جەنۇبىي ئافرىقا ئافرىقىلىقلار مىللىي قۇرۇلتىيى

جەنۇبىي ئافرىقا ئافرىقىلىقلار مىللىي قۇرۇلتىيىنىڭ تەكتى 1912-يىلى قۇرۇلغان. « جەنۇبىي ئافرىقا يەرلىك مىللىي قۇرۇلتىيى » بولۇپ، 1925-يىلى مەملىكەت خاراكتېرلىك تەشكىلاتقا كېڭەيتىلىپ، ھازىرقى نامغا ئۆزگەرتىلگەن. ئۇنىڭ سىياسىي پروگراممىسى − جەنۇبىي ئافرىقا خەلقىنى ئىتتىپاقلاشتۇرۇپ، غەيرىي زورلۇق كۈچ بىلەن ئىرقىي كەمسىتىش ۋە ئىرقىي ئايرىمىچىلىققا قارشى تۇرۇپ، «بىرلىككە كەلگەن دېموكراتىك جەنۇبىي ئافرىقا » قۇرۇش. 1955-يىلى ئۇ جەنۇبىي ئافرىقىدىكى باشقا مىللەتپەرۋەر تەشكىلاتلار بىلەن بىرلىكتە، جەنۇبىي ئافرىقىدىكى يوھاننىسبۇرگتا جەنۇبىي ئافرىقا خەلق ۋەكىللىرى قۇرۇلتىيى ئۆتكۈزۈپ» ئەركىنلىك نىزامنامىسى «نى ماقۇللاپ، ھەرقايسى مىللەتلەر باراۋەر بولۇش، ئىرقىي كەمسىتىشنى يوقىتىشنى تەلەپ قىلغان. 1960-يىلى، جەنۇبىي ئافرىقا ئاق تەنلىكلەر ھاكىمىيىتى ئافرىقىلىقلار مىللىي قۇرۇلتىيىنى « قانۇنسىز » دەپ جاكارلاپ، ئۇنىڭ رەھبەرلىرىنى قولغا ئالغان. بۇ پارتىيە شۇنىڭدىن باشلاپ ئاساسىي كۈچىنى چەت ئەلگە يۆتكەپ، غەيرىي زورلۇق كۈچتىن قوراللىق كۈرەشنى قانات يايدۇرۇشقا يۈزلەنگەن.

1994-يىلى5-ئايدا، كۆپ مىللەتلىك چوڭ سايلام ئارقىلىق قارا تەنلىكلەر ھەرىكىتىنىڭ داھىيسى ماندېلا جەنۇبىي ئافرىقىنىڭ زۇڭتۇڭلۇقىغا سايلانغان.

جەنۇبىي ئافرىقا ئافرىقىلىقلار مىللىي مەجلىسى ئېچىۋېتىلگەن ئاممىۋى تەشكىلات دەپ قارايدۇ، غەيرىي زورلۇق كۈچ بىلەن مەسلىكى ئاساسىدا تىنچلىق ساقلاش ئافرىقا خەلقىنىڭ ھوقۇق، پۈتكۈل ئافرىقا چوڭ قۇرۇقلۇقىنىڭ گۈللەندۈرۈش ئەۋلاد قالدۇرغۇزۇشتەك مۇقەددەس بۇرچى ۋە باش تارتىپ بولمايدىغان مەسئۇلىيىتى. بۇ ئىدىيە ئاساسىدا، دەسلەپتە ھەممىسىدە تەلەپ قويۇ ، ئەرز قىلىش قاتارلىق ۋاسىتە قوللىنىلغان.

بىرىنچى، مىللەتلەر ئىتتىپاقلىقىنى ئازادە زور كۈچ بىلەن ئۆستۈرۈپ، كەڭ نېگىرلار سىياسىي، ئىقتىسادىي مەۋقە، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، ئاق تەنلىك ئۆز ئىچىگە ئالغان ھەرقايسى مىللەتنىڭ ھەممىسى دۆلەت خوجايىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، ئۇلارنىڭ جانىجان مەنپەئەتىگە، ئىرقىي ئايرىمىچىلىق دەۋر بارا - بارا تۈگەيدۇ پەيدا قىلغان ئىرقىي ھاڭ، ھەر مىللەت خەلقى باراۋەر ھالدا بىرگە ياشايدۇ، جەنۇبىي ئافرىقا دېموكراتىيە مۇساپىسىنى ئىلگىرى سۈردى.

ئىككىنچى، ھۆكۈمەتنىڭ ئۇل ئەسلىھەلىرىنىڭ سېلىنمىسىنى ئاشۇردى. ھاكىمىيەت بېشىغا چىققاندىن بۇيان، جەنۇبىي ئافرىقا ئافرىقىلىقلار مىللىي مەجلىسى ئىلگىرى - كېيىن بولۇپ 3 مىليۇن ئادەم پاكىز ئىچىملىك سۇ بىلەن تەمىنلىدى، نامرات نېگىر 800 مىڭ يۈرۈش ئۆي ياسىدى، ماڭا قارا تەنلىك يەرلەرنى قايتىدىن تەقسىم قىلىش، 220 مىڭ گېكتار بولۇپ، 2 مىليون خېرىدار ئۈچۈن لامپۇچكىنى ئورنىتىش، 1 مىليون 300 مىڭ ئائىلىگە تېلېفون ئورنىتىپ بەردى، يېڭىدىن 638دانە شىپاخانا، 6 ياشتىن تۆۋەن بالىلار ۋە ھامىلدار ئاياللار ھەقسىز داۋالاش ئېلىپ بېرىلدى.

ئۈچىنچى، دىپلوماتىيە سىياسىتى. ئەسلىدىكى جەنۇبىي ئافرىقا پەقەت 30 نەچچە دۆلەت بىلەن دىپلوماتىك مۇناسىۋەتنى ساقلاپ كەلمەكتە. ھازىر كۆپىيىپ 150 نەچچىگە يەتتى.  

1927 - يىلى باشلاپ جەنۇبىي ئافرىقا بىلەن كومپارتىيە ھەمكارلاشتى. 1956 - يىلى تۈزۈلگەن « ئەركىنلىك نىزامنامىسى » نى ماقۇللاپ، جەنۇبىي ئافرىقا دېموكراتىك ئىسلاھاتنىڭ ئاساسىي ۋەزىپە ۋە ئىستراتېگىيەلىك نىشان ئوتتۇرىغا قويدى. 

1989 - يىلى جەنۇبىي ئافرىقا مەسىلىسىنى سىياسىي يول بىلەن ھەل قىلىش ئوتتۇرىغا قويدى ۋە ئاساسىي قانۇن تۈزۈش سۆھبەتلىشىش ھەققىدىكى تەشەببۇسىنى جانلىق بىر تەرەپ قىلىش.

1997 - يىلى 12 - ئايدا، جەنۇبىي ئافرىقا ئافرىقىلىقلار مىللىي مەجلىسىنىڭ 50 - قېتىملىق مەملىكەتلىك قۇرۇلتىيى ئېچىلدى، ماندىلانىڭ پارتىيەسىنىڭ رەئىسى ۋەزىپىسىدىن ئىستىپا بېرىپ، مىبىكى پارتىيە رەئىسى بولۇپ سايلانغان. 

جەنۇبىي ئافرىقا ئافرىقىلىقلار مىللىي قۇرۇلتىيى 1999 - يىلى 11-ئايدا سوتسىيالىستلار پارتىيىسى خەلقئارا گوۋۇيۈەنگە رەسمىي كىردى.

جەنۇبى ئافرىقا ئافرىقىلىقلار مىللى قۇرۇلتاي تەشكىلاتى داھىسى نېلسون ماندېلا

^[0]