ئاتموسفىرانىڭ يەرشارىغا بولغان بىسىم كۇچى
ئابلىمىت تۇرسۇن
ئاتموسفىرانىڭ بىسىمى بارلىقى ھەممەيلەنگە مەلۇم. بۇنى داڭلىق (ماگدېبۇرگ يېرىم شار) تەجىربىسى ئارقىلىق ئسپاتلاشقا بولىدۇ.مەسىلەن : بىر كۇۋادىرات سانتىمىتىر يۇزگەچۇشىدىغان ئاتموسفىرا بىسىم كۇچى ، بىر كىلوگىرام كىلىدىغان جىسىمنىڭ ئېغىرلىقىغاتەڭ. پۇتۇن يەرشارىنى بىر سىسىتىما ، پۇتۇن ئاتموسفىرانى بىر سىسىتىما قىلىپ تەتقىق قىلغاندا ، ئاتموسفىرانىڭ بىسىمىنى ھەرگىز كىچىك چاغلاشقا بولمايدۇ.بىز يەرشارىنى بىر سىسىتىما ، ئاتموسفىرانى بىر سىستىمادەپ قارىغىنىمىزدا ،يەرشارىنىڭ ئوقىدا ئايلىنىش ھەرىكىتى ۋە ئوربىتا سىزىقلىق ھەرىكىتىنى نەزەردىن ساقىت قىلىشقا بولمايدۇ، ماس ھالدا ئاتموسفىرانىڭ يەرشارىغا ئەگىشىپ قىلىدىغان بۇ ئىككى خىل ھەرىكىتىنى تەتقىق قىلىشىمىز كىرەك. بىزنىڭ تەتقىق قىلدىغىنىمىز ئاتموسفىرانىڭ يەرشارىغا بولغان تەسىرى بولغاچقا ، ئاساسلىق قىلىپ ئاتموسفىرانىڭ مۇشۇئىككى ھەرىكىتىدىن تۇتۇش قىلساق بولىدۇ. ھەممىمىزگە مەلۇم ئاتموسغىرا بولسا ئاقار جىسىم (گازلار ) .شۇڭا ئاقار جىسىملارنى برنولىي قانۇنى ئارقىلىق مىقدارلىق ئانالىز قىلالايمىز. برنولىي تەڭلىمىسى بولسا ئېنىرگىيەنىڭ ساقلىنىش قانۇنىدىن كەلتۇرۇپ چىقىرىلغان. مەن برنولىينىڭ تەڭلىمىسىدىن پايدىلىنىپ ، مىقدارلىق ھىسابلاش ئىلىپ بارىمەن.ئاتموسفىرا شار شەكىللىك يەرشارىنى تەكشى قاپلاپ تۇرىدۇ. يەرشارىنىڭ تەسكەي ۋە كۇنگەي تەرىپىدىن سىممىتىرىك ئىككى نوقتىنى ئىلىپ ، ئاندىن يەرشارىنىڭ تەسكەي ۋە كۇنگەي يۇزىدىكى بىسىم كۇچى پەرقىنى ھىسابلاپ چىقىمەن.تۆۋەندىكى رەسىمدىكىدەك:
ۋە نوقتا ئوخشاش ئىگىزلىكتە: شۇڭا
ئىپادىدىكى  ۋە لار بولساa ۋە b نوقتىلاردىكى ئاتموسفىرانىڭ ئومومىي سىزىقلىق تىزلىكى (ئوقىدا ئايلىنىش سىزىقلىق تىزلىكى ۋە ئوربىيتا سىزىقلىق تىزلىكىنىڭ يىغىندىسى).
بىسىم بىلەن كۇچنىڭ مۇناسىۋىتى:
بۇ كۇچنىڭ يۆنىلىشى كۇنگەي تەرەپتىن تەسكەي تەرەپكە قارتىلغان بولىدۇ. يەنى قوياش يەرشارى ئوتتۇرسىدىكى ئالەملىك تارتىش كۇچىنىڭ يۆنىلىشىگە قارشى يۆنىلىشتە بولىدۇ.
شەرقىي شىمال پىداگوگىكا ئۇنۋىرسىتىتى ئوقوغۇچىسى: ئابلىمىت تۇرسۇن
2015-يىلى 11- ئاينىڭ 22-كۇنى
|