بارماق ھەققىدە پاراڭ
بارماق ھەققىدە پاراڭ
9-يىللىق قوش تىل سىنىپ 2-قىسىم
ئەخمەت ئىمىن
ئۇقۇتۇش نىشانى: 1.بىلىم بىرىش نىشانى – تىكىست مەزمۇنىدىن ھۇزۇرلاندۇرۇش،يىڭى سۆزلەرنىڭ مەنىسنى چۇشەندۇرۇش،ئاپتۇرنىڭ تەرجىمھالى .
2. ئىقتىدار يىتىلدۇرۇش نىشانى – يىڭى سۆزلەرنى توغرا قوللىنىش ،تىكست مەزمۇنىنى تەھلىل قىلش ئىقتىدارىنى يىتىلدۇرۇش .
3. ھىسيات ۋە قىممەت قاراش نىشانى – ئۇقۇغۇچىلارغا بەش بارماق مۇناسىۋىتىنى ۋاستە قىلىش ئارقىلىق كىشىلىك ھايات ھەقىقىتى ھەققىدە چوڭقۇرلاپ مۇھاكىمىگە يىتەكلەپ ئۆملۈك ۋە ئىناقلىقنىڭ نەقەدەر مۇھىملىقىنى تېخىمۇ چوڭقۇر ھېس قىلدۇرۇش .
مۇھىم نوقتا : نەسىرنىڭ مەزمۇنى ۋە ئۇنىڭدىكى ئىدىيىۋى پىكىرىنى تۇنۇپ يىتىش .
قىيىن نوقتا : يىڭى سۆزلەرنى توغرا قوللىنىش ۋە نەسىردە يۇشۇرۇن ئوتتۇرغا قۇيۇلغان ھېكمەتنى تۇنۇپ يىتىش .
ئۇقۇتۇش ئۇسۇلى : كورسەتمىلىك ئۇقۇتۇش،يىتەكلەش،ئىزدەندۇرۇش ،مەشىقلەندۇرۇش ئۇسۇللىرى بىرلەشتۇرۇپ قوللىنىدۇ .
كۆرسەتمىلىك قۇرال:ئاپتۇرنىڭ سۈرىتى، كىتابى، بارماقلارنىڭ سۈرەتلىرى،
باشلاپ كىرىش ئۇسۇلى : ئوقۇغۇچىلار ئۇرۇنلىغان ئىتوت ئارقىلىق باشلاپ كىرىلىدۇ .
ئۇقۇتۇش جەريانى :
(بەش ئوقۇغۇچى بەش بارماقنىڭ رۇلىنى ئېلىپ ھەربىرى ئۆزىنى كۆز-كۆز قىلىپ بىرلىككە كىلەلمەي تۇرغاندا ئۇلارنى كىلىشتۇرۇش يۈزسىدىن تىكىسكە باشلاپ كىرىلىدۇ.)
قېنى بىز ئۇنداق بولسا ئەخمەت ئىمىننىڭ ‹‹بارماق ھەققىدە پاراڭ ›› ناملىق نەسىرىنى ئۇقۇپ باقايلى !
(ئۇقۇغۇچىلار نەسىردىن ھۇزۇرلاندۇرلىدۇ،يىڭى سۆزلەرگە ئىزاھات بىرلىدۇ.)
*يىڭى سۆزلەرنىڭ مەنىسى :
مەرتىۋىلىك : ــــ ھۆرمەتلىك ،ئىززەتلىك ،ھۆرمىتى ئۈستۈن.
تىمسالى : ــــ مىسالى ، ئۈلگىسى .
نىسپى :ــــ پۈتۈنلۈكنىڭ بىر قىسمى ،قىسمەن، قىسمەنلىك.
پەيزى :ــــ ھۇزۇرى ،راھىتى ،
خامرى :ــــ قارنى ،(خامارغا ئۇرماق )
*ساۋاقداشلار نەسىردە بەش بارماقنىڭ ئۆزىگە خاس مەنە ئاڭلىتىش ئالاھىدىلىكلىرىنى جانلىق ،چۈشىنىشلىك تىل بىلەن ئىخچام بايان قىلىنغان . سىزنىڭچە بەش بارماقنىڭ بۇنىڭدىنمۇ باشقا مەنە ،سۈپەت ۋەزىپىللىرى بارمۇ ؟ مۇشۇ ھەقتە تۇرمۇش ئەمىلىيتىدىن كۈزەتكەنلىرىنىڭىزنى سۆزلەپ بېقىڭ ؟
( ئىكىراندا بەش بارماقنىڭ ھەرخىل ھالەتلىرى كۆرسىتىلىدۇ .)
*ساۋاقداشلار بەش بارماقنىڭ ئۆز ئالدىغا ئايرىم ۋەزىپىللىرى بولغاندىن سىرت ئۆز-ئارا ھەمكارلىشىپ قىلىدىغان ئىشلىرمۇ بارمۇ ؟مىسال كەلتۇرۇڭ ؟
( بىر نەرسىنى يۇلۇپ ئېلىش،كەتمەن چېپىش،پىچاق،قېلىچ تۇتۇش،سازچېلىش،خەت يېزېش، مۇشت تۇگۇش.......)
*سىزنىڭ بىرەر بارمىقىڭىز يارلىنىپ باققانمۇ ؟ بۇ چاغدا قانداق تەسچىلىك تارتقان ؟
بىرەر بارمىقى كەم ياكى ئارتۇق تۇغۇلغانلار بار، تەسەۋۇر قىلىپ بېقىڭ ؟مۇشۇنداق كىشىلەر تۇرمۇشتا قانداق قىيىنچىلىقلارغا ئۇچرار ؟
*ئاپتۇر نەسىرنىڭ 2-باسقۇچىدا بارماقلارنىڭ ۋەزىپىسىنى تۇتۇپ تۇرۇپ قانداق ھايات ھەقىقىتىنى شەرھلەيدۇ ؟
(ھاياتتا ھەممە ئىنساننىڭ ئۆزىگە يارىشا رۇلى ۋە ۋەزىپىسى بار ،ئىنسانلارنىڭ بىر-بىرىگە ھاجىتى چۈشىدۇ،ئۇلار بىر-بىرىگە بېقىنىپ ياشايدۇ..... چۈنكى ئادەم- ئادەم بىلەن ئادەم .)
*بىز بۇ تىكىست ئارقىلىق قانداق ھايات ھىكمىتىنى چۈشىنىۋالالايمىز؟
(تۇرمۇشتا ھەممە ئادەمنىڭ ئۆزىگە چۇشلۇق ئارتۇقچىلىقى ۋە يىتەرسىزلىكى بار.ئىنسان يالغۇز يىگانە ياشاش مۇمكىن ئەمەس . تۇرمۇشتا ھەر قانداق كىشى ئالغا ئىلگىرلەيمەن دەيدىكەن ئۆز-ئارا مەنمەنچىلىك قىلىشماي كەمسىتىشمەي ئىتىپاقلىشىپ ھەمكارلىشىشقا ماھىر بۇلىشى كىرەك .)
*ئاپتۇرنىڭ تەرجىمالى
يازغۇچى داڭلىق نەسىرچى ئەخمەت ئىمىن 1952-يىلى ئۇرۇمچىدە تۇغۇلغان .ئۇنىڭ‹‹ باھارتىنىقى ››‹‹جۇلدۇر كىپەن خۇتۇننىڭ ساداسى›› قاتارلىق نەسىر توپلاملىرى بار. بۇ مۇھاكىمىلىق نەسىر ئۇنىڭ ‹‹جۇلدۇر كىپەن خۇتۇننىڭ ساداسى›› ناملىق نەسىرلەر توپلىمىدىن ئېلىنغان .
*ئۆزىڭىزنى سىناپ بېقىڭ
1. تۈۋەندىكى سۆزلەرنى قوللىنىپ جۈملە تۈزۈڭ ؟
1) مۇجەسسەم ـــ
2) نىسپى ــــ
3) مەرتىۋىلىك ــــ
2. ئاپتۇر نىمە ئۈچۈن نەسىرنىڭ ئاخىردا ئۆملۈكتە سۆزىنى تەكرارلاپ «!» بەلگىسى قۇيۇپ ئاخىرلاشتۇرىدۇ ؟
سوۋغا:
ئالقاننى ئاچساڭ
ئېچىلغان گۈلدۇر.
كىشى ئۆمرىگە
چېچىلغان گۇلدۇر.
ئالقاننى يۇمساڭ
دۈگىلەك مىۋىدۇر.
ئەمگەك ئەجرىنىڭ
جەۋھەر تۇپىدۇر.
*تاپشۇرۇق
1. تىكىست مەزمۇنىغا ماس كىلىدىغان ماقال –تەمسىلدىن 10نى يېزىپ كىلىڭ ؟
( دەپتەرگە يېزىپ كىلىنىدۇ )
2.قانداق قىلغاندا ئەتىراپىمىزدىكىلەر بىلەن ھەمكارلىشىپ ئىناق ئۆتكىلى بۇلىدۇ ؟
(ئاغىزاكى نۇتۇق تەييارلاپ كىلىڭ )
|
