ئۇيغۇر تىلى مۇنبىرى:سۈپەت
!>XG$-$`Z g Z3VT{ ئۇيغۇر تىلى مۇنبىرى s=`1wkh0 YpQ/ )fSEV
سۈپەت |
>xUgpQi
(1سائەت) yO
Cv-zm
ئوقۇتۇش نىشانى *au&ODa
1.سۈپەت سۆز تۈركۈمى توغرىسىدىكى نەزىرىيەۋىي بىلىملەرنى ئەستە ساقلاش. cWIX!tc8 L+Q"z*W 2.سۈپەتلەرنىڭ گراماتىكىلىق خۇسۇسىيەتلىرىنى ئەستە ساقلاش. d#7 z
N =g'7 xA
2#'{Q4K
مۇھىم ۋە قىيىن نوقتىلارنى چۈشىنىش ]t_AXKd
1.سۈپەت سۆز تۈركۈمى ئېنىقلىمىسىنى ئەمەلىيەتكە تەدبىقلىغان ئاساستا بىلىش. H@2JL.(k PIP2(-{ai 2.سۈپەت سۆز تۈركۈمىنى ئەمەلىيەتتە جانلىق ئىشلىتەلەيدىغان ۋە ئايرىپ بېرەلەيدىغان بولۇش. w'ZL'/d /HH5Mn* fKIwdk%!- 6grJoim|
ئوقۇتۇش شەكلى ("o
يىتەكلەش، ئىلھاملاندۇرۇش، قوزغىتىش، مىسال، ئۈلگە كۆرسىتىش. 34U/"+|z x_{ua0BLDf ^*'|(Cv 9+h9]T:9
ئوقۇتۇش جەريانى ۋە ئۇسۇلى %k{~
F
a
بۇ سائەتلىك «ئۇيغۇر تىلى مۇننبىرى» ناملىق مەزمۇنىنى ئوقۇتۇشتا ئالدى بىلەن ئوقۇغۇچىلارغا سۈپەت سۆز تۈركۈمى ۋە ئۇنىڭ گراماتىكلىق خۇسۇسىيىتى توغرىسىدا ئايرىم- ئايرىم چۈشەنچە بېرىپ ئۆتىمەن. يەنى: O[y.3>l[s L 7_Mg{ سۈپەت_ ئانا تىلىمىزدىكى شەيئىلەرنىڭ تۈرلۈك بەلگىلىرىنى بىلدۈرىدىغان سۆز تۈركۈمى سۈپەت دەپ ئاتىلىدۇ. :+ @-F>Q -w=rNlj مەسىلەن: ئاق، قىزىل يېشىل، چېچەن، ھورۇن، تۇزلۇق... PHi'&)| F}<
&@ 7kF سۈپەتلەر ئادەتتە «قانداق؟» دېگەن سۇئالغا جاۋاب بولۇپ كېلىدۇ. s
,\w00-: l!Z>QE`.S
سۈپەت دەرىجىلىرى @5\OM#WT~&
ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىمىزدىكى شەيئىلەرنىڭ بەلگىلىرى دەرىجە جەھەتتىن پەرقلىنىدۇ، شۇنىڭ ئۈچۈن تىلىمىزدىكى سۈپەتلەر تۆۋەندىكى دەرىجىلەرگە بۆلۈنىدۇ. Usk@{ G%;XJsFGp ئەسلى دەرىجە_ ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىمىزدىكى شەيئىلەرنىڭ بەلگىلىرىنى ئەينەن ئىپادىلەيدىغان سۈپەت دەرىجىلىرى سۈپەتلەرنىڭ ئەسلى دەرىجىسى دەپ ئاتىلىدۇ. 7 ;|jq39 Vm_y,;/(-R مەسىلەن: ئاق، قارا، كۆك يېشىل، خۇشخۇي، قەيسەر، كۆركەم، تاتلىق، يۇمشاق .... jr~ +}|@{ u3Z*hs)Z% كېمەيتمە دەرىجە_ ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىمىزدىكى شەيئىلەرنىڭ بەلگىلىرىنى ئەسلىدىكىدىن ئاجىزلاشتۇرۇپ ئىپادىلەيدىغان سۈپەت دەرىجىلىرى سۈپەتلەرنىڭ كېمەيتمە دەرىجىسى دەپ ئاتىلىدۇ. ئۇ ئەسلى دەرىجىدىكى سۈپەتلەرگە «وش- إش، غۇچ- مىتۇل، راق- رەك» قوشۇمچىلىرىنىڭ ئۇلىنىشى بىلەن ياسىلىدۇ. Ig"Krz u]@``Zb| مەسىلەن: ئاقۇچ، قارامتۇل، كۆكۈچ ياخشىراق، كىچىكرەك، ساغۇچ .... ;T/W7=4CZ ]n${j/x ئاشۇرما دەرىجە_ ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىمىزدىكى شەيئىلەرنىڭ بەلگىلىرىنى ئەسلىدىكىدىن ئاشۇرۇپ ئىپادىلەيدىغان سۈپەت دەرىجىلىرى سۈپەتلەرنىڭ ئاشۇرما دەرىجىسى دەپ ئاتىلىدۇ. ئۇ ئەسلى دەرىجىدىكى سۈپەتلەرنىڭ بىرىنچى بوغۇمىدىكى سوزۇق تاۋۇشلارنىڭ ئاخىرىغا «پ» تاۋۇشىنى قوشۇپ ئاندىن سۈپەتنى تولۇق ئېيتىش يولى بىلەن ياسىلىدۇ. #~I%qa"_pa ,COSpq]6 مەسىلەن: قىپقىزىل، كۆپكۆك، يېپيېڭى، ساپساق .... aN).G1 }%| (G[
ئەركىلەتمە دەرىجە_ ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىمىزدىكى سۈپەت ئىپادىلىگەن بەلگىنى سۆزلىگۈچىنىڭ ئامراقلىق ھېسياتى بىلەن ئىپادىلەيدىغان سۈپەت دەرىجىلىرى سۈپەتلەرنىڭ ئەركىلەتمە دەرىجىسى دەپ ئاتىلىدۇ. ئۇ ئەسلى دەرىجىدىكى سۈپەتلەرنىڭ ئاخىرىغا «غىنا، قىنا، گىنە- كىنە» قوشۇلۇشى بىلەن ياسىلىدۇ. zc'!a" _T
6WA&;8 مەسىلەن: ئۇماققىنا، چاققانغىنا، كىچىككىنە.... qdCa]n!d ]Q-ON&/
سۈپەتلەرنىڭ جۈملىدىكى ۋەزىپىسى nFzhj%Pt;
1.سۈپەتلەر جۈملىدە ئىسىملارنىڭ ئالدىدا كېلىپ ئېنىقلىغۇچى؛ پېئىللارنىڭ ئالدىدا كېلىپ ھالەت بولۇپ كېلىدۇ. UN`-;! bo <.7 2.سۈپەتلەر جۈملىدە جۈملىنىڭ ھەرقانداق بۆلىكى بولۇپ كېلەلەيدۇ. B:n9*<v( TA`*]*O( 3.بىرقىسىم سۈپەتلەر جۈملىدە ئىسىم رولىدا كېلىدۇ، ئەمما ئۇنى بۇ چاغدا ئىسىم دېمەستىن يەنىلا سۈپەت دەپ قارايمىز. -J:](p
JR$Dp&]I مەسىلەن: ئەقىللىق ئوقۇر، ئول بىلىملىك بولۇر.... er+m:XuV _&XT
=SW} y`mE sj 5;>M&qmN
تاپشۇرۇق: GaSk&'n$Y
دەرسلىك كىتابنىڭ 232-بېتىدىكى كۆنۈكمە مەشىقىنى ئىشلەپ كېلىڭ.
iq5h[ 4D$$KSa l"IBt: O*H:CW +@Fy) {C7 #c+N}eX{ bk2HAG Hi,_qlc+
|