قىزىلتاغ

ئۈرۈمچى شەھىرىنىڭ مەركىزىدە ھەيۋەتلىك قەد كۆتۈرۈپ تۇرغان بۇ تاغ ھەر كۈنى سەھەر ۋە گۇگۇمدا قۇياش تەپتىدىن ئوتتەك قىزىرىپ كېتىدۇ. شەرقتىن غەربكە سوزۇلغان بۇ تاغنىڭ ئاساسىي چوققىسى دېڭىز يۈزىدىن 1391 مېتىر ئېگىز. تاغ بېشى خۇددى ئارسىلاندەك كۆرۈنىدۇ، تاشلىرىنىڭ رەڭگىمۇ قىزىل، شۇڭا «ئارسىلانباش تاغ»، «قىزىل تۇمشۇق» دەپمۇ ئاتىلىدۇ. قىزىلتاغ ئۇدۇلىدا ئارىلىقى 1000 مېتىرغىمۇ يەتمەيدىغان يامالىق تېغى بىلەن قارىشىپ تۇرىدۇ. تاغ باغرىدا ئۈرۈمچى دەرياسى جەنۇبتىن شىمالغا كېسىپ ئۆتىدۇ.

قىزىلتاغ شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى ئۈرۈمچى شەھەر ئىچىگە جايلاشقان بىر چوڭ ئۈزۈلمە تاغ، ئىچ-ئىچىدىن قىزغۇچ بىنەپشە رەڭلىك شېغىل تاشتىن تەركىب تاپىدۇ، غەربىي بېشىدا تىك يۈز قىزىل رەڭ سىزىلغان بولۇپ،«قىزىلتاغ» دەپ ئاتالغان. دېڭىز يۈزىدىن 910 مېتىر، نىسپىي ئېگىزلىكى 400 مېتىر كېلىدۇ. ئۇنىڭ تارىخى ۋە مەدەنىيەت ئارقا كۆرۈنۈشىدىن قىزىلتاغ ئۈرۈمچىنىڭ سىمۋولى دەپ قارالغان.  قىزىلتاغ باغچىسى ئاساسلىق تەركىبىي قىسمى ئۈرۈمچى شەھىرىنىڭ ئاساسلىق ساياھەت مەنزىرە نۇقتىلىرنىڭ بىرى.

قىزىل تاغ ئېتىكى، شىخۇڭ تېمى، خەلق باغچىسى ۋە قىزىلتاغ «دەرياسى» نىڭ ئەكسى. باغچىدا «ئۈرۈمچى سەككىز مەنزىرە» نىڭ بىرى بولغان «جىيەنخۇ كۆلى»، 1768-1771-يىللىرىدىكى زېشۇينىڭ شىنجاڭغا پالىنىپ كەلگەندىن كېيىنكى بار بولغان چىڭ سۇلالىسى دەۋرىدىكى ئالىم جى شياۋفېڭ كىتاب ئوقۇش <著文> قۇۋۇقى. شەرققە قارىسىڭىز شەنشى مەسچىتى، خانتەڭرى مەسچىتى، تاغ شىمالدا بۇددا دىنىنىڭ مۇقەددەس جايى چىڭچۈەن مەسچىتى، شۇنداقلا قىزىل تام <碧瓦> قاتارلىقلار. 

قىزىلتاغ كۆپ يىللار مابەينىدە كۆكەرتىلدى، ھازىر «قىزىلتاغ باغچىسى» ياسالدى، باغچىدا قىزىل راۋاق، يېشىل دەرەخ، كۆك مۇنار ۋە قىزىل قىيالار ئۆزگىچە ھۆسىن قوشۇپ تۇرىدۇ. يېقىنقى يىللاردىن بۇيان، يەنە چىڭ سۇلالىسى دەۋرىدىكى مىللىي قەھرىمان لىن زېشۈنىڭ ھەيكىلى ۋە قىزىلتاغنى كۆكەرتىش خاتىرە ھەيكىلى ياسالدى. بۇ، قەدىمكى قىزىلتاغقا ياشلىق جىلۋىسى قوشتى. قىزىلتاغ چوققىسىدىكى «نەزەر راۋىقى» غا چىقسىڭىز، چېگرىدىكى بۇ شەھەرنىڭ گۈزەل قىياپىتى ئالدىڭىزدا تولۇق نامايان بولىدۇ. قىزىلتاغ ھازىر ئۈرۈمچىنىڭ سىموۋولىغا ئايلاندى. 

جۇغراپىيەلىك ئورنى: شىنجاڭ ئۈرۈمچى بۇلاقتاغ رايونى قىزىلتاغ يولى شىمالىي 1-كوچا 40-نومۇر.

شەھەر ئىچىدىكى 7،17،907،68،51،109،14،917،157،52،311،71،BRT1،BRT2-نۇمۇرلۇق لىنىيە ئاپتوبۇسلىرى قىزىل تاغ باغچىسى (قىزىلتاغ بېكىتىدە چۈشسىڭىز بولىدۇ) غا باردۇ.^[0]