مۇھەببەتتىن ھالقىغان دوستلۇق
ئاپتور:  سەرۋاز
1-قىسىم

  بۇ دۇنيادا ئادەمنى بىر تەرەپتىن ئازابلاپ بىر تەرەپتىن خۇشال قىلىدىغان بىرخىل تۇيغۇ بار. ئۇ دەل مۇھەببەتتۇر. مۇھەببەتنىڭ ئۆلچىمى بولمايدۇ. پەقەت قىممىتى بولىدۇ. مۇھەببەتنىڭ قىممىتى ئىككى تەرەپ ئوتتۇرسىدىكى سۈيۈش ۋە سۈيۈلۈشتە ئىپادىلىنىدۇ. ئۇنداقتا مۇھەببەتنىڭ چەك-چىكگراسى بۇلامدۇ؟ مىنىڭ تۈۋەندە سۆزلەپ بەرمەكچى بولغان ھېكايەمنى ئاڭلىغىنىڭىزدا بىر تەرەپتىن ئېچىنىشىڭىز مۇمكىن. يەنە بىر تەرەپتىن چەكتىن ئېشىپتۇ دەپ ئويلىشىڭىز مۇمكىن. ۋەياكى «قاملاشمىغان» دىگەن بىر سۆزنى قىلىشىڭىز مۇمكىن. ئېھتىمال «مۇھەببەتنىڭ چىگراسى يوق» دىيىشىڭىزمۇ مۇمكىن. مىنىڭ ھېكايەم ھەقىقەتەن بىر قەملاشمىغان ھېكايە. لىكىن بىز مۇھەببەتتىن ھالقىغان بىر تۇيغۇنى ھېس قىلالايمىز.
   تۇلۇق ئوتتۇرغا ئەمدىلا قەدەم قويغان ئەسقەر ئۆزىنىڭ گۈزەل چۈشلىرىنى ئەمەلگە ئاشۇرۇش ئۈچۈن تېرىشىپ ئوقۇۋاتقان بىر بالا ئىدى. ئۇ ئۆزىنىڭ ئارزۇلىرىنىڭ بوسۇغىسى بولغان بۇ مەكتەپتە ساۋاقداشلىرى بىلەن ئىنتايىن ئىناق ئۆتەتتى.  دەرسلەردە ئالدىنقى قاتاردىكى ئوقۇغۇچىلاردىن بولمىسىمۇ، ئىشقىلىپ نەتىجىللىرى ھەرھالدا كۆڭۈلدىكىدەك چىقاتتى. ئەسقەر ئۇ پەقەت ئۆز ئارزۇسى ئۈچۈنلا تېرشاتتى. ئۇ ئۆزىنىڭ ئارزۇسىدىن مەھرۇم قېلىشىدىن قورقاتتى. چۈنكى ئۇنىڭ دادىسى كىچىكىدىلا تۈگەپ كەتكەن بۇلۇپ، ئاپىسى يالغۇز ئۇنى بېقىپ چوڭ قىلغان. شۇڭا ئۇ ئۆز ئارزۇسىغا يىتىپ ئاپىسىنى ياخشىراق تۇرمۇشقا ئېرىشتۈرۈشنى ئويلايتتى. ئاڭلىماققا بۇ بەك گۈدەكلەرچە غايە بۇلىشى مۇمكىن. لىكىن ئۇ بۇ غايىسىدىن ئۈمۈد ئېلىپ قېينالسىمۇ چىشىنى چىشلەپ ئوقۇۋاتاتتى.
   شۇنداق كۈنلەرنىڭ بىرىدە ئەسقەرنىڭ ئاپىسى خىزمەت دەۋەبىدىن ئۆي كۈچۈشكە مەجبۇر بۇلۇپ قالدى. شۇ سەۋەپتىن ئەسقەرمۇ مەكتەپ يۆتكەلمىسە بولمايتتى. يېڭى مۇھىتقا كۈنۈش ئەسقەرگە نىسپەتەن سەل تەس بولسىمۇ ئەمما مۇشۇنداق قىلماي باشقا ئامال يوق ئىدى. ئۆي كۈچۈش ۋە مەكتەپنىڭ يۆتكىلىش رەسمىيەتلىرى ساق ئۈچ كۈندە تاماملىنىپ تۆتىنجى كۈنى ئەسقەر يېڭى مەكتەپكە، يېڭى سىنىپقا كىردى. ناتۇنۇش مۇھىت ئەسقەرنى سەل قورۇندۇرۇپ قويغانىدى. بۇ مەكتەپنىڭ مەيدانلىرى ۋە سىنىپلىرى بۇرۇنقى مەكتىپىگە قارىغاندا كەڭ ھەم ئازادە ئىدى. ئەسقەر كۆڭلىدە چۇقۇم كۈنۈپ قالىمەن دەپ ئويلىدى.
ـــــ ساۋاقداشلا جىم بۇلۇڭلار! ـــــ دىدى مۇئەللىم يېڭى كىرگەن بۇ ئوقۇغۇچىغا قاراپ كۇسۇرلىشىۋاتقان ئوقۇغۇچىلارنى جىم بۇلۇشقا ئۈندەپ ـــــ بۇياق بولسا سىنىپىمىزغا يېڭى كەلگەن ئوقۇغۇچى ئەسقەر بولىدۇ. ئۇنىڭ بۇرۇنقى مەكتىپىدىكى دەرسلەر بىزنىڭ مەكتىپىمىزنىڭكىدىن ئىككى دەرس كىيىن ئىكەن. شۇڭا ساۋاقداشلار ئەسقەرگە ياردەم قىلىپ دەرسلەرنى تەكرارلىشىپ ئۇنىڭ دەرسلەرنى ئۆزلەشتۈرۋېلىشىغا ھەمدەمدە بۇلىشىڭلارنى ئۈمۈد قىلىمەن. ـــــ ئوقۇغۇچىلار تەڭلا «ماقۇل! » دەپ جاۋاپ بەردى. ــــ قېنى ئەسقەر سەن ئاۋۇ فەرۇقنىڭ يېنىدا ئولتۇر . شۇ ئورۇن بوش ئىكەن.
ــــ ماقۇل مۇئەللىم، رەھمەت. ـــــ ئەسقەر شۇنداق دىگىنىچە رەتنىڭ ئوتتۇردىراق ئولتۇرغان ئىگىز بوي، قاڭشارلىق، كىلىشكەن بالىنىڭ يېنىدا ئولتۇردى.
ـــــ ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم. خۇش كەلدىڭ ــــ دىدى فەرۇق ئەمدىلا جايكاشقان ئەسقەرگە قولىنى ئۇزۇتۇپ. ئەسقەر سەل قورۇنغاندەك بۇلۇپ قولىنى تەڭلىدى:
ــــ ۋەئەلەيكۇم ئەسسالام،  رەھمەت.
ــــ ئەمدى بىز ساۋاقداش سەم پارتىداش بولدۇق. بۇنىڭدىن كىيىن دەرسلەر ھەققىدە ياكى باشقا ئىشلاردا قېيىنچىلىققا يۇلۇقساڭ ماڭا دە. قولۇمدىن كىلىشچە ياردەمدە بولىمەن.
ــــ ھە... ماقۇل... بولىدۇ ...ــــ ئەسقەر باشقا گەپمۇ قىلالمىدى. مۇئەللىم دەرس سۆزلىمەكتە ئىدى. يېڭى مۇھىتقا كىلىپلا بۇنداق قىزغىن مۇئامىلىگە ئۇچۇرغانلىقىدىن ئۇ ناھايىتى خۇش بولغانىدى.
   كۈنلەر شۇ تەرىقىدە ئۈتىۋاتاتتى. فەرۇق بىلەن ئەسقەرمۇ ناھايىتى ياخشى دوستلاردىن بۇلۇپ قالدى. بىركۈنى ئەسقەر مەكتەپ كۈتۈپخانىسىغا كىرىپ ماتىريال كۆرمەكچى بولۇپ كۈتۈپخانىغا كىردى. بۇ ئەدقەرنىڭ بۇ مەكتەپكە كىلىو تۇنجى قېتىم مەكتەپ كۈتۈپخانىسىغا كىرىغى ئىدى. بۇ كۈتۈپخانا ھەقىقەتەن چوڭ بۇلۇپ كىتاب-ماتىرياللارمۇ ناسايىتى كۆپ ئىدى. ئۇ ئۆزىگە لازىملىق ماتىريالنى ئىزدەپ كىتىۋېتىپ ئىھتىياتسىشلىقتىن بىرقىزغا سوقۇلۇپ كەتتى. ئۇقىز قولىغا ئوننەچچە كىتاب ئېلىۋالغان بۇلۇپ ئەسقەر سوقۇلۇپ كىتىپ ھەممىسى يەرگە چۈشۈپ كەتكەنىدى. ئەسقەر ئوڭايسىزلانغان ھالدا توختىماي كەچۈرۈڭ دەپ كىتابلارنى ئېلىپ قىزغا تەڭلەپ گەپ باشلىدى:
ــــ كەچۈرۈڭ راستىنلا سەت بولدى. مەن بۇ مەكتەپكە يېڭىلا كەلگەنتىم. بۇ كىتابلارنىڭ كۆپلىكىدە لازىملىق ماتىريالنى تاپالماي جىلە بۇلۇپ سىزنى كۆرمەي قاپتىمەن.
ــــ ھە... ھىچۋەقەسى يوق. مىنىڭمۇ قولۇمدا كىتاب جىق بولغاچ سىزگە دىققەت قىلماي قاپتىمەن.
ــــ ئە.... سىز قايدى سىنىپتا ئوقۇيسىز؟ قارسام بۇ كىتابنىڭ ھەممىنى ئارىيەتكە ئالغان ئوخشايسىز. كەچۈرۈم سوراش يۈززىسىدىن كۆتۈرۈپ ئاپىرىپ بېرەي.
ــــ ھە.. ھاجىتى يوق. مەن ئۆزۈم كۆتۈرەلەيمەن. ــــ قىز بىزە خىجىللىق ھېس قىلىۋاتاتتى. ئەسقەر بۇنى ھېس قىلدىدە دەرھال قولىدىن كىتابلارنى ئېلىۋالدى:
ــــ بولدى خىجىل بولماڭ. قېنى دەڭە قايسى سىنىپتا ئوقۇيسىز؟ مەن ئاپىرىپ بېرەي . ھىچنىمە بولمايدۇ.
ــــ ئەمسە مەيلى. سىزنى ئاۋارە قىلىدىغان بولدۇم. مەن 5-سىنىپتا ئوقۇيمەن.
ــــ 5-سىنىپتىما؟ مەن 4-سىنىپتا ئوقۇيمەن. ئىككىمىز قوشنا ئىكەنمىزغۇ؟! مىنىڭ ئىسمىم ئەسقەر. سىزنىڭچۇ؟
ـــــ گۈلنۇر.
   ئۇلار قىزغىن پاراڭلاشقاچ مېڭىۋاتاتتى. ئەسقەرگە بۇ قىز ئىنتايىن مۇلايىم كۆرۈندى. گۈلنۇرمۇ قاملاشقان چىرايلىق قىز ئىدى. ئەسقەر گۈلنۇرنى ياقتۇرۇپ قالدى. ئۇلار گۈلنۇرنىڭ سىنىپىنىڭ ئالدىغا كەلگەندە گۈلنۇر:
ـــــ ئەكىلىڭ ماڭا بېرىڭ، ياردەم قىلىپ ئەكىلىپ بەرگىنىڭىزگە رەھمەت. بۇندىن كىيىن كۈتۈپخانىغا بارماقچى بولغىنىڭىزدا مىنى چاقىرسىڭىز سىزگە لاشىملىق كىتابلىرڭىزنى تېپىشىپ بېرقمەن. مەن داۋاملىق كۈتۈپخانىغا بارىمەن شۇڭا كىتابلارنىڭ تۈرلىرىنىڭ ئورۇنلاشتۇرلىشىنى ياخشى بىلىمەن.
ـــــ ئەلۋەتتە بولىدۇ. قوشۇلسىڭىز سىزبىلەن ياخشى دوستلاردىن بۇلۇپ قالغۇم بار.
ـــــ مەنمۇ شۇنداق ئويلىدىم ــــ گۈلنۇر تەبەسسۇم بىلەن شۇنداق دىگەچ سىنىپقا كىرىپ كەتتى. گۈلنۇرنىڭ تەبەسسۇمى ئەسقەرنىڭ يۈرەك تارىنى چىكىۋەتتى. ئەزەلدىن قىزلار بىلەن كۆپ ئارلاشمايدىغان ئەسقەرگە بۇ قىز ئىللىق كۆرۈنۈپ قالغانىدى. توساتتىن ئەسقەرنىڭ سىنىپىدىكى تۇرسۇن ھاسىرغىنىچە ئەسقەرنىڭ يېنىغا يۈرۈگۈرۈپ كىلىپ:
ـــــ ئەسقەر! ئەسقەر! بۇيەردە نىمە قىلىۋاتىسەن؟ تېز بول! چاتاق بولدى! ـــــ دىدىـدە ئەسقەرنىڭ قولىدىن تارتىپ ماڭدى. ئەسقەر ئاڭقىرالماي:
ـــــ نىمىگە بۇنداق جىددىيلىشىپ كەتتىڭ؟ زادى نىمىش بولدى؟
ــــــ فەرۇق بىلەن باشقىلار مەيداندا  ئۇرۇشۇپ كەتتى. تېز ئۇلارنى ئاجىرتىپ قويمامسەن دەيمەن. ــــ بۇگەپنى ئاڭلىغان ئەسقەر دەرھال مەيدانغا يۈگۈردى. قارىسا سىنىپتىكى ئىككەيلەن فەرۇقنىڭ ياقىسىدىن تۇتىۋېلىپ ئۇنى ھەدەپ ئۇرىۋاتاتتى. بۇنى كۆرگەن ئەسقەرنىڭ ناھايىتى ئاچچىقى كەلدىدە مۇشتۇمىنى تۈگكىنىچە ئوتتۇرغا چۈشۈپ ئىككەيلەننى ئۇرۇشقا باشلىدى. بۇ ئىككەيلەن سىنىپتىكى زومىگەرلەردىن بۇلۇپ كىم چىشىغا تىگىپ قويسىلا ئۇرۇشۇپ يۈرەتتى. ئۇلار خېلى كۈچلۈك بولغاچ ئەسقەر بىلەن فەرۇق ئىككەيلەنمۇ تەڭ كىلەلمىدى. ئاڭغىچە مۇئەللىم كىلىپ ئۇلارنى بېسىقتۇردى.
ـــــ سەن داۋاملىق جىدەل چىقىرامسەن ياسىن؟ بىرەكۈن ئۇرۇشمىساڭ كۆڭلۈڭ ئارام تاپمامدا سىنىڭ؟ ــــ دىدى مۇئەللىم خاپا بۇلۇپ قاتتىق تەرەزدە. ـــــ سەنمۇ شۇ ئېلى، كەچكىچە ياسىننىڭ قوڭىدا يۈرۈيسەن. سىنىڭ قىلىدىغان باشقا ئىشىڭ يوقما؟ مۇشۇ ياسىندىن بىر يىراق تۇرۇپ ياخشى ئوقۇساڭ تۈگەپ كەتكەن ئاتا-ئاناڭ سەندىن پەخىرلەنگەن بۇلاتتى.
ـــــ فەرۇق ئاۋال باشلىدى مۇئەللىم. ــــ دىدى ياسىن.
ــــ ۋاي بولدى قىلە تولا ئاڭلاپ زېرىكتىم بۇ گەپلىرىڭدىن.
ـــــ مۇئەللىم مەن ئىمتاھاندا ياخشى نۇمۇر ئالسام ئورنۇمنى ئىگەللىۋالدىڭ دەپ ئۇرىۋاتىدۇ. ئالدىنقى قرتىممۇ شۇنداق قىلغان. ـــــ دىدى فەرۇق. بۇنى ئاڭلىغان ئەسقەرنىڭ كۆزلىرى چەكچىيىپ فەرۇققا ھەيرانلىق ۋە ئاچچىق بىلەن تىكىلدى.
ـــــ ئۆزۈڭ ياخشى ئوقۇماي خەق ئالدىڭغا چىكەتسە ئۇرۇشامسە. سىنىپ بويىچە بەشىنجى ئورۇنغا مۇشۇ خۇيۇڭ بىلەن قانداقمۇ چىققانسەن.
    مۇئەللىم تۆتەيلەنگە بىرمۇنچە قاخشىغاندىن كىيىن ئۇرۇشماسلىق ھەققىدە تەربىيە ئىشلەپ سىنىپقا قايتۇردى.
ـــــ ئالدىنقى قېتىم دىدىڭما؟ــــ دىدى ئەسقەر فەرۇققا ئاچچىقلاپ. ـــــ سەن باشقىلاردىن تاياق يەپ مەندىن يۇشۇردۇڭما. تېخى بىز ياخشى دوست دەيسەن. بۇ قېتىم بىرەيلەن كىلىپ مىنى چاقىرمىغان بولسا يەنە دىمەمتىڭ؟
ـــــ بۇنداق ئىشلارغا سىنى ئاۋارە قىلماي دىدىم. يەنە كىلىپ سەن مەندىنمۇ ئاجىز تۇرساڭ. قارا بىردەمدە سول كۆزۈڭ ئىششىپ كىتىپتۇ.
ـــــ شۇنداقتىمۇ ماڭا ئېيتىشىڭ كېرەكتە.ۋوي بۇرنۇڭدىن قان چىقىۋاتىدىغۇ؟ ـــ تۇيۇقسىشلا فەرۇقنىڭ بۇرنىدىن قان ئېقىۋىدى ئەسقەر جىددىيلىشىپ كەتتى. يانجۇقىدىن قەغەز چىقىرىپ ئۇنىڭ بۇرنىنى ئېيتتى.
ـــــ بەلكىم تاياقنىڭ زەربىسىدىن بولسا كېرەك.
ــــ تاياقنى بۈگەن يىسەڭ بۇرنۇڭغا ئەتىسى تەسىر قىلامدۇ نىمە؟ جىمراق تۇرغىنە قان توختىمىدى ــــ دىچدى ئەسقەر چاقچاق ئارلاش بېشىنى مىدىرلىتىپ جىم تۇرمىغان فەرۇقنى نۇقۇپ. ـــــ بۇرنۇڭنى ئېيتقىلىمۇ ئادەم لازىم خۇش بولساڭ بولىدۇ.
ـــــ راس، دىمىسىمۇ مەندەك تەنھا تۇرىدىغانلارغا نىسپەتەن بقمۇ بىر بەخىتكەن. ھې ھې. ـــــ فەرۇقنىڭ ئاتا-ئانىسى ئاجىرشىپ كەتكەن بۇلۇپ فەرۇق ئاپىسى بىلەن بىللە تۇراتتى. ئۇنىڭ ئاپىسى قايتا توي قىلغاندىن كىيىن ئۇنىڭ بىلەن ئۆگەي دادىسىنىڭ مۇناسىۋىتى تازا ياخشى بولمىدى. شۇنىڭ بىلەن ئۇ ئايرىم ئۆي ئېلىپ يالغۇز تۇرۇشنى ئېيتىپ چىڭ تۇرۋالغاچقا ئاپىسى ئۇنىڭغا مەكتەپ يېنىدىن بىر ئۆينى ئېلىپ بەرگەنىدى. ئۇ شۇ ئۆيدە ئۆزى يالغۇز تۇراتتى.
ـــــ مەن بۈگۈن بىرقىز بىلەن ئۇچۇرشۇپ قالدىم. ـــــ دىدى ئەسقەر قەغەزنى كىچىك ئۈزۈپ فەرۇقنىڭ قانىغان بۇرنىغا سېلىپ قويغاندىن كىيىن. ـــــ ئۇ شۇنداق چىرايلىق قىزكەن قارا. مەنمۇ ئۇنىڭغا خېلى ياخشى تەسىر بەرگەن ئوخشايمەن خېلى ياخشى مۇئامىلە قىلدى.
ـــــ قىز؟ مەكتەپكە كىلە كەلمەيلا قىز دوست تېپىۋالدىڭما؟ يامانكەنسەن جۇمۇ؟
ــــ ئۇنچىلىك يېقىنمۇ ئەمەس. مەن تېخى ئۇنىڭ بىلەن بايىلا تونۇشتۇم.
ــــ ئىسمى نىمىكەن؟
ـــــ گۈلنۇر.  ئىسمىمۇ ئۆزىدەكلا چىرايلىقكەن دىسە.
ـــــ گۈلنۇرما؟ ئاۋۇ 5-سىنىپتىكىما؟ ــــ دىدى فەرۇق ھەيرانلىق ئىلكىدە.
ـــــ ۋوي سەن ئۇنى تونۇمسەن؟
ــــ ئەڭ ياخشىسى ئۇ قىزدىن يىراقراق تۇر. بولمىسا ئوڭ كۆزۈڭمۇ ئىششىپ كىتىدۇ.
ـــــ بۇ نىمە دىگىنىڭ ئەمدى؟ ئۇ شۇنداق ياخشى قىزكەنغۇ؟
ـــــ ياخشىلىقى ناھايىتى ياخشى. شۇڭا باشقا ئوغۇللارمۇ قوغلىشىدۇ ئەمەسمۇ؟
ـــــ ھە.... ئىگىسى بار توشقان دىگىنە.
ــــ ئۇنداقمۇ ئەمەس....ئە...ئىشقىلىپ يىراقراق تۇرغىنىڭ ياخشى.
ـــــ خاتېرجەن بۇلە مەن تېخى مۇھەببەتلىشىشنى ئويلاپ باقمىدىم.
ـــــ شۇنداقمۇ؟ شۇنداق بولسىغۇ ياخشىتى. كۆزلىرىڭ ئويناپ كىتىپتۇ قارىسام. ـــــ بۇنى ئاڭلىغان ئەسقەر زېرىككەن تەلەپپۇزدا:
ـــــ يوقىلاڭ گەپنى ئاز قىلە.  بولدى دەرس باشلاندى. دەرسكە كىرەيلى.ــــ دىدى فەرۇقنى نۇقۇشلاپ.
ــــــ ئىشقىلىپ سەندە بىر مەسىلە با...ھې ھې ـــــ دىدى فەرۇق كۈلگىنىچە.
ـــــ ئۇف....
داۋامى بار...

مۇھەببەتتىن ھالقىغان دوستلۇق
2-قىسىم
ــــ گۈلنۇر! گۈلنۇر! ــــ سىنىپنىڭ ئىشىكى ئالدىدا ئۆزىنى چاقىرۋاتقان ئەسقەرنى كۆرگەن گۈلنۇر ھەيرانلىق نەزىرى بىلەن ئەدقەرنىڭ يېنىغا كەلدى.
ــــ ۋوي كىپقاپسىزغۇ، بىرە ئىش بامىدى؟
ــــ ھەشۇ. ھازىر دەم ئېلىش ۋاقتى بولغاندىكىن بىللە كۈتۈپخانىغا بارايلىمىكىن دىگەنتىم. ئۆتكەنكى قېتىم سىز دىگەن ئىدىڭىز ئەمەسمۇ.
ــــ ھە...توغرا. ماقۇل بولىدۇ. ماڭايلى ئەمسە. سىزگە قانداق كىتاب لازىم ئىدى؟
ــــ ماڭا تارىخقا ئائىت بەزى ماتىرياللار لازىم بۇلۇپ قالغان. شۇڭا شۇ ھەقتىكى كىتابلارنى كۆرۈپ باقماقچى ئىدىم.
ــــ ھە.... بۇنداق كىتابلارمۇ ئاز ئەمەس. ئە...ــــ گۈلنۇر بىرنەرسىنى پۇرىغاندەك بۇلۇپ ئوڭايسىزلانغان ھالدا:
ــــ ئەسقەر سىز...ئەتتىر چېچىۋالدىڭىزمۇ نىمە؟ ـــ دىدى بۇرنىنى ئىتىپ.
ـــــ بۇ..ئە...يا..ياقەي...ــــ دىدى ئەسقەر دۇدۇقلىغىنىچە. ئۇ ئەتتىگەن گۈلنۇر بىلەن كۆرۈشۈش ئۈچۈن ئاتايىتەن ئەتتىر چېچىۋالغان بۇلۇپ ئەتتىرنى سەل جىق چېچىپ قويغانىدى. گۈلنۇرنىڭ بۇ گىپىدىن ئۇ تازا خىجىل بۇلۇپ كەتتى.
ـــــ مەن ئەتتىرنى تازا ياختۇرۇپ كەتمەيتتىم. سىز چاشقان ئەتتىرنىڭ پۇرىقى سەل كۈچلۈكمۇ نىمە ...ھە ياق خېلىلا كۈچلۈككەن.
ــــ ئە ئەمسە... بۇنىڭدىن كىيىن چاچماي. كۈتۈپخانىغىمۇ كىپ قالدۇق. كىرەيلى.
ــــ قېنى بۇياققا كىلىڭ، بۇ تەرەپتىكىنىڭ ھەممىسى تارىخقا ئالاقىدار كىتابلار قايسىسى لازىم بولسا شۇنى ئېلىپ كۆرسىڭىز بولىدۇ. سىز لازىملىق كىتابنى تاللىغاچ تۇرۇڭ. مەنمۇ ئوقۇيدىغان بىر كىتابنى ئېلىپ ئاۋۇيەردە ئولتۇرۇپ تۇراي.
ــــ ھە ماقۇل. ــــ ئەسقەر بۇ پۇرسەتنىڭ بېشىدىلا ئوسال ئەھۋالغا چۈشۈپ قالغانلىقىدىن ئۆزىنى ئەيىپلەپ كەتتى. گۈلنۇر بىركىتابنى ئېلىپ ئورۇنداقتا ئولتۇرۇپ كىتابنى ئوقۇشقا باشلىدى. ئەسقەر يىراقتىن ئۇنىڭ كىتاب ئوقۇغان ھالىتىگە قاراپ مەسخۇش بۇلۇپ تۇراتتى. ئۇ گۈلنۇرنىڭ گۈزەللىكىگە، مۇلايىملىقىغا ئاشىق بۇلۇپ قالغاندەك قىلاتتى. ئۇمۇ بىر كىتابنى ئېلىپ ئاينۇرنىڭ يېنىغا كىلىپ ئولتۇردى.
ــــ سىزنىڭ ئاتا-ئانىڭىز نىمە ئىش قىلىدۇ؟ ــــ سورىدى ئەسقەر قىزىقىپ.
ـــــ ھەر ئىككىلىسى ئوخشاش خىزمەت قىلىدۇ. يەنى ئىمپورت-ئېكىسپورت ئىشلىرى بىلەن شۇغۇللىنىدۇ. ئۇلار ناھايىتى ئالدىراش بولسىمۇ ھەردائىم ماڭا ۋاقىت ئاجىرتىدۇ. بىز ئىنتايىن كۆڭۈللۈك ئۆتىمىز. سىزنىڭچۇ؟
ــــ ئاپام مۇشۇ ئەتراپتىكى بىر شىركەتتە مالىيە باشقۇرۇش خىزمىتى قىلىدۇ.
ــــ دادىڭىزچۇ؟
ــــ ئۇ...تۈگەپ كەتكەن....
ــــ ھە... كەچۈرۈڭ. كۆڭلىڭىزنى يېرىم قىلىدىغان سوئالنى سوراپ قويدۇم..ــــ دىدى گۈلنۇر ئوڭايسىزلىنىپ.
ــــ ھىچقىسى يوق. مەن 6ياشقا كىرگەندە دادام ئۈلۈپ كەتكەن. شۇڭىمىكى مىنىڭ دادامغا بولغان ھېسياتىم بەك چۇڭقۇرمۇ ئەمەس.
ـــــ ئاپىڭىزغا ئامراق ئىكەنسىزدە؟
ــــ شۇنداق. ئاپامنى تولىمۇ ياخشى كۆرىمەن. بۇيەرگە ئاپامنىڭ خىزمىتى سەۋەپلىك كۈچۈپ كەلدۇق.
    ئۇلار كىتابنى قۇيۇپ تاغدىن-باغدىن پاراڭلىشىپ ئولتۇراتتى. ئۇلار بىر-بىرىسىنى خېلى چۈشىنىپ قېلىشتى. كۈنلەرمۇ شۇ تەرىقىدە ئۈتۈپ كىتىۋاتاتتى. گۈلنۇرمۇ بارغانچە ئەسقەرنى ياقتۇرۇپ قېلىۋاتاتتى. ئەسقەرغۇ خىيالىدا ئاللابۇرۇن گۈلنۇرنى قىزدوستى قىلىۋالدى. ئەمما بىرە قېتىم گۈلنۇرغا ئېغىز ئېچىشقا جۈرئەت قىلالمىدى. ئۇلار ھەردائىم دىگۈدەك بىللە يۈرەتتى. ئەمما مۇشۇ كۈنلەردە فەرۇق چۈشكۈنلىشىپ كىتىۋاتاتتى. بارغانچە جىمغور بۇلۇپ كەتتى. بۇرۇنقى خۇشچاقچاق فەرۇق نەلەرگىدۇر غايىپ بۇلۇپ، ھازىر پەقەت كۆپ گەپ قىلمايدىغان بۇلۇپ قالدى.
ــــ يېقىننىڭياقى ساڭا بىر ئىش بولىۋاتامدۇ قانداق؟ ــــ سورىدى ئەسقەر مەيداندا يالغۇز خىيالغا چۈكۈپ ئولتۇرغان فەرۇقنىڭ يېنىغا كىلىپ.
ــــ نىم بوپتىمەن؟ بىر ئوبدان تۇرىمەنغۇ مانا.
ــــ كۈندىن كۈنگە جىمغورلىشىپ، ھەتتا ماڭىمۇ تۈزۈك گەپ قىلمايدىغان بۇلىۋالدىڭ.
ــــ ھىچنىمە بولمىدىم. شۇ ئائىلەمنىڭ ئىشى ....
ــــ مەن دىگەن سىنىڭ يېقىن ئاغىنەڭ.  نىمە ئىش بولسا دىگىن. مەن ھىچ بولمىسا .....
ــــ بولدىلا.  سىنىپقا كىرىپ كىتەيلى. ـــــ دىدى فەرۇق ئەسقەرنىڭ گىپىنى ئۈزۈپلا. ئۇ ئورنىدىن تۇرۇپ سىنىپقا ماڭدى.
ـــــ توختىغىنە؟ راس بىر ئىش يوقما؟ ياكى مەندىن خاپا بۇلۇپ قالدىڭمۇ؟ــــ دىدى ئەسقەر فەرۇقنىڭ قولىدىن تۇتىۋېلىپ.
ــــ ھىچ ئىش يوق دىدىمغۇ. تولا سوراۋەرمىگىنە. ماڭە بولدى سىنىپقا كىرىپ كىتەيلى.
ـــــ لىكىن....ــــ تۇيۇقسىزلا كىمدۇر بىرى ئەسقەرنىڭ يۈزىگە بىر مۇشت سالدى. تۇيۇقسىز كەلگەن بۇ تاياقتىن ئەسقەر يەرگە يىقىلغانىدى. فەرۇقمۇ جىددىيلىشىپ دەرھال ئەسقەرنى يۆلىدى.
ـــــ سەن ئۆزۈڭنى كىم چاغلاپ قالدىڭ سويما؟ ــــ ئۇدۇلدا ئەسقەرمۇ تونىمايدىغان بىرەيلەن تۇراتتى. ــــــ سەن تېخى تۈنۈگۈن كىلىپلا مىنىڭ قىزدوستۇمنى تارتىۋالماقچىما؟
ـــــ نىمە دەۋاتىسەن؟ ئۆزۈڭ كىم؟ كىمنى تارتىۋاپتىمەن؟ ــــ دىدى ئەسقەر ئاچچىقلاپ.
ـــــ بۈگۈن بىر مۇشت يىدىڭ . ئەمدى گۈلنۇردىن يىراق تۇرمىساڭ ئۆلگۈدەك تاياق يەيسەن. ئۇختۇڭمۇ سويما؟ ــــ ئۇ شۇنداق دىگىنىچە كەينىگە ئۆرۈلۈپ ماڭدى.
ـــــ نىمە؟ گۈلنۇر؟ ئۇ... ــــ ئەسقەر فەرۇققا قاراپ تۇرۇپ قالدى. ــــ ئەجەبا ئۇ گۈلنۇرنىڭ...
ـــــ ئۇنداق ئەمەس. لىكىن يەنىلا گۈلنۇردىن يىراق تۇر. ــــ دىدى فەرۇق.
ــــ نىمىشقا ئۇنداق قىلغۇدەكمەن. بۇنداق زومىگەرلەردىن قورقۇپمۇ ئىشمۇ؟ ــــ بۇ گەپنى ئاڭلاپ قالغان بايىقى بالا كەينىگە ئۈرۈلۈپلا ئاچچىق بىلەن ئەسقەرنىڭ يۈزىگە يەنە بىر مۇشت سالدى. بۇ قېتىم ئەسقەرنىڭ ئاغزىدىن قان چىقىپ كەتكەنىدى.
ـــــ نىمە قىلىۋاتىسەن ئەبلەخ! ــــ فەرۇق ۋارقىرغىنىچە ئۇنىڭغا ئېتىلدى. مانا يەنە بىر مەيدان قىززىق ئۇرۇشنىڭ باشلانغانلىقىنى كۆرگەن باشقىلار ئۇيۇن كۆرۈش ئۈچۈن ئۇلارنىڭ ئەتراپىغا يىغىلدى.  ئۈچەيلەن تازا مۇشلىشىۋاتاتتى. بۇ ئۈچەيلەننىڭ ئىچىدە ئەسقەر ھەممىدىن ئاجىز كىلىپ قالدى. فەرۇق بولسا ھەدەپ ئەسقەرنى قوغداپ ئۆزىنىڭ نىمە بولىشى بىلەن كارى يوق بۇ مۇشتۇمزورنى ھەدەپ ئۇرماقتا ئىدى. بۇ زومىگەر بالىمۇ فەرۇققا تەڭ كىلەلمەي توختىدە:
ـــــ سەن ئىككى يارىماس، بىر گە ئىككىڭ چىقىشتىڭ. ھۇ نۇمۇسسىز. ــــ دىدى قان تۈكۈرۈپ. قارىماققىلا ئۇنىڭ تاياققا چىدىماي توختىغانلىقى چىقىپ تۇراتتى.
ـــــ ئاغزىڭنى يۇمۇپ يۇقال! ئىككىنجى كۆزۈمگە كۆرۈنگۈچى بولما لامزەللە! ــــ دىدى فەرۇق ۋارقىراپ. ئۇ ئاستا قەدەملىرى بىلەن ئاغزىنى ئېيتقىنىچە كىتىپ قالدى.
ــــ مۇشۇنداق ئۇرۇش جىدەل ئىچىدە كۈندە تاياق يەپ ئۈتەي دەمسەن؟ بۇ دىگەن ئوننىڭ ئىچىدىكى بىرى خالاس. گۈلنۇر سىنىڭ خىلىڭ ئەمەس. ياخشىسى ئۇنىڭ بىلەن پەقەت ئادەتتىكى دوستلۇق مۇناسىۋىتىنىلا ساقلاپ قال.
ـــــ يەنە يۈزى كەلسىمۇ بەرىبىر. ــــ دىدى ئەسقەر قاپىقىنى تۈرۈپ. ئۇ توختىماي يۈتىلىپ قان تۈكۈرۋاتاتتى.
ــــ سەل چاتاقتەك قىلامدۇ نىمە؟ بىرە يېرىڭ ئاغرىۋاتامدۇ؟ ــــ دىدى فەرۇق ئەنسىرەپ.
ــــ ھىچقىسى يوق.  بىزە كۆپ تاياق يەۋالدىم شۇ. ئۆھۈ...ــــ ئۇ يەنە قان تۈكۈردى.
ــــ  مەكتەپ دوختۇرخانىسىغا كىرىپ باقايلى. ــــ دىدى فەرۇق ئەسقەرنى يۆلەپ مېڭىپ. تۇيۇقسىز ئەسقەر يەردە يىقىلىپ قالدى. بۇنى كۆرگەن فەرۇق تېخىمۇ قورقۇپ كەتتىدە ئۇنى كۈتۈرۈپلا مەكتە دوختۇرخانىسىغا ئېلىپ ماڭدى . مەكتەپ دوىتۇرى ئۇنى بىرە قۇر تەكشۈرۈپلا چوڭ دوختۇرخانىغا بېرىشى كېرەكلىكىنى ئېيتتى. مەكتەپ پاتپاراق بۇلۇپ كەتتى. مۇئەللىم ماشىنا ئورۇنلاشتۇرۇپ ئەسقەرنى دوختۇرخانىغا ئېلىپ ماڭدى. فەرۇق مۇئەللىمنىڭ قال دىگىنىگە ئۇنىماي بىللە باردى. مۇئەللىم دوختۇرخانىغا ماڭغاچ ئەسقەرنىڭ ئاپىسىغا تىلفۇن قىلدى. ئەسقەرنىڭ ئاپىسى بۇ خەۋەرنى ئاڭلاپ ناھايىتى قورقۇپ كەتتىدە مۇئەللىمگە ئۇنى شەھەرلىك 2-دوختۇرخانىغا ئېلىپ بېرىشىنى ئېيتتى. دوختۇرلار تەكشۈرۈش ئارقىلىق قاتتىق تاياق زەربىسىدىن ھۇشىدىن كەتكەن بۇلىشى مۇمكىن چوڭ چاتاق يوقلىقىنى ئېيتتى. بىرە سائەتتىن كىيىن ئۇ ھۇشىغا كەلدى.
ــــ ئەسقەر، ئوغلۇم، قانداقراق تۇرىسەن ــــ دىدى ئەسقەرنىڭ ئاپىسى كۆز يېشى قىلىپ.
ــــ ھىچ...ھىچئىش يوق...ئا..ئاشقازىنىم بىئارام بولىۋاتىدۇ.. ــــ دىدى ئەسقەر.
ــــ ياخشى بۇلۇپ كىتىسەن. ئەنسىرمە چوڭ چاتاق يوق.
ــــ رەناخانىم، بۇياققا چىقسىڭىز بوپتىكەن. ــــ دىدى دوختۇر ئەسقەرنىڭ ئاپىسىنى چاقىرىپ. ئۇلار دوختۇرنىڭ ئىشخانىسىغا كىرىپ كەتتى.
ـــــ ئەسقەر ياخشى ئارام ئالساڭ ساقىيىپ كەتكۈدەكسەن. تاماقنى ياخشى يەپ ئىتتىك ساقىيىپ مەكتەپكە كەلھە؟ ــــ دىدى مۇئەللىم. ــــ مەن يەنە دەرس ئۆتمىسەم بولمايدۇ. مەن مەكتەپكە قايتقاچ تۇراي.
ــــ ماقۇل مۇئەللىم. رەھمەت.  سىز قايتىۋېرىڭ.ــــ دىدى ئەسقەر قولىنى ئۇزىتىپ. مۇئەللىم چىقىپ كەتكەندىن كىيىن فەرۇق:
ـــــ مىنى بەكلا قورقۇتىۋەتتىڭ. كەچۈرگىن سىنى ياخشى قوغدىيالماي قالدىم. ــــ دىدى سۇلغۇن تەرەزدە.
ــــ ھىچقىسى يوق. لىكىن سەن يەنە ماڭا سوغۇق مۇئامىلە قىلساڭ كەچۈرمەيمەن. بەلكىم ئۈلۈپ قېلىشىممۇ مۇمكىن.
ـــــ ئاغزىڭغا تاش. ئۆلىمەن دىگەن گەپنى قىلما ماڭا.
ـــــ ئۇنداق بولسا قېنى دىگىنە؟ مەكتەپتە سورغان سوئالىمغا جاۋاپ بېرە نىمە بولدۇڭ؟
ــــ دىدىمغۇ ھىچ ئىش يوق. شۇ ئائىلە ئىشى..
ــــ ئۇف...بىلدىم شۇ ئائىكە ئىشى ئىكەنلىكىنى تەپسىلىي دىمەمسەن؟ سىنى بۇنچىلىك چۈشكۈنلەشتۈرۋەتكەن ئىشنى مەن بىر بىلىپ باقاي.
ــــ ئاۋال دوختۇرخانىدىن چىق. ئاندىن دەپ بېرەي.
داۋامى بار....
داۋامى مۇشۇ تىمىغا تۇلۇقلىنىپ يوللىنىدۇ.