[تەرجىمە ماقالە] خوتەن

syawush

kitabhumar يوللىغان ۋاقتى  2014-7-5 07:06
تىمىغا ئۆز پىكىرىنى قويسا چىدىيالمايدىغان ئادەم تىما  ...

ئەدەب-ئەركان بىلەن گەپ قىلمايدىغان تەربىيەتسىز قاراتۈرككە شۇنداق جاۋاب ھەق. يەنە بىرى خوتەن شەھەرىنىڭ نوپۇسى بۇ ماقالىدىكىدىن تۈزۈك پەرقلەنمەيدۇ. سىزنىڭ شۇ ئەللىك مىڭ تەنلىك كىچىككىنە يېزىڭىز قايسىكەن؟ بۇ گېپىڭىزنى راست دېگەندىمۇ «بىر يېزىدا مانچە تۈمەن بولغاندىكىن، بىر شەھەرنىڭ مانچە بولىدىكەن» دېگەن بۇ خىيالىي سىتاستىكىڭىز گويا «ھېساباتقا ئۇستا خوتۇن» يۇمۇرىنىڭ ئۆزى ئىكەن. سىزنىڭ گېپىڭىز بويىچە بولسا «خوتەن شەھىرىنىڭلا نوپۇسى ئىككى-ئۈچ مىلىيون، قالغان يەتتە ناھىيەنىڭكىنى قاتقاندا، ئون نەچچە مىلىيون، شىنجاڭدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ ھەممىسى خوتەنگە جەملىنىگلىك، بۆلەك رايوندا ئۇيغۇر قالمىدى» دېگەن گەپ بولدى-دە، بۇ.
مەن كى خوتەن شەھىرىنىڭ نوپۇسىنى مەنبەدىكى بويىچە ئالدىم.چۈشۈنۈش بىر چامداملىق ئىش. مەنبە تەييار ئەسكەرتىگلىك. ئاددىي كاللا كۇپايە.

tadlax

ئاق يەردە تۇگمەن تالىشىش دەۋرى بۇلۇپ كەتتىمۇ نىمە؟ ماڭازاپ ھەممە مىللەتلەر خوتەندىن تارقالغاندەك ،ئىنسانىيەت ئۇرقى مۇشۇ يۇت بىلەن مۇناسىۋەتلىكتەك تۇيىلىدۇ.خۇسۇسەن ئىرانلىقلار.

tayqak

مەن بىر مۇسۇلمان تۇرۇپ ئاغزىمنى بۇزغىنىم ئۈچۈن ئەپۇ سورايمەن. ئەمما ئەگەر  تارىخى مەنبەلەردە خوتەن دىيىلسە پۈتكۈل خوتەن دىيارىنى كۆزدە تۇتقان بولىدۇ. ئەگەر خوتەن ئاھالىسى دىيىلسە پۈتكۈل خوتەن دىيارىدىكى ئۇيغۇر قېرىنداشلارنى كۆزدە تۇتقان بولىدۇ. ئەگەرتارىخىى مەنبە دەپ قارالغان نەرسە بۇ نۇقتىدىن چەتنەپ كەتسە مۇنداق ماتېرياللاردا توغرا قاراشنىڭ مەۋجۇت بولۇشى ناتايىن. نەچچە مىڭ يىللىق ئۇزاق تارىخى جەرياندا شەكىللەنگەن  ئۇيغۇر مىللىتىنى چىشلەپ تارتىپ پارچىلاشقا ئۇرۇنغان ماتېريالنى ياخشى ماتېريال دىگىلى بولمايدۇ. ئۇنىڭغا ناچار مۇددىئا يوشۇرۇنغان بولۇشى مۇمكىن.

ilimkuq

elkelem يوللىغان ۋاقتى  2014-7-5 11:29
ھاياجانلىنىشنى سىلىدىن ئۆگەنسەك بولىدىكەن تەقسىر ما ...

ۋاي بۇرادەر نىمانداق چالغان داپقا ئۇسسۇل ئويناۋىرىلا؟
بىز شۇ يۇرتنىڭ ئىگىلىرى بولۇپ تۇرۇغلۇق نەچچە مىڭ كىلومىتىر يىراقتىكى ئىرانلىقلار يىزىپ قويغان مەنبەنى تالاشساق سىلىچە ئەقىلگە توغرا كىلەرمۇ؟ ياكى ئەقىل توغرۇلۇق ئازراق دەرس ئۆتەيمۇ؟

ilimkuq

tayqak يوللىغان ۋاقتى  2014-7-5 22:52
مەن بىر مۇسۇلمان تۇرۇپ ئاغزىمنى بۇزغىنىم ئۈچۈن ئەپۇ سو ...

تارىخى مەنبە بىلەن ماقالىنىڭ پەرقىنى بىلمەيدىغان بۇنداق ئالىمغا مەرىپەتتىن سۆز ئىچىش كۈلكىلىك بىر ئىش. بۇ يازمىدا پاساھەتلىك چۈشىنىشلىك سۆز ئىبارىنى تاپقىلى بولمايدۇ.
ئۇيغۇرلارنىڭ ئىلمىي ساپاسىنى مۇشۇنداق بىلەرمەن ئالىملار بۇزىۋەتكەنمىكىن دەيمەن. پىكىر قىلىشلىرمۇ ئۆتكۈر قايىل قىلارلىق ئەمەس. بەزىلەر مەلۇم مەقسەتتە مۇشۇنداق بىرنىمىنى يىزىپ چىقىردۇ، بەلكىم ئىچى پۇشۇپ قالغاندۇ ، ئۆزىنى يۇقۇرى سەۋيەلىك ئالى مەلۇماتلىك كۆرسەتكۇسى كەلگەندۇ.ئەخمەق ئادەملەر تۇرۇپلا ئۆزىنىڭ ناھايىتى بىلىملىك ئىكەنلىكىگە ئىشىنىپ قالىدۇ. ئىلىم پەن ساھەسىدىكى ئۆز ئورنىنى بىلمىگەندىكىن خاتالىقىنى بوينىغا ئالماي  يوقىلاڭ نەرسىنى تالاش تارتىش قىلىدۇ شۇ. ياكى بەلكىم بۇ كىشى شۇ ئىرانلىقلار نەسلىدىن ئوخشايدۇ. بۇ ئىرانلىق دىگەندىنغۇ ئۇيغۇرلارغا ئەزەلدىن ياخشىلىق كەلمىگەن.ئاپپاق غوجىمۇ شۇ ئىرانلىق نەسلىدىن كەلگەن كەلگۇندى ئىدى.

elkelem

ilimkuq يوللىغان ۋاقتى  2014-7-6 09:49
تارىخى مەنبە بىلەن ماقالىنىڭ پەرقىنى بىلمەيدىغان بۇن ...

بۇنى تەرجىمە قىلغان بۇرادىرىمىزمۇ ئۆزىنى مەن ئالىم دەۋالماپتۇ. ئۆزى قىززىقىپ ئۆگۈنۈپ، ئۆزى قىززىققان مەنبەلەردىن تەرجىمە قىلىپ يوللاپتۇ.شىنجاڭدا فارس تىلىنى ئۆگەنگەنلەرنىڭ كۆپىنچىسى  ئۈچۈن ھىچقانداق خىزمەت ئورنى،ئىشلىتىش شارائىتىمۇ يوق.شۇنداقتىمۇ قىززىقىپ ئۆگۈنۈپتۇ.
ئۇنىڭ ئۈستىگە فارىس  ئەدەبىياتىنىڭ ئۇيغۇر كىلاسسىك  ئەدەبىياتىغا كۆرسەتكەن تەسىرىنى سىز يۇيۇپ تازىلىۋىتىمەن دېسىڭىز، ئۇيغۇر ئەدەبىياتى چولاق ھالغا چۈشپ قالارمىكىن.   ئۆزگە تىلدىن بىر ئابزاس ئەمەس، بىر جۈملىنى تولۇق،ئەينەن، مەنىسىنى روشەنلەشتۈرگەن ھالدا تەرجىمە قىلىش ئۈچۈنمۇ خېلى تىرىشچانلىق ۋە سەۋىرچانلىق كېتىدۇ. سىزگە يارىمىغانلىقى ئۈچۈنلا بىر تەرەپلىمە پىكىر يۈرگۈزۈپ باشقىلارنى ئەيىبلەشنىڭ نىمە زۆرۈرىيتى، ئەسلى مەنبەگە قاراپ باقسىڭىزلا بولمىدىمۇ؟ فارىسچە مەنبەدىن تەرجىمە قىلىپ يوللىغانلار فارس نەسەبلىك بولسا خەنزۇچە مەنبەدىن تەرجىمە قىلىپ يوللىغانلار خەن نەسىللىك ئوخشىمامدۇ؟
يۇقارقى ئىنكاسىڭىزدىكى  تارىخ ،مەنبە، پەرق،مەرىپەت، پاساھەت، ئىبارە،ئىلمىي،بەزى، مەقسەت،مەلۇمات، ناھايتى، تالاش دېگەندەك فارىسچە ۋە ئەرەبچىگە ئورتاق بولغان  ئاتالغۇلار ۋە بىلەرمەن دېگەن ئۇيغۇرچە بىلىش سۆزى بىلەن فارىسچە ئىسىم ياسىغۇچى قوشۇمچىنىڭ بىرىكىشىدىن تۈزۈلگەن سۆزلەرنى چىقىرىۋەتسەك بەلكىم ئىنكاسىڭىز چۈشۈنىكسىز بىر نەرسىگە ئايلىنىپ قېلىشى مۇمكىنمىكىن.

ilimkuq

elkelem يوللىغان ۋاقتى  2014-7-6 12:41
بۇنى تەرجىمە قىلغان بۇرادىرىمىزمۇ ئۆزىنى مەن ئالىم دە ...

مىنى خاتا چۈشنۈپ قالماڭ قىرىندىشىم. ماڭا يارمىسىلا ناچار مەزمۇن بولمايدۇ ئەلۋەتتە.
مەن پەقەت ئاپتۇرنى خاتا ۋە چالا مەزمۇن يوللىماسلىققا تەۋسىيە قىلدىم. چۇنكى بۇ يازمىنى نەچچە مىڭلىغان كىشىلەر ئوقۇيدۇ.كىشىلەرنىڭ كاللىسىغا مۇشۇنداق خاتا مەزمۇنلار سىڭىپ قالسا ئەسلى توغرا تولۇق تارىخنى بىلدىغان كىشىلەر بىلەن ئىختىلاپ پەيدا بولدۇ.ئىتتىپاقسىزلىق دىگەن ئەنە شۇنداق پەيدا بولدۇ. شۇڭلاشقا قۇچقاچ بولسىمۇ قاسساپ سويسۇن.بۇ كىشى ئۆزى تارىخچى بولمىغاندىكىن ئۆزىگە لايىق ئىشنى قىلغىنى ياخشى.
تورداشلارنىڭ ئەكسى پىكىر قىلىشىمۇ بىكاردىن ئەمەس. خاتالىقنى كۆرسىتىپ بىرۋاتسا تۈزەتمەي ئۆكتەملىك قىلىشى نادانلىقتىنمۇ بەكرەك ئادىمىيلىك پەزىلەتنىڭ كەملىكىدىن ئىبارەت. مەن يامان گەپ قىلمىدىم، ئاۋال تارىخ ئۈگۈنۈپ ئاندىن توردا توغرا بولغان تارىخنى تەشۋىق قىلىڭ دىدىم.بۇ گەپنىمۇ خاتا دىسىڭىز باشقا گەپ قىلمىسام بولغىدەك.

qutat

Erkal يوللىغان ۋاقتى  2014-7-3 08:52
قەدىمقى خوتەن تىلىدا «ھوتەن» ؟ ما گەپنى! مەشھر تىلشناس ...