查看完整版本: [-- 14.ۋېنىتسىيە سودىگىرى (تەييارلىق) --]

تەۋپىق مۇنبىرى -> تولوقسىز 9- يىللىق تىل-ئەدەبيات تەييارلىقلىرى -> 14.ۋېنىتسىيە سودىگىرى (تەييارلىق) [打印本页] 登录 -> 注册 -> 回复主题 -> 发表主题

tawpek 2011-07-16 11:27

14.ۋېنىتسىيە سودىگىرى (تەييارلىق)

بۇ ئورۇندىكى مەزمۇن يۇشۇرۇلغان ، ئىنكاس يازغاندىن كېيىن ئاندىن كۆرۈلەيسىز .

amarjan 2014-01-09 20:03
زۇنۇن قادىرى
دەرس تىپى: يېڭى دەرس.
ئوقۇتۇش نىشانى: 1›بىلىم ۋە ئىقتىدار- ژانېرى ۋە ئاپتورى، چۈشۈنىكسىز سۆزلەرنى ھەل قىلىش، ئەسەرنىڭ زامان ۋە ماكان خارەكتېرى، دىئالوگلارنىڭ پېرسۇناژلار خارەكتېرىنى ئېچىپ بېرىشى.
2›ئۇسۇل ۋە جەريان- ژانېرى ۋە ئاپتورىنى ئوقۇتقۇچى چۈشەندۈرۈش، دەۋر ۋە دىئالوگلار رولىنى بىرلىكتە ھەل قىلىش.
3›ھېسسىيات، پوزىتسىيە ۋە قىممەت قارىشى- كونا جەمىيەتتىن نەپىرەتلىنىپ، بۈگۈنكى دەۋرنى قەدىرلەش قارىشىنى شەكىللەندۈرۈش.
مۇھىم نۇقتا: ژانېرى ۋە ئاپتورى، چۈشۈنىكسىز سۆزلەرنى ھەل قىلىش، ئەسەرنىڭ زامان ۋە ماكان خارەكتېرى، دىئالوگلارنىڭ پېرسۇناژلار خارەكتېرىنى ئېچىپ بېرىشى.
قىيىن نۇقتا: ژانېرى ۋە ئاپتورى، دىئالوگلارنىڭ پېرسۇناژلار خارەكتېرىنى ئېچىپ بېرىشى.
ئوقۇتۇش ۋاستىلىرى: دەرسلىك، ئاپتورنىڭ ئەسەرلەر توپلىمى ھەم سۈرئەتلىرى.
ئۇسۇل: تېكست ھەم ئوقۇتقۇچى بايانى ئاساسىدا قوزغۇتۇش.
يېڭى دەرسكە باشلاپ كىرىش:
سىلەر زۇنۇن قادىرىنى ئاڭلىغانمۇ؟
ئوقۇغۇچىلارنىڭ جاۋابى ئاساسىدا، ئاپتورنى يىپ ئۇچى قىلىپ يېڭى دەرسكە باشلاپ كىرىلىدۇ.
يېڭى دەرس ئوقۇتۇش جەريانى:
1›بۇ تېكىستنىڭ ژانېرى نېمە؟ ئاپتورى كىم؟
تېكىستنىڭ ژانېرى دىراما. چۈنكى ئەسەردە ئۆمەر شاڭيۇ ۋەكىللىكىدىكى ئەزگۈچى كۈچلەر بىلەن غۇنچەم ۋە نۇرۇم ۋەكىللىكىدىكى ئېزىلگۈچى خەلق ئاممىسى ئارىسىدىكى كەسكىن زىددىيەت- توقۇنۇشلار پېرسۇناژلارنىڭ دىئالوگى، مونۇلۇگى ۋە ھەرىكىتى ئارقىلىق جانلىق ئەكىس ئەتتۈرۈلگەن، شۇنداقلا، ئۇنىڭغا بىر قىسىم ناخسا- مۇزىكىلارنى كىرىشتۈرۈش ئارقىلىق ئەسەر ۋەقەلىكىنى تېخىمۇ تەسىرچانلىققا ئىگە قىلغان.
ئاپتورى زۇنۇن قادىرى. زۇنۇن قادىرى (1911-1989)- ئۇيغۇر ھازىرقى زامان پروزىسى ۋە دىراما ئىجادىيتىنىڭ ئاساسچىلىرىدىن بىرى، خەلقنىڭ رېئال كەچۈرمىشلىرىنى، قان-ياشلىق قەلبىنى ھەقىقىي يوسۇندا ئەكس ئەتتۈرگەن ھەم ئەدەبىياتىيمىز ئۈچۈن زور تۆھپە قوشقان كاتتا يازغۇچى. ئۇ 1911- يىلى تارباغاتاي ۋىلايىتىنىڭ دۆربىلجىن ناھىيىسىدە كەمبەغەل ئائىلىدە تۇغۇلغان. يەتتە يېشىدا دىنىي مەكتەپتە، 1937- يىلى ئۈرۈمچىگە كېلىپ، ئىككى يىل ئوتتۇرا مەكتەپتە، ئاندىن يېزا ئىگىلىك تېخنىكومىدا ئوقۇغان. ئۈچ ۋىلايەت ئىنقىلابى مەزگىلىدە ھەربىي مۇخبىر ۋە «كۈرەش»، «ئىتتىپاق» قاتارلىق گېزىت- ژورناللاردا مۇھەرىر بولغان. كىچىكىدىن تارتىپ خەلق ئېغىز ئەدەبىياتى ۋە ناۋائى، مەشرەپ، پىردەۋسى، شەيىخ سەئىدى قاتارلىقلارنىڭ ئەسەرلىرى ھەم روس ئەدەبىياتى بىلەن تونۇشۇپ چىقىپ، كېيىنكى ئىجادىيتى ئۈچۈن كۈچلۈك ئاساس سېلىپ، رېئاللىقنى چىن ئەكس ئەتتۈردىغان ھەم خەلقنىڭ قان-يېشى بىلەن يۇغۇرۇلغان، ۋىجدان-غۇرۇر ۋە ھەققانىيلىق روھى بىلەن تويۇنغان كۆپلىگەن مۇنەۋۋەر ئەسەرلەرنى يېزىپ قالدۇرۇپ، 1989- يىلى 9- ئاينىڭ 24- كۈنى قازاقىستاننىڭ ئالمۇئاتا شەھىرىدە كېسەللىك بىلەن 77 يېشىدا ۋاپات بولغان.
ئۇنىڭ يازغان بارلىق ئەسەرلىرى «زۇنۇن قادىر ئەسەرلىرى» ناملىق توپلامغا كىرگۈزۈلگەن بولۇپ، «غۇنچەم»، دىرامىسى، «چېنىقىش»، «ماغدۇر كەتكەندە» قاتارلىق ھېكايىلىرى ۋەكىللىك ئەسەرلىرى ھېسابلىنىدۇ. ئۇ يەنە ماكسىم گورگىينىڭ «ئارخىپ بوۋا ۋە ليونكا»، سوۋېت تاتار يازغۇچىسى ئادىل كوتوينىڭ «تاپشۇرۇلمىغان خەتلەر»، شىنجاڭ قازاق ئەدەبىياتىنىڭ ئاساسچىلىرىدىن بىرى بولغان تاڭجارىقنىڭ «گۇندىپاي» قاتارلىق ئەسەرلىرىنى ئۇيغۇر تىلىغا تەرجىمە قىلغان.
2› چۈشەنمىگەن سۆز-جۈملىلەرنى ئوتتۇرغا قويۇڭ؟
بۇ ئارقىلىق تېكستتىكى مەنىسى چۈشۈنىكسىز ياكى نائېنىق سۆزلەرنىڭ مەنىسى توغرا ئىزاھلىنىپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ تېكستنى توغرا چۈشۈنىشى ۋە مۇھاكىمە قىلىشى ئۈچۈن ئاساس سېلىنىدۇ.
3› دىرامىدا قايسى يۇرتنىڭ، قانچىنچى يىللاردىكى تۇرمۇشى ئارقا كۆرۈنۈش قىلىنغان؟
ئوقۇتقۇچى مەسىلى قويىدۇ، ئوقۇغۇچىلار تېكىست ھەم ئوقۇتقۇچىنىڭ ياردىمى ئاساسىدا، ئەسەردە ئىلى ئۇيغۇرلىرىنىڭ 1930-يىللاردىكى تۇرمۇشى ئەكس ئەتتۈرۈلگەنلىكىنى ئوتتۇرغا قويىدۇ.
4› تېكستتىن پېرسۇناژلار خارەكتېرىنى جانلىق ئەكس ئەتتۈرۈپ بېرەلەيدىغان دىئالوگلارنى تېپىڭلار ھەم ئۇنىڭدا قايسى پېرسۇناژنىڭ قانداق خارەكتېرى ئەكس ئەتتۈرۈلگەنلىكىنى ئوتتۇرغا قويۇڭلار؟
ئوقۇتقۇچى مەسىلى قويىدۇ، ئوقۇغۇچىلار تېكىست ھەم ئوقۇتقۇچىنىڭ ياردىمى ئاساسىدا ئوتتۇرغا قويىدۇ، ئوقۇتقۇچى خۇلاسىلەپ بېرىدۇ. مەسىلەن: «ئەمدى قورقىدىغان ھېچ يېرى قالمىدى، تىلىمنى كېسىپ تاشلىساڭلار دىلىمدا ياد ئېتىمەن.» بۇ غۇنچەمنىڭ سۆزى بولۇپ، ئۇنىڭدا غۇنچەمنىڭ ئۆز مۇھەببىتىگە سادىق، باش ئەگمەس خارەكتېرى ئەكس ئەتكەن. «مەن ئارا بولمىسام، شاڭيۇ ئاتاڭ ھەر ئىككىڭنى ئاتقۇزۋېتەتتى. نۇر ئۆمۈرلۈك سولاققا ھۆكۈم قىلىندى. سەن سولاققىمۇ چۈشمەي تاياق بىلەن قۇتۇلدۇڭ.» بۇ شەرۋانخاننىڭ سۆزى بولۇپ، ئۇنىڭدا ئۆمەر شاڭيۇنىڭ رەھىمسىز، زالىم خارەكتېرى ئەكس ئەتتۈرۈلگەن...
«مەشق»قوللانمىسىنىڭ مۇناسىۋەتلىك جايلىرى ئىشلىنىدۇ. تەكشۈرۈلۈپ، دەرسخانىدا ئومۇملاشتۇرىلىدۇ.
دوسكا لايىھەسى:
13.غۇنچەم
1› ژانېرى ۋە ئاپتورى. 2› چۈشۈنىكسىز سۆزلەرنى ھەل قىلىش.
3› ئەسەرنىڭ زامان ۋە ماكان خارەكتېرى. 4› دىئالوگلارنىڭ پېرسۇناژلار خارەكتېرىنى ئېچىپ بېرىشى.
دەرستىن كېيىنكى قايتا ئويلىنىش:




دەرس تەستىقلىغۇچىنىڭ پىكىرى:


دەرس تەستىقلىغان ۋاقىت: 201-يىل -ئاينىڭ -كۈنى.
9-يىللىقنىڭ 201-يىلى -ئاينىڭ -كۈنىدىكى -سائەتلىك ئەدەبىيات دەرس لايىھەسى
دەرس تېمىسى:
13.غۇنچەم
زۇنۇن قادىرى
دەرس تىپى: ئالدىنقى دەرسنىڭ داۋامى.
ئوقۇتۇش نىشانى: 1›بىلىم ۋە ئىقتىدار- ئاساسىي پېرسۇناژلار ۋە ئۇلارنىڭ تىپى، خارەكتېرى ھەم ئۇنىڭ يارىتىلىشى، غۇنچەم پاجىئەسىنىڭ سەۋەبى، جۈملە بىلەن گىرامماتىكىلىق باغلىنىشى يوق سۆزلەرگە ئائىت مەشق، دىئالوگ، مۇنۇلۇگ ۋە ياندىما سۆزلەرنى تېپىش.
2›ئۇسۇل ۋە جەريان- ئوقۇتقۇچى يول كۆرسىتىش، تېكىست ئاساسىدا ھەمكارلىشىپ ھەل قىلىش.
3›ھېسسىيات، پوزىتسىيە ۋە قىممەت قارىشى- كونا جەمىيەتتىن نەپىرەتلىنىپ، بۈگۈنكى دەۋرنى قەدىرلەش قارىشىنى شەكىللەندۈرۈش، كونا جەمىئىيەتنىڭ ۋە ئەكسىيەتچىلەرنىڭ ماھىيىتىنى ئېچىپ بېرىش.
مۇھىم نۇقتا: ئاساسىي پېرسۇناژلار ۋە خارەكتېرى ھەم ئۇنىڭ يارىتىلىشى، غۇنچەم پاجىئەسىنىڭ سەۋەبى، جۈملە بىلەن گىرامماتىكىلىق باغلىنىشى يوق سۆزلەرگە ئائىت مەشق.
قىيىن نۇقتا: پېرسۇناژلار خارەكتېرىنىڭ يارىتىلىشى، غۇنچەم پاجىئەسىنىڭ سەۋەبى، جۈملە بىلەن گىرامماتىكىلىق باغلىنىشى يوق سۆزلەرگە ئائىت مەشق.
ئوقۇتۇش ۋاستىلىرى: دەرسلىك، ئاپتورنىڭ ئەسەرلەر توپلىمى ھەم سۈرئەتلىرى.
ئۇسۇل: تېكست ئاساسىدا يېتەكلەش ھەم قوزغۇتۇش.
يېڭى دەرسكە باشلاپ كىرىش:
سئالدىنقى دەرس ئاساسىدا يېڭى دەرسكە باشلاپ كىرىلىدۇ.
يېڭى دەرس ئوقۇتۇش جەريانى:
1› تېكىستتىكى ئاساسىي پېرسۇناژلار ۋە ئۇلارنىڭ تىپى، خارەكتېرى ھەم ئۇنىڭ يارىتىلىشىنى ئوتتۇرغا قويۇڭلار؟
ئوقۇتقۇچى مەسىلى قويىدۇ، ئوقۇغۇچىلار تېكىست ھەم ئوقۇتقۇچىنىڭ ياردىمى ئاساسىدا ئوتتۇرغا قويىدۇ.
تېكىستتىكى ئاساسىي پېرسۇناژلار ۋە ئۇلارنىڭ تىپى، خارەكتېرى ھەم ئۇنىڭ يارىتىلىشى تۆۋەندىكىچە:
ئىسىمى تىپى خارەكتېرى خارەكتېرىنىڭ يارىتىلىشى
غۇنچەم ئىجابىي ئىسىيانكار، قەيسەر، مۇھەببەتكە سادىق، زۇلۇمنىڭ ماھىيىتىنى چۈشەنمىگەن. غۇنچەمنىڭ دىئالوگى ۋە مۇنۇلۇگى، شەرۋاننىڭ دىئالوگى.
نۇرۇم ئىجابىي ۋاپادار، قەيسەر، زۇلۇمنىڭ ماھىيىتىنى ھەقىقىي چۈشۈنۈپ، كۈرەشكە ئاتلانغان. نۇرۇمنىڭ دىئالوگى ۋە مۇنۇلۇگى، مەشىرەپنىڭ مۇنۇلۇگى.
ئۆمەر شاڭيۇ سەلبىي زالىم، نەپسانىيەتچى، ھىلىگەر، ئەزگۈچى كۈچەرنىڭ ۋەكىلى. ئۆمەر شاڭيۇنىڭ دىئالوگى ۋە مۇنۇلۇگى، ھاشىم باينىڭ مۇنۇلۇگى ۋە شەرۋاننىڭ دىئالوگى.
شەرۋانىخان سەلبىي مۇھەببەتنىڭ نېمىلىكىنى چۈشەنمەيدىغان ئەخلاقسىز، رەھىمسىز، بىشەم ئايال. شەرۋان، مەشىرەپ ۋە پاتەمخاننىڭ دىئالوگى، ھاشىمنىڭ مۇنۇلۇگى.
2› تېكىستتە غۇنچەم « رەھمەتلىك ئاپا! شۇم پېشانە قىزىڭنى نېمىشقىمۇ تۇغقان بولغىيدىڭ. قىزىم مۇشۇنداق كۈنلەرگە قالار دەپ ئويلىمىغانسەن. ئەگەر ئويلىغان بولساڭ نۇرۇم ئىككىمزنىڭ بەختىنى چوڭ توي قىلىمەن دەپ توسوپ قويماس ئىدىڭ. خەير، قورۇنما ئاپا! يەرلىكىڭدە تىنچ يات» دەيدۇ. سىلەرچە غۇنچەمنىڭ ئۆز پاجىئەسىنىڭ سەۋەبىنى مۇشۇنداق چۈشۈنىشى يېتەرلىكمۇ؟
ئوقۇتقۇچى مەسىلى قويىدۇ، ئوقۇغۇچىلار تېكىست ھەم ئوقۇتقۇچىنىڭ ياردىمى ئاساسىدا، غۇنچەمنىڭ ئۆز پاجىئەسىنىڭ سەۋەبىنى مۇشۇنداق چۈشۈنىشى يېتەرلىك بولمايدىغانلىقىنى، ئۇنىڭ پاجىئەسىنىڭ ھەقىقىي مەنبەسىنىڭ ئەزگۈچىلەرنىڭ قولىدىكى فېئۇداللىق ئىمتىياز(ئۆمەر شاڭيۇغا ئوخشاش كىشىلەرنىڭ ھوقوقى) ھەم فېئۇداللىق نىكاھ(باشقىلارنىڭ نىكاھ ھەم مۇھەببەت ئەركىنلىكىگە ھۆرمەت قىلماسلىق) ۋە ئائىلە قارىشى(ئۆمەر شاڭيۇ ھەم شەرۋانىخانغا ئوخشاش ئاياللارنىڭ ئاياللارنى پەس كۆرىدىغان ئائىلە قارىشى ۋە ئائىلە ئەخلاقى) ئىكەنلىكىنى ئوتتۇرغا قويىدۇ.
3› تېكىستتىن جۈملە بىلەن گىرامماتىكىلىق باغلىنىشى يوق سۆزلەرنى تېپىپ، تۈرى ۋە رولىنى ئوتتۇرغا قويۇڭلار؟
ئوقۇتقۇچى مەسىلى قويىدۇ، ئوقۇغۇچىلار تېكىست ھەم ئوقۇتقۇچىنىڭ ياردىمى ئاساسىدا ئوتتۇرغا قويىدۇ، بىرلىكتە خۇلاسە قىلىدۇ.
«ئۇھ جېنىما! (كالتە يۆتىلىپ مەيدىسىنى تۇتىدۇ)...». (135-بەت). «ئۇھ جېنىما!» ئىملىق سۆز بولۇپ، غۇنچەمنىڭ كېسەللىكتىن قىينىلۋاتقانلىقىنى بىلدۈرۈپ كەلگەن. (كالتە يۆتىلىپ مەيدىسىنى تۇتىدۇ) ئىزاھلىغۇچى سۆز بولۇپ، غۇنچەمنىڭ ھەرىكىتىنى ياندىن بايان قىلىش رولىنى ئوينىغان.
«ھوي بايۋەتچە، بۇ قەلەندەرلىك قىلىپ كوچىدا نان تىلەپ يېگىنى يوق.» (139-بەت). «باسىت، ماڭا قارا...» (140-بەت) بۇلار قاراتما سۆز بولۇپ، جۈملىدىكى پىكىرنىڭ كىمگە قارىتىلغانلىقىنى بىلدۈرۈپ كەلگەن.
«ۋاي خۇدايىمەي، ئۆلتۈرۈپ قويىدىغان بولدى...» (139-بەت) «ۋاي خۇدايىمەي» ئىملىق سۆز بولۇپ، ئىچ ئاغرىتىش مەنىسىنى بىلدۈرگەن.
«...ئەلۋەتتە، ئاجىزنىڭ قاياشى ئاجىز،...» (136-بەت) قىستۇرما سۆز بولۇپ، جۈملىدىكى پىكىرگە قارىتا سۆزلىگۈچىنىڭ مۇئەييەنلەشتۈرۈش پوزىتسىيسىنى بىلدۈرگەن.
4› تېكستتىن دىئالوگ، مۇنۇلۇگ ۋە ياندىما سۆزلەرنى تېپىپ ئوتتۇرغا قويۇڭلار؟
ئوقۇتقۇچى مەسىلى قويىدۇ، ئوقۇغۇچىلار تېكىست ھەم ئوقۇتقۇچىنىڭ ياردىمى ئاساسىدا ئوتتۇرغا قويىدۇ.
«مەشق»قوللانمىسىنىڭ مۇناسىۋەتلىك جايلىرى ئىشلىنىدۇ. تەكشۈرۈلۈپ، دەرسخانىدا ئومۇملاشتۇرىلىدۇ.
دوسكا لايىھەسى:
13.غۇنچەم
1› ئاساسىي پېرسۇناژلار. 2› غۇنچەم پاجىئەسىنىڭ سەۋەبى.
3› جۈملە بىلەن گىرامماتىكىلىق باغلىنىشى يوق سۆزلەر. 4› دىئالوگ، مۇنۇلۇگ ۋە ياندىما سۆزلەرنى تېپىش.
دەرستىن كېيىنكى قايتا ئويلىنىش:

پىدا0909 2014-02-04 12:49
ئەجىرىڭىزگە رەھمەت.

تەشنا005 2014-02-10 10:52
رەھمەت

تەشنا005 2014-02-10 10:58
ئەجىرىڭىزگە رەھمەت.

بابۇر0725 2014-02-14 19:42
جاپالىق ئەمگىكىڭزدىن ئورتاق بەھىرلەنسەك بولارمۇ؟

مىېھرىما 2014-02-14 20:38
مەنمۇ كورايمۇ؟

زىيارەتچى 2014-02-18 02:03
جاپا جىكىپسىز.

bilgeyar 2014-02-21 16:50
رەھمەت سىزگە

كۆك 2014-02-21 18:12
رەھمەت سىزگە

كۆك 2014-02-21 18:14
جاپالىق ئەمگىكىڭزدىن ئورتاق بەھىرلەنسەك بولارمۇ؟

attila 2014-02-21 18:17
amarjan:زۇنۇن قادىرى دەرس تىپى: يېڭى دەرس. ئوقۇتۇش نىشانى: 1›بىلىم ۋە ئىقتىدار- ژانېرى ۋە ئاپتورى، چۈشۈنىكسىز سۆزلەرنى ھەل قىلىش، ئەسەرنىڭ زامان ۋە م .. (2014-01-09 20:03) 

ۇ كىم تەرىپىدىن تۈزۈلگەن دەرس؟ ئەسكەرتمەپسىزغۇ؟ باش ماۋزۇسىمۇ يوق؟

sakal 2014-02-24 00:43
سئزگە كوپ رەخمەت  

13399646433 2014-02-26 17:42
رەھمەت سىزگە

ئېزىتقۇ 2014-03-06 12:20
كۆپ رەخمەت

15894005488 2014-04-01 00:23
مەزمۇنى ئېچلغان بولسا بەك ياخشى بولاتتى.

aktulpar 2014-04-01 09:50
مەن كۆرەي.

koyax519 2014-04-04 13:14
تېمىسى ئالمىشىپ قاپتۇ.

adina 2014-04-09 18:26
بذ دەرسئنئڭ تەييارلئقئنئ كأرذپ باقسام بوپتئكەن

دىيانەت 2014-04-14 14:28
رەھمەت ! جاپا چەكتىڭىز!


查看完整版本: [-- 14.ۋېنىتسىيە سودىگىرى (تەييارلىق) --] [-- top --]


Powered by phpwind v8.7 Code ©2003-2011 phpwind
Gzip enabled