ئەنۋەر بوساق: سوزۇق تاۋۇشلارنىڭ چۈشۈپ قېلىشى ۋە .....
c_z/At;4
5{
4"JO3
B)DC,+@$
«سوزۇق تاۋۇشلارنىڭ چۈشۈپ قېلىشى» ۋە ئۇنى ئوقۇتۇش 2u~c/JryN
HhWwc#B
X Y!{ g(
T` g?) /
-y l4tW
oB Rm\8 2|
TRk
?8
W>?f^C!+m
yp[<9%Fi
zj9bSDVL(
uG=t?C 6
قەشقەر يېڭىسار ناھىيىلىك 1-ئوتتۇرا مەكتەپ تىل –ئەدەبىيات ئوقۇتۇش گۇرۇپپسىدىن ئەنۋەر بوساق qXrt0s[
bl"
(<TM
`q f\3JT\
`W"a! ,s2
OX)#F'Sl}
ئۇيغۇرتىلىنىڭ فونتىكا، لىكسىكا، گىرامماتىكىدىن ئىبارەت ئۈچ مۇھىم تەركىبى قىسىمى بىر-بىرىگە زىچ مۇناسۋەتلىك بولۇپ، ئۇيغۇرتىلى ئوقۇتۇشىنىڭ پىلانلىق، سېستىمىلىق، ئۈنۈملۈك ئېلىپ بېرىلشى بۇ ئۈچ تارماق ئىلىمنىڭ بىر-بىرىنى تولۇقلىشى، بىر-بىرىنى ئىلگىرى سۈرىشى، بىر-بىرىنى كۈچەيتىشى ئارقىسدا ئەمەلگە ئاشىدۇ. بۇنىڭ ئىچىدە فونتىكا تىل تاۋۇشلىرىنى تەتقىق قىلىدىغان پەن بولۇپ، لىكسىكا ۋە گىرامماتىكىنى ياخشى ئۆگىنىشتكى مۇھىم باسقۇچ، چۈنكى تاۋۇشسىز تىل بولغان ئەمەس. «فونتىكىنى پىششىق ئىگەللەش توغرا يېزىش،توغرا ئوقۇش ھەم ئانا تىلىمىزدىن توغرا،ئۈنۈملۈك پايدىلىنىش ئۈچۈن ھازىرلاشقا تېگىشلىك ئەڭ موھىم شەرتلەرنىڭ بىرىنچىسى»① ئوتتۇرا مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرى فونتىكىنى ياخشى ئىگەلليەلىسىلا ئاندىن لىكسىكا ۋە گىرامماتىكىنى ياخشى ئۆگىنىش ئىمكانىيتىگە ئىگە بولۇپ ئۇيغۇرتىلىنىڭ قائىدە –قانۇنيەتلىرىنى ياخشى بىلەلەيدۇ. ~^lH ^J
9{ )Z5%Kz
فونتىكا«تىل تاۋۇشلىرىنى، تىل تاۋۇشلىرى سېستىمىسىنى، ئۇنىڭ تۈزۈلىشىنى، قائىدە-قانۇنىيەتلىرىنى، بوغۇم، بوغۇم تۈزۈلىشى ۋە ئۇنىڭ تۈرلىرىنى ھەمدە ئومۇمەن تىلىنىڭ تاۋۇشلۇق پوستىنى تەكشۈرىدىغان ۋە ئۆگىتىدىغان»②، ئۆزئىچىگە ئالدىغان مەزمۇنى ناھايىتى مول، چېتىلىش دائىرىسى كەڭ ئىلىم. ئوقۇغۇچىلار تىل تاۋۇشىلىرى، تاۋۇشلارنىڭ سېستىماتىك تۈرلىرى، بوغۇم، بوغۇم تۈزۈلىشى قاتارلىق مەزمۇنلارنى خېلى ياخشى بىلەلىسىمۇ، فونتىكىدىكى ئەڭ موھىم ۋە قىيىن نوقتا ھېساپلىنىدىغان فونتىكىلىق ئۆزگىرىشلەرنى بىلىش ۋە تىل ئەمەلىيىتىدە قوللىنىش جەھەتتە بىر قاتار قىيىنچىلىقلارغا دۇچ كەلمەكتە. « تىل تاۋۇشلىرى ھەمدە تىل تاۋۇشلىرى سېستىمىسى ئەسلا ئۆزگەرمەيدىغان قېتىپ قالغان نەرسە بولماستىن، بەلكى باشقا شەيئىلەرگە ئوخشاشلا ئۆزگىرىدۇ، تەرەققى قىلىدۇ. تىل تاۋۇشلىرىنىڭ ئۆزگىرىشى ئاساسەن ئىككى چوڭ تۈرگە بۆلىنىدۇ: بىرى، تىل تاۋۇشلىرىنىڭ تارىخى ئۆزگىرىشى، يەنە بىرى، تىل تاۋۇشلىرىنڭ نۇتۇق ئېقىمىدىكى ئۆزگىرىشى»③. تارىخىي فونتىكىلىق ئۆزگىرش تىل تاۋۇشلىرىنىڭ تارىخى تەرەققىيات جەريانىدىكى ئۆزگىرىشى بولۇپ، تولۇقسىز ۋە تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپ باسقۇچىدا ئوقۇغۇچىلارغا ئاساسەن ئۆتۈلمەيدۇ. P 9
{}&z%:
ig{A[7qN
«ئۇيغۇر خەلقنىڭ ھازىرقى زامان يېزىق تىلىدا ھەم جانلىق تىلىدا نۇتۇق ئېقىمىدا يۈز بېرىدىغان مۇھىم فونتىكىلىق ئۆزگىرىشلەر ئاسىملاتسىيە، جاراڭسىزلىشش، ئاجىزلىشىش، نۆۋەتلىشىش، چۈشۈپ قېلىش، كۆپىيىپ قېلىش قاتارلىقلاردىن ئىبارەت»④ بولۇپ، بۇنىڭ ئىچىدە ئوقۇغۇچىلارغا چۈشۈپ قېلىش ھادىسسىنى بىلدۈرۈش ۋە ئەمەلىي مەشىقلەردە پەرقلەندۈرۈش ئىقتىدارىنى يېتىلدۈرۈش بىر قەدەر قىين. -Q
!dfS|BA]
ئۇنداقتا قانداق قىلغاندا سوزۇق تاۋۇشلارنىڭ چۈشۈپ قېلىشىنى ئوقۇغۇچىلارغا تېخمۇ ياخىشى ئۆتكىلى بولدۇ؟ OLk9A
"XGD:>Q.
1.سوزۇق تاۋۇشلارنىڭ چۈشۈپ قېلىشى دېگەن دەرسىنى ياخشى ئۆتۈش ئۈچۈن ئالدى بىلەن سوزۇق تاۋۇشلارنىڭ چۈشۈپ قېلىش ھادسسى بىلەن ئەتراپلىق تونۇشىشىمىزلازىم. Y
brx
%
Mam8\
سوزۇق تاۋۇشلارنىڭ چۈشۈپ قېلىشى تىل تاۋۇشلىرىنىڭ نۇتۇق ئېقىمىدىكى ئۆزگىرىشىشىگە مەنسۇپ بولغان«نۇتۇقتا(جانلىق تىلدا)سۆزلەر بىر-بىرىگە ئۇلىنىپ تەلەپپۇز قىلىنغاندا، ئېيتىلىشقا تېگىشلىك بەزى تاۋۇشلار، ھەتتا بەزى بوغۇملارنىڭ چۈشۈپ قېلىشىدىن ئىبارەت فونتىكىلىق ھادىسە بولۇپ، سوزۇق، ئۇزۈك تاۋۇشلارداھەتتا بەزى بوغۇملاردا كۆرىلىدۇ.» ⑤ SX1X< 9
8O~0RYk
ئوقۇغۇچىلار چۈشۈپ قېلىش ھادىسسدە، ئەڭ موھىمى چۈشۈپ قېلىشنىڭ كۆپىنچە ئەھۋالدا سۆزلەر تۈرلەنگەندە ئاندىن يۈز بېردىغانلىقىنى بىلىۋىلىشى لازىم. بىرقىسم سۆزلەر تەلەپپۇز قىلىنغاندىمۇ ھچقانداق قوشۇمچە ئۇلانمىغان ئەھۋالدابەزى تاۋۇشلار چۈشۈپ قالىدىغان ئەھۋال بار. بۇنداق ئەھۋال ئايرىم دىئالىكىت-شىۋىلەردە جانلىق تىلدا يۈز بېرىدىغان بولۇپ، يېزىقتا خاتىرلەنمەيدۇ. مەسلەن: hMNJ' i}
,9=gVW{
توغرىسى: جانلىق تىلدا : 7V~
"x&
Eu
#,@bxsB
مەسلىھەت مەسلەت f=t:[ <
)
rlR
!&
مەن، سەن قاتارلىق شەخىش ئالماشلىرىغا چۈشۈم كېلىش قوشۇمچىسى« نى» ۋە ئىگىلىك كېلىش قوشۇمچىسى « نىڭ » ئۇلانغاندا، « ئە » تاۋۇشى «ئې» غا ئاجىزلىشىدۇ. ھەمدە « ن » چۈشۈپ قالىدۇ. 6D/uo$1Y
Wt>J
`
ئۇنىڭدىن باشقا،«‹ئېلىپ كەتتى› ‹قويۇپ قويدۇم› قاتارلىق ئىبارىلەردە نۇتۇق ئېقىمىدا يۈز بېرىدىغان تاۋۇش چۈشۈپ قېلىش ھادىسسى بىر قەدەر مۇرەككەپ بولۇپ، تاۋۇش ھەتتا بوغۇم چۈشۈپ قالىدۇ»⑥ yt. f!"
8V6=i'GK
ئوتتۇرامەكتەپ ئۇيغۇرتىلى دەرسلىكىدە تاۋۇشلارنىڭ چۈشۈپ قېلىش ھادىسسى يۇقىرىقى ئايرىم ئەھۋاللارنى تەكتىلەش بىلەن بىرگە ئاساسلىقى « يېپىق بوغۇم بىلەن ئاياغلاشقان ئىككى بوغۇملۇق بەزى سۆزلەرنىڭ ئاخىرقى بوغۇمىدىكى‹ ئى ، ئۇ،ئۈ› تاۋۇشلىرى شۇ سۆزلەرگە شەخىس قوشۇمچىلىرى ئۇلانغاندا چۈشۈپ قالىدۇ»⑦ غانلىقىنى بىلدۈرۈشنى مەقسەت قىلىدۇ. y&1%1 #8 F
Rb)|66&3&
مەسلەن: پىكىر +ىم= پىكرىم ئورۇن +ى=ئورنى 8QT
):3MYSqX
ئوقۇغۇچىلار كونكىرىت تېكىستلەرنى تەھلىل قىلغاندا بىر جۈملە ياكى بىر پارچىدىكى بىرقانچە سۆزدە چۈشۈپ قېلىش ھادسسى يۈز بەرگەنلىكىنى توغرا پەرىقلەندۈرەلمەي گاڭگىراپ قالىدۇ. بۇنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن ئوقۇغۇچىلاردا چۈشۈپ قېلىش ھادسسى توغرسىدا مۇكەممەل قاراش تۇرغۇزۇپ، چۈشۈپ قېلىش ھادىسسسنىڭ ئاز بىرقسىم ئىككى بوغۇملۇق سۆزلەرگە شەخىس قوشۇمچىلىرى ئۇلانغاندا ئاندىن يۈز بېرىدىغانلىقىنى، چۈشۈپ قالىدىغان تاۋۇشلارنىڭ ئاساسەن مۇقىم ئىكەنلىكىنى ياخىشى بىلدۈرىشىمىز لازىم. «سوزۇق تاۋۇشلارنىڭ چۈشۈپ قېلىش ھادىسسنىڭ تۈپكى سەۋەبى سوزۇق تاۋۇشلارنىڭ ئاجىزلىشىشىدىندۇر.ئادەتتە تاۋۇشلار ئاجىزلاشسا نەتىجىدە بىرىنچى قەدەمدە تاۋۇشلارنىڭ نۆۋەتلىشش ھادسسى كۆرۈلىدۇ. ئىككىنچى قەدەمدە يەنە ئاجىزلىشش تېخمۇ ئېغىرراق كۆرۈلسە،تاۋۇشلارنىڭ چۈشۈپ قېلىش ھادىسسى كۆرۈلىشى مۇمكىن »⑧ (@+h5@J[`I
G@9u:\[l
2. ئوقۇغۇچىلارغا تاۋۇشلارنىڭ چۈشۈپ قېلىش ھادسىسىنى ياخشى ئۆگەنگەندە، فونتىكىلىق بىلملەرنى ۋە تىلنىڭ باشقا تەركىبى قىسىملىرىنى تېخمۇ ياخشى ئۆگەنگىلى بولىدىغانلىقىنى، فونتىكىلىق قائىدە-قانۇنىيەتلەرنىڭ كۈندىلىك خىزمەت، تۇرمۇش، ئۆگنىش ۋە ئىملادا ئىنتايىن موھىم رول ئوينايدىغانلىقىنى چوڭقۇر ھېس قىلدۇرۇش لازىم. بۇنداق بولمىسا، ئوقۇغۇچىلار «بۇنى بىلمىسەم بىرنەچچە نۇمۇرنى زىيان تارتىساملا بولىدىغۇ» دەيدىغان بۇرنىنىڭ ئۇچىنى كۆردىغان تار دۇنيا قاراش بىلەن مۇئامىلە قىلىپ، ئوبدان قېتىرقىىنىپ ئۆگەنمەيدىغان، ئەتراپلىق ئىزدەنمەيدىغان، تەدبىقلىمايدىغان، سېلىشتۇرمايدىغان، ھادىسىدىن ماھىيەتكە ئۆتۈپ ئانالىز قىلمايدىغان ناتوغرا پوزۇتسىيە تۇتۇپ، ياخشى ئۈنۈم ھاسىل قىلالمايدۇ. tE[
H8
jk )Vb
3.ئوقۇغۇچىلارغا تۈپ سۆز، ياسالما سۆز، سۆزتۈرلىگۈچى قوشۇمچە، سۆز ياسىغۇچى قوشۇمچە، بوغۇم قاتارلىق مەزمۇنلارنى ياخشى ئىگەللىتىش كېرەك. }7.#Dj/r6
cg,Ua
!c
ئوقۇغۇچىلار قايسى سۆزدە، قايسى تاۋۇشنىڭ چۈشۈپ قالغانلىقىنى بىلىش ئۈچۈن ئالدى بىلەن، تۈپ سۆز، تۈرلەنگەن سۆز ۋە ياسالماسۆزلەرنى ئاجرىتىۋىلىشى، قايسى سۆزگە سۆز تۈرلىگۈچى قوشۇمچە، قايسى سۆزگە سۆز ياسىغۇچى قوشۇمچە ئۇلانغانلىقى، ئۇ سۆزنىڭ ئەسلىدە نەچچە بوغۇملۇق سۆز ئىكەنلىكى قاتارلىق مەزمۇنلارنى ياخشى بىلىشى لازىم،شۇنداق قىلالىسا، ئاندىن قايسى سۆزدە قايسى تاۋۇشنىڭ چۈشۈپ قالغانلىقىغا توغرا ھۆكۈم قىلالايدۇ. =ai2z2z
0 E-pA3M6
4. ئوقۇغۇچىلارغا ئۇيغۇرتىلىنىڭ تەلەپپۇز ۋە ئىملا قائىدىسى ھەمدە مۇناسىۋەتلىك فونتىكىلىق قائىدە-قانۇنىيەتلەرنى توغرا ئىگەللتىش كېرەك. !x7o|l|cP
|=O1Hn
ئوقۇغۇچىلار سۆزلەرنى ئەدەبىي تىلدا توغرا تەلەپپۇز قىلالىسا، توغرا يازالىسا، خاتا يېزىلغانلىرىنى، قائىدە ئۇيغۇن بولمىغانلىرىنى پەرىقلەندۈرەلىسە، كونكىرىت سۆزلەرگە توغرا ھۆكۈم قىلالايدۇ. بولمىسا بىرەر تاۋۇشنىڭ چۈشۈپ قالغانلىقىغا ئىنچىكە دىققەت قىلالمايدۇ –دە، ئاسانلا خاتالىشىپ قالىدۇ. تاۋۇشلارنىڭ چۈشۈپ قېلىش ھادىسسىنىڭ يېزىقتا خاتىرلەنمەيدىغان ئايرىم ئەھۋاللاردىن، ئۈزۈك تاۋۇشلاردىكى نۆۋەتلىشش ھادسىسدىن پەرقىلىنىدىغان، ئىملادا چوقۇم ساقلىنىدىغان مۇنتىزىم ھادىسە ئىكەنلىكىنى چوڭقۇر تونىسا ۋە تەلەپپۇز، ئىملادا چۈشۈپ قالغىنى بويىچە قوللىنىپ ئادەتلەنسە، ئاسان خاتالىشىپ قېلىشنىڭ ئالىدىنى ئالغىلى بولىدۇ. '99@=3AB:`
*
6.ئوقۇتقۇچى دەرسخانا ئوقۇتۇشى جەريانىدا سەۋرىچان، ئېغىر-بسىق، ئىزدىنشچان بولىشى كېرەك. ئۇيغۇرتلى قائىدە-قانۇنىيەتلىرى بىرقەدەر مۇرەككەپ، ھەل قىلىنمايۋاتقان مەسىلىلەر خېلى كۆپ مەۋجۇد بولۇپ تۇرىۋاتقان، نازۇكلۇقى، قىيىنلىقى، ئىلىمىلىكى بىرقەدەر گەۋدىلىك بولغان تىل. فونتكىلىق قائىدىلەرنىڭ ئومۇملىشش دەرىجىسى بەك يۇقۇرى ئەمەس. ئوقۇغۇچىلار بىر ئىككى قىېتمىلىق نەزىرىيە سۆزلەش، بىر قانچە قېىتملىق ئەمەلىي مەشىق ۋە ئىمتىھانلار ئارقىلىقلا بىز كۈتكەن سەۋىيىنى ھازىلاپ بولالمايدۇ. قائىدىلەرنى ھەر ۋاقىت ئەستە ساقلاپ كەم-كۇتىسىز قوللىنالمايدۇ. شۇڭا ئوقۇتقۇچى زېركىمەي چۈشەندۈرشى، ھەرخىل شەكىللەر ئارقىلق كۆپلەپ مەشىقلەندۈرۈشى لازىم. jJia.#.Ze
=p q:m
7.فونتىكىلىق قائىدىلەر بىر-بىرىگە ئوخشاپ كېتىدىغان، پەرقلەندۈرۈش قىين بولغان، ھەرۋاقىت ئۇچراۋەرمەيدىغان، ئۇنتۇلۇش نىسپىتى بىرقەدەر يۇقۇرى بولغاچقا ئوقۇغۇچىلار ئوڭايلا زېرىكىش ھېس قىلىدۇ. شۇڭا ئوقۇتقۇچى قىزىقارلىق، يۇمۇرسىتك سۆز-جۈملە، ئەمەلىي مىساللار، دەل دەرسخاننى ئەكىس ئەتتۈردىغان تەپسىلاتلار تەسۋىرى ئارقىلىق دەرسخانا كەيپىياتىنى مۇۋاپىق تەڭشەپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ قىزىقىشىنى، پىكىر قاتناشتۇرىشىنى، تەپەككۇر قىلىشىنى قولغا كەلتۈرۈپ دەرسىنى مۇئەييەن قاراتمىلققا ئىگە جانلىق دەرس قىلىپ سۆزلىسە، ئوقۇغۇچىلاردا ئىچىكى قىزغىنلىق پەيدا بولۇپ، بېسىم ئازىيىپ ئازادە مۇھىت بەرپا قىلغىلى، بۇئاساستا ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئەستە قالدۇرۇشى، چۈشىنىشى، قوللىنشىنى يۇقۇرى سۈپەت بىلەن كاپالەتكە ئىگە قىلغىلى بولىدۇ. _8^0!,j
K\(6 rS}N
8.ئوتتۇرا مەكتەپ ئۇيغۇرتىلى دەرسىدە سۆزلىنىدىغان چۈشۈپ قېلىش ھادسسىگە ماس كېلىدىغان( تەركىبىدىكى تاۋۇشلار چۈشۈپ قالدىغان) سۆزلەر ئانچە كۆپ بولمىسىمۇ، ئالىي مەكتەپ ئىمتىھان سۇئالى بىرەر پارچە ياكى بىرەر جۈملە بېرىپ بۇ سۆز تەركىبىدىكى مانچە سۆزدە چۈشۈپ قېلىش، مانچە سۆزدە قوشۇلۇپ قېلىش، مانچە سۆزدە ئاجىزلىشىش، مانچە سۆزدە نۆۋەتلىشىش كۆرۈلگەن دەيدىغان شەكىلدە چىقىرلىۋاتقان بولغاچقا، ئوقۇغۇچىلار بىرتەرەپتىن چۈشۈپ قېلىش ھادىسسگە ئائىت ھۆكۈمنىڭ توغرا –خاتالىقىغا ھۆكۈم قىلىپ، بىرتەرەپتىن ئاجىزلىشىش ھادىسسگە ئائىت ھۆكۈمنىڭ توغر-خاتالىقىغا ھۆكۈم قىلىپ سۆز ساناپ، ئاسانلا قايمۇقۇپ قالىدۇ. تەركىبىدە تاۋۇش چۈشۈپ قالىدىغان سۆزلەر ئۇيغۇرتىلى لوغەت تەركىبىدە بەك كۆپ ئەمەس ھەم بىر قەدەر مۇقىم بولغاچقا، بۇسۆزلەرنى ئوقۇغۇچىلارغا ھەرخىل مەشىق سۇئاللىرى ئارقىلىق بىلدۈرۈپ بولۇش، تەركىبىدە تاۋۇش چۈشۈپ قالىدىغان سۆزلەرنى تولۇق ئىگەللىتىش لازىم. paWxanSt
&cc9}V)M
«سىتاستىكىغا ئاساسلانغاندا بۇنداق سۆزلەر جەمئىي 20 ئەتراپىدابولۇپ، ھەممسى ئىسىم خاراكتىرلىق سۆزلەردۇر.ئۇلارتۆۋەندىكىلەردىن ئىبارەت: 0/Z
!5-.
J=iRul^S
جىسىم-جىسمى، #Ao !>qCE
g*y/j]
مىكىر-مىكرى ^
I`a;
`\N]wlB2/b
ئىسىم-ئىسمى 51 4Z
<6jFKA<
قىسىم-قىسمى sn"fK=,#g
fx)KN m8Lx
مېھىر-مېھرىم R0 w f#%97
S!h Xf|*0[
ئېگىن-ئەگنى qTM%G-
+sf .PSz$
ئىچ-قارىن-ئىچ-قارنى Y Qd:M%$
SK
R1E];4
باغىر-باغرىم S6sq#kcH
U~H?4Izl=
ئىچ-باغىر-ئىچ-باغرىم "=A>}q@;H
}x :f%Z5h
ئاغىز-ئاغزى ]
fwZAU
0L#/lDNk
ئەقىل-ئەقلى ~OypE4./1
)D/ 6%]O
ۋەزىن-ۋەزنى X`JV R"=4
Y)|N"f;
ھەجىم-ھەجمى l]6% lud8_
BRv x[u
ۋەسىل-ۋەسلى G
P a`e
rwf^,r"r
جەبىر-جەبرى 0
n
vSvk
](jFwxU
كۆڭۈل-كۆڭلى t
TanW2C
W+ =o&V
مۈلۈك-مۈلكى
V
9;[M;
}q[B d
ئوغۇل-ئوغلى 6iA( o*'Yn
u bW]- U=T
بويۇن-بوينى ~d
>W ?A
+&=?BC}L9^
بۇرۇن-بۇرنى» ⑨ 0JjUA
xNq
$ &UZy|9
بۇنىڭدىن باشقا : , X{>
"sUyHt -&
سىڭىل-سىڭلىم b;cMl'
A!i q ->+
ۋاقىت-ۋاقتى jNDx,7F-
PJ 4(}a
پىكىر-پىكرى ، ئىلىم –ئىلمى قاتارلىق سۆزلەردىمۇ چۈشۈپ قېلىش ھادسسى كۆرۈلىدۇ. ;]2s,za)qs
AnBJ(h
يۇقۇرقىدەك تەركىبىدە تاۋۇش چۈشۈپ قالىدىغان سۆزلەرنى ئوقۇغۇچىلار ئالدىن ئۆزلەشتۈرۈۋالالىسا، تۈرلۈك سۇئاللارغا ئۇچرىسا، بېرىلگەن تېىكستتە شۇ سۆزلەرنىڭ بار-يوقىلىقىغا قاراپمۇ تاۋۇشلارنىڭ چۈشۈپ قىلىش ھادىسسگە بىرقەدە توغرا ھۆكۈم قىلىشنىڭ ئاساسىنى يارىتالايدۇ. pKG
I^\&y(LJF
ئومۇمەن فونتىكا، فونتىكدىكى تاۋۇشلارنىڭ ئۆزگىرشى جۈملىدىن تاۋۇشلارنىڭ چۈشۈپ قېلىش ھادىسسى ئۇيغۇرتىلىدىكى ئىنتايىن مۇھىم نوقتا بولۇش سۈپىتى بىلەن باشقا مۇناسىۋەتلىك ئۇقۇم ۋە قائىدە-قانۇنىيەتلەرنى ئۆگىنىشتىكى كۆۋرۈك. ئوقۇتقۇچى ئۆزى ئەتراپلىق ئىزدىنپ، تەجرىبە ساۋاقلىرىنى ۋاختىدە يەكۈنلەپ، ئۆز بىلىمىنى كۈنىسايىن مۇكەممەللەشتۈرۈپ، ئوقۇتۇش مىتودىنى داۋاملىق يڭىلاپ، پۈتۈن ۋۇجۇدى بىلەن تىرىشىپ، مۇنبەرگە بارلىقىنى ئاتىسىلا چوقۇم ئوقۇغۇچىلار ياخشى نەتىجىلەرنى قولغا كەلتۈرەلەيدۇ. h& &6r\4/|
#18 FA|
!%(h2]MQ
ZFm` UXS
ئىزاھاتلار: `>(W"^
q
① ② تۇردى ئەخمەت، ئەنسەردىن مۇسا، نەسىرۇللا يولبولدىلار تۈزگەن«ھازىرقى زامان ئۇيغۇرتىلى» 1995-يىلى« شىنجاڭ مائارىپ نەشىرىياتى»30-بەت PC $CYW5
k,F"-K+M
③ تۇردى ئەخمەت، ئەنسەردىن مۇسا، نەسىرۇللا يولبولدىلار تۈزگەن«ھازىرقى زامان ئۇيغۇرتىلى» 1995-يىلى« شىنجاڭ مائارىپ نەشىرىياتى»64-بەت o Pci66
0-Y:v(| .
④ تۇردى ئەخمەت، ئەنسەردىن مۇسا، نەسىرۇللا يولبولدىلار تۈزگەن«ھازىرقى زامان ئۇيغۇرتىلى» 1995-يىلى« شىنجاڭ مائارىپ نەشىرىياتى»65-بەت f"u *D,/sS
bu7'oB~:V^
⑤مۇھەببەت قاسىم، توختى قېيۇم « ھازىرقى زامان ئۇيغۇرتىلىنىڭ بەزى دىئالىكېت-شىۋىلىرىدىكى سوزۇق تاۋۇشلارنىڭ چۈشۈپ قېلىشى ھەققىدە» شىنجاڭ ئۇنۋېرىستېتى ئىلىمىي ژورنىلى ( پەلسەپە- ئىجتىمائىي پەن قىسىمى ) 2009-يىللىق 1-سان 56-بەت. l ASL8O&\
_m
vxs G
⑥ تۇردى ئەخمەت، ئەنسەردىن مۇسا، نەسىرۇللا يولبولدىلار تۈزگەن«ھازىرقى زامان ئۇيغۇرتىلى» 1995-يىلى« شىنجاڭ مائارىپ نەشىرىياتى» 70-بەت )5j;KI%t
Z v_.na/^K
⑦ رەھمەتجان ئىمىن تۈزگەن توققۇز يىللىق مەجبۇرى مائارىپ بويىچە تولۇقسىز ئوتتۇرا مەكتەپلەر ئۈچۈن دەرسلىك«ئۇيغۇرتىلى» 2000-يىل «شىنجاڭ مائارىپ نەشىرىياتى» 59-بەت c3*t_!@oC
r)9Dy,
⑧مۇھەببەت قاسىم،توختى قېيۇم « ھازىرقى زامان ئۇيغۇرتىلىنىڭ بەزى دىئالىكېت-شىۋىلىرىدىكى سوزۇق تاۋۇشلارنىڭ چۈشۈپ قېلىشى ھەققىدە» شىنجاڭ ئۇنۋېرىستېتى ئىلىمىي ژورنىلى ( پەلسەپە- ئىجتىمائىي پەن قىسىمى ) 2009-يىللىق 1-سان 62-بەت. ,t{,_uP JY
t> GfM
⑨مۇھەببەت قاسىم،توختى قېيۇم « ھازىرقى زامان ئۇيغۇرتىلىنىڭ بەزى دىئالىكېت-شىۋىلىرىدىكى سوزۇق تاۋۇشلارنىڭ چۈشۈپ قېلىشى ھەققىدە» شىنجاڭ ئۇنۋېرىستېتى ئىلىمىي ژورنىلى ( پەلسەپە- ئىجتىمائىي پەن قىسىمى ) 2009-يىللىق 1-سان 57-بەت. .x`M
9` jcC-;iv
I EjP
9][(Iu]h7
|
