ئۇيغۇر تائام مەدەنىيتىدە ئۇماچ ئۆزىگە خاس ئورۇن تۇتىدۇ . ئەجداتلىرىمىزنىڭ يىراق قەدىمكى زاماندا دانلىق زىرائەتلەرنى ئىستېمال قىلىشى ، ئۇنىڭدىن كېيىن ، مىزاجىنى تەڭشەش ئېھتىياجىدىن ئۇماچلار ۋە ئۇنىڭ ھەرخىل تۈرلىرى مەيدانغا كەلگەن .
ئۇماچ ئاساسەن ئائىلىلەردە ئېتىلدىغان ئائىلىۋى تاماق تۈرلىرىنىڭ بىرى بولۇپ ، ئاساسەن مىزاج تەڭشەش ئېھتىياجى تۈپەيلىدىن ئىستېمال قىلىنىدۇ . تېببىي نۇقتىدىن ئېلىپ ئېيىتقاندا ، ئۇماچ ئىستېمال قىلغاندا ئاشقازان ، ئۈچەينىڭ قان تومۇرلىرىنى كېڭەيتىدۇ ، ئۇمۇمىي بەدەننىڭ قان ئايلىنىشىنى ياخشىلايدۇ ، قان تومۇردىكى مايلارنى ھەيدەيدۇ ، قان بېسىمىنى چۈشۈرىدۇ ، ئۇيقۇنى ئادەتتە بالىلار ۋە چوڭلاردىكى ئىشتھاسىزلىقنى داۋالايدىغان ئەڭ ياخشى ۋە ئەپچىل يېمەكلىك ھېسابلىنىدۇ .
بۈگۈنكى كۈندە ئۇماچ بىر خىل يېشىل يېمەكلىك سۈپىتىدە كىشىلەرنىڭ ئەتىۋارلىق يېمەكلىكىگە ئايلانماقتا . بولۇپمۇ يۇقىرى ئىستېماللىق كىشىلەر تۇرمۇش تەرتىپىنى مۇنتىزىملاشتۇرۇپ ، ئۇماچ ئىچىشنى كۈندىلىك ئىستېمالدىكى مۇھىم شەرتلەرنىڭ بىرى قىلماقتا . ئىلگىرى ئۇماچ ئىچىش نامراتلىقنىڭ بەلگىسى بولغان ، ئەمدىلىكتە ئۇ يۇقىرى ئىستېماللىق كىشىلەرنىڭ كۈندىلىك يېمەكلىكى بولۇپ قالدى . مانا بۇ ئېھتىياج سەۋەبىدىن ئۇماچىنىڭ خىلمۇ خىل تۈرلىرى مەيدانغا كەلدى ۋە داۋاملىق مەيدانغا كەلمەكتە . |