ئاقيول تورىنىڭ خەۋىرى:
1996-يىلى بۈگۈنكى كۈندە، ئېلىمىز نېگىرىيە بىلەن بولغان دىپلوماتىك مۇناسىۋەتنى ئەسلىگە كەلتۈرگەن. نېگىرىيەنىڭ تولۇق ئىسمى نېگىرىيە جۇمھۇرىيىتى بولۇپ، ئافرىقىنىڭ ئوتتۇرا غەربىگە جايلاشقان. ھۆكۈمەت تىلى فرانسۇز تىلى. پايتەختى ئابۇجا. ئىقتىسادى دېھقانچىلىق ۋە چارۋىچىلىقنى ئاساس قىلىدۇ. 1922-يىلى فرانسىيەنىڭ مۇستەملىكىسى بولغان. 1960-يىلى 8-ئاينىڭ 3-كۈنى مۇستەقىل بولغان. 1974-يىلى بۈگۈنكى كۈندە، جۇڭگو بىلەن دىپلوماتىك مۇناسىۋەت ئورناتقان. 1992-يىلى ئىككى دۆلەت دىپلوماتىك مۇناسىۋەتنى توختاتقان.
1991-يىلى بۈگۈنكى كۈندە، سوۋىت ئىتتىپاقىنىڭ «18-ئاۋغۇست ۋەقەسى» يۈز بەرگەن. سوۋىت ئىتتىپاقىنىڭ مۇئاۋىن زۇڭتۇڭى نايىف گورباچوفنىڭ سالامەتلىك سەۋەبىدىن زۇڭتۇڭلۇق ۋەزىپىسىنى ئۆتۈمەيدىغانلىقىنى، نايىف ئۆزىنىڭ ۋەكالىتەن زۇڭتۇڭلۇق ۋەزىپىسىنى ئۆتەيدىغانلىقىنى ھەمدە دۆلەتنىڭ جىددىي ھالەت كومىتېتىنى قۇرغانلىقىنى ئېيتقان. روسىيە فېدېراتسىيىسىنىڭ زۇڭتۇڭى ھىلىتسىن بۇ بۇيرۇققا بويسۇنمىغان، سىياسىي جەھەتتە ئىش تاشلاش ئارقىلىق نايىف قاتارلىقلارغا قارشى تۇرماقچى بولغان. 22-ئاۋغۇست گورباچوف موسكۋاغا كېلىپ، بارلىق قارارلارنى ئەمەلدىن قالدۇرغان. 24-ئاۋغۇست گورباچوف سوۋىت ئىتتىپاقىنىڭ باش شۇجىلىق ۋەزىپىسىدىن ئىستىپا بەرگەن، ھەمدە سوۋىت ئىتتىپاقىنىڭ ئۆزلىكىدىن پارچىلىنىشىنى تەلەپ قىلغان. بىر قانچە كۈن ئىچىدە ئىلگىرىكى ئىتتىپاقداشلار مۇستەقىللىقنى جاكارلاپ، سوۋىت ئىتتىپاقىنى پارچىلىنىشقا مەجبۇر قىلغان.
1989-يىلى بۈگۈنكى كۈندە، كولۇمبىيە كەڭ كۆلەملىك زەھەر تازىلاش ئۇرۇشىنى قانات يايدۇرغان.كولۇمبىيە جەنۇبىي ئامېرىكا قىتئەسىدىكى ئەڭ مۇھىم كوكائىن ئىشلەپچىقىرىدىغان ۋە توشۇيدىغان دۆلەتلەرنىڭ بىرى. كولۇمبىيەدە ئىككى چوڭ زەھەر ئەتكەسچىلىكى گورۇھى بار. ئۇلارنىڭ قوراللىق كۈچىمۇ ئىنتايىن زور. زەھەر تازىلاش ئۇرۇشى باشلانغاندىن كېيىن، بارلىق كوكائىن زاۋۇتلىرىنى كۆيدۈرۈپ تاشلىغان، زەھەر كاتتىباشلىرىنى تۇتۇپ، زەھەر گورۇھلىرىغا قاتتىق زەربە بەرگەن.
1958-يىلى بۈگۈنكى كۈندە، دۆلىتىمىز ئولىمپىك كومىتېتى خەلقئارا ئولىمپىك كومىتېتى بىلەن بولغان مۇناسىۋەتنى ئۈزگەن. شۇ كۈنى جۇڭگو ئولىمپىك كومىتېتى بېيجىڭدا مۇخبىرلارنى كۈتۈۋېلىش يىغىنى ئېچىپ، جۇڭگو ئولىمپىك كومىتېتىنىڭ خەلقئارا ئولىمپىك كومىتېتى ۋە باشقا سەككىز تەنتەربىيە تەشكىلاتىنىڭ تەيۋەن جياڭجېشى باشچىلىقىدىكى تەنتەربىيە تەشكىلاتىنى قانۇنسىز ئېتىراپ قىلغانلىقىغا ئېتىرازلىق بىلدۈرۈش ئۈچۈن خەلقئارا ئولىمپىك كومىتېتى بىلەن بولغان مۇناسىۋەتنى ئۈزگەنلىكىنى جاكارلىغان.
1948-يىلى بۈگۈنكى كۈندە، گومىنداڭ ھۆكۈمىتى پۇل تۈزۈمىنى ئىسلاھ قىلغان. بۇنىڭ بىلەن پۇل پاخاللىقى ئەسلىدىكىدىن 11 ھەسسە يۇقىرىلىدى. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا خەلق ئارىسىدا ئالتۇن، كۈمۈش، چەت ئەل كاپىتالىنى ئالماشتۇرۇشنى ۋە ساقلاشنى چەكلىدى، مال باھاسى شىددەت بىلەن ئۆرلەپ كەتتى.

(تامام)