تەۋپىق مۇنبىرى - Powered by phpwind

ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم ، مىللىي مائارىپىمىزنىڭ ئېلىكتېرونلىشىش قەدىمىنى تېزلىتىش يولىدا يۈرىكى گۈلخان بولۇپ يېنىپ تۇرغان ، تەۋپىق مائارىپ مۇنبىرىمىزنىڭ چېھرى ئاپتاپ ، قەلبى قايناق ئىزدىنىشچان، ئىخلاسمەن قوللىغۇچىلىرى، قىزغىن ئىشتىراكچىلىرى، ھەممىڭلارغا مۇنبىرىمىز نامىدىن قىزغىن سالام يوللايمىز!

تەۋپىق مائارىپ تورىمىز ھەممىڭلارنىڭ قوللاپ قۇۋەتلىشى نەتىجىسىدە، مىللىي مائارىپىمىزنىڭ ئېلىكتېرونلىشىش قەدىمىنىڭ تېزلىشىشى، دەرس بايلىقلىرىنىڭ كۆپلەپ توپلىنىشى، ياش ئوقۇتقۇچىلارنىڭ تەربىيىلىنىشى، بالىلىرىمىزنىڭ بىلىم ئىگىلىشىدىكى ئەڭ ئاساسلىق سورۇن بولغان دەرسخانىلىرىمىزنىڭ تېخىمۇ كۆڭۈللۈك، جانلىق كەيپىياتقا ئىگە بولۇشى ئۈچۈن ئۆزىگە خاس يول تۇتۇپ كېلىۋاتقان مۇنبەرلەرنىڭ بىرى.

مۇنبىرىمىز ھازىر بىر قىسىم ئىلغار پىكىرلىك، ئىزدىنشچان، تەتقىقاتقا ھېرىسمەن ئەزالىرىمىزنىڭ مېھنەت ئەجرى بىلەن كۈندىن كۈنگە جانلىنىۋاتىدۇ.

مۇنبىرىمىزنىڭ تەرەققىيات قەدىمىگە ماس ھالدا، بۇنىڭدىن كېيىن ئىزدىنىش روھىغا باي، مۇنبىرىمىزنىڭ ۋە مىللىي مائارىپىمىزنىڭ گۈللىنىشى ئۈچۈن تىرىشچانلىق كۆرسىتىۋاتقان بىر قىسىم ئوقۇتقۇچىلارنى زىيارەت قىلىپ، ئۇلار بىلەن سۆھبەت ئۆتكۈزۈشنى پىلانلىدۇق . خىلمۇ-خىل مۇنبەرلەردە ئارتستلار، ناخشىچىلار، ئۇسۇلچىلار، رىياسەتچىلەر... زىيارەت قىلىنىپ كېلىنىۋاتىدۇ. مۇنبىرىمىز مائارىپ مۇنبىرى بولغاچقا. بىزنىڭ ئەڭ مۇۋاپىق زىيارەت ئوبىيكتىمىز، ئەلۋەتتە، كەڭ جاپاكەش ئوقۇتقۇچىلاردۇر. بۇ پىلانىمىزنىڭ مۇنبەردىكى قېرىنداشلىرىمىزنىڭ قوللاپ قۇۋۋەتلىشى ئارقىسىدا مۇۋەپپەقىيەتلىك ھالدا ئېلىپ بېرىلىدىغانلىقىغا ئشىنىمىز ...

بۈگۈن بىز تەۋپىق مۇنبىرىمىزدىكى مەسىئۇلىيەتچان ۋە سىناپ كۆرۈش ھەم يېڭىلىق يارىتىش روھىغا ئىگە باشقۇرغۇچىمىز ئۆزقاننىڭ پىلانلاپ ئورۇنلاشتۇرۇشى بىلەن، يۈرىكى تەۋپىق روھىدا كۆيۈپ تۇرغان، ئۆزىنىڭ چوڭقۇر پىكىرلىك، دەۋرچانلىقى كۈچلۈك، پايدىلىنىش قىممىتى زور بولغان ئىلمىي ماقالىلىرى؛ مول پەلسەپىۋىي پىكىرلەر بىلەن تويۇنغان شېئىرلىرى، تەتقىقات تېمىلىرى، يوللىغان دەرس تەييارلىقلىرى بىلەن مۇنبىرىمىزدە يۇقىرى ھۆرمەتكە ئېرىشىپ كېلىۋاتقان تەۋپىقدىشىمىز ئاتتىلانى زىيارەت قىلىش پۇرسىتىگە ئېرىشتۇق.

ئۆزقان: ياخشىمۇ سىز ئاتتىلا؟! مەن سىزنىڭ بۈگۈنكى زىيارىتىمىزنى قوبۇل قىلغانلىقىڭىزغا ۋە بىزنى قىزغىنلىق بىلەن قوللىغانلىقىڭىزغا رەخمەت ئېيتىمەن. ئالدى بىلەن مۇنبەردىكى قېرىنداشلىرىمىزغا ئۆزىڭىزنى تونۇشتۇرۇپ ئۆتەمسىز؟ ئەسەت سۇلايماننىڭ «ئۆزلۈك ۋە كىملىك» ناملىق ئەسىرىنىڭ بېشىدىكى سوئاللاردىن ئۈلگە ئالغان «سىز كىم؟ سىزنىڭ مەدەنىيەتلەر جىددىي رەۋىشتە يۇغۇرۇلىۋاتقان بۈگۈنكى دەۋردىكى ئورنىڭىز ھەم سالاھىيىتىڭىز نېمە؟ سىز بۈگۈنكى يەر شارى كەنتىدە باشقا نۇرغۇن كىشىلەرگە ئوخشاش ئۆزلۈكىڭىزنى ۋە كىملىكىڭىزنى قانداق نامايەن قىلىپ كېلىۋاتىسىز؟» دېگەن سوئاللارغا بەرگەن جاۋابىڭىز ئارقىلىق مۇنبىرىمىزدىكىلەر سىزنى تونۇۋالسا قانداق دەيسىز؟ =F~S?y

ئاتتىلا: بولىدۇ، مەن ئالدى بىلەن ئۆزەمنى كۆپچىلىككە تونۇشتۇرۇپ ئۆتەي.

بۇنىڭدىن ياشلار ھايات يولىنىڭ رەھىمسىز ھەم جاپا-مۇشەققەتلىك بىر تاۋلىنىش جەريانى ئىكەنلىكىنى كۆرۈپ يەتسە، شۇنداقلا مەن بۇ ئارقىلىق كوپچىلىكنىڭ ھايات مۇساپىسى ئۈچۈن ئازراق بولسىمۇ ئىلھام بېرەلىسەم ھەم يول كۆرسىتەلىسەم، بۇ مەن ئۈچۈن زور خوشاللىق.

مەن 1971-يىلى ئونسۇ ناھىيىسىنىڭ گۈلئاۋات يېزىسىىدا تۇغۇلۇپ، مەكتەپ يېشىغا يەتكىچە يېزىدىن ئون نەچچە كىلومېتىر يىراقلىقتىكى چاچلىق كەنتى (مائارىپشۇناسلىق دوكتۇرى ھەكىمە ئەرشىدىننىڭ يۇرتى) دە چوڭ بولدۇم. دادام ئاددىي يېزا خىزمەتچىسى بولۇپ، ئىلگىرى بىر مەزگىل ناھىيىلىك ئۇن زاۋۇتىدا باش تېخنىك بولغان، سەككىز تۈرلۈك ساز چېلىشنى بىلىدىغان، كىتابقا ھېرىسمەن، چۆچەكچى، ھەققانىيەت تۇيغۇسى كۈچلۈك، تەلەپچان ، قارام، قاتتىق قول ئادەم ئىدى. كەنتىمىزدە بار بولغان بىردىن-بىر رادىئومۇ بىزنىڭ ئائىلىدە بولۇپ، ئۇنى دادام، ئائىلىمىزدىكى يەتتە جان بەش جاننىڭ دۆلەت تەمىنلەيدىغان تاۋار ئاشلىققا قاراشلىق ئىكەنلىكىگە قارىماي، 30 كىلوگىرام قۇناققا تېگىشىپ ئەكەلگەن ئىدى. شۇ سەۋەبتىن ھەر كۈنى كەچتە، بىر كۈنلۈك ئېغىر جىسمانىي ئەمگەكتىن ھارغان كىشىلەر ئۆيىمىزنىڭ ئالدىغا يىغىلىشىپ رادىئو ياكى ساز تىڭشايتتى، ھېكايە-چۆچەك ئاڭلايتتى، تۈرلۈك ئويۇنلارنى ئوينىشاتتى. بەزىدە دادام ئۆزىنىڭ ئىلگىرىكى ئۇن زاۋۇتىدا ئىشلىگەن ئىشلىرىنى، شۇ چاغدىكى كىشىلەرگە ئاجايىپ-غارايىپ بولۇپ تۇيۈلىدىغان يېڭى تېخنىكىلارنى سۆزلەپ بېرەتتى. ئاپام بولسا ئائىلىدە بولۇپ، بىر تەرەپتىن بىزنىڭ ھالىمىزدىن خەۋەر ئالسا، يەنە بىر تەرەپتىن باشقىلارنىڭ كىيىم-كېچەكلىرىنى ياماپ بېرىپ، ئائىلىنىڭ تۇرمۇش غېمىنى ئازايتاتتى. ئۇ ئىنتايىن ئاقكۆڭۈل، جاپادىن قورقمايدىغان، ئاچ-زېرىنلىقنىڭ دەردىنى كۆپ تارتقان، ئەخلاق-پەزىلەتكە ئېتىبار بىلەن قارايدىغان ئانا ئىدى. بۇ خىل ئائىلە مۇھىتى مېنى كىچىكىمدىنلا كىتابقا ھېرىسمەن، بىلىمگە ئىنتىلىشچان، يېڭىلىققا قىزىقىدىغان، جاپادىن قورقمايدىغان، ئىشچان قىلىپ يېتىلدۈردى. كىچىكىمدىن شەكىللەنگەن يۇقىرىقىدەك خارەكتېرىم سەۋەبىدىن، بەش ياش ۋاقتىمدىن باشلاپ ئائىلە ئىشلىرىغا ياردەملىشىپ غالتەك (بىز غەتلەك دەيتتۇق) سۆرەپ ئوتۇن توشۇغىنىم، ئاسماندا ئۇچۇۋاتقان ئايروپىلاننىڭ كەينىدىن ئۈچ كىلومېتىرچە يۈگۈرۈپ بارغىنىم ھېلىمۇ ھازىرقىدەك ئېسىمدە.

مەن باشلانغۇچنىڭ 2-يىللىقىغا چىققان يىلى يېزىمىزدا ئۇن زاۋۇتى قۇرۇلۇپ، دادام باش تېخنىكلىققا ھەم بىرلەشمە پىششىقلاپ ئىشلەش كارخانىسىنىڭ باشلىقلىقىغا تەيىنلەندى. ئاپام چىگىت ئايرىش ۋە كونا پاختىنى پىششىقلاپ ئىشلەش زاۋۇتىغا ئىشچى بولدى. بۇ مۇناسىۋەت بىلەن بىز بىر ئائىلە كىشىلىرى يېزا مەركىزىگە كۆچۈپ كەلدۇق. ئاتا-ئانامنىڭ خىزمەت ئورنىدىكى بۇ خىل ئۆزگىرىش مېنىڭ ھاياتىمنىڭ بىرىنچى بۇرۇلۇش نۇقتىسى بولۇپ، سەبىي قەلبىمدە ۋە شەيئى-ھادىسىلەرگە بولغان قىزىقىشىمدا ھەم بالىلىق دەۋرىمدىكى ئۆسۈپ يېتىلىشىمدە غايەت زور ئۆزگىرىشلەرنى پەيدا قىلدى. شۇنىڭدىن باشلاپ مېنىڭ سىرلىق تەبىئىي پەنگە ۋە تۈرلۈك تەبىئەت ھادىسىلىرىگە قىزىقىدىغان، ئۇنىڭغا ھەيرانلىق بىلەن قارايدىغان، تەبىئەتتىن ھاياتىمغا يېڭى مەنا ئىزدەيدىغان دەۋرىم باشلاندى. مەن باشلانغۇچنىڭ 4-يىللىقىدىن باشلاپ ئادەم يېتىشمىگەندە ئۇن زاۋۇتىدا ياكى كارخانىغا قاراشلىق ياغ زاۋۇتىدا، چىگىت ئايرىش ۋە كونا پاختىنى پىششىقلاپ ئىشلەش زاۋۇتىدا، توك چىقىرىش ئورنىدا، ئاچچىقسۇخانا ياكى بۇزىخانىدا ئىشلىدىم. مەكتەپتە بىر تەرەپتىن ئومومىي ساۋات دەرسىنىڭ پەن ۋەكىلى بولسام، يەنە بىر تەرەپتىن ئاددىي شېئىر-مەسەللەرنى يېزىشقا باشلىدىم. ئۆگىنىشتە يېزىمىزدىكى 12 مەكتەپ بويىچە 1- ياكى 2-لىكنى قولدىن بەرمىدىم. بىراق تولوقسىزنىڭ 2- يىللىقىغا چىققاندا، سىنىپ مۇدىرىمىزنىڭ ئاغرىپ قېلىشى سەۋەبىدىن، كۈندە دېگۈدەك مەكتەپكە بارماي، ئاكام بىلەن بىرگە كونا رادىئولارنى چۇۋۇپ ئويناشقا بېرىلىپ، فىزىكىدىن باشقا بارلىق دەرسلەردە بىراقلا چېكىنىپ كەتتىم. ئەكسىچە فىزىكىغا بولغان ئىشتىياقىم كۈنسېرى يۇقىرى كۆتىرىلىشكە باشلىدى. 1986-يىلى ئائىلىمىزدىكى بالىلارنىڭ ئىككىنچىسى-ھەدەم (بىز «ئاچام» دەپ ئاتايتتۇق) قەشقەر پېداگوگىكا ئىنىستىتۇتىنىڭ ئۇيغۇر تىل-ئەدەبىيات كەسپىگە قوبۇل قىلىندى. بۇ ئىش ماڭا يېڭىچە ئوقۇش تەلىپىنى قويۇش بىلەن بىرگە ئىدىيەمدە كۈچلۈك ئۆگىنىش قىزغىنلىقى شەكىللەندۈردى. شۇڭا دادامنىڭ ياغ زاۋۇتى ئېلىپ بېرىش تەكلىپىنى رەت قىلىپ، ئائىلەمدىن ئايرىلىپ، 15 كىلومېتىر يىراقلىقتىكى قىزىل يېزىلىق (ھازىرقى قىزىل بازارلىق) تولوق ئوتتۇرا مەكتەپكە ئوقۇشقا باردىم (ئۈچ يىل پىيادە بېرىپ-كېلىپ ئوقۇدۇم). 1987-يىلى يازلىق تەتىلدە ھەدەمنىڭ تەتىل قىلىپ كېلىشى مېنىڭ ھاياتىم ۋە پەن قارىشىمدا زور ئۆزگىرىش ھاسىل قىلدى. يەنى ھەدەم تەتىلدە «قەشقەر پېداگوگىكا ئىنىستىتۇتى گېزىتى» غا بېسىلغان بىر پارچە شېئىرى بىلەن مەشھۇر ئۇيغۇر كلاسسىك ئەدەبىيات تەتقىقاتچىسى ئەسقەر ھۈسىيىن بىلەن ۋاھىتجان غوپۇر تۈزگەن «ئۇيغۇر كلاسسىك ئەدەبىياتى تىزىسلىرى» ناملىق 1400 بەتتىن كۆپ ھەجىمدىكى دەرسلىك كىتابنى بىرگە ئېلىپ كەلگەن ئىدى. مەن ھەدەمنىڭ شېئىرىنى ئوقۇش ئارقىلىق ئەدەبىي ئىجادىيەتكە قىزىقىش بىلەن بىرگە «ئۇيغۇر كلاسسىك ئەدەبىياتى تىزىسلىرى» ناملىق 1400 بەتتىن كۆپ ھەجىمدىكى كىتابنى شۇ تەتىلدىلا ئوقۇپ چىقتىم ھەمدە ئېلىپ قېلىپ، يېڭى ئوقۇش يىلىدا شۇ كىتاب ئاساسىدا 32 كۇبلېتلىق باللادا يېزىپ چىقتىم (ساۋاقداشلارنىڭ باللاداغا چالغان چاۋىكى سەۋەبىدىن سىنىپ مۇدىرىم ماڭا قاتتىق ئۆچ بولۇپ، ئىككى يىل قارىشىلاشتى). شۇنىڭدىن باشلاپ مەن بىر تەرەپتىن مەكتەپتە ياخشى ئوقۇسام، يەنە بىر تەرەپتىن بوش ۋاقىتلاردا قوغۇن-تاۋۇز، كۆكتات ئېلىپ-سېتىپ (بۇنى تولوقسىزنىڭ 2-يىللىقىدا باشلىغان بولۇپ، تاكى 1994-يىلى 10-ئايدا خىزمەتكە تەقسىم قىلىنغىچە داۋاملاشتۇردۇم) پۇل تېپىپ، كىتاب سېتىۋېلىشقا باشلىدىم. ھەر كۈنى سەھەر سائەت 4 بىلەن باشقىلارغا تۇيدۇرماي ئويغىنىپ، كىيىمنى سىرتقا چىقىپ كىيىپ ئۆگىنىش قىلىپ، جۇڭگو ۋە دۇنيانىڭ تارىخى ھەم جۇغراپىيسى، دەسلەپكى ئەدەبىيات ھەم ئۇيغۇر تىلى بىلىملىرى، تۆۋەن باسقۇچلۇق پەلسەپە چۈشەنچىلىرى قاتارلىق جەھەتلەردىكى بۈگۈنكى ئاساسىمنى تولوق ئوتتۇرىدىلا سېلىپ بولۇش بىلەن بىرگە، ئالىي مەكتەپنىڭ تىل-ئەدەبىيات كەسپىدە ئۆتىدىغان كلاسسىك ئەدەبىيات، يېزىقچىلىق نەزىرىيەسى، لوگىكا قاتارلىق دەرسلىكلىرىنىمۇ تولوق ئوتتۇرا ھاياتىمدا ئۆگىنىپ ئۆزلەشتۈردۈم. 1989-يىلى تولوق ئوتتۇرا مەكتەپنى پۈتتۈرۈپ، شىنجاڭ پېداگوگىكا ئۇنىۋېرستېتىنىڭ تىل-ئەدەبىيات فاكولتېتىغا قوبۇل قىلىندىم. مېنىڭ ئەدەبىيات فاكولتېتىغا قوبۇل قىلىنىشىم، غايە، ئېتىقاد ۋە مەسلەك يولىدا ئىزدىنىشىمگە يول ئېچىپ، پۈتۈن ھاياتىمنىڭ ئىككىنچى بۇرۇلۇش نۇقتىسى بولۇپ قالدى. مەن بەش يىللىق ئالىي مەكتەپ ئوقۇش ھاياتىمدا پىكىرى ئۆتكۈر، مەسىئۇلىيەت تۇيغۇسى كۈچلۈك، كاللىسى سەگەك، ھاياتلىققا ئۈمىد بىلەن قارايدىغان بىر تۈركۈم كىشىلەر بىلەن تونۇشۇش پۇرسىتىگە ئېرىشتىم. بولۇپمۇ مېنىڭ ئابدۇلئەھەت ئابدۇرەشىت بەرقىگە ئوخشاش ئىستىدات ئىگىلىرى بىلەن بىر سىنىپتا ئوقۇش، زامانىدىن پاكزات، مۇتىلا قىرانى، ۋەلى كېرىم كۆكئالىپ، ئەنۋەر سەمەت قورغان، ئەنۋەر قۇتلۇق نەزەرى، قۇربان ئابلىمىت، غەيرەت ئابدۇللا كالدىرى شۇنداقلا شىنجاڭ ئۇنىۋېرستېتىدىن ئەسەت سۇلايمان، ئابلىز ئۇرخۇن، تەتقىقاتچى-يازغۇچىلاردىن ئابدۇقادىر جالالىدىن، ئابدۇقەيۇم خوجا، ئىمىر غىياسقا ئوخشاش ئىزدىنىشچان، پىكىرى ئۆتكۈر، تەپەككۈرى كۆپ قاتلاملىق، مۇستەھكەم ئىدىيۋى خاھىشقا ئىگە زاتى مۇبارەكلەر بىلەن تونۇشۇش پۇرسىتىگە ئىگە بولۇشۇم، ماڭا جاھاننىڭ رەڭدارلىقىنى، ئىلىم دېڭىزىنىڭ پايانى يوقلۇقىنى، رېئاللىقنىڭ تاتلىق ھەم ئاچچىققا تولغان مۇرەككەپلىكىنى ھېس قىلدۇرۇپ، غايە ۋە ئېتىقاد يولىدا تىنىمسىز ئىزدىنىشىمگە تۈرتكە بولدى.

مېنىڭ بەش يىللىق ئالىي مەكتەپ ھاياتىم تولىمۇ غۇربەتچىلىكتە ئۆتكەن بەش يىل بولدى. بىر ئائىلىدىن بىرلا ۋاقىتتا ئۈچ بالىنىڭ ئالىي مەكتەپتە، ئۈچ بالىنىڭ تولوق ۋە تولوقسىز ئوتتۇرىدا ئوقۇشى دادامنىڭ ئايدا ئالىدىغان 127 يۈەن مۇئاشىغا قاتتىق بېسىم پەيدا قىلغان شارائىتتا، ئائىلەمگە پۇل توغرىلىق خەت يېزىشقا قولۇم بارمايتتى. شۇڭا مەكتەپ تەمىنلىگەن تاماق پۇلىدىن ئاددىي يىيىش ئارقىلىق (ئىككى ۋاق نان-چاي) ئاشۇرۇپ، مۇنچا، سۇپۇن، خاتىرە-قەلەم... دېگەندەكلەرنى ھەل قىلىش بىلەن بىرگە، ئايدا كەلگەن 25 يۈەن پۇلغا ئاساسەن كىتاب سېتىۋالدىم. مەكتەپ تەلەپ قىلغان تەنتەربىيە فورمىسىغا يۇقىرى يىللىقتىكى دوستلار ۋە سىنىپتىكى ساۋاقداشلار بەرگەن نىمكەش كىيىملەرنى كىيدىم. ئۇدا ئىككى يېرىم كۈن ئاچ قالغان ۋاقىتلىرىممۇ بولدى. بىراق «ئەبۇ ناسىر قەسىرىدىن ساسانىلار سۇلالىسىگە نەزەر» ناملىق ئېنگىلىزچە ئارخېئولوگىيە خاتىرىسىنى باشقىلار 400 يۈەنگە تالاشقاندا ساتماي، ئەسئەت سۇلايمانغا «قۇتادغۇ بىلىگ» نىڭ ئېنگىلىزچە نۇسخىسى ۋە ماقالىلار توپلىمى بىلەن قوشۇپ سوۋغا قىلىۋەتتىم. مەن ئىقتىسادىي جەھەتتىن ئالغاندا ئۈرۈمچىلىك دوستۇم پەرھات تۇرسۇن (ھازىر خوتەندە مۇقۇملۇق ئىشلىرى بويىچە نۇقتىدا تۇرۇپ خىزمەت قىلىۋاتىدۇ) ۋە تاھىر خالىقنىڭ («شىنجاڭ مائارىپى» ژۇرنىلىدا ئىشلەيدۇ) شۇنداقلا بىر قىسىم قىز ساۋاقداشلىرىمنىڭ قىلغان ياردىمىنى ھەرگىز ئۇنۇتمايمەن.

مېنىڭ بەش يىللىق ئالىي مەكتەپ ھاياتىم ئىزدىنىشكە تولغان بەش يىل بولدى. بۇ جەرياندا يۇقىرىدا ئىسىمى ئاتالغان-ئاتالمىغان بىر تۈركۈم ياخشى دوستلار بىلەن تونۇشۇپ، ئۇلار بىلەن پىكىر ئالماشتۇرۇش ئارقىلىق كۆڭۈل ئاسمىنىمنى يورۇتسام، يەنە بىر تەرەپتىن ئەدەبىيات، تارىخ، پەلسەپە، لوگىكا، تىلشۇناسلىق، ئانتىرپولوگىيە، ئارخېئولوگىيە، ئاستىرونومىيە، قەدىمكى مەدەنىيەت، دىنشۇناسلىق،جۇغراپىيە، ئېكىلوگىيە، قانۇن، ئىنسانشۇناسلىق قاتارلىق ئىلىملەرنى ئۆگەندىم ياكى خەۋەردار بولدۇم. بىر قېتىم فاكولتېت ئىچىدە يىپەك يولى ۋە قەدىمكى مەدەنىيەت بويىچە مۇھاكىمە پائالىيىتى ئۇيۇشتۇردۇم، 20 قېتىمدىن ئارتۇق فاكولتېت ياكى مەكتەپ بويىچە ئېلىپ بېرىلغان ئىلمىي مۇنازىرە پائالىيىتىدە باش مۇنازىرىچى بولدۇم، سەككىز قېتىم بىئولوگىيە فاكولتېتىنىڭ ئوقۇغۇچىسى (ھازىرقى باي ناھىيىلىك 3-ئوتتۇرا مەكتەپنىڭ مۇئاۋىن مۇدىرى) تۇرسۇن توختى بىلەن بىرگە مۇنازىرە سالونى ئۇيۇشتۇرۇپ، ئالتە قېتىم نۇتۇق سۆزلىدىم. بىزنىڭ بۇ پائالىيىتىمىزگە ئۈرۈمچىدىكى نۇرغۇنلىغان ئالىي مەكتەپلەردىن ئوقۇغۇچىلار كېلىپ، ئۈرۈمچىدىكى ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرى ئىچىدە 1998-يىلغىچە داۋاملاشقان يېڭىچە ئۆگىنىش ۋە ئېنگىلىز تىلى قىزغىنلىقىغا ئاساس سالدى. ھەرقايسى فاكولتېتلار ئارا فاكولتېت گېزىتى چىقىرىشقىمۇ مۇئەييەن ئىجابىي تەسىرلەرنى كۆرسەتتىم. يەنە تۈرلۈك كىتابلار ئىچىگە بۆلۈنۈش ئارقىلىق ئۆزەمنىڭ كېيىنكى ھاياتىم ئۈچۈن يېتەرلىك دەرىجىدە ئېنىرگىيە توپلاش پۇرسىتىگە ئىگە بولدۇم. بەش يىللىق ئالىي مەكتەپ ھاياتىمدا بىر قىزنى يوشۇرۇن ياخشى كۆرگىنىمنى ھېسابقا ئالمىغاندا، مۇھەببەتنىڭ نېمىلىكىنى بىلمەي ئۆتتۈم، بىرەر قېتىم تانسا-كېچىلىكلەرگە بېرىپ باقمىدىم، يۇرتلۇقلار ئولتۇرۇشىغا قاتناشمىدىم، دوست تۇتۇشتا مەكتەپتە ئومومىلىققا ئايلانغان يۇرت چېگراسىغا پىسەنت قىلمىدىم. ھاراققا ئۆزەمنى ئۇرمىدىم، تاماكىدىن ئىزچىل خالىي ئۆتتۈم.

مەن 1994-يىلى 7-ئايدا ئالى مەكتەپنى پۈتتۈرۈپ، 8-ئايغىچە دالىدا تۈنەش، ئاچلىققا بەرداشلىق بېرىش، يىراققا سەپەر قىلىش مەشقى قىلغاندىن كېيىن، خوتەن دەرياسىنى بويلارپ ئاقسۇدىن خوتەنگىچە تەكلىماكاننى كېسىپ ئۆتۈش سەپىرىگە تەييارلىق قىلغان بولساممۇ، ھەمدەمدە بولىدىغان ئادەم تاپالمىغاچقا ، مەقسىدىمنى ئىشقا ئاشۇرالمىدىم. 9-ئايدىن 11-ئايغىچە ئىككى ئاي پاختا تېرىش ئەمگىكى بىلەن شۇغۇللىنىپ، ئۆزەمنىڭ تۈرلۈك خىراجەتلىرىمنى ھەل قىلىش بىلەن بىرگە، شۇ يىلى قەشقەر پېداگوگىكا ئىنىستىتۇتىغا ئوقۇشقا ماڭغان سىڭلىمنىڭ كىرا، كىيىم-كېچەك ۋە بىر ئايلىق خىراجىتىنى ھەل قىلدىم.

شۇ يىلى 11-ئايدا ناھىيىلىك كادىرلار ئىدارىسى ۋە مائارىپ ئىدارىسى ۋىلايەتلىك مائارىپ ئىدارىسى ھەم پارتىيە مەكتىپىنىڭ تالاشقىنىغا ئۇنىماي، ئارخىپلىرىمنى تۇتۇپ قېلىپ، مەجبۇرىي ھالدا ئونسۇنىڭ گۈلئاۋات يېزا ئوتتۇرا مەكتىپىگە تەقسىم قىلدى. رەسمىي خىزمەتكە تەقسىم قىلىنغاندىن كېيىن، مەجبۇرىي يۈكلەنگەن پەن چېگرىسىز خىزمەت ۋەزىپىلىرى ۋە ھايات مۇساپەمدە يۈز بەرگەن بىرقاتار ئىجتىمائىي داۋالغۇشلار غايە بىلەن رېئاللىق ئوتتۇرىسىدا رەھىمسىز زىددىيەت پەيدا قىلدى. مەن مانا شۇ زىددىيەت قاينىمىدا گاڭگىراش ۋە قېيداش ئىچىدە توپتوغرا 15 يىلنى ئۆتكۈزدۈم. مېنىڭ بۇ جەرياندا يازغانلىرىم ئىجادىي كۈچى تۆۋەن، ۋەزنى يوق، تەكرار مەزمۇنلار دۆۋىسىگە ئايلىنىپ كەتكەن ئوقۇتۇش ماقالىلىرى بولدى. شۇنداقتىمۇ ئەتراپىمدىكىلەرگە نىسبەتەن ئېيتقاندا يەنىلا ۋاقتىمنى بىكار ئۆتكۈزگۈم كەلمىدى. بۇ جەرياندا بىر تەرەپتىن كىتاب يىغىپ، ئوقۇشنى داۋاملاشتۇرسام، يەنە بىر تەرەپتىن كەسپىي خىزمەتلەرنى چىڭ تۇتۇپ ئىشلىدىم. مائارىپ ئىنىستىتۇتىدىكى ئۈزلۈكسىز مائارىپ كۇرسىدا ۋە 2007-يىلدىكى ئۈرۈمچىدە ئېچىلغان ئەخلاق تەربىيە كۇرسىدا 10 نەچچە قېتىم لېكسىيە سۆزلىدىم، ئەخلاق تەربىيە كۇرسىدا كۇرسانتلارنىڭ «شىنجاڭ مائارىپى» ژۇرنىلىغا يوللىنىدىغان ماقالىلىرىنىڭ تەھرىرىلىك ۋەزىپىسىنى ئۆتىدىم. 12 پارچە ئىلمىي ۋە مۇھاكىمىلىق ماقالىلىرىم گېزىت-ژۇرناللاردا ئېلان قىلىندى، تۈزىگەن دەرس دېتاللىرىم، دەرس لايىھىلىرىم ۋە ماقالىلىرىم ناھىيىلىك ۋە ئاپتونوم رايونلۇق مۇسابىقىلەرگە تاللاندى، بىر تۈر تەتقىقات پىلانىم ناھىيىنىڭ تەستىقىدىن ئۆتۈپ ۋىلايەتكە يوللاندى. تۈرلۈك زېھىن سىناش ۋە مۇنازىرە پائالىيەتلىرىدە باش بولدۇم، 2008-يىلى ناھىيە بويىچە ئۆتكۈزۈلگەن لېكسىيە مۇسابىقىسىدە 72 ئورۇن بويىچە 1-بولدۇم.

مەن 2010-يىلى 10-ئاينىڭ 17-كۈنى باشقىلارنىڭ قىزىقتۇرۇشى بىلەن تور مۇنبىرىگە ئەزا بولۇپ كىرىپ، ئۆزەم بىرقەدەر «ياخشى» دەپ قارىغان بىر پارچە شېئىرىمنى مۇنبەردە يوللاش پۇرسىتىگە ئېرىشتىم. كۈتۈلمىگەندە بۇ شېئىرىم مۇنبەردە ياخشى باھالارغا ئېرىشىپ، نادىر تېمىلار قاتارىدىن ئورۇن ئالدى. بۇ ئىش ماڭا بىر تەرەپتىن يېڭى مەسىئۇلىيەت يۈكلىسە، يەنە بىر تەرەپتىن زور ئىشەنچ ئاتا قىلىپ، ھاياتىمنىڭ ئۈچىنچى قېتىملىق بۇرۇلۇش نۇقتىسى بولۇپ قالدى . شۇنداقلا ئىزدىنىش، غايە يولىدا تىنىمسىز ئالغا ئىنتىلدىغان ھايات مۇساپەمنىڭ ئىككىنچى بۆلىكىگە يول ئاچتى. مەن شۇنىڭدىن باشلاپ بىر يىلغا يېقىن تىرىشچانلىق كۆرسىتىش ئارقىلىق ئاخىرى توردا 40 پارچىغا يېقىن تەتقىقات ھەم ئىجتىمائىيەتكە دائىر ماقالە-ئەسەرلەر ھەم شېئىرلانى ئېلان قىلدىم. ئىلگىرىكى يازمىلىرىمنى رەتلەش ھەم يېڭىدىن ئىجاد قىلىش نەتىجىسىدە بىر پارچە كىتابىمنى پەن-تېخنىكا نەشرىياتىغا يوللىدىم.

يۇقىرىقىلار مېنىڭ قىسقىچە ھايات مۇساپەم.

ئەمدى سىزنىڭ «سىزنىڭ مەدەنىيەتلەر جىددىي رەۋىشتە يۇغۇرلىۋاتقان بۈگۈنكى دەۋىردىكى ئورنىڭىز ھەم سالاھىيىتىڭىز نېمە؟» دېگەن سوئالىڭىزغا كەلسەك، مېنىڭ بۇ دەۋردىكى ئورنۇم ۋە سالاھىيىتىم بىر ئوقۇتقۇچى، ئىزدەنگۈچى ۋە پىكىر قىلغۇچى بولۇش سۈپىتىم بىلەن، ئەتىراپىمدا يۈز بېرىۋاتقان تۈرلۈك-تۈمەن ئۆزگىرىشلەرگە شۇنداقلا شاد-خوراملىق ۋە قان-ياشقا تولغان تارىخقا، مەدەنىيەتكە، ئەنئەنىگە، مىللىي ئەخلاق قاتلىمىغا يۈكسەك، رېئالنى، ئىلمىي، لوگىكىلىق ھالدا پەلسەپەۋىي پىكىر قىلىش يۈكسەكلىكىدە تۇرۇپ، كىرىزىس تۇيغۇسى ئىچىدە تەنقىدىي، مەسىئۇلىيەتچان مۇئامىلە قىلىپ، ئۇنىڭ ياخشى-يامىنىنى، ماس-ماس ئەمەسلىرىنى خەلققە كۆرسىتىپ بېرىش، ئەتىراپىمدىكىلەرنى، مېنىڭ پىكىرىم بىلەن دىدارلاشقۇچىلارنى توغرا بىر يولغا يېتەكلەش.

ئۆزقان: سىز بۈگۈنكى يەر شارى كەنتىدە باشقا نۇرغۇن كىشىلەرگە ئوخشاش ئۆزلۈكىڭىزنى ۋە كىملىكىڭىزنى قانداق نامايەن قىلىپ كېلىۋاتىسىز؟ Y1W1=Uc uk

ئاتتىلا: مېنىڭ ئۆزلىكىم ۋە كىملىكىمنى نامايەن قىلىش يولۇم، بىرىنچىسى پىكىر قىلىش، ئىككىنچىسى ئۆزەمنى ئىپادىلەش.

بىز پەقەت پىكىر قىلىش ئارقىلىقلا ئۆزىمىزنى، ئۆزگىنى، تارىخنى، بۈگۈننى، ئەتىنى تونۇيالايمىز. قەلب تىۋىشىمىزنى باشقىلارغا ئىزھار قىلىش بىلەن بىرگە باشقىلارنىڭ قەلب تىۋىشىنى سېزەلەيمىز. باشقىلار پەقەت بىزنىڭ پىكىر يۆلىنىشىمىز ۋە ئۇ شەكىللەندۈرگەن بىلىم ھەم ئەخلاقىي قىممەت سىستېمىسى ئارقىلىقلا بىزنى تونۇش پۇرسىتىگە ئىگە بولالايدۇ.

بىز پەقەت تىل (سۆز)، ھەرىكەت (ئەمەلىي پائالىيەت ۋە ئەمەلىي ئىجادىيەت) ۋە يازما (يازمىچە ماتېرىياللار) ئارقىلىق ئۆزىمىزنى ئىپادىلەشكە تايىنىپ، ئۆزىمىزنىڭ كىملىكىمىزنى باشقىلار ئالدىدا نامايەن قىلالايمىز، باشقىلارنىڭ ئېتىراپ قىلىشىغا ئېرىشەلەيمىز. بىزنى ئېتىراپ قىلغۇچىلار قانچىكى كۆپ بولسا بىزنىڭ يېتەكلەش كۈچىمىز شۇنچە زور بولىدۇ، بىز شۇ كۈچكە تايىنىپ تېخىمۇ كۆپ كىشىلەرنى ياخشى يولغا باشلىيالايمىز، ئۆز رولىمىزنى جارى قىلدۇرالايمىز. ئەگەر بىز بەك كەمتەر بولۇپ كەتسەك بىزنى ھېچكىم تونىمايدۇ-دە، ھېچقانداق يېتەكلەش كۈچىمىز بولمايدۇ. بىراق، بۇ يەردىكى مەسىلە ئەمەلىيەتكە ئۇيغۇن ئۆزىنى كۆرسىتىش بولۇشى، ئىجابىي نۇقتىدىن بولۇشى، ھەرگىزمۇ بىر قىسىم كىشىلەردەك نەچچە خوتۇن ئالغانلىقى، قانچىلىك ھاراقنى دەم ئالماي ئىچىۋەتكەنلىكى، كىملەرنى ئوڭدا قويغانلىقى، قانچىلىك زىننەت بۇيۇمى ۋە كىيىم-كېچىكى بارلىقى، ئەرلەر بىلەن تەڭ رومكا سوقۇشتۇرالايدىغانلىقى... دېگەندەك نۇقتىلاردىن بولماسلىقى كېرەك.

ئۆزقان: ئاتتىلا ، ئېسىڭىزدىمىكىن ، تۆۋەندىكى ئىنكاسنى سىز يازغان ، مەن مۇشۇ ئىنكاسنى كۆرگەندىن كېيىن سىزنى زىيارەت قىلىپ بېقىش ئىستىكىم تېخىمۇ كۈچەيگەنىدى : «مېنىڭ بۇ مەۋسۈمدىكى يۈكۈم ئىلگىركىدىن خېلىلا كۆپەيگەن بولسىمۇ (8-يىللىق سىنىپ مۇدىرى، ئەدەبىيات، تارىخ، جۇغراپىيە، شىنجاڭ، ئۇنۋېرسال ئەمىلىيەت، 7-يىللىق تارىخ، جۇغراپىيە دەرسى، ‹ئىككى ئاساسەن› نىڭ 3-كۆرسەتكۈچى، تۈر قۇرىلىشى)  ۋاقىت يار بەرسىلا بار كۈچۈم بىلەن تەۋپىقداشلار ئۈچۈن ئىجادىيەت مېۋىلىرىمنى ئايىمايمەن. vFzRg5lH
XB;7!8|
نۇرغۇن مەكتەپلەردە بۇنچىۋالا خىزمەتنى بەشتىن ئارتۇق ئوقۇتقۇچى ئورۇنلايدۇ ، سىز نەچچە خىل تەييارلىقتا دەرس ئۆتىسىز ؟ ئالىي مەكتەپتە بەش يىل ئوقۇغان كەسىپتىن دەرس ئۆتۈشقۇ نورمال ئەھۋال، ئەمما، ئۆزى ئوقۇمىغان كەسىپلەر بويىچە دەرس بېرىپ، ئوقۇغۇچىلارنى رازى قىلىش، مېنىڭچە، ئاسان ئىش ئەمەسقۇ دەيمەن؟

ئاتتىلا: مەن ئىشلەۋاتقان مەكتەپ ئونسۇ ناھىيىسىدىن ئەڭ يىراق بولغان، ناھىيىنىڭ شەرقىي جەنۇب تەرىپىگە 60 كىلومېتېر كېلىدىغان چاچلىق فېرما توققۇز يىللىق تۈزۈمدىكى مەكتىپى بولۇپ، بۇ يەردىن شەرقىي-جەنۇب تەرەپكە داۋاملىق ماڭغاندا تەكلىماكانغا ئىچكىرىلەپ كىرىپ، كەڭ كەتكەن ئادەمسىز رايوندىن ئۆتكەندىن كېيىن، توقسۇ، شايار ناھىيىسى تەۋەسىگە كىرىپ كېتىدۇ.

مەكتىپىمىزنىڭ ئوقۇغۇچى سانى ئاز بولغاچقا، ئۇنىڭغا ماس ھالدا شىتات سانى زور دەرىجىدە كەمچىل. بىراق سىنىپنى يىللىقلار بويىچە تەسىس قىلىدىغان بولغاچقا، سىنىپ سانى كۆپ. شۇڭا ھەرقايسى خىزمەتلەرگە ئادەم يېتىشمەيدۇ.

مەن خىزمەتكە قاتناشقان 17 يىلدىن بۇيان ئىزچىل يۇقىرى بېسىملىق خىزمەت مۇھىتى ئىچىدە ياشاپ كەلدىم. 2005-2006-ئوقۇش يىلىدا مەكتەپ ئىلمىي بۆلۈم ۋە ئوقۇتۇش تەتقىقات بۆلۈمىنىڭ مۇدىرى، ئىككى 9-يىللىق سىنىپنىڭ سىنىپ مۇدىرى، ئوقۇش پۈتتۈرىدىغان باشلانغۇچ ۋە تولوقسىز يىللىقلارنىڭ ئومومىي ئىشلار مەسىئۇلى ۋە ئالاقىچىسى، ئارخىپ ئىشلىگۈچىسى، 9-يىللىقنىڭ ئەدەبىيات، ئۇيغۇر تىلى، سىياسەت، تارىخ، خېمىيە بولۇپ 28 سائەتلىك دەرس ئوقۇتقۇچىسى بولۇپ ئىشلىدىم. بۇ مەۋسۈمدە 8-يىللىقنىڭ سىنىپ مۇدىرلىق ۋەزىپىسىنى، ئەدەبىيات، تارىخ، جۇغراپىيە، شىنجاڭ يەرلىك دەرسى، ئۇنۋېرسال ئەمەلىيەت، ساغلاملىق تەربىيسى قاتارلىق دەرسلىرىنى، قۇياش نۇرى پائالىيىتىگە يېتەكچىلىك قىلىش ۋەزىپىسىنى، 7-يىللىقنىڭ تارىخ، جۇغراپىيە دەرسىنى شۇنداقلا مەكتەپنىڭ «ئىككى ئاساسەن» خىزمىتىنىڭ 3-كۆرسەتكۈچىنى، تۈر قۇرۇلۇش خىزمىتىنى، بارلىق ئىجتىمائىي پەن دەرسلىرىنى تەستىقلاش خىزمىتىنى ئۈستۈمگە ئېلىپ كېلىۋاتىمەن. مەكتىپىمىزدە يەنە پەقەت ئوقۇتۇشتىنلا 79 تۈرلۈك تەكشۈرۈش خاتىرىسى بار( ئەمىلىيەتتە بۇلارنىڭ يېرىمى دېگۈدەك ئوقۇتقۇچىلاردىن پۇل تۇتۇۋېلىش ئۈچۈن قۇرۇلغان قىلتاق بولۇپ، ئوقۇتۇش سۈپىتىنى ئۆستۈرۈش رولى چوڭ ئەمەس )، ئەخلاقىي تەربىيە ۋە سىياسىي تەكشۈرۈش ئارخىپلىرى بۇنىڭ سىرتىدا. سىنىپنىڭ يۇقىرىقىدىن باشقا قانداق خىزمەتلىرىنىڭ بارلىقى كۆپچىلىككە ئايان. يەنە ئۆيدىن ئايرىلىپ، تاماقنى ئۆزەم ئېتىپ يەپ، تەنھالىق ئىچىدە بالىلىرىم ئۈچۈن قۇربانلىق بېرىۋاتىمەن (ئايالىم ناھىيە بازىرىدا ئىككى بالامغا قارايدۇ).

مەن ئۈچۈن ئىجتىمائىي پەن دەرسلىرىنى بېرىش، مەيلى ئۇ كەسپىم بولسۇن-بولمىسۇن ھېچقانچە گەپ ئەمەس. ھەرقايسى تەرەپلەردىن قايىل قىلىپ، ھەق دادىغا يەتكۈزۈپ ئۆتۈشكە ئىشەنچىم بار. ھەتتا خېمىيە دەرسىنىمۇ يەتتە يىل بېرىپ، تېخنىكۇم ئىمتىھانىغا قاتناشقان ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئوتتۇرىچە نومۇر كۆرسەتكۈچىنى ناھىيە بويىچە ئالدىنقى قاتاردىن ئورۇن ئالدۇردۇم. بىراق، ياش چوڭايغانسېرى، باشقا كەسپلەردىن، بولۇپمۇ ئىجتىمائىي پەندە ئوقۇپ، تەبىئىي پەندىن دەرس بېرىش تولا ھاللاردا ئادەمنىڭ پىكىرىنى چېچىپ، ۋاقىتنى زىيادە ئىسىراپ قىلىۋېتىدىغانلىقىنى ھېس قىلىۋاتىمەن. شۇڭا ئىككى يىل بولدى، خېمىيە دەرسىنى ئۆتكۈزۈپ بەردىم.

ئۆزقان: ماۋۇ ئىنكاسقىمۇ قاراپ بېقىڭ، بۇ ئىنكاس تەۋپىق ئىنىمىزنىڭ سىز يازغان «مائارىپ سۈپىتى قايسى ئامىللار بىلەن مۇناسىۋەتلىك؟» نامىلىق ماقالىڭىزغا يازغان ئىنكاسىكەن. XAD- 'i

زادى قانداق ئىش بۇ ئەستايىدىل، ياش ئاتامانىمىزنى پۇتى كۆيگەن توخۇدەك بۇنچە ئەنسىز تىپىرلىتىۋەتكەندۇ-ھە؟ بەكلا بىلگۈم بار. ئەسلەپ باقامسىز؟   ch*8 B(:
P1.[
«ۋاي ئىسىت، كەچۈرۈڭ، مەن خىلى ئوقۇپ سېلىشتۇرۇپ باققان بولمىسا. تۈرگە ئايرىغان چوڭ مەزمۇنلارنىلا سىلىشتۇرۇپتىكەنمەن. ئىسمى ئوخشاشكەن، مەزمۇنىغا قارىساممۇ شۇ،  شۇڭا... ئەسكەرتىپ قويسىڭىز بولماسمىدى. خاپا بولماي قايتا يوللاپ قويغان بولسىڭىز بوپتىكەن.  بىزدە مۇشۇنداق تېمىلار ئۈستىدە باش قاتۇرىدىغانلار بەك ئاز، قەدرىنى بىلىدىغانلار بولسىمۇ كۆرۆپ پايدىلىنار ئىدى». |"q5sym8Y_

ئاتتىلا: ئادەمنىڭ پىكىرى ئىزچىللىققا ئىگە توختاۋسىز جەريان. شۇڭا سىزدە مەلۇم بىر تېما ئۈستىدە پىكىر يولى شەكىللەندىمۇ، ئۇنىڭ مۇكەممەللىككە قاراپ ئىلگىرلەپ، بىر نۇقتىدا توختىمىغى تەس. شۇ سەۋەبتىن مەن مەلۇم بىر مەسىلە ئۈستىدە ئىزدەنسەم، شۇ مەسىلە توغرىسىدىكى يېڭى پىكىرلەر نېرۋىلىرىمنى غىدىقلاپ، ئارام بەرمەيدۇ، ئۇنىڭدىن قانائەتلەنگۈدەك مۇكەممەل جاۋابقا ئېرىشمىگۈچە بولدى قىلمايمەن. ھەر كۈنى قانچىلىك پىكىر قوزغالسا شۇنچىلىك يازىمەن ھەم ئۇنىڭ باشقىلارغا بولغان تەسىرى شۇنداقلا جەمىئىەتكە بېرىدىغان پايدىسىنى ئويلايمەن. شۇ سەۋەبتىن مەن يۇقىرىقى تېمىنى يوللىغاندا باشتا «مۇكەممەل بولدى» دەپ قارىغان بولساممۇ، تېمىنى يوللاپ بولغاندىن كېيىنكى يېڭى پىكىرلىرىمدىن يەنە مەن باشتا ئويلاپ يەتمىگەن، باشقىلارغا پايدىلىق بولغان نۇرغۇنلىغان نۇقتىلارنىڭ بارلىقىنى ھېس قىلدىم. شۇڭا كېيىن يوللانغىنى ئۆچۈرۈلگەندە تەۋپىق ئىنىمىزدىكى كۈچلۈك مەسىئۇلىيەت تۇيغۇسى ۋە ئەستايىدىللىق ئۇنى ئەنە شۇنداق «پۇتى كۆيگەن توخۇدەك» تىپىرلىتىۋەتتى.

ئۆزقان: ئىلمىي ماقالە يېزىشقا تۇتقان بۇنداق ئېرىنمەسلىك ۋە ئەستايىدىللىق بىلەن قايتا-قايتا يېزىش ئادىتىڭىز، ئۇنۋان ئۈچۈن ماقالە يېزىشمۇ زىممىسگە تاغ ئارتىلغاندەك قىيىن تۇيۇلىدىغان نۇرغۇن ياشلىرىمىزغا نىسبەتەن ئۆرنەك بولغۇدەك دەپ قارىدىم. ئىلمىي ماقالە يېزىش ھەقىقەتەن شۇنداق تەسمۇ ؟ بۇ ھەقتە ياش ئوقۇتقۇچىلارغا بېرىدىغان قانداق ياخشى تەكلىپلىرىڭىز بار؟ LRxZcxmy

ئاتتىلا: ئىلمىي ماقالە يېزىش ھەم تەس ھەم ئاسان.

تەس دېيىشىمدە، ئۇ بىر مول ماتېرىيال جۇغلانمىسىنى ھەم ئۇنى ئۇچۇرلاشتۇرۇپ، تەپەككۈر يۈكسەكلىكىگە، ھەرىكەتچان قۇرۇلمىغا ئىگە قىلىشنى، ئىزچىل ئىزدىنىشنى ۋە قايتا-قايتا ئۆزگەرتىشنى تەلەپ قىلىدىغان جاپالىق جەريان.

ئاسان دېيىشىمدە، بۇ يولغا ھەقىقىي تۈردە ئۆزىنى بېغىشلىغۇچىلار ئۈچۈن بۇنىڭدىن كاتتا خوشاللىق ھەم ھوزۇر بولمايدۇ. ئۇلار بىرەر تېمىغا تۇتۇش قىلغاندا ۋاقىتنىڭ قانداق ئۆتۈپ كەتكەنلىكىنى، قورساقنىڭ ئاچقانلىقىنى، ھېرىش-چارچاش دېگەنلەرنى ھېس قىلماستىن، ھەممىسىدىن خوشاللىقنى، ھوزۇرنى سېزىدۇ. بىراق، بىرەر ئولتۇرۇش-زىياپەتلەرگە مەشغۇل بولۇپ قالسا، كاللىسى ئۆزىنىڭ تېمىسى ئەتراپىدا چۆرگىلەپ، قاتتىق بىئارام بولىدۇ، ۋاقىتنى تىت-تىتلىق ئىچىدە ئۆتكۈزىدۇ.

ئەمدى ئىلمى ماقالە يېزىش مەسىلىسىگە كەلسەك، بۇنىڭدا تۆۋەندىكىدەك بىرقانچە باسقۇچ بار دەپ قارايمەن.

1. ئالدى بىلەن مول ماتېرىيال مەنبەسى بولۇشى ھەم ئۇنى مەنبە ماتېرىيال، ئاساسىي ماتېرىيال، قورال خارەكتېرلىك ماتېرىيال ۋە يانداشما ماتېرىيال دەپ ئايرىپ چىقىشى، مەنبە ماتېرىيال بىلەن ئاساسىي ماتېرىيالنى ياخشى كۆرۈپ، ئۇلارنى ماسلاشتۇرۇپ ئېلىپ مېڭىشى، ئۆزىگە ياخشى ئۆزلەشتۈرۈشى، قورال خارەكتېرلىك ماتېرىياللارغا قارىتا ئومومىي جەھەتتىن چۈشەنچە بولۇشى، زۆرۈر تېپىلغاندا پايدىلىنىشى، يانداشما ماتېرىياللاردىن تەپەككۈرىنى بېيتىشى، چۈشەنچىسىنى چوڭقۇرلاشتۇرۇشى، زۆرۈر تېپىلغاندا پايدىلىنىشى كېرەك.

مىسال، ئۇرخۇن مەڭگۈ تاشلىرى توغرىسىدىكى تەتقىقاتتا، مەڭگۈ تاش تېكىستلىرى مەنبە ماتېرىيال، مەڭگۈ تاشلارنى ئومومىي جەھەتتىن ئەكس ئەتتۈرىدىغان ۋە تەتقىق قىلىدىغان نوپۇزلۇق تەتققات كىتابلىرى ئاساسىي ماتېرىيال، مەڭگۈ تاشلار توغرىسىدىكى چۈشەندۈرمىلەر ۋە لۇغەتلەر قورال خارەكتېرلىك ماتېرىيال، تەتقىقاتچىلارنىڭ پەرەز ۋە كۆزقاراشلىرى يانداشما ماتېرىيال ھېسابلىنىدۇ.

تەتقىقاتتا ئاسانلا خاتالىق يۈز بېرىش ياكى ئوتتۇرىغا قويغانلىرىمىزنىڭ پۇت تىرەپ تۇرالماسلىقى يانداشما ماتېرىيالنى مەنبە ماتېرىيالنىڭ ئورنىغا دەسسىتىۋېلىشتىن كېلىپ چىقىدۇ. قۇربان ۋەلى كىرۇراننىڭ «بىزنىڭ تارىخىي يېزىقلىرىمىز» ناملىق كىتابىدىكى « ‹شىۋاڭمۇ رىۋايىتى› ھەققىدە يېڭى مۇلاھىزە» ناملىق ماقالىدا مەنبە ماتېرىيال بىلەن يانداشما ماتېرىيالنىڭ مۇناسىۋىتى ناھايتى جانلىق كۆرسىتىلگەن.

2. ئۆزى تەتقىق قىلماقچى بولغان ساھەدە مۇكەممەل بىلىم جۇغلانمىسى بولغاندىن سىرت، ئۇنىڭغا مۇناسىۋەتلىك پەنلەردىنمۇ بەلگىلىك سەۋىيە ھازىرلىغان بولۇشى، ھە دېگەندە كىتاب ئاختۇرۇپ، تەپەككۈرسىز كۆچۈرمە جۈملە گەۋدىسى شەكىللەندۈرۈپ قويماسلىق كېرەك.

بىر ئۇيغۇر كلاسسىك ئەدەبىيات تەتقىقاتچىسى ئۇيغۇر كلاسسىك ئەدەبىياتىنى ياخشى بىلگەندىن سىرت يەنە ئوتتۇرا ئاسىيا ۋە جۇڭگو تارىخى، ئوتتۇرا ئاسىيا جۇغراپىيىسى، مىللەتشۇناسلىق، دىنشۇناسلىق، مەدەنىيەتشۇناسلىق، ئېتنوگىرافىيە، ئارخېئولوگىيە، كالىندارچىلىق، ئاستىرونومىيە، ئۆرۈپ ئادەت، تىل-يېزىق، تىبابەتچىلىك تارىخى...قاتارلىق تەرەپلەردىنمۇ مۇكەممەل بىلىمگە ئىگە بولۇشى كېرەك. شۇنداق بولغاندىلا ئاندىن ئۇيغۇر كلاسسىك ئەدەبىياتىغا دائىر مۇنەۋۋەر ماقالىلەرنى بارلىققا كەلتۈرەلەيدۇ.

3. توپلىغان ئۇچۇر ۋە بىلىم جۇغلانمىسىنى خالىغان تەپەككۈر يۈكسەكلىكىگە ۋە ھەرىكەتچانلىققا ئىگە قىلىپ، ئۆز پىكىرىگە ئايلاندۇرۇشى، خالىغان پىكىر يۆلىنىشى بويىچە تەرتىپلەپ چىقالايدىغان بولۇشى، ھەرگىزمۇ بىر قېلىپقا سېلىپ قويماسلىقى لازىم.

يەنى، بىز جۇغلىغان ماتېرىياللارنى ھەم بىر پۈتۈنلۈككە ھەم پارچە بۆلەكلەرگە ئىگە ئۇچۇرلارغا ئايلاندۇرۇپ، خالىغان ئورۇندا، خالىغان ئىسپاتلاشلاردا ئىشلىتەلەيدىغان بولۇشىمىز، كاللىمىزدا 100 ئۇچۇر بار دېسەك، مەلۇم بىر ئۇچۇرنى بىر ماقالىدا 36-ئورۇندا كەلتۈرسەك، يەنە بىر ماقالىدە 59-ئورۇندا، باشقا بىرسىدە 82-ئورۇندا كەلتۈرەلەيدىغان بولۇشىمىز، ھەرىكەتچانلىققا ۋە جانلىقلىققا ئىگە قىلىشىمىز، ھەرگىزمۇ بىر قېلىپقا سېلىۋالماسلىقىمىز كېرەك.

4. ماتېرىيال كۆرگەندە، بىر كۆرۈپلا ئۇ ماتېرىيالنىڭ ئومومىي پەن قاتلىمى، بىلىم قاتلىمى ۋە دائىرە قاتلىمى توغرىسىدا كۆڭلىدە سان تۇرغۇزالايدىغان بولۇشى، مەلۇم بىر تېما ئۈستىدە قەلەم تەۋرەتكەندە ئۇچۇرغانلىكى بارلىق ماتېرىياللارنى بىر قۇر كۆرۈپ چىقىشتىن ساقلىنىش كېرەك.

5. تېما تاللاشقا ماھىر بولۇشى، تېما تاللاش ۋە پىكىر يۈرگۈزۈشكە ۋىجدان-غۇرۇر ۋە ھەقىقەت تۇيغۇسى بىلەن مۇئامىلە قىلىشى، غۇرۇرلۇق بولدۇم دەپ، ھەقىقەتتىن يىراقلاپ كەتمەسلىكى، تېما تۇرغۇزۇلغان ھامان ئۇنى خاتىرلىۋېلىشى، بولسا ئاساسىي يۆلىنىشى ۋە قۇرۇلمىسىنى يېزىپ پۈتتۈرۋېلىشى (تىزىسىنى تۈزۈۋېلىشى) كېرەك.

6. تەتقىقاتنى خوشال-خوراملىق پائالىيەت جەريانى دەپ بىلىشى، ئۆزىگە بېسىم قىلىۋېلىپ، پىكىرىنى چېچىۋەتمەسلىكى، ئىزچىل پىكىر قىلىشى ۋە يېزىشى، مۇكەممەللىكنى قوغلىشىشى، بىرىنچى بالداقتىلا پىكىرىنى توختىتىپ قويماسلىقى، جەمىئىيەتكە پايدىلىق بولۇشنى نىشان قىلىشى كېرەك.

7. قايتا-قايتا تۈزۈتۈشتىن باش تارتماسلىق كېرەك.

مەن «يىپەك يولىنىڭ ئېچىلىشى ۋە لىنىيىسى ئۈستىدە يېڭى ئىزدىنىش» ناملىق ماقالەمنى 1991-يىلى باشلاپ، 2011-يىلى پۈتكۈزدۈم. ئۆزەم مۇكەممەل بولدى دەپ قارىغىچە سەككىز قېتىم قايتا يېزىش باسقۇچىنى باشتىن كەچۈردۈم.

8. مەسىلىلەردىن لوگىكىغا ئاساسلىنىپ تۇرۇپ رېئالنى ھالدا ئىلمىي، ھەقىقىي، پاكىتلىق، پەلسەپەۋىي قىممەتكە ئىگە ھۆكۈم چىقىرىش، خىيالىغا كەلگەنچە جۆيلىمەسلىك، قايىل قىلارلىق بولۇشى، بۇلۇڭ-پۇچقاقتا ئاڭلىۋالغاننى پاكىت ئورنىغا دەسسەتمەسلىك، زىددىيەتلىك مەسىلىلەرنى سىتاتا ئالماسلىق، باشتىن ئاخىرىغىچە پىكىر يۆلىنىشى بىر خىل بولۇش، باشتا مۇئەييەنلەشتۈرۈلگەن پىكىرىگە ئاخىرىدا قارىشى چىقماسلىق، ئۆزى يازغان ماقالىغا مۇناسىۋەتلىك مەسىلىلەرگە قارىتا ئۆزىدە ئەتىراپلىق تەييارلىق بولۇش، كۈتۈلمىگەن سوئال ياكى تەنقىدلەرگە دەل تۇرالايدىغان بولۇش كېرەك.

9. تەتقىقاتقا قارىتا توغرا پىسخىك پەزىلەت بولۇش، ماختىسا ئۇچۇپ كەتمەسلىك، تەنقىدلىسە ئۇجۇقۇپ كەتمەسلىك، سوغۇققان بولۇپ، ئىلمىي پاكىت ئاساسىغا قۇرۇلغان لوگىكىلىق يەكۈن ئارقىلىق رەددىيە بېرىش ياكى ئۆزىنىڭ خاتا كەتكۈزگەنلىكىنى سەمىمىيلىك بىلەن ئېتىراپ قىلىش كېرەك.

ئۆزقان: مۇنبەرگە يوللىغان مىللىي ئالاھىدىلىككە، تارىخىي تېمىلارغا چېتىلىدىغان شېئىرلىرىڭىزدا نۇرغۇن شائىرلارغا ئوخشىمىغان بىر يولنى تۇتقانلىقىڭىزنى كۆرگىلى بولىدىكەن. شېئىر يېزىشتىكى ئادىتىڭىز، تېما تاللاش ئۇسۇلىڭىز، ئىلھامغا قانداق قارايدىغانلىقىڭىز ۋە ئىلھام بۇلاقلىرىڭىزنى قانداق ئېچىپ تۇرىدىغانلىقىڭىز ھەققىدە پاراڭلىشىپ باقساق قانداق دەيسىز؟ >uhaW@d

ئاتتىلا: شېئىر يېزىش مەندىكى بىر تۈرلۈك ھەۋەس ئەمەس، بەلكى ۋىجدان-غۇرۇر ئۈستىگە قۇرۇلغان ئىدىيە. بۇ نۇقتىدىن ئالغاندا، مەن ئۆز شېئىرىلىرىمغا ۋىجدان-غورۇرۇم ئاساسىدا شەكىللەنگەن ئىدىيەمنىڭ ئىز تامغىسىنى بېسىپ ئۆتىمەن. شۇڭا مەن شېئىر يازىمەن دەپلا يازالمايمەن. ئەگەر ھەۋەس بولغان بولسا بۈگۈنگىچە نەچچە خاتىرىنى توشقۇزىۋەتكەن بولاتتىم.

مېنىڭ ئىلھامىم ھاياجانلىق ھېسسىياتتىن ئەمەس، بەلكى كۆپىنچە ھاللاردا سىرتقى تەسىردىن شەكىللەنگەن ئىدىيەدىن كېلىدۇ. ئىدىيەمگە تەسىر قىلىدىغان سىرتقى تەسىر بىلەن ئۇچۇراشمىسام، نەچچە ئايلاپ شېئىر يازمايمەن. شۇڭا مېنىڭ شېئىرلىرىمنى ئۆز ئىدىيەمنىڭ مەسىئۇلى دەپ قارايمەن.

ئۆزقان: ئاتتىلا، مەن سىزنىڭ «‹تەۋپىق› قە ئاتتىلانىڭ مۇراجىتى» نامىلىق مۇراجىتىڭىزنى ئوقۇغاندىن كېيىن سىزنى تېخىمۇ چوڭقۇرلاپ تونۇغان، شۇنداقلا، تەۋپىق مۇنبىرىمىزنىڭ گۈللىنىشى ئۈچۈن چىن ئىخلاسى بىلەن كۆڭۈل بۆلىۋاتقان مەسئۇلىيەتچان ئوقۇتقۇچى ئىكەنلىكىڭىزنى ھېس قىلىپ يەتكەنىدىم. مۇشۇ زىيارەت مۇناسۋېتى بىلەن تەۋپىقداشلارغا دەيدىغان يۈرەك سۆزلىرىڭىزنى ئاڭلاپ باقساق بولارمۇ؟ +.b,AqJ/

ئاتتىلا: مېنىڭ دەيدىغىنىم،

1. مەسىلىلەرگە ئەستايىدىل، ئىلمىي، سوغۇققان، لوگىكىلىق مۇئامىلىدە بولۇپ، ئىنكاس يېزىشتا ئەسلى يازمىنى چىقىش قىلساق. يازمىنى كۆرمەي تۇرۇپ ئىنكاس يېزىشتىن ساقلانساق. ئەسلى يازمىنى ئوقۇماي يازغان ئىنكاس بايقالسا ئۆچۈرۈپ تاشلىساق. ئەسلى يازمىنى ئوقۇماي ئىنكاس يېزىش مۇنبەرنىڭ ئىلمىيلىكى ۋە جەمىئىيەتتىكى ئورنىغا ھەم مۇنبەر ئەزالار توپىنىڭ ئومومىي مەدەنىيەت ساپاسىغا سەلبىي تەسىرلەرنى ئېلىپ كېلىدۇ.

2. غول تېمىلارغا بولغان ئىنكاسنىڭ سالمىقىنى كۆپەيتىشكە ھەممەيلەن كۈچ چىقارساق، بۇ ئارقىلىق يازما ئىگىسىنىڭ تەپەككۈر ئېتىزىنى ئوغۇتلاش بىلەن بىرگە يېڭى ئەزالارنىڭ غول تېمىلارغا بولغان قىزىقىشىنى ھەم ئۇنىڭدىن مەنپەئەت ئېلىشىنى كۈچەيتسەك.

3. ئىنكاسنىڭ ئاددىي بولۇپ قېلىشىنى ئازايتىپ، مۇھاكىمىلىق ئىنكاسلارغا كۈچ چىقارساق. يازما سانى سىتاستىكىلىغاندا، غول تېما، ئادەتتىكى تېما، مۇھاكىمىلىق ئىنكاس ۋە ئادەتتىكى ئىنكاسقا پەرقلىق مۇئامىلە قىلساق. باشقۇرغۇچىلار يېتىشەلىسە، غول تېما سىتۇينى، مۇھاكىمىلىق ئىنكاس سىتونى قۇرۇپ، غول تېمىلارنى ئايرىم كۆرسىتىپ ئۆتۈش بىلەن بىرگە، بىر قىسىم تورداشلارنىڭ ئۆتكۈر يېزىلغان مۇھاكىمىلىق ئىنكاسلىرىنى قەرەللىك توپلاپ يوللىساق. مەن ئۆزەمنىڭ مۇھاكىمىلىق ئىنكاسلىرىمنى توپلاپ يوللاشنى ئويلىغان بولساممۇ، ۋاققىت يار بەرمىدى. بۇنىڭدىن كېيىن بۇنى ئىشقا ئاشۇرىمەن.

4. بارلىق مۇنبەرداشلار كۈچىمىزنىڭ يېتىشىچە تېخىمۇ جانلىق بولۇپ، «تەۋپىق» نى ئىسىمى-جىسىمىغا لايىق ھەقىقىي بىر مائارىپ مۇنبىرى قىلىپ قۇرۇپ چىقىشقا كۈچ چىقارساق.

ئۆزقان: ئادەم ھايات مۇساپىسىگە قايرىلىپ قارىغىنىدا ئۆز-ئۆزىدىن رازى بولغان ئىزلار ۋە بىھۇدە ئۆتكەن كۈنلىرىدىن مەيۈسلەنگەن چاغلار كىشنى ئويغا سالىدۇ. مۇساپىڭىزدا سىز رازى بولغان ۋە شۇ سەۋەبلىك قولغا كەلتۈرگەن نەتىجىلىرڭىزنى ئەسلەپ ئۆتۈشنى خالامسىز؟ بىھۇدە ئۆتكەن كۈنلىرىڭىز ھەققىدە ئۆز-ئۆزىڭىزگە نېمىلەرنى دېگۈڭىز كېلىدۇ؟ sN bxI|B

ئاتتىلا: مەن ھايات مۇساپەمنى بايان قىلغاندا ئۆزەم رازى بولغان ۋە شۇ ئاساستا قولغا كەلتۈرگەن نەتىجىلىرىمنى بىر قۇر يەكۈنلەپ ئۆتتۈم.

ئەمدى، بىھۇدە ئۆتكەن كۈنلىرىمگە كەلسەك، مەن بۇنىڭدىن كېيىنكىسىنى تېخىمۇ قەدىرلەيمەن، ئىلگىركىسىنى كۆپ ئويلاپ، ئىچىمنى ئاچچىق قىلىپ، پىكىرىمنى چېچىشنى خالىمايمەن.

ئۆزقان: ئاتتىلا، ھايات مۇساپىڭىزنىڭ 40 يىلىنى تولىمۇ ئەھمىيەتلىك، مەنىلىك ئۈتكۈزۈپسىز. بۇنىڭدىن بۇرۇن قولغا كەلتۈرگەنلىرىڭىز قەلبىڭىزنى نۇرلاندۇرۇپتۇ... ئىنساننىڭ ئارزۇ-ئارمانلىرىنىڭ چېكى يوق، ئەتىڭىز ۋە كەلگۈسىڭىزدە يەنە قانداق ئىزدىنىشلەرگە ئات سالماقچى بولغانلىقىڭىزنى، قانداق پىلان ۋە ئارزۇلىرىڭىزنىڭ بارلىقىنى بىلىپ بېقىشقا بولارمىكىن؟ b;L\EB
`T1
ئاتتىلا: مەن ھايات مۇساپەمنىڭ ئۆتۈپ كەتكەن 40 يىلىدا ئۆزەم توغرا دەپ قارىغان يولدا مۇرەسسەسىز ماڭدىم، باشقىلارنىڭ «ھېسسىياتسىز مەخلۇق»، «بۇ دۇنياغا نېمە ئۈچۈن كەلگەنلىكىنى بىلگىلى بولمايدۇ»، «ئوغۇل بالا دېگەن ھەممىنى قىلىشنى بىلىشى كېرەك»، «بۇ سورۇنغا نېمىشقا كىرگەن؟ يەيدىغاننى يەيسىلەن، نېمىشقا ئىچمەيسىلەن؟»... دېگەندەك گەپ-سۆزلىرىگە پىسەنت قىلمىدىم. ئۆزەمنىڭ توغرا ئىكەنلىكىنى بىلىپ تۇرۇپ، باشقىلارنىڭ سۆز-چۆچىكىگە ئەھمىيەت بەرگەن كۈنۈم مېنىڭ ھالاكەتكە ماڭغان كۈنۈم. شۇڭا باشقىلار نېمە دېسە دېسۇن، توغرا بولىدىكەن ئۆز ئىشىمنى قىلىۋېرىمەن.

ئەمدى نۆۋەتتىكى پىلانىمغا كەلسەم، مەن ھازىر بىر ماقالىلەر توپلىمىنى نەشىرگە سۇندۇم، يەنە «ئۇيغۇرلاردا تەبىئىي پەن روھى»، «ئۇرخۇن ئابىدىلىرىدىن كۆك تۈرك تارىخىغا نەزەر» ناملىق ئىككى تەتقىقات تېمىسى ۋە بىر شېئىرلار توپلىمىنى، يەنە نەچچە پارچە مۇھاكىمىلىق ماقالىلەرنى نىشانلىغان. بۇنىڭغا ۋاقىت قايسى دەرىجىدە يار بېرىدۇ، بىلمىدىم. بىراق نىشانىم ئۈچۈن كۈچۈمنىڭ يېتىشىچە تىرىشىمەن.

مېنىڭ كۆپچىلىككە دەيدىغان يەنە جىق گەپلىرىم بار ئىدى، سەھپە بەك ئۇزىراپ كەتكەچكە، سوئال دائىرىسىدىلا توختاتتىم. قالغىنىنى كېيىنچە تېما شەكلىدە يېزىپ يوللارمەن.

مېنى قوللاپ كەلگەن ھەم كەڭ پىكىر بوشلۇقى ھازىرلاپ بەرگەن، كەڭ مائارىپ سۆيەر ئەزىمەتلەرنى بىر يەرگە جەم قىلغان تەۋپىق مۇنبىرىگە، بۇ قېتىمقى سۆھبەتنىڭ تەشكىللىگۈچىسى ئۆزقانغا ھەم تەۋپىق مۇنبىرىدىكى بارلىق مۇنبەرداشلارغا رەخمەت، سىلەرگە خوشاللىق، بەركەت، ساقلىق ۋە يېڭى ئۈمىدلەرنى تىلەيمەن. خوش، ئامان بولۇڭلار!

مەسلەكدىشىڭلار ئاتتىلا!

ئۆزقان:ھاياتلىقىمىزنىڭ مۇنبەت تۇپرىقى بىزگە نېمە تېرىساق شۇنى ئاتا قىلىدۇ. سىزنىڭ ھاياتلىق تۇپرىقىڭىز   ئىرادە، غەيرەت، ئىزچىللىقنىڭ شۇنداقلا تىرىشىش، ئىزدىنىشنىڭ ئۇرۇقلىرىدىن ھاسىل بولغان يېشىل مايسىلار بىلەن تولۇپتۇ. ئشىنىمىزكى، بۇندىن كېيىنكى قەدىمىڭىزدە ئەجرىڭىزنىڭ مېۋىسى چېچەك ئاچىدۇ، ھەم ئاچقۇسى... BOX2O.Pm
N~gzDQ3
ئاخىرىدا، مۇنبىرىمىز نامىدىن بۈگۈنكى زىيارىتىمىزنى قوبۇل قىلغانلىقىڭىزغا تەشەككۈرۈمنى بىلدۈرىمەن ھەمدە تېنىڭىزنىڭ سالامەت، ئائىلىڭىزنىڭ خاتىرجەم بولۇشىنى، ئارزۇ-ئارمانلىرىڭىزنىڭ تېزراق روياپقا چىقىشىنى   تىلەيمەن... kZ:ZtE

ئۆزقان بىلەن ئاتتىلانىڭ سۆھبىتى