- جۇغلانما
- 1926
UID14510
تىزىملاتقان2013-3-3
ئاخىرقى قېتىم2014-7-31
توردا564 سائەت
ئالىي ئەزا
- نادىر
- 0
- جۇغلانما
- 1926
- ئاقچا
- 0
|
|
ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم ئالىپبەگ! ھەقىقەتەن ئەل كۆڭلىدىكى گەپلەرنى قىپسىز! ئاللاھ ئەل ئۈچۈن قىلغان خىزمەتلىرىڭىز ئۈچۈن كاتتا شەرەپلەرنى بەرگەي!
0 f6 w3 V8 f! H3 L8 | ئانا تىلغا كۈچ چىقارغىڭىز بارمۇ؟
2 f& S& c: Z7 o8 fئەسسالامۇ ئەيكۇم قېرىنداشلار! 6 Z$ t0 c; P8 u4 x$ l
يېقىندىن بىرى ئانا تىل ھەققىدىكى يازمىلار مۇنبەر يۈزىدە ئاۋۇپ قالدى. نۇرغۇن تورداشلار ئانا تىلىنى كۈيلەپ شىئېرلار يازدى. بەزىلەر (ئانا تىل خەتەر ئىچىدە ئەمەس) دەپ. ئانا تىل ئۈچۈن قايغۇرغانلار بىلەن مۇنازىرىلەشتى. ئەمەلىيەتتە ئاناتىلىمىز ئاللىبۇرۇن ھۆكۈمەت ئورگانلىرىنىڭ ئىش بىجىرىش ئورۇنلىرىدا چەتكە قېقىلىپ سىقىپ چىقىرىلىدى. يېقىندىن بىرى يەنە ئاتالمىش ( قوش تىل) نامىدا مارىپىمىزدىن سىقىپ چىقىرىلماقتا! . قورۇ ئىچىگە قارايدىغان. بولساق ئۆز باللىرىمىز خەنزۇچە پاراڭلىشىۋاتقان. دىمەك ئانا تىلىمىز مائارىپىمىزدىن سىقىپ چىقىرىلسا تىزلام تۈگىشىدۇ! شۇنىڭ ئۈچۈن بىز ئانا تىلنى قوغداش، ئانا تىل ئۈچۈن كۈچ چىقىرىش ئۈچۈن قولىمىزدىن كىلىشىچە ھەركەت قىلىشىمىز لازىم. مەسىلەن : ھۆكۈمەت ئورگانلىرىدا ئىشلەۋاتقان قېرىنداشلىرىمىز، قانۇن ئارقىلىق ئانا تىلىمىزنى قوغداش جەھەتتتە كۈچ چىقىرىشىمىز كىرەك! ئانا تىلدىكى ئەقلىفون، كومپىيوتېرلارنى ئىشلىتىپ ئانا تىلىمىز ئىشىلىتىلىشىنى ئاشۇرۇشىمىز كىرەك! ئانا تىلنىڭ ھۆرمىتىنى بىز قىلمىساق باشقىلار ھەرگىز قىلمايدۇ قېرىنداشلار!
4 s" H; x: D* h- G9 _8 r5 E
& M& _; e' r/ E0 x! }% s . ئۆزىنى ئۇيغۇر ھىساپلايدىغان ھەربىر ئۇيغۇر، ئاناتىلىمىز بولغان ئۇيغۇر تىلىنىڭ خىرىسلىرىغا قارشى تۇرۇپ ئۇيغۇرتىلىنىڭ مەۋجۇتلىقىنى قوغداپ، ئۇيغۇر تىلىنىڭ تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈش ئۈچۈن كۈچ چىقىرىشنى ئويلىماي قالمايدۇ. ئەلۋەتتە! ' q" d8 z( E7 I# T# R1 E/ g
يېقىنقى يىللاردىن بۇيان، قاراپ باقساق زاڭزۇلارغا قوش تىل يوق، يەنە قوش تىل ئارقىلىق ئۇلارنىڭ ئانا تىلىغا خىرىس قىلىۋاتقان ئىش يوق، زاڭزۇلارغا پىلانلىق تۇغۇت يوق، زاڭزۇلارغا دىننى سۇسسلاشتۇرۇش، دىننى چەكلەش، ھەمدە ساقال بۇرۇت قويۇشنى چەكلەش، رومال ئاتىشنى چەكلەش، دىگەندەك ئىش يوق! پەقەت بۇنداق سىياسەتلەر بىزدەك ياۋاش مىللەتكىلا يۈرگۈزىلىۋاتىدۇ.
1 H" ^: _0 Z! h& ?8 F$ c9 gشۇنداق بولسىمۇ بىزنىڭ ئوت يۈرەك زىيالىرىمىزدىن ئاكادىمىك ھوشۇر ئىسلام، ئالىم ئەھەت، ئۆتكۈر ئەركىن..............قاتارلىق ئانا تىل ئۈچۈن تۆھپە قوشقان شەخىسلىرىمىزنىڭ ئەجرى مىھنىتى، ئىرپان، بىلكان، قارلۇق، قۇتلان، مۇئەللىم ...........قاتارلىق شىركەتلىرىمىزنىڭ ئانا تىل تەرەققىياتى شۇنداقلا ئانا تىلىمىزنىڭ كومپىيوتېر، تېلفون.......قاتارلىقلاردا تونۇتۇلۇپ، ئۇيغۇر تىلىنىڭ بۇجەھەتتە يەنى كومپىيوتېر، تېلفون قاتارلىقلارغا تونۇتۇلۇشتا، بولۇپمۇ. wndwos 8 ئۇيغۇرچە تىل بۇلۇقىنىڭ ئېچىلىشى جەھەتلەردە. جۇڭگۇدا" خەنزۇتىلىدىن قالسىلا ئىككىنچى ئورۇندا تۇرىشى، تۈرىك تىللىرى جەھەتتە تۈركىيە تىلىدىن قالسا ئىككىنچى ئورۇندا تۇرىشى، ئەرەپ يېزىقىغا مەنسۇپ يېزىقلارغا نىسبەتەنمۇ بۇ جەھەتتە ئىككىنچى ئورۇندا تۇرىشى، بىز ئۇيغۇرلارنىڭ ئانا تىلىنى قوغداش ۋە ئۇنىڭ تەرەققىياتىغا نىسبەتەن ئۈزلۈكسىز كۈچ چىقىرىۋاتقانلىقىنى ئىپادىلەيدۇ.! : f- }- K4 O; h$ N! ]( Z
ئۇنىڭ ئۈستىگە بىزنىڭ ئانا تىلىمىز ئۇيغۇر تىلى باشقا ئازسانلىق مىللەتلەر تىللىرىغا قارىغاندا ئۆزىنى ياخشى قوغدىغان. مەسىلەن : يېقىنقى بىر ھۆكۈمەت سىتاستىكىسىدا ھەرقايسى ئازسانلىق مىللەتلەرنىڭ ئەھۋالى مۇنداق. :
! |3 O g# ~ {6 Q# _& Z. j2 m(1) مۇڭغۇللارنىڭ 30٪مۇڭغۇلچە سۆزلىيەلمەيدىكەن. 40٪مۇڭغۇلچە ئالاقە قىلالمايدىكەن. 70٪مۇڭغۇل مۇڭغۇليېزىقىنى ئوقۇيالمايدىكەن.! ?2 x% w- P" @: K
(2) 95٪مانجۇ، مانجۇچە سۆزلىيەلمەيدىكەن، مانجۇچە خەتنى ئوقۇيالمايدىكەن.
( K9 z' y. o# y4 V/ R/ X(3)25٪تىبەت تىبەتچە سۆزلىيەلمەيدىكەن. 70٪تىبەتچە خەتنى ئوقۇيالمايدىكەن.$ J! X' X* d. C4 U3 u6 p8 J" _
(4)65٪جۇاڭزۇ، جۇاڭزۇچە سۆزلىيەلمەيدىكەن. 85٪جۇاڭزۇچە خەتنى ئوقىيالمايدىكەن.
' [% } l6 w# {(5)10٪ئۇيغۇر، ئۇيغۇرچە سۆزلىيەلمەيدىكەن. 20٪ئۇيغۇرچە ئالاقە قىلالمايدىكەن. 30٪ئۇيغۇر، ئۇيغۇرچە خەتنى ئوقۇشتا ساۋاتسىز ئىكەن.
( G: E- B' O9 R6 x# {# r6 dبىرمىللەتنى ئاسىمىلاتسىيە بولۇپ كىتىشتىن ساقلاپ تۇرىدىغان ئۈچ نەرسە بار.(1)تىل يېزىق.(2) دىنى ئىتىقاد.(3) مىللى ئۆرۈپ ئادەت ۋە مىللى مەدەنىيەت. شۇڭا بىزنىڭ دىنىمىز، تىل يېزىقلىرىمىز ھۇجۇمغا ئۇچراۋاتقان بۇلىشى مۈمكىن......قالغىننى بىلگۈچى بىر ئاللا...& I% x, v" r8 N4 F
ئۇيغۇرلارنىڭ ئەڭ قەدىمى ئۇلۇغ خانلىقلارنى قۇرغان، قەدىمى مەدەنىيەتلىك ئىنىرگىيەسىگە ئىگە ئۇلۇغ مىللەت. ئېنگېلىز تارىخچىسى جەيمز چېچۋودنىڭ 50 يىللىق تەتقىقات نەتىجىسىنىڭ مىۋىسى بولغان ( مۇ قۇرۇقلۇقى) ھەققىدىكى بايانلاردا ئۇيغۇرلارنىڭ 20 مىڭ يىللىق تارىخقا ئىگە ئەڭ قەدىمى مەدەنىيەتلىك مىللەت ئىكەنلىكى ئىسپاتلانغان. بۇنى بىلگەن جاللات سىتالىنمۇ ئۇيغۇرلارنىڭ ھاكىمىيىتىگە تەھدىت ئېلىپ كىلىشىدىن قورقۇپ نۇرغۇن ئۇيغۇرلارنى قىرىپ يوقىتىۋەتكەن. ئۇيغۇرلارنىڭ نوپۇسى غەربى تۇركىستاندا خېلى كۆپ بولسىمۇ ئۇيغۇرلارغا، قازاق، قىرغىز، ئۆزبەكلەردەك ئاپتونومىيە بەرمىگەن. ئەكسىچە ئۇيغۇرلارنىڭ باشقا مىللەتلەرگە سىڭىپ كىتىشىگە تۈرىتكىلىك رول ئوينىغان. ھەمدە غەربى تۇركىستاننى سوراشتا،" قازاق، قىرغىز قاتارلىقلار ياشلىرىنى تەربىيلەپ شۇلاردىن پايدىلانغان. ئۇيغۇرلارنى ئاساسەن ھاكىمىيىتىگە ئىشلەتمىگەن.- k2 g3 \8 `& I
دىمەك سىتالىن ئۇيغۇرلارنىڭ شۇنداق ئىچكى ئىنىرگىيەگە ئىگە مىللەت ئىكەنلىكىدىن قورۇققان. - T$ M( ~8 U: Y
بىزنىڭ ئانا تىلىمىز مەكتەپلىرىمىزدە چەتكە قېقىلىپ، تەپمە تاياققا ئۇچراۋاتقان بولسىمۇ، يەنىلا قۇياشتەك نۇرچاچماقتا.. ... يېقىندا توردا ئىلان قىلىنغان : ئامرىكا قاتارلىق نۇغۇن دۆلەتلەرنىڭ ئۇيغۇر تىلىنى ئۆگىنىشنى ئالى مەكتەپلىرىدە تەسىس قىلغانلىقى بۇنىڭ تىپىك مىسالى...مەن ئوت يۈرەك ئۇيغۇر زىيالىلىرىمىزنىڭ توختىماي ئىزدىنىشى بىلەن ئانا تىلىمىز يوقالمايدۇ! دەپ قارايمەن. بۇنىڭ ئۈچۈن ھەممىمىز تەڭ، قولىمىزدىن كىلىشىچە ئانا تىلىمىز تەرەققىياتى ئۈچۈن كۈچ چىقىرىشىمىز كىرەك!
# h! X$ i& H3 v- ]) Pقانداق كۈچ چىقىرىمىز؟ مىنىڭچە ئانا تىل ئۈچۈن كۈچ چىقىرىۋاتقان ئوت يۈرەكلەرنى قوللاشمۇ ئانا تىل مەۋجۇتلىقى، تەرەققىياتى ئۈچۈن كۈچ چىقارغانلىق بولىدۇ. ھېچ بولمىسا بىلكان، قۇتلان ......قاتارلىق ئانا تىل تەرەققىياتى ئۈچۈن كۈچ چىقىرىۋاتقان شىركەتلىرىمىزنىڭ مەھسۇلاتلىرىنى سېتىۋېلىپ ئىشلەتسەكمۇ ئانا تىل ئۈچۈن كۈچ چىقارغان بولىمىز. مەن ھازىر بىلكان ئەقلىفونىنى ئىشلىتىۋاتىمەن. يېڭىدىن بازاغا سېلىنغاندىلام سېتىۋالغان ئىدىم مەسىلە كۆرۈلمىدى. بۇيازمىنىمۇ مۇشۇ تېلفوندا يېزىۋاتىمەن، تېلفوندا ئەسەر يوللاۋاتىمەن. قەيەردە ئىلھام كەلسە شۇيەردىلا تېلفون ئارقىلىق خەت يازىمەن. خالىغان يازمىلارنى ماقالىلارنى ئىلكىتاپلارنى ساقلىۋىلىپ ئوقۇپ بىلىم ئالىمەن. شۇنداق قولاي. سەككىز يۆنىلىشلىك لۈغەت، بىر بىرىدىن ئىسىل ئانا تىلدىكى ئەپلىرىنىڭ ھەددى ھىساۋى يوق. ئىھتىياجغا قاراپ ئىشلەتسەك بولىدىكەن. شۇنداق راھەت!
) z: z$ B) S; @ F2 tقېرىنداشلىرىم! ئانا تىلنى قوغداش بايرىمى مۇناسىۋىتى بىلەن ھەممىمىز ئانا تىل تەرەققىياتى ئۈچۈن كۈچ چىقىرىدىغان، خاسىيەتلىك ئىشلارنى قىلايلى!
2 A" e0 ^, v4 Y% A g قولىمىزدىن كىلىشىچە ئانا تىل ئۈچۈن كۈچ چىقىرايلى!
) w0 b) Q* J: s" cئۆزىمىزنى ئۇيغۇر ھىساپلايدىغان بولساق ئۇيغۇر تىلىمىزنىڭ مەۋجۇتلىقى ئۈچۈن ئىككى ئېغىز ھەق گەپ قىلايلى! . ئىش قىلىپ قانچىلىك قىلالىساق، شۇنچىلىك كۈچ چىقىرايلى! بۇئەلۋەتتە ئۆزىمىزنىڭ بەختى، تەختى شۇنداقلا مەۋجۇتلىقى بىلەن مۇناسىۋەتلىك كاتتا ئىش!
, _1 g& z: o' H3 {2 G
+ g+ r& g( f3 ~* X" p8 K! B8 {تۆۋەندىكى شىئېر مىنىڭ ئانا تىلىمغا بولغان سوغۇتۇم.
$ f# o2 r7 d, o) n |0 Y+ Z' b' l/ ^" ~! p+ s, Z
ئاناتىل
3 r- V* i u; e7 Z# E% q: _: V& h9 x; P6 E7 W% }* K! M, m
تەپەككۇرۇم سەندە ياشنار ئاناتىل.
2 ^! h# s# b4 f4 I% Qتەسەۋۋۇرۇم سەندىن چاپارئانا تىل،
+ r% a! x. U: D/ C قانات قېقىپ تەسەۋۋۇرۇم سەن بىلەن، ; L8 V2 D1 E( N5 _& s8 H
ھەق نۇرىدا ھىكمەت تاپار ئانا تىل./ R5 ~2 q( E5 I# k4 e0 j
مىڭ يىل بۇرۇن شاھ ئەسەرلەريېزىلغاچ،5 x- E6 `8 j1 b! O: V. j
ئىتىقادىم ساڭا ئاشار ئانا تىل.3 I. V$ X6 X, i, J: a( R" B# u
خاقانىيە تىلى دىيلىپ قۇياشتەك،
. m2 O& x2 x8 |- ~, b8 p, Kمىڭ يىل بۇرۇن بەرگەن باھار ئاناتىل.; D Y" E( v! Z1 H
بۇرۇن ئەرەپ تىل بىلەن تەڭ چاپقىنىڭ،
+ j' m2 s8 Y- H1 {2 E/ Yۋۇجۇدۇمغا غۇرۇر قاتار ئانا تىل.
4 H% a) s7 g3 B+ z0 Jكىرگەچ ئەمدى كومپىيوتېر بېشىغا،- a- h' u6 ?; L( `$ G* z& `
خىسلىتىڭ تېخىمۇ چاقنار ئاناتىل.; j4 p' h1 n: A7 X+ M
خۇشخەت بىلەن جۇلالىساڭ ئىلاندا،! D% o1 X3 ]+ B$ k( K6 S( E
گۈزەللىكىڭ قايناپ تاشار ئاناتىل.& \! d, z I/ `/ J$ V0 \4 Z+ Y% l
سىنى كۆرسەم تىنىم يايراپ شادلىنىپ،; ~9 W" a# w$ y1 r4 B0 }9 I% q
سەنسىز دائىم ئىشىم ئاقسار ئاناتىل.
5 C8 A; n& ]4 ?0 N4 [ / I' z, x3 t2 @" x L; O
# E" q3 ?# ?0 x9 ]" P
5 M- r, V0 k6 L6 i بىلكانغا مەدھىيە
/ F! L# W# W) N5 q, J( Mزامانىۋى بار بىلىمنىڭ كانىسەن بىلكان،
% l/ m3 ^( D+ D" ^" i8 m$ E& L3 `بىلىمگە تەشنا قەلىبنىڭ جانىسەن بىلكان.
. X. e' l/ q2 n* ]( t7 Tگۈللىتىشكە تەشنا ئىدى خەلقىم تىلىنى، ) s2 O( U1 Q( B v4 U0 `
خەلقىم تىلى پاسىبانى شانىسەن بىلكان.
8 m" |) u5 g. }& c: ^/ {0 }6 {' F
9 y' z2 z/ ?8 {1 h' Z4 u7 ]+ tئىسمى ھەم جىسمىڭغا لايىق ئىكەنسەن بىلكان،
# Q/ {" ^0 t' kبىلىم گۈلزارىدا خۇشبۇي چىمەنسەن بىلكان.
l: c4 T' Z9 o, x# E0 Oئانا تىلنى تونۇتقانسەن ئەقلى يانفونغا،
5 h2 C& d+ h7 ~0 B: zقەلبىمىز تۆرىدە ئۇلۇغ چىچەنسەن بىلكان.
4 u& X9 n$ ?# n% e
, l8 l& O; i( A2 m! D! w4 Cئىچىگە لۇغەت تاغ كىتاپ جەملىگەن بىلكان، 4 o$ K1 x: Y" j$ ]* | N
شۇڭا سىنى تاللاشنى مەن پەملىگەن بىلكان.
2 ?( ]3 k6 G9 G/ y. aئايرىلالماس بولدۇم سەندىن ھەركۈن ھەرۋاقىت،. p7 x0 M% @/ E: a O
ئايرىلالماس قىپ ئۆزىگە يەملىگەن بىلكان.
) E( Z' _4 X# |$ S+ W
7 o, h d/ S' b( I(ئانا تىل) دەپ جاپالارنى چىشلىگەن بىلكان،
+ V2 A& g: f" G, m* @4 bخەلقى ئۈچۈن دۇلدۇل بولۇپ كىشنىگەن بىلكان.6 V( b2 b0 j9 }4 ^9 p; k5 h4 G) d( j
سەن بولغاچقا نەدە بولسام كۆرىمەن بىلىم، 5 \& |4 M" a7 U9 w' Z, t) V
ياشنا ! خەلقىم بەختى ئۈچۈن ئىشلىگەن بىلكان.$ y& F0 P7 G* s$ A- w' V
: w% b+ y0 v/ z2 z3 H2 ?! a
0 B5 W/ G* E/ F( O$ O: b. d ' بىلكان ئەقلىفونى، بىلىمىنىڭ موللىقى، ئىقتىدارىنىڭ يۇقىرلىقى بىلەن ئاناتىلدىكى ئەقلىفونلارنىڭ سەركىسى بولۇپ، خەنزۇچە بىلمەيدىغان ئەمما بىلىمگە تەشنا، ئانا تىل ئىشقىدا كۆيىدىغان مەندەك بىلىمخۇمارلارنىڭ ئايرىلماس ھەمراھىغا ئايلانماقتا.
* t* }. t8 y) a& {( y% J/ {7 w6 B( Y$ ?8 o8 [9 t5 L" t
|
باھالاش
-
باھا خاتىرىسى
|
[ئۇلانما كۆچۈرۈش]
ۋاقتى: 2013-5-27 12:25:58
دېۋان تالىشىش
ئىگىسى
