ئۇيغۇر تارىخشۇناسلىقى ھەققىدە قىسقىچە چۈشەنچە

ahmatjantarimi

   بىزدە ھازىرغىچە مۇشۇ «تارىخ ئىلمى ھەققىدە ئومۇمىي بايان » دېگەن كىتابتىن باشقا تارىخ ئىلمىي نەزەرىيەسىگە ئائىت باشقا كىتاپ نەشىردىن چىقمىدى. دەرۋەقە ، بۇ كىتابنىڭ نەشىردىن چىققىنىغا 20 يىل بولدى. ۋاقىت جەھەتتىن ئېيتقاندا كونىراپ قالدى دېيىشكە بولىدۇ. ئەمما ،مەن  ئۈزۈمنىڭ ئىمكانىيىتىم ياربەرگەن ۋە پايدىلىنالايدىغان دائىرىدە تارىخ ئىلمى نەزەرىيەسىگە ئائىت باشقا كىتابلارنىمۇ كۆرۈپ باقتىم ، ئۇلاردىكى مەن كىتابىمدا پايدىلانغان نەزەرىيەۋى قاراشلار مۇشۇ كىتابتىكىدىن كۆپ پەرىقلەنمەيدىكەن، يەنە كېلىپ «تارىخ ئىلمى ھەققىدە ئومۇمىي بايان »دېگەن بۇ كىتاب كۆپچىلىك تەرىپىدىن يېزىلغان كىتاپ بولغاچقا ، ئايرىم ئاپتۇرلار تەرىپىدىن يېزىلغان كىتابلارغا قارىغاندا مۇكەممەلرەك دەپ قارىدىم. تەتقىقاتتا ئەلۋەتتە ئىمكانىيەت يار بەرسىلا ئەڭ يېڭى ماتېرىياللاردىن پايدىلىنىش كېرەك. ئەمما بەزى نەزەرىيەۋى قاراشلار ئاسانلىقچە ئۆزگەرمەيدۇ، تاكى شۇنى دەلىل بىلەن ئاغدۇرۇۋېتىدىغان يېڭى نەزەرىيەۋى قاراش ئوتتۇرىغا چىققۇچە. ئەگەر شۇنداق قاراشنى قاچان بايقىسام ھەم توغرا دەپ قارىسام، ئەلۋەتتە ئەسەرلىرىمدە شۇنى قوللىنىمەن.  شۇنىسى ئېنىقكى ، مەن تارىخ ئىلمى نەزەرىيەسى ھەققىدىكى ئەڭ يېڭى قاراشلارنىڭ ھەممىسى بىلەن تېخى تولۇق ئۇچرىشىپ بولالمىدىم، شۇنىڭ ئۈچۈن داۋاملىق ئىزدىنىۋاتىمەن. پىكرىڭىزگە تەشەككۈر.

elxatrahim

ahmatjantarimi يوللىغان ۋاقتى  2015-1-12 18:07
بىزدە ھازىرغىچە مۇشۇ «تارىخ ئىلمى ھەققىدە ئومۇمىي با ...

مېنىڭچە بىزدە مۇكەممەل تارىخ تەتقىقات مېتودى بولۇشى كېرەك.بولمىسا تەتقىقاتىمىز ئىلىمىي ئىزغا چۈشەلمەيدۇ.

ahmatjantarimi

    مېنىڭچە ھەممىدىن مۇھىمى توغرا يېتەكچى ئىدىيە، ئەگەر تەتقىقاتتا يېتەكچى ئىدىيە توغرا بولمىسا، ئەينى بىر تارىخىي پاكىتتىن ھەركىم ئۆز مەپكۈرىسىگە خاس يەكۈن چىقىرىدۇ.
    6-قەۋەتتىكى ئىنكاستا توغرا ئېيتىلغان:«ئاكادېمىك ئۇسلۇبى بويىچە يازسا ئەڭ ئىلمىي بولىدۇ. تارىخنى تەرەپسىز بايان قىلىسىز ، ھېسسىيات قوشمايسىز، مىللىتىڭىزنى ھەرقانچە سۆيسىڭىزمۇ ھەرقانداق تارىخىي ۋەقەگە نىسبەتەن بىرلا مەنبەدىن ئەمەس كۆپلىگەن مەنبەلەردىن پاكىت ئىزدەيسىز. ئۆزىڭىزنىڭكىدىن باشقا ھەرقانداق گەپنىڭ مەنبەسى بولۇش كېرەك. بىر تەرەپلىمە مەنبەئە بىلەن چەكلىنىپ قالسىڭىز يازغىنىڭىز ھەرقانچە پاساھەتلىك بولسىمۇ قىممىتى بولمايدۇ.»بۇنى ناھايىتى ئىخچام مېتود دېيىشكە بولىدۇ.

eltabir9

ahmatjantarimi يوللىغان ۋاقتى  2015-1-13 12:35
مېنىڭچە ھەممىدىن مۇھىمى توغرا يېتەكچى ئىدىيە، ئەگەر ...

ئەسسالامۇئەلەيكۇم ئۇستازلار،سوئال سورسام ئەيىپكە بۇيرىمىغايسىلەر
1.ياغما قەبىلە ئىسمىنى ،ياغمانلار ئەڭ ئاخىردا نايمانلار غا تەڭ قىلىشنىڭ مۈمكىنلىكى بارمۇ؟
2.ياغلاقارلارنى جالايىرلار غا ئايلاندۇرۇشنىڭ چۇ؟
3.نايمان،جالايىر،كىرەي دىگەن قەبىلىلەر تۈركى قەبىلىلەرگە تەۋەمۇ؟
4.باشتا توققۇزئوغۇزنامى بىلەن ئاتالغان قەبىلنىڭ كىيىن سەككىزئوغۇزلار دەپ ئاتالغىندەك خاتىرە بارمۇ، ۋەيا شۇنداق دىيىش مۇمكىنچىلىكى بارمۇ؟يەنە نايمانلارنى سەككىزئوغۇزلار دەپ چۈشەندۇرۇشنىڭ ئاساسى بارمىدۇ؟
5.ھازىرقى ئۇيغۇرلار بىلەن قەدىمكى ئۇيغۇرلارنىڭ ئەجدات ئەۋلات باغلىنىشى بەكلا ئاجىز باغلىنىشتىمۇ؟

ahmatjantarimi

    ئاۋال، يۇقىرىقىدەك قاراشلارغا كېلىشىڭىزنىڭ سەۋەبىنى سۆزلەپ باقسىڭىز، شۇنداقتا مۇھاكىمە قىلىش قولايلىقراق بولىدۇ. بۇ توغرىدا خۇا تاۋ ئەپەندىنىڭ «8-10-ئەسىرلەردىكى غەربىي يۇرت تارىخى ھەققىدە تەتقىقات »دېگەن كىتابىدا خەنزۇچە، ئەرەپچە-پارسچە ۋە ۋە قەدىمقى تۈركچە-ئۇيغۇرچە مەنبەلەرنى نەقىل كەلتۈرۈپ ئوتتۇرىغا قويغان بايانلىرى بار. بۇ كىتاب 10 يىللار بۇرۇن ئۇيغۇرچە نەشىر قىلىنغان، قاراپ بېقىڭ.

elxatrahim

ahmatjantarimi يوللىغان ۋاقتى  2015-1-13 19:19
ئاۋال، يۇقىرىقىدەك قاراشلارغا كېلىشىڭىزنىڭ سەۋەبىن ...

سىز ئىنكاسنى نەقىل ئىلىپ يازسىڭىز.بولمىسا بىزگە يازغان ئىنكاسنى كۆرەلمەيمىزكەن.

elxatrahim

ahmatjantarimi يوللىغان ۋاقتى  2015-1-13 12:35
مېنىڭچە ھەممىدىن مۇھىمى توغرا يېتەكچى ئىدىيە، ئەگەر ...

ئەلۋەتتە ئۇ جەھەتتە مەسىلە يوق. ئەمما بىزنىڭ ھازىرقى تەتقىقاتلىرىمىزدا زادى بىر ئىلمىي مېتود يوق

ahmatjantarimi

   ئەلتەبىر9 ئىسىملىك تورداشنىڭ سورىغان سۇئالى تۆۋەندىكىچە:

ئەسسالامۇئەلەيكۇم ئۇستازلار،سوئال سورسام ئەيىپكە بۇيرىمىغايسىلەر
1.ياغما قەبىلە ئىسمىنى ،ياغمانلار ئەڭ ئاخىردا نايمانلار غا تەڭ قىلىشنىڭ مۈمكىنلىكى بارمۇ؟
2.ياغلاقارلارنى جالايىرلار غا ئايلاندۇرۇشنىڭ چۇ؟
3.نايمان،جالايىر،كىرەي دىگەن قەبىلىلەر تۈركى قەبىلىلەرگە تەۋەمۇ؟
4.باشتا توققۇزئوغۇزنامى بىلەن ئاتالغان قەبىلنىڭ كىيىن سەككىزئوغۇزلار دەپ ئاتالغىندەك خاتىرە بارمۇ، ۋەيا شۇنداق دىيىش مۇمكىنچىلىكى بارمۇ؟يەنە نايمانلارنى سەككىزئوغۇزلار دەپ چۈشەندۇرۇشنىڭ ئاساسى بارمىدۇ؟
5.ھازىرقى ئۇيغۇرلار بىلەن قەدىمكى ئۇيغۇرلارنىڭ ئەجدات ئەۋلات باغلىنىشى بەكلا ئاجىز باغلىنىشتىمۇ؟

   مېنىڭ ھازىرچە ئوتتۇرىغا قويغان پىكرىم تۆۋەندىكىچە:


ئاۋال، يۇقىرىقىدەك قاراشلارغا كېلىشىڭىزنىڭ سەۋەبىنى سۆزلەپ باقسىڭىز، شۇنداقتا مۇھاكىمە قىلىش قولايلىقراق بولىدۇ. بۇ توغرىدا خۇا تاۋ ئەپەندىنىڭ «8-10-ئەسىرلەردىكى غەربىي يۇرت تارىخى ھەققىدە تەتقىقات »دېگەن كىتابىدا خەنزۇچە، ئەرەپچە-پارسچە ۋە ۋە قەدىمقى تۈركچە-ئۇيغۇرچە مەنبەلەرنى نەقىل كەلتۈرۈپ ئوتتۇرىغا قويغان بايانلىرى بار. بۇ كىتاب 10 يىللار بۇرۇن ئۇيغۇرچە نەشىر قىلىنغان، قاراپ بېقىڭ.