ئىدىيە-سىياسى مەۋسۈملۈك ئىمتىھان(پەلسەپە ۋە تۇرمۇش)
2012-2013-ئۇقۇش يىلى 2-مەۋسۈم تۇلۇق 2-يىللىق «ئىدىيە-سىياسى » مەۋسۈملۈك ئىمتاھان سۇئالى
(پەلسەپە ۋە تۇرمۇش)
تۇلۇق 2-يىللىق ( ) سىنىپ ئىسىم .فامىلىسى: نۇمۇرى:
1. تاق تۈر بۇيىچە تاللاش (40 = 2 x 20 )
1› "كىشىلەر ئىلگىرى دىيالىكتىكىنىڭ بىلىشتىن ئىلگىرلا دىيالىكتىك پىكىر قىلىشنى بىلگەن" بۇنىڭ چۈشەندۈرىدىغىنى : ( )
ھەممە ئادەم پەلسەپىنى بىلىدۇ .B تۇرمۇش ئەقىل پاراسەتكە،پەلسەپىگە مۇھتاج .A
پەلسەپىۋى ئىدىيىلەر بىلەن كىشىلەرنىڭ تۇرمۇشى زىچ مۇناسىۋەتلىك C
تەپەككۇرنىڭ رولى زۈرۈر .D
2› كىشىلەر كەڭ تەبىئەتكە نىسبەتەن ھەيران قالغاندا ۋە ياكى گاڭگىراپ قالغاندا پەيلاسوپلارنىڭ يېتەكچىلىك قىلىپ
جاۋاپ بېرىشىگە مۇھتاج بۇلىدۇ .بۇنىڭ سەۋەبى ( )
پەلسەپە كىشىلەرگە ئەقىل –پاراسەت ئاتا قىلىدىغان ،كىشىلەرنى ئەقىللىق قىلىدىغان پەن .①
② پەلسەپە تۇرمۇشنى بەلگۇلەيدۇ ③پەلسەپە كىشىلەرنىڭ دۇنيانى بىلىش ۋە ئۆزگەرتىشكە يېتەكچىلىك قىلىدۇ
④پەلسەپە تۇرمۇشتىن سىرىت بولغان ئىدىيىۋى مۇئەللەكتۇر
②① .B④② .A
.③④D ①③ .C
3›پەلسەپەدىكى تۈپ مەسىلىگە نىسبەتەن ماركىسىزىملىق پەلسەپىنىڭ قارىشى بولسا ( )
تەپەككۇر بىلەن مەۋجۇدىيەت بىردەكلىككە ئىگە . ② ماددا ئاڭنى بەلگۈلەيدۇ ،ئاڭ ھاسىلىدۇر . ①
.دۇنيانى بىلگىلى بولمايدۇ ④ .③دۇنيانىڭ مەنبەسى ماددا،ئاڭ ماددىنىڭ مەسۇلى
④ ③ D.③ ① C.①② B. ① ②④ A.
4› "چىۋەر خۇتۇنمۇ ئۇنسىز تاماق ئېتەلمەس " بۇ ماقال –تەمسىلگە تەۋە بولغىنى:( )
ماتىريالىزىم .Bئىدىيالىزىم .A
.بىلگىلى بولماسلىق نەزىريىسى Dسەپسەتە .C
5›ماركىسىزىملىق پەلسەپىنىڭ شەكىللىنىشنىڭ سىنىپى ئاساسى ( )
پۇرۇلتارىيات سىنىپىنىڭ پەيدا بۇلىشى.Bبۇرژۇئازىيەنىڭ پەيدا بۇلىشى .A
.كاپىتالىزىمدىكى زىددىيەتنىڭ ئۆتكۈرلىشىشىD ئىشچىلار ھەركىتى .C
6›ئىنسانلار جەمىيىتىمۇ ماددا، ماددىنىڭ بىردىن-بىر ئالاھىدىلىگى ( )
ھەركەتچانلىغى .Bئوبىكتىپ چىنلىق .A
.مەڭگۈلۈكلىگى D سوبىكتىپ پائالىيەتچانلىق .C
7›تۆۋەندىكىلەردىن سوبىكتىپ پائالىيەتچانلىقنى ئىپادىلەپ بېرىدىغىنى ( )
تەغدىرگە بىر نىمە دىمەك تەس ،كىشىلىك ھايات ساڭا باقماس.①
②. بىپايان دېڭىزدا شامالنىڭ قارشىسىغا ماڭغاندا يەلكەننى چۈشۈرۈش ،شامالنىڭ يۈلۈنىشى بويىچە ماڭغاندا چىقىرىش
ئاپتۇر سىنارىيە يېزىپ بەرسە ،رىژىسور فىلىم ئىشلەش .③
ئېقىن سۇنى پىچاق بىلەن كىسىش ،تۇخۇمنى تاشقا ئۇرۇش .D ④
④② .B ①③ .A
. ②③D ①④ .C
8›كوڭزى مۇنداق دىگەن :"ئىلگىركىلەر دانىشمەن بولۇپ تۇغۇلسا،كىيىنكىلەر ئۆلىما بولۇر" بۇ خىل نۇقتىنەزەر ( )
①بىلىنىشنىڭ مەنبەسى ئەمىلىيەت ئىكەنلىگىنى ئىنكار قىلغان ②بىلىنىشنىڭ مەنبەسى ئەمىلىيەت ئىكەنلىگىدە چىڭ تۇرغان ③ئەمىلىيەت بىرىنچى دىگەن ئىدىيەدە چىڭ تۇرغان ④ ئىدىيالىستىك مەيداننى چىقىش قىلغەن بىلىشنى سوبىكتىپ بولىدۇ دەيدىغان خاتا قاراش
④③ .B ①② .A
. ②③D ①④ .C
9›"بىر راھىپ سۇ تۇشۇپ ئىچەر ، ئىككى راھىپ سۇ ئەكىلىپ ئىچەر،ئۈچ راھىپ سۇسىز قالار " بۇ ھىكايە شۇنى چۈشەندۈرىدىكى : ( )
پۈتۈنلۈك بىلەن قىسمەنلىك ھەم پەرىقلىق ھەم باغلىنىشلىق. .A
.B ئايرىمىلىقنىڭ تەرتىپلىك ،مۇۋاپىق،ئەلا قۇرۇلما شەكىلدە بىر پۈتۈنلىكنى تەشكىل قىلغاندا ،پۈتۈنلۈكنىڭ ئىقتىدارى –ئايرىمىلىقنىڭ ئقتىدارىنىڭ يىغىندىسىدىن چوڭ بولىدۇ.
پۇتۇنلىكنىڭ ئخقتىدار ئەھۋالىغا ئۆزگىرىشى قىسمەنلىكنىڭ ئىقتىدار ئەھۋالىغا ئۆزگىرىشىگە تەسىر كۆرسىتىدۇ. .C
ھالقىلىق قىسىملارنىڭ ئىقتىدارى پۈتۈنلۈك ئىقتىدار ئەھۋالىنى بەلگۈلەش رولىنى ئوينايدۇ. .D
10› "ئۈژمە پىش ،ئاغزىمغا چۈش" دەپ ئىشەنچىنى يۇقۇتۇپ قۇيۇشقا بولمايدۇ. " قول سالىدىغان چاغدا چوقۇم چوقۇم قول سېلىش كېرەك " بۇنىڭ بىزگە بېرىدىغان ئىلھامى ( )
ئىستىقبالنىڭ پارلاق بولىدىغانلىقىغا ئىشىنىش .A
مۇۋاپىق بۇلۇش پىرىنسىپىدا چىڭ تۇرۇش.B
پۇرسەتنى چىڭ تۇتۇپ سۈپەت ئۆزگۈرۈشىنى ئىلگىرى سۈرۈش .C
جاپالىق ئىشلەپ سان توپلانمىسىنى ئاكتىپ توپلاش .D
11) «ئەسكى چاپان سوغۇقتا ياخشى، ئەسكى خوشنا ئۆلگەندە» «ئۇرۇشنىڭ توققۇزى رەڭ بىرسى جەڭ» «زەھەرنى زەھەر بىلەن قايتۇرۇش» دىگەن ماقالىلەر ئەكس ئەتتۈرىدىغان پەلسەپىۋىي قائىدە ( )
بىلىش تەرەققىيات تەكرارلىنىشچانلىققا ئىگە .A
شەيئىلەر ھامان بىرنىڭ ئىككىگە بۆلىنىشىدىن ئىبارەت .B
زىددىيەتنىڭ ئومۇملىغى بىلەن ئالاھىدىلىكى ئۆز ئارا باغلىنىشلىق .C
شەيئىلەرنىڭ مەزمۇنى بىلەن شەكلى ئايرىلغان بولىدۇ..D
12)بىر ئادەمنىڭ قىممىتىنىڭ چوڭ-كىچىكلىكىگە باھا بىرىشتە ئاساسلىق قارايدىغىنىمىز ( )
ئۇنىڭ جەمئىيەتتىكى ئورنى .A
ئۇ ئىرىشكەن ئەمگەك ھەققى .B
ئۇنىڭ جەمئىيەت ۋە خەلققە قوشقان تۆھپىسى .C
ئۇنىڭ ئۆز قىممىتىنى ئەمەلگە ئاشۇرۇش ئىقتىدارىغا ئىگە ياكى ئەمەسلىكى.D
13)ئىنگىلىس مۇنداق دەيدۇ: «قول يەككە يىگانە ھالدا مەۋجۈت بولۇپ تۇرالمايدۇ، ئۇ ئىنتايىن مۇرەككەپ قۇرۇلمىغا ئىگە بولغان بىر پۈتۈن ئورگانىك بىر قىسمىدۇر» بۇنىڭ چۈشەندۈرىدىغىنى ( )
ماددا بىلەن ئاڭنىڭ مۇناسىۋىتى .A
ئومۇملۇق بىلەن خاسلىقنىڭ مۇناسىۋىتى .B
بىردەكلىك بىلەن قارمۇ-قارشىلىقنىڭ مۇناسىۋىتى .C
پۈتۈنلۈك بىلەن قىسمەنلىكنىڭ مۇناسىۋىتى .D
14) مۇتەخەسىسلەرنىڭ تەھلىل قىلىشىچە ئوخشاش بولغان كىسەللىك ئەھۋالغا نىسبەتەن دوختۇرلار ئوخشىمىغان كىشىلەرنىڭ گىن ئەھۋالىغا ئاساسەن ئوخشاش بولمىغان دورا ۋە داۋالاش ئۇسۇللىرىنى قوللىنالايدىغان بولدى، بۇنىڭ سەۋەبى ( )
ئوخشىمىغان شەيئىلەر زىددىيەتلەرنىڭ ئورتاقلىقى بولمايدۇ .A
شەيئىلەر زىددىيەتنىڭ ھەر قايسى تەرەپلىرى ئۆزىگە خاس ئالاھىدىلىككە ئىگە .B
ئوخشىمىغان شەيئىلەرنىڭ زىددىيىتى ئوخشىمىغان ئالاھىدىلىككە ئىگە .C
.Dئوخشاش بىر شەيئىنىڭ ئوخشىمىغان تەرەققىيات باسقۇچلىرىنىڭ ھەر قايسى ئۆزىگە خاس ئالاھىدىلىككە ئىگە بولىدۇ.
15) ماتىرىيالىستىك دىيالىكنىڭ قارىشىچە باغلىنىش ( )
.A شەرتلىك بولىدۇ، ئايرىم بولىدۇ. . B سوبىكتىپ بولىدۇ، شەرتلىك بولىدۇ
ئومۇمىيۈزلۈك بولىدۇ، شەرتسىز بولىدۇ .D ئوبىكتىپ بولىدۇ، ئومۇمىيۈزلۈك بولىدۇ .C
16) «توغرىسى-توغرا، خاتاسى-خاتا بۇنىڭدىن باشقىنىڭ ھەممىسى قۇرۇق گەپ» «قەدىمقىنى ھازىرقى ئۈچۈن ئىشلىتىش، چەتئەللىكنى ئۆزىمىز ئۈچۈن ئىشلىتىش» دىگەن بۇ ئىككى جۈملىدىكى قاراشلارنىڭ پەرقى ( )
ئالدىنقى زىددىيەتنى ئىتراپ قىلغانلىق، كىيىنكى زىددىيەتتىن ئۆزىنى چەتكە ئالغانلىق.A
ئالدىنقى تەنقىدى يېڭىلىق يارىتىشنى تەشەببۇس قىلغانلىق كىيىنكى تەقدىرچىلىكنى تەشەببۇس قىلىش.B
ئالدىنقى مىتافىزىكىلىق ئىنكار قىلىش كىيىنكى دىئالىتىكلىق ئىنكار قىلىش.C
ئالدىنقى ماتىرىيالىزىملىق نوقتىنەزەر كىيىنكى ئىدىيالىتىزملىق نوقتىنەزەر .D
17) تەرەققىياتنىڭ ماھىيىتى ( )
.A شەيئىلەرنىڭ سانىنىڭ ئېشىشى، كىمىيىشى .B شەيئىلەر ئورنىنىڭ ئۆزگىرىشى
.C شەيئىلەر ھەركىتىدىكى ئاددى تەكرارلىنىش .D يېڭى شەيئىلەرنىڭ پەيدا بۇلىشى، كونا شەيئىلەرنىڭ يوقۇلىشى
18) «ھەقىقەتەن پەقەت بىرلا بولىدۇ، كىمنىڭ ھەقىقەتنى بايقىشىدىن قەتئىينەزەر سوبىكتىپ مۇبالىغىغا تايانمايدۇ بەلكى ئوبىكتىپ ئەمەلىيەتكە تايىنىدۇ» بۇ جۈملە سۆزنىڭ ئاساسلىق ئەكس ئەتتۈرىدىغىنى ( )
A. ھەقىقەتنىڭ كونكرتلىقى .Bھەقىقەتنىڭ نىسپىيلىكى
.C ھەقىقەتنىڭ ئوبىكىتلىقى .Dھەقىقەتنىڭ شەرتلىكلىكى
19) «بۇغداينى تېرىغىن چوڭقۇر، شالنى تېيىز، چوڭقۇرمۇ تېيىزمۇ بولمىغىنى نىلوپەردۇر» بۇ جۈملە بىزگە شۇنداق پەلسەپىۋىي ئىبرەت بىرىدۇكى ( )
A.ساننىڭ توپلىنىشىغا ئەھمىيەت بىرىش .Bكونكرت مەسلىنى كونكرت تەھلىل قىلىشقا ماھىر بولۇش
.Cشەيئىلەردىكى سەۋەب-نەتىجىلىك باغلىنىشنى تەھلىل قىلىشقا ماھىر بولۇش .Dشەيئىلەردىكى باغلىنىنشنى بىر پۈتۈنلىكتىن ئىگەللەشنى ئۆگىنىۋېلىش
20) «مەلۇماتلىق ئادەم بولۇش ئۈچۈن قانائەتلىنىپى قېلىشقا بولمايدۇ» بۇنىڭ سەۋەبى ( )
A. ئادەم ئاڭلىق پائالىيەتچانلىققا ئىگە .B ئادەمنىڭ بىلىش ئىقتىدارى چەكسىز بولىدۇ
.C ھەقىقەت كونكرت، شەتلىك بولىدۇ .D بىلىش تەكرارلىنىشچانلىققا ۋە چەكسىزلىككە ئىگە
2-سۇئال: ھۆكۈم قىلىپ چۈشەندۈرۈڭ. (16=8×2)
1)كىشىلەر قانۇنىيە ئالدىدا ئامال چارىسىزدۇر.
جاۋاپ:
2)ئەملىيەت ئاڭلىق مەقسەتلىك پائالىيەتچان پائالىيەت، شۇڭا قارىغۇلارچە ئەملىيەت مەۋجۈت ئەمەس.
جاۋاپ:
3-سۇئال ماتىرىيال تەھلىل قىلىش.
ماتىرىيالنى ئوقۇپ تۆۋەندىكى سۇئاللارغا جاۋاپ بىرىڭلار.
1)2012-يىللىق «جۇڭگونى تەسىرلەندۈرگەن» شەخس لىن جۈندېنى مۇكاپاتلاش نۇتقى مۇنداق: باياۋان چۆللۈك، گۈلخان، مالەن، كۆككە سىڭگەندەك پاياسىز قۇملۇقتا، ياشىدى قەھرىمانىمىز 50 يىل، پىچاقتەك ئۆتكۈر ھەم سوغۇق شىۋىرغاندا، گېنرالدەك بوشاتمىغان دوبۇلغىسىنى، ئەسكەر جەڭچى كەبى ۋىدالاشسىمۇ، سەن ھەم يېقىلمىدىڭ زىنھار.
كورلىلىق تورداش «باياۋاندىكى بوستانلىق» سۆز قالدۇرۇپ مۇنداق دەيدۇ: ئاكادېمىك لىن جۇندې ئۆز ئەمەلىيىتى ئارقىلىق بىزگە شۇنى ئۇقتۇرىدىكى- پەقەت مىللەتنىڭ ئومۇرتقىسى بولغاندىلا ئاندىن كىشىلىك ھاياتتىن ئاجايىپ نۇر چاقناتقىلى بولىدۇ؛ ئاكادېمىك لىن جۇندې ھاياتى ئارقىلىق بىزگە شۇنى ئۇقتۇرىدىكى- پەقەت ئۇرۇشتا ئۆلىدىغان ئەسكەر بولىدۇكى، تېز پۇكىدىغان ئەسكەر بولمايدۇ.
ئاكادېمىك لىن جۇندې پەن-تېخنىكا مۇۋەپپەقىيەتلىرى ئارقىلىق بىزگە شۇنى ئۇقتۇرىدىكى-پەقەت ئويلاش، قىلىشقا جۈرئەت قىلغاندىلا قىلغىلى بولمايدىغان ئىش يوق، ئۇنىڭغا ئالقىش يارىتايلى، ئۇ ئۆز ئەمەلىيىتى ئارقىلىق جۇڭگونى تەسىرلاندۈردى!
شىئەنلىك تورداش سۆز قالدۇرۇپ مۇنداق دەيدۇ: بۈگۈنكى تۇرمۇش، خىزمەت رېتىمى جىددىي بولغان جەمئىيەتتە، ئاكادېمىك لىن جۇندې ئۆزىنىڭ ھايات پەلسەپەسىدە چىڭ تۇرۇپ، قوشۇمچە ۋەزىپە ئۆتىمەي، كۈن ئۆتكۈزۈش كويىدا بولماي، مۇناسىۋەتسىز بولغان باشقا كەسپىي باھالاشلارغا قاتناشماي، ئۆز ۋەسىيىتىدە ئېيتقان «پۈتۈن ۋۇجۇدۇم بىلەن پەن-تەتقىقات بىلەن شۇغۇللاندىم، ھەقىقەتنى ئەمەلىيەتتىن ئىزدىگەن ھالدا ئىلىم-پەن بىلەن شۇغۇللاندىم» دىگەن جاراڭلىق خىتابىنى ھەقىقىي ئەمەلگە ئاشۇردى. جۇڭگو سەن بولغاچقا تېخىمۇ بەختىيار بولغۇسى!
(1)ئاكادېمىك لىن جۇندېنىڭ ئىش-ئىزلىرى بىزگە توغرا بولغان قىممەت ھۆكۈمى ۋە قىممەت تاللىشىنىڭ نىمە ئىكەنلىكىنى ئۇقتۇرۇپ بىرىدۇ.
(2)تورداشلارنىڭ لىن جۇدېگە بەرگەن باھاسىدىن بىز كىشىلىك تۇرمۇش قىممىتىنى قانداق ئەمەلگە ئاشۇرۇشىمىز كېرەكلىكىنى يىغىنچاقلىيالايمىز؟
ماتىرىيالنى ئوقۇپ، تۆۋەندىكى سۇئاللارغا جاۋاب بىرىڭ.
يېقىنقى يىللاردىن بۇيان، ئېلىمىز ئۆي-مۈلۈكنى تەڭشەش-تىزگىنلەش سىياسىتىدە چىڭ تۇرۇپ كەلدى. تولۇق ئىككىنچى يىللىق 1-سىنىپتىكى ساۋاقداشلار بۇ ھەقتە تەتقىقات خارەكتېرلىك ئۆگىنىشنى قانات يايدۇردى، تۆۋەندىكىلەر ئۇلارنىڭ توپلىغان نوقتىئىنەزەرلىرى:
نوقتىئىنەزەر1: ئۆي-مۈلۈك ساھەسىدە ناھايىتى ئاسانلا كۆپۈك پەيدا بولىدۇ، ۋاھالەنكى بۇ كۆپۈكلەرنى قىسقا مەزگىلدە يوقاتقىلى بولمايدۇ، بەلكى كۆپۈك يوقىتىلغان ھامان، بۇنىڭ خەلق ئىگىلىكىگە بولغان زىيىنى ناھايىتى زور بولىدۇ، بۇنداق مىساللار پۈتكۈل دۇنيادا ناھايىتى كۆپ، جۇڭگۇنىڭ تېخىمۇ ئالاھىدە بولىۋېلىشى مۇمكىن ئەمەس.
نوقتىئىنەزەر2: مەركىزىي قاتلامدىن قارىغاندا، ئۆي مۈلۈكنى تەڭشەش تىزگىنلەش دائىرىسى ناھايىتى زور بولسىمۇ، خام خىيالغا بىرىلمەسلىك كېرەك، تەڭشەش تىزگىنلەش سىياسىتى ئۆزگەرمەيدۇ، مەركەزنىڭ تەڭشەش تىزگىنلەش سىياسىتى تېخىمۇ تەپسىيلىلىشىپ، تېخىمۇ ئىلمىيلىشىدۇ. كەلگۈسىدە ئۆي-مۈلۈك ساھەسىنىڭ پايدا نىسبىتى جەمئىيەتنىڭ ئوتتۇرىچە پايدا نىسبىتى سەۋىيىسىگە يېقىنلىشىپ، دۇنيادىكى باشقا دۆلەتلەرنىڭ پىشىپ يىتىلگەن ئۆي مۈلۈك بازىرى بىلەن بىردەكلىكنى ساقلىشى كېرەك.
(1)زىددىيەتنىڭ ئومۇمىيلىقى ۋە ئالاھىدىلىكى مۇناسىۋىتىدىن پايدىلىنىپ، بىرىنچى نوقتىئىنەزەرنى تەھلىل قىلىڭ. (6نومۇر)
(2) ماتىرىيال2 دىكى نوقتىئىنەزەر بىزگە نىمە ئۈچۈن كونكرت مەسلىنى كونكېرت تەھلىل قىلىشتا چىڭ تۇرىشىمىز كېركلىكىنى ئۇقتۇرىدۇ؟ (9نومۇر)
4-سۇئال: جاۋاپ بىرىش سۇئالى: (14=7×2)
(1) قانۇنىيەت دىگەن نىمە؟ ئۇ قانداق ئالاھىدىلىككە ئىگە؟
(2)سان ئۆزگىرىش دىگەن نىمە؟ سۈپەت ئۆزگىرىش دىگەنچۇ؟ ئۇلارنىڭ قانداق مۇناسىۋىتى بار؟
|