يېتەكلەش رادارى

ئايروپىلان بوشلۇقتا ئۇچقاندا، يەر يۈزىدىكى يول باشلىغۇچى − يېتەكلەش رادارىنىڭ قوماندانلىقىغا تايىنىپ، يۆنىلىشتىن ئېزىپ قالمايدۇ. ھازىرقى ئايروپىلانلارنىڭ كۆپىنچىسى ئاۋازدىن تېز سۈرئەتلىك بولۇپ، ئۇچۇش سۈرئىتى ئىنتايىن تېز. يېتەكلەش رادارى ئادەملەرنىڭ ئورنىدا بىر قاتار مۇرەككەپ ئۆلچەش ۋە ھېسابلاش خىزمەتلىرىنى ئۆزلۈكىدىن ئورۇنداپ، ئايروپىلاننىڭ بوشلۇقتىكى ئورنىنى توغرا ئۆلچەپ چىقىپ، ئايروپىلاننىڭ بەلگىلەنگەن ئورۇنغا توغرا يېتىپ بېرىپ، تۈرلۈك جەڭ ۋەزىپىلىرىنى تاماملىشىغا ئۈزلۈكسىز يېتەكچىلىك قىلىدۇ.

يېتەكلەش رادارىنىڭ ئايروپىلاننى يېتەكلىشىنىڭ توغرا ياكى خاتا بولۇشى ھاۋا ئۇرۇشىدا غەلىبە قازىنىش-قازىنالماسلىققا ناھايىتى زور تەسىر كۆرسىتىدۇ. ئەگەر رادار ئۆلچىگەن يۆنىلىشتىكى خاتالىق پەرقى °1 بولسا، 200 كىلومېتىر يىراقتىكى نىشان ئۈچۈن ئېيتقاندا، 5.3 كىلومېتىر ئېغىش بولىدۇ. بۇنىڭغا ئېگىزلىك ۋە ئارىلىقنى ئۆلچەش خاتالىق پەرقى قوشۇلسا، ئۇچقۇچى دۈشمەن ئايروپىلانىنى تاپالماي، جەڭ پۇرسىتىنى قولدىن بېرىپ قويىدۇ. شۇڭا، توغرا ئۆلچەش يېتەكلەش رادارىنىڭ ئەڭ زور ئالاھىدىلىكى. 

يېتەكلەش رادارىنىڭ ئادەتتىكى خىزمەت دولقۇن ئۇزۇنلۇقى نەچچە 10 سانتىمېتىردىن 10 سانتېمېتىرغىچە بولغان مىكرو دولقۇن بۆلىكى بولۇپ، نىشاننىڭ ئورنى ۋە ئارىلىقىنىلا توغرا ئۆلچەپ چىقالايدۇ، نىشاننىڭ ئېگىزلىكىنى ئۆلچىيەلمەيدۇ، شۇڭا، ئېگىزلىك ئۆلچەش رادارى بىلەن يېتەكلەش رادارىنى بىرلەشتۈرگەندىلا، دۈشمەن ئايروپىلانىنىڭ ئورنى، ئارىلىقى ۋە ئېگىزلىكىنى توغرا ھېسابلاب، ئۇنىڭ يۆنىلىشى ۋە سۈرئىتىگە ھۆكۈم قىلىپ، ئايروپىلانلىرىمىزنىڭ ھاۋادىن كەلگەن دۈشمەنگە تېز دەككە بېرىشىگە يېتەكچىلىك قىلغىلى بولىدۇ.

دولقۇن ئارقىلىق باشقۇرۇلىدىغان رادار 

رادار دولقـۇن دەستىسى يول باشلايدىغانلىقى سىستېمىسى ئايروپىلاندىكى رادارنىڭ، باشقۇرۇلىدىغان سنارەد جەھەتتىكى قوبۇل قىلىش قۇرۇلمىسى ۋە ئاپتوماتىك ھەيدەش ئەسۋابى قاتارلىقلاردىن تەشكىل تاپقان. ئايروپىلاندىكى كونۇسلۇق سكانلاش رادارى نىشانغا قويۇپ بەرگەن رادىيو دولقۇنى دەستىسى ۋە نىشاننىڭ ئىزىغا چۈشەلەيدۇ. باشقۇرۇلىدىغان سىنارەد قويۇپ بېرىلگەندىن كېيىن، رادار دولقۇنى دەستىسى، باشقۇرۇلىدىغان سىنارەد قۇيرۇقى ئانتېننا قوبۇللاش رادارى دولقۇن دەستىسىنىڭ كونۇسسىمان سكانلاش رادىئو چاستوتا سىگنالى، باشقۇرۇلىدىغان بومبا جەھەتتە بېكىتكەن باشقۇرۇلىدىغان بومبا نىسپىي دولقۇن دەستىسى ئايلاندۇرۇش ئوقى ( تەڭ كۈچلۈكلۈك سىزىقى ) ئېغىش يۆنىلىشى، چايقىلىپ ۋە يۆنىلىشىنى كونترول قىلىش سىگنالى ھاسىل قىلىپ، باشقۇرۇلىدىغان بومبا ئاپتوماتىك ھەيدەش ئەسۋابى ئارقىلىق تەڭ كۈچلۈكلۈك كونترول سىزىقىنى بويلاپ، تەڭ كۈچلۈكلۈك سىزىق نىشانىنى كۆرسىتىدۇ، شۇڭا باشقۇرۇلىدىغان بومبا نىشانغا قاراپ ئۇچىدۇ. 

 نىشانلىق باشقۇرۇلىدىغان رادار

رادار نىشانلىق يول باشلاش دەپمۇ ئاتىلىدۇ، تەشەببۇسكار رادار ئارقىلىق يېتەكلەش، يېرىم ئاكتىپ رادار يېتەكلەش ۋە پاسسىپ رادار يېتەكلەش قاتارلىق ئۈچ خىل بولىدۇ. ئاكتىپ رادار باشلاش سىستېمىسى ئاكتىپ رادار بېشى، كومپيۇتېر ۋە ئاپتوماتىك ھەيدەش ئەسۋابى قاتارلىقلاردىن تەشكىل تاپقان، پۈتكۈل سىستېما قاچىلانغان باشقۇرۇلىدىغان بومبا. ئاكتىپ رادار بېشىنىڭ قويۇپ يورۇتۇش نىشانى بولغان ئېلېكتىر ماگنىت دولقۇنى ھەمدە قوبۇل قىلىش نىشانى دولقۇنغا قايتقان. قايتما دولقۇن يېتەكلەش بېشى ئىچىدىكى ئىز قوغلاش قۇرۇلمىسى ئاساسەن سىگىنالى يېتەكلەش بېشى، ئىز قوغلاش نىشانى شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، بۇ قايتما دولقۇن سىگنال ۋۇجۇدقا كەلگەن باشقۇرۇلىدىغان بومبا سىگنالنى كونترول قىلىش، ئاپتوماتىك ھەيدەش ئەسۋابى ئارقىلىق كونترول قىلىش باشقۇرۇلىدىغان بومبا نىشانغا قاراپ ئۇچىدۇ. ^[0]