بۇ ھەقىقىي بولغان ۋەقە

zapar008

	بۇ ھەقىقىي بولغان ۋەقە. تارىخ نۇرغۇن مەدەنىيەت يارتىپ،نۇرغۇن مەدەنىيەتتىن مەھرۇم قىلغىندەك،ئىنسانلار ھەقىقەت يولنى بىلىپ تۇرۇپ، ھەقىقەت يولدىن چەتنەپ، ئۆزنى ۋە ئۆزگىنى ئازاپ- ئوقۇبەتتە قويۇپ ياشاپ ئوتىدۇ. مەن بۇ ھىكايەمنى ئۆزنىڭ مەدەنىيتى ۋە دېنىنى قوغداپ ،  ھەق يولدىن ئاداشمىغان قىرىنداشلىرىمغا بېغىشلايمەن. شاۋ ۋاڭ ئالىي مەكتەپنىڭ ئوقۇتقۇچسى بولۇپ ئىش ئورنىغا چىققاندىن كىيىن، تۇنجى سائەتلىك دەرسنى پۇختا تەييارلىق قىلىپ، سىنىپقا قەدەم باستى.ئۇ تۇنجى سائەتلىك دەرسىنى ئازراق تەمتىرەش، ھودۇقۇش ئىچىدە باشلىماقتا ئىدى: -ساۋاقداشلار ياخشىمۇ سىزلەر؟ -مۇئەللىم ياخشىمۇ سىز! خەنزۇ تىلدا ئىپادىلەنگەن سالام سائەتتىن كىيىن، ئۇ سىنىپيىكى بارلىق سىتۇدىتلارغا تەكشى نەزەر سالغاچ، سىنىپ ئىچىنى بىر قۇر ئايلىنىپ چىقتى  ۋە تېزلا دوسكا ئالدىغا بىرىپ، ئۆزنى تونۇشتۇردى: -ئىسمىم ۋاڭ جۇن، پادىشاھدىكى ۋاڭ، ئەسكەردىكى جۇن، ئۆتكەن يىل چىڭخۇا ئۇنۋېرسىنتىنىڭ«پىسخۇلۇگىيە» كەسپىنى تاماملاپ، بۇيىل مۇشۇ مەكتەپنىڭ ئوقۇتقۇچى تەكلىپ قىلىش  ئېمتىھانغا قاتنىشىپ، ئىمتىھاندىن ئوڭۇشلۇق ئوتۇپ، پىسخۇلۇگىيە كافىدىراسىغا تەقسىم بولغان. بۇندىن كىيىن مىنى «ۋاڭ مۇئەللىم» دەپ چاقىرساڭلار بولىدۇ. -توغرا، سىنىپتىكى ھەممەيلەن ئازسانلىق مىللەت ئوقوغۇچلارئىكەنسىزلەر، گىپىمنى چۇشەندىڭلارمۇ؟ -چۇشەندۇق مۇئەللىم، ھەممە دەرسلەر خەنزۇ تېلدا بولغاچقا ئاڭلاپ چۇشنەلەيمىز. -ئوقۇش پۇتتۇرۇشكە يەنە بىر يىل قالدىغۇ دەيمەن؟ -شۇنداق- ئوقوغۇچلار بىردەك جاۋاپ بەردى. -ناھايىتى ياخشى، چۇشنىكسىز ئورۇنلارنى سەل ئاستىراق سۆزلەي، بىز بىرلىكتە تەرەققىيات ئىستىقبالى پارلاق بۇ دەرسلىكنى ياخشى ئۈگۈنەيلى؛ بۇگۇن ئوتۇلدىغان دەرس تېمىسى ئىنسانلار مېڭسىنىڭ ئاساسىي تۇزلىشى. ئىنسانلار بارلىق مەخلۇقلار ئىچىدىكى، ئەڭ تەرەققىي قىلغان مەخلۇق. مىڭە تەرەققىياتى ئۇلارنى بېئوسىفرادىكى ياشاش شارائىتىدا  ئەڭ كۈچلۈك قىلىپ ئۆزگەرتكەن.... بىر ماۋسۇم ئاخىرلىشىشقا ئاز كۇن قالغاندا، سىنىپنىڭ بىر قىتىملىق كوللىكتىپ پائالىيتى باشلاندى. ئويۇنغا ھېرىسمەن سىتۇدېنتلار ، ناخشا-مۇزىكنى تەييارلاپ، سىنىپ مەسئۇلى ھامۇت مۇئەللىم باشچىلقىدىكى، بارلىق  دەرس بېرۋاتقان ئوقۇتقۇچىلارنىمۇ تەكلىپ قىلدى. ئولتۇرۇش رەسمىي باشلىنىپ، سىنىپ باشلىقىنىڭ رىياسەتچىلكىدە تۇنجى قىتىملىق نۇمۇر لەرزان ئۇيغۇر خەلىق ناخشى بىلەن باشلاندى. قىز،ئوغۇل ئوقۇغۇچلار ئۆزلىرى ياقتۇردىغان ساۋاقداشلىرنى ئۇسۇلغا تارتىپ، لەرزان پىقىراشقا باشلىدى. -سىزلەرنىڭ مۇزىكا، ئۇسۇلىڭلارغا بەك مەسلىگىم كىلىدۇ، ھەقىقەتەن بۇرۇنقى مەدەنىيەتلىك خەلىق ئىكەنلىكىڭلار مۇشۇنىڭدىن ئىپادىلىندىكەن.مەن بۇنداق سەنئەتكە بەكمۇ قىزىقىمەن، مەنمۇ ئۇگەنسەم بولغۇدەك شۇنداقمۇ ھا مۇت مۇئەللىم.-دىدى شاۋ ۋاڭ. -راس ۋاڭ مۇئەللىم، ئۇگۇنۇش ئاسان. بىر نەچچە نۆۋەت سەھنىگە چۇشكەندە ئۇگۇنەلەيسىز، ئۇقوغۇچلىرىڭىز بىردەمدە ئۇگۇتۇپ قويدۇ-دىدى جۇرئەت مۇئەللىم ۋە زامانىۋىي كىيىنگەن بىلەك،پاچاقلىرى ئوچۇق ئوتتۇرا ياندا ئولتۇرغان قىزنى چاقىردى: -گۇلنار، بۇياققا كىلىڭ، ۋاڭ مۇئەللىم ئۇسۇل ئۇگەنمەكچى، سىز ياردەم قىلىپ ئۇگۇتۇپ قويۇڭ. بولامدۇ؟ -بولدۇ، چاتاق يوق. ۋاڭ مۇئەللىم خالىسا؟ -نېمە دىيشۋاتسىزلەر؟ مەن چۇشەنمىدىمغۇ؟ -بىز ئانا تېلدا پاراڭلاشتۇق، سىز ئاستا-ئاستا ئۇيغۇر تېلنىمۇ چۇشنىپ قالسىز؟ گۇلنار سىزگە ئۇسۇل ئۇگۇتۇشكە قوشۇلدى. چۇشۇپ ئويناڭ! بىر قانچە قىتىملىق ئۇسۇلدا شاۋ ۋاڭ ئۆزنىڭ پۇت-قولنىڭ مۇزىكا رېتىمىغا كىلىپ قالغاندەك ھېسياتقا كەلدى. شۇ كۇنى تېخى گۇلنار بىلەن بىر نەچچە قول تانسا ئويناپ، ھاردۇقى چىققاندەك ھېسياتتا بولدى. شۇ كۈندىن كىيىن، گۇلنار بىرقانچە قىتىم شاۋ ۋاڭنى ئىزلەپ كىلىپ، ھەرخىل  ئولتۇرۇشلارغا باشلاپ باردى، شۇ جەرياندا ئۇنىڭ بىلەن مۇناسىۋىتى بارغانچە يېقىنلىشىشقا قاراپ تەرەققىي قىلدۇردى. شاۋ ۋاڭمۇ تۇنجى قېتىم يات بىر مىللەتنىڭ مەدەنىيتىنى ئۇگۇنۇشنى مانا شۇنداق باشلىدى. -ۋەي گۇلى ما؟ ياخشىمۇ سىز؟ مەن شاۋ ۋاڭ، بۇگۇن بېيجىڭدىن بىرقانچە دوستۇم شىنجاڭغا تەكشۇرۇشكە كەلگەن، سىز مەن بىلەن بىللە بارالامسىز؟ ئۇلار سىزلەر ئۇيغۇر  مېللىتنىڭ تامىقىغا ئامراقكەن، شۇڭا سىز بەلەن بىر جايغا باشلىشىپ بەرسىڭىز، ۋاقتىڭىز يېتەرمۇ؟ -بولىدۇ، مەنمۇ   ئېمتىھان نەتىجىسنى كۈتۈپ زېركىپ ئولتۇرغان، رىستۇران ئۇقۇشۇپ قويۇپ سىزگە تېلفۇن قىلاي، كەچتە كۆرۇشەيلى. كۆرۇشمىسەك ھېساپ ئەمەس-ھە!؟ مانا شۇنداق قىلىپ، ئىككى ياش بىر-بىر بىلەن چىقىشىپ، ئىزدىشىپ يۇرۇيدىغان بولدى. ئۇزۇن ئوتمەي گۇلنار مەمۇرلۇق ئىېتىھانسىدىن ئوتۇپ، ئۈرۈمچىدە خىزمەتكە چۇشتى.گۇلنارنىڭ دادىسىنىڭ ئىسمى ھاۋۇت، قارمايدىن بولۇپ كىچكىدىن خەنزۇچە مەكتەپتە ئوقۇغان، ئېچكىردىكى بىر ئالىي مەكتەپتە ئىگىلىك باشقۇرۇش كەسپىنى پۇتتۇرگەندىن كىيىن، ئۈرۈمچىدە ئاپتۇنۇم رايۇنلۇق باج ئىدارىسىدە خىزمەت قىلىپ، بىر نەچچە يىلدىن كىيىن، ئۆسۇپ باشقارما باشلىقى بولۇپ ئىشلەۋاتاتتى. ئانسى راھىلە ئۈرۈمچىدە چوڭ بولۇپ، داڭلىق تېببى ئۇنۋېرسىنتنى پۇتتۇرگەندىن كىيىن، ئۈرۈمچى ۋىلايەتلىك دوختۇرخاندا ۋېراچ ئۈنۋانى بىلەن ئىشلەپ كىلۋاتاتتى. ئۇلارنىڭ گۇلناردىن نئىبارەت بىرلا بالسى بولۇپ، ئۇلار بۇ قىزنىڭ كۆزگە قاراپ، ئەركە ئوستۇرگەن. شۇڭا بۇ قىز ھەرقانداق مۇھىتقا ماسلىشىش ئېقتىدارنى كىچكىدىن يېتلدۇرگەن ئىدى. -گۇلى بىزمۇ ئارلاشقىلى بىر قانچە يىل بولدى، بىز توي قىلساق قانداق دەيسىز؟ -مەن بىرنەرسە دىيەلمەيمەن، ئويدىكلەر بىلەن مەسلىھەتلىشىپ جاۋاپ بىرەي، مەن ئوز ئالدىمغا بىر نەرسە دىيەلمەيمەن؟بىز يات ئىككى مىللەتتىن، ئۆيلاشمىسام بولمايدۇ.ئاتا-ئانام بىلەن مەسلىھەتلىشىپ بىر نىمە دەيلى، بولامدۇ؟ -ھازىر قايسى زامان؟  ئىككىمىز كىلىشكەندىن كىيىن بولدى، ئۇلار قېتىلماي نىمە ئامال؟ -شۇنداقتىمۇ، بىز ئوخشىمىغان ئىككى مىللەت، ئۇلارنىڭ رازىلقىنى ئىلشىم كىرەك. سىزمۇ شۇنداق قىلىڭ. -مەن ئاتا-ئانام بىلەن كۆرۇشتىم، ئۇلار قىتىلدى، يەنە كىلىپ بىز توي قىلساق ھۆكۇمەتنىڭ نۇرغۇن پايدىلىق سىياسەتلىردىن بەھرىمان بولالايمىز، سىزنىڭچە قانداق؟ -يەنلا مەن ئاتا-ئانامنىڭ پىكىرنى ئالاي. بىز ئۆيلىنىپ ئىش كۆرەيلى.   -ئۇنداقتا مەن سىزلەرنىڭ ئويگە سالامغا باراي، مىنى باشلاپ بىرىڭ. -ياق!.بولمايدۇ. بۇ بىزنىڭ مەدەنىيتىمىزگە ئۇيغۇن كەلمەيدۇ، بىر نەچچە كۇن كۇتۇڭ، ئانام ئارقىلىق، دادامنىڭ پىكىرنى ئالاي، بولامدۇ؟ -مەيلى بولمىسا. گۇلنار شۇكۇنى ئانسنى ھوجۇرسىغا چاقىرىپ، كۆڭلىدىكىنى بايان قىلدى. راھىلە خانىم سەل ئۆيلىنىپ تۇرۇپ قالدى-دى،بىر خىل مەيۇسلىك ئېچىدە: -بۇ قانداق بولار قىزىم، سىز ئويلىنىپ باقتىڭىزمۇ؟ -ئويلاندىم ئانا، يات مىللەت بولسا نىمە بولۇپتۇ؟ ھەممەيلەن بىر جۇڭخۇا مىللىتى ئەمەسمۇ؟ سەن ئۇنداق قالاق ئەمەسقۇ؟ ھازىر نۇرغۇن ئۇيغۇر ياشلىرى خەنزۇ مەدەنىيتىنى قوبۇل قىلىپ، خەنزۇچە ياسنىپ يۇرۋاتمامدۇ؟! -داداڭ نىمە دەر؟، بولىدۇ! داداڭ بىلەن كورۇشۇپ كىيىن بىر نەرسە دەيلى، سەنمۇ بۇرۇنراق ئارام ئال قىزىم. راھىلە خانىم ئىرنى خىلى كۇتۇپ كۆزى ئۇيقيغا ئېلنغاندا بىنا ئىشىكى قاتتىق يىپىلىپ، ھارۇن مەس ھالدا ناخشا  سۆيگۈ مۇھەببەت ئىپادە قىلىنغان بىر خەنزۇچە ناخشىنى غېڭشقىنچە، ئۆيگە كىرىپ كەلدى. -كەلدىڭىزمۇ؟ بىرنەچچە كۇن بولدى، مەسلە كىرۋاتسىز، بۇنداق قىلىش سالامەتلىككە زىيانلىق ، بۇنى قانچە قىتىم  دىدىم سىزگە. قىردۇق، بۇنداق ناچار قىلىقنى تاشلاپ، بىرۋاخ بولسىمۇ نامازنى باشلىۋالسىڭىز بولاتتى. ئۇ دۇنياغا.... -بولدى قىلە! كۇندە شۇ ۋات-ۋاتلىقىڭ! قاچان بىسقار دەيمەن، مۇشۇ زۇۋانىڭ؟نىمە ئۇ دوزاق-جەننەت دىگەنلەر؟ -  سىزگە ئامال يوق، ئەسلىنى شۇنداقمۇ يوقتارمۇ كىشى. راس بۈگۈن قىزمىز گەپ قىلدى، توي ئىشنى دەيدۇ. قانداق قىلساق بولار؟ -ياخشىغۇ ئىشكەنغۇ! بولىدۇ ،كىيئوغۇل جايدا بولسا بىز ئارلىشىپ يۇرمەيلى، يېڭى زامان ياشلىرى ئەمەسمۇ؟!.... -ئۇنىڭ تاپقىنى ئالىي مەكتەپتىكى  خەنزۇ يېگىت ئىكەن. -نىمە؟ بۇ..... -سەن ئوزۇڭ قاراپ بىر ئىش قىل! مەن ئارلاشماي، بولسا مۇسۇلمان بولسىغۇ مەيلىتى.....ھەي! بىر نەچچە كۈن ئوتكەندە گۇلنار ئانسىنىڭ گىپىنى ئىلىپ، شاۋ ۋاڭ بىلەن كورۇشتى. -سىز مىنى ياخشى كۆرەمسىز؟-دىدى گۇلنار ئەركىلەپ تۇرۇپ.-شۇنداق، بۇنمۇ سوراش كىتەمدۇ؟-دىدى شاۋ ۋاڭ كۇلۇپ چىرايىغا كۇلكە يۇگۇرتۇپ،-ئۇنداقتا سىز ئىسلام دىنىغا كىرىشنى خالامسىز؟ -ئىسلام دىنى،- دىن بىلەن بىزنىڭ توي ئىشمىزنىڭ نىمە مۇناسىۋىتى؟ -بىزلەردە‹ نىكاھ › دەيدىغان بىر نەرسە بار، داداملار سىزنى ئىسلامغا كىرسۇن، قىزمىنى ئاندىن بىرمىز دەيدۇ؟ -شۇنداق، سىللەر ئۇيغۇرلار ئىسلام دىنىغا ئېتىقاد قىلسزلەر، بولىدۇ، مەن قايسى دىندا بولسام بەرىبىرغۇ؟ مەن دىن دىگەنلەرگە زېنھار ئىشەنمەيمەن. شۇنداقتىمۇ ئۇگەنسەم بولدىغۇ؟ شۇ كۈندىن باشلاپ، شاۋ ۋاڭ مۇھەببەتنىڭ تۇرۇتكىسىدە، ئىسلام دىنغا مۇناسىۋاتلىك ماتىرىياللارنى يېغىپ، بىكار ۋاقتى چىقسا كورۇشكە باشلىدى.لىكىن كۆرۇپ تازا دىگەندەك چۇشنىش ھاسىل قىلالماۋاتاتتى. شۇ كۇنلەردە ئۇ بىر جۇمە كۈنلىكى بىر پىسخۇلۇگىيلىك سۇئالنى سوراپ، بىلۋىلىش ئۈچۈن جۇرئەت مۇئەللىمنى ئىزلەپ ماڭدى، جۇرئەت مۇئەللىمنىڭ ئالدىراپ  بىر پارچە گۈللىك رەخنى قولتىقىغا قېستۇرۇپ سىرىتقا ماڭغانلىقىنى كۆرۇپ، تەئەججۇپ بىلەن سوردى: -ئالدىراپ نەگە ماڭدىڭىز، جۇ مۇئەللىم؟ ھەر ھەپتىنىڭ بەشى چۇشكە ئاز قالغاندا، سىزنىڭ سىرىتقا ئالدىراش ماڭغانلىقىڭىزنى كۆرمەن، نەگە باردىغاندۇ دەپ گۇمانلىنىپ قالدىم؟ - نامازغا، بىزنىڭ ئىسلام دىندا بۇ كۈنى چۇشتە جۇمە نامىزى ئوقۇلدۇ. بۇنى سىللەر بىلمەيسىلەر، لىكىن خۇيزۇ دوسلىرىڭىز بولسا بىلىدۇ.بۇ خۇددى سىزلەرنىڭ بۇدخانغا كىرىپ، تىلەك تىلگەنگە ئوخشاپ كىتىدۇ.بۇنى بىز" ناماز"دەيمىز،لىكىن، سىللەرنىڭ بۇدخاناڭلاردىن كۆپ پەرىق قىلدۇ. مۇناسىۋاتلىك بىلىمنى كىيىن دىيشىۋالايلى، ۋاقىت ئوتۇپ كەتمىسۇن، مەن ماڭاي. -بىلدىم!، ئەمدى سىزنى يېڭى بىلىمگە ئۇستازلىققا تەكلىپ قىلاي؟ رەت قىلماڭ! چاتاق يوق، جۇمەدىن يىنىپ ئەھۋاللىشايلى. شۇكۈنى چۇشتىن كىيىن شاۋۋاڭ  جۇرئەت مۇئەللىمنى ئىزلەپ بىرىپ، ئىسلام ھەققىدە نۇرغۇن چىگىش مەسىللەرنى سۆراشقا باشلىدى.شاۋ ۋاڭ جۇرئەتنىڭ يىنىدا ئولتۇرۇپ، ئالدى بىلەن جۇمە نامىزىغا  بۇنداق بۇرۇن بىرىش سەۋەبىنى  سوراشتىن باشلىدى: -سىز جۇمە نامزىغا بۇرۇن  بىرىپ نىمە قىلسىز؟ -مەسچىتتە، نۇرغۇن پىسخۇلۇگىيلىك مەسىللەر ئادەمنى قايىل قىلارلىق ھالدا شەرھىلىندۇ. ئىماملارنى، ئۇستا پىسخولۇگ دىيىشكە بولدۇ. ئۇلارنىڭ قاراشلىرى، قۇرئاندىن نەقىل كەلتۇرشى ئادەمگە يېڭچە پېسخۇلۇگىيلىك بىلىم ئاتا قىلدۇ، شۇڭا بۇرۇنراق بىرىپ تەپسىر ئاڭلايمەن، كىيىن قالسىڭىز ئورۇنمۇ قالماي، سىرىتتا قالسىز-تېخى! -مەن ئالدى بىلەن ئۇيغۇر  تىل ئۇگەنسەم بولغۇدەك. سىز ماڭغا ئۇگتىشنى خالامسىز؟ -سىزدە ئىرادە بولسا تېزلام ئۈگۈنۇپ كىتەلەيسىز! مەن چوقۇم ياردەم قىلمەن. سىز تىرىشچان، زېھنى ئوتكۇر يېگىت، ئۇگۇنۇڭ، ئۇيغۇر بالىلارغا كۆپ دەرسكە كىرسىز، سىز چوقۇم مۇشۇنداق ئەۋزەللىكتىن پايدىلنىڭ، سىز بىر ياخشى پېسخولۇكقۇ!؟... ئەتە شەنبە، مەن ئويڭىزگە بىرىپ سىزدىن تەلىم ئالاي دىگەن، نەدىن،قانداق باشلاشنى ئۇگەتكەن بولسىڭىز،سىزنىڭ ۋاقتىڭىز چىقارمۇ؟ -چىقىدۇ، ھازىرىقى دەۋىردە سىزدەك تىرىشچان كىشلەر ئاز  جىمۇ! شاۋ ۋاڭ شەنبە چۇشتىن  كىيىن جۇرئەت مۇئەللىمنىڭ يڭل باشلىشى  بىلەن، بۇ ساپ دىل ئۇستازنىڭ ئويگە كەلدى. ئۇلار جۇرئەت مۇئەللىمنىڭ ئايالى ئەتكەن مىزلىك لەغمەننى كېكىرىپ يىيشيپ بولغاندىن كىيىن، جۇرئەت مۇئەللىمنىڭ كىتاپخانسىغا  كىرىپ ساۋاق ئىلىشنى باشلىدى. -بىرىنجى قىلدىغىنىمىز،-جۇرئەت مۇئەللىم چۇشەندۇرۇشكە باشلىدى.-تاھارەت ئىلىش. ئالدى بىلەن.... ئەمدى بۇ مۇقەددەس كىتاپنى تۇتۇپ ئوقۇيمىز، ئىسلامنىڭ  ئاساسى ئاللاھنىڭ بىرلىكىگە ئىمان  ئىيىتش. -قانداق ئىمان ئىيتىمەن. «ئىسلامغا كىردىم» دەپما؟ -ئالدىرماڭ! مۇنداق قىلسىز، چىن قەلبىڭىزدىن«لاھىلاھە ئىللەللاھ ھۇ مۇھەممىدۇ رۇسۇللا» دەپ تەكبىر ئىيتىسىز. -لا....لا....-ئەجەپ ئاغىزى كەلمەيدىغانلا بىر گەپكەن!؟ -ئاستا-ئاستا كۈنۇپ قالسىز. -ئالدى بىلەن ئۇيغۇرچىنى پۇختىلاي. -ھەر ئىككىسنى تەڭ ئۈگۈنىڭ. زېھنڭىزنى يىغىڭ! شۇندىن باشلاپ شاۋ ۋاڭ بىر تەرەپتىن كەسپى بىلمىنى ئۇگۇنۇشنى چىڭ تۇتسا، بىر تەرەپتىن ئۇيغۇر تېلنى ئۇگۇنۇپ، كۈنلىرنى مەنلىك ئۆتكۇزۋاتاتتى. بىر يىل  كۆزنى يۇمۇت-ئاچقىچە ئوتۇپ كەتتى .بۇخىل جېددىچىلىك ھالەتتە ئۇ تېلفۇننى ئىتىپ، سىرىت بىلەن بولغان ئالاقىغا چەك قويدى.ھەتتا گۇلى بىلەن بۇ بىر يىل ئىچىدە پەقەت ئىككى قىتىملا كۆرۇشۇپ، تاماقلىنالىدى.ئۇ جۇرئەت دائىم بىللە ماتىرىيال تەھلىل قىلاتتى، مۇنازىرلىشەتتى، ھەتتا بەزى كۇنلىرى، يېرىم كىچە بىلەن جۇرئەت مۇئەللىمنىڭ ئويدىن ياناتتى. جۇرئەت مۇئەللىممۇ، زېرىكمەي، شاۋ ۋاڭنىڭ بىلمىگەن جايلىرنى چۇشەندۇرۇپ، ئۇنى قايىل قىلمىغىچە تىركىشەتتى.ئىلاج بار شاۋ ۋاڭغا ئۇيغۇرچە سۆزلەپ، ئۇنىڭ ئاڭلاش ئېقتىدارنى ئۆستۇرۇشكە ياردەمدە بولاتتى. كافىدىرادىكى باشقا ئوقۇتقۇچلار ئۇلارنىڭ يېقىن مۇناسىۋىتىگە ھەۋەس بىلەن قارايتى. شاۋ ۋاڭنىڭ تېز سۇرئەتتە ئۇيغۇر تېلنى ئۆزلەشتۇرۋىلشى، باشقا خەنزۇ ئوقۇتقۇچىلارنىڭ قايىللىقنى قوزغايتى. - سىز بۇ بىر يىلدىن بىرى ماڭغا كۆپ ئەجىر سېڭدۇردىڭىز، رەھمەت سىزگە!؟ شۇڭلاشقا بۇگۇن سىزنى بىر مېھمان قىلىپ كۆڭلۇمنى ئىزھار قىلاي دىگەن، ۋاقىت چىقىرالاسزمۇ؟ جۇ مۇئەللىم؟ -بۇنىڭغا ئەرزىمەيمەن، رەھمەت! يەنلا ئويدە ئايالىم ئەتكەن لەغمەن ھەممىدىن تەمېلىك. سىزمۇ بىرىڭ بىرلىكتە تاماقلانغاچ  مۇڭداشمايلىمۇ؟ -بەك ياخشى! بۇ لەغمەن دىگەن تاماقنى يەڭگەم بەك ئوخشىتىدۇ جىمۇ؟ -مانا ئۇيغۇر تېلنى شۇنداق راۋان سۆزلەيدىغان بولدىڭىز. سىزدىن پەخىرلىنۋاتىمەن. -كەچتە بىللا ماڭايلى، سىزنى كۆپ ساقلاپ كىتەلمەيمەن جىمۇ؟ -ھازىر ئىككىمىزنىڭ دەرسى يوق، سىزدىن بىر نەرسە سورسام كۆڭلىڭىزگە كىلەرمۇ؟ -ياق-ھەي!سۆراڭ، بىلگىنىمچە سىزنى قايىل قىلمەن. -مەن بۇ بىر يىلدىن بىرى سىزنى كۆزىتىۋاتىمەن، سىز باشقىلاردەك، ھاراق ئىچمەيدىكەنسىز، تاماكا ئېسىدىن قىچىپ تۇردىكەنسىز. ئەڭ مۇھېمى سىز دائىم چۇشتە، ئويگە قايتىپ ئويدىن تاماقلىنىپ كىلسىز. بۇ نىمەئۈچۈن؟ -ھاراق، تاماكا ئادەمنىڭ ئەقلىنى كىسىدۇ، بۇنى بىلسىز. ئويدىن تاماقلىنىشقا كەلسەك، سىزگە بىزنىڭ قەشقەر تەرەپتە ئىقىپ يۇرگەن بىر رىۋايەتنى سۆزلەپ بەرسەم ئاڭلاشنى خالامسز؟ مۇشۇ ئاساستا سىز سورغان مەسلىگە جاۋاپ بىرمەن. -مەيلى، يېڭى بىلىم ئالغۇدەكمەن، قىنى باشلاڭ؟ «قەشقەر كوناشەھەر تەرەپتە تايخان غوجام دىگەن بىر كىشى ئوتكەن، بۇكىشى ئەۋلىيالىق دەرىجىسىگە يەتكەنلىكى ئۈچۈن، ھەممە خەلىقنىڭ  ھۆرمىتىگە سازاۋەر ئىكەن. بۇ ئادەمنىڭ بەش ئوغلى بولۇپ، كىچىك ئوغلى تولىمۇ ئەقىللىق ئىكەن. بىر كۇنى جۇمە نامزىدىن كىيىن مەزىن ئەرىز ئەيتىپ، خوجامنىڭ يىنغا كىرىپتۇ. -خوجام، سىلنىڭ كىچىك ئوغۇللىرى بۇگۇن مىنىڭ كۆڭلىمنى بەك غەش قىلدى. مەن ئەرزان ئېيتىپ يىنىپ كىرۋاتسام ئوغۇللىرى جامائەتنىڭ كالچىنى ئىككىگە ئايرىغىلى تۇرۇپتۇ. قاراپ تۇرسام«ماۋۇ داۋزىقى»،«ماۋۇ جەننىتى» دەپ ئايرىدى، كۆرمىگەن بولۇپ مەسچىتنىڭ ئىچىگە كىرىپ، ئىشىك يىنىدا قاراپ تۇرسام، مىنىڭ كالچىمنى دوۋزىقى قاتارىغا ئايرىۋاتىدۇ. بۇ نىمە ۋەقە ئۆزى؟.... -مۇنداق ئىشكەن-دە! سىز ئەنسىرمەڭ، مەن ئۆۇم ھەل قىلاي-دەپلا غوجىدارنى چاقىرىپ: -سەن ئەتە كىچىك ئوغلۇمنى بازارغا ئىلىپ بىرىپ، بازارنىڭ نىنىنى يىدۇرۇپ  كەلگىن- دەپ تاپلاپتۇ. شۇنداق قىلىپ ئەتىسى غوجىدار ئىشنى بېجىرىپ كەلگەنلىكىنى، خەۋەر قىلىپتۇ. يەنە بىر جۇمە تايغان خوجام، ئوغلىنى .ئەگەشتۇرۇپ مەسچەتكە كىرىشتىن بۇرۇن ئوغلىغا: -كالاچلارنى ئايرىپ بېقىڭ دەپ ئەمىر قىلىپتۇ. بالا پەقەتلا ئايرىيالماي، مەتۇسلىك بىلەن دادىسىغا بېقىپتۇ.» -چۇشەندىڭىزمۇ؟ -چۇشەندىم، سىللەر ئىغىز ئەدەبىياتىغا بەكمۇ باي مىللەت ئىكەنسىلەر. ھەممىنى ھىكايە، رىۋايەت شەكلىدە ئىپادىلەپ،ئىبرەت قىلدۇردىكەنسىلەر. بۇ ئىيىتقانلىرڭىز مەسچىتتە ئىماملارنىڭ سۆزلىگىنىگە ئخشايدىكەن. -دىنى سەۋىيەڭ كۇندىن-كۇنگە ئىشىپ بىرۋىتىپتۇ-ھە! شۇنداق بولغاچقا بازار تامقىنى ئىلاج بار يىمىگەن تۇزۇك. ئائىلەم يىقىن، ئايالىم چاققان. بىز ئۇچ جان ھازىرغىچە مۇمكىنقەدەر سىرىتتىن تاماق يىيىشتىن، بەك ئىھتىيات قىلمىز. ئائىلە تامقى پاكىز، ھالال بولدۇ. -چۇشەندىڭىزمۇ؟ ھەممە ئادەم سىزدە ئويلىسا سىزلەرنىڭ جەمئىيەت نىمە دىگەن ياخشى بولاتتى-ھە! بەش قول تەڭ ئەمەس، بولدى دەرسكە ماڭايلى.-ئۇلار قاقاقلاپ كۇلۇپ ، مۇڭداشقانچە سىنىپلارغا قاراپ يول ئالدى. بۇ رىۋايەت شاۋ ۋاڭغا بەك تەسىر قىلدى. گغلنارنى كۆز ئالدىغا كەلتۇرگەندە، جۇرئەت مۇئەللىم ئايالى بىلەن رۇشەن سېلىستۇرما بولۇپ، كۆڭلى بىر قىسما بولاتتى. ئۆزلىكنى يوقتىۋاتقان بۇ قىزغا نىمە دىيشنى ئويلىشىپ، ئاىىر بىر قارارغا كەلدى-يۇ، نىمە دەپ ئىغىز ئىچىشنى بىلىپ بولالماي،ئىككى خىيال بولۇپ يۇرگەن كۈنلەردە، گۈلنار تېلفۇن قىلدى: -شاۋ ۋاڭ مۇ؟ ياخشى تۇرۋاتامسىز؟‹ سۇغا چۇشكەن تاشتەك ›ئەجەپ كەم دىدار بولۇپ كەتتىڭىزغۇ؟ نىمەقىلۋاتسىز بۇ بىر يىلدىن بىرى تېلفۇننىمۇ تاقاپ؟.... -كەچۇرۇڭ! مەن سىزگە رەخمەت ئىيتىمەن، بۇگۇن كۆرۇشكەن بولساق، مىنىڭ بىر قانچە ئېغىز گەپلىرىم بار ئىدى. -بولىدۇ.سائەت بەش بىلەن دوڭكورۇكتە .... ئاشخاندا كۆرۇشەيلى. ئۇلار بەلگىلەنگەن ئورۇندا كۆرۇشتى. گۇلى بۇرۇنقىدىن خىلىلا سەمىرىپ، تېخىمۇ گۇزەللەشكەن، تولغان بەدەن ئادەمنىڭ ئېختىيارسىز مەيلىنى تارتاتتى. -مەن سىز بىلەن....-شاۋۋاڭ نەدىن گەپ باشلاشنى ئۆيلىنىپ ئۇلگۇرمەستە، گۈلنار ئىغىز ئاچتى. -بىلمەن، يىراقتىن بولسىمۇ، ئەھۋالىڭىزنى ئىگەللەپ تۇردۇم، داداملارمۇ سىزنىڭ ئىش-ھەركىتىڭىزنى ئاڭلاپ تەسىرلەندى. دادام پېنسىيگە چىقىپ، ناماز باشلىدى، سىزنىمۇ جۇرئەت مۇئەللىم بىلەن مەسچىتكە كىرىپ-چىققانلىقىڭىزنى كۆرۇپتۇ، شۇڭا سىزنى قوبۇل قىلىدىغان بولۇپتۇ. بىز غەلبە قىلدۇق. تويغا تەييارلىق قىلساق بولىدۇ. -ياق، بۇنىڭ ئەكسىچە مەن سىز بىلەن ئايرىپ كەتمەكچى. مەن سىزدەك سىياقى مۇسۇلمان، قىلمىش-ئەتمىشى يات، ئەسلىنى يوقاتقان بىر قىزنى، سىزنىڭ ئاشۇ ئائىلڭىزنى قوبۇل قىلالمايمەن. مەن بىر مۇسۇلمان بولدۇم، ھەقنى بىلدىم. مىنىڭ بىردىنبىر ئېنتىلدىغىنىم  پەقەت بىر ئاللاھ. ئاللاھدىن باشقا ھەممىسى مەن ئۈچۈن كېرەكسىز.سىزنىڭ بىر ياخشى مۇسۇلمان بولسىڭىزنى،ئۆزىڭىزنى تىپىۋىلشىڭىزنى  ئۇمۇت قىلمەن. خوش، ئاللادىن دىلڭىزغا ئېمان-ھەقىقەت نۇرۇ تىلەيمەن. شاۋ ۋاڭ ئورۇندىن تۇرۇپ ئىشىك تەرەپكە قاراپ گۇس-گۇس دەسسەپ يۇرۇپ كەتتى. گۇلنار گويا بىشىدا دوزاق مۇھەككەللىرى قاراپ تۇرغاندەك، تىنىگە تېتىرەك بىسىپ، ھوكۇرەپ يېغىنى باشلىۋەتتى. ھەپتتە ئوتۇپ، شاۋ ۋاڭ جۇمەدىن يىنىپ چىققىچە ھاۋۇت بىلەن دوقارىشىپ قالدى. -شاۋ ۋاڭمۇ سىز؟ تىنىچلىقمۇ؟ -مەندىن خەنزۇچە ئەھۋال سۆرماي، ئۆز تېلڭىزدا ئەھۋال سۆراڭ. مەنمۇ ئۇيغۇرچە بىلمەن. -ھە! شۇنداقمۇ؟ مەن تېخى.... -مىنى ھېچنەرسە بىلمەيدۇ دەپ قارامتىڭىز؟ -قىزىم بىلەن ئىككىڭلارنىڭ توي ئىشىغا قوشۇلدۇم. ئەلچى ئەۋەتىڭ؟ بولسا بىز ئولتۇرۇپ بىر مۇڭداشقان بولساق،بولامدۇ؟ -سىزگە قىزىڭىز دىيىشنى ئۇنۇتۇپ قالغان ئوخشايدۇ، مەن سىزدەك بىر دىنسىزنىڭ  قىزىڭىز بىلەن توي قىلالمايمەن. خوش ئەمىسە!-شاۋ ۋاڭ مىڭىشقا تەمشەلگەندە، ھاۋۇت زەردە بىلەن خەنزۇچە چالۋاقىدى: -ما جوھۇت، بىر ئىككى كۇن مۇسۇلمان بولۇپ، نىمە چوڭ سوزلەيدۇ؟.... -«جوھۇت» !سىزدەك ئۆزنىڭ كىملىكنى، ئۆز ئىتقادىنى قەدىرلەشنى بىلمەي، شامال ئۇچۇرغان قامغاقتەك ئۇچۇپ يۇرۋاتقانلارنى شۇنداق دەيمىز.سىزدە ئىمان-ئىتقاد دىگەندەك نەرسە بارمۇ؟.... ئاللادىن قورقۇپ باقتىڭىزمۇ؟ سىز جوھۇتمۇ ياكى ......؟! ھارۇن تېتىرگەن پۇتلىرنى ئاران يۆتكەپ، كوچا سەرسانلىرىدەك يۇرۇپ كەتتى. مەنبە: قەلىمىم 2012-يىلى مارت - ئۈرۈمچى

zapar008

	ئەسەرنىڭ مەزمۇنى، تەربىيىۋى ئەھمىيىتى ياخشى بولغاچقا كۆچۇرۇپ ساقلاپ قويغان، ئاپتۇرنىڭ مۇشۇنداق ياخشى ئەسەرنى يېزىپ بىزنى ئوقۇش ئىمكانىيىتىگە ئىگە قىلغانلىقىغا كۆپ رەھمەت.

royharry

	ئەسەردىكى گۇلىلار ئەمەلىيەتتە پۇل ئۈچۈن ھەممە نىمىسىنى ساتىدىغان،ئىتقاتسىز ،ۋىجدانسىز،دىنىي روھىي ئەمەس مىلللى ئىشەنچىسىمۇ ئۆلگەن يىڭى زاماننىڭ داشقاللىرى !بۇندا گۇلىلار تىخى بىر كاپىرنى مۇسۇلمان قىلىمەن دەپ كۈچەپ كەتكىنىنى كۆرۈپ باقمىدىم!بۇلار ئۇيغۇرلارغا چۈشكەن ئاھانەت!زىيانلىق مىتە قۇرۇت!!ئۇلا بىزدىن ئەمەس!!!

kalgin

	ئىسىل بىر ماقالە ئىكەن   .  ساقلىۋالدىم    . بۇ يازمىنى يوللىغان  قېرىندىشىمغا  تەشەككۇرلەر بولسۇن

nazina0996

	ياخشى ئەسەركەن!

yaprah555

	تەربىيىۋى ئەھمىيتى چوڭكەن،ھازىر باللىرىنى خەنگە بىرىپ بىر جۇملىمۇ ئۇيغۇرچە گەپ قىللالمايدىغان ئاتا -ئانىلار ئوقىسا بولغىدەك،ئەسەردىكى قىزدا گۇنا يوق.بولۇپمۇ گۇنا ئانىدا.

imildulkini

	بۇ بىر خىيالى  تەسەۋۇر  ھىكايىكەن.منىڭ  بىلىشمچە  بەزى خەنزۇلار  ؟ۇيخۇردىن  خۇتۇن ئىلىپ  ۋاقتىنچە  مۇسۇلمان بۇلۇپ،  ۋاقتى  كەلگەندە ئۆزلىگگە قايتدۇ.يەنە  ھەر مىللەت  ئۆزىدىن  ئۆيلەنگەن  ياخشى،خەنزۇ مىلللىتى  بىلەن بىزنىڭ  ئۆرپى-ئادەت،  يىمەك-ئىچمەكتە  ئاسمان-زىمىن  پەرىق  بار،  بىردەملىك  ھىسىياتقا  بىرىلمەيلى،

musajan041

	يەنە  ھەر مىللەت  ئۆزىدىن  ئۆيلەنگەن  ياخشى،خەنزۇ مىلللىتى  بىلەن بىزنىڭ  ئۆرپى-ئادەت،  يىمەك-ئىچمەكتە  ئاسمان-زىمىن  پەرىق  بار،  بىردەملىك  ھىسىياتقا  بىرىلمەيلى، ........................................................................................................ يۇقارقى قېرىندىشىمىزنىڭ پىكىرىگە قوشۇلىمەن .بىردەملىك ھىسىياتقا بىرىلمىگەن ياخشى،ئازىراق ھاياجانغا بىرىلىپ ئىش قىلىش ياخشى ئاقىۋەت ئېلىپ كەلمەيدۇ.بۇ نىكاھ ئىشىغا چاقچاق قىلغىلى بولمايدۇ .ئەڭ ياخشىسى يىراقنىراق ئويلاپ بىر قارارغا كەلگۈلۈك!

seviyourum

	ئاللاھ  ئەممىمىزنىڭ  كۆڭلىگە ئىنساپ  بەرسۇن ... ئىنشائاللا

omak13140

	ماڭا بۇ ئىشلار بىر توقۇلمىدەك تۇيۇلدى دىسە ...........