يانفوننىڭ تەرەققىيات تارىخىغا نەزەر

parlan

سىنا تورى خەۋىرى، نۇر توى تەرجىمىسى:
يانفون دۇنياغا كەلگىنىگە ئاللىقاچان يېرىم ئەسىر بولۇپ قالدى، بۇ جەرياندا يانفوندىمۇ ئالەمشۇمۇل ئۆزگىرىشلەر يۈز بەردى، يانفون ئەسلىدىكى زىننەت بۇيۇمىدىن پەيدىن -پەي تەرەققىي قىلىپ ھازىرقى كەڭ كۆلەمدە ئومۇملاشقان، دۇنيانىڭ بۇلۇڭ-پۇچقاقلىرىغىچە تارقالغان ئىستىمال ئېلېكتىرون مەھسۇلاتىغا ئايلاندى. بۈگۈن بىز كۆپچىلىك بىلەن بىرلىكتە يانفوننىڭ تەرەققىيات تارىخىغا بىر قۇر نەزەر سېلىپ، ئۇنىڭ دۇنياغا كېلىش ۋە ئۆزگىرىش جەريانىنى چۈشۈنۈپ باقايلى.
دۇنيادىكى تۇنجى يانفون
كۆپ ساندىكى پەن-تېخنىكا يېڭىلىقلىرى ۋە كەشپىياتلار ئۇرۇش ئۈچۈن مەيدانغا كەلگەن، 1-دۇنيا ئۇرۇشى مەزگىلىدە، گېرمانىيە ئارمىيىسىنىڭ پىيادە ئەسكەرلىرى ھاۋا مۇداپىئە ئۆڭكۈرىدە ئىشلەتكەن دالا تېلېفونىنى يانفونىنىڭ ئەڭ دەسلەپكى ئەجدادى دېيىشكە بولىدۇ، دالا تېلېفونىنىڭ ئىسمى گەرچە تېلېفون دەپ ئاتالغان بولسىمۇ، ئەمما ئۇنىڭغا سىمسىز خەۋەرلىشىش تېخنىكىسى قوللىنىلغان بولۇپ،  سىگنال قاپلىغان دائىرە ئىچىدە خالىغانچە يۆتكەپ ئىشلىتىشكە بولاتتى. بۇ دالا تېلېفونى ئاساسلىقى ھەربى ئورۇنلاشتۇرۇشلار ئۈچۈن خىزمەت قىلغان.


ئەڭ دەسلەپكى سىمسىز تېلېفون 40-يىلاردا كۆرۈلۈشكە باشلىدى، ئۇ چاغلاردا  ئامېرىكىدىكى ئەڭ چوڭ خەۋەرلىشىش شىركىتى بېل شىركىتىمۇ سىمسىز خەۋەرلىشىش تېخنىكىسىنى تەجرىبە قىلىۋاتقان بولۇپ، 1946 -يىلىغا كەلگەندە بېل تەجرىبىخانىسى تۇنجى كۆچمە خەۋەرلىشىش تېلېفونىنى ياساپ چىقتى. ئەمما ھەجىمى بەك چوڭ بولغانلىقتىن تەتقىقاتچى خادىملار ئۇنى تەجرىبىخانىدىكى ئۈستەل ئۈستىگە قويۇپ قويدى، شۇنىڭ بىلەن كىشىلەر ئاستا-ئاستا ئۇنتۇپ كەتتى.
1957 -يىلى سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ داڭلىق ئېنژېنېرى لىئونىد كۇپلىيانوۋىچ ЛК-1 تىپلىق كۆچمە تېلېفوننى كەشىپ قىلدى. 1958 يىلى ئۇ ئۆزى كەشىپ قىلغان بۇ سىمسىز تېلېفونغا ئۆزگەرتىش كىرگۈزۈپ ئەسلىدىكى ئۈچ كىلوگرام ئېغىرلىقتىكى سىمسىز تېلېفوننىڭ ئېغىرلىقىنى 0.5 كىلوگىرامغا چۈشۈردى، ھەجىمىمۇ كىچىكلىتىلىپ ئىككى تاماكا قېپىچىلىك ھالەتكە كەلتۈرۈلدى. شەھەر ئىچىدىكى ھەرقانداق بىر جايدىن تېلېفون ئۇرغىلى ۋە قوبۇل قىلغىلى بولاتتى. 1960-يىللارنىڭ ئوتتۇرىسىغا كەلگەندە كۇپلىيانوۋىچنىڭ بۇ سىمسىز تېلېفونى 200 كىلومېتىر دائىرە ئىچىدە نورمال ئىشلىيەلەيدىغان ھالەتكە كەلدى.
1958-يىلى سوۋېېت ئىتتىپاقى دۇنيا بويىچە تۇنجى يۈرۈش پۈتۈن ئاپتوماتلاشقان كۆچمە خەۋەرلىشىش سېستىمىسى ”ئالتاي“ نى تەتقىق قىلىشقا باشلىدى. 1959- يىلى ئىقتىدارلىرى مۇكەممەل ”ئالتاي“ سىمسىز خەۋەرلىشىش سېستىمىسى بېريوسېلدا ئۆتكۈزۈلگەن دۇنيا يەرمەنكىسىدە ئالتۇن مۇكاپاتقا ئېرىشتى.
تۇنجى پۇقرالار ئىشلەتكەن يانفون
1973-يىلى 4-ئاينىڭ 3-كۈنى ئامېرىكېنىڭ ئەڭ چوڭ شەھىرى نىيۇيوركنىڭ بىر كوچىسىدا بىر نەپەر ئېنژېنېر قولىدا كۆتۈرۈۋالغان تېلېفون بىلەن دۇنيادا تۇنجى بولۇپ پۇقرالار ئىشلىتىدىغان سىمسىز تېلېفوننى ئۇردى، بۇ دۇنيادا تۇنجى قېتىم پۇقرالار ئىشلەتكەن يانفون بولۇپ ھېساپلىنىدۇ. بۇ يانفوننى ئىشلەتكۈچى بولسا موتورولا شىركىتىنىڭ داڭلىق ئېنژېنېرى مارتىن كۇپېر بولۇپ، ئۇ ئۆزىنىڭ رىقابەتچى شىركىتى ئامېرىكا تېلېگىرامما شىركىتىنىڭ باشقۇرغۇچىسىغا تېلېفون قىلدى.


100 مىليون دوللار مەبلەغ سېلىنىپ، 10 يىل تەتقىق قىلىش ئارقىلىق 1983-يىلى 10-ئاينىڭ 13-كۈنى Ameritech شىركىتىنىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك باشقۇرغۇچىسى بوپ بارنىت ماشىنىسىنى چىكاگو Soldier Field تەنتەربىيە سارىيىنىڭ سىرتىدا توختىتىپ، دۇنيادا تۇنجى سودا خارەكتىرىدىكى يانفوننى ئىشلەتتى. بۇ يانفوننىڭ تىپ نومۇرى DynaTAC 8000X بولۇپ، موتورولا شىركىتى ئىشلەپچىقارغان، ئېغىرلىقى ئىككى قاداق، سېتىلىش باھاسى 3995 دوللار بولۇپ، ئەينى چاغدىكى ”داگېدا“ دەپ ئاتالغان سىمسىز تېلېفوننىڭ دەسلەپكى نۇسخىسى بولۇپ ھېساپلىنىدۇ.
تۇنجى بولۇپ جۇڭگو بازىرىغا كىرگەن يانفون


1987-يىلى تۇنجى يانفون جۇڭگو بازىرىغا كىرگەن بولۇپ، ئۇنىڭ تىپ نومۇرى موتورولا 3200، بۇ يانفوننىڭ سىرتقى شەكلى DynaTAC 8000X تىپلىق يانفونغا ئاساسەن ئوخشايدىغان بولۇپ، ئۆز ۋاقتىدا ناھايتى مودا بولغان «داگېدا» دەپ ئاتالغان يانفوندۇر.
تۇنجى رەڭلىك ئېكرانلىق يانفون
ھازىرقى يانفونلارنىڭ ھەممىسى رەڭلىك ئېكران ئىشلىتىدىغان بولۇپ كەتتى، ھەتتا ئېنىقلىقى 16 مىليون پىكسىلغا بېرىپ يەتتى، بۇنداق رەڭلىك ئېكراننى بۇرۇنقى كىشىلەر بەلكىم تەسەۋۋۇر قىلغان بولۇشى مۇمكىن، بۇ تەسەۋۋۇرنى رىئاللىققا ئايلاندۇرغىنى دەل ئېرېكسون شىركىتى ئىشلەپچىقارغان تۇنجى رەڭلىك ئېكرانلىق T68 تىپلىق يانفوندۇر.


T68 تىپلىق يانفون ئېرېكسون شىركىتى ئىشلەپچىقارغان ئەڭ ئاخىرقى يانفون بولۇپ، ئۆز دەۋرىگە نىسبەتەن ئالىي دەرىجىلىك يانفون ھېساپلىناتتى. بۇ يانفونغا 256 پىكسىللىق ئېكران ئىشلىتىلگەن بولۇپ، شۇنىڭدىن باشلاپ رەڭسىز ئېكراننىڭ ئورنىنى پەيدىنپەي رەڭلىك ئېكران ئىگىلىدى، بۇ يانفون بىزگە يەنە يانفوننىڭ ئېكرانىنى رەڭلىك قىلغىلى بولىدىغانلىقىنى ئەمەلىيەت ئارقىلىق چۈشەندۈرۈپ بەردى.
تۇنجى ئەقلىي ئىقتىدارلىق يانفون


1999-يىلىنىڭ ئاخىرلىرىدا موتورولا شىركىتى A6188 ناملىق يانفوننى ياساپ چىقتى، بۇ يانفونغا موتورولا شىركىتى تۇنجى بولۇپ ئۆزى تەتقىق قىلىپ چىققان 16MH لىق بىر تەرەپ قىلغۇچنى ئىشلەتتى. A6188 يانفونى WAP1.1 سىمسىز تورغا چىقىش ئىقتىدارىغا ئىگە بولۇپ، PPSM مەشغۇلات سېستىمىسى قاچىلانغان. بۇ يانفون يەنە تۇنجى بارماق سەزگۈچى ئېكران ئىشلىتىلگەن يانفوندۇر، شۇنداقلا يەنە تۇنجى خەنزۇ يېزىقى كىرگۈزۈلگەن يانفوندۇر.
تۇنجى كامېرا سەپلەنگەن يانفون
2000-يىلى 9-ئايدا شارپ شىركىتى بىلەن ياپونىيە كۆچمە خەۋەرلىشىش شىركىتى J-PHONE ھەمكارلىشىپ 11 مىليون پىكسىللىق كامېرا سەپلەنگەن، J-SH04 نۇسخىلىق يانفوننى ئېلان قىلدى، بۇ يانفون شۇ يىلى 10-ئايدا بازارغا سېلىندى.


بىراق دۇنيادىكى تۇنجى سۈرەتكە تارتىش ئىقتىدارىغا ئىگە J-SH04 يانفونى جەمىيەتتە ھېچقانداق داغدۇغا پەيدا قىلالمىغان ئىدى، بۇ بەلكىم شۇ دەۋىردىكى كىشىلەرنىڭ يانفون ئىشلىتىش قارىشى بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولىشى مۇمكىن، ھېچكىممۇ بىر نەچچە يىلدىن كېيىن، يانفوندا سۈرەتكە تارتىشنىڭ چوڭ دەۋىر ئېقىمىغا ئايلىنىدىغانلىقىنى ئويلاپ يېتەلمىگەن.
كەلگۈسىنى ئۆزگەرتىۋەتكەن يانفون


2007-يىلى 1-ئاينىڭ 9-كۈنى ئالما شىركىتىنىڭ مەرھۇم باش ئىجرائىيە ئەمەلدارى سىتىۋىن جوبىس كەلگۈسىنى ئۆزگەرتەلەيدىغان ئەقلىي ئىقتىدارلىق يانفون iPhone نى ئېلان قىلدى، بۇ يانفوننىڭ ئېلان قىلىنىشى پۈتكۈل يانفون كەسپى ساھەسىنى تەۋرىتىۋەتتى، بىزنىڭ يانفون دىگەن ئاتالغۇغا بولغان چۈشەنچىمىزنىمۇ ئاغدۇرۇپ تاشلىدى، پۈتكۈل يانفون بازىرىنىڭ ۋەزىيىتىنى ئۆزگەرتىۋەتتى، شۇنداقلا يانفوننىڭ كەلگۈسى تەرەققىياتىغا باشقىدىن ئېنىقلىما بەردى.
خۇلاسە:
يانفون زامانىمىز كىشىلىرى ئەڭ كۆپ ئىشلىتىۋاتقان بىر تۈرلۈك ئېلكتىرون مەھسۇلاتى، يانفوننىڭ دۇنياغا كېلىش ۋە تەرەققى قىلىش تارىخى بىزگە يانفون توغرىسىدا يېڭى چۈشەنچە ئاتا قىلدى. بىر ئېلېكتىرون مەھسۇلاتى بولۇش سۈپىتى بىلەن، يانفوننىڭ يېڭىلىنىشى ۋە ئالمىشىشى ئىنتايىن تېز بولماقتا، تۇنجى ئەقلىي ئىقتىدارلىق يانفون دۇنياغا كەلگەندىن تارتىپ يانفون ئۈزلۈكسىز تەرەققىياتلارغا ئېرىشىپ، بۈگۈنگە كەلگەندە كومپىيوتېردىن قېلىشمايدىغان دەرىجىگە بېرىپ يەتتى. يانفوننىڭ ئۈزلۈكسىز، قەدەممۇ-قەدەم تەرەققىي قىلىش جەريانى قەلبىمىزنى كۈچلۈك ھاياجانغا سالىدۇ. يەنە 50 يىلدىن كېيىن يانفون تەرەققىي قىلىپ قايسى دەرىجىگە بارىدۇ؟ بۇنى تەسەۋۋۇر قىلىشىمىز تولىمۇ قىيىن.
مەنبە:نۇر توى تەرجىمىسى

سەنسىز.

بۇنىڭدىن كىيىنكى تەرەقىياتلار قانداق بولاپ كىتەكى

almasur0997

ئالما ئەمدى iphone7....8....9..لارغا تۇتۇش قىلامۇ ھە....

НA/ταR/

ياخشى تىمىكەن

zulpikar520

نوكىيا قاچان يانفۇن ساھەسىگە كىرگەن بولغىيتى

ۋېلى زىرەككەك

夏普j-sh04 ما تىلفۇننى تاپقىلى بولاما ؟مەن ئىشلەتسەم بولىتى

bengbash

يانفۇنلارنىڭ يىقىنقى تەرەققىياتى بەك تېز بولۇۋاتىدۇ.

ئەلىsayyid_

يانفوننىڭ ئۈزلۈكسىز، قەدەممۇ-قەدەم تەرەققىي قىلىش جەريانى ئادەمنى ھاياجانغا سالىدۇ.

sidikulla

مۇشۇ ئاكتىپلاش دىگىنى نىمدىگەن گەپ

nurali55

يانفۇننى ئىجات قىلغان موتۇرۇللا ۋەيران بولدى.ئەمدى نوۋەت نوكىياغا كەلدى،بۇندىن كىيىن قايسىغا كىلە ھە؟

merdan

ئاۋۇ 2000-يىلى ئىشلەپ چىقارغان يانفۇننىڭ كامېراسى 11 مىليونمۇ ياكى 11 تۈمەنمۇ؟

520isil

KIYINQA  MIGIMIZ ARKILIK BAXKURDIGAN TFUN  QIMIDU      YANA    ALDIDIN KARISA  KAYNINI KORGILI BULDIGAN TELFUN QIKIDU XU

hak119

تەرەققى قىلىشى بەك تىز  بولۇپ كەتسە دەۋىرگە ماسلىشىپ  بولالمايدىكەن ئادەم .........

mujahid731

hak119 يوللىغان ۋاقتى  2014-9-21 19:40
تەرەققى قىلىشى بەك تىز  بولۇپ كەتسە دەۋىرگە ماسلىشىپ  ب ...

راست دەيسىز جۇمۇ قېرىندىشىم.....

xamsidin23

hak119 يوللىغان ۋاقتى  2014-9-20 23:40
تەرەققى قىلىشى بەك تىز  بولۇپ كەتسە دەۋىرگە ماسلىشىپ  ب ...

شۇنداق راس دەيسىز بىزلەمۇ خېلى قوغلىشىپبېقىۋاتىمىز بۇ تەرەققىياتلارنى لىكىن يەنىلا كەينىدە قېلىۋاتىمىز