جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ھەق تەلەپ دەۋا قانۇنى

    1991- يىل 4 - ئاينىڭ 9 - كۈنى 7 - نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى 4 - يىغىنىدا ماقۇللاندى،

    1991 - يىل 4 - ئاينىڭ 9 - كۈنى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى رەئىسىنىڭ 44 - نومۇرلۇق پەرمانى بىلەن ئېلان قىلىندى(

    بىرىنچى قىسىم ئومۇمىي پرىنسىپ

    1 - باب ۋەزىپە، تەتبىقلاش دائىرىسى ۋە ئاساسىي پرىنسىپ

    1 - ماددا جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ھەق تەلەپ دەۋا قانۇنى ئاساسىي قانۇننى ئاساس قىلىپ، ئېلىمىزنىڭ ھەق تەلەپ سوت خىزمىتىنىڭ تەجرىبىلىرىگە ۋە ئەمەلىي ئەھۋالىغا بىرلەشتۈرۈپ تۈزۈلدى.

    2 - مادداجۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى ھەق تەلەپ دەۋا قانۇنىنىڭ ۋەزىپىسى دەۋالاشقۇچىلارنىڭ دەۋا ھوقۇقىنى يۈرگۈزۈشنى قوغداش، خەلق سوت مەھكىمىلىرىنىڭ پاكىتنى ئېنىقلاپ، ھەق - ناھەقنى ئايرىپ، قانۇننى توغرا تەتبىقلاپ، ھەق تەلەپ دېلولىرىنى ۋاقتىدا سوت قىلىشىغا، ھەق تەلەپ ھوقۇق - مەجبۇرىيەت مۇناسىۋەتلىرىنى مۇئەييەنلەشتۈرۈشىگە، ھەق تەلەپ ئىشلىرىدىكى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى جازالىشىغا، دەۋالاشقۇچىلارنىڭ قانۇنىي ھوقۇق - مەنپەئىتىنى قوغدىشىغا، پۇقرالارغا قانۇنغا ئاڭلىق رىئايە قىلىش، جەمئىيەت تەرتىپىنى، ئىقتىسادىي تەرتىپنى ساقلاش توغرىسىدا تەربىيە بېرىشىگە، سوتسىيالىستىك قۇرۇلۇش ئىشلىرىنىڭ ئوڭۇشلۇق ئېلىپ بېرىلىشىنى تەمىن ئېتىشىگە كاپالەتلىك قىلىش.

    3- مادداخەلق سوت مەھكىمىلىرى پۇقرالار ئارىسىدىكى، قانۇنىي ئىگىلەر ئارىسىدىكى، باشقا تەشكىلاتلار ئارىسىدىكى، شۇنىڭدەك ئۇلار ئارىسىدىكى مال - مۈلۈك مۇناسىۋىتى ۋە جىسمانىي مۇناسىۋەت تۈپەيلىدىن قىلىنغان ھەق تەلەپ دەۋاسىنى قوبۇل قىلغاندا، بۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىلەرنى تەتبىقلايدۇ.

    4 - مادداجۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى تەۋەسىدە ئېلىپ بېرىلىدىغانلىكى ھەق تەلەپ دەۋالىرىدا بۇ قانۇنغا ئەمەل قىلىش شەرت.

    5 - ماددا خەلق سوت مەھكىمىسىگە دەۋا قىلىنغان ياكى دەۋاغا جاۋاب قايتۇرىدىغان چەت ئەللىكلەرنىڭ، دۆلەت تەۋەلىكى يوق كىشىلەرنىڭ، چەت ئەل كارخانىلىرى ياكى تەشكىلاتلىرىنىڭ دەۋا ھوقۇقى ۋە مەجبۇرىيىتى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ پۇقرالىرى، قانۇنىي ئىگىلىرى ۋە باشقا تەشكىلاتلىرىنىڭكىگە ئوخشاش بولىدۇ.

    چەت ئەل سوت مەھكىمىلىرى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى پۇقرالىرى، قانۇنىي ئىگىلىرى ۋە باشقا تەشكىلاتلىرىنىڭ ھەق تەلەپ دەۋا ھوقۇقىنى چەكلىگەن بولسا، جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ خەلق سوت مەھكىمىلىرى شۇ دۆلەتنىڭ پۇقرالىرى، كارخانىلىرى ياكى تەشكىلاتلىرىنىڭ ھەق تەلەپ دەۋا ھوقۇقىغىمۇ ئوخشاش پرىنسىپ قوللىنىدۇ.

    6- مادداھەق تەلەپ دېلولىرىنى سوت قىلىش ھوقۇقىنى خەلق سوت مەھكىمىلىرى يۈرگۈزىدۇ.

    خەلق سوت مەھكىمىلىرى ھەق تەلەپ دېلولىرىنى قاراپ چىقىش ئىشىنى قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە مۇستەقىل ئېلىپ بارىدۇ، مەمۇرىي ئورگانلار، ئىجتىمائىي تەشكىلاتلار ۋە شەخسلەرنى ئارىلاشتۇرمايدۇ.

    7 - مادداخەلق سوت مەھكىمىلىرى ھەق تەلەپ دېلولىرىنى سوت قىلىشتا پاكىتنى ئاساس، قانۇننى ئۆلچەم قىلىشى لازىم.

    8 - ماددا ھەق تەلەپ دەۋا ئىشلىرىدا دەۋالاشقۇچىلار باراۋەر دەۋا ھوقۇقىغا ئىگە. خەلق سوت مەھكىمىلىرى ھەق تەلەپ دېلولىرىنى سوت قىلىشتا، دەۋالاشقۇچىلارنىڭ دەۋا ھوقۇقىنى يۈرگۈزۈشىگە كاپالەتلىك قىلىشى ۋە ئۇلارغا قۇلايلىق يارىتىپ بېرىشى، قانۇننى تەتبىق قىلىشتا دەۋالاشقۇچىلارغا بابباراۋەر مۇئامىلە قىلىشى لازىم.

    9 - مادداخەلق سوت مەھكىمىلىرى ھەق تەلەپ دېلولىرىنى سوت قىلىشتا، ئىختىيار قىلىش ۋە قانۇنغا ئۇيغۇن بولۇش پرىنسىپىغا ئاساسەن مۇرەسسە قىلىشى، مۇرەسسە ئۈنۈم بەرمىسە ۋاقتىدا ھۆكۈم چىقىرىشى كېرەك.