سىزئەقىل - پاراسىتىڭىزنى قانچىلىك ئىشلىتىۋاتىسىز
بىز ئنساللارنىڭ ھايۋانلار بىلەن سېلىشتۇرغاندىكى ئەڭ چوڭ پەرقىمىز بولسا،ئاڭلىق،ئەقىل-پاراسەتلىك بولغىنىمىزدا.ئۇنداقتا سىز ئەقىل-پاراسىتىڭىزنى قانچىلىك ئىشلىتىۋاتىسىز ؟قانچىلىك پايدىلىنىۋاتىسىز؟
بەلكىم سىز بۇ سوئاللارغا يۈزەكىلا جاۋاپ بېرىشىڭىز،ياكى ناھايىتى ئەتراپلىق جاۋاپ بېرىشىڭىز مۇمكىن. ئەمىلىيەتتە بىزنىڭ كاللا ئشلىتىشىمىز يوقدىيەرلىك، خالاس.شۇنچە داڭلىق ئالىم ،ئىجادىيەتچىنىڭ ،ئەقىل-پاراسىتىمۇ 10 پىرسەنت ئشلىگەن يەردە ،بىزنىڭكىدىن قانداقمۇ ئېغىز ئاچقىلى بولسۇن؟!
سىزنىڭچە شۇ ئالىملىرىمىزنىڭ،شۇ ئىجادىيەتچىللىرىمىزنىڭ،شۇمەشھۇر يازغۇچىللىرىمىزنىڭ ئالاھىدەئىقتىدارى بارمىدۇ؟ئۇلارنى تەڭرى ئالاھىدە ياراتقانمىدۇ؟...
مىنىڭچە بۇ قاراش خاتا،پەقەت سىزنىڭ ھەممىلا يېرىڭىز بىجىرىم بولىدىكەن،شۇلاردابولغان ئىقتىدار،تەپەككۇر،ئەقىل-پاراسەت،سىزدىمۇ بۇلىدۇ ،ئەلۋەتتە. سىز پەقەت ئۆزىڭىزدىكى شۇ قابىلىيەتنى تونىيالىسىڭىز ،شۇنى ئىشلىتىشنى بىلسىڭىز،تىرىشچانلىق كۆرسەتسىڭىز،ئەقىل- پاراسەت سىزنىمۇ ئاشۇ ئۇلۇغلىرىمىزدەك كۆككە كۆتۇرگەن بولاتتى.
ئۇنداق بولسا ،ئەقىل-پاراسەتنى قانداق ئىشلىتىمىز؟ئۇنى ئىشلىتىش شۇنچە ئوڭايمۇ؟
ياق ،ياق،ئۇنى ئىشلىتىشمۇ،ئۇنچە ئوڭاي ئىش ئەمەس. ئاددى بولغان بولسا،دۇنيادىكى ھەممىلاكىشى ئالىم،تەتقىقاتچى،ئىنژىنىر، دوكتۇر، بوپكەتمەسمىدى؟ئۇ بىزدىن ئېغىر ئەقلى ئەمگەك تەلەپ قىلىدۇ،ھەم بىدىن شەيئلەرگەبولغان سەزگۇرلۇك،ئىنچىكىلىك ،ئىزدىنىشچانلىق روھى،ۋە شۇنداقلا جاپاغا چىداش روھىنىمۇ تەلەپ قىلىدۇ.
بوۋام ماڭا مۇنداق بىرھىكايىنى سۆزلەپ بەرگەن ئىدى؛
بۇرۇن بىر پادىشاھنىڭ بىر جۇپ قوشكىزەك ئوغلى بولغان ئىكەن.بىركۇنى ۋەزىر پادىشاھقا ،خەلىقنىڭ بەزىبىر قارنىيەت ئەمەلدارلار سەۋەپلىك، ئېغىر كۈنلەرگە قالغانلىقىنى، تىزدىن بىرئادەم تېپىپ ،خەلىق ئارسىغا ئەۋەتىپ ،تىڭتىڭلاپ بېقىشى توغرىسىدا تەكلىپ بېرىپتۇ.پادىشاھ ئۇيان ئويلۇنۇپ،بۇيان ئويلۇنۇپ،ئاخىرى قوشكىزەك باللىرىنى مۇۋاپىق كۆرۇپتۇ.ۋەئۇلارغا ،بۇ ئىشنى ھەل قىلىدىغان ياخشى ئامال تېپىپ كەلسە،شۇنى ئۆزىنىڭ ۋارىسى قىلىدىغانلىقىنى ئېيتىپتۇ.بالىلارمۇ قوشۇلۇپ ،يولغا چىقىپتۇ.
ئۇلارنىڭ بۇ تېخى تۇنجى سەپرى بولغاچقا، بىر بىرىدىن زادىلا ئايرىلماي مېڭىپتۇ.ئنىسى كوچىدا بولىۋاتقان ،كىچىك ئىشلاردىن تارتىپ ،ئالاھىدە كۈزۈتۈپ مېڭىپتۇ،ئاكىسى بولساچوڭ ئىشلارغىلا كۆڭۈل بۆلۈپ ،كىچىك ئىشلار بىلان كارى بولماپتۇ.
ئاخىرى تەشكۈرۈش خىزمىتى ئاخىرلىشىپ ،ئۇلار ئوردىغا قايتىپتۇ.ۋە بىر پارچىدىن دوكىلات يېزىپ، ئەتىسى پادىشھنىڭ ھوزۇرىغا كىرىپتى.كىچىك ئوغلىنىڭ يازغانلىرى ،خاننى قايىل قىپتۇ،لىكىن چوڭ ئوغلىنىڭ بەكلا يۈزەكى بولۇپ قاپتۇ. شۇنىڭبىلەن خان ۋارىسلىق ئورۇننى كىچىك ئوغلىغا بېرىپتۇ. ئاكىسى ھەيران بولۇپ سوراپتۇ؛
ــــ ئىنىم ، بىز بۇ بىر ئايلىق ساياھەت چەريانىدا زادىلا ئايرىلمىغان تۇرساق ،سىنىڭ ھىسقىلغىنىڭ قانداق قىلىپ مىنىڭكىدىن ياخشى چىقتى ؟،ـــــ دەپتۇ.ئىنىسى؛
بۇ پەقەت مىنىڭ ئىشلارغابەك ئىنچىكە قارىغىنىمدا ،خەلىق ئاممىسىغا چوڭقۇر چۆكۇپ ،يۇزبەرگەن ئىشلار ئۇستىدە كۆپ مۇلاھىزە يۇرگۇزگەنلىكىمدە،ــــ دەپتۇ.
دىمەك ئادەم،ئەقىل پاراسەت ئىشلىتىشكە ماھىر،ئەستايىدىل، ئىنچىكە ،تىرىشچان بولىدىكەن،ئۇ كىشى باشقىلارنىڭكىگە ئوخشاش بىر ئىشتىن،باشقىلارغا قارىغاندا ئالاھىدە بولغان يەكۈن چىقىرالايدۇ،كۆزلىگەن نىشانىغا يىتەلەيدۇ.شۇڭا دوسلار ئەقىل- پاراسىتىمىزنى ئىشلىتىپ تۇرايلى،ھەرگىزمۇ ئەقىل- پاراسەتنىڭ ئاچقۇچىنى داتلاشتۇرۇپ قويمايلى.ئەقىل پاراسەت ئىشكىمىزنى مەڭگۈلۈك قۇلۇپلىۋەتمەيلى.بىز تىرىشىدىكەنمىز،ئەقىل -پاراسىتىمىزنى ئشلىتىدىكەنمىز،بىزمۇ تارىخ ئاسمىنىدىكى چاقنىغان يۇلتۇز بولالايمىز.
ئاپتۇرى ھەققىدە[مەن ،ئاتۇش شەھرىدىكى تۇلۇق ئوتتۇرا ئوقۇغۇچىسى ،مۇنىرە.ئابدىكىرىم بولىمەن.بۇ مىنىڭ تۇنجى ئەسىرىم ئىدى .شۇڭا بارلق ئاكا-ھەدىللىرمنىڭ،تەكلىپ بېرىشىنى سورايمەن.]