| tawpek |
2013-03-24 19:51 |
مەخسۇس تىما قۇشلار
مەخسۇس تىما قۇشلار ' CO3b,
تەھدىت ـــ ① قورقۇتۇش، پوپوزا. ② بىرەر ئاپەت، پالاكەتنىڭ يۈز بىرىش خەۋىپى، خەۋىرى. 6 N.+
ئىزھار ـــ بايان قىلىش، سۆزلەش، سۆزلەپ چۈشەندۈرۈش، بىلىدۈرۈش. ]
cY
زوق ـــ ① ئىستىلىستىكىلىق لەززەت بېغىشلايدىغان نەرسىلەر تەسىرىدە كىشىدە پەيدا قىلىدىغان ياخشى كەيپىيات؛ ھوزۇر. l\{{iAC]I
رۇبائىي ـــ ئەرەبچە سۆز. تۆت مىسرادىن تۈزۈلگەن بىر پۈتۈن مۇستەقىل پىكىرگە ئىگە شېئىر شەكىلى ( شېئىرىي پارچە ) دەپ ئاتىلىدۇ. a4iq_F#NF
خۇمار ـــ ئادەتلىنىش تۈپەيلىدىن بىرەر نەرسىگە قارىتا كۆڭلىدە ھاسىل بولغان كۈچلۈك بىر خىل تەشنالىق؛ زور ئىستەك. kan4P@XVS
تۈرگېنىف ـــ ( 1818- 1883 ) روسىينىڭ رىئالىست يازغۇچىسى. روسىينىڭ ئورىئۇ شەھىرىدە توغۇلغان. 1843 – يىلى « پاراشا » داستانىنى، 1852-يىلى « مۈمۈ» ( 1847 – 1850 ) ، « ئوۋچى خاتىرىلىرى » بۇنىڭغا 25 پارچە ھېكايىسى كىرگۈزۈلگەن، ئۇنىڭ يەنە ۋەكىل خاراكتىرلىك ئەسەرلىرى ( 1856 ) « رۇدىن » ، ( 1859 ) « دۋوريانلار ئۇۋىسى » رومانى، (1860 ) « ھارپا » ، (1862 ) « ئاتىلار ۋە بالىلار» ، « بوز يەر» قاتارلىقلاردۇر. ئۇ 1882- يىلى پارىژدا كىسەل سەۋەبى بىلەن ۋاپات بولغان. )w 3HC($g
تىنچىق ــــ شامالسىز ، ھاۋاسى نەپەسىنى بوغۇپ قويىدىغان ، نەم ئسسىق . !Cv:,q
چامدام ــــ ① ئالغا ئىلىگىرىلەش ئۈچۈن تاشلانغان ھەر بىر قەدەم ، ماڭدام . ② ساناق سانلاردىن كېيىن كىلىپ ، قەدەم بىلەن ئۆلچەشكە بولىدىغان ئۇزۇنلۇقىنى بىلىدۈرىدۇ . 5*W<6ia
ۋەسۋەسە ــــ ① غەم – ئەندىشە ، تەشۋىش ؛ كىىشنى ۋەھىمىگە ، ھاياجانغا سالىدىغان ئوي - خياللار . ② كىشىنى يولدىن ئازدۇرىدىغان گەپ - سۆز ، ھەرىكەت . Rg?m$$X`
دەم تارتىش ــــ جانلىقلارنىڭ ئۆز كۈشەندىلىرىنى ناھايىتى تىز سۈرئەتتە كۈچ بىلەن يۇتۇشتىن ئىبارەت فىزىئولوگىيلىك ھادىسە . u4UQMj|q
ئېكولوگىيلىك سېستىما ــــ ئېكولوگىيلىك سېستىمدىكى ئورگانىزىملار بىلەن مۇھىت شارائىتى ئارسىدا ئۇزۇن تارىخى دەۋىرلەر ئارقىلىق ئۆز- ئارا تەسىر قىلىپ ، ئۆز- ئارا تىزگىنلەپ ، ئەڭ ئاخىرىدا بىر مۇرەككەپ ، بىر پۈتۈن گەۋدە شەكىللىنىدۇ . مانا بۇ ئىكولوگىيلىك تەڭپۇڭلۇقتۇر . ] oh.w
مەۋج ـــ ① سۇ يۈزىنىڭ جىمىر- جىمىر قىلىغان ھەرىكىتى؛ ② دولقۇن، كۆتۈرۈلۈش، چايقىلىش. sjISVJ?
قېرىقىز ــــ مۇرەككەپ گۈللۈكلەر ئائىلىسىدىكى ئىككى يىللىق، سامان غوللۇق ئۆسۈملۈك. يۇپۇرماقلىرى يۈرەك شەكىللىك بولۇپ، نۆۋەتلىشىپ ئۆسىدۇ، يىپى ئۇزۇن، دۈمبە تەرىپى تۈكلۈك بولىدۇ. گۈلى نەيچە شەكلىدە، رەڭگى سۇس سۆسۈن رەڭلىك، يىلتىزى گۆشلۈك كىلىدۇ. Px<*n '~}
ئەمەن ـــ مۇرەككەپ گۈللۈكلەر ئائىلىسىدىكى كۆپ يىللىق سامان غوللۇق ئۆسۈملۈك. ئۇ ئەتىيازدا شورلۇق يەرلەر ۋە ئېرىق بويلىرىدا بالدۇر ئۆسىدىغان ياۋا ئۆسۈملۈك بولۇپ، ئاق ئەمەن ۋە قىزىل ئەمەن قاتارلىق تۈرلىرى بار. تىبابەتتە قاننى سۇۋۇتۇش، يەلنى قايتۇرۇش رولى بار. #nS
يەلكە ــ بويننى ئارقا قىسمى، مۈرە، ئۆشنە. u(!@6%?-
بىمالال ــ ① ئۇڭايسىزلىق ھىس قىلماي، تارتىنماي، ئەركىن، بەھۇزۇر. ② خاتىرجەم. ③ توسقۇنسىز، قارىشلىقسىز، قىينالماي، ئاسان. ④ كاملىق قىلماي، تۇلۇق. ))qOsphN
ھۈرپەيمەك ـــ بىرەر ئىش، بىرەر نەرسە تۈپەيلى كەيپىياتنى بۇزماق، تەرىنى تۈرمەك. rprtp5C g
غىزا ـــ كىشلەر كۈندىلىك تۇرمۇشتا ئىستىمال قىلىدىغان يىمەكلىك، تائام، تاماق. mar
BV Fz~
ھۆپۈپ ـــ بىر خىل قۇش، پەيلىرىنىڭ رەڭگى قوڭۇر، تاجىسى بار، تۇمشۇقى ئىنچىكە ۋە سەل ئەگمەچ كىلىدۇ. ھاشارەتلەرنى تۇتۇپ يەيدۇ. دېھقانچىلىققا پايدىلىق قۇش ھېسابلىنىدۇ. It ZqLUJ m
قارچۇغا ـــ يىرتقۇچ قۇشلار تۈركۈمىدىكى بىر خىل ئوۋچى قۇش. تىنى قېنىق قوڭۇر، ئۈستۈنكى تۇمشۇقى ئىلىمەك، تىرنىقى ئۆتكۈر، كۆرۈش قۇۋۋىتى يۇقىرى كىلىدۇ. قولغا كۆندۈرۈلسە ئۇنىڭ بىلەن غاز، ئۆردەك، قىرغاۋۇل، پاختەك قاتارلىق قۇشلارنى ۋە ياۋا توشقانلارنى ئوۋلاشقا بولىدۇ. bk**% ]
كەكلىك ـــ بىر خىل قۇش، تىنى ئومۇمەن قۇڭۇرراق كۈلرەڭ، ئىككى بېقىنىدا قارا ھەم زېغىررەڭ توغرا يوللىرى بار، تومشۇقى بىلەن پۇتى قىزىل، پەنجىسى قارا قوڭۇر كىلىدۇ. سايرايدۇ، ئادەتتە تاغ باغرى ۋە تىك يار ئارىلىقىدا ياشايدۇ، گۆشى ئىستىمال قىلىنىدۇ. 26c,hPIeXY
تۇمۇچۇق ـــ بىر خىل قۇش، تىنى قۇشقاچ چوڭلۇقىدا بولىدۇ، تومشۇقى قىسقا، ئۇچى قىزىل، تۈكلىرى سىلىق ۋە ئاچ قۇڭۇر كىلىدۇ. جەنۇبى شىنجاڭغا كەڭ تارقالغان بولۇپ، ئىنتايىن چىرايلىق سايرايدۇ. بەزى كىشلەر ئۇنى قەپەستە باقىدۇ. o v{
قۇششۇناس ـــ مەخسۇس ھەر خىل قۇشلارنى تەتقىق قىلىش بىلەن شۇغۇللىنىدىغان ئادەم. _E[zYSo`
زامىن ـــ يۈز بەرگەن كۆڭۈلسىز گەپ-سۆز ياكى ئىش- ھەرىكەت ئۈچۈن، سەۋەبچى ياكى ئەيىپدار، جاۋابكار. 6R%Ra
دىنوزاۋر ـــ قەدىمقى سۆرەلگۈچى ھايۋان، ئوتتۇرا ھايات ئېراسىدا ئەڭ تەرەققىي قىلىپ زور دەرىجىدە كۆپەيگەن، تۈرلىرىمۇ ناھايىتى كۆپ بولغان. چوڭلىرىنىڭ ئۇزۇنلۇقى ھەتتا 30 مىتىرغا يەتكەن. ئوتتۇرا ھايات ئېراسىنىڭ ئاخىرىغا كەلگەندە نەسلى قۇرۇپ كەتكەن. V^a] @GK:
ئارخېئولوگىيە ـــ قېزىۋېلىنغان ياكى قەدىمدىن ساقلىنىپ قالغان يادىكارلىقلار ۋە ئىزلارغا ئاساسەن دۋرلەر تارىخىنى، يەنى خەلقلەرنىڭ تارىخى، ئۆتمۈشىنى، تۇرمۇش ۋە مەدەنىيتىنى تەتقىق قىلىدىغان پەن. de?Bn+mvi.
كۇڭزىقۇش ـــ قەدىمقى تاشقا ئايلانغان قۇش قاتمىسنىڭ نامى. " "GeO%J8
ھەيكەلتاراش ـــ يۇنۇش، ئۇيۇش، قۇيۇش يۇلى بىلەن تاش، مىس، ياغاچ، گىپىس قاتارلىقلاردىن ھەيكەل ياسىغۇچى سەنئەتكارلار. 1 m)WM,L
ھايانكەش ـــ دائىم پايدا، نەپ ئېلىش كۇيىدا بولىدىغان ئەرزان ئېلىپ قىممەت ساتىدىغان ئادەم؛ سودىگەر. IXp (Aeb
تېپىلما ـــ تېپىلغان، تېپىپ چىقىرىلغان نەرسە. eIEr\X4\~~
قىززىقسىنماق ـــ قىززىقىش ھىس قىلماق، قىززىقىش پەيدا بولماق، قىززىقماق. yF &"'L
ئېڭىز ـــ ئۇرۇۋېلىنغان زىرائەتنىڭ يەردە قالغان قىسمى. ,q F;#nB-
سار ـــ بىر خىل يىرتقۇچ قۇش، يىلان، چاشقان، چۈجە قاتارلىقلار بىلەن ئۇزۇقلىنىدۇ. C]ev"Am_)
پېلانېر ـــ ھەرىكەتلەندۈرگۈچى قۇرۇلمىلىرى يوق ياكى ھەرىكەتلەندۈرگۈچ قۇرۇلمىسى كىچىك ۋە تۈزۈلىشى ئاددىي، يىنىك بولغان بىر خىل ئۇچۇش ئەسۋابى، ئۇنىڭ قانىتى بولىدۇ، ئۇچۇش مەشىقى ۋە ئاۋىئاتسىيە تەنھەرىكەتلىرىدە ئىشلىتىلىدۇ. ئادەتتە ئايرۇپىلان، ئاپتۇمۇبىل ياكى ئىلاستىك ئارقانلار ئارقىلىق يەردىن كۆتۈرىلىدۇ ۋە يۇقىرى ئۆرلىگەن ھاۋا ئېقىمىدىن پايدىلىنىپ بوشلۇقتا لەيلەپ ئۇچىدۇ. R;2tb7 o
ئۈركۈمەك ـــ بىرەر نەرسە ياكى ئەھۋالدىن بىردىنلا قورۇقماق، قۇرقۇنۇچلۇق ھىس قىلماق، چۆچىمەك، قاچماق. YK[PC]w
لازىر نۇر ـــ بەزى ماددىلارنىڭ ئاتومىدىكى زەررىچىلەر يۇرۇقلۇق ياكى ئېلىكترنىڭ تەسىر قىلىشى بىلەن تۈۋەن ئېنىرگىيە دەرىجىلىك ئاتۇمدىن يۇقىرى ئېنىرگىيە دەرىجىلىك ئاتۇمغا ئۆزگىرىپ چاستوتا ۋە بۆلۈنۈشلىرى پۈتۈنلەي ئوخشاش بولغان يۇرۇقلۇق. `:hEc<_/
ئۆكۈز ـــ پىچىۋېتىلىگەن بۇقا. >s yQDB
قۇراي ــ قۇرۇپ قالغان شاخ-شۇمبا، تۈرلۈك چاتقال ياكى نىسبەتەن يىرىكرەك ئوت- چۆپلەر. Algk4zfK2,
مۇئەللەق ـــ بىرەر نەرسىگە تەگمەي، بوشلۇقتا تىرەكسىز ئېسىلىپ تۇرماق. AS;E O[Vn
پەرياد ـــ دۇچ كەلگەن قاتتىق خاپىلىق، دەرت-ئەلەم، روھىي ئازاب تۈپەيلىدىن كىلىپ چىققان نالە- زار. {U:c95#.!S
لەھزە ـــ كۆزنى يۇمۇپ- ئاچقۇچە ئۆتىدىغان ۋاقىت؛ ناھايىتى قىسقا ۋاقىت. |P{K\;-
شىڭتايىتىپ ـــ دىڭگايتىپ، قۇلىقىنى دىڭ قىلىپ، زەن سېلىپ. > Qk4AMIO
شىپتىراڭغۇ ـــ ئاجىز، ئۇرۇق، كۈچسىز. ( ئۆسۈملۈكلەرگە قارىتا ئىشلىتىلىدۇ. ) cR 0+`&
نۇگاي ـــ قاپاقنىڭ سېپى تۈز ھەم ئوزۇن، بېشى كىچىكرەك بولغان بىر خىلى، ئادەتتە ئۇ بېشىدا مەلۇم چوڭلۇقتا يۇمىلاق تۈشۈك ئېچىلىپ سۇ ئۇسىدىغان بۇيۇم قىلىپ ئىشلىتىلىدۇ.
داجىش ـــ چىكىنمەك، كەينىگە سۈرۈلمەك، سەل ئارقىغا يانداپ ئۆتمەك. yQkj4v{
تۇياق ـــ ① بەزى سۈت ئەمگۈچى ھايۋانلارنىڭ ئاياغلىرىنىڭ ئۇچىدىكى مۈڭگۈزسىمان قاتتىق قىسمى؛ ② ساناق سانىلار بىلەن كىلىپ « دانە، باش » دېگەن مەنىدە مىقدار بولۇپ كىلىدۇ. 3GkVMY I
كۆندىلەڭ ـــ توغىرىسىغا قويۇلغان، توغىرىسىغا قىلىنغان. [I*BEJ;W'
گۇمانىتار ـــ ئىنسانپەرۋەرلىك، ئادىمىيلىك، بەشەرىيلىك. KMsm2~P
ئالەم كىسمى ـــ كۆپ ئۆگىلىك راكىتالىق قاتناش قۇرالى، يەر شارىدىن قويۇپ بىرىلگەندە ئالەم بوشلۇقىدا قاتناپ يۈرەلەيدىغان ئۇچۇش ماشىنىسى ياكى سۈنئىي ئاسمان جىسىمى. `mU'{
فانتازىيلىك ھېكايە ـــ ئىجادى تەسەۋۋۇر، خىيال بىلەن يارىتىلغان، تۇرمۇشنىڭ ئىنكاسى سۈپىتىدە كىشىلەر ئېڭىدا تۇغۇلغان، لېكىن تېخى رىئاللىقتا بولمىغان، پەقەت كىشلەر تەسەۋۋۇرىدىكى ئارزۇلار ئەكىس ئەتتۈرۈلگەن ھېكايە فانتازىيلىك ھېكايە دىيىلىدۇ. N
O|&nqq,>
|
|
