئاللىقانداق بىر خىل قىياپەتلەردە ، ئاللىقانداق بىر ئىشلارنى خاترجەم قىلىپ ،خۇددى
ھېچ ئىش بولمىغاندەك يۈرەلەيدىكەن ، باشقىلار ئۇلارغا تەربىيە بەرسە ياكى بىر نەرسە دىسە پېتىگمۇ ئېلىپ قويمايدىكەن ، شۇنىڭ بىلەن ئۇلار ئالدى بىلەن ئۆزنى سېستىدىكەن ، ئۇنىڭدىن كىيىن پەرزەنىتلىرى شۇلارنى دورايدىكەن ، بۇنىڭ شۇ ئائىلىدە ئەخلاق سۇسلشىدىكەن ، ئائىلە ئەزالىرى ئوتتۇرسىدا ھايا يوقىلىپ ، پەدىشەپ ، ئىزا - نومۇس تۈگەيدىكەن ، بۇ خىل ئەھۋال كىڭەيسە بىر جەمئىيەتكە  بىر قەۋىمگە تارايدىكەن ، ھايا - نومۇس ، پەدىشەپ بولمىغان تۇرمۇش خۇددى يۇندىغا چۈشۈپ كەتكەن نەرسىنى يىگەندەك تۇيغۇ بىرىدۇ ، ھايا - نومۇس بولمىغان جەمئىيەت خۇددى يۇندا ئازگىلىدا ياشاۋاتقاندەك تۇيۇلىدۇ .
ئەتراپمىزغا قارايدىغان بولساق ، كىشلەرنىڭ ئەخلاق قارىشىنىڭ سۇسلىششىغا ئەگشىپ ، ھاياسىزلىق ، نومۇسسىزلىق يامىراپ ، كىشلەر ئارسىدىكى مىھىرى -  موھەببەت ئاجىزلاپ بارماقتا ، بۇنىڭ بىلەن ئاياللار ئەرلەرنىڭ ، بالىلار ئاتا- ئانىلارنىڭ سۆزىنى ئاڭلىمايدىغان ، ئائىلىدە ئىناقلىق يوق ، مىھىرى - موھەببەت سۇس بولغان بىر خىل كەيپىيات شەكىللەنمەكتە .
خىزمەت ، تۇرمۇش رېتمىنىڭ تىزلششىغا ئەگىشىپ ، كىشلەردىكى مەنپەئەتپەرەسلىك تۇيغۇسى كۈچىيىپ ، بىر - بىرىگە بولغان مىھىرى - موھەببەت كىميىپ ، جەمئىيەتتە شەخسىيەتچىلىك ئەۋىج ئالدى ، بۇنىڭ بىلەن سەمىيمىيلىك يوقىلىپ ، كىم بىلەن كىمنىڭ كارى دەيدىغان قاراشنىڭ تەسىرىدە ھاياسىزلىق يامراشقا باشلدى ، كوچىلاردا يېرىم - يالىڭاچ يۈرۈش ، بالىلار ئاتا- ئانىلارنىڭ سۆزىنى ئاڭلىماسلىق  قاتارلىقلار  ئومۇمىي ئەھۋالغا ئايلىنىشقا باشلىدى ...........................موشۇ مۇنبەردە ئالدىنقى بىر تېمىدا دىيىلگەندەك ، بىر قىسىم قىز - ئاياللىرىمىزنىڭ( كوچىلاردا ، سىرىتلاردا ) كىيىپ يۈرگەن كىيىم - كىچەكلىرىنى ، شەرمىي ھايالىق بىر ئايال ھەتتاكى كىچىدە ھالال جۈپتىنىڭ قېشىدا كىيىپ يېتىشتىنمۇ ئۇيلىدۇ ...............
بىزدىكى ئەخلاق ، ئىتقاد نىمىشقا شۇ دەرىجىدە سۇسلاپ كەتتى ؟ ئەجىبا بىز ئەجدادلىرىمىزنىڭ شۇنداق ئېسىل ئەنئەنلىرىنى ئۇنتۇپ كەتتۇقمۇ ياكى ھەممىنى « تەرەققىيات» قا ئارتىپ قويۇۋاتامدۇق ؟ مىنىڭچە تەرەققىيات ھەرگىزمۇ ئەخلاق - پەزىلەتنى ، شەرمىي - ھايانى چەتكە قاقمايدۇ ، تەرەققىيات ھەرگىزمۇ كىيىم - كىچەكلەرنىڭ قىسقىراپ كىتىشىنى ، مىھىرى - موھەببەتنىڭ سۇسلاپ كىتىشىنى ، شەرمىي - ھايانىڭ ئاجىزلاپ كىتىشىنى تەشەببۇس قىلمايدۇ ھەم خالىمايدۇ .ئەكسىچە ئەخلاق - پەزىلىتمىزنىڭمۇ« تەرەققى » قىلىپ تېخمۇ موكەممەللىشىنى ، كىشلەرنىڭ تېخمۇ ئىناق بولۇپ بىر - بىرىگە كۆيۈنۈشىنى ، جەمئىيەتنىڭ تېخمۇ مىھىر - موھەببەتكە تولىشنى تەشەببۇس قىلىدۇ .............
ئۆز ئەخلاقىمزنى ، ئىتقادىمىزنى مۇستەھكەملەيلى ، باشقىلار ئالدىدا يەرگە قارىمايمىز ، باشقىلار ئالدىدا بېشىمزىنى تىك تۇتالايمىز ، ھەركىتىمىز بىمالال بولىدۇ ، باشقىلار ئالدىدا ئۇياتقا قالمايمىز ...........ئۆز ئەخلاقىمز ئارقىلىق پەرزەنىتلەرگە ئۈلگە بولايلى ، شۇندىلا پەرزەنىتلىرىمىز بىزدىن ھېيقىدىغان ، بىزنى ھۆرمەتلەيدىغان ، گىپمىزنى يىرمايدىغان  ، ئاخىرىدا بىزنى قاقشاتمايدىغان ........بولىدۇ .ئۆز پەزىلىتىمىز ئارقىلىق باشقىلارنى قايىل قىلايلى ، شۇندىلا باشقىلارنىڭ ھۆرمىتىگە ئېرىىشىپ ، قاتارغا قوشۇلالايمىز ، مىھىرى - موھەببىتمىز ئارقىلىق باشقىلارنى تەسىرلەندۈرەيلى ، شۇندىلا باشقىلارغا جەمئىيەتنىڭ ئىللقىلىقنى ھىس قىلدۇرالايمىز ، دۇنيا ئىللىقلقا تولىدۇ . سەۋرىچانلىقىمز بىلەن باشقىلارغا موئامىلە قىلايلى ، شۇندىلا تالاش - تارتىش ئاز بولىدۇ ، مىھرىبانلىقىمىز بىلەن باشقىلارغا تەسەللىي بىرەيلى ، باشقىلار دۇنيانىڭ گۈزەللىكنى ھىس قىلسۇن ، قولىمىزىدىن كىلىشچە باشقىلارغا يارىدەم قولىمىزنى سۇنايلى ، بىر ئادەم بولسىمۇ ئورنىدىن دەس تۇرسۇن ، شەرمىي - ھايا بىلەن ياشايلى ، شۇندىلا يېڭى تاڭلار ئېتىپ ھەربىر كۈنىمىز يېڭى مەنالارغا تولۇپ ،ئۆزىمز ۋە باشقىلار خۇشال - خۇرام ياشايدۇ.........دۇنيا شۇندىلا تې‍خمۇ گۈزەل تۇيۇلىدۇ .............................

gulsima

باللارنى تەربىلەشتە بۆشۈكدىن -تۆشۈككقچە تەربىلەرڭلەر دىگەن گەپ بار .   بالا  تۇغۇلۇپ 3 كۈندىن كىين  تەربىلىسە . 3 كۈن كىچىككەن بولىدۇ .
شەرىمىي -ھايا  يوق ئىنساندا مھىرى- مۇھەببەت يوقمىكىن دەپ  قارايمەن .

marwayt

ھاياسىز ئادەمدە ئىمانمۇ يوق .

riwayat0601 ھەقىي سالاھىيەتلىك ئەزا

    بىر قانچە يىل ئىلگىرى « شىنجاڭ ياشلىرى » ژورنىلىدىن مۇنداق بىر ھېكمەتلىك سۆزنى كۆرگىنىم ئىسىمدە « ئادەم ئىشلىتىش ئۈچۈن ئۇ ئادەمنىڭ ئەخلاقىغا ، بىلىمىگە ، قابىلىيتىگە قاراش كىرەك ، بىلىملىك ، ئەخلاقلىق لېكىن خىزمەت ئىقتىدارى تۆۋەن بۇلۇپ قالسا ئۇنداق ئادەمنى ئىشقا قويساڭ بۇلىدۇ ؛ ئەخلاقلىق ، قابىلىيەتلىك بۇلۇپ ، بىلىمى يېتەرلىك بولمىسا يەنىلا خىزمەتكە قۇيۇشقا بۇلىدۇ ؛ بىلىملىك ، قابىلىيەتلىك بۇلۇپ ، ئەخلاقى ياخشى بولمىسا ئۇنداق ئادەمنى ئىشقا قۇيۇشقا ، ئىشلىتىشكە بولمايدۇ ، چۈنكى بىلىم ۋە قابىلىيەتنى ئەمىلىي خىزمەت جەريانىدا يېتىلدۈرگىلى ، ئۈگەنگىلى بۇلىدۇ ، ئەمما گۈزەل بولغان ئەخلاقى پەزىلەتنى يېتىلدۈرۈش ئاسان ئەمەس ، ئەخلاقسىزلاردىن ساتقۇنلار كۆپ چىقىدۇ »
     ئادەمنىڭ ئەخلاقى كىچىكىدىن يېتىلىدۇ ، بارغانچە مۇكەممەللىشىدۇ ، بالىلارنى تەربىيلەشكە سەل قاراش ئاخىرى شۇ مىللەت ، شۇ قەۋىمگە بالايى ئاپەت ئېلىپ كىلىدۇ .

qiqek

ھايا ئىماننىڭ   جۇملىسىدىن،ئىمان مۇسۇلماننىڭ ئەقىدىسى ۋە ئۇنىڭ ھايا تىنىڭ ئاساسى پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دىگەن ، ئىمان ئاتمىش ،يەتمىش شاخ، ئۇنىڭ ئۇستى لا الە اللاللا ، ئۇ نىڭ ئاستى   زىيانلىق نەرسىلەرنى ئىلىۋىتىش، ھايا ئىماننىڭ شىخى  .

tiwip

ھايانى پۇلنى ساتقانلىق  ، نىجاسەتكە گۆھەرنى ئاتقانلىق .


                                       _______ يارمۇھەممەد تاھىر تۇغلۇق

niranxa

خۇدا بۇيرۇسا ھەممىنى ئۆزۈمدىن باشلايمەن،خاتالىقلىرىمغا تۆۋە قىلىمەن ،ئاللاھ يولىدا مۇستەھكەم ماڭىمەن

rizwan0998

ياخشى يىزىلغان تىمىكەن ، اللا ياراتقان بەندىلىرىگە ئىمان ئاتا قىلغاي .

mehrigiya

يازمىنىڭ بېشىدىكى ۋەقەلىك نەچچە يىل ئاۋال شىنجاڭ مەدىنىيىتىگە بېسىلغان "ئىككى ئايال "ناملىق ھىكايىنىڭ مەزمۇنىكەن . بۇ بەلكىم راست بولغان ئىش بولسا كېرەك . يەنى مەن خېلى يىللار ئىلگىرى شۇنداق بىر ھايالىق قىزنىڭ ھىكايىدىكىگە ئوخشاش ئىش سەۋەپلىك ئۆلۈۋالغىنىنى ئاڭلىغان .  كېيىن بۇ ھىكايىنى ئوقۇپ ئاپتورنىڭ بەدىئى دىتىنىڭ يۇقۇرىلىغىنى ھىس قىلغانىدىم .
<<تەڭرىنىڭ ئىنسانغا كۆپتۇر تارتۇغى ،
ئەدەپ ۋە ئەخلاقتىن يوقتۇر ئارتۇغى .>>

sansiz281

ئاللاھ قولىڭىىزغا دەت يەتكۈزمىسۇن !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!