gulnar |
2012-05-19 12:58 |
كۆچ-كۆچ قوشاقلىرى
تارىخىي قوشاقلار (جەڭ قوشاقلىرى) d*R('0z{ pE381Cw ):Pzsz7 K9QC$b9( تارىخىي ئەھمىيەتلىك كونكىرىت ۋەقەلەرھەم شەخىسلەرگە بېغىشلانغان ،ھەر قايسى دەۋىرلەردە بولۇپ ئۆتكەن مۇھىم زور ۋەقە،ئۇرۇشلار بىلەن ئالاقىدار بولغان مەزمۇنلارنى ئەكىس ئەتتۈرۈلگەن قوشاقلار تارىخى قوشاقلار دىيىلىدۇ . cI (} ,;)_$%bHc ئەھمىيىتى: L "5;< h@jk3J9^ 1) تارىخى قوشاقلار شىددەتلىك جەڭلەرنىڭ جانلىق كارتىنىسى بولۇش بىلەن بىللە دۈشمەن كۈچلەرنىڭ ۋەھشىيلىكى ، زالىملىقى ھەمدە ئۇلارنىڭ ئۇرۇشتىكى يارامسىزلىقىنى ئېچىپ تاشلاپ , خەلىق ئاممىسىنىڭ ھەم قەھرىمانلىرىنىڭ ھېچنىمىدىن قورقمايدىغان جاسارىتىنى ۋە ئۈمۈتۋارلىق روھىنى مەدھىيلەپ ، كىشىلەرنى غەلبىگە ئىلھاملاندۇردۇ .
;(
[^+_/ dmPAPCm%y 2) ئۇلارئەينى ۋاقىتتىكى تارىخى دەۋىرنىڭ گۇۋاھچىسى بولۇپ ، ئۇلاردىنخەلقىمىزنىڭ تارىخىنى تەتقىق قىلىشتا مۇھىم ئەھمىيەتلىك ماتېريال بىلەن تەمىن ئېتىدۇ . شۇنداقلا يەنە جەڭ قوشاقلىرىدىن ئينى ۋاقىتتىكى ئۇرۇش ماھارىتى ، ھۇجۇم قىلىش ، چېكىنىشكە ئوخشاش ئۇرۇش تاكتىكىسىنى ئىگىلىۋالغىلى بولىدۇ . ,m[#<}xXA F4$9r^21r ئۇيغۇر خەلق قوشاقلىرى ئىچىدە يۈرۈشلەشكەن تارىخىي قوشاقلار ئاز ئەمەس مەسىلەن: <<كۆچ-كۆچ قوشىقى>>،<<سادىر پالۋان قوشىقى>>،<<ياقۇپ بەگ ھەققىدىكى قوشاقلار>>،<<گۈلەمخان قوشاقلىرى>>،<<نۇزۇگۇم قوشاقلىرى>> قاتارلىقلار . e'2w-^7 sI`oz|$ << كۆچ-كۆچ قوشىقى>> 6+/BYN!&4 ONMR2J(
19-ئەسىرنىڭ 60-يىللىرىدا چارروسىيە جۇڭگو زىمىنىنى يەنىمۇ ئىلگىرلەپ بېسىۋېلىشنى قەستلەپ ئىبلىس قولىنى ئېلىمىزنىڭ غەربى شىمالىدىكى ئىلى رھيۇنىغا سوزغان .ھەم 1871-يىلى6-ئايدا ئەسكەر چىقىرىپ ئىلىنى بېسىۋالغان ھەم <<ئىلى مەڭگۈ روسىيەنىڭ قارمىقىدا بولىدۇ >> دەپ جاكارلىغان . E=]$nE]b kiu#THF چاررسىيە جۇڭگونى برسىپ ياتقان ئون يىل ئىچىدە (1871-1881) خەلقىمىزنى كۆپ قېتىم قۇل بولۇشقا زورلىغان ، تەھدىت ئاستىدا روسىيە زىمىنىغا كۆچكەن ئىلى دېھقانلىرى ، چارۋىچىلىرى ئۆز يۇرتىدىن ئايرىلىپ سەرسان-سەرگەردانلىق ئازابىنى يەتكىچە تارتقان .1881-يىلى <<جۇڭگو-روسىيە ئىلى شەرتنامىسى>> ئىمزالىنىپ ،روسىيە ئىلىنى قايتۇرۇپ بەرگەن بولسىمۇ ، لېكىن جۇڭگنىڭ قورغاس دەرياسىنىڭغەربىدىكى زىمىننى بۆلىۋالغان 9مىليون رۇبلى پۇلىنى قاقتى-سووقتى قىلغان.بۇنىڭ بىلەنلا قالماي روسىيە سودىگەرلىرىنىڭ شىنجاڭنىڭ بىر قىسىم شەھەرلىرىدە ئەركىن سودىگەرچىلىك قىلىشىغا يول قويۇشنى ، < ۋاقتىنچە باج ئالماسلىق>>نىيولسىزلىق بىلەن تەلەپ قىلغان ھەمدە <<قوغداش>>نامى ئاستىدا ئىلىدىكى ھەر مىللەت خەلقىنى مەجبۇرىي كۆچۈرمەكچى بولغان .كۆچۈشكە ئۇنمىغانلىرىنى ۋەھشىيلىك بىلەن ئۇرۇپ دۇمبالىغان ،<<كۆچ-كۆچ>> قوشىقى ئەنە شۇنداق تارىخىي شارائىتتا بارلىققا كەلگەن. m%U$37A1 &W%fsy< بۇ قوشاقلاردا خەلقىمىزنىڭ چارروسىيى ئەكسىيەتچىلىرىنىڭ جىنايەتلىرىنى پاش قىلىش،ئۇنىڭ ئۈستىدىن شىكايەت قىلىش،ئۇلارغا باتۇرلۇق بىلەن قارشىلىق كۆرسۈتۈش ، جاسارىتى شۇنداقلا ئۇلارنىڭ ئۆز يۇرتىنى سۆيۈش،يۇرتىدىن ئايرىلىشقا قىيالماسلىقتەك ۋەتەنپەرۋەرلىك روھى ئەكىس ئەتتۈرۈلگەن. p~z\&&0U0 eKe[]/}e9 <<كۆچ- كۆچ>> قوشىقى * & : J R]N"P:wf@ كۆچ-كۆچ دېسە قورقامدۇ، %Vhj<gN @+Anp4%;Y كۆچۈپ يۈرمىگەن ئەللەر. J )UCy;Y rhC
x&L ئۆز يۇرتىغا يېتەمدۇ، CPJ%<+4%b EO"G(v بېرىپ كۆرمىگەن يەرلەر. X yD*V;.E R!2E`^{Wl )pw53,7>aN Z+
) چۆللەرگە چىقىپ كەتسەك، kI,O9z7A7 A3Y}|7QA چۆلنىڭ بۆرىسى باردۇر. W=2#Q2) /}=cv>S5V كۆچمەن كۆچكەن ئەللەرنىڭ ، zI'c 'X1, ?]0bR]}y قېرى-چۆرىسى باردۇر. lA,*]Mr~ R^Y_i y-o54e$4Cq Ui}%T] كۆچمەن كۆچكەن ئادەملەر، I->4Q&3 iTJE:[W"y قىبلىگە قاراپ ماڭدى. SHN'$f0Mb 6GV .ئەل-يۇرتىغا خوش ئېيتىپ، %#@5(_' Wh1'?# كۆزلىرىگە ياش ئالدى. l&uBEYx nBGcf(BE.$ [PL]!\NJ )jed@? بۇرادەرلەر خوش ئەمدى، Rge\8H/z
8 J;\Z خۇدايىمغا ئامانەت، P2sM3C J|:Zs1. جېنىمىز ئامان بولسا، C,nU.0 t B Kra كۆرۈشەرمىز سالامەت. .yb=I6D;<3 xoyH5ZK@ 2~RG\JWTA X^9eCj;c ئورۇس ھارۋىسى دەيدۇ، Tb<}G
cwJ ئالدى چاقى پەس ئىكەن. x5%x""VEK =9L1Z \f خەقنىڭ يۇرتىدا يۈرۈپ، }-H)jN^ "ot#g" كۈن ئالماقمۇ تەس ئىكەن. j-TRa,4bN l" +q&3Zx B\Uocn
TeNPuY~WP ھارۋىدا كېتىپ بېرىپ، 6o<(,\ad[ كەينىمىزگە قايرىلدۇق. JasA
w7 }No8t o بىتەلەي ئىكەنمىز بىز، y~^-I5!_ u vKBijmE ئاتا-ئانىدىن ئايرىلدۇق. kxmc2RH>nB J?C:@Q 8kT`5
`}lB Up5 |tx7 قارىغاي يۇپۇرمىقى، ~z)JO'Z$
[0vqm:P ياپيېشىل بولار ئىكەن، a|#TnSk T^vhhfCUr ئۆز يۇتىدىن ئايرىلسا ، 2T(7V[C%9 ,3N>`]Km' خويمۇ دەرد بولار ئىكەن. f;AI4:#I `mA;1S '~
H`Ffd. M[~{!0Uz
g كىچىك باللا ئوينايدۇ، OTE,OCB[ oyr b.lu/ تال چىۋىقنى ئات ئېتىپ. U[02$gd0l _cE_\Ay كۆچمەن خەقلەر يىغلايدۇ ، |9=A"092{ f}"eN/T ئۆز يۇرتىنى ياد ئېتىپ. =\|,hg)c
A&)2m 51b%uz A5J41yH كەچ كىرىپ تاڭ ئاتمايدۇ، +^+'.xQ OcO/wA(&{ مەن بىلەن قېرىشقاندەك. e
)n ,Y '"E!av> يۇرتۇمدىن ئايرىلدىممەن ، Z::I3 Q K~vJ/9"|R لاچىن سوققان توشقاندەك. %r
G4X 1#6emMV.` qisvGHo ]}!@'+= قارا ئېتىم تاي ئىدى. 'JMW.;Lh?X )~wKRyQff يوغان بولدى، ئات بولدى. uL/wV~g s;9Du|0f^ يۇرتتا قالغان تۇغقانلار، *I(6hB 2/*u$~ ئەمدى بىزگە يات بولدى. gPKf8{#%e =tP9n ;D 58s-RO6 ki'$P.v{$w بىز ئىلىدىن چىققاندا ، {Ge{@1 Z0L($ ئالتىنچى ئاي، روزىدى. s=n4'`y1 dBXiLrEbs باشقا ئەلەم كەلگەندە، {6ZSf[Y6B >
ubq{' ئاتا-ئانا بولسىدى. ?kO.>o X
hq ss), iM<$
n2t D0\>E}Y E ئاخشىمى قاراڭغۇدا، ]:gW+6w"C oy8jc];SO كۆرۈنەر چىراغ ئوتى. h <4`|Bg+ E]mm^i`| كەڭ يايراپيۈرەي دېسەم، *tUOTA 3L s0iG|vw قورقىمەن خەقنىڭ يۇرتى. w0~%,S
5_;-Qw ,
-Hj ooVs8T2 قارىسام كۆرۈنمەيدۇ، ;U=b6xE *6?mZ*GYY يۇرتىمىز ئاۋرال تېغى. (F&LN!Hn>p :(A&8<}-6 ئەجەپمۇ يامان ئىكەن، |*c1S
-# *:n7B\. تىرىك ئايرىلىش دېغى. rn|]-^ku/ ZPH_s^ I,hw
0e oMEW5.VX ئۆسەككە بارارمىز دەپ، Kzrd ?SNacN@r ئەسكى تام ئارا ياتتۇق. v/ N[)< {g.YGO ئۆي-ماكاندىن ئايرىلىپ ، ym|7
i9 P4#i]7% غەم-ئەندىشىگە پاتتۇق. "<=4]Z n$C-^3c j;`pAN(' )zxb]Pg+ قالدى مىڭ جاپا بىلەن، =H)]HxEEM
2L&c91=wE تىككەن باغۇ-بوستانلار. c?CD;Pk hM]Z T5;< يۇرت-مەھەللىدىن ئايرىلىپ، <\epj=OclV < يۈرەكتە قالدى ئارمانلار. X[$h &] !U%
|pa i@+m 9xbT?$^ ئىلىدىن چىقىپ كېلىپ ، {v0r'+` f~W+Rt7o يان بۇلاقتىن قايرىلدۇق. Tl yyJ{~ Jw5@#j تۇغۇلۇپ ئۆسكەن جايلاردىن ، ]*=!lfrV ^[SW07o~ ئۆلمەي تىرىك ئايرىلدۇق. GXm#\) rZwSo]gp %r.OV_04 5uG^`H@X يەركەنتنىڭ يۇلى دەيدۇ، ma-GvWD2 p>pN?53S كۆۋرۈكىدە يوغان تاش. s%y VF11eZ" بىزنى يۇرتتىن ئايرىغان، |APOTQV qF^P\cD نىكۇلايدۇر باغرى تاش. a ub$4n!C9 03)irq% l; ~sn3_6{ R`$jF\"`r يەركەنت يېنىدا ئۆسەك، gktlwiCZ
rZ.=Lq ئۆسەكتىن ئۆتۆپ تۈرگىن، ]3|h6KWq "Ltp]nCR بۇ جەبرىنى قىلدىڭسەن، %#4;'\'5 @o@SU"[?_ ئاخىرى ئۆزۈڭ كۆرگىن. D5@}L$u ^cW{%R>XY v(O@~8(I >4>.
Ycp ئوقنى ئاتتى يۈرەككە، RM2fe
Wm c7?|Tipc يېنىپ تەگدى بىلەكك. D 5Z7?Y
RKs_k`N0 ئاق پاشانىڭ قىلىقى ، ZZ0b!{qj3 MhFj>t
ئورناپ كەتتى يۈرەككە. [S`Fm>, =PBJ+"DQs C\[g>_J ~Oj-W6-+&, مەنبە: تۇلۇقسىز ئوتتۇرا ئىلگىركى «ئەدەبىيات» دەرسلىكىدىن ئېلىندى KI Zo(QU5m0 ]
i\a[3 !g-19at Mj@ 0F
2hy 1G+?/w
|
|