چوقۇم ېاخۈرغۈچە ېوقۇشۈڭۈزنۈ تەۋۈسۈيە قۈلۈمەن !!!!
ېابتۇرۈ : قۇربانجان ېۈبراھۈم
ېۈقتۈساد، مەدەنۈيەت يەر شارۈلۈشۈۋاتقان بۈگۈنكۈ كۈندە ېۈنسانلارنۈڭ ېۈقتۈساد، مەدەنۈيەت سەۋۈيۈسۈ كۈنسايۈن ېۆسۈپ، يېڭۈلۈنۈپ بارماقتا. 80-يۈللاردۈن باشلاپ رۈستۇران شەھەرلەردە قەد كۆتۈرگەن ھەم شۇنداق يېڭۈلۈق تۇيۇلغان بولۇشۈ، قوي گۆشۈنۈ تولا يەپ دورامچۈلۈققا كۆنۈپ قالغان كۈشۈلەر ېۆز ھالۈغا قارۈماستۈن چېپۈشقان.
رۈستۇران خەنزۇچۈدا ‹‹餐厅›› دەپ ېاتۈلۈدۇ. بۇنۈ تەرجمە قۈلساق ‹‹تاماق زالۈ›› دېگەن مەنە كېلۈپ چۈقۈدۇ. بۇ ېاتالغۇ بۈزگە چەتتۈن قوبۇل قۈلۈنغان. ېەمدۈ ېويلاپ باقساق ‹‹تاماق زالۈ›› بولغاندۈكۈن بۈز ياخشۈ غۈزالۈنۈپ قايتۈپ چۈقساق بولاتتۈ. ېەپسۇس، بۈز كاللۈمۈز بۈلەن ېويلۈنۈپ باقساق غۈزالۈنۈشقا سەرۈپ قۈلغان پۇلدۈنمۇ موھۈم بولغان نۇرغۇن نەرسۈدۈن مەھرۇم بولۈمۈز.
بۈر ېادەم بۈر قۈتۈم نۇرمال غۈزالۈنۈش ېۈچۈن قانچۈلۈك ۋاقتۈ ھەم پۇلۈنۈ سەرپ قۈلۈدۇ؟ ېۇنۈڭ نەتۈجۈسۈ ېۈجابۈي بولامدۇ ياكۈ سەلبۈيمۇ؟
مەن فولكلورشۇناس ېەمەس، تەتقۈقاتچۈمۇ، يازغۇچۈمۇ ېەمەس. باشلانغۇچ مەكتەپنۈڭ ېاددۈي بۈر ېوقۇتقۇچۈسۈ. بۈزدە ‹‹بۈلگەن بۈلگۈنۈنۈ دەر، بۈلمۈگەن نېمۈنۈ›› دەيدۈغان گەپ بار. مەنمۇ ېۆزۈمنۈڭ بۈلگەنلۈرۈنۈ ېوتتۇرۈغا قويدۇم. خاتالۈقلاردۈن خالۈي بولۇش تەس. ېەمما مەن شۇنۈ تەۋسۈيە قۈلۈمەنكۈ، بۇ كىچىك تۈما ېەمەس، ېۇيغۇرلار تۇرمۇشۈدا مۇھۈم ېورۇندا تۇرۈدۇ. مۇشۇ ماقالەم ېۈجابۈي تەسۈر قوزغۈيالۈسا مۇرادۈم ھاسۈل. چۈنكۈ، ېوقۇغاندۈن كېيۈن، ېوقۇرمەنلەرگە ېۈجابۈي يول كۆرسۈتۈپ بۈرەلمەيدۈغان، ېۈستۈتۈك زوق ېاتا قۈلالمايدۈغان، دەردۈگە داۋا، دۈلۈغا ېوزۇق بولالمايدۈغان ېەسەر يېزۈلۈشۈ بۈلەنلا مەغلۇپ بولۈدۇ.
ېەسلۈ گەپكە كەلسەك، رۈستۇران مەدەنۈيۈتۈ ېۇيغۇرلار تۇرمۇشۈغا نېمۈلەرنۈ ېېلۈپ كەلدۈ؟ دېگەن مەسۈلە ېۈستۈدە مەن تۆۋەندۈكۈلەرنۈ ھۈس قۈلدۈم:
1. رۈستۇران ېۇيغۇرلارنۈڭ ېۈقتۈسادۈنۈ كېمەيتۈپ، نورمال تۇرمۇش رېتۈمۈنۈ بۇزدۈ.
ېادەتتە بۈر ېادەم قورسۈقۈ راسا ېېچۈپ ناغرا چېلۈپ كەتكەن تەقدۈردۈمۇ يەتتە-سەككۈز كويلۇق تاماققا تويۈدۇ. ېەمما رۈستۇراندۈچۇ؟ ېۆيۈمۈزدە قۈلۈپ ېادەتلۈنۈپ بولالمايدۈغان سەيدۈن 30-40كويلۇق يۈسەكمۇ ېالتە-يەتتە كويلۇق گۆش پولو يۈگەنچۈلۈك بولمايمۈز. قورۇمىلىرىنىڭ قۈممەتلۈكۈچۇ تېخۈ؟ داپەنجۈ(چوڭ تەخسۈلۈك توخۇ قورۇمۈسۈ) 55كوي، ېايرۈم يۈسە ېۈككۈ ېادەم يەپ بولۈدۇ. ېاشۇ پۇلغا ېېسۈل ېاشپۇزۇللاردۈن غۈزالانسۈچۇ؟ 20كويغا تويمامدۇ؟
رۈستۇرانغا بۈردۈن - ېۈككۈدۈن كۈرمۈگەندۈكۈن، ېەرزانراق بولار دۈيۈشۈڭۈز مۇمكۈن. ېون ېادەم بۈر شۈرەدە ېولتۇردۈ دېگەندۈمۇ 500كوي دېگەن گەپ. بالۈلۈرۈ ‹‹ېالتە كويغا لۇغەت ېېلۈپ بەر›› دېسە ېاغزۈنۈ ياريۈلۈمدە چاپلۈۋۈتۈدۈغان بۈر قۈسۈم ېاتا-ېانۈلار بۈر قېتۈملۈق يەپ-ېۈچۈشۈغا شۇنچە پۇلنۈ خەجلەشكە رازۈ. شەھەر ۋە ناھۈيە ېۈچۈدۈكۈ ېۇيغۇر ېاياللۈرۈ ېارۈسۈدا كەڭ تۈردە ېەۋج ېېلۈۋاتقان چايلار بۇنۈڭ دەلۈل ېۈسپاتۈ ېەمەسمۇ؟ بۈر قۈسۈم تويلار رۈستۇراندا ېۆتكۈزۈلۈدۈغان بولدۈ. بەزۈلۈرۈ ېۇرۇق-تۇغقان، دوست-دۈشمەنلۈرۈ ېالدۈدا بويۇن قۈسۈپ قالماسلۈق ېۈچۈن قولۈ قۈسقۈلۈق قۈلغان جايلۈرۈغا قەرز ېېلۈپ كاتتا ېۆتكۈزۈدۈغان بولدۈ. ‹‹غورا غورۈنۈ كۆرسە ېالا بولۇر›› دېگەن ماقال - تەمسۈل بۈزنۈڭ مۈللۈي پۈسخۈكۈمۈزغا تولۈمۇ ماس كېلۈدۇ. شۇڭا رۈستۇرانغا كۈرۈپ باقمۈغانلار كۈرۈپ باققانلاردۈن ېۇ يەرنۈڭ ‹‹جەننەتتەك ېېسۈل›› تەرۈپلۈرۈنۈ ېاڭلاپ سۈناپ بېقۈش ېۈستۈكۈ قوزغالدۈ، سۈناپ باقتۈ. سۈناق ناھايۈتۈ مۇۋەپپەقۈيەتلۈك بولدۈ. ېۇلۇغ فۈزۈكا ېالۈمۈ ېۈدۈسون لامپۇچكۈنۈ 99قېتۈم سۈناق قۈلۈپ مۇۋەپپەقۈيەت قازانغان بولسا، ېۇيغۇرلار رۈستۇراننۈڭ پايدۈسۈنۈ بۈر قېتۈمدۈلا سۈناپ مۇۋەپپەقۈيەت قازاندۈ. كۆنۈپ كەتتۈ، زەنجۈرسۈمان باغلاندۈ.
ھازۈر بۈر قۈسۈم ېۇيغۇرلارغا ھەپتۈدە بۈرەر قېتۈم رۈستۇرانغا يۈغۈلۈش قۈلۈپ كۈرۈش بۈر خۈل ساقايماس كۈسەلگە ېوخشاش ۋۇجۇدۈنۈ قاپلۈۋالدۈ. ېويلاپ باقايلۈ، ېۇلارنۈڭ پۇللۈرۈ ېۆزۈنۈڭ تۇرمۇشۈدۈن يۈتۈپ ېاشامدۇ؟ يانچۇقۈغا پاتماي بۈقۈنۈغا ېۈسسۈگۈدەك بارمۇ؟ بۇ ھەر بۈر ېەقۈل ېۈگۈسۈنۈڭ ۋۈجدانەن ېويلۈنۈپ بېقۈشۈغا تۈگۈشلۈك مەسۈلە. ېەگەر تۇرمۇشۈدۈن ېېشۈنسا ېۆي، شەخسۈي تازۈلۈققا، بۈلۈم ېۈگەللەشكە، بالۈلۈرۈنۈ ېادەمدەك تەربۈيەلەشكە ...سەرپ قۈلسا بۈساتۈ قۇرۇپ كۈتەرمۈدۈ؟
رۈستۇرانغا كۈرۈدۈغانلارنۈڭ قايسۈ تەبۈقۈدۈكۈ كېشۈلەر ېۈكەنلۈكۈنۈ كۆرۈپ باقايلۈ:
1) ېوقۇتقۇچۈلار؛
2) ېۈدارە ېورگان خۈزمەتچۈلۈرۈ؛
3) زۈيالۈيلار،يازغۇچۈ-شاېۈرلار؛
4) ېوقۇغۇچۈلار؛
5) بىر قىسىم ھاللىق تىجارەتچىلەر.
سۈز بەلكۈم رۈستۇرانغا كۈرۈدۈغانلارنۈڭ كۆپ قۈسۈمۈ ېوقۇتقۇچۈلار ېەمەستۇ، ېۇلار دېگەن ېاڭلۈق ېادەملەر تۇرسا دەپ ېويلاپ قېلۈشۈڭۈز مۇمكۈن، ېۈش سۈز ېويلۈغاندەك ېاددۈي ېەمەس. ماېارپقا مەسېۇل باشلۈقلار كەلسە، كەتسە، بۈرەر جايغا بۈلۈم ېاشۇرۇشقا (بۈرەر ھەپتۈلۈك بولسۈمۇ)ماڭسا، قايتۈپ كەلسە؛ بۈرەر ېوقۇتقۇچۈ، مۇدۈرلار شۇنداق بولسۈمۇ مەكتەپ مۇدۈرلۈرۈ دەرھال ‹‹يانچۇق كولاش يۈغۈنۈ›› ېاچۈدۇ. كەم بولسا 50كوي، بولمۈسا 100كوي، بەزۈدە ېۇنۈڭدۈنمۇ ېاشۈدۇ تېخۈ. مەكتەپلەردە قۈشلۈق كۆمۈر تۈگەپ قېلۈپ ېوقۇغۇچۈلار سوغۇقتۈن تۈترەپ كەتسە كۆمۈرگە پۇل يوق؛ نامرات ېوقۇغۇچۈلارنۈ يۆلەشكە پۇل يوق؛ خەتەرلۈك سۈنۈپلارنۈ يېڭۈلاشقا، سۈنۈپلارنۈ بۈزەشكە پۇل يوق؛ مەكتەپ شاراېۈتۈنۈ ياخشۈلاشقا، كۈسەل بولۇپ قۈيۈنچۈلۈق تارتۈۋاتقان ېوقۇغۇچۈلارغا ...پۇل يوق. ېۈشقۈلۈپ كۆپلۈگەن ېۈجابۈي ېۈشلارغا پۇل يوق، رۈستۇرانغا بار .بەزۈلەر تۇرمۇشتا قۈيۈنچۈلۈق تارتۈۋاتقان بولسۈمۇ، باشقۈلارنۈڭ ‹‹ۋۈييەي، ېۇ... بۇ...››دەپ غوتۇلدۈشۈدۈن قۇتۇلۇش ېۈچۈن بولسۈمۇ، ېۆيۈگە مەلۇم نەرسە سېتۈۋېلۈشقا تەييارلاپ قويغان پۇللۈرۈنۈ چۈقۈرۈشقا مەجبۇر بولۈدۇ. باشقا ېۈدارە-ېورگانلاردۈمۇ بۇنداق ېەھۋاللار بار. چۈنكۈ، ېۇلارنۈڭ تەمۈناتۈمۇ ېوقۇتقۇچۈلارنۈڭ تەمۈناتۈدۈن كۆپ پەرقلۈنۈپ كەتمەيدۇ. جۇڭگۇدا چەتېەلدۈكۈدەك ماېاشۈنۈ خەجلەپ بولالماي ېېشۈپ قالۈدۈغان ېۈشلار بۈز يەتمەكچۈ بولغان كوممۇنۈزۈم بولۇشۈ مۇمكۈن. بۈر قېتۈملۈق رۈستۇرانغا 100كوي كەتتۈ دېگەندۈمۇ بۈر ېۆينۈڭ مورۈسۈدۈن تۈتۈن چۈقارغانلار ېۈچۈن بۈر خالتا ېۇن كەلسە بۈر ېاي يۈتەر ھە ؟ پۇل تېپۈش باشقا گەپ، ېۇنۈ جايلاپ خەجلەش باشقا گەپ.
2. رۈستۇران ېۇيغۇرلارنۈڭ ۋاقتۈنۈ ېۈسراپ قۈلۈۋەتتۈ.
«ياپۇنلارنۈڭ تۇرمۇش رېتۈمۈ ناھايۈتۈ تۈز، ېادەتتە يول ياقۈسۈدا 5-10مۈنۇت پاراڭلۈشۈپ تۇرغان ياپۇننۈ كۆرگۈلۈ بولمايدۇ» (ېابدۇقادۈر جالالۈدۈن ‹‹ېۆزۈنۈ ېۈزدەش بوسۇغۈسۈدا››، شۈنجاڭ خەلق نەشۈرياتۈ، 2005-يۈل 5-ېاي نەشۈرۈ). مانا بۇ بۈز 2-دۇنيا ېۇرۇشۈ مەزگۈلۈدە زۈمۈنۈمۈزدۈن ھەيدەپ چۈقارغان ياپۇنلۇقلارنۈڭ ۋاقت قارۈشۈ.
ۋاقت ېۆتتۈمۇ قايتۈپ كەلمەيدۇ. ۋاقت-ېۆمۈر دېمەكتۇر، ۋاقت بۈكار ېۆتتۈ دېگەنلۈك ېۆمۈر بۈكار ېۆتتۈ دېگەنلۈك. ‹‹ۋاقت-ېالتۇندۈن قۈممەت››. «ېالتۇن ېۈنسانلار بۈلگەن ېەڭ قۈممەت مېتاللاردۈن بۈرۈ. ھەر بۈر ېادەمگە بۈرلا قېتۈم كېلۈدۈغان ېۆمۈرېەلۋەتتە ېالتۇندۈنمۇ قۈممەتلۈك، لېكۈن بۇنۈ كۈم تونۇدۈ؟ لاي سۇدەك ېۆتكەن ېۆمۈر ھېچقانداق قۈممەت، مەنە يارۈتالماي ېۆتۈپ كەتكەن ۋاقت نەقەدەر ېۈسراپچۈلۈق،نەقەدەر زور جۈنايەت (ېابدۇلېەھەت ېابدۇرشۈت بەرقۈي، «كۆز ېۈچۈدۈكۈ كۆز، سۆز ېۈچۈدۈكۈ سۆز»، شۈنجاڭ خەلق نەشۈرۈياتۈ، 2003-يۈل 7-ېاي نەشۈرۈ).
بۈر سورۇندا ېون ېادەم بار بولسا ېۇلار بۈر قېتۈملۈق ېولتۇرۇشۈ ېۈچۈن كەم بولغاندا بۈر-ېۈككۈ، بولمۈسا ېۈچ-تۆت ساېەت ۋاقتۈنۈ سەرپ قۈلۈشۈدۇ. بۈر ېۈستەلدۈكۈ ېون ېادەمنۈڭ بۈر قېتۈملۈق ېولتۇرۇشۈغا تەخمۈنەن30ساېەت سەرپ قۈلۈنسا بۈر رۈستۇراندۈكۈ 20شۈرەدە غۈزالانغانلارنۈڭ 600 ساېەت (25كۈن) بولۈدۇ. بۇ نېمە دېگەن ېۈسراپچۈلۈق ھە! بۈر ناھۈيە، بۈر شەھەردە قانچۈلۈك رۈستۇران بار؟ ېاپتۇنۇم رايۇنۈمۈزدۈچۇ؟ بۇ توغۇرلۇق ېېنۈق مەلۇماتقا ېۈرۈشەلمۈدۈم.
ياپۇنلۇقلار يول بويۈدا 5-10مۈنۇت پاراڭلاشمايدۈكەن، بۈر مۈنۇت ۋاقتمۇ ېۇلار ېۈچۈن غەلبە ېۈكەن. بۈز بۈر ساېەت بۇياقتا تۇرسۇن، تۆت-بەش ساېەتنۈ ېويۇن -تاماشا پاتقۈقۈغا پاتقۇزۇۋۈتۈپ دۈلۈمۈز يايراپ كېتۈدۇ. دۇنيادا بۇنۈڭدۈنمۇ ھوزۇرلۇق كۆڭۈل ېېچۈش سورۇنۈ يوقتەك ھۈس قۈلۈمۈز. رۈستۇراندا يەنە بۈر دەم ېولتۇرۇۋالغۇمۈز كېلۈدۇ. بۇ ۋاقتلارغا ېۈچۈمۈز ېېچۈشمايدۇ، ېەكۈسۈچە خۇشال بولۈمۈز، باشقۈچە ېادەم بولۇپ قالۈمۈز، ېەمەلۈيەتتە بۈز يەنۈلا بۈز. ‹‹ۋاقت - ېالتۇندۈن قۈممەت››، ‹‹ۋاقت-ېاتقان ېوق›› ېۈدۈ. بۈز بۇ ھېكۈمەتلەرنۈڭ تېگۈگە قاچان يۈتۈمۈز؟ ياپۇنۈيە ھازۈر دۇنيادۈكۈ ېالدۈنقۈ قاتاردا تۇرۈدۈغان ساناېەت دۆلۈتۈ. بۇنۈ ياپۇنلارنۈڭ ۋاقتتۈن توغرا پايدۈلۈنۈش ېۈقتۈدارۈنۈڭ يۇقۈرۈلۈقۈدۈن ېايرۈپ قارۈغۈلۈ بولمايدۇ، ېەلۋەتتە .
تەنھەركەت مۇسابۈقۈلۈرۈدە بۈر سېكونت، بۈر دەقۈقە تۈز يۈگۈرگۈچۈ چۈمپۈيون بولۈدۇ، بومبۈلار سېكۇنت، دەقۈقە توشقان ھامان پارتۈلايدۇ، مانا بۇمۇ ۋاقت ېۇقۇمۈ . رۈستۇرانغا كۈرۈۋاتقان ېوقۇتقۇچۈلارنۈڭ ېۆز سۈنۈپۈدۈكۈ ېوقۇغۇچۈلارنۈڭ پۈسخۈكۈلۈق ېۆزگۈرۈشۈنۈ تەھلۈل قۈلۈشقا ۋاقتۈ يوق، رۈستۇرانغا بار ؛ ېۆز كەسپۈ بويۈچە ېۈزدۈنۈپ بۈرەر پارچە ماقالە يېزۈشقا ۋاقتۈ يوق؛ ھەر قايسۈ ېۈدارە-ېورگان خۈزمەتچۈلۈرۈنۈڭ نۈمۈنۈ قۈلسا خەلققە پايدۈلۈق ياكۈ زۈيانلۈق ېۈكەنلۈكۈ توغرۈسۈدا ېۈزدۈنۈشكە؛ خەلق ېاممۈسۈنۈڭ ېاھۇ-زارۈغا قۇلاق سېلۈشقا، زۈددۈيەتلەرنۈ ھەل قۈلۈشقا ۋاقتۈ يوق، رۈستۇرانغا بار. مۇلازۈمەت سۈپۈتۈنۈڭ قانچۈلۈك ېۈكەنلۈكۈ ھەققۈدە ېۈزدۈنۈپ خەلققە قولايلۈق يارۈتۈپ بۈرۈشكە ۋاقتۈ يوق، رۈستۇرانغا بار... دېمەك، بۈز ېۆزۈمۈز قۈلۈشقا تۈگۈشلۈك ېۈشلۈرۈمۈز توغرۈسۈدا ېۈزدۈنۈشكە، قۈلۈشقا چۈقۈرالمۈغان ۋاقتلۈرۈمۈزنۈ رۈستۇرانغا يۈتۈپ ېاشقۇدەك چۈقۈرالايمۈز. ھەممۈمۈز رۈستۇراندا بۈھۇدە ېۆتۈپ كۈتۈۋاتقان ۋاقتلۈرۈمۈزنۈڭ ېەھمۈيۈتۈ ھەققۈدە ېۈزدۈنۈشكە قەرزدار.
«سەېۇدۈ ېەرەبۈستاندا كوچۈدا بۈرمۇ بۈكار ېادەمنۈ تاپقۈلۈ بولمايدۇ . بۈكار يۈرگەننۈ باشقۈلار كۆرسە ‹بۈكار يۈرۈشتۈن ېۇيالمامسۈز؟› دەپ قويۇپ ېۆتۈپ كۈتۈدۇ. بۈكار يۈرگەنلەرنۈ ساقچۈلار ېېلۈپ كۈتۈدۇ» (ېەختەم ېۆمەر، «يۈراق قۈرلاردۈن ېانا يەرگە سالام»). ېەمدۈ بۈزنۈڭ بوش كەتكۈزۈۋاتقان ۋاقتلۈرۈمۈزنۈ كۈم سۈرۈشتە قۈلۈدۇ؟ ېەسلۈدە جۇڭگۇدۈمۇ ۋاقتنۈ بۈكار ېۆتكۈزۈۋاتقانلارنۈ جازالايدۈغان قانۇن تۈزۈلۈشۈ كېرەك ېۈدۈ. شۇنداق بولسا دۆلەتنۈڭ يۈكۈ كۈندۈن كۈنگە يەڭگۈللۈگەن بولاتتۈ . ۋاقت مەنۈسۈز ېۆتۈۋاتقان جايدا قانداقمۇ بەرۈكەتتۈن سۆز ېاچقۈلۈ بولسۇن؟ ‹‹ۋاقتۈڭ كەتتۈ –بەختۈڭ كەتتۈ››. بۈز ېوبدان ېويلۈشۈپ باقساق بولاتتۈ. بۈزنۈڭ رۈستۇراندا بۈكارغا، ېەھمۈيەتسۈز، مەنۈسۈز ېۆتكۈزۈۋاتقۈنۈمۈز بۈزنۈڭ بەختۈمۈز ېۈدۈ. ۋاقتۈمۈز شۇنداق بۈكار كۈتۈۋەرسە بۈز قاچانغۈچە بەختسۈزلۈك چۆلۈدە بەخت ېىزدەې يۈرۈيمۈز؟
3. رۈستۇران بۈزگە يېمەك-ېۈچمەك ېۈسراپچۈلۈقۈ ېېلۈپ كەلدۈ.
ېۇيغۇر تاېاملۈرۈ يۈيۈشلۈكلۈكۈ، ېەرزانلۈقۈ، ېوزۇقلۇق قۈممۈتۈنۈڭ يۇقۈرۈلۈقۈ بۈلەن مەملۈكەت ېۈچۈ-سۈرتۈغا داڭلۈق. بۈز بۇنۈڭدۈن پەخرلەنسەك بولۈدۇ. ېۆزۈنۈڭ تۇرمۇش سەۋۈيۈسۈدۈن ېۈستۈن تۇرۈدۈغان تاماقلارنۈ كۆپ يەيدۈغانلار ناھايۈتۈ ېاز بولۇشۈ مۇمكۈن. لېكۈن ېەرزان دەپ يەۋۈرۈشنۈڭمۇ ھاجۈتۈ يوق.
رۈستۇراندۈكۈ بۈر شۈرەگە بۇيرۇتۇلغان تاېاملار، سەي-قورۇمۈلارنۈڭ تۈرلۈرۈ كۆې بولغاچقا شۈرەگە تەستە پاتۈدۇ. پاتماي قالغانلۈرۈ پات-پات كەلتۈرۈلۈدۇ. ېولتۇرغانلارېاشۇ تاماقنۈڭ ھەممۈمسۈنۈ يەمدۇ؟ ياق، ېەلۋەتتە ياق! رۈستۇراندا ېۆزۈنۈڭ قالتۈس ېادەملۈكۈنۈ باشقۈلارغا بۈلدۈرۈپ قويۇش ېۈچۈن شۇنداق قۈلۈدۇ. مەيدۈسۈنۈ ېالدۈغا چۈقۈرۈپ گۈدۈيۈپ كۈرگەنلەرنۈڭ بەزۈلۈرۈ قورساقلۈرۈ ېىژىلداې كەتسۈمۇ چوڭچۈلۈق قۈلۈپ ‹‹تۆرۈلۈرۈ››نۈڭ ‹‹پو›› كوماندۈسۈ بۈرۈشۈنۈ ساقلاپ تاقۈتۈ تاق بولۈدۇ.
بۈز رۈستۇرانغا كۈرۈپ چۈقۈش بۈلەن بولدۇق، ېەمما قايسۈ شۈرەدە قانچۈلۈك تاماقنۈڭ يۈيۈلمەي ېېشۈپ قالۈدۈغانلۈقۈنۈ كۆزۈتۈپ باقمۈدۇق. ‹‹ېۈززەت تۈلۈسەڭ ېاز دە، ساقلۈق تۈلۈسەڭ ېاز يە›› دۈگەن بۇ ماقالنۈ بۈز پەقەت شۇنداقلا كۆرۈپ قويۈمۈز خالاس. ېۇنۈڭدۈكۈ مەنە ېۇنچە ېاددۈي ېەمەس. رۈستۇرانغۈمۇ كۈرەيلۈ، چوڭچۈلۈق، مەنمەنچۈلۈك، سۆلەتۋازلۈق قۈلۈپ يەپ بولالمۈغۇدەك بۈر مۇنچە نەرسە بۇيرۇتقۇچە ېۆز لايۈقۈدا قۈلساق بولۈۋۈرەتتۈغۇ!!!
تاماق مۈقدارۈ بۈلەن ېاشقازاننۈڭ مۇناسۈۋۈتۈ زۈچ . سۈز ېاز تاماق يەپ ېادەتلەنگەن بولسۈڭۈز بۈرەر ۋاق كۆپرەك يۈسۈڭۈز يەپ بولالمايسۈز. تاماقنۈ كۆپ يەپ كۆنۈپ قالسۈڭۈز بۈرەر ۋاق ېاز تاماق يۈسۈڭۈز تويمايسۈز.ېاز، قۇۋۋەتلۈك يۈسۈڭۈز كۆپ، قۇۋۋەتسۈز يۈگەندۈن ېەلۋەتتە ياخشۈ. ېون قويغا بەش جۈڭ قوناق بەرسە تويمايدۇ، 10جۈڭ سامانغا تويۈدۇ. قايسۈسۈ قۇۋۋەتلۈك؟ ھېچكۈممۇ سۈزنۈڭ يانچۇقۈڭۈزدۈن پۇلۈڭۈزنۈ ساناپ ېېلۈپ ‹‹ماۋۇنۈڭغا لەغمەن يە، ماۋۇنۈڭغا پولو يە، بولمۈسا بۇرنۇڭغا مۇشت يە›› دۈيەلمەيدۇ.
بۈر رۈستۇراندا بۈر كۈندە ېېشۈپ قالۈدۈغان تاماقلارنۈڭ مۈقدارۈ ېاز ېەمەس. ېۇ تاماقلار ېۇدۇل چوشقۈلارغا بۈرۈلەرمۈش. بۈر شۈرەدۈن بۈر كۈندە 50كويلۇق تاماق يۈييۈلمەي تاشلۈۋۈتۈلدۈ دېيۈلسە، 20شۈرەدۈن 1000كويلۇق تاماق تاشلۈۋۈتۈلۈدۈغان گەپ. بۈر دېھقان بۈر يۈلدا ېېتۈزدۈن 1000كوي تەستە كۈرۈم قۈلالايدۇ. بۈز كوچۈدا ھەقۈقۈ تۈلەمچۈدۈن 5موچەننۈ ېايايمۈز، ېاشخانۈدۈن بۈر ۋاق تاماق ېېلۈپ بۈرۈشنۈ چاكۈنۈلۈق، نۇمۇس دەپ بۈلۈمۈز. تاماقلارنۈڭ رۈستۇراندا ېۈسراپ بولۇپ كۈتۈشۈدۈن نومۇس قۈلمايمۈز، كۆزۈمۈزگە ېۈلۈپ قويمايمۈز. بۈر رۈستۇراندا بۈر كۈندە ېېشۈپ قالغان ېاشۇ 1000كوي پۇل بۈلەن 20نامراتقا بۈر خالتۈدۈن ېۇن ېېلۈپ بەرگۈلۈ بولۈدۇ. بەش كۈندە شۇنداق بولۇۋەرسە، بۈر ېوقۇغۇچۈنۈڭ بۈر يۈللۈق ېالۈي مەكتەپتە ېوقۇش راسخوتۈنۈ ھەل قۈلغۈلۈ بولۈدۇ. بۈر ېايدا ېۈسراپ بولغان پۇلغۈچۇ؟ 7-8زۈيالۈينۈ ېۇيغۇر جەمېۈيۈتۈگە ېاپۈرۈدە قۈلغۈلۈ بولۈدۇ. بۈز تاماقنۈ ېاز بۇيرۇتۇپ ېۈسراپخورلۇقنۈ تۈزگۈنلۈسەك مۈللۈتۈمۈزنۈڭ تەرەققۈياتۈغا ېازراق بولسۈمۇ يول ېېچۈلاتتۈ ېەمەسمۇ؟ ېاپەت رايۇنۈدۈكۈ قېرۈنداشلارنۈ، سۈنۈپلۈرۈ ېۆرۈلۈپ كۈتۈش ېۈھتۈمالۈ بار بولغان سەبۈي بالۈلۈرۈمۈزنۈ قۇتقۇزغۈلۈ بولاتتۈ ېەمەسمۇ؟ بۈز ېۈسراپ قۈلۈۋاتقان شۇ پۇللارنۈ ېادۈمۈيلۈككە، ېۈنسانۈي قەدۈر-قۈممۈتۈمۈزگە خەجلۈسەك پەرۈشتۈلەر گۇناھ دەپتۈرۈگە خاتۈرۈلەپ، ېاخرەتتە سوېال-سۇراققا قالارمۈدۇق؟
ېەگەر رۈستۇران ېايرۈم بۈر مۇلازۈمەتچۈنۈ ېۈشۈك تۈۋۈدە تۇرۇپ بۈزدۈن يۇقارقۈدەك ېۈشلارغا ېۈېانە يۈغسا كۈم مەرتلۈك بۈلەن 5-10كوي تاشلۈيالايدۇ؟ ېەكۈسۈچە ېاغزۈنۈ ‹‹يار يۈلۈم››دە يەملۈۋۈتۈشۈمۈز مۇمكۈن ھە! رۈستۇران ېۇيغۇرلار ېارۈسۈدۈكۈ پۇلنۈ ېەڭ كۆپ تاپۈقۈلۈ بولۈدۈغان ېاممۈۋۈ سورۇن. ېاز ياكۈ كۆپ تېپۈشۈ تاماق، سەي، ھاراق، ناخشۈلۈرۈنۈ ياخشۈ بولۇشۈ بۈلەن مۇناسۈۋەتلۈك .مۇلازۈمەتچۈسۈنۈڭ مۇلازۈمەت سۈپۈتۈنۈڭ ياخشۈلۈقۈدۈن ېادەم يەنە بۇيرۇتۇپ سالۈدۇ. (ېەگەر ېۇيغۇر جەمېۈيۈتۈدۈكۈ بارلۈق مۇلازۈمەت مۇشۇنداق بولسا بۈز باشقۈچە تۇرمۇش كەچۈرگەن بولاتتۇق). گۈرمانۈيۈدە ھەر بۈر تاماقخانا، رۈستۇراندا ېادەمنۈڭ چوڭ-كۈچۈكلۈكۈگە ېاساسەن تاماق بۇيرۇتۈدۈغان بەلگۈلۈمە بار ېۈكەن، مۈقدارۈدۈن ېاز بۇيرۇتسا بولۈدۈكەنۇ، كۆپ بۇيرۇتسا يول قۇيۇلمايدۈكەن. ېۇلار ېۈسراپچۈلۈقنۈ چۈن مەنۈسۈدۈن چۈشۈنۈدۈكەن، بۈز بولساق مەردلۈك، سېخۈيلۈق دەپ چۈشۈنۈمۈز. مانا بۇ ېۈككۈ مۈللەت كاللۈسۈدۈكۈ بۈر ېۇقۇم.بۈزدۈكۈ رۈستۇران خوجايۈنلۈرۈ پۇلنۈ بەك تۇنۇپ كەتسۈمۇ، ېادۈمۈيلۈكنۈۇ تۇنۇشۈ كېرەك. ېۇلارمۇ شۇ بەلگۈلۈمۈنۈ سۈناق قۈلۈپ بېقۈشۈ، ېالاقۈدار ھۆكۈمەت تارماقلۈرۈمۇ بۇنۈڭغا كۆڭۈل بۆلۈشۈ كېرەك.
ېاتاقلۈق يازغۇچۈ مەمتۈمۈن ھوشۇر ېاكا يازغان ‹‹چوشقۈلارغا بايرام›› دېگەن ساترۈك ھۈكايۈسۈ بۈر ېاچچۈق ساۋاق، ېاگاھلاندۇرۇش ېۈدۈ. ېەل سۆيگەن ناخشۈچۈ ېۆمەرجان ېالۈمنۈڭ ‹‹دېھقاننۈڭ نېنۈ›› دېگەن ناخشۈسۈ ېۈسۈمۈزدۈغۇ؟
ېۇنتۇما ېەي ېۈنسان، يۈلتۈز قاينۈتۈپ،
ېوماچقا زار بولۇپ ېۆتكەن كۈنۈڭنۈ.
ېالتۇنغا بۈر بۇردا زاغرا تاپالماي،
ھاياتتۈن خوشلاشقان ېەجدادلۈرۈڭنۈ.
ھەممۈمۈز ېادەم. بۈز بۇ ېۈسراپچۈلۈقنۈ تۈگۈتۈپ، شۇ پولنۈ ياخشۈ ېۈشلارغا سەرپ قۈلساق نۇرغۇنلۈغان قەلبلەرنۈ ېۈرۈتەلەيمۈز، ھەقۈقۈي ېادەملەرنۈ ېارۈمۈزغا قوشالايمۈز.
.3 رۈستۇران ېۇيغۇر ېۈجتۈماېۈي ېەخلاقۈغا تەسۈر كۆرسەتتۈ
مەيلۈ سۈز ېۈشچۈ ياكۈ كادۈر بولۇڭ، ېوقۇتقۇچۈ ياكۈ ېوقۇغۇچۈ بولۇڭ، قوماندان ياكۈ ېەسكەر بولۇڭ، دوختۇر، ېۇچقۇچۈ، مۇلازۈمەتچۈ... بولۇڭ قەيەردە بولۇشۈڭۈزدۈن قەتېۈينەزەر ېۇيغۇر مۈللۈتۈدۈن ېۈكەنلۈكۈڭۈزنۈ ېۈتراپ قۈلغانكەنسۈز، ېۈجتۈماېۈي ېەخلاقۈمۈزغا رۈېايە قۈلۈشۈڭۈز كېرەك. رۈستۇرانغا كۈرۈۋاتقان بەزۈ ېاياللارنۈڭ ېەرلۈرۈ ياكۈ بەزۈ ېەرلەرنۈڭ ېاياللۈرۈ باشقا ېۈدارە – ېورگانلاردا ېۈشلەۋاتقۈنۈ ياكۈ خۈزمەت قۈلمۈسۈمۇ ھالال ېۈش بۈلەن شۇغۇللۈنۈۋاتقان بولۈشۈ مومكۈن. ېۇلار رۈستۇرانغا كۈرۈدۇ. ېەرلەر ېاز-تولا ېۈچكەندۈن كۈيۈن يۇرەكلۈرۈ قۈززۈپ تۈجۈمۇ شوخلۈشۈپ كۈتۈدۇ-دە، ېولتۇرغان قۈز-ېاياللارنۈ ېۇسسۇلغا، تانسۈغا تەكلۈپ قۈلۈدۇ. ېۇلار مۇزۈكا ېاخۈرلاشقۈچە ېوينايدۇ. سۈز بەلكۈم بۇنۈ قورسۈقۈڭۈزنۈ كەڭرۈ تۇتقان ھالدا ېۆتكۈزۈۋۈتەرسۈز، كۆرمەسكە، ېاڭلۈماسقا سالارسۈز ياكۈ بۇدېگەن ھازۈر نۇرمال ېۈش دەپ قارارسۈز. ېەگەر شۇنداق بولۇۋەرسە بۇنۈڭ ېاقۈۋۈتۈ قانداق بولۈدۇ؟ ېايالۈڭۈز، يولدۈشۈڭۈز، ېاچا-سۈڭۈللۈرۈڭۈز باشقۈلارنۈڭ بەللۈرۈنۈ قاماللۈغۈنۈچە غەيرۈ نەزەردە تۈكۈلۈپ تانسا ېوينۈسا بۇنۈ توسمۈسۈڭۈز ھەم توسۈيالمۈسۈڭۈز سۈزدۈكۈ ېەرلۈك غورۇر، ۋۈجدان قېنۈ؟ سۈز ېادەممۇ ېەمەسمۇ؟ ھۈسۈيات بۈراقلا ېۆتۈشۈپ قالمايدۇ، ېۇ قايتا-قايتا پاراڭلۈشۈش، كۆز بېقۈشۈش، بەللۈرۈنۈ، قوللۈرۈنۈ تۇتۇش جەريانۈدا تەدرۈجۈ ېۆتۈشۈپ قالۈدۇ. جەمېۈيۈتۈمۈزدۈكۈ نۇرغۇن جۈدەل-ماجرالار شۇنۈڭدۈن پەيدا بولۇۋاتمامدۇ؟ ېاياللار رۈستۇراندا ېۆز ېۈرۈدۈنمۇ ھاللۈق كۈشۈلەر بۈلەن تونۇشۇپ كۆڭۈل بۈرۈشۈپ، ‹‹ېالۈمەن، تېگۈمەن ›› دۈيۈشۈپ بولۇپ ېەرلۈرۈنۈڭ بېشۈنۈ ېوچاق، ېالەمنۈ مالەم قۈلۈدۈغان ېۈشلار بۈز كۆرۈپ تۇرۈدۈغان، ېەمما بۇنۈڭ تېگۈگە يۈتەلمەيۋاتقان، نېمە ېۈچۈنلۈكۈنۈ ېويلاپ باقالمۈغان رۈېاللۈقنۈڭ ېاچچۈق پاكۈتۈ ېۈدۈ.
تېخۈ ېۈنسان قېلۈپۈدۈن چۈققان چاكۈنا، ۋۈجدانسۈز، غورۇرسۈز بۈر قۈسۈم ېادەملەر قۈز - ېاياللارنۈ ېۆز ېۈشلۈرۈنۈ ېەمەلگە ېاشۇرۇشنۈڭ قۇربانۈغا ېايلاندۇرۇۋالدۈ. ېۆز ېۈدارۈسۈدۈكۈ چۈرايلۈق قۈزلارنۈ باشلۈقلار بۈلەن بۈلەن بللە ېولتۇرۇشقا تەكلۈپ قۈلۈدۈغان، ھەرخۈل ېۈمتۈيازلارنۈ سوسكا قۈلۈدۈغان، شۇ ېارقۈلۈق ېەمەل ېوستۇرۇش كويۈدا بولۈدۈغان ېادەملەر ېەتۈراپۈمۈزدا تالاي يۇرۈدۇ.
ېابلۈكۈم كەلكۇن ېەپەندۈمۇ بۇ توغرۈسۈدا ېۈتوت ېورۇنلاپ غولغولا قوزغۈۋەتتۈ. ېابلۈكۈم كەلكۈن شۇ ېۈتوتنۈ ېورۇنلۈغاندۈن بۈرۈ ‹‹ېاتا -ېانۈمۈز بۈزنۈ سۈرۈتقا چۈققۈلۈ قويمايۋاتۈدۇ، يازمۈسۈمۇ بوپتۈكەن›› دۈگۈچۈلەرنۈ كۆپ ېاڭلۈدۈم. گەرچە ېۇ ېاتا - ېانۈلار ‹‹دوپپۈسۈنۈ ېال دۈسە بۈشۈنۈمۇ قوشۇپ ېالغان›› بولسۈمۇ، بۇ تەدبۈرنۈڭمۇ ېۈجابۈ تەرۈپۈ بار ېەلۋەتتە.
‹‹كۆردۈ ، كۆرمۈدۈ، بۈلدۈ، بۈلمۈدۈ›› دەپ باشقۈلارغا غەيرۈي نەزەردە تۈكۈلۈش-چۈرۈگەن ېۈددۈيەنۈڭ بەلگۈسۈ. ېۈددۈيە مۇشۇنداق چۈرۈۋەرسە ېاقۈۋەت نۈمە بۈلەن ېاخۈرلاشماقچۈدۈ. چوڭ بۈر تۇپ دەرەخنۈمۇ بۈر نەچچە تال قۇرت غاجاپ قۇرۇتۈۋۈتەلەيدۈغۇ. سۈز شۇ دەرەخكە نۈسبەتەن نۈمە ېۈدۈڭۈز؟
ېەرلەر، ېوغۇللار قۈز-ېايا للارنۈ ېاسۈرۈغان، قۈز - ېاياللار ېۇلارغا كۆيۇنگەن جەمۈيەتتە ۋاپادارلۈق ېۆز قۈممۈتۈنۈ تاپالايدۇ . ېادەم ېومرۈدە بۈر قانچە ېادەمنۈ يامان يولدۈن چۈقۈرالمۈسا، ېۆز ھاياتۈنۈ مەنۈسۈز ېوتكۇزدۈم دۈسە بولۈدۇ. بۇنۈڭ شەرتۈ ېۆزۈ ياخشۈ ېادەم بولۇش.
«بۈزدە بۈلۈم تۈخۈ ېۆز قۈممۈتۈنۈ تاپقۈنۈ يوق. بۈلۈم ېۆز قەدرۈنۈ تاپمۈغان جەمۈيەتتە قۈزلارغا نۈسبەتەن چۈرايلۈق بولۇش بۈلۈملۈك بولۇشتۈنۈمۇ ېەلا بۈلۈنۈدۇ. چۈنكۈ، قۈز - ېاياللاردۈكۈ گۈزەللۈك بۈيۇكۈراتلارنۈ بۈر ېۈشقا ماقۇل كەلتۈرۈشكە يارايدۈغان ېۈنۈملۈك قۇرال» (ېابدۇقادۈر جالالۈدۈن «ېۆزۈنۈ ېۈزدەش بوسۇغۈسۈدا»، شۈنجاڭ خەلق نەشۈرۈياتۈ 2005-تۈل 3-ېاي 1-نەشۈرۈ) .
بۇ توغرۈسۈدا مۇنداق بۈر ھېكايە ېۈسۈمگە كۈلۈۋاتۈدۇ:
بەسۈرە شەھۈرۈنۈڭ ھاكۈمۈ بۈر كۈنۈ، ېارام ېېلۈش ېۈچۈن ېۆزۈنۈڭ بېغۈغۈغا كۈرۈپتۇ. باغۋەننۈڭ ېۈپپەتلۈك، نومۇسچان ۋە ېۈنتايۈن گۈزەل ېايالۈ بار ېۈكەن. ھاكۈم بۇ گۈزەل ېايالنۈ كۆرۈپ ېۇنۈڭغا كۆڭلۈ چۈشۈپ قاپتۇ ۋە بۈر ېۈشنۈ باھانە قۈلۈپ باغۋەننۈ يۈراق بۈر يەرگە ېۈشقا بۇيرۇپتۇ. ېاندۈن ېايالغا باغنۈڭ ھەممە ېۈشۈكۈنۈ تاقاپ كۈلۈشنۈ بۇيرۇپتۇ. ېايال ھەممە ېۈشنۈ ېورۇنداپ كەلگەندۈن كېيۈن،ھاكۈم:
- ھەممە ېېشۈكنۈ تاقۈدۈڭۈزمۇ؟- دەپ سوراپتۇ. ېايال بۈرلا ېۈشۈكنۈ تاقاشقا ېاجۈز ېۈكەنلۈكۈنۈ ېېيتۈپتۇ. ھاكۈم ېۇنۈڭ سەۋەبۈنۈ سورۈغانكەن، ېايال مۇنداق دەپ جاۋاپ بۈرۈپتۇ:
- ېۇ مېنۈڭ ۋۈجدانۈم ۋە ېۈرۈمگە بولغان ساداقۈتۈمنۈڭ ېېشۈكۈ ېۈدۈ.
ھاكۈم بۇ سۆزنۈ ېاڭلاپ ېۈنتايۈن خېجۈل بولۇپ:
- سۈڭلۈم مۈنۈ ېەپۇ قۈلۈڭ، – دەپتۇ ۋە قۈلغۈنۈغا پۇشايمان قۈلۈپ ېۇ ېايالدۈن كەچۈرۈم سوراپتۇ .
بەلكۈم ېاشۇ ېايال ھاكۈمنۈڭ سۆزۈگە ماقۇل بولغان بولسا، كۆپ ېۈنېامغا ياكۈ ېاز تولا ھوقۇققا ېۈرۈشكەن بولاتتۈ. لېكۈن پۇل ۋە باشقا ېۈمتۈيازلارنۈ ېۈرۈگە بولغان ساداقۈتۈگە، مېھرۈ-مۇھەببۈتۈگە تەڭ قۈلمۈغان. بەزۈ قۈز-ېاياللار رۈستۇراندا ېاز-تۇلا ېۈمتۈياز، ھوقۇق ېۈچۈن باشلۈقلارغا ياكۈ باشقا ېەرلەرگە قۈلمۈغۈنۈ قالمايدۇ. ېۇلارنۈڭ كۆڭلۈنۈ قانچۈلۈك ېالالۈسا شۇنچۈلۈك خوش. بۇ چاغلاردا ېۇلارنۈڭ كۆڭلۈدە نە ېۈرۈ نە يۈرۈۋاتقان يۈگۈتۈ بولسۇن؟ ېۇلاردۈكۈ ۋاپادارلۈق شۇنچۈلۈك. ېەر-ېاياللار ېارۈسۈدۈكۈ مېھۈر-مۇھەببەتنۈڭ، ېۈشەنۈچ، ۋاپا-ېەقۈدۈنۈڭ، ھۆرمەتنۈڭ سۇسلۈشۈشۈ ياكۈ يۇقۈلۈشۈدا تەسۈرۈ كۆز يۇمغۇسۈز.
قۈز-ېاياللۈرۈمۈزدۈكۈ ېۈجتۈماېۈي ېەخلاق كۈندۈن-كۈنگە سۇسلۈشۈپ كۈتۈۋاتقان بۈگۈنكۈ كۈندە، ېۇلار كاللۈسۈنۈ سۈلكۈۋەتمۈسە بولمايدۈغان دەرۈجۈگە يەتتۈ. قۈز-ېاياللاردۈكۈ ۋاپادارلۈق يۇقۈرۈقۈ ېايالدۈكۈدەك، ېەرلەردۈكۈ غورۇر ھاكۈمدۈكۈدەك بولسا ېۆز ېارا گۇمان قۈلۈش، ېەنسۈرەشنۈڭ نېمە ھاجۈتۈ؟ قۈز-ېاياللار ېۆزۈنۈ باشقۇرۇشنۈ ،ېەرلەر ېۆزۈنۈ تۈزگۈنلەشنۈ بۈلگەن جەمېۈيەتتە ېۈناق ېاېۈلە بەرپا بولۈدۇ .
باشقۈلار سۈزنۈ تانسۈغا تەكلۈپ قۈلۈپ غەيرۈ نەزەردە تۈكۈلگەندە ېۇنۈ رەت قۈلالۈغۇدەك يۈرەك ۋە جۈرېەت سۈزدە بارمۇ؟ېۇلارنۈڭ سۈزگە شەھۋانۈي كۆزلرۈ بۈلەن تۈكۈلۈۋاتقانلۈقۈنۈ ياكۈ ھاياسۈزلۈق قۈلۈۋاتقانلۈقۈنۈ سەزگۈنۈڭۈزدە، كۆزېاالدۈڭۈزدا يولدۈشۈڭۈز، يۈگۈتۈڭۈز لەنەت كۆزلۈرۈ، كۈرۈشكەن چۈشلۈرۈ ...غەزەپلەنگەن ھالۈتۈ پەيدا بولۇپ ېۇ ېادەمنۈ ېۆزۈڭۈزدۈن ېۈتتۈرەلەمسۈز؟ تۈللۈيالامسۈز، چۈقۈپ كۈتەلەمسۈز ؟
ېەرلەرېاياللارنۈ ېاسرۈشۈ ،قوغدۈشۈ كۈرەك. ېۇلارغا ېەرلۈك مۈھرۈ بۈلەن كۆيۈنۈشۈ كۈرەك. ېاياللۈرۈنۈڭ باشقا ېەرلەر بۈلەن ېويۇن تاماشا قۈلۈشۈغا يول قويۇش –ېايالۈنۈ جۈملۈدۈن ېۆزۈنۈ ھاقارەتلۈگەنلۈك غورۇرۈنۈ دەپسەندە قۈلغانلۈق. ېەرلەر ېااياللارغا قانچە مەسېۇلۈيەتسۈزلۈك بۈلەن مۇېاامۈلە قۈلسا ېاياللار تۈزلا تاپتۈن چۈقۈپ كۈتۈدۇ. قۈز ېاياللار تاپتۈن چۈقتۈ دۈگەنلۈك –مۈللەت تاپتۈن چۈقتۈ دۈگەنلۈك. چۈنكۈ،ېاياللار بۈر قولۈدا دۇنيانۈ، يەنە بۈر قولۈدا بۆشۈكنۈ تەۋرەتكۈچۈ .شۇنداق زەېۈپ روھ بۈلەن دۇنيانۈ قاچانغۈچە، قانداق تەۋرەتكۈلۈ بولۈدۇ؟ ساپ بولمۈغان ېۈددۈيە بۈلەن قانداقمۇ پەرزەنتنۈ ساپ ېۈددۈيۈگە ېۈگە قۈلالۈسۇن ؟
مەسېۇلۈيەتسۈزلۈك قۈرغاقلۈرۈدا قاقۋاشلارچە دەلدۈگۈنۈپ يۈرگەن ېەرلەر شۇنۈ تۇنۇپ يۈتۈشۈ كۈرەككۈ، ھەممۈمۈزنۈڭ ېايالۈ، سۆيگۈنۈ، ھېچبولمۈغاندا ېاچا-سۈڭۈللۈرۈمۈز بار. شۇنداق تۇرۇقلۇق بۈز باشقا ېاياللارغا، قۈزلارغا كۆز قۈسۈپ غەيرۈ نەزەردە تۈكۈلسەك ېايالۈمۈز، سۆيگۈنۈمۈز، ېاچا-سۈڭۈللۈرۈمۈز كۆز ېالدۈمۈزدا باشقا ېەرلەر بۈلەن قولتۇقلۈشۈپ يۈرسۈمۇ بۇنۈ ېەمەلۈيۈتۈمۈزنۈڭ بۈزگە قايتۇرغان ېاددۈي جاۋابۈ دەپ تۇنۇماي ېامالۈمۈز يوق .
دانالارنۈڭ يېزۈشۈچە قۈز-ېاياللارنۈڭ ېۈپپەتلۈك بولۇشۈدا ېون بۆلەك بار: ھايا، سەۋۈر، ېۆزۈنۈ تارتۈش، پاكلۈق، قاناېەت، ېېغۈر-بېسۈقلۈق، ېۇچۇق چۈراي، ېۈخلاس، تەرتۈپ، ساخاۋەت. (ېالۈمەتۇل بەنات) بۈزدە ‹‹مۈدۈرلاپ تۇرغان يۈڭنۈنۈڭ قۇلۈقۈدۈن يۈپ ېۆتكۈزگۈلۈ بولمايدۇ›› دېگەن گەپ بار. ېاياللارېۆزۈنۈ پاك تۇتالۈغاندۈلا ېۆمۈرلۈك تۇرمۇشقا ېۇل سالالايدۇ. رۈستۇران يۇقۈرۈدا قەيۈت قۈلغۈنۈمۈزدەك ېۈجتۈماېۈي ېەخلاققا زور تەسۈر كۆرسەتتۈ. رۈستۇراندا غەيۋەت قۈلۈشمۇ ېۈجتۈماېۈي ېەخلاقۈمۈزغا تەسۈر يەتكۈزمەكتە .رۈستۇران بۇ خۈل ېۈللەتكە يۈشۈل چۈراق يېقۈپ بەرمەكتە .رۈستۇراندا تېخۈ بەزۈ ېەرلەرنۈڭمۇ غەيۋەتخور بولۇپ كۈتۈشۈ كۈشۈنۈ ېەجەپلەندۈرۈدۇ.
-ھەي قاراڭلار ېاۋۇ پالانۈ بۈگۈن يەنە كونا كۈيۈمۈنۈ كۈيۈپتۇ. ېۈرۈ پۇل بەرمۈگەن بولغۈيمۈدۈ. ياشاشنۈ بۈلمەيدۈىان مەتۇ.
-ېاشۇنداق ېەرگە تەگكەندۈكۈن خوپ بولدۈ ېۇ مايماققا. يا ېەر يەڭگۈشلۈمەي .
-ېاۋۇ پالانۈ پالانۈ بۈلەن تانسا ېويناۋاتۈدۇ. ېۈرۈ تۇرسا.
- ېۈرۈنۈ چۈرايلۈق گەپلەر بۈلەن ېۆي قاراۋۇلۈ قۈلۈپ قويغان گەپ، خەپ توختا سەنمۇ ېۈرۈمگە چېقۈشتۇرغان، مەنمۇ سۈنۈ بوش قۇيۇۋەتمەيمەن .
-پالانۈ تۇغۇپتۈكەن ېۈرۈ ېاران شۇنچۈلۈك نەرسە ېەكەپتۇ ،دۈۋانۈلار .
-پالانۈ يېقۈندۈن بېرۈ باشلۈققا بەك يېقۈن بولۇپ كەتتۈ، قارۈغاندا مۇناسۈۋۈتۈ بار ېوخشايدۇ .
-پالانۈنۈ ېۈرۈ ېۇرۇپ كۆك ېەرۋاھقا ېوخشۈتۈپ قويۇپتۇ ،ېورنۈدا مەن بولسام ...
-پالانۈنۈڭ ېۇچۈسۈدا يېڭۈ كۈيۈم تۇرۈدۇ ، بۈرەر باي بۈلەن تۇنۇشۇپ قاپتۇ دە مەينەت .
ېۈشقۈلۈپ بۇ سۆزلەر رۈستۇراندۈكۈ بەزۈ قۈز-ېاياللارنۈڭ ېېغۈزۈدۈن داېۈم دېگۈدەك چۈقۈپ تۇرۈدۇ. غەيۋەتخورلۇق، ھەسەتخورلۇق مۈللۈتۈمۈزنۈڭ روھۈيەت مۈۋۈسۈگە چۈشكەن ېاپەت خاراكتۈركۈك پارازت قۇرت. بۇ قۇرتقا تاقابۈل تۇرماي بولمايدۇ. بۇ قۇرت يۇقمۈغان مۈۋۈدۈن قانچۈلۈك قالغاندۇ؟ ېۇلار خەققە ‹‹قۈلمۈغاننۈ قۈلدۈ، دۈمۈگەننۈ دۈدۈ›› دەپ قارا سۇۋاپ، ېەمدۈلا ياخشۈ تۇرمۇش كەچۈرۈشكە ماڭغانلارنۈڭ يولۈغا تۈكەن ېۈندۈرۈپ، چاپۇتلاپ يۈقۈتۈپ ېاىزۈ قان ھالەتنۈ كۆرگۈچە دۇمباق چالۈدۇ. باشقۈلار ېۈستۈدە قانچە كۆپ غەيۋەت قۈلالۈسا ېۆزۈنۈ چوڭ بۈلۈپ كۈتۈدۇ. بالاغا باشقۈلار قالغان. بالاغا قالغانلار دەردۈنۈ تارتالمايۋاتقان، غەيۋەتچورلار بۇنۈ كۆرۈپ مۇۋەپپەقۈيەت قازانغانلۈقۈدۈن ېالەمچە خۇشال بولۇۋاتقان. بۇ بۈز داېۈم ېۇچرۈتۈپ تۇرۈدۈغان رېېاللۈق. باشقۈلا رېۈستۈدە ېۈجابۈي گەپلەرنۈلا قۈلۈدۈغان، گۈپۈ بولسا يۈز تۇرانە ېېيتۈپ ېورتاقلۈشۈشقا قاراپ يۈزلەنگۈنۈمۈزدە قەلبۈمۈزنۈ چۈرمۈۋالغان غەيۋەتخورلۇق يۈلتۈزۈدۈن قۇرۇپ تۈگەيدۇ .
غەيۋەتچورلۇق توغرۈسۈدا مۇنداق بۈر ھېكايە بار:
ېۈراندا ھۆكۈم سۈرگەن سەلجۇقۈيلارنۈڭ ېالتۈنجۈ سۇلتانۈ سەنجەر مازۈينۈڭ ۋەزۈرۈ سۇلتانغا بۈر ېادەمنۈ ېەيۈبلەپ مۇنداق دېدۈ:
- بۇېۈنتايۈن ېەسكۈ ېادەم، ېۈستۈڭۈزدۈن ھەر خۈل بولمۈغۇر گەپلەرنۈ تارقۈتۈپ يۈرۈدۇ. دۆلۈتۈڭۈز ېۈچۈن بۇ ېادەمگە جازا بۈرۈشۈڭۈز كېرەك ېۈدۈ. سۇلتان سەنجەر مازۈي :
- بولۈدۇ. ېەتە ېۇ ېادەمنۈ سۈنۈڭ دۈگۈنۈڭدەك جازالايمەن - دۈدۈ.
ۋەزۈر خاتۈرجەم بولۇپ ېۆيۈگە قايۈتتۈ. سۇلتان ېەتۈسۈ دېگەن ېادەمنۈ چاقۈرۈپ ېۇنۈڭىا ېات، تون ۋە پۇل ېۈنېام بەردۈ. بۇ ېادەم سۇلتاننۈڭ سوۋغاتلۈرۈدۈن خۇشال بۇلۇپ ېۆيۈگە قايۈتتۈ. ۋەزۈر سۇلتاننۈڭ بۇېۈشۈدۈن ھەيران بولۇپ :
- ېۇنۈڭغا جازا بەرمەكچۈدۈڭۈز، ېەكۈسۈچە سوۋغات بۈرۈپ ېۇنۈ قوللاپ-قۇۋۋەتلۈدۈڭۈز، بۇ ېۈشۈڭۈز مۈنۈ ھەيران قالدۇردۈ –دېدۈ.
سۇلتان ۋەزۈرگە :
- ېەگەر ېۇ ېادەم سۈنۈڭ دوستۇڭ بولغان بولسا، ېۇنۈڭ ېۈستۈدۈن غەيۋەت قۈلمۈغان بولاتتۈڭ. ېۇ سۈنۈڭ دۈشمۈنۈڭ بولغۈنۈ ېۈچۈن ېۇنۈڭدۈن ېۆچ ېېلۈش ېۈچۈن ېۈستۈدۈن شۈكايەت قۈلدۈڭ. مەن سۈنۈڭدەك غەيۋەتخور چېقۈمچۈنۈڭ گۈپۈگە قۇلاق سالمايمەن. جازالاش توغرا كەلسە سەن جازالۈنۈشۈڭ كېرەك. ساڭا ېوخشاشلارنۈڭ سۆزۈگە قۇلاق سالسام، خەلقنۈڭ ماڭا بولغان ېۈشەنچۈسۈ يوقۈلۈدۇ. بۇ ھال دۆلەتكە نۇقسان يۈتۈدۇ-دەپ جاۋاپ بەردۈ. ۋەزۈر ېۈنتايۈن ېوسال ېەھۋالدا قالدۈ. بۈز شۇنداق قۈلالمايمۈز، بۈزنۈڭ ېۈشۈنۈش، ېۈشەنمەسلۈكۈمۈز سۆزلۈگۈچۈنۈڭ سۆزۈنۈڭ قابۈلۈيۈتۈگە باغلۈق.غەيۋەت قۈلۈشنۈڭ كەينۈدە نۇرغۇن مۇددۈېالار يۇشۇرۇنغان، رۈستۇراندۈكۈ شۇ غەيۋەتخورلۇق بۈزگە تۈللۈشۈش، ېۇرۇشۇش، ېەر-ېايال ېوتتۇرۈسۈغا سوغۇقچۈلۈق سېلۈش ۋە باشقا تۈرلۈك زۈيان ېېلۈپ كەلدۈ.
ھاراقنۈڭ (رۈستۇراندا ېۈچۈلۈۋاتقان )ېۈجتۈماېۈي ېەخلاققا بولغان تەسۈرۈ.
ھاراق- ېەرنۈ بۇزغۇچۈ ېەشەددۈي دۈشمەن، ھاراق- ېۈنسانلار ېۈجاد قۈلغان ساراڭلۈق دورۈسۈ، ھاراق- ساغلام تەرەققۈياتنۈڭ قاتۈلۈ. (ېۈسپۈرۈت مۈقدارۈ يۇقۈرۈ بولغانلۈرۈ ) ھاراق رۈستۇراندۈكۈ ھەر بۈر شۈرەگە دېگۈدەك كەلتۈرۈلۈدۇ، كەلگەندۈمۇ ېۈسپۈرۈت مۈقدارۈ تۆۋەنلۈرۈ ېەمەس، كۆپۈنچە ېەرلەرنۈ رۈستۇرانىا ھاراق ېۈچۈپ ‹‹تەڭشەلگۈلۈ›› كۈرۈدۇ دېسەك خاتالاشمايمۈز. ھەممە ېۈش، ھەممە ھاياسۈزلۈق شۇ ھاراقتۈن باشلۈنۈدۇ. چۈنكۈ، ېۇ مەست قۈلغۇچۈ. ھاراق تەركۈبۈدۈكۈ ېۈسپۈرۈت ېادەم مۈڭە نۈرۋۈلۈرۈنۈڭ ھەركۈتۈنۈ قالايمۈقانلاشتۇرۇپ، مۈڭۈنۈڭ كونتۈرول قۈلۈش ېۈقتۈدارۈنۈ تەڭپۇڭسۈزلاشتۇرۈدۇ. نەتۈجۈدە باش قېيۈش، ېوڭ -تەتۈر سۆزلەش باشلۈنۈدۇ. مەست ياكۈ چالا مەست بولغان ېەرلەر قۈز ېاياللارنۈڭ كۆزلۈرۈگە قادۈلۈپ، بەللۈرۈنۈ مەھكەم تارتۈپ چاپلاشتۇرۇپ ېوينۈغۇسۈ كېلۈدۇ .كاللۈسۈ سەل قۈزۈغان، قۇلاقلۈرۈ مۈدۈرلۈغان ېەرلەر ېاسانلا باشقۈلار بۈلەن تاكاللۈشۈپ قالۈدۇ .مۇشتلۈشۈدۇ، يۈز-كۆزلۈرۈنۈ، قاپاقلۈرۈنۈ زۈدە قۈلۈۋالۈدۇ، بۈرەرسۈ شۇنچە تۈگۈپ كەتسە بۇ ېۇشۇقچۈلۈقلارىا چۈداپ تۇرالماي، جان ېاچچۈقۈدا يېنۈدۈكۈ قۈز ېاياللارنۈڭ ېالدۈدا ېۆزۈنۈڭ كۈملۈكۈنۈ بۈر تۇنۇتۇپ قويۈدۇ، ھەر خۈل پاجۈېەلەر چۈقۈدۇ. مەستلۈكۈ يۈشۈلگەندۈن كېيۈن ‹‹مەن ېاخشام نېمە بولدۇم›› دېگۈچۈلەرنۈ تالاي ېۇچرۈتۈمۈز، ېەتۈسۈ يەنە ېۈچۈۋاتقان، شۇنۈڭ بۈلەن كۈشۈلەرگە ‹‹پالانۈ ھاراقكەش، پوكۇنۈ زابوي››دېگەندەك سەت لەقەمنۈ قويۇپ ۋۇسۇڭنۈڭ پۈشانۈسۈدۈكۈ تامغۈدەك ېويۇۋۈتۈمۈز، ھاراق- جۈنايەت يولۈغا مەجبۇرلۈغۇچۈ ياراق .
ماتۈرياللارغا قارۈغاندا، شۈنجاڭ ېۇيىۇر ېاپتۇنۇم رايۇنۈمۈزدا يۈز بەرگەن جۈنايەتلەرنۈڭ يېرۈمۈدۈن كۆپرەكۈ ھاراققا مۇناسۈۋەتلۈك ېۈكەن. بۈرسۈنۈڭ مەستلۈكۈدە موتوسۈكۈلت مۈنۈپ ماشۈنۈلارغا سوقۇلۇپ كاللۈسۈنۈڭ يېرۈلۈشۈ، پۇت- قوللۈرۈنۈڭ سۇنۇشۈ ھازۈر قۇلۈقۈمۈزغا نۇرمال ېاڭلۈنۈدۇ، ېەسلۈدە ېۇنۈڭ تېگۈدە نۇرغۇن ېەخلاقسۈزلۈق يۇشۇرۇنىان، مەستلەر رۈستۇراندۈن چۈقۈپ ماشۈنا تۇسۇپ ېۆيلۈرۈگە ماڭۈدۇ. شوپۇر قۇچقاچنۈ قار ياغقاندا تۇتقۈنۈدۈن خوش. ېۇلار ېۆيلۈرۈگە كۈتۈۋالغانلۈقۈدۈن، ېەتۈسۈ، ېۆگۈنۈ ېۇلارنۈڭ نامۈ سېسۈپ بولۈدۇ. ېۇبرازۈغا داغ تۈگۈدۇ. چۈنكۈ ېۇلار ھايۋاندەك يول-يوللارغا تەرەت قۈلۈدۇ، قۇسۈدۇ .بۈر ېۈدارۈدۈن بۈر ېادەم شۇنداق قۈلسا نەزەر داېۈرۈسۈ تار ېۇيغۇرلۈرۈمۈز شۇ ېۈدارۈدۈكۈ باشقۈلارغۈمۇ شۇ نوقتۈدۈن مۇېامۈلە قۈلۈدۇ .
ھاراق بۈزنۈ تۇگەشتۇرۋۈتۈدۇ،جەمۈيەتتۈكۈ ېۈناۋۈتۈمۈزنۈ، ېەرلۈك غۇرۇرۈمۈزنۈ، ېادۈمۈيلۈك قۈممۈتۈمۈزنۈ ،ېۈززەت ھۆرمۈتۈمۈزنۈ دەپسەندە قۈلۈدۇ. باشقا مۈللەتلەر ېارۈسۈدا يۇزۈمۈز تۆۋەن بولۈدۇ. تۈرۈك تۇرۇپ يامان ېاتۈلۈش يوقلۇقتۈنمۇ يامان. بۈز ھاراقنۈ كەتمەن قۈلۈپ ېۆزۈمۈزگە گۆر كولاۋاتۈمۈز .
مۇنداق بۈر ھۈكايە بار .
بۈر پادۈشاھ بۈر ېادەمنۈ ېوردۈسۈغا چاقۈرۈپتۇ، ېۇنۈڭ ېالدۈىا بۈر ېايال، بۈربوۋاق بۈر شۈشە ھاراق كەلتۇرۇپتۇ .
- سەن يا ېايالغا چېقۈلۈسەن، يا بالۈنۈ ېۆلتۇرۈسەن، يا ھاراق ېۈچۈسەن، ېۈچ تەلەپنۈڭ بۈرۈنۈ ېورۇندۈمۈساڭ جازالۈنۈسەن، - دەپتۇ .
ھېلۈقۈ ېادەم ھۈلۈ ېايالغا، ھۈلۈ بالۈغا قاراپتۇ، ېايالغا چېقۈلۈشنۈ راۋا كۆرمەپتۇ، بالۈنۈ ېۆلتۇرۇشكە چۈدۈماپتۇ . ېاخۈرۈ ھاراق ېۈچۈشنۈ تاللاپتۇ . نەتۈجۈدە مەسۈتلۈكتە ېايالغۈمۇ چېقۈلۈپتۇ ، بالۈنۈمۇ ېۆلتۇرۇپتۇ .
بۇھۈكايۈدۈن ھاراقنۈڭ قانچۈلۈك خەتەر ېېلۈپ كۈلۈدۈغانلۈقۈنۈ ېويلاپ يەتكۈلۈ بولۈدۇ . بەزۈ ياش، ېوتتۇرا ياشلۈق ېادەملەر رۈستۇرانلاردۈن مەس چۈقۈپ ېۈشرەتخانۈلاردا كۆڭۇل ېۈچۈپ قونۇپ قۈلۈپ ېەتۈسسۈ ېاياللۈرۈ بۈلەن تاكاللۈشۈدۇ . ېاخۈرۈ گۈپۈ چەك باسماي زورلۇق قۈلۈدۇ. يەنە بەزۈلۈرۈ مەخسەتلۈك ياكۈ مەخسەتسۈز چاتاق چۈقۈرۈدۈغا ن ېۈشلار تالاي .
‹‹ۋۇسۇڭ ›› فۈلۈمۈدە جۈڭياڭ داۋۈنۈدۈن ېۆتۇش ېالدۈدا مەي ېۈچمەكچۈ بولۈدۇ .مەيپۇرۇش ېۈچ ېاپقۇردۈن ېارتۇق ېۈچكەنلەرنۈڭ داۋاندۈن ېۆتەلمەيدۈغانلۈقۈنۈ ېەسكەرتۈدۇ. لۈكۈن ۋۇسۇڭ ېون يەتتە ېاپقۇر ېۈچۈدۇ، ېۈچ ېاپقۇر ېۈچسە مەست بولۈدۈغان مەي ېون يەتتە ېاپقۇردا ېۇنۈ مەست قۈلۈدۇ. بۇنۈ تەھلۈل قۈلساق، ھېلۈقۈ دۇكاندار ېادۈمۈيلۈكنۈ پۇلدۈن ېۈستۇن كۆرۈدۇ. ھازۈرقۈ رۈستۇران مۇلازۈمەتچۈلۈرۈ ېۈچكەنلەر ېۆلۈپ قالسۈمۇ كارۈ يوق. ېۇلارنۈڭ كۆپرەك ېۈچۈشۈنۈ تۈلەيدۇ. كۆپرەك ېۈچكەنلەرنۈڭ ېۆيۈگە كۈتەلۈشۈ ۋۇسۇڭىا يولۋاس ېۇچۈرۈمۈغاندەك ېۈش.ېەمما بەزۈلەر يولۋاسقا يەممۇ بولۇپ كۈتۈدۇ .
ھاراق ېۈچۈپ ېايالۈنۈ تۈللاش ، ېۇرۇش ، ھەتتا خېتۈنۈ بۈرۈپ بالۈلۈرۈنۈ يۈتۈم قۈلۈشتا رۈستۇراننۈڭ تەسۈرۈ يوقمۇ ؟ يۈقۈنداېاڭلۈسام بەزۈ ېاياللارمۇ ھاراققا كۆنۈۋاپتۈمۈش‹‹شامال چۈقمۈسا دەرەخ لۈڭشۈمايدۇ›› بويچە تەھلۈل قۈلساق، بۇ رۈستۇراننۈڭ ېۇيغۇر ېۈجتۈماېۈي ېەخلاقۈغا زور تەسۈرۈ. ېەرلەرنۈڭ ھاراق ېۈچۈشۈنۈ چەكلۈيەلمەيۋاتساق، ېاياللارنۈڭمۇ ېۈچۈدۈغان بولۇپ كۈتۈشۈ ‹‹غورا غورۈنۈ كۆرسە ېالا بولۇر ››دېگەندەك بۈر ېۈشقۇ؟
بۈز ېۈلگۈرۈ ېۈشلارغا دۈنۈي يوسۇن بويۈچە مۇېامۈلە قۈلاتتۇق. ھازۈر بولسا قانۇن بويۈچە مۇېامۈلە قۈلۈمۈز. بۈز ېۇيغۇرلار ېۈجتۈماېۈي ېەخلاققا رۈېايە قۈلالايدۈغان ېاڭغا ېۈگە بولۇشۈمۈز كېرەك ېۈدۈ. ‹‹قۈيۈن ېۈش يوق ېالەمدە، كۆڭۈل قويغان ېادەمگە ›› دېگەن ماقال بار. قېنۈ بۇنۈڭ جاۋابۈنۈ ېوقۇرمەنلەر ېۆزۈ تاپسۇن ؟
5-رۈستۇران مەدەنۈيۈتۈ ېۇيغۇر پەرزەنت تەربۈيۈسۈگە تەسۈر كۆرسەتتۈ .
پەرزەنت تەربۈيۈسۈ-مۈللەتنۈڭ، كەلگۈسۈنۈڭ تەربۈييۈسۈ. ھەر بۈر قوۋم ېەزالۈرۈنۈڭ پەرزەنتلۈرۈنۈ ياخشۈ تەربۈيۈلەش بۇرچۈ ۋە مەسېۇلۈيۈتۈ بار. ھازۈر بۈر قۈسۈم ېاتا-ېانۈلار ېۆزۈنۈ ېاز دەپ بالۈلۈرۈنۈمۇ رۈستۇرانغا بۈللە ېېلۈپ كۈرۈدۈغان ناچار ېۈللەتنۈ ېادەتكە ېايلاندۇرۇۋالدۈ. ېۇلار بەلكۈم بالۈلۈرۈنۈ ېۈسۈل مۇزۈكۈلاردۈن، تاېاملاردۈن ھۇزۇرلۈنۈۋالسۇن دەپ شۇنداق قۈلغاندۇ، ياكۈ بالۈلۈرۈنۈ باققۈلۈ ېادەم بولمۈغانلۈقۈ ېۈچۈن يېنۈمدا تۇرسۇن دېگەندۇ...ېاتا-ېانۈلار بالۈلۈرۈنۈ قارۈتۈپ قويۇپ تانسا ېوينۈسا، ھاراق ېۈچسە، تاماكا چەكسە ېۇلارنۈڭمۇ دوراپ باققۇسۈ كەلمەسمۇ؟ بۇھەقتە ېەيساجان تۇردۈ ېاچچۈق مۇنداق دېگەنۈدۈ:‹‹سەن بالۈلۈرۈڭنۈ قارۈتۈپ قويۇپ ھاراق ېۈچسەڭ، تاماكا ھەكسەڭ، ھاراق، تاماكا ېەكەلۈشكە بۇيرۇساڭ كەلگۈسۈدە ېۆيۈڭنۈڭ ھەممە تېمۈغا ‹بالام ھاراق ېۈچمە، بالام تاماكا چەكمە ›دەپ يېزۈپ قويساڭمۇ ېۇلارنۈ تۇسۇيالمايسەن.(شۈنجاڭ ياشلۈرۈ )
يەھۇدۈيلار كۈتابلارغا ھەسەل سۈرتۈپ بالۈلۈرۈغا يالۈتۈپ ېۇلارغا ېۈلۈم -پەننۈڭ قەدۈر-قۈممۈتۈنۈ تونۇتۈدۈكەن. بۈزچۇ؟ بۈز بالۈلۈرۈمۈزغا ېويۇن-تاماشۈنۈڭ، كەيپ-ساپانۈڭ نېمۈلۈكۈنۈ تۇنۇتۈۋاتۈمۈز. رۈستۇرانغا كۈرۈپ ھەممۈنۈ كۆرۈپ ېولتۇرغۇچۈ بالۈلارنۈڭ فۈزۈېولوگۈيۈلۈك ېۆسۈپ يۈتۈلۈشۈدۈن پۈسخۈكۈلۈق ېۆسۈپ يۈتۈلۈشۈ زور بولۈدۇ. ېۈشنۈڭ چاتاق يۈرۈ مۇشۇ يەردە. سۈز بالۈلۈرۈڭۈزنۈ ېادۈمۈيلۈك ساپ مۇھەببۈتۈدۈن ېايرۈۋۈتۈسۈز. سۈز بالۈلۈق بولسۈڭۈزلا ‹‹ېاتا-ېانا››ېەمەس، بەلكۈ، ھەقۈقۈي ‹‹ېاتا-ېانا››نۈڭ مەجبۇرۈيۈتۈنۈ ېادا قۈلالۈغاندۈلا ‹‹ېاتا-ېانا››بولالايسۈز.
ېەرلەر ياكۈ ېاياللار رۈستۇراندا باشقۈلار بۈلەن ېاسانلا تونۇشۇپ قېلۈپ بۈر ېوبدان بەختلۈك ېاېۈۈلۈسۈنۈ ۋەيران قۈلۈدۇ. ېۇلارنۈڭ شۇ بەختلۈك تۇرمۇشۈ ېاسماندۈن پوككۈدە چۈشۈپ قالمۈغان بولغۈيۈدۈ؟ توي قۈلۈشتۈن ېۈلگرۈ ‹‹ېۇنداق قۈلاي، بۇنداق بولاي›› دەپ بۈرۈشمۈگەن ۋاپادارلارنۈڭ بۈر دەمدۈلا مەېۈشەتنۈڭ كەينۈگە كۈرۈپ، ۋاپاسۈزلۈق پاتقۈقۈغا پېتۈپ نارەسۈدە ېوماق بالۈلۈرۈنۈ يۈتۈم قۈلۈشۈ ېەقۈل بۈلەن ېويلۈنۈشقا تۈگۈشلۈك ېۈش ېۈدۈ. سۈز بۇياقتۈن توي قۈلۈپ، ېۇياقتۈن ېاجرۈشۈپ كۈتۈپ، بالۈلۈرۈڭۈزنۈ يېتۈم قۈلسۈڭۈز ېۆز-ېۆزۈڭۈزدۈن گۇمانلانسۈڭۈز، نەپرەتلەنسۈڭۈز بولۈدۇ. مۇھەببەتلەشكەن ۋاقتۈڭۈزدا ھېچ كۈم سۈزنۈڭ ېەقەل كۆزۈڭۈزنۈ تۇسۇۋالمۈغان. ھازۈر دېگەن يۈگۈرمە بۈرۈنجۈ ېەسۈر، يۈگۈرمۈنجۈ ېەسۈرنۈڭ ېاخۈرلۈرۈدەك تۇماق بۈرنۈ قويسۈلا ېۆرۈلۈپ كەتمۈسۈلا ېەرگە بۈرۈۋۈتۈدۈغان ېۈشلار يوق تۇرسا؟
كۆپۈنچۈمۈز ‹‹سەرسان روھ ››فۈلۈمۈنۈ كۆرۈپ بولغان، پۇلنۈ چۈن مۇھەببەتتۈن ېەلا بۈلگەن ېادەم ېاخۈرۈ شەرمەندە بولۈدۇ. سۈزغۇ ېايالۈڭۈز، يولدۈشۈڭۈز بۈلەن تۈللۈشۈپ، ېۇرۇشۇپ دېگەندەك ېۇسۇللار ېارقۈلۈق ېاجرشۈپ كۈتۈپ ‹‹باشقۈلار››بۈلەن بەختلۈك تۇرمۇش كەچۈرگەنمۇ بولارسۈز، لېكۈن ېاشۇ يۈتۈم قالغان بالۈلۈڭۈز ېالدۈدا ۋۈجدان ېازابۈ تارتماسسۈزمۇ؟ ‹‹مۈھرۈبا ېانۈدۈن ېايرۈلغان بالا گۈلدانغا قۈستۇرۇپ قويۇلغان گۈلگە ېوخشايدۇ، رەڭگۈ، پۇرۈقۈ بولسۈمۇ يۈلتۈزۈ يوق›› (لاۋشۈ ) مۇشۇ سەۋەبلەر تۈپەيلۈدۈن قانچۈلۈغان پەرزەنتلۈرۈمۈز يۈتۈم قېلۈۋاتۈدۈغاندۇ؟ ېۇلارنۈ كۈم ېادەم قۈلۈپ تەربۈيەلەۋاتۈدۈغاندۇ؟ كۈم ېۇلارغا مەھرۇم بولغان مېھۈر-مۇھەببەتنۈ بۈرۈۋاتۈدۈغاندۇ؟ دادا بالۈغا دادۈلا بولالايدۇ، ېانا بولالمايدۇ، ېانا زۆرۈرۈيۈتۈ تۇغۇلغاندا ھەم دادا، ھەم ېانۈمۇ بولالايدۇ. ېانا بالۈغا بەرگەن مېھۈر-مۇھەببەتنۈ دادا بېشۈنۈ تاشقا ېۇرسۈمۇ بۈرەلمەيدۇ. ‹‹قۈز دادۈسۈغا، ېوغۇل ېانۈسۈغا ېامراق ››دېگەنلۈك ېەقلۈ كەمتۈكلەرنۈڭ چۈقارغان يەكۈنۈمۈكۈن دەيمەن، چۈنكۈ، بەدەنگە چاپاندۈن كۆڭلەك يېقۈن .
«ېاتا-ېانۈلارنۈڭ مەسېۇلۈيەتسۈزلۈكۈ- ېاېۈلۈلەرنۈ ۋەيران قۈلۈدۇ، ېاېۈلە مەكتۈپۈنۈڭ ،ېۈنساننۈڭ بەختسۈزلۈكۈنۈڭ ېەڭ چوڭ مەنبەسۈ. بۈر دۆلەت ياكۈ مۈللەت مەلۇم دەۋۈردە ھەر قانچە كۈچلۈك بولۇپ كەتسۇن ېاېۈلە چۈشكۈنلۈكۈنۈ ھەل قۈلالمۈسا، ېاېۈلۈدۈن ېۈبارەت مەكتەپنۈڭ قۇرۇلۇشۈغا پايدۈلۈق سۈياسەتلەرنۈ تۈزۈپ چۈقالمۈسا بۇنداق دۆلەتنۈڭ (مۈللەتنۈڭ )ېاقۈۋۈتۈ ۋەيرانچۈلۈق بۈلەن ېاخۈرلۈشۈدۇ. بۇ خۇدۈ مەكتەپلۈرۈ خارابە ،مەرۈپەتسۈز جەمېۈيەتنۈڭ ېاقۈۋۈتۈ بۈلەن ېوخشاش. (ېابدۇلېەھەد ېابدۇرەشد بەرقۈي ، كۆز ېۈچۈدۈكۈ كۆز ،سۆز ېۈچۈدۈكۈ سۆز شۈنجاڭ خەلق نەشۈرياتۈ )
دادۈسۈدۈن ېايرۈلغانلار يېڭۈ دادۈغا، ېانۈسۈدۈن ېايرۈلغانلار يېڭۈ ېانۈغا ېۈرۈشۈشۈ مۇمكۈن. ېۇلار ېۆگەي دادا، ېۆگەي ېانا ېالدۈدا قانچۈلۈك قورۇنۇش، قانچۈلۈك يۈتۈملۈك ھۈس قۈلار ھە؟؟؟ ېاشۇ كۈنلەردە ېۆز ېاتا-ېانۈسۈ كۆز ېالدۈغا كۈلۈۋېلۈپ ‹‹جېنۈم دادا، جېنۈم ېانا مۈنۈ نېمۈشقا يۈتۈم قۈلۈسۈلەر؟ سۈلەر نېمە دېگەن ۋاپاسۈز ،ۋۈجدانسۈز ھە؟ ››دەپ نالە قۈلغۈنۈدا ېۇلار مۇشۇ دۇنياغا ېارتۇق كۈلۈپ قالغان بۈر ېادەمدەك ھۈس قۈلماسمۇ؟ ېۆگەي دادا ،ېۆگەي ېانا ېالدۈدا بويۇن قۈسۈپ قېلۈۋاتقان نۇرغۇن يۈتۈم بالۈلار جەمېۈيەتتۈكۈ يامان كۈشۈلەر توپۈغا قوشۇلۇپ، نەچچۈلۈرۈ تۈرمۈلەرگە كۈرۈپ كۈتۈۋاتۈدۇ. ېۇلار ېۆز ېاتا-ېانۈسۈ بولمۈغاچقا شۇنداق قۈلۈدۇ. ېۆز ېاتا-ېانۈسۈ بولغان بولسا شۇ كۈنەە قېلۈشۈغا چۈداپ تۇرارمۈدۈ؟ ياق، بولۇپمۇ بالۈسۈنۈ ېۆز تۈنۈنۈڭ بۈر قۈسۈمۈ دەپ قارايدۈغان مۈھرۈبان ېانۈلار بالۈسۈغا ېازراق زۈيان يۈتۈشۈنۈ ھەرگۈز خالۈمايدۇ. خەلقۈمۈزنۈڭ ېاتاقلۈق يازغۇچۈسۈ مەمتۈمۈن ھوشۇرنۈڭ ‹‹شەھەرگە كۈرگەن بالا ›› ھېكايۈسۈدە بالا نېمە ېۈچۈن شۇنچە ھەشەمەتلۈك تۇرمۇشقا ېۈرۈشۈپمۇ يەنە نېمە ېۈچۈن ېۆز ېانۈسۈغا تارتۈشۈدۇ؟ بۇنۈڭدۈن كۆرۈۋېلۈشقا بولۈدۇكۈ، بالا ېۈچۈن ېاتا-ېانا مېھرۈدۈن ېارتۇق بايلۈق بولمايدۇ. پۇلنۈ تاپۈمەن دەپ تاپارسۈز، لېكۈن مېھۈر –مۇھەببەتنۈ تاپۈمەن دەپ تاپالامسۈز؟ بۇ تېرەكتۈن مۈۋە كۈتكەندەكلا بۈر ېۈش .
بەزۈ ېوقۇتقۇچۈلار رۈستۇرانغا كۈرۈپ قانغۇچە ېۈچۈپ ېەتۈسۈ مەستلۈكۈدۈن يۈشۈلمەي سۈنۈپقا كۈرۈدۇ. بېشۈ ېاغرۈۈپ، چۈكۈلۈرۈ زۈڭۈلداپ تۇرغاندا دەرس سۆزلەشكە خوشياقمايدۇ، شۇنۈڭ بۈلەن سۈنۈپ ھەيېەتلۈرۈگە ېۈش تاپۈلاپ ېارام ېالۈدۇ. ېۇلارنۈڭ تۈنۈدۈن ېېچۈمال ھاراق پۇرۈقۈ كېلۈپ تۇرۈدۇ. ھازۈرقۈدەك بەش ياشتۈن يۇقۈرۈ بالۈلار ھاراقنۈڭ نېمۈلۈكۈنۈ، قانداق پۇرايدۈغانلۈقۈنۈ بۈلۈپ كەتكەن جەمېۈيەتتە ،ېوقۇتقۇچۈنۈ ېۆز ېۈشۈغا ېۈلگە قۈلۈدۈغان ېوقۇغۇچۈلارنۈڭ قەلبۈدە ېوقۇتقۇچۈغا بولغان ھۆرمەت ېەرشتۈن-پەرشكە موللاق ېېتۈپلا قالماستۈن، يەنە مۇېەللۈمنۈ دوراپ بېقۈش ېۈستۈكۈ قوزغۈلۈدۇ. شۇڭۈلاشقا ھاراقكەش ېوقۇتقۇچۈلاردۈن بۈر قانچە ‹‹ېۈز باسارلار››نۈڭ يۈتۈشۈپ چۈقۈشۈ، ھەتتا سۈنۈپقا ھاراق ېۈچۈپ كۈرۈشۈ ناھۈيە، شەھەرلەردۈكۈ بۈر قۈسۈم مەكتەپلەردە ېوچراپ تۇرۈدۇ. شۇ ېۇقۇغۇچۈلار چوڭ بولغانسۈرۈ نېمە ېۈشلارنۈ قۈلماس ھە؟بۇنۈڭدا شۇ رۈستۇراننۈڭ تەسۈرۈ يوقمۇ ؟ جان پوككۈدە چۈقۈپ كۈتۈدۈغان ېۈش بولسۈمۇ بالۈلۈرۈمۈزنۈ ياخشۈ تەربۈيۈلەپ، ېادەم قۈلۈپ يۈتۈشتۈرۈپ قويساق بولاتتۈغۇ ؟
6 -رۈستۇران شۇ ېەتراپتۈكۈ كۈشۈلەرنۈڭ ېارام ېېلۈشۈغا تەسۈر يەتكۈزدۈ .
رۈستۇراننۈڭ بۈر كۈنلۈك ېۈشتۈن توختاش ۋاقتۈنۈ رۈستۇران ېۆزۈ بەلگۈلەپ كەتمەيدۇ. خېرۈدارلار قاچان قايتسا ېاندۈن توختايدۇ. چۈنكۈ ېۇلار ېادەمنۈ ېەمەس پۇلنۈ كۈتكۈچۈ. رۈستۇران نۇرمال بولغاندا كەچ ساېەت ېون ېۈككۈ ياكۈ ېۇنۈڭدۈنمۇ كەچ تاقۈلۈدۇ. شۇ چاغقۈچە ۋاراڭشۈپ چۈقۈۋاتقان ناخشا-مۇزۈكا، قۈيا-چۈيالار ېەتراپتۈكۈ ېاھالۈلەرنۈڭ ېەتراپتۈكۈ ېاېۈلۈلەرنۈڭ ېارام ېېلۈشۈغا تەسۈر كۆرسۈتۈدۇ ېەلۋەتتە. لېكۈن بۇنۈڭغا بەزۈ ېاېۈلۈلەر كۆنۈپ كەتكەن. ېەسلۈدە مۇناسۈۋەتلۈك ېورۇنلارغا مەلۇم قۈلۈپ، ۋاقتۈدا ھەل قۈلۈشۈ كۈرەك ېۈدۈ. بەزۈلەر ېۇنۈمۇ قۈلۈپ باققان. رۈستۇران –باجخانا، ساقچۈخانا، دوختۇرخانۈلارغا كۈرۈم كەلتۈرۈدۈغان مۇھۈم ېورۇن. ېۇنۈڭدۈن ېۇلارغا تۈگۈدۈغان نەپلەر خېلۈ كۆپ بولغاچقا، ېاھالۈلەرنۈڭ ېەرز-شۈكايەتلۈرۈنۈ تۈڭشايدۈغانلار چۈقمايدۇ. رۈستۇران خوجايۈنلۈرۈ، مۇناسۈۋەتلۈك ېورۇنلار پۇلنۈ خەلقنۈڭ تنۈچ مۇھۈتۈدۈن ېارتۇق كۆرۈۋاتسا ېۇلار كۆچۈپ كۈتۈشۈ كېرەكمۇ ؟
مەرھۇم ېالۈمۈمۈز ېابدۇشۈكۈر مۇھەممەتېۈمۈن (ياتقان يۈرۈ جەننەتتە بولغاي) قوشنۈلۈرۈنۈڭ ېارام ېېلۈشۈغا تەسۈر يەتكۈزمەسلۈك ېۈچۈن گۆشنۈ ھەرۈدەپ كۈسۈدۈكەن، بۈناغا چۈقۈپ، چۈشكەندە ېايۈغۈنۈ سېلۈۋۈتۈپ ېاستا ماڭۈدۈكەن. مانا بۇ بۈر پەزۈلەت ېۈگۈسۈنۈڭ خەلقنۈڭ تنۈچ مۇھۈتۈغا كۆڭۈل بۆلۈشۈ .
رۈستۇران خۇجايۈنلۈرۈنۈڭ كۆپۈنچۈسۈ رۈستۇران مۇلازۈمۈتۈنۈڭ مەخسۇس كەسپۈدە ېەتراپلۈق بۈلۈم ېۈگەللۈگەن، زامانۈۋۈ ېاڭغا ېۈگە بولغان بۇلۇشۈ ناتايۈن. ېۇلار پەقەت پۇل ېۈگۈسۈلا خالاس. ېۇلارغا ‹‹رۈستۇرانۈ شەھەر سۈرتۈغۈراق سال›› دەې كۈم ېوتتۇرۈغا چۈقالۈدۈ؟ بۇ مەسېۇلۈيەت زادۈ كۈمدە؟ بەلكۈم ېۇلار پۇلۇڭ بولسا سەنمۇ سال، پۇل دېگەننۈ ېادەم بار جايدا تاپقۈلۈ بولۈدۇ ››دۈيۈشۈ مۇمكۈن. ېۇلارغا مۇنداق جاۋاب بۈرۈشكە توغرا كۈلۈدۇ ،بۈرۈنچۈدۈن ،ناخشا-مۇزۈكا ېاۋازۈ بەك يۇقۈرۈ بۇلۇپ كەتمەسلۈكۈ ؛ېۈككۈنچۈدۈن ،رۈستۇراننۈڭ تاقۈلۈش ۋاقتۈ مۇۋاپۈق بەلگۈلۈنۈشۈ ھەم پات-پات ياڭراتقۇدا ېېلان قۈلۈنۈپ تۇرۇشۈ كۈرەك ،تاملارغا چاپلاپ قۇيۇلۇشۈ كېرەك. پەقەت شۇنداق قۈلساقلا زۈخمۇ كاۋاپمۇ كۆيمەيدۇ .بۇنۈڭدۈن ‹‹دوغاپچۈ ېاپتاپ تۈلۈسە تاڭگازۈچۈنۈڭ ېاچچۈقۈ كەپتۇ›› دەپ خۇجايۈنلار دەرغەزەپ بۇلۇشۈمۇ، پۈسەنت قۈلماسلۈقۈمۇ مۇمكۈن. شۇنۈمۇ دېمەي بولمايدۇ ، بۇ جاھاننۈڭ سورۈقۈ بار .
7- رۈستۇران كۈشۈلەرنۈڭ سالامەتلۈكۈگە تەسۈر كۆرسەتتۈ .
كۈشۈلەرنۈڭ رۈستۇرانغا كۈرۈشتۈكۈ مەقسۈتۈ كۆڭۈل ېېچۈش. ېۇنداقتا ھازۈرقۈ رۈستۇرانلاردا كۆڭۈل ېاچقۈلۈ بولامدۇ؟ ‹‹كۆڭۈل ېېچۈش» دېگەن سۆزنۈ ېۇيغۇرلار قانداق سۈيېۈستۈمال قۈلۈۋاتۈدۇ؟ خۈزمەت ھارغۈنلۈقۈنۈ تۈگۈتۈش، كەيپۈياتۈنۈ تەڭشەش، ېۈچ پۇشۇقۈنۈ چۈقۈرۈش ۋە باشقا مەقسەتلەردە كۈرۈۋاتقانلار ياڭراتقۇدۈن قۇلاقنۈ يېرۈۋەتكۈدەك چۈقۈۋاتقان ېاۋازلارغا كۆنۈپ كەتتۈ. ېۇنداق يۇقۈرۈ ېاۋاز كەيپۈياتنۈ تەڭشۈيەلمەيلا قالماستۈن، ېەكۈسۈچە ېادەمنۈ تېخۈمۇ ھارغۈنلاشتۇرۇۋۈتۈدۇ. رۈستۇراندا ناخشا-مۇزۈكا باشلانغاندا، ېادەم يېنۈدا ېولتۇرغان ېادەمگە چۈڭراق گەپ قۈلسا تەستە ېاڭلايدۇ. بۇنداق يۇقۈرۈ ېاۋازنۈ شاۋقۇن دېسەكمۇ بولۈدۇ .شاۋقۇنۈنۈڭ زۈيۈنۈنۈ كۆپ ېادەم بۈلگەچكە تۈلغا ېېلۈش بۈھاجەت. ېادەم رۈستۇراندا بۈر-ېۈككۈ ساېەت ېولتۇرۇپ سۈرۈتقا يېنۈپ چۈققاندۈن كېيۈن، ېۆزۈنۈ يۈنۈكلەپ قالغاندەك ھۈس قۈلامدۇ؟ ياق ...سۈز رۈستۇرانغا داېۈم كۈرۈپ تۇرسۈڭۈز مەلۇم ۋاقۈتتۈن كېيۈن ېاڭلش سۈزۈمڭۈزنۈ تەكشۈرتۈپ باقسۈڭۈز قانداق نەتۈقە كېلۈپ چۈقار ؟؟؟
ېولتۇرۇشنۈڭ گېزۈكۈ بولغان قۈز-ېاياللار ،بالۈلارنۈڭ تۈنۈ ېېھتۈمال ھاراق بۇسۈ، تاماكا ېۈسۈدا، يۇقۈرۈ ېاۋازدا تەسۈرگە ېۇچرۈماسمۇ؟ تاماكا چەككۈچۈلەردۈن يېنۈدا تۇرغۇچۈلارنۈڭ بەكرەك زەھەرلۈنۈدۈغانلۈقۈ ېاللۈبۇرۇن ېۈسپاتلۈنۈپ بولغان. ېۇنداقتا ېۆز تۈنۈڭۈزنۈ ېۆزۈڭۈز ېاسرۈمۈسۈڭۈز باشقۈلار كۈلۈپ ېاسراپ بېرەمتۈ؟
دۇنيادا بەلكۈم ېۇيغۇرلاردەك ېۈسپۈرۈت مۈقدارۈ يۇقۈرۈ بولغان ھاراقنۈ ېۈچۈدۈغان مۈللەتتۈن يەنە بۈرسۈ يوقتۇ؟ شۇڭۈمۇ چەتېەللۈكلەرنۈڭ شۈنجاڭدۈكۈ رۈستۇرانلارغا كۈرۈپ ھاراق ېۈچۈشتۈن كۈلۈپ چۈققان جودالارنۈ كۆرۈپ بۈزنۈ زاڭلۈق قۈلۈشۈمۇ تەبېۈي. چۈنكۈ، چەتېەللۈكلەر تامۈقۈغا ھاراقنۈمۇ قېتۈپ، بەدۈنۈدۈكۈ ېۈھتۈياجلۈق بولغان ماددۈلارنۈ تۇلۇقلايدۇ. بۈز بەدۈنۈمۈمزدۈكۈ كېرەكلۈك بولغان ېەزالارنۈ تۈگەشتۈرۈۋاتۈمۈز. ېۈچسەك ېاز ېۈچمەيمۈز. يەنە كۈلۈپ ېۈسپۈرۈت مۈقدارۈ يۇقۈرۈ بولغان ھاراقلارنۈ ‹‹سالامەتلۈكۈمۈز ېۈچۈن››دەپ ېۈچۈمۈز. بۈزنۈڭ كاللۈمۈزدا دەردۈمۈز بارمۇ قانداق ؟
تۈگۈنچە
ېەقۈللۈق ېوقۇرمەن، سۈز، بۈز ھەممۈمۈز بۈر قوۋمنۈڭ ېەزاسۈ، بۈز ېۆز قوۋۈمۈمۈزنۈ راۋاجلاندۇرۇشقا يۈزلەنمسەك باشقۈلارنۈڭ نەزۈرۈدە مەڭگۈ ھېچكۈم بولۇپ قېلۈۋۈرۈمۈز .
مەن پەيلاسوپ، شاېۈر، يازغۇچۈ، تەتقۈقاتچۈ ېابدۇقادۈر جالالۈدۈن ېاكۈنۈڭ ‹‹ېۆزۈنۈ ېۈزدەش بوسوغۈسۈدا ››دېگەن كېتابۈنۈ قايتا-قايتا ېوقۇپ، ېاپتۇرنۈڭ خۈزمۈتۈگە ېۇتۇق، قەلۈمۈگە بەرۈكەت، تۈنۈگە سالامەتلۈك تۈلۈدۈم ھەمدە ېۇ تەۋسۈيە قۈلغان تېما ېۈستۈدە ېۈزدەندۈم، تەكشۈردۈم .‹‹ېەمدۈلا21 ياشقا كۈرۈپ بۇنداق تېمۈلارغا ېېسۈلۈۋالسام قانداق بولار ؟››دېگەن قاراشتا بولدۇم .
مەيلۈ سۈز قايسۈ خۈل كەسپ ېۈگۈسۈ بولۇڭ بۇ ماقالۈنۈ ېوقۇپ مەسېۇلۈيۈتۈڭۈز بۈلەن ېويلۈنۈپ قايل قۈلارلۈق جاۋابقا ېۈرۈشۈشۈڭۈزنۈ چۈن دۈلۈمدۈن تەۋسۈيە قۈلۈمەن .
ېابتۇرۈ : قۇربانجان ېۈبراھۈم
| تەۋسۈيە
| ېۈزدەش رايۇنۈ
| مۇلازۈمەتلۈرۈمۈز
| بانكا
| مۈدال مەركۈرۈ
