تۈشۈك نان (ھىكايە)

xukriyat

(ھېكايە)
ـــ تۆشۈك ناندىن قارىما ، بالام .
ـــ نېمە بولىدۇ ؟
ـــ يامان بولىدۇ .
ـــ يامان بولسا نېمە بولىدۇ ؟
ئۇنىڭغا ئانىسىنىڭ «يامان بولىدۇ» دېگەن سۆزى بىردە چۆچەكلەردىكى بەھەيۋەت دېۋىلەردەك قورقۇنچلۇق تۇيۇلسا، بىر تۇرۇپ رىۋايەتلەردىكى «ئېچىل داستىخان» ياكى «ئالتۇن تېزەكلەيدىغان ئېشەك» تەك سىرلىق، جەلپكار تۇيۇلاتتى .
ـــ چۆچەك ئېيتىپ بېرە، ئانا .
ـــ قايسى چۆچەكنى ئېيتىپ بېرەي ، بالام ؟
ـــ « ئوغۇزخان » نى .
ـــ باتۇر تەڭرىقۇتنىڭ ئەسكەرلىرى بۆرىنىڭ ئارقىسىدىن ئەگشىپ ….
ـــ باتۇر تەڭرىقۇتنىڭ ئەسكەرلىرى بىزنىڭ ئۆينىڭ ئالدىدىنمۇ ئۆتكەنمۇ ؟
ـــ بىلمەيدىكەنمەن .
ـــ ئەمىسە بىلدىغىنىڭنى سورايمۇ ؟ تۆشۈك ناندىن قارىسا نېمە بولىدۇ ؟
ـــ سەن سورىما ، مەن ئېيىتماي .
ـــ ياق، سەن ئېيتىپ بەر، ـــ ئۇ بىردىنلا يىغلامسىرىدى . كۆكۈش ، ئېقى يوغان كۆزلىرىدىن قەيسەر، سوغۇق بىر ئۇچقۇن چاچرىدى . ئانىنىڭ تېنى شۈركۈنۈپ كەتتى .
ـــ دەرتە قالارسەنمىكىن ؟ ماقۇل ، خۇدايىم ساقلار. تۆشۈك ناندىن قارىسا ، ھەر قانداق نەرسىنى كۆرگىلى بولىدىكەن ، مۇبادا ئۆينىڭ سىرتىدا تۇرۇپ ناننىڭ تۆشۈكىدىن قارىسا ، ئۆينىڭ ئىچىدىكى ھەر قانداق نەرسىنى كۆرگىلى بولارمىش . سەن ئۇنداق قىلما جۇمۇ ، بولمىسا ، كۆزۈڭ كۆرمەس بولۇپ قالىدۇ…
شۇندىن باشلاپ بالىنىڭ قورسىقىغا جىن كىردى، بىر نەرسە ئىچىنى غىدىقلاپ ئارام بەرمىدى، ناننى تېشىپ قاراپ باقماقچى بولدىيۇ ، يەنىلا قورقتى .
بىر كۈنى ئۇ مەكتەپتىن بالدۇر كېلىپ ، ھويلىغا كىرىپلا چۆچۈپ كەتتى . ئۆينىڭ ئىشىكى قىيا ئوچۇق بولۇپ ، ئچكىرىكى ئۆينىڭ ئشىكى ئىچىدىن ئېتىۋىتىلگەنىدى . ئۆي ئچىدىن ھاسىراپ - ھۆمىدىگەن ئاۋاز كېلىۋاتاتتى .
ــ ئوغرى ، چوقۇم ئوغرى ، ــ بالا قورققىنىدىن ئۆپكىسى گېلىغا قاپلىشىپ نەپەس ئالالماي قالدى . لېكىن ئۇ بىردىنلا دېدىللەشتى ، قولىغا دادىسى ئوتۇن يارىدىغان پالتىنى ئېلىپ ، شەپە چىقارماستىن ئىچكىرىكى ئۆينىڭ ئىشكى ئالدىغا كەلدى .
ــ ۋىيەي ، ئاستىراق ، ئەسكى .
بىر ئايالنىڭ بوش ئەمما ئۈزۈك - ئۈزۈك نازلىنىپ ھاسىرىغان ئاۋازى ئاڭلاندى .
ــ جىم تۇر جېنىم ، تىپىرلىما .
ــ دادامنىڭ ئاۋازىغۇ بۇ ، ــ ئۇ بىردىنلا قىزىقسىنىپ دېرىزىدىن مارىدى . دېرىزە پەردىسى چۈشۈرۈۋېتىلگەچكە ، ھېچنەرسىنى كۆرەلمىدى . پەقەت ھاسىراش –ھۆمۈدەشلەر داۋام قىلىۋاتاتتى .
راست ، تۆشۈك نان بىلەن … ئۇ ئاشخانا ئۆيدىن بىر گىردىنى ئېلىپ چىقىپ ئوتتۇرسىنى مىڭ تەسلىكتە تەشتى- دە ، قارىدى . قارىدىيۇ، ئۆي ئىچىدىكى كارامەتنى كۆرۈپ ، ئارقىسىغا تىرىڭڭىدە ئۇچۇپ كەتكىلى تاس قالدى . دادىسىى ـــ ئۇنىڭ ئەڭ ئامراق ۋە سۆيۈملۈك ، ئىشخانىسىدا گىدىيىپ ئولتۇرۇپ ھاجەتمەنلەرنىڭ ئىلتىماس-ئەرزلىرىگە تەستىق يېزىپ ، تامغا باسىدىغان سالاپەتلىك دادىسى سا چۈجىنى پوكىنىغا باسقاندەك  بالا باققۇچى قىزنى پوكىنىغا باسقىنچە بوينىغا چىڭ گىرە سېلىپ ئۇنىڭ لەۋلىرىگە چوپۇلدىتىپ      « تامغا باسماقتا » ئىدى…
***     ***       ***
ــ  ئانا ، چۆچەك ئېيتىپ بېرەيمۇ ؟
ــ ۋاي ماقۇل ئاپئاق قوزام ، سەنمۇ چوڭ بولۇپسەن - دە!
ــ كۆرگىنىمنى ئېيتايمۇ ، ئاڭلىغىنىمنىمۇ ؟
ــ كۆرگىنىڭنى .
ـــ دادامنىمۇ چاقىرايلى، ئۇمۇ بىللە ئاڭلىسۇن .
دادىسى كىرىپ ئۇنى قۇچىقىغا ئالماقچى بولغانىدى ئۇ بىردىنلا يۇلقۇنۇپ دادىسىنىڭ قۇچىقىدىن چۈشۈپ كەتتى . دادىسى ئۇنىڭغا تولىمۇ يات ، ئادەم قېنىنى شورايدىغان يەتتە باشلىق يالماۋۇزدەك كۆرۈنۈپ كەتتى .
ـــ ئاپئاق قوزام ، داداڭنىڭ قۇچىقىدا ئولتۇر .
ـــ مەن دادامنىڭ قۇچىقىدا ئولتۇرسام ، بالا باققۇچى قىز نەدە ئولتۇرىدۇ ؟
ـــ ئاغزىڭنى يۇم ، ۋۇ ، شۇم !
كۆزلىرىگە زەرب بىلەن تەگكەن تەستەكتىن بالىنىڭ كۆزلىرىگە قىزىللىق تىقىلىپ ئالەم قاراڭغۇلاشتى…
***        ****              ****
ـــ ئانا !
ئۇ قاتتىق ۋارقىراپ ، چۆچۈپ ئويغىنىپ كەتتى .
ـــ ئانا چۆچەك ئېيتىپ بەر !
ـــ ئۇخلا بالام ، ئەتە داداڭ بىلەن كۆزۈڭنى دوختۇرغا كۆرسەتكىلى بارىسىلەر .
ـــ جېنىم ئانا ، ئەمدى كۆزۈم ھەرگىزمۇ ساقايمايدۇ . بولسا ساقايمىسۇن .
ـــ نېمە دېگىنىڭ بۇ ، بالام . نېمىشقا ساقايمايدىكەن ؟
ـــ مەن دادامغا تۆشۈك نان بىلەن قارىغان تۇرسام…
ـــ ھە !؟
… … …
ـــ ئانا يەنە توپان بالاسى بولارمۇ؟
ـــ نېمىشقا بۇنداق دەيسەن ، بالام؟
ـــ توپان دادامنى ئېقىتىپ كەتكەن بولسىچۇ! …
ـــ … … !؟؟
مەنبە : «شىنجاڭ مەدەنىيىتى» ژۇرنىلىدىن ئېلىندى .

uganguqi

ھەي ئىسىت، بۇ ……