Tarixiy xatiriler we riwayetlerge qarighanda , Héytgah jamesining orni bundin besh esir burun ichkiriki sheherning gherp teripidiki qebristanliq idi . Miladi 1442 - yili qeshqerge hökümran bolghan hakim beg ___ saqit mirza özining wapat bolghan uruq - jemetlirini mushu qebristanliqqa depne qilghan . Uruq - tuqqanlarning qebrisini qebrisini yoqlap kelgen kishilerning namaz oqushi üchün hazirqi ichkiridiki meschit ornida bir kichik meschit saldurghan . Tunji meschit yasilip on yilgha yéqin waqit ötkendin kéyin , Shu waqittiki qeshqerning hakim bégi obul hadi begning taghisi mirza eziz weli dégen kishi wapat bolup mushu orun'gha depne qilin'ghan . Hijriyining 944 - yili (Miladi 1558 - yili ) obul hadi beg meschitni kéngeytip yéngibashtin yasatqan hemde besh wax namaz oquydighan adettiki meschitni jüme namizi uqulidighan jame qilip özgertken . Miladi 1787 - yili (Hijriye 1201 - yili) yéngi sheher nahiye xanériq yézisidin zulpiye xénim mekkini tawap qilish üchün toplighan pulini serp qilip héytgah jamesini yenimu kéngeytip yéngibashtin yasighan .
     ⅪⅩ esirning bashlirida qeshqerge hökümran bolghan turpanliq iskender wang hayat turup özige , Hijriyining 1224 - yili (Miladi 1809 - yili ) sheherning jenup teripidiki paynap yézisigha heshemetlik gümbez yasatqan . Bu gümbezni xelqqe éghir alwang sélip yasatqanliqtin , Xelqning naraziliqi ghezepke aylinip qozghulang kötürgen . Iskender wang , Xelqning naraziliqini peseytish üchün , Héytgah jamesini rémont qilip köl chapturghan , Ériq élip , Su bashlap kirip orman bina qilghan .
     Hijriyining 1235 - yili (Miladi 1820- yili) qeshqerde qattiq yamghur yéghip jamening torus - tamliri zor derijide buzghunchiliqqa uchrighanda , Nidir xoja ebrishimka dégen kishi omumyüzlük rémont qildurghan . Hijriyining 1255 - yili (Miladi 1839 - yili ) qeshqerning hakim bégi zohoridin beg qeshqerning tashqiriqi sheher dep atalghan qismigha sépil soqturup sheherni kéngeytken . Shu chaghda jameni süpetlik qilip rémont qildurghan .
     ⅪⅩ esirning kéyinki yérimida shinjanggha hökümiranliq qilghan bedölet (Yaqup beg) xelqning mayilliqini qolgha keltürüsh üchün jenubiy shinjangda köpligen meschit , Medris , Mazarlarni yasatqan . Shu jümlidin hijriyining 1290 - yili (Miladi 1872 - yili ) héytgah jamesini kéngeytip qemir qilip hazirqi haletke keltürgen . Bu jamening gherbiy teripini meschit , Sherq teripini medris qilip ikki qisimgha bölüp , Medris qismining shimal , Sherq we jenup tereplirige 24 qatar 72 éghizliq hujra , Sherqiy shimal teripige 100 din artuq kishi sighidighan muncha , Munar , Gümbez , Peshtaq , Derwaza qatarliqlarni yasatqan . Shuning bilen héytgah jamesining hazirqi haliti shekillen'gen .
     Hijriyining 1320 - yili (Miladi 1903 - yili ) qeshqerde qattiq yer tewresh ( Shu waqittiki yer tewresh 1901 - yili yaki 1902 - yili bolghan dégen geplermu bar ) zilzilisi yüz bérip , Jamening tashqiriqi meschit qismigha xéli derijide zexim yétip bezi tamliri örülgen , Munar zexmilen'gen idi . Lékin hijriye 1322 - yili (Miladi 1905 - yili) qeshqerning ataqliq bayliridin<>Dep atalghan turdi bay hajim bilen kirim axun naywechchiler teripidin qayta rémont qilin'ghan .
     Hijriyining 1352 - yili (Miladi 1934 - yili) qeshqerning maarip idare bashliqi abdukirim xan mexsumning riyasetchilikide rémont qilinip , Derexler toluqlap qoyulghan , Köller qayta chépilghan . Köllerning etirapigha rishatkilar ornitilghan .
     Hijriyining 1354 - yili (Miladi 1936 - yili) qeshqerde <> __ meschit heyiti qurulup , Bir qétim témont qildurulghan . Jamening shimal we jenup teripige ikki yan derwaza échilip , Kirip - chiqish rawanlashturulghan .
     Hijriyini 1355 - yili (Miladi1937 - yili) sheher kochilirini kéngeytish herkitide jamening sherq teripidiki 24 éghizliq hojra bilen muncha chéqiwitilgen . Tam ornigha salasunluq rishatka békitilgen .
     Azatliqtin kéyin jamening yéngi bahari bashlandi. Partiye we hökümet bu jameni <>Qilip békitip bir qanche qétim chong - kichik rémont qildurdi. 1955 - yili shinjang uyghur aptomom rayoni qurulghanda köp meblegh ajiritip chong kölemde rémont qilip sirlap , Aqartip téximu güzelleshtürdi. 1983- yili 100 ming yuen ajiritip jameni chong rémont qildi. Jamege taziliq ishchiliri we bashqurghuchilarni békitip, Igidarchiliqni kücheytti.
     Hazir héytgah jamesi we meydani yalghuz islam dinigha étiqad qilghuchi milletlerning diniy - medeniy paaliyet merkizi bolupla qalmastin belki dölet ichi we sirtidin kelgenlerning ékskursiye we ziyaret sorinigha aylandi.Qeshqer shehiri échiwétilgen ochuq sheher qilip élan qilin'ghandin béri islam döletliridin kelgen doslar we chet ellerdiki uyghur we bashqa az sanliq millet muhajirlirining qeshqerge kélishi bilen aldin ziyaret qilidighan orni héytgah jamesi bolmaqta , Bu jamening orni , Abroyi téximu yuquri kötürülmekte.