ئاشپەزجانمۇ جىق جەۋرى-جاپالارنى تارتقان يىگىتكەن جۇما ؟! ھەممىمىزدە «گال» دېگەن بىر نەرسە بولغاندىكىن، بىلگەن بىلىملىرىمىزنى ئايىماي  «ئاشپەز»نى گۈللەندۈرەيلى!!

   ياخشى تىما بوپتۇ.  باشقا تەلەپ - پىكىرلەرنى تورداشلا ئوتتۇىغا قويۇپتۇ قايتىلىمايمەن.
   تور بىكەتنىڭ باشقۇرغۇچىلىرى سەۋىيىلىك بولۇپلا قالماستىن ھەم ساپالىق بولۇشى ئىنتايىن مۇھىم. بىكەت قۇرغۇچى نۇرغۇن جاپالار بىلەن بىكەت قۇرىدۇ، ئەڭ ئاۋال نىشان بەلگۈلەپ پىلەن تۈزىۋالىدۇ، شۇ پىلانى بويىچە ئىلگىرلەيمەن دەيدىكەن ھەمكارچىلىرىنى ياخشى تاللاشقا بەكرەك ئەھمىيەت بەرمىسە بولمايدۇ...
    خاسلىققا ئىگە سەھىپىلەر كۆپ،  تىمىلار سەر خىل، ئىنكاسلار تىما بىلەن ماسلاشقان، ئوتتۇرىغا قويۇلغان پىكىرلەر ئۆتكۈر، ئىخچام ۋە مەزمۇنلۇق بولسا ئوقۇرمەنلەرنىڭ قىزىقىشى تەبىئىي ھالدا يۇقۇرى بولىدۇ، شۇنداقلا شۇ تور بىكەتنىڭ ساپاسىغا لايىق كىشىلەر كۆپ كىرىدۇ. ئەكسىچە قىزىقچىلىق ۋە ئويۇن تۈسىنى ئالغان سەھىپە - تىمىلار كۆپ بولسا ئويۇنخۇمارلار كۆپرەك كىرىدۇ. ( بۇ مۇنبەرنى شۇنداق دېگىنىم ئەمەس، ئاشپەش مۇنبىرىنى سەھىپىلىرىدىن مەن رازى).
    تور بىكەتنىڭ خاسلىقىنى گەۋدىلەندۈرۈپ شۇ كەسپتىكى يېڭىلىقلارنى دۇنياغا يۈزلەندۈرىمىز دەيدىكەنمىز قۇرغۇچىنى قوللىغان ئاساستا بارلىق مۇنبەرداشلارمۇ تەڭ كۈچەشكە، كۆڭۈل بولۈشكە توغرا كېلىدۇ. شۇڭا  تور بەتنىڭ ئاۋات بولۇشىنىلا كۆزدە تۇتماماي بەلكى ساپالىق بولۇشىغا كۈچەش كېرەك. بىكەت باشلىقى ھەممىگە يىتىشىپ بولالىشى ناتايىن، شۇنداق ئىكەن باشقۇرغۇچى بولغانلارمۇ مەيلى چوڭ جەھەتتىن بولسۇن ياكى ئىنچىكە - نازۇك ئىشلارغا قەدەر ئەستايىدىل مۇئامىلە قىلىشى، ئۆزلىرىنى تەربىيىلەشكە ۋە تەدرىجى مۇكەممەللەشتۈرۈشكە تېرىشىشى، مەسىلە كۆرۈلگەن ھامان بار مەسلىھەت بىر تەرەپ قىلىشى، ئىللىق - ئىناق كەيپىيات يارىتىشى، كۈچلۈك مەسئۇلىيەت تۇيغۇسىدا بولۇشى، (قىلالمىسا ۋەزىپىسىدىن ئىستىپا بەرسە بولىدۇ)، شۇ ئارقىلىق ئىختىزاس ئىگىلىرىنى كۆپرەك جەلپ قىلىشى، ھەم ئۇلارنى تور بىكەتتە تۇتۇپ تۇرۇشقا تېرىشىشى لازىم.
     بۇ مېنىڭ شەخسى كۆز قارىشىم، كۆپچىلىككە ۋەكىللىك قىلمايدۇ. توغرا تەرىپىدىن پايدىلانساڭلار بولىدۇ.

بەزى مۇنبەرگە كىرسەك خېلى ياخشى تىمىلار ئىنكاسسىز بويۇن قىسىپ قالغان.
بەزى مۇنبەرگە كىرسەك كەسكىن مۇنازىرە بار،  لىكىن خېلى نامدار ئەزالارنىڭمۇ ئىملاسى چاتاق.
بەزى مۇنبەرگە كىرسەك ناخشا - كىنو كۆپ، لېكىن جىقلىرى قويۇلمايدۇ. چاقچاق - يۇمۇر جىق.
بەزى مۇنبەرگە كىرسەك باشقا يەردە خېلى بۇرۇن كۆرۈپ بولغان كونا خەۋەر يوللىنىدۇ.
بەزى مۇنبەرگە كىرسەك قۇرغۇچىنى داڭلايدىغان، لاۋزا تىمىنىمۇ ماختايدىغان خوشامەتچى كۆپ.
بەزى مۇنبەرگە كىرسەك يوللانمىلار نەچچە كۈنلەپ تەستىقلانمايۋاتقان.
بەزى مۇنبەرگە كىرسەك بىر - بىرىگە تاش ئېتىشىپ ياكى قاش ئېتىشىپ ئويناۋاتقان.
بەزى مۇنبەرگە كىرسەك ئەخلەت - چاۋارلار دۆۋىلىنىپ كەتكەن، تازىلىققا ئەھمىيەت بەرمىگەن.

مېنىڭچە تور بولغاندىكىن ئەڭ ئېسىل خىسلەتلىرىمىز، ئالاھىدىلىكلىرىمىز، نەتىجىلىرىمىز، يېڭى ئىجادىيەتلىرىمىز تەشۋىق قىلىنسا، بىر مەزمۇننى ئىزدىمەكچى بولساڭ شۇ خىل خسلىقى بار مۇنبەردىن تاپقىلى بولسا، خوشامەتچىلىك تۈسىنى ئالغان ئىنكاسلار يېزىلمىسا، پايدىلىنىش قىممىتى يوق تىمىلار بىردەك ئۆچۈرۈلسە،  ئۇيغۇر شىئېرىيىتىنى خۇنۇكلەشتۈرىدىغان پىششىقلانمىغان يازمىلار « شىئېر» دەپ يوللانمىسا، ئىكران يۈزىدە پۇت تېپىشىدىغان ئىشلار يۈز بەرمىسە،،،، ئاندىن تور بەتلىرىمىزنىڭ ساپاسى بىر دەدەر يۇقۇرى كۆتۈرۈلگەن بولاتتى.

مەنمۇ قىرانجان بىلەن ئوخشاش قاراشتا .باشقۇرغۇچىلارمۇ بىر نىمە دەپ ئىپادە بىلدۈرۈپ باقسۇنچۇ دوسىتلار
بۈگۈنغۇ بىرمۇ باشقۇرغۇچى باردەك قىلمايدۇ .قارىسام ئاشپەز ئۈزى تەھرىرلەپ تەستىقلاپ ئولتۇرۇپتۇ....

ناھايىتى ياخشى تەكلىپ بولۇپتۇ بۇتەكلىپنى چوقۇم ئەستايېدېللىق بىلەن ئويلىشىپ بېقىش كېرەك ۋە تېزدېن ئەمەلىلەشتۇرۈش لازىم دەپ قارايمەن مۇنبەردېگەن پەقەت ئۆزئارا ماختاپ ئۇچۇرۇدېغان ۋەياكى سوقۇشۇپ جېدەلىشىدېغان ئورۇن ئەمەس ئەلۋەتتە
بېرتېما بولغانكەن ئۇ تېما ئۈستىدە مۇلاھىزە قىلىشىمىز ھەم ئوخشىمىغان كۆزقاراشلار بولسا ئوتتۇرىغا قويۇپ مۇنازېرە قىلىش ئارقىلىق مۇئەيەنلەشتۈرۈش لازىم دەپ قارايمەن . شۇنداق بولغاندا بارلىق تورداشلار تەڭ ئىلگېرلىگېلى ۋە پېكىر ئالماشتۇرغېلى بولىدۇ ئەكسىچە ئەھمىيەتسېز ماختاش ئادەمنى چۈشكۈنلۈككە باشلايدۇ

نۆۋەتتە (كۈلقىز)مۇنبەرگە ئۇچۇق خەت ئارقىلىق مۇنبەردىكى تەكىلىپ -پىكىرلەرنى بىرىپ ئۆتتى.

بۇ مۇنبەردىكى بارلىق مۇنبەرداشلارغا بىردىن -بىر ئويغۇنۇش خاراكىتىرلىك تېما بۇلۇپ ھېسابلىنىدۇ،بۇنڭىدىن كىيىن مەيلى(باشقۇغۇچىلار)مەيلى ئەزالار بولسۇن
مۇنبەرنىڭ ئەستايدىلقى ،گۈزەلىكى،خاسلىقى جەھەتتە ياخشى ئويلىشىپ ئۆزىمىزنىڭ بىر كىشىلىك تۆھپىمىزنى قۇشۇشىمىزنى چىن دىلىمدىن ئۈمۈد قىلىمەن.


مەنمۇ شۇنىڭ ئىچىدە.

بىلگەننى ئايىماي، بىلمىگەننى  خاتا ھالدا خالىغانچە يوللىۋەتمەي، ياخشى تىما بولسا ھېس قىلغىنىمىزنى دەپ، چالا تىمىلارغا تولۇقلىما بېرىپ، ئىجاتچانلارغا مەدەت - ئىلھام تۈسىنى ئالغان رىغبەتلەندۈرۈش ئىنكاسلىرىنى يېزىپ قويساق بولىدۇ. بولمىسا ئىنكاس يازمىدى دەپ مۇنبەردىن ھېچ كىشى ھەيدەپ چىقارمايدۇ. ئۆزىمىگەزگە پايدىلىقلا بولىدىكەن مۇۋاپىق پايدىلانساق بولىدۇ. ئوقۇپ مەنپەئەتلىنىشنىڭ ئۆزىمۇ توردىن ئۈنۈملۈك پايدىلىنىش ھېساپلىنىدۇ. چۈنكى بۇ سورۇن خەلق ئۈچۈن ھەقسىز مۇلازىمەت قىلىدىغان، خالىس ئەجىر سىڭدۈرىدىغان سورۇن. تېتىقسىز ئىنكاسلارنى يېزىپ مۇنبەرنى پاخاللاشتۇرغاندىن كۆرە يازغىدەك سەۋىيە بولمىسا ئالدىرىماي ئۈگەنسە بولىدۇ. مېنىڭچە تورنى ئويۇنخانىغا، مۇنبەرنى ئويۇنچۇققا ئايلاندۇرىۋېلىش چوڭ مەسئۇلىيەتسىزلىك!

كۈلقىزمۇنبەرگە ئوچۇق خەت يېزىپ ياخشى قىلدىڭىز .نۆۋىتىدە توردىشىمىز يادىكار ،غەيرەتجان ، ئاچچىق (مىنىڭچە خانىمغۇ دەيمەن)غەرىپ رىتسارى قاتارلىقلارمۇ قىممەتلىك پىكىرلىرنى ئىنكاس سۈپتىدە يوللاپ مۇنبەرگە بولغان باھا تەلەپ تەنقىدلىرنى ئوتتۇرغا قويۇپ باقتى .ئەمدى پەقىرمۇ بىر-ئىككى كەلىمە بىر نىمە دەپ باقاي:
1.مىنىڭچە مۇنبەر قۇرغۇچىسى ئالدى بىلەن ئونۋىرسال ساپاغا ئىگە بۇلۇشى مۇنبەر قۇرۇشتىكى نىشانى ئېنىق بولغان   بۇلۇشى كىرەك .ئاشپەز مۇنبەر قۇرغۇچىسى بولغان سەمەتجاننىڭ نىشانى ئېنىق، ئاشپەزلىك تېخنىكىسى يۇقىرى ساپاسىغا سۆز كەتمەيدۇ.بىراق مۇنبەردىكى ئونۋىرسال ساپانىڭ موھىم بىر نوقتسى بولغان تەشكىللەش قابىليىتىدە مەسىلە بار بولغاندىمۇ خېلىلا ئېغىر دەپ قارايمەن.چۈنكى مۇكەممەل  خاسلققا ئىگە ئاشپەز مۇنبىرىدە بىر يۈرۈش باشقۇرۇش تەدبىرى ،ئىقتىدارلىق باشقۇرغۇچىلار قوشۇنىنى بەرپا قىلالمىدى.شۇ تاپتا سەمەتجاندا شۇنداق بىر خىل ئەندىشە مەۋجۇت ،ئۇ بولسىمۇ ھىچقايسى باشقۇرغۇچىغا قارىتا ئۇنىڭدا ئىشەنىچ يوق .ئاڭلىساق شىرىن ئېغىر ئاياق ئىكەن ،ئاش تۇزى تورغا كىرىش ئىمكانىيىتى ئاز ئىكەن .شەخلانىڭ تورغا كىرىدىغان ۋاقتى ئاز ئىكەن ،يېڭى باشقۇرغۇچى بودەككە ھىچكىم ئارقا بەتكە كىرىش تەھرىرلەش تەستىقلاش قاتارلىق باشقۇرغۇچىلارنىڭ ئىش تەرتىبلىرىنى ئۈگەتمىگەن چېغى ......
بۇ كۈنلەردە مۇشۇنداق تۈرلۈك باھانە سەۋەپلەر تۈپەيلى مۇنبەر باشقۇرۇشتا كۈپىنچە ھاللاردا ئاشپەز ئۈزىگە تايىنىدىغان ۋەزىيەت شەكىللىنىپ قالدى.سەمەتجان باشقۇرغۇچىلىق قىلمىسا تېخى ،مۇنبەر تېخىنىكىلىق مەسىىلەرنى ھەل قىلمىسا تېخى .مۇشۇ ھالەتتە ھەممەيلەن ئۇنى ئارىغا ئېلىۋېلىپ تەكلىپ تەلەپلىرىمىزنى ئېيتىپ قىيناپ يۈرمەكتىمىز.  
سەمەتجانمۇ بوش كەلمىدى كۈچىنىڭ بارىچە قىيناقلارغا بەرداشلىق بىرىپ كىلىۋاتىدۇ ،ئۆزگەرتىۋاتىدۇ ھارماي-تالماي كومپىيوتىر ئالدىدا مۈكچىيىۋاتىدۇ .ھەتتا بەزىدە يېڭى تىما يوللاشقىمۇ ۋاقتى يىتشمەيۋاتىدۇ.بۇ يەردە مەن بارلىق ئاشپەز مۇنبىرى ئىشتىراكچىللىرىغا ۋاكالىتەن ئورتاق نىشانىمىز بولغان ئۇيغۇر تائاملىرنى  تائام مەدەنىيىتىنى دۇنياغا تۇنۇتۇش يولىدا قۇربانلىق بىرىۋاتقان سەمەتجانغا چىن دىلىمدىن رەھمەت ئېيتىش بىلەن بىرگە تېخىمۇ تىرىشىپ تىز پۇرسەتتە باشقۇرغۇچىلار قوشۇننى سەرخىللاشتۇرۇپ ئۈزىنىڭ يۈكىنى يىنىكلىتىشكە ئاساس سېلىشنى ئۈمۈت قىلىمەن.
2.مۇنبەر باشقۇرغۇچىلار ھەققىدە بۇرۇنقى يازمىلىرىمدىمۇ پىكرىمنى ئېيتىپ ئۆتكەن .نۆۋىتىدە يەنە سۆزلەپ باقاي :
ئاشپەز مۇنبىرىمىز ئالدىنقى مەزگىلدە ئاشكارە باشقۇرغۇچى تەكىلىپ قىلىش پائالىيىتى ئېلىپ بارغان بولسىمۇ نەتىجىسى ياخشى بولمىسى سەۋەبى مۇنبەر خاسلىقنى ساقلاش گەۋدىلەندۈرۈش ئاساسىدا مۇنبەر يازمىسىنى تەھرىرلەش ،باشقۇرۇش بەكمۇ قىيىن ئىش .مۇنبىرىمىز باشقا مۇنبەرلەرگە ئوخشاش تەرىپىمۇ ،ئوخشاش ئەمەس تەرىپىمۇ بار .باشقا مۇنبەرلەردە پەقەت ئازراق ئىملا قائىدىسىنى ،يېزىقچىلىق ئىقتىدارى بولسىلا ھۆددىسىدىن چىقالايدىغان باشقۇرغۇچىلىق ۋەزىپىسى بۇ مۇنبەردە يەنە بىر ئىقتىدارنى مۈكەممەل بولغان ئاشپەزلىك تېخىنىكىسى ،ھۈنىرى بولۇشتىن ئىبارەت خاسلىق مۈجەسسىمى تەلەپ قىلىدۇ.شۇ سەۋەپتىن باشقۇرغۇچىلار كۆپكە قادىر بولۇشى كىرەكلىكنى ھىچقايسىمىز ھىس قلىپ يىتەلمىدۇق .نەزىرىمىزدىكى باشقۇرغۇچى ھەممىنى بىلىدىغان ئۇستا ئاشپەز ،يازما تەھرىرلىيەلەيدىغان يازغۇچى شائىر دەپلا قاراپ ئۇلارغا يۇقىرى تەلەپ قويۇۋېلىپ ئۇلارنى تەمتىرىتىپ قويۇۋاتىمىز .تەلىۋىم ؛-2 كوبلىت شىئىر ،شىئىر بولۇشقا خىېلى مىھنەت تەلەپ قىلىدىغان يازمىلار ،لوگىيكىلىق خاتالىقلار كۆزگە چېلىقىپلا تۇرىدىغان ئىملاسى خاتا يازمىلار  مۇتلەق تەستىقلانماسلىقى ياكى مۇۋاپىق تەھرىرلىنىپ ئاندىن مۇنبەر يۈزىگە چىقىشى كىرەك .يازمىنى ئەستائىدىل كۈرۈپ تەھرىرلەپ ئاندىن مۇۋاپىق كەلگەنلىرنى تەستىقلاش ئادەتكە ئايلانسا
بۇ يەردە مەن ھازىرغىچە قىممەتلىك ۋاقتىنى زىھنى كۈچىنى ئاشپەز مۇنبىرى ئۈچۈن سەرىپ ئىتىۋاتقان جاپاكەش باشقۇرغۇچىلارغا ئاشپەز مۇنبىرى ئىشتىراكچىللىرى نامىدىن رەھمەت ئېيتىمەن.
3.تىما نادىرلەش مەسىلىسى ھەققىدە بۇرۇنمۇ سۆزلىگەن ئىدىم شۇ تاپتىمۇ يەنە ئازراق توختالغۇم كىلىۋاتىدۇ :
نادىر تىما ئەسلى مۇنبەردە كۆپرەك ئالقىشقا ئىرىشكەن كۈرۈلۈش ئىنكاسقا ئىرىشش سانى يۇقىرى ،ساقلىنىش قىممىتى بار مۇنبەرگە مۇئەييەن پايدىلىنىش قىممىتى بار دەپ قارالغان يازمىلارغا بىرىلدىغان نام ئىدى .ئەپسۇسكى ئاشپەز مۇنبىرىمىزدە ئۇنداق بولماي قالدى .بىر چاغلارغا قارىسام تېخى بىر پارچىمۇ ئىنكاس چۈشمىگەن شىئىرنىڭ ئەقەللى قۇرۇلمىسىغىمۇ ئىگە بولمىغان بىر پارچە يازمىمۇ نادىرلىنىپ مىنىمۇ خىېلى ئۈمۈتسىزلەندۇرۇپ قويغان ئىدى.نۆۋىتىدە نادىر تىما شۇ مۇنبەرنىڭ دەرىجىسىنى ساپاسىنى كۆرسىتىپ بىرىدىغان ئەينەك بولۇپ قالىدىغانلىقى ھەممەيلەنگە مەلۇم .ئاشپەز مۇنبەر خاسىلىقنى ئېلىپ ئېيتساق ئۇيغۇر تائام مەدەنىيىتى ،مۇنبەر تەرەققىياتىغا پايدىلىق تەرەپلىرى گەۋدىلەنگەن، ئىجابى ئىنكاسلار كۆپرەك بولغان كۈرۈلۈش قېتىم سانى ئىنكاس قېتىم سانى مەلۇم چەككە يەتكەن يازمىلارنى نادىرلەنسە مۇۋاپق بۇلىدۇ دەپ قارايمەن.نادىر تىمىلار ئىچىدىن تەۋسىيە تىمىلارنى ئايرىپ تەۋىسىيە ئىستۇنىغا چىقىرىپ قويسىمۇ بۇلىدۇ(مۇشۇ تىما ئەڭ ياخشى ئۆرنەك)
4.ئىنكاس يوللاش ھەققىدە نىمە دىسەم بۇلا؟
يۇقىردا تورداشلارمۇ خىېلى ياخشى پىكىرلەرنى ئوتتۇرغا قويۇپ ئۆتتى .مىنىڭ ئەسكەرتىدىغىنىم تەستىقلاش ،تەھرىرلەش ئۆتكىلىنى چىڭراق تۇتقاندىلا تەنقىدى ئىنكاس سانى ئازلىشى مۇمكىن دەپ قارايمەن شۇندىلا باشقىلارنىڭ كۆڭلىنى رەنجىتىدىغان تەنقىدى ئىنكاس ئازلايدۇ .
دىمەكچى بولغىنىم تەنقىدى ئىنكاس يېزىلمىسۇن ئەمەس ئازراق يېزىلسا دەيمەن .سەۋەبى ئىنكاس مۇنبىرىمىز ئەزالىرنىڭ ساپاسىنى كۆرسىتىدىغان ئەينەك بولۇپلا قالماي يازما يوللاش قىزغىنلىقنى ئاشۇرىدىغان ياكى بىر ئاۋاز بىلەن ئىنكار قىلىپ مەۋجۇتلىقنى يۇقىتىدىغان قۇرال .
ئىنكاس يازغۇچىلار ئىلھاملاندۇرۇشنى ئاساس قىلساق ،مەدەنى سۆزلەر بىلەن مۇنازىرىگە ئايلاندۇرالىساق تېخىمۇ ياخشى ئۈنۈمگە ئىرىشكىلى بۇلىدۇ .بۇ مىنىڭ قارا-قويۇق ماختاپ قۇيايلى دىگىنىم ئەمەس .ھەر بىر يازما ئىنكاس ئىگىسى ئۆز قىممەت قارىشى بۇيىچە ئۆلچەپ ئۈزى توغرا دەپ قارىغاننى يازىدۇ ھەم ئۆزگىلەردىنمۇ ئۈزىگە ئورتاقلىشىشىنى ئۈمۈت قىلىدۇ .ئىلمى ئۇسۇلدا قايىل قىلارلىق سۆزلەپ يازما ئىگىسىنى ئۆز قارىشنىڭ خاتا ئىكەنلىكىنى تۇنۇتۇش ئاسان ئىش ئەمەس .شۇڭا ئىنكاس يازغاندا يۇقارقىلارنى ئويلىشىپ يازساق ،يازمىساقمۇ يازما ئىگىسى يازمىسنىڭ ئىنكاس سانىغا قاراپ مۇنبەر ئەھلىگە قانداق تەسىر بەرگىنىنى ھىس قىلالىشى مومكىن .
ئاخىرقى سۈزۈم : ھەممەيلەن ئورتاق تىرىشىپ باقايلى ئاشپەز مۇنبىرى ھازىرقىدىن ئازراق يۈكسەلسۇن!!!!

توۋا ، بۇ تىما مۇنبەرنىڭ نادىر تىمىسى ھەممە ئەزا كۈڭۈل بۈلۈشكە تىگىشلىك ئىدى ،كىشنى ئەپسۇسلاندۇردىغىنى مۇنبەر باشقۇرغۇچىسىدىن بىرسىمۇ ئىنكاس قالدۇرماپتۇ ،كۆرمىدىمۇ ياكى باشقا سەۋەپ بارمۇ؟ مۇشۇنداق ئىشلار كىشىنى بۇ مۇنبەردىن ئۈمۈتسىزلەندۈرۈپ قويۇدۇ.

ھەممە يلەن بىرلىشىپ مۇنبەر  نىڭ تىخىمۇ  گۈللىشى ئۈ چۈن تىرىشايلى