koksangun |
2013-07-23 23:57 |
«يامان بۇلىدۇ» نىڭ چۈشەنچىلىرى ۋە ئاساسلىرى
1›«يامان بولىدۇ»- ئۇيغۇر ئەخلاق مىزان،تەرتىپ،قائىدىلىرىدۇر. 3YEw7GIO- 8Urj;KkD 2›«قازان بېشىدا تىرناق ئالسا يامان بولىدۇ»،پاكىزلىق تازلىق نوقتىدىن،قازان بېشىدا تىرناق ئالسا تاماققا شەك چۈشىدۇ ۋە قازان بېشى مەينەتلىشىدۇ. 2 rS`ViicD )hfI,9I~ 3›«سۇغا سىيسە يامان بولىدۇ» ئاساسى-ئەجداتلىرىمىز سۇنى ئۇلۇغلاپ كەلگەن. ‹1›.سۇ بۇلغىنىدۇ. ‹2›بىزنىڭ يىمەك ئىچمىكىمىزگە شەك چۈشىدۇ. ,mt=)Ac A$::|2~ 3›«قولنى يۇماي غىزا يېسە يامان بۇلىدۇ»-قولدا ھەرخىل مىكروپلار بۇلۇپ بىز ئاغرىقجان بۇلۇپ قالىمىز. 14h0$7 )zo:Bo
.< 4›«سۇغا يۇندا تۆكسە يامان بولىدۇ»ئاساسى-سۇ جانلىقلىرى ۋە ئادەملەر يۇندا تۆكۈلگەن سۇنى ئىچسە سالامەتلىكە زىيانلىق. 2nB{oF-Z Yj*!t1qm 5›«قولنى يۇماي غىزا يېسە يامان بولىدۇ»ئاساسى-پاكىزلىق شەخسي تازلىق ئادەتلىرى. Y|F~w~Cb 2NZC,znQ 6›«ياڭاق تۈۋىدە ئۇخلىسا يامان بولىدۇ»ئاساسى-ياڭاق زەھەرلىك ماددا ئىشلەپ چىقىرىدۇ. pXoT@[} |)b:@q3k+n 7›«غەيۋەت قىلسا يامان بولىدۇ»ئاساسى-ئەخلاق نوقتىسىدىن. بىزدىكى بىر خىل كۆرەلمەسلىك ھەم باشقىلار كەينىدىكى سۆز-چۆچەك قىلىش ئادەتلىرى ئەدەپسىزلىك بۇلىدۇ ،شۇڭا يامان بۇلىدۇ دەيدۇ. 3s$vaV~(a w ;xbQZ|+ 8›«پولو يېگەندە قۇلىنى تاۋاققا سىلكىسە يامان بولىدۇ» ئاساسى-تاماق يۇقۇندىلىرى چاچراپ باشقىلار تاماق يېگەندە كۆڭلىگە شەك كىرىپ قالىدۇ. ,!oR"b! 9›«نان دەسىسە يامان بولىدۇ» ئاساسى-نانى ئۇلۇغلاش نوقتىسىدىن. -~WDv[[ 10›«قوينى تەپسە يامان بولىدۇ» ئاساسى-ھايۋانلارنى قوغداش نوقتىسىدىن. yp"h$ 11›«ئايغا قاراپ سىيسە يامان بولىدۇ» ئاساسى-ئاسمان تەڭرىگە چوقۇنۇش ئىدىيىسى. 4O:y
?D/e 12›«كىشىگە تاپىنىنى قىلىپ ئولتۇرسا يامان بولىدۇ» ئاساسى-ئەخلاق نوقتىسىدىن ئەدەپسىزلىك بولىدۇ. agp7zw=N 13›«كۆلگە ئەخلەت تۆكسە يامان بولىدۇ» ئاساسى-مۇھىتنى قوغداش نۇقتىسىدىن 5L
J0V 14›«مال باغلىغان ئارغامچىنى ئاتلىسا يامان بولىدۇ» بىخەتەرلىك نۇقتىسىدىن. ئاساسى-ئەگەر ھايۋانلارنى باغلىغان ئارغامچىدىن ئاتلىغاندا،توساتتىن ھايۋان ئورنىدىن تۇرۇپ كەتسە،ئاتلاپ ئۆتكۈچى يىقىلىپ كېتىشى مۇمكىن. f yhBfA:u 15›«پادىنى يېرىپ ئۆتسە يامان بولىدۇ» ئاساسى-پادا چېچىلىپ كېتىپ پادىنى يىغىش تەسكە توختايدۇ. xt1Ug~5 16›«ئاش ئەتكەندە باشقا ياغلىق چەگمىسە يامان بولىدۇ» ئاساسى-پاكىزلىق نوقتىسىدىن.تاماققا چاچ چۈشۈپ كەتسە تاماققا شەك چۈشۈپ قېلىشى مومكىن. }}u16x}*n 17›«غىزا يېگەندە قاتتىق كۈلسە يامان بولىدۇ» ئاساسى-گېلىغا تۇرۇپ قېلىشى،تاماق ئۆپكىگە كېتىشى مۇمكىن ھەم بۇ بىر ئەدەپسىزلىك شۇڭا يامان ئېلىنىدۇ. V2
>+s
y vC!B}~
RG 18›«غىزا يېگەندە توختىماي گەپ قىلسا يامان بولىدۇ» ئاساسى- گېلىغا تۇرۇپ قېلىشى مۇمكىن. =hi{J
M 19›«تۇغۇتلۇق ئۆيگە تالادىن ئۇدۇل كىرسە يامان بولىدۇ» ئاساسى-كىچىك بالا ياكى ئانىسى ئاسانلا ئاغرىپ قالىدۇ دەيدىغان قاراش بار. Nj=0bg"Qg5 20›«كۈن كۆتۈرۈلگىچە ئۇخلىسا يامان بولىدۇ» ئاساسى-سالامەتلىك نوقتىسىدىن. كۈن كۈتۈرۈلگەندە پۈتۈن مەۋجۇدات ئويغىنىدۇ.قۇياش كۈتۈرۈلۈپ بولسىمۇ ئۇخلىسا ئەدەپسىزلىك دەپ قارىلىدۇ،سالامەتلىككە زىيانلىق دەپ قارىلىدۇ. *=X
61`0 00/ RBs5 21›«ئىگىنىنى تەتۈر كىيسە يامان بولىدۇ» ئاساسى-كىشىلەرنىڭ مازاق قىلىشىغا ئۇچراپ،بىر كۈنلۈك ئىشىنى كۆڭۈللۈك قىلالمايدۇ. PwU 22›«ئاخشىمى ئەخلەت تۆكسە يامان بولىدۇ» ئاساسى-بىخەتەرلىك نوقتىسىدىن. PFjh]/= 23›«كۆرۈنگەنلا يەرگە ئەخلەت تۆكسە يامان بولىدۇ» ئاساسى-مۇھىت بۇلغىنىدۇ. 17#t 7Yk 24›«يۈزتۇرا مىشقىرسا يامان بولىدۇ» ئاساسى-ئەخلاق نوقتىسىدىن ئىنتايىن ئەخلاقسىزلىق. 7n]ukqZ j937tn!Q 25›سەھەر قوپساڭ سەئادەت، jH k.]4&0 j{YIVX
ھەم بەختىڭ ئېچىلۇر ھەم ئامەت. kn+@)3W:* gfiFRwC`v 26› كۈنلۈك ئىشىڭنى سەھەردىن باشلا، Q5]rc`}
5 x"A\Z-xxz يىللىق ئىشىڭنى باھاردىن باشلا. xVTl lQxEiDIL 27›تاماق يىگەندە پۇتىنى ئالماپ يىسە يامان بۇلىدۇ. P MI?PC[; E:;MI{;7 28› «ئىگىننى تەتۈر كىيسە يامان بۇلىدۇ»-«كىيىم-كېچەكنى تەتۈر كىيسە ئۈچ كۈن ئارقىمۇ-ئارقا تەتۇر كىيۋېتىش كېرەك»دەيدىغان قاراش بار،بۇنداق قاراشنىڭ ئاساسىي كىشلەر زاڭلىق قىلىدۇ.كىشلەرنىڭ بۇ تۇرمۇشتا بىسەرەمجان دېيىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ، ئاشۇنداق سازايە قىلىش ئارقىلىق ئۆزىدىكى بىسەرەمجانلىق ئىللىتىنى تۈزىتىش ئۈچۈندۇر. /Mj|Px% +0%Y.O/{ 29›«ئاخشىمى ئەخلەت تۆكسە بولمايدۇ»-كېچىسى ئەخلەت تۆككەندە ئەخلەت ئارىسىدا تاسادىبىي مۇھىم نەرسىلەر ئەخلەت بىلەن توكۈلۈپ كېتىشى مۇمكىن ھەم بىخەتەرلىك كۆزدە تۇتۇلىدۇ. `JyI`@,! MRT 30›«كۆرگەنلام يەرگە ئەخلەت تۆكسە يامان بۇلىدۇ»-بىزنىڭ مۇھىت ئاسراش،تازلىق سۈيۈش ئادەتلىرىمىزنىڭ بىرى. di7cCn u9 5D0S 31›«يۈزتۇرانە مىشقىرسا يامان بۇلىدۇ»- يۈزتۇرانە مىشقىرىش ئەدەپسىزلىكنىڭ ئىپادىسى ھەم مۇھىتنى بۇلغايدۇ.شۇڭا بۇنى ئەجداتلىرىمىز يامان كۈرىدۇ. PEaZ3
{- P 6({wx 32› «ئۆرە تۇرۇپ ئىشتان كىيسە يامان بۇلىدۇ»-يىقىلىپ كېتىدۇ ھەم يارىلىنىپ قالىدۇ.ئۆزۈڭنى دەڭسىمەي يىقىلىسەن. ]f}(iD \f=kQbM 33› «ئۆرە تۇرۇپ سىيسە يامان بۇلىدۇ»-ئۆرە تۇرۇپ سىيسە ئىشتانغا چاچراپ كېتىدۇ ھەم كىيىم-كېچەك سۈيدۈك پۇراپ قالىدۇ. r]]:/pw?t :Ys
;)W+R 34.«كەچتە ئۆي سۈپۈرسە يامان بۇلىدۇ»-كەچۋاقتى ئۆي سۈپۈرگەندە چاڭ تۇزاڭ ھەم پاسكىنا نەرسىلەر يىمەكلىكلەرگە قۇنىۋالىدۇ.بۇنەرسىلەر مەينەت بۇلۇپ كېتىدۇ. 3{$ >-d 35.«ئاخشىمى كۈل تۆكسە يامان بۇلىدۇ»-ئاخشاملىرى كۈل تۆكسە يامان بۇلىشىدىكى سەۋەپ كۈللەردە ئۈچۈپ بۇلالمىغان چوغلار بۇلىدۇ،بۇچوغلار ئۇچۇپ بېرىپ ئوت-چۆپلەرگە چۈشۈپ كېتىپ ئوت كېتىدۇ. U* uMMb}$ =NSunW! 36.«كەچ ۋاقتى تىرناق ئالسا يامان بۇلىدۇ»-كەچ ۋاقتىسى ئەتراپ قاراڭغۇ بولغانلىقى ئۈچۈن قۇلىنى ياكى پۇتىنى كېسۋېلىشى مومكىن شۇڭا يامان بۇلىدۇ دەيمىز. O@w_"TJP/z 37.«يالاڭباشتاق ئۆرە تۇرۇپ تاماق يىسە يامان بۇلىدۇ»-يالاڭباشتاق تاماق يىگەندە تاماققا چاچ ياكى ئەخلەت چۈشۈپ كىتىشى مومكىن شۇڭا يامان بۇلىدۇ دەيدۇ. Ps;4 ]=c
*I}_g4 38.«مېھمان سايىپخاننىڭ ئۆيدىكى نەرسىلەرنى قالايمىقان تۇتماسلىقى،ئاقتۇرماسلىقى ۋە ئۇ ئۆيدىن بۇ ئۆيگە مېڭىپ يۈرمەسلىكى، بۇلۇپمۇ ئاياللار يېنىغا،قازان بېشىغا بېرىۋالماسلىقى كېرەك،بۇ يات قىلىق دەپ قارىلىدۇ. E>O@Bv g@pK9R%wH< 39.«غىزا تاماقنى چاچماي پاكىز يىيىش،بۇزۇپ-چېچىپ ئىسراپ قىلماسلىق لازىم.بولمىسا «ئادەم رىسقى كالتە بۇلۇپ قالىدۇ». madbl0[y. !lA~;F 40.بىرى بىر نەرسە يەۋاتقاندا ئۇنىڭغا قاراپ مەسلەنمەسلىكى لازىم.مەسلىنىپ قالسا «ئېچى كىرىپ قالىدۇ» دەپ يامان ئېلىنىدۇ. " 9N;&^I bfpoX,: 41.تاماق ئۈستىگە بىرى كىرىپ قالسا ياكى كەلسە،ئۇنىڭغا تاماق قويماسلىق «قىزغانچۇقلۇق »دەپ يامان ئېلىنىدۇ. 563ExibH JxEz1~WK & 42.چاچ –ساقال،بۇرۇت،تىرناق ۋە ئەۋرەت مويىنى ،قولتۇق مويىنى زىيادە ئۆستۈرۋالسا يامان بۇلىدۇ. 'MNCJ;A@V 'q RQO(9&m 43.ناماز ئۇقىغاندا ۋاراڭ-چۇرۇڭ قىلىش،ئەزان توۋلىغاندا پاراڭ سېلىش يامان بۇلىدۇ دەپ قارىلىدۇ. /s+S\
djk (.L?sDQ 44.ئوينىشىپ بوپلسىمۇ كىشىگە تىغ تەڭلەشكە بولمايدۇ.چۈنكى تىغ شەرتلىك، يامان بۇلىدۇ دەپ قارىلىدۇ. .MID)PY- }U4mXkZF 45.پۇتىنى قىلبە تەرەپكە قىلىپ يېتىش يامان بۇلىدۇ دەپ قارىلىدۇ. <=w!: Xs'qwL~{` 46.چارۋا مالنى بۇلۇپمۇ قوينى ئۇرماسلىق،تەپمەسلىك لازىم.چۈنكى قوي ئامەت،بەخىتنىڭ سىموۋولى دەپ قارىلىدۇ. 2v#gCou vF>]9sMv 47.ئەتىگەندە يىغلاش ۋە قايغۇ،قورقونچ ئۇقۇمىدىكى سۆزلەرنى قىلىش يامان ئېلىنىدۇ.چۈنكى ئەتىگەندە يىغلاش، ئۇنداق سۆزلەرنى قىلىش پىشكەللىك ئېلىپ كېلىدۇ. 4Tx.| ] 48.كىشى ئوتتۇرىسىدا گەپ تۇشۇش تۇلىمۇ يامان ئېلىنىدۇ.گەپ تۇشۇغۇچى «تەخسىچى»دەپ ئەيىپلىنىدۇ. D,(:))DmR w*o2lg9 49.ئۆيدە ئەخلەت قوندۇرماسلىق لازىم.ئەخلەت قۇنۇپ قالسا «بەرىكەت قاچىدۇ»دەپ يامان ئېلىنىدۇ. #uCfXJ- !C^>tmqS 50.تۇزغا،ئوتقا تۈكۈرۈش يامان ئېلىنىدۇ. ]#G1
]U E&U_@ bc- 51.مېھماندارچىلىققا بالىنى ئەگەشتۈرۈپ بېرىش يامان ئېلىنىدۇ.چۈنكى بالىلارنىڭ مىھماندارچىلىقىمۇ كۆڭۈللۈك بولمايدۇ.بالا ئاپارغىچىمۇ ئارام خۇدا يەپ-ئىچىپ ئولتۇرالمايدۇ. YQD/vc~8G eIN0
T;1T 52.ئەخلەت بىلەن كۈلنى بىللە تۆكسە يامان بۇلىدۇ.ئوت كېتىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈندۇر. 2+g'ul` F}1._I`- HNlW.y"
|
|