قاسىم سىدىق: يەر شارىنىڭ ئېغىرلىقى بارمۇ؟

ziya

    كىلاسسىك فىزىكىدا ئېغىرلىقنى تارتىش كۈچى سەۋەبىدىن كېلىپ چىققان مىقدار دەپ قارايدۇ. مەن بۇ گەپتىن دائىم گاڭگىراپ قالىمەن. چۈنكى، بىز يەر شارىدىن قانداقلا بىر جىسىمنى ئالايلى ئۇنىڭ يەنىلا ئېغىرلىغى بار بولۇپ چىقىدۇ. مەيلى چوڭقۇر كان ئاستىدا بولسۇن ئوخشاشلا بۇنداق ئېغىرلىقنى ئۇچرۇتۇمىز. شۇنىڭ بىلەن مەن يەر شارى ئېغىرلىغى بار جىسىملارنىڭ جەمگاھىكەن، يەر شارىنىڭمۇ ئېغىرلىغى بار ئىكەن دىگەن قاراشقا مايىل بولۇپ قالدىم. لىكىن بۇ  مايىللىقنىڭ بېرىپ تاقىشىدىغىنى تارتىش كۈچى نەزەريىسى بولۇپ يەر شارى ئۆزىنىڭمۇ ئېغىرلىغى بار بولسا بۇھال تارتىش كۈچى نەزەريىسىگە پايدىسىز يەكۈنلەرنى كەلتۈرۆپ چىقىرىدۇ. يەنى بۇھالدا  ئېغىرلىق  راستىنلا تارتىش كۈچى بىلەن ئالاقىسى بولمىغان، جىسىم ئۆزىگە خاس مىقدار بولۇپ قالىدۇ. تورداش، بۇ تېما گەرچە ھەجىم جەھەتتىن كىچىك بولسىمۇ، لىكىن مۇھاكىمىگە سونۇلغان مەسىلىنىڭ ۋەزنى ئېغىر. شۇڭا ئاكتىپ پىكىر قاتناشتۇرۇشىڭىزنى ئۈمىت قىلىمەن. قېنى ئېيتىڭا،يەر شارىنىڭ ئۆزىنىڭ ئېغىرلىغى بارمۇ-يوق؟

重量_百度百科

2016.7.18

ziya

ھەجىملىك ئېغىرلىق
体积重量_百度百科

_________________

ئىنكاسلىرىمدىن تەرمە:

ئېغىرلىق جىسىم ئۆزىگە خاس مىقدارلىغى مۇئەييەنلەشسە بۇ ھالدا بىز شەكىل نەزەريىسى خارەكتىرلىك ئېغىرلىق كۈچى ئۇقۇمىنى تۇرغۇزساق بولىدۇ.دۇنيا ئۆلچەم تەشكىلاتنىڭ ماسسا بىلەن ئېغىرلىقنى بىر مەسىلە دەپ بېكىتكەنلىگى بىز ئۈچۈن ئالاھىدە ئەھمىيەتلىك ئىگە.

جىسىم ئۆزىدىكى ئېغىرلىقنىڭ يۆنىلىشى جىسىمنىڭ ھەركەت يۆنىلىشى بىلەن بىردەك.بۇ نۇقتىدا تۇرۇپ مۇلاھېزە ئېلىپ بارغاندا بەزى مەسىلىلەر ئايدىڭلىشىدۇ.ئالەم بوشلىغىدا جىسىمنىڭ ئېغىرلىغى بولمايدۇ،يەر شارىنىڭ ئېغىرلىغى بولمايدۇ،دېيىشلەر ئۇلار ئالەم بوشلۇغىدا ھەركەت قىلمايدۇ،ھەركىتىنىڭ يۈنىلىشى بولمايدۇ،دىگەنگە ئوخشاش گەپ.بۇنداق گەپلەر قانداقمۇ پۇت تىرەپ تۇرالىسۇن؟!

دىمەكچىمەنكى،يەر شارى ئۆستىدىكى تارازا،تارازا ئۈستىدىكى جىسىم قاتارلىقلارنىڭ ھەممىسى يەر شارى بىلەن بىرلىكتە ھەركەت قىلىۋاتقان بولىدۇ.مۇشۇمەنزىرىدە جىسىمنىڭ ئېغىرلىغى ،تېخىمۇ دادىلراق ئېيىتقاندا جىسىمنىڭ ھەركىتى تۆۋەنگىمۇ قارىغان بولىدۇ.مۇبادا تۆۋەنگە قارىغان ھەركەت يۆنىلىشى بولمىسا جىسىم تارازىغا بىسىم چۈشۈرمىگەن بولاتتى.

يەر شارىنىڭ ئېغىرلىغى يوق،دەپ قارالسا ئۇنىڭ ئېغىرلىغى بار جىسىملارنىڭ يىغىندىسى ئىكەنلىگىدىن ئىبارەت بۇ بىر پاكىت ئىنكار قىلىنىدۇ.ئېغىرلىغى بار دەپ قارالسا ئېغىرلىقنىڭ جىسىم ئۆزىگە خاس مىقدارئىكەنلىگى مۇئەييەنلىشىپ تارتىش كۈچى ئىدىيىسى ئىنكار قىلىنىدۇ.

يەر شارى ئۈستىدە ئوخشاش بىر ئورۇندا ئوخشاش بىر جىسىمنىڭ ماسسىسى بىلەن ئېغىرلىغىنى(نىيوتۇن)ئۆلچەپ بىر ماسسا-ئېغىرلىق مۇناسىۋەت باغلىنىشىنى بېكىتىۋالغىلى بولىدۇ.بۇ جىسىمنىڭ ھەجىمى يەنە بۇمۇناسىۋەتكە باغلىنىدۇ.بۇ جىسىم يەر يۈزىدە يەنىلا يەر شارى بىلەن ھەركەتكە قاتنىشىۋاتقان بولىدۇ،مېنىڭ بۇ تۆتى بىر-بىرىدىن ئايرىلالمايدۇ،دېيىشىمدىكى سەۋەپ شۇ.

يەردىن بىر نەرسىنى كۆتەرسىڭىز ھەجىمى،ماسسىسى،ئېغىرلىغىنى قوشۇپ كۆتىرەمسىز ياكى ئۇلارنىڭ ئىچىدىكى بىرەرسىنى يەردە قالدۇرۇپ قويۇپ قالغانلىرىنىلا كۆتىرەمسىز؟

ماددىنى كۆزدە تۇتقاندا، ئالەم - ئېغىرلىغى بار تەركىپلىگۆچىلەرنىڭ جەمگاھى.ئالەم ئۆزىنىڭمۇ  ئېغىرلىغى بار.4نىڭ بىرلىگىنى،يەنى ئېغىرلىق،ماسسا،ھەجىم ۋەھەركەتنىڭ بىر-بىرىدىن ئايرىلالمايدىغانلىغىنى كۆزدە تۇتقاندا تېخىمۇ شۇنداق.بىز بىر جىسىمنى يەردىن كۆتۆرۈپ ئالساق شۇ تۆت مىقدارنى بىرگە كۆتۆرۈپ ئالغان بولىمىز. كۆتەرگەندە يەردىكىسىگە قارىغاندا  پەقەت يۆنىلىشى ئۆزگىرىدۇ.ئالەمنىڭ كېڭىيىشىنى مۇئەييەن مەنىدە ئەشۇ يەردىن كۆتۆرۈپ ئېلىنغان جىسىمغا ئوخشۇتۇشقا ،تېخىمۇ توغرىراغى ئىلاستىك قاڭقىغان جىسىمغا ئوخشۇتۇشقا بولىدۇ.


تارازا،ئۆلچەم قوراللىرىنى بىز ئادەتتە تارازا ئۈستىدىكى ئۆلچەنگۈچى جىسىمنىڭ ئالاقىدار مىقدارلىرىنى ئۆلچەيدۇ،دەپ قارايمىز.ھالبۇكى تارتىش كۈچى ئىدىيىسى جىسىمنىڭ ئېغىرلىقنى جىسىم ئۆزىدىكى مىقدار ئەمەس،بەلكى،يەر شارىنىڭ تارتىش كۈچىنىڭ مىقدارى دەپ قارايدۇ.بۇ بىر غەلىتە ئۆلچەم مەنتىقىسى...... بۇ ھەقتە چوڭقۇر مۇھاكىمە ئېلىپ بېرىشقا ئەرزىيدۇ.

يەر شارىنىڭ ئۈستىگە شۇنداق چوڭ بىر تارازىنى قويايلىكى،تارازا ئۈستىگە يەنە بىر ئوخشاش يەر شارىنى دەسسەتكىلى بولسۇن.ئەمدى تارازا كۆرسەتكەن مىقدار قايسىنىڭ ئېغىرلىغى  ھېساپلىنىدۇ.ياكى بۇ تارازا 0نى كۆرسىتەمدۇ؟....

مەركەزگە ئىنتىلگۆچى كۈچ  يۆنىلىشى بىلەن 29-تېئورېمىچە ئېغىش يۆلىنىشى ئوخشايدۇ.29-تېئورېما مەركەزگە ئىنتىلگۆچى كۈچ قاتارلىق بارلىق بۇلۇڭلۇق ھەركەتلەرنىڭ  ھەقىقى سەۋەبىنى ۋە كونكىرىتلىغىنى ئېچىپ بېرىدۇ.مەركەزگە ئىنتىلگۆچى كۈچ تارتىش كۈچىنىڭ ئىپادىسى دەپ قارىلىپ كەلگەن.ئېغىرلىقنىڭ 29-تېئورېمىچە ئېغىشنىڭ مەھسۇلى ئىكەنلىگىنى،تارتىش كۈچىنىڭ ماھىيتى 29-تېئورېمىچە ئېغىش ئىكەنلىگىنى تەشەببۇس قىلىمەن.

______________

人造重力_百度百科

人造重力装置_百度百科

Artificial gravity - Wikipedia, the free encyclopedia

ziya

• ئېغىرلىق كۈچ ۋە ئىلمىي ئىزدىنىش
  

__________________

ئىنكاسلىرىمدىن تەرمە:

مەن ئېغىرلىق بىسىم كۈچىنىڭ يۆنىلىشى ئىككى دەپ قارايمەن.بىرى كىلاسسىك تارتىش كۈچى نەزەريىلىرىدە قەيىت قىلىنغان ئېغىرلىق كۈچ تېزلىنىشى يۆنىلىشى بىلەن ئوخشاش بولغان بىر يۆنىلىش.يەنە بىرى  ئوربىتىدىكى ھەركەت يۆنىلىشى.ھەر ئىككىسى تېزلىنىشچان ھەركەت.ھەرئىككىسى تارازىغا بىسىم چۈشۈرىدۇ.
يەنە شۇنى سەمىڭلارغا سالىمەنكى،سىلەر بۇنىڭ بىرىنىلا ئېتراپ قىلساڭلار يەنە بىرىنىمۇ ئېتراپ قىلىشقا مەجبۇر بولىسىلەر.ئىشەنمىسەڭلار مۇنازىرىلىشىپ سىناپ بېقىڭلار.

مەن تەبىئەت دۇنياسىدا تۈز سىزىقلىق تەكشى ھەركەت مەۋجۈت ئەمەس،دەپ تەشەببۇس قىلىپ كەلدىم.بۇھالدا تەبىئەت دۇنياسىدىكى بارلىق ھەركەتلەر تېزلىنىشچان ھەركەت بولىدۇ.ئالەمدە تېزلىنىشچان ھەركەت قىلمايدىغان جىسىم يوق.بۇنداق ئىكەن ئالەمنىڭ ھەرقانداق يېرىدە جىسىمنىڭ ئېغىرلىغى 0بولمايدۇ.چۈنكى، جىسىمنىڭ ئېغىرلىغىنى ئۇنىڭ تېزلىنىشى بەلگىلەيدۇ.

بىز يەردە ئېغىرلىقنىڭ مىقدارىنى تېزلىنىشچان ھەركەت ئارقىلىق بەلگىلىگەن ئىكەنمىز،ئالەم بوشلىغىدىمۇ جىسىمنىڭ تېزلىنىشچان ھەركىتى-بار-يوقلىغىغا قاراپ ئاندىن ئالەم بوشلۇغىدىمۇ بۇ جىسىمنىڭ ئېغىرلىغى بار-يوقلىغىغا ھۆكۈم قىلىشىمىز كىرەك.ئۇنداق قىلمىغاندا قوش ئۆلچەم قوللانغان بولۇپ قالىمىز.

putin

بۇ سۇئالغا پەرەز ۋە يەكۈن ،خۇلاسە خاراكتىرلىق جاۋابلارنى بىرىش مۇمكىن :
پەرەز :بىز ئادەتتە يەرشارىدا ئىغىرلىق كۈچى بار ،دەپ قاراپ ،ئىغىرلىق ماسسا بىرلىكىنى تۇرغۇزدۇق .شۇنىڭ بىلەن ھەرقانداق نەرسىنىڭ ئىغىرلىقىنى ئۆلچەم چىقتۇق .ئالەمگە نىسبەتەن يەرشارىنىڭ ماسسا ئىغىرلىقىنى ئۆلچەشنىڭ ھاجىتى يوق .چۈنكى ،يەرشارى ئالەم بوشۇلۇقىدا ئىغىرلىق يوقاتقان ھالدا لەيلىمە ھەرىكەت قىلىدۇ .يەرشارىدىكى ماسسىسى 60كىلو بولغان جىسىم ئاي شارىدا مۇشۇ ماسسىسىنى ساقلاپ قالالمايدۇ .
يەكۈن ۋە خۇلاسە خاراكتىرلىق جاۋابلارنىڭ ئىلمىيلىكى ئىغىر بولغاچقا تىيىز جاۋابلار بىلەن بىلەرمەنلىك قىلىشنىڭ ھاجىتى يوق .بۇنىڭغا ،كەسپىي بىلىمى مول قىرىنداشلارىمىزنىڭ جاۋابلىرىنى ساقلايمەن ...

ziya

putin يوللىغان ۋاقتى  2016-7-18 10:43
بۇ سۇئالغا پەرەز ۋە يەكۈن ،خۇلاسە خاراكتىرلىق جاۋابلا ...

سىز يەر شارىنىڭ ئېغىرلىغىنى ئويلۇشۇشنىڭ ھاجىتى يوق دىمەكچىمۇ ياكى يەر شارىنىڭ ئېغىرلىغى زادىلا يوق،دىمەكچىمۇ؟

emc2

ئەپەندىم ماسسا بىلەن ئېغىرلىقنىڭ پەرقىنى ئايرىيالىدىڭىزمۇ؟

ئىككىسىنىڭ پەرقىنى ئايرىپ ئاندىن تېما يازسىڭىزمۇ كېچىكمەيتىڭىز.
بالدۇر يېزىپ قويۇپسىز بۇ تېمىنى.

ziya

emc2 يوللىغان ۋاقتى  2016-7-18 11:14
ئەپەندىم ماسسا بىلەن ئېغىرلىقنىڭ پەرقىنى ئايرىيالىدى ...

ئەپەندىم ماسسا بىلەن ئېغىرلىقنىڭ پەرقى ۋە ئوخشاشلىقلىغى ھەققىدە يازمىلار ئاز ئەمەس.سىز تېمىدىكى سوئالغا بېۋاستە جاۋاپ بېرىپ بېقىڭا:يەر شارىنىڭ ئېغىرلىغى بارمۇ-يوق؟ يۇق دەپ قارىسىڭىز ئاساسىڭىز نىمە؟

emc2

ziya يوللىغان ۋاقتى  2016-7-18 11:17
ئەپەندىم ماسسا بىلەن ئېغىرلىقنىڭ پەرقى ۋە ئوخشاشلىقل ...

يەر شارىنىڭ ماسسىسى بار.
يەرشاررى ئالەم بوشلۇقىدا ئېغىرلىقنى يوقانقان ھالەتتە لەيلەپ تۇرىۋاتىدۇ.