- توردا
- 105 سائەت
- جۇغلانما
- 102
- ئاقچا
- 0
- ئاخىرقى قېتىم
- 2014-3-26
- تىزىملاتقان
- 2013-8-20
- تېما
- 5
- نادىر
- 0
- ھوقۇقى
- 30
- يازما
- 40
 
- ئاقچا
- 0
- جۇغلانما
- 102
- توردا
- 105 سائەت
- نادىر
- 0
|
ئۇيغۇر جەمئىيىتى تېخنىكا ساھەسىنىڭ نېمىلەرگە مۇھتاجلىقىنى بىلەمسىز؟ * @9 h9 V ?4 e5 w) X9 Z
5 d1 U$ k, L2 J, ?7 U; V3 Nسىز ئەپ (App) دېگەن ئۇقۇمنى چۈشىنەمسىز؟ بىرەسى سىزگە تېلېفۇنۇمغا ئەپ چۈشۈردۇم دىسە، سىز دەرھاللا ئۇنىڭ نېمە دەۋاتقانلىقىنى بىلەلەمسىز؟ ئالما تېلېفۇنىنىڭ مەخسۇس ئەپ چۈشۈرۈش بازىرى بولغان App Store ھەققىدە چۈشەنچىڭىز كەڭرىمۇ؟ ئاندىرويىت تېلېفۇنىدىكى ئېلېكترون بازىرىغا نىسبەتەنچۇ؟ ۋىندوۋوس تېلېفۇنىڭىزغا ئۆزىڭىزگە لازىملىق بولغان سىستىمىنى ياكى ئەپنى قانداق قاچىلاشنى بىلەمسىز؟ سىز مۇشۇلار ھەققىدە زادى قانچىلىك بىلىسىز؟ ياكى شۇلار ھەققىدە قانچىلىك ئويلىنىپ باقتىڭىز؟1 V' E2 x9 I) l' g4 Q) \" s f
8 Y' L2 D1 S5 j3 Q
ئەپ دېگىنىمىز، Application نىڭ قىسقارتىلما سۆزى بولۇپ، ئالاھىدە بەلگىلەنگەن تەرتىپ بويىچە گۇرۇپپىلانغان كومپىيۇتېر سانلىق مەلۇماتلار ۋە بۇيرۇقلارنىڭ توپلىمىسىنى كۆرسىتىدۇ. مۇنداقچە قىلىپ ئېيتقاندا، ئەپ دېگەن كومپىيۇتېر، تېلېفۇن ياكى پەد قاتارلىق ئېلېكترون بۇيۇملىرىنىڭ قاتتىق دېتالىدىن باشقا، شۇ ئېلېكترون بۇيۇمىڭىزنىڭ نورمال يۈرىشى ئۈچۈن سەپلەنگەن ئىكران يۈزىدىكى بارلىق كۆزنەك شەكلىدىكى بۇيرۇق ئىجرا قىلغۇچىلارنى كۆرسىتىدۇ. مەسىلەن، يۇقارقى تېلېفۇن ئىكران يۈزىدىكى كىچىك كۆزنەكلەرنىڭ ھەر بىرسىنى بىز بىر دانە ئەپ دەپ چۈشەنسەك بولىدۇ. بۇنداق ئەپلەرنىڭ كۆپىنچىسىنى تېلېفۇن ياسىغان زاۋۇت سىزگە قۇلايلىق بولسۇن ئۈچۈن تېلېفۇن ئىچىگىلا قاچىلاپ تەييار قىلىپ قويۇپ ياسايدۇ. ئەمما بىر ئېلېكترون بۇيۇمىنى ئەپسىز تەسەۋۋۇر قىلىش مۇمكىن ئەمەس بولغىنىدەك، سىز ئۆزىڭىزگە زۆرۈر بولغان باشقا ئەپلەرنى تېلېفۇنىڭىزدىكى ئېلېكترون بازىرى، مەسىلەن، App Store غا چىقىپ چۈشۈرىۋالىسىز. دېمەك سىز ھېس قىلسىڭىز، 1950-يىلىدىن باشلاپ بارلىققا كەلگەن بۇ تېخنىكا دۇنيانى جۈملىدىن ئىنسانلارنىڭ تۇرمۇشىنى تۈپتىن ئۆزگەرتىۋەتتى.3 E2 \9 S, X* U
' ]9 _% w% D* A3 E* f
9 n+ @, G: P$ Y. Z$ S# D6 B: W7 ~' l! a( d7 x! B S# m# q
دېمەك مۇشۇنداق ئەپلەرنى بارلىققا كەلتۈرگەن تېخنىكا، يەنى كۆپمە سۇپىغا ئەپ ياساش تېخنىكىسى خەلقئارادا ئاللىقاچان ئومۇملىشىپ، كىشىلەرنىڭ ئىدىيەسىگە سىڭىپ بولدى. ئومۇمەن بۇ تېخنىكىلىق بۇيۇم تەرەققى تاپقان دۆلەتلەردىكى ئەڭ ئاددى كىشىلەرنىڭ كاللىسىدىمۇ ناھايىتى ئېنىق بىر ئۇقۇمدۇر. ئۇلار ئۆزلىرىگە لازىملىق ئەپنىڭ قانداق ياسىلىدىغانلىقىنى ۋە قانداق بىر ئۇسۇلدا چۈشۈرۈپ ئىشلىتەلەيدىغانلىقىنى بەش قولدەك بىلىدۇ. بىراق ئۇيغۇر جەمىئىيتىمىزدە ئەپ ئۇقۇمى ناتونۇشراق بىر ئۇقۇم. ئەپ ئۇقۇمىنىڭ چۈشەنچىسى پەقەت كەسىپ ئەھلى ياكى يېڭىلىققا ئىنتىلىدىغان بىر تۈركۈم كىشىلەر قاتلىمىدىلا توختاپ قالغان. مۇنداقچە قىلىپ ئىيىتقاندا، سىزگە بىر ئەپ لازىم بولسا، مەسىلەن كىتاپ ئوقۇيدىغان، خەۋەر كۆرىدىغان، تىل ئۈگىنىدىغان دېگەندەك، ناۋادا سىز كەسىپ ئەھلى ياكى يېڭىلىق تەرەپدارى بولسىڭىز، سىزگە لازىملىق شۇ ئەپنى تېلېفۇنىڭىزنىڭ قەيىرىدىن قانداق بىر شەرت ئاستىدا چۈشۈرۈشنى ئوبدان بىلىسىز. بىراق بىلمىسىڭىزچۇ؟ ئەلۋەتتە چۈشۈرەلمەيسىز دە، بىلىدىغانلارغا ھاجىتىڭىز چۈشىدۇ، ناۋادا راستىنلا بەك مۇھىم بولسا يانچۇقىڭىزدىن چىقىم قىلىشقا توغرا كىلىدۇ.
0 J% x( g5 Z$ l1 x
6 R/ G1 |. z, U" s3 }
مىسال قىلىپ ئېيتسام، App Store دىكى ئالتە يۈەنلىك كورىيە تىلىنى ئۈگىنىش ئەپسىنى تېلېفۇنىڭىزغا چۈشۈرمەكچى بولسىڭىز، بانكا كارتىڭىزدىن ئالتە يۈەن چىقىم قىلغاندىن سىرت، سىزگە چۈشۈرۈپ بەرگەن كىشىگە (ئىنسابىغا قاراپ تۇرۇپ) كەم دېگەندە 50 يۈەن بىرىسىز. بۇغۇ پۇل تۆلەپ سېتىۋالىدىغان ئەپ، ئەگەر ھەقسىز بولغان ئەپتىن بىرنى، مەسىلەن نۇر تورىنىڭ ئەپسىنى چۈشۈرمەكچى بولسىڭىز، بىلمەسلىكىڭىز سەۋەبىدىن ئەسلىدىن ھەقسىز ھالەتتىكى بۇ ئەپنى پۇل خەجلەپ چۈشۈرىسىز.
8 u* {$ K6 u: s+ O, b0 c6 m$ B
c, Z/ E) B+ S) y* Sبىلسىڭىز، بىر ئەپ چۈشۈرۈشكە نىسبەتەن ئەسلىدىنلا ئۇنچە كۆپ چىقىم تارتماي باشقىلارغىمۇ چىراي سارغايتماي ھەل قىلغىلى بولىدىغان ئىشىڭىزنى، سىز بىلمەسلىكىڭىز سەۋەبىدىن چىقىمدار بولۇپ قالىسىز. پۇلغۇ بەزى ۋاقىتلاردا راستىنلا خەجلىنىشى كېرەك. ئەمما بۇنداق زۆرۈر بولمىغان يەرگە خەجلەش ئاقىلانىلىق ئەمەس. مۇشۇنداق ئۇچۇر زامانىدا ياشاۋاتقان بىر تىرىك ئىنسان بولۇش سۈپىتىڭىز بىلەن، يېڭىلىققا بەك ئىنتىلىپ قوبۇل قىلىپ كەتمىسىڭىزمۇ، ھېچ بولمىغاندا ئۆزىڭىز ئىشلىتىۋاتقان نەرسىنىڭ ئەلىمى-تەلىمىنى بىلىش ھەققىڭىز بار. بۇ ھەق ئۈستىدە بىر تىرىشىپ كۆرىشىڭىز كېرەك، پۇل ئارقىلىق ھەل قىلىش قەتئىي ئامالنىڭ بولمىغانلىقىدىن، نەق گەپنىلا قىلساق، ساۋاتسىزلىقىڭىزدىن بولغان زۆرۈرسىز چارىدۇر." q7 ^8 n Z5 U( [
; S. q( Q3 w( v* z b0 I+ Xشۇڭا دېمەكچى بولغىنىمىز، ئۇيغۇر جەمىئىيتىنىڭ بىر ئەزاسى بولغان سىز، مەسىلىلەرنى باشقىچە يولدا تەپەككۇر قىلىشنى ئۈگىنىۋىلىڭ. ئۆزىڭىزنىڭ تېخنىكا دەۋرىدە ياشاۋاتقانلىقىڭىزنى ئەسكەرتىپ تۇرۇڭ. ئەقلىڭىزنى ئەڭ زور دەرىجىدە ئىشلىتىپ، ئۆزىڭىز ۋە باشقىلارغا پايدا ئېلىپ كىلىدىغان ئىشلارغا زېھنىڭىزنى ۋە مىلىڭىزنى سەرپ قىلىڭ. ئەپ دېگەن نېمە، ئۇ قانداق ياسىلىدۇ، ئۇنى قانداق ئۇسۇلدا تېلېفۇنۇمغا چۈشۈرىمەن، دېگەندەك مەسىلىلەرنى بىلىۋىلىڭ. نۆۋەتتە ئۇيغۇرلار جەمىئىيتىدىكى تېخنىكا تەرەققىياتى چوڭ كۆلەمدىن قارىغاندا تەرەققى قىلىش باسقۇچىغا كىرىپ بولدى. ھەتتا خەلقئارالىق سەۋىيەلەرگە يېتىپ، باشلامچى بولىۋاتىدۇ دىيىشكىمۇ بولىدۇ. چۈنكى تېخنىكا ساھەسدىكى يول باشچىلىرىمىزدا شۇ خىل ئىقتىدار بار. سىز مەيلى ئالمىنىڭ، ياكى ئاندىرويتنىڭ، ۋە ياكى ۋېندوسنىڭ ئېلېكترون بۇيۇملىرىنى ئىشلىتىڭ، قايسى بىرسىدىن بولسۇن ئۇيغۇر جەمىئىيتىنىڭ تېخنىكا مەھسۇلاتىنى ئۇچرىتالايسىز. ئاددىيسى ھازىر App Store دىكى ئۇيغۇرلار ياسىغان ئەپنىڭ سانى 60 كە يىتىدۇ. (مەن ئاندىرويىت ۋە ۋېندوۋىس تېلېفۇنىدىكى ئۇيغۇرچە ئەپ ھەققىدە ئىزدىنىپ باقمىدىم، ئۆزۈر سورايمەن--تەھرىردىن)
" |. m( ~3 U! b3 V% _1 p8 h; H: m: L" `5 D- `
5 q3 c6 p$ e& k9 O6 @$ v$ \
بىز ئەمدى تېخنىكا ساھەسىدىكى نەزىرىمىزنى تارايتىپ ئەپ ياساش ساھاسىگە مەزكەزلەشتۈرۈپ تۇرۇپ تەھلىل قىلىپ باقساق، 2008-يىلى ئالما شىركىتى مەخسۇس ئالما ئېلېكترون بۇيۇملىرىنى ئىشلەتكۈچىلەر ئۈچۈن، ئەپ چۈشۈرىدىغان ئېلېكترون بازىرى App Store نى مەيدانغا كەلتۈردى. شۇنىڭ بىلەن بىر تۈركۈم ئەپ ياسايدىغانلار ۋە ئىشلەتكۈچىلەر پەيدا بولدى. شۇ ئىلھاملار بىلەن ئۇيغۇرلار ئۆزىنىڭ تۇنجى ياسىغان ئەپسىنى 2011-يىلى App Store دا ئېلان قىلغان ئىدى. App Store قۇرۇلۇپ قىسقىغىنە ئۈچ يىلنىڭ ئىچىدىلا ئۆزىمىزنىڭ ئۇيغۇرچە ئەپسىنى App Store دىن ئىبارەت خەلقئارا تېخنىكا بازىرىدا كۆرۈش، مېنىڭچە پەخىرلەنگۈدەك بىر ئىش. يوللار ئەنە شۇنداق ئىچىلغان، جاپا-مۇشەققەتلەر بەدىلىگە ئېچىلغان. App Store دا بىر ئەپنىڭ پۇت تېرەپ تۇرالىشىمۇ ئاسان ئەمەس، ئادەتتە App Store يوللانغان ھەر بىر ئەپنى ئالما شىركتىنىڭ تېخنىكلىرى ئەستايىدىل كۆرۈپ چىقىپ تەستىق بىرىدۇ. بىلەمسىزكىن، بىر ئەپنىڭ ياسىلىپ App Store غا چىقىشى ئۈچۈن ئاز دېگەندە ئۈچ ئاي كۆپ بولسا يېرىم يىل كىتىدۇ. بۇ ئەلۋەتتە شۇ ياسالغان ئەپنىڭ تۈرىگە باغلىق ئىش. شۇ ئەپنى ياسىغۇچى پروگراممېر بىر كۈندە ئوتتۇرا ھېساب بىلەن 10 سائەتتىن بىشىنى چۆكۈرۈپ ئەپ ئۈچۈن پروگرامما يازسا، ئەڭ تېز بولغاندىمۇ تەخمىنەن ئىككى ئاي ۋاقىت ئىچىدە ئاندىن ياساپ پۈتتۈرەلەيدۇ. ياساپ پۈتتۈرگەندىن كېيىن، ئىككى خىل ئەھۋالغا دۇچ كىلىدۇ. يەنى ئەپ ياساش ھەققى مەسىلىسى." l& e2 [' a' O! }( m( t+ s. f Z$ y8 b5 a
8 m; c* M# w1 \5 Q4 {
بۇ مەسىلىدە، ناۋادا ئۇ ياسالغان ئەپ بىرەر شىركەتنىڭ نامىدا بازارغا سېلىنغان بولسا، ئەلۋەتتە ئالدى بىلەن خەلقىمىز ئۈچۈن، ئۇنىڭدىن كېيىن شۇ ئەپ ياساتقۇزغان شىركەتنىڭ ئەپتىن باشقا يەنە كىرىم مەنبەسى بار بولغاچقا، شىركەت خوجايىنى شۇ ئەپنى ياسىغۇچىنىڭ ھەق ئەجرى ئۈچۈن ئەڭ يۇقىرى تەمىناتنى ئۆزى بىرىپ، ئۇيغۇر جەمىئىيتىگە جۈملىدىن خەلقئارادىكى تېخنكا بازىرىغا شۇ ئەپنى ھەقسىز ھالدا سۇنىدۇ.4 l) v( {+ Q3 F8 @0 E% C
ناۋادا ئۇنداق بولماي، شۇ ئەپنى بىرەر شەخىس ئۆزى بىر قوللۇق لاھىيەلەپ ياساپ بازارغا سالغان بولسا، ئۇ پروگراممىرنىڭ ئەلۋەتتە شۇ ئەپنى ھەقسىز ياكى ھەقلىق قىلىش ھوقۇقى بار. ئۇيغۇرلار جەمىئىيتىدىكى بۇنداق ئەپلەر ئومومەن مەيلى ھەقلىق قىلسۇن ياكى ھەقسىز بولسۇن، شۇ كەسىپ ئەھىللىرىدىن سىرت بولغان بىزلەرنىڭ ئۇلارنى ماددى ۋە مەنىۋى جەھەتتىن قوللاش مەجبۇرىيتىمىز بار. مەسىلەن، ھەقسىز ئەپلەر ئۈچۈن تەكلىپ-پىكىر بىرىش، ھەقلىق ئەپلەرنى بانكا كارتىمىزدىن چىقىم قىلىش ئارقىلىق قوللاپ سېتىۋىلىش دېگەندەك. ماھىيەتتە بۇنداق ئەپلەرگە باشقا نۇقتىدىن قارىسىڭىز، سىزگە ئىھتىياجلىق بولغان بىلىم ۋە ئۇچۇرلارنى ئېلېكترونلاشتۇرۇپ بەرگەنلىكى ئۈچۈن، بىر تەرەپتىن ھوزۇرلانغاچ يەنە بىر تەرەپتىن ھېچ ئىش قىلىپ بىرەلمىسىڭىزمۇ، روھى جەھەتتىن بولسىمۇ يېقىندىن قوللاپ قۇۋەتلىشىڭىزغا ئەرزىيدۇ." o% V! } `$ Z+ e9 v u' T" }
1 g0 f0 b1 }) b( A! I9 S
R Q$ J; @. c( kئۇنداقتا ئەپ ياسايدىغان قابىللار شۇنچە كۆپ بولسا، نېمە ئۈچۈن ئۇيغۇر ئەپلىرى شۇنچە ئاز ياسىلىدۇ؟
@, X6 F M0 e! O$ e+ d$ n0 q: L; T9 j( d* {, f/ J
% b) h9 b; u3 z5 Q
نۆۋەتتە خەلقئارادا بىر مىللەت ياكى دۆلەتنىڭ كۈچى تېخنىكىدا ئىپادىلىنىدىغان مۇشۇنداق بىر زاماندا، ئۇيغۇر جەمىئىيتىدىكى تېخنىكىلارنىڭ تېخىمۇ باش كۆتۈرەلمىگەنلىكنىڭ سەۋەبى، يەنىلا ئىقتىساد ۋە مەبلەغ مەنبەسىنىڭ زور دەرىجىدە كەمچىل بولىشىدىندۇر. ئۇيغۇر جەمىئىيتىنىڭ تېخنىكا ساھەسىدە بىز باشتا دەپ ئۆتكەندەك قابىللار ئىنتايىن كۆپ، ئىدىيە ۋە پىلان-لاھىيەلەرمۇ ھەم شۇنداق. ئۇنىڭ ئۈستىگە ھەممىسى خەلقئارا سەۋىيەگە يەتكەن. ئەمما كىشىنى تولىمۇ روھسىز قىلىدىغىنى ھەقىقەتەنمۇ زور مەبلەغ سالالايدىغان تەۋەككۈلچى كىشىلەرنىڭ بولماسلىقىدۇر. ئىقتىساد كەمچىل بولسا، ئارمانغا چۇشلۇق دەرمان بولماي قالىدۇ. پۇل گەرچە ھەممىگە قادىر بولمىسىمۇ، مۇشۇنداق زۆرۈر پەيتلەردە شۇ ئىشلارنىڭ ھۇجۇتقا كېلىشى ئۈچۈن زور ھۆكۈمدارغا ئايلىنىپ قالىدۇ. تېخنىكا ساھەسىدىكى ئەپ تېخنىكىسىنىڭ تەرەققىياتى ھەقىقەتەنمۇ پارلاق. ئەمدىلا بوۋاق ھالەتتە تۇرىۋاتقان ئۇيغۇر ئەپ تېخنىكا ساھەسى، كومپىيۇتېر ئۈچۈن ياسىغان بىر ئۇيغۇرچە سېستىمىنىڭ ئەسلى نۇسقىسىنى پۇل بىلەن ھېسابلاشماي سېتىۋالمىغانلىقىمىز ئۈچۈن ۋە ياكى App Store دىكى بىر ھەقلىق ئۇيغۇرچە ئەپنى ھەقسىز ئەمەسكەن دەپ سېتىۋالمىغانلىقىمىز ئۈچۈن، بۆشۈكتىكى ۋاقتىدىلا ئۇجۇقتۇرۇلسا، سىزنىڭچە بۇ بىر ياخشى ئىشمۇ؟ سىزنىڭچە بۇ بىر زور يوقىتىش بولماسمۇ؟ بىزمۇ تەرەققى قىلىشىمىز، دۇنيا سەھنىسىدە ئۆزىمىزنى نامايەن قىلىشىمىز كېرەك، شۇنداق ئەمەسمۇ؟ سىز بۇ ساھە توغرىسىدا ئويلىنىپ باقتىڭىزمۇ؟ كەلگۈسى ئۈچۈنچۇ؟ بىرەر تۆھپە قوشۇشنى خالايسىزغۇ دەيمەن؟
, c+ ]5 Y. }( Q& ^6 H- Y
( f+ g5 _9 n" _/ n+ Q& k7 ~( |4 Lشۇڭا دەيمىزكى، ئۇيغۇر جەمىئىيتىنىڭ تېخنىكا ساھەسىدە ئەپ ياسايدىغان قابىللار كۆپ، بىراق مەبلەغ كەمچىل. تاما-تاما كۆل تولار، دەپ، سىز-بىز ئەپ ياسىيالمىساقمۇ، بىراق شۇ قابىللىرىمىز ياسىغان ئەپنى سېتىۋالساق، پىكىر-تەكلىپ بەرسەك، ئۇلارغا ماددى جەھەتتىن ئىقتىساد توپلاپ تېخىمۇ ياخشى بولغان ئەپلەرنى ياسىشى ئۈچۈن ياردەم قىلغان بولىمىز، ۋە شۇ ئارقىلىق روھى جەھەتتىن ئۇلارنىڭ قوللىغۇچىسى بولىمىز. خەلقئارا رىقابەت ۋە خىرىسلار كەسكىن بولۇۋاتقان مۇشۇ زاماندا، يېڭىدىن باش كۆتۈرۈپ چىقىۋاتقان ئۇيغۇر پروگراممېرلار ۋە تېخنىكا شىركەتلىرى ھەقىقەتەنمۇ بىزنىڭ قوللاپ قۇۋەتلىشىمىزگە مۇھتاج. ئۇيغۇر بولغانكەنسىز، ئۇيغۇر جەمىئىيتىنىڭ تېخنىكا ساھەسىنى قوللاپ قويۇڭ. ھەقلىق ئەپلىرىنى بانكا كارتىڭىزدىن چىقىم قىلىپ سېتىۋېلىڭ، ھەقسىز بولسا قىممەتلىك تەكلىپ پىكىر بىرىشكە ئېرىنمەڭ. ماددى جەھەتتىن ياردەم قىلالمىسىڭىزمۇ، ھېچ بولمىغاندا تېخنىكا ساھەسىدىكى قابىللارنىڭ ئەمگىكىنى ھۆرمەت قىلىپ قويۇڭ.
5 |. |4 A5 i1 G5 K! c0 ^5 {
0 P' I; o% S* w4 C4 i# M! Z* L
4 X. l8 _3 r, [2 T2 M9 H0 V. v
" E8 l+ v) e) U& L
) Q; l% u$ V7 I s8 S) t& `مەنبە:نۇر تورى |
|
/1 
ئاللارەھمەت قىلسۇن
بىر تەرجىمەقىلىۋېتىڭلار
يوللىغان ۋاقتى 2014-2-5 15:57:52
دېۋان تالىشىش
