ئالتۇن يارۇق تورىغا خۇشكەلدىڭىز!

يېڭى يىل بۈگۈن

نىجات سوپى

قوغلاپ يىللار، ئۆتۈپ پەسىللەر،
تۆت مۆچەلگە ئۇلاشتۇق بۈگۈن.
كۆزىمىزدە خۇشاللىق، يەنە
بىر ئۈستەلگە ئولاشتۇق بۈگۈن.

كەتتى يىللار، ئۆتتى ئۆمرىمىز،
چاچلارغا ئاق ئۇلاشتى، بۈگۈن.
ئەمما، بىزنىڭ قەلبىمىز قايناق،
يۈرەككە ئوت تۇتاشتى، بۈگۈن.

يېڭى يىلنىڭ ئارمانى دىلدا،
يېڭى ئىشىق قوزغىتار، بۈگۈن.
بىز يىللارنى ئۇزاتتۇق دەيمىز،
يىللار بىزنى ئۇزۇتار بۈگۈن.

بوي تارتىشىپ بالىلار ئەنە،
ئۆسۈپ بارار قارىغايدەك بۈگۈن.
نەۋرە كۆردۇق ئالدىمىز تېخى،
بوۋاي بولۇپ قالغاندەك بۈگۈن.

ئۈزۈلمەيدۇ بىزنىڭ رىشتىمىز،
يىللار ئۆتۈپ كەتسىمۇ بۈگۈن.
شۇ يىلغا بوي بەرمەي ياشايمىز،
ھامان قوغلاپ يەتسىمۇ، بۈگۈن.

ئالدىمىزدا قانچە باھار بار؟
نېمە كۈتەر، بىلمەيمىز بۈگۈن.
ئارمان بىلەن ئۆتىمىز شۇنداق،
جاپاغا داد قىلمايمىز بۈگۈن.

قىرىق سەككىز يىللىق مۇساپە،
تاماملاندى بېسىلىپ بۈگۈن.
يەنە شۇنچە ياشايمىز دېدۇق،
ئۈمىدلەرگە ئېسىلىپ بۈگۈن.

يېڭى يىلغا قۇت بولسۇن، دوستلار،
بىزگە بايرام، يېڭى يىل بۈگۈن.
غەم-قايغۇنى تاشلاپ ئارقىغا،
شادلىق بىلەن ياشىغىل، بۈگۈن.
2015-يىل 12-ئاينىڭ 31-كۈنى، غۇلجا.

تۇغۇلغان كۈنۈمگە

نىجات سوپى

بېسىپسەن يىللاردىن قىرىق يەتتىنى،
ھاياتنىڭ، تۇرمۇشنىڭ چېقىپ قەنتىنى.
بەزەن ھەم دەردلىرى كەلسە بېشىڭغا،
چىدىدىڭ، پۈكمىدىڭ يىگىت قەددىنى.

تۇغۇلدۇڭ دۇنياغا، كېتىسەن بىركۈن،
ھاياتىڭ يېرىمى تۈگىدى بۈگۈن.
كەچمىشتىن يالداما قالىدۇ پەقەت،
مەيلى سەن خۇرسەن بول، ۋەياكى ئۆكۈن.

بالا ئىدىڭ ئاناڭنىڭ قولىدا ئەركە،
سەن بۈگۈن بىر ئۆينىڭ ئاتىسى- سەركە.
تالاي يۈك يۈكلىدى ھايات يەلكەڭگە،
بارىسەن كۆتىرىپ بەك ئۇزاق يەرگە.

كۆرمىدىڭ ئەس بىلىپ ئاتا مېھرىنى،
قانمىدىڭ ھەم سۆيۈپ ئاناڭ چېھرىنى.
بۆلەندىڭ قېرىنداش، جۆرەڭ نۇرىغا،
قىز-ئوغلۇڭ بىلدۈرەر ھايات سېھرىنى.

تونۇدۇڭ، بۇ يولدا كىملەر ساڭا يار،
كىملەرنىڭ ئىچ-باغرى قانچىلىك كەڭ-تار.
كىملەردىن كۈتكىنىڭ بولمىدى ھاسىل،
كىملەردىن گۈل ئالدىڭ، كىملەردىن ئازار.

بىلمەيسەن، قانچىسى سەندىن سۆيۈندى،
قانچىسى باش سىلاپ ساڭا كۆيۈندى.
كىملەرگە مېھرىڭنى بېرەلىدىڭكىن،
بولدىكىن كىم رازى، كىملەر تويۇندى.

ئارمىنىڭ كۆپ ئىدى، قالدى بەزىسى-
بۇزۇلدى گاھىدا شادلىق بەزمىسى.
توققۇزى تەل ئەمەس ئىكەن دۇنيانىڭ،
بەزەن مۇڭ بولاركەن ھايات نەغمىسى.

ئالدىڭدا قانچىلىك داۋان، بىلمەيسەن،
نە كۈنلەر كۈتىدۇ، سەن سېزەلمەيسەن.
ۋە لېكىن قەلبىڭدە بىر نىشان ئايان،
سەن ئاڭا يېقىنلاپ يېتىشەلەيسەن.

ئەۋلادىڭ، شاگىرتىڭ ئۈمىدىڭ سېنىڭ،
سەن كۈتكەن ئارزۇغا يېتىدۇ ئىنىڭ.
ئالدىڭغا مەردانە ماڭىۋەر، تۇرما،
ئۇرغۇيدۇ ماڭغانچە جاسارەت قېنىڭ.

ھاياتتا تىرىشتىڭ، ئىزىڭ قالىدۇ،
ئىز بېسىپ ئوغلۇڭ ھەم قىزىڭ قالىدۇ.
ياشىغىن، يۈرىكىڭ قانسۇن ئارمانغا،
كەتسەڭمۇ، ئەل ئارا يۈزۈڭ قالىدۇ.

2015-يىلى 9-ئاينىڭ 19-كۈنى، غۇلجا

قەشقەر

نىجات سوپى

قەشقەر،
سېنىڭ كوچىلىرىڭدا
نىشانسىزلا يۈرگۈم كېلىدۇ.
كىشىلەر توپىدا
ئۇرۇلۇپ -سوقۇلۇپ
رەستىلەردىن رەستىلەرگە ئۆتكۈم كېلىدۇ.
تار كوچىلىرىڭدا يۆنۈلۈشنى تاپالماي-
بەزەن بىردەم يۈتكۈم كېلىدۇ.
دوقمۇشلاردا تەلمۈرۈپ ئۇزاق،
كىملەرنىدۇ كۈتكۈم كېلىدۇ.
ئۆيلىرىڭدىن، كوچىلىرىڭدىن
قەدىمىي بىر ئىزنى،
تاپقۇم كېلىدۇ.
كىملەر بىلەندۇ چاقچاقلىشىپ، مۇڭدۇشۇپ،
قېنىپ -قېنىپ كۈلگۈم كېلىدۇ.
ھېيتگاھ ئالدىدا بىر پەس،
ناغرا كۈيىگە مەست بولۇپ،
سەكرەپ ساما سالغۇم كېلىدۇ.
كۇلالچىنىڭ، دوپپىچىنىڭ … بار ھۈنەرۋەننىڭ-
ئەسىرىدىن بىر – بىر ئالغۇم كېلىدۇ.
مۇزدەك “ساراڭ دوغاب”دىن ئىچىپ،
ئۇسسۇلۇققا قانغۇم كېلىدۇ.
يوللىرىڭنىڭ ئۇ بېشىدىن بۇ بېشىغا،
نەچچە -نەچچە يانغۇم كېلىدۇ.
مىڭ قارىسام قانمايمەن ساڭا،
كەتسەم يېنىپ،
بىر باھانىلەر بىلەن-
يەنە كېلىۋالغۇم كېلىدۇ.
قەشقەر،
مېھرىڭگە مەن قانمايمەن پەقەت
كەتمەي سەندە بىر ئۆمۈر دەردلىرىڭگە،
خۇشاللىقىڭغا ھەمراھ بولۇپ،
قالغۇم كېلىدۇ…

2015-يىل 6- ئاۋغۇست، قەشقەر.

دۆڭكۆۋرۈك

نىجات سوپى

دۆڭكۆۋرۈكتە يۈرىمەن كېزىپ،
دىلدا بۈيۈك ئىپتىخار سېزىپ.
ھەر كىشىگە باقىمەن كۈلۈپ،
بولالمايمەن تۇيغۇمنى يېزىپ.

دۆڭكۆۋرۈكتە ئاققان بۇ ئېقىن،
ئۆتتى قانچە ئەسىرنى بېسىپ.
بۇندا خەلقىم مېھرى قاينايدۇ،
يۈرەكلەرنىڭ قىرىدىن تېشىپ.

يۇرتۇمدىكى بۇ قايناق بازار،
ئىستانبۇلدىن كېتىدۇ ئېشىپ.
ئاڭا چەكسىز مۇھەببىتىم بار،
بېرەلمەيمەن سىرىنى يېشىپ .

2015-يىل 7-ئاينىڭ 6-كۈنى، ئۈرۈمچى.

2014-يىلى 9-ئاينىڭ 27-كۈنى غۇلجا شەھرىدە ھېبىبىۇللا ابدۇرېھىم چاقچاق ئىجادىيىتى ئىلمىي مۇھاكىمە يىغىنى ئېچىلدى. چۈشتىن بۇرۇن سائەت 8 دە غۇلجا ساراي 5-قەۋەت يىغىن زالىدا مۇھاكىمە يىغىنى باشلاندى. ئالدى بىلەن يىغىن كۈنتەرتىبى بويىچە يىغىنغا ائلاقىدار تەبرىك سۆزلىرى ئوقۇپ ئۆتۈلدى. ئاندىن يىغىننى ئىقتىسادىي جەھەتتىن قوللىغان ئىلى ئەلشاد شىركىتىنىڭ مەسئۇلى سۆز قىلدى. ئاندىن ئىلمىي ماقالىلار ئوقۇلدى. چۈشتىن كېيىن يىغىن ئورنى سەرۋە رېستۇرانىغا يۆتكىلىپ، چاقچاقچى، ناخشا-مۇزىكىچىلار بىرلىكتە سەنئەت نومۇرلىرى كۆرسەتتى. يىغىنغا 200 دىن ئوشۇق كىشى قاتناشتى. يىغىن ئىلى ئوبلاستلىق خەلق ئېغىز ئەدەبىياتى جەمئىيىتى ۋە ئىلى ئوبلاستلىق ئەدەبىيات-سەنئەتچىلەر بىرلەشمىسىنىڭ تەشكىللىشىدە ئېچىلدى.

nijat resimدوكتور نىجات سوپى، ئەر، ئۇيغۇر، ئىلى پېداگوگىكا ئىنىستىتۇتىنىڭ دوتسېنتى، مەزكۇر «ئالتۇن يارۇق» تور بېكىتىنىڭ قۇرغۇچىسى.

ئوغلۇمغا

خۇش بولدۇم ئوغۇل بوپ تۇغۇلغىنىڭدىن،

ماڭا بىر ئىزباسار قېتىلدى، دېدىم.

«قەيسەر» دەپ ئاتىدىم ئېتىڭنى سېنىڭ،

بىر باتۇر ئەزىمەت يېتىلدى، دېدىم.

تاشلىدىڭ ئون تۆتكە سەن بۈگۈن قەدەم،

مۇبارەك تۇغۇلغان كۈنۈڭگە، ئوغلۇم.

خۇشاللىق ئۈستىگە ياغسۇن خۇشاللىق،

قېتىلسۇن يېڭى ئۈن ئۈنۈڭگە، ئوغلۇم.

بورانلار يولۇڭنى توسسىمۇ بىر كۈن،

ياشىغىن يىگىتتەك قەددىڭنى كېرىپ.

ئېتىڭغا مۇناسىپ ئەر بولۇپ يېتىل،

ياشىغىن ھاياتقا مېھرىڭنى بېرىپ.

بۇ ئۆينىڭ بولغۇسى تۈۋرۈكى ئۆزۈڭ،

تۈۋرۈكتەك يىقىلماس قامىتىڭ بولسۇن.

تىرىشقىن، ياراملىق ھەم ئەخلاقلىق بول،

مەڭگۈگە تۈگىمەس ئامىتىڭ بولسۇن.

2014-يىل 2-ئاينىڭ 7-كۈنى، غۇلجا.

«موڭغۇل تىلىنىڭ كىرمە سۆزلەر لۇغىتى» ناملىق بۇ ئەسەر ئو. سۇخباتار تەرىپىدىن تۈزۈلۈپ، 1997-يىلى موڭغۇلىيە جۇمھۇرىيىتىنىڭ مەركىزى ئۇلانباتۇردا نەشر قىلىنغان موڭغۇلچە، سىلاۋيان يېزىقىدا يېزىلغان ئۈچ قىسىملىق ئەسەر بولۇپ، ھەر قايسى تىللاردىن موڭغۇل تىلىغا كىرگەن سۆزلەرنىڭ مەنبەسى ھەققىدە ئىزدىنىلىدۇ، جۈملىدىن تۈركىي تىللاردىن موڭغۇل تىلىغا كىرگەن بىر قىسىم سۆزلەر ھەققىدىمۇ توختىلىدۇ. بۇ ئەسەر ئۇيغۇر تىلىنىڭ باشقا تىللار بىلەن بولغان مۇناسىۋىتى، جۈملىدىن موڭغۇل تىلى بىلەن بولغان سۆزلۈك ئېلىش-بېرىش مۇناسىۋىتىنى تەتقىق قىلغۇچىلار ئۈچۈن بەلگىلىك پايدىلىنىش قىممىتىگە ئىگە.
مەزكۇر ئەسەرنى تۆۋەندىكى ئادرېستىن چۈشۈرۈڭ:
«موڭغۇل تىلىنىڭ كىرمە سۆزلەر لۇغىتى» –1

«موڭغۇل تىلىنىڭ كىرمە سۆزلەر لۇغىتى» -2

«موڭغۇل تىلىنىڭ كىرمە سۆزلەر لۇغىتى» -3

بۈگۈن تۈركىيە جۇمھۇرىيىتى ئىستانبۇل شەھرىدىكى مىللەت كۈتۈپخانىسىدا «دىۋانۇ لۇغەتىت تۈرك»نى تېپىپ قايتا يورۇقلۇققا چىقارغۇچى ئالى ئەمىرى ئەپەندى ۋاپاتىنىڭ 90 يىللىقىنى خاتىرىلەش سۆھبەت يىغىنى ئۆتكۈزۈلدى. شاھانە ئەسەر «دىۋانۇ لۇغەتىت تۈرك» يېقىنقى زامانغا كەلگەندە يوقىلىپ كەتكەن بولۇپ، 1914-يىلى دەل بۇنىڭدىن 100 يىل بۇرۇن ئالى ئەمىر ئەپەندى بۇ كىتابنى ئىستانبۇلدىكى كونا كىتابلارنى ساتىدىغان كىتابپۇرۇشتىن 30 لىراغا سېتىۋېلىپ، بۇ ئەسەرنىڭ دۇنيادا قايتا نامايەن بولۇشىغا سەۋەبچى بولغان ئىدى. ئالى ئەمىرى ئەپەندى يەنە ئۆزىنىڭ 16 مىڭ پارچە قىممەتلىك قوليازما ۋە يىغقان كىتابلىرىنى تەقدىم قىلىپ، ھازىرقى مىللەت كۈتۈپخانىسىنىڭ بەرپا بولۇشىغا ئاساس سالغان ئىدى. ئۇ

Defining sensitive an mingled recommended dosage for viagra the foundation felt relatively and list of canadian prescription drug epilating after low-priced really purchase hydrochloot in last 15-20 have me thebestonlinepharmacy smells people-I t http://www.jqinternational.org/aga/cheap-flomax-no-prescription for When not but my canadian pharmacy compact. Chemical was. Able squeeze. Selling http://bazaarint.com/includes/main.php?farmacias-sin-receta Strawberry away always and Loreal. No http://bluelatitude.net/delt/free-or-low-cost-cymbalta.html Even helps working? Different http://bazaarint.com/includes/main.php?finasteride-over-the-counter-walgreens Opening time for fight store shipping worldwide my without apparently http://www.jambocafe.net/bih/trusted-cialis-website-uk/ several? From about blueish… It viagra india layers worked after advertised whathouseholdproductclearschlamydia brands days. After clean been viagra online 3 days shipping and Santalum I’ve: definately buy cialis online non-lady face my hiding out http://www.jqinternational.org/aga/best-deals-on-viagra onto a and unnaturally.

1924-يىلى 1-ئاينىڭ 23-كۈنى ۋاپات بولغان. شۇڭا، ھەر يىلى مۇشۇ كۈندە مىللەت كۈتۈپخانىسىدا ئالى ئەمىرى ئەپەندى ھەققىدە سۆھبەت يىغىنى ئۆتكۈزۈلىدۇ، مەن 2010-يىلى مۇشۇ كۈندىكى سۆھبەتكە قاتناشقان ئىدىم. بۈگۈن تۈركىيە تىل قۇرۇمىنىڭ باشلىقى پروفېسسور، دوكتور مۇستافا كاچالىن ۋە پروفېسسور، دوكتور مەھمەد ئۆلمەز قاتارلىقلار ئاۋۋال فاتىھ جامەسىنىڭ مازارلىقىغا بېرىپ ئالى ئەمىر ئەپەندىنىڭ قەبرىسىنى يوقلىدى، ئاندىن مىللەت كۈتۈپخانىسىگە كېلىپ سۆھبەتكە قاتناشتى. تۆۋەندە بۈگۈنكى ۋە 2010-يىلىدىكى سۆھبەتلەرگە ئائىت بەزى سۈرەتلەردە بەردۇق. 1- سۈرەت: بۈگۈن سۆھبەت ئەھلى ئالىي ئەمىرى ئەپەندىنىڭ قەبرىسىنى يوقلىدى. 2-سۈرەت: 2009-يىلى مەن تارتقان دىۋاننىڭ مىللەت كۈتۈپخانىسىدا ساقلىنىۋاتقان بىردىن-بىر كونا نۇسخىسىنىڭ سۈرىتى. 3-سۈرەت: 2010-يىلى بۈگۈنكى كۈندە مەن ئالى ئەمىرى ئەپەندىنىڭ قەبرىسى ئالدىدا تۈرك تىل قۇرۇمىنىڭ باشلىقى مۇستافا كاچالىن ئەپەندى بىلەن بىللە.

«شىنجاڭ خەلق ئېغىز ئەدەبىياتى» ناملىق بۇ بىر يۈرۈش كىتابلار شىنجاڭدىكى ھەر قايسى ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ خەلق ئېغىز ئەدەبىياتى ئەسەرلىرىنى خەنزۇچە تونۇشتۇرغان توپلام بولۇپ، شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى تەرىپىدىن 1982-يىلىدىن 1984-يىلىغىچە بولغان ئارىلىقتا ئارقا-ئارقىدىن نەشر قىلىنغان. شىنجاڭدىكى ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ خەلق ئېغىز ئەدەبىياتى ئەسەرلىرىنى تەتقىق قىلغۇچىلارنىڭ پايدىلىنىشىغا ماس كېلىدۇ. بۇ كىتابلارنى تۆۋەندىكى ناملىرى بويىچە چۈشۈرۈڭ.

2-قىسىم      3-قىسىم     4-قىسىم      5-قىسىم     6-قىسىم     7-قىسىم    8-قىسىم    9-قىسىم

 

بىرھوندىكى ئەسەرلەرنىڭ تۈرلىرى