ئابدۇرېيىم ئۆتكۈر تەۋەللۇتىنىڭ 90 يىللىقىنى قىزغىن تەبرىكلەيمىز

boran0998

بۇ يىل 7- ئايدا، قىسقامۇددەتلىك كۇرسقا قاتنىشىش سەۋەبلىك، ئۈرۈمچىدە 20كۈن تۇرۇپ قالدىم. ئارىدا بىر كۈنى يۇرتتىن بىللە بارغان ياتاقدىشىم بىلەن مەرھۇم ئەدىبلىرىمىزنىڭ  تۇپراق بېشىنى يوقلاپ كېلىش ئىستىكى تۇغۇلۇپ، «گۈلساي» قەبرىستانلىقىغا بارماقچى بولدۇق. ئەمما بۇ قەبرىستانلىقنىڭ قەيەردە ئىكەنلىكى بىزگە نامەلۇم ئىدى. شۇنىڭ بىلەن «ئىتتىپاق گۈللۈكى» ئەتراپىدا تۇرۇپ، يولدىن ئۆتكەن زىيالى چىراي كۆرۈنگەن مويسىپىتلاردىن، ئوتتۇرا ياش كىشىلەردىن، ھەتتا ئوقۇغۇچى بالىلاردىن سوراشتۇردۇق(پەمىمچە 60-50ئادەم چىقار). بىز يول سورىغان ھەممەيلەن «بىلمەيدىكەنمىز» دىيىش بىلەن بىرگە، بىرىنچى بولۇپ بىزدىن ياندۇرۇپ سورىغان سوئالى: «ئۇ يەردە نىمە ئىشىڭلار بار؟» دېگەن بولدى. بىز «ئابدۇرىھىم ئۆتكۈر، ئابدۇشۇكۇر موھەممەتئىمىن، زوردۇن سابىرلارنىڭ تۇپراق بېشىنى يوقلاپ كىلەيلى دېگەن ئىدۇق» دېسەك، كۆپىنچىسى «نىمە ئادەملەر ئۇلار؟» دەپ ياندۇرۇپ سوراشتى. ھەتتاكى تۇرقىدىن بىرەر ئىدارىدە ئىشلەيدىغانلىقى «مانا مەن» دەپ چىقىپ تۇرىدىغان 45 ياشلار چامىسىدىكى خۇشچىراي بىر كىشى «ئۇرۇق- تۇغقانلىرىڭلارمىدى؟ نەزىرىگە كېلەممەي قاپسىلەر- ھە؟» دەپ بولۇپ، ئۇرۇق- تۇغقاندارچىلىق، ئۆلۈم- يېتىم توغرىسىدا بىر تالاي ۋەز ئېيتىۋېتىپ كېتىپ قالدى. . .
ھىچكىمدىن جاۋاب ئالامماي، ئايلىنىپ ئۆتۈپ كونسۇل كوچىسى تەرەپتىكى كىتابخانىغا كىرىپ، پىرىكازچىكتىن سورىدۇق. پىرىكازچىك قىز بىردەم تۇرۇپ كېتىپ، خوڭيەنچى 2- ئىلىكتىر ئىستانسى تەرەپتە بىر قەبرىستانلىق بارلىقىنى، شۇ يەرگە بېرىپ بېقىشىمىزنى ئېيتتى. شۇنىڭ بىلەن بۇ لىنىيەنىڭ ئاپتۇبۇسى ئۆتىدىغان بىكەتنى تېپىپ، ئاخىرقى بىكەتكە باردۇق. بىر شىغىللىقتا ئاپتۇبۇستىن چۈشۈپ، شۇ يەردىكى بىر باققالدىن سورىدۇق. باققال ئالدىمىزغا قاراپ داۋاملىق ماڭساق قەبرىستانلىق بارلىقىنى ئېيتىپ بەردى. تەخمىنەن بىر كىلومىتىردەك پىيادە مېڭىپ، سانجاق- سانجاق قەبرىلەر بار سايغا چىقتۇق. قارىساق، ئۇيغۇر، قازاق، تۇڭگانلارنىڭ قەبرىلىرى بەك كۆپ ئىكەن. غەرب تەرەپكە قارىساق، بىر چوڭ گۈمبەز كۆرۈنىۋىدى، «ھەقىچان قەبرىستانلىق مەركىزى ئاشۇ شۇ، شۇ يەرگە بېرىپ سوراپ باقايلى» دەپ شۇ يەرگە باردۇق. . .
شۇنداق قىلىپ، ئەتىگەن جابدۇغان ئادەم پىشىندىن ئۆتكەندە قەبرىستانلىقنى تېپىپ، شۇيەردىكى بىر مويسىپىتتىن ئابدۇرىھىم ئۆتكۈرنىڭ قەبرىسىنى سورىساق، شۇ كىشى باشلاپ ئاپىرىپ قويدى. ئاندىن باشقا ئەدىبلەرنى سورىساق، بىلمەيدىغانلىقىنى ئېيتىپ بىزدىن ئايرىلدى. شۇنىڭ بىلەن ئۆزىمىز قەبرىمۇ- قەبرە قاراپ يۈرۈپ، قەييۇم تۇردى، زوردۇن سابىر، تۇردى سامساق، شۈكۈر يالقىن، تۇرغۇن ئالماس... قاتارلىق ئەدىبلەرنىڭ قەبرىلىرىنى تاپالىدۇق. شۇنچە چوڭ قەبرىستانلىقنى پىيادە ئايلىنىپ، بىرەر قەبرىنى تاپماق ئاسان ئەمەسكەن. ئاخىرى ھېرىپ ھالىمىزدىن كېتىپ، ئابدۇشۇكۇر موھەممەتئىمىننىڭ قەبرىسنى تاپالماي قايتىپ كەلدۇق.
مېنى ئەڭ ئەپسۇسلاندۇرغىنى، شۇنچە ئادەملەردىن ئابدۇرىھىم ئۆتكۈر، ئابدۇشۇكۇر موھەممەتئىمىن، زوردۇن سابىرلارنىڭ كىملىكىنى بىلىدىغان بىرەرىنىڭمۇ چىقمىغانلىقى بولدى. بىز سەھرالىقلار چېغىمىزدا ئالىم- ئەدىبلىرىمىزدىن 10-20 سىنىڭ ھاياتى پائالىيەتلىرىنى يادقا بىلىمىز- يۇ، سەھرانىڭ زىيالىيلىرىدىنمۇ ئىلمىي، مەدەنىيەتلىك ئۈرۈمچىلىكلەرنىڭ نىمە غەم- ئەندىشىلىرى ئۇلارنىڭ ئالىم- ئەدەدىبلىرىمىزنى تونۇشى، بىلىشىگە توسالغۇ بولۇۋاتقاندۇ؟...

judun0903

تۇلۇقسىزدا ئۇقۇۋاتقان ۋاقتىمدا ئەدەبىيات ئۇقۇتقۇچىمىزنىڭ ئۈزىنىڭ مەرھۇم بۇۋىمىزنىڭ مىيت نامىزىغا قاتنىشش ئۈچۈن ئۈرۈمچىگە بارغانلىقى، ئۈزىنىڭ 40 نەچچە يىللىق ھاياتىدا بۇنداق كۆپ ئادەم قاتناشقان مىيىت نامىزىنى كۈرۈپ باقمىغانلىقى، يۇرتىمىزنىڭ ھەر جايلىىرىدىن نۇرغۇن كىىشلەرنىڭ ئالىمىمىزنىڭ مىيتىنى ئۇزۇتىشقا كەلگەنلىكى، ئۈرۈمچىنىڭ ئادەم دېڭىزىغا ئايلانغانلىقىنى ھاياجان ئىچىدە سۆزلەپ بەرگەنلىكى ئىسىمدە، مۇشۇنىڭدىنلا ئالىم بۇۋىمىزنىڭ خەلقىمىز ئارىسدا قانچىلىك ئىناۋەت ۋە ھۆرمەت تاپقانلىقىنى كۈرۋېلىش تەس ئەمەس.
  ئالىمىمىز ۋاپاتىغا ئاتاپ يېزىلغان مەرسىيەلەر بىر كىتاپ سۈپىتىدە نەشىر قىلنىپىتكەن، بېشىغا يولداش تۈمۈر داۋامەت ئەپەندىنىڭ ئالىمىمىز ۋاپاتىغا ئاتاپ يازغان مەرسىيەسىنى كىرگۈزۈپتۇ، ئىسىمدە قېلىشىچە بۇ كىشى مەرسىيەنى مۇنداق ئاخىرلاشۇتۇرۇپتىكەن.
  «تۈمۈرمۇ بەل باغلىدى سەندەك ياشاشقا»

ئالۋۇن

ئەسلەپ تۇرايلى....مەرھۇمنىڭ ياتقان يىرى جەننەتتە بولشنى تىلەيمەن...

tomurkonka

ياتقان يېرى جەننەتتە بولسۇن...........

zahir

ئويغانغان زىمىننىڭ 3- قىسمى ئانا يۇرت رومانى شۇ،

doqmush

مەنمۇ تولا ئويلاپ قالىمەن، مۇشۇ پاسئان... ۋە شۇنىڭ گۇمراھىزىمىدا مېڭىۋاتقان بەدبەختلەر كەلگۈسى ئەۋلادلارغا ناھايىتى خەتەرلىك بىر زەھەرلەرنى پۈركۈۋاتىدۇ، ئۇلار ئۆلگەندە كىملەر ئەسلەر، كىملەر ئۇلارغا خەيرلىك دۇئالارنى قىلار، ئۇ بەدبەختلەر ئەسلەش ۋە خەيرلىك دۇئا دېگەنلەرنىمۇ ھېچنىمە، بەرىبىر دەپ ياشاۋاتقان بىلەن ھامان ئۆلسە يەنە جەسىتىنى ھېچنېمىكەن بۇ دېمەي مەسچىتكە ئەكىرىپ قوياپ گۆشىيىپ تۇرىشىدۇ، ئىمامنى، جامائەتنى كاشىلا قىلىپ... ناۋادا ئۇلار ئۆتكۈر بوۋىمىزدەك ياشقان يەتكەندە بىر ھىدايەتلەر بىلەن ئۆزىنىڭ ئىزلىرىغا شۇنداق سەپسىلىپ باقسا، قانچىلىك ئەپسۇسلىنىپ كېتەر، بىر ئۆمۈر ئۆزىنىڭ نېمىنى كۈيلىگەنلىكىنى، نېمىگە ئىرىشكەنلىكىنى ھېس قىلسا ۋىجدانى قانچىلىك پۇچىلىنار دەپ ئويلايمەن...
پاسئان ۋە شۇ قاتاردىكىلەر ھەرگىز سەۋىيەسىز، تالانتسىزلار ئەمەس، ئەمما ھىدايەتسىز، پاراسەتسىز، دىتسىز يازغۇچىلاردۇر... ھىدايەت ئاللاھنىڭ قولىدا، بىز ئۇلارغا مەغپىرەت تىلىيەلمەيمىز، ئەمما ھىدايىتىنى تىلەپ قويايلى...

BADBOY

مېنى ئەڭ ئەپسۇسلاندۇرغىنى، شۇنچە ئادەملەردىن ئابدۇرىھىم ئۆتكۈر، ئابدۇشۇكۇر موھەممەتئىمىن، زوردۇن سابىرلارنىڭ كىملىكىنى بىلىدىغان بىرەرىنىڭمۇ چىقمىغانلىقى بولدى. بىز سەھرالىقلار چېغىمىزدا ئالىم- ئەدىبلىرىمىزدىن 10-20 سىنىڭ ھاياتى پائالىيەتلىرىنى يادقا بىلىمىز- يۇ، سەھرانىڭ زىيالىيلىرىدىنمۇ ئىلمىي، مەدەنىيەتلىك ئۈرۈمچىلىكلەرنىڭ نىمە غەم- ئەندىشىلىرى ئۇلارنىڭ ئالىم- ئەدەدىبلىرىمىزنى تونۇشى، بىلىشىگە توسالغۇ بولۇۋاتقاندۇ؟..

بىزنىڭ بىرقىسىم ئىنسانلىرىمىز ھېلىغۇ پىشقەدەملىرىمىزنىڭ قەبرە بىشىكەن ئۇزىنىڭ ئاتا بوۋىلىرىنىڭ قەۋرە بىشىنىمۇ بىلمەي ئۇتۇپ كىتىدۇ .. ھەتتا ئوز ئاتا ئانىسىنىڭ قەبرە بىشىغىمۇ يىلدا بىرە قىتىم چىقىپ قۇتۇپلاپ ۋەزىپىسىنى تاماملىغاندەك يۇرىشىدۇ .... بىزنىڭ بىرقىسىم كىشىلىرىمىزدە باشقىلاردىن چىققان داڭلىقلار ۋە ئولىمالارغا قارغۇلارچى چۇقۇنىدىغان ۋە ئۇلارنىڭ ئىش ئىزلىرىنى توختىماي يادلايدىغان لىكىن ئۇزىنىڭ قوينىدىن چىققان داڭلىقلارنى ۋە باتۇر قەھرىمانلارنى تونىمايدىغان تونىسىمۇ باشقىلارغا تەڭ قىلمايدىغان مۇناپىق قىلمىشلار بار ... بەلىكىم بىزنىڭ مۇشۇنداق ھاياتتا ياشىشىمىزمۇ ئەنەشۇ بەت قىلىق جازاسىنىڭ جۇملىسىدىن بولسا كىرەك ....

alkanat

مەرھۇم ئالىمىمىزنىڭ «ئىز» ناملىق شېئىرىنى ئۇيغۇر شېئىرىيىتىنىڭ ئەڭ يۇقىرى پەللىسى دەپ قارايمەن.