| tawpek |
2013-07-23 19:22 |
4. نەۋائىشۇناسلىقنىڭ رېئال ئەھمىيىتى(ئىزاھات)
Ek84yme#
4. نەۋائىشۇناسلىقنىڭ رېئال ئەھمىيىتى jn]{|QZ
ئازاد سۇلتان ــ 1950-يىلى ئۈرۈمچىدە مائارىپچى ئائىلىسىدە تۇغۇلغان. ئەدەبىياتشۇناس پىروفېسور . ئۇنىڭ ‹‹بۈگۈنكى زامان ئۇيغۇر ئەدەبىياتى توغۇرسىدا›› قاتارلىق بىر نەچچە پارچە تەتقىقات كىتابى نەشر قىلىنغان . ]NN9FM.2b/
ئەلشىر نەۋائىي ــ ئۇيغۇر ۋە باشقا تۈركىي خەلقلەر ئەدەبىيات خەزىنىسىگە ئاجايىپ چوڭ مىراسلارنى قالدۇرۇپ كەتكەن ئۇلاۇغ شائىردۇر. ئۇ 1441- يىلى 2- ئاينىڭ 9- كۈنى ھىراتتا تۇغۇلۇپ، 1501- يىىل 1- ئاينىڭ 3- كۈنى 60 يېشىدا ۋاپات بولغان. ئۇنىڭ ‹‹خەمىسە››، ‹‹چاھار دىۋان››، ‹‹ھەيرەتۇل ئەبرار›› (ياخشى كىشىلەرنىڭ ھەيرانلىقى)، ‹‹پەرھاد- شېرىن››، ‹‹ لەيلى- مەجنۇن››، ‹‹سەبئەئىي سەييارە›› (يەتتە سەييارە)، ‹‹ سەددى ئىسكەندەر›› (ئىسكەندەر سېپىلى)، ‹‹سراجىل مۇسلىمى›› (مۇسۇلمانلار چىرىغى)، ‹‹لسسانۇت تەير›› (قۇشلار تىلى)، ‹‹ مۇھاكىمەتۇل لۇغەتەين›› (تىل توغرىسىدا مۇھاكىمە)، ‹‹ئارزۇ تۈركى›› قاتارلىق بەدىئىي، ئىلمىي ئەسەرلەرى بار. , ! c .
مۇتەپەككۇر ــ چوڭقۇر پەلسەپىۋى پىكىر قىلىش ئىستېداتىغا ئىگە بولغان كىشى، تەپەككۇر ئىگىسى: بىرمۇنچە ئاتاقلىق ئالىملار، مۇتەپەككۇرلار ۋە يازغۇچىلار ئۆزلۈكىدىن ئۆگىنىش ئارقىلىق يېتىشكەن.
4"0` J
شېئىرىيەت ــ ① بىرەر مىللەت ياكى خەلقنىڭ شېئىرىي ئەسەرلىرىنىڭ يىغىندىسى؛ پوئېزىيە: ئۇيغۇر شېئىرىيىتى. شېئىرىيەت خەزىنىسى. ② شېئىر يېزىش سەنئىتى: ئۇ شېئىرىيەتتىن خەۋەردارلىقى بىلەن ھەممىگە تونۇلغان نېغمەت خەلپىتىم دېگەن كىشى بولۇپ، بۇ كۈنلەردە ھاجىنىڭ مەسلىھەتچىلىرى قاتارىدا ئىدى. R5qC;_0cV
پەلسەپە ــ ① دۇنيا قاراش ھەققىدىكى تەلىمات، كىشىلەرنىڭ پۈتكۈل دۇنيا (تەبىئەت دۇنياسى، جەمئىيەت ۋە تەپەككۇر) توغرىسىدىكى تۈپ كۆز قاراشلىرىنىڭ سىستېمىسى، تەبىئەت بىلىملىرى بىلەن جەمئىيەت توغرىسىدىكى بىلىملەرنىڭ ئومۇملاشتۇرۇلۇشى ۋە يەكۈنى. ② كۆچمە. ئاڭلىغاندىن كېيىن مۇلاھىزە قىلىشقا ئەرزىمەيدىغان، پاكىتسىز، ئاساسسىز پىكىر، سەپسەتە، قۇرۇق گەپ: روزى سادىقنىڭ گېپىنى كېسىپ: - پەلسەپە ساتمىساڭچۇ، ھويلىغا نەدىن كىردىڭ؟ - دېدى. \9!W^i[+
ئېستېتىكا ــ تەبىئەت دۇنياسى، جەمئىيەت ۋە سەنئەت ساھەسىدىكى گۈزەللىكنىڭ قانۇنىيەتلىرىنى تەتقىق قىلىدىغان پەن. ئۇ ئاساسلىقى گۈزەللىكنىڭ ماھىيىتى، سەنئەت بىلەن رېئاللىقنىڭ مۇناسىۋىتى، سەنئەت ئىجادىيىتىنىڭ قانۇنىيەتلىرىنى مۇھاكىمە قىلىدۇ. :v=Yo
ئۆرنەك ــ ① باشقىلارنىڭ تەقلىد قىلىپ ياسىشىغا، قىلىشىغا، ئىشلىشىگە ئەرزىيدىغان نەرسىلەرنىڭ ئۈلگىسى ۋە شۇنداق ئۈلگە بولىدىغان نەرسە: ئۆرنەك ئالماق. ئۆرنەك قىلماق. ② باشقىلار ئەگەشسە، ئۆگەنسە، ئەرزىيدىغان ئىش ياكى ھەرىكەت نەمۇنىسى ياكى باشقىلارنىڭ ئۆگىنىشىگە ئەرزىيدىغان ئىلغارلىق نەمۇنىسى؛ ئۈلگە: تاشۋاي پەدە بېسىشتىن زەخمەك ئۇرۇشقىچە زېرىكمەي- تېرىكمەي ئۆگىتەتتى، ئۆزى ئىجاد قىلغان مۇزىكا ئاھاڭلارنى چېلىپ ئۆرنەك كۆرسىتەتتى. -k= 02?0p+
سېيما ــ ① قىياپەت، كۆرۈنۈش؛ چىراي، يۈز، ئوبراز: ھەر قېتىم بىرەر نەتىجە قازانغىنىمدا دادامنىڭ مۆمىن ھەم مېھرىبان سېيماسى كۆز ئالدىمدا پەيدا بولىدۇ. ② سىمۋول، ئوخشىتىلىدىغان ياكى ئوخشايدىغان نەرسە: شۇڭا تاغ مەردانىلىك ھەم قەد كۆتۈرمەككە مىسال، قارىغاي، چىنار ۋە شەمشاد مەردلىككە سېيما ھەر زامان. ③ ئىپادە؛ ئالامەت، ئىز: سەن تۇغۇلدۇڭ، مەسۇم يۈزۈڭدىن، كۆرۈنمەيدۇ ھەسرەت سېيمايىسى. سەن تۇغۇلدۇڭ قۇياش قوينىدىن، غۇنچە يەڭلىغ كۈلۈپ گوياكى. 8 yQjB-,#
ۋارىس ــ ① مىراس ئېلىش ھوقۇقىغا ئىگە بولغان شەخس، مىراسخور. ② كۆچمە. ئالدىنقىلارنىڭ ئىشلىرىنى داۋاملاشتۇرغۇچى، ئىزىنى باسقۇچى، ئىزباسار: سەن ئەسلىدە ئابنۇس ئارىلىنىڭ ئىگىسى، شاھ ئارمانۇسنىڭ ۋارىسى ئىدىڭ. ③ ئەرلەرنىڭ ئىسمى . $#1i@dI
|
|