查看完整版本: [-- ياردەم قىلساڭلار.... --]

تەۋپىق مۇنبىرى -> سۇئال-جاۋاپلار -> ياردەم قىلساڭلار.... [打印本页] 登录 -> 注册 -> 回复主题 -> 发表主题

arzu 2011-03-17 00:01

ياردەم قىلساڭلار....

مەلۇم سەۋەپلەر بىلەن دەرسنى ۋاقتىدا باشلىياللماي قالدىم، مەكتىپىمىزدە سىنىپ سانى كۆپ، تىل - ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىلىرى ئاز بولغاچقە، دەرسىمنى باشقا ئوقۇتقۇچىلارمۇ ئۆتۈپ قويالماپتۇ. شۇڭا پىلانغا يېتىشىۋىلىش ئۈچۈن جىدەللەشكە توغرا كېلىۋاتىدۇ، شۇ سەۋەپتىن دەرس تەييارلاپ ئۈلگۈرەلمىدىم، شۇڭا كەڭ تورداشلاردىن جىددىي ياردەم سورايمەن. تولۇق ئوتتۇرا زۆرۈر   3- كىتاپتىن 4- دەرس« غەزەل» ، 5- دەرس « غەزەل » ، 6- دەرس « ئەدەپ - ئەخلاق توغرىسىدا» لارنىڭ دەرس تەييارلىقىدىن ياردەم سورايمەن، بولسا يوللىۋىتىڭلارچۇ.... GVld]ioycG  

koksangun 2011-03-17 10:27
6-دەرس .ئەدەپ-ئەخلاق  توغرىسىدا A&D<}y/%  
ئەلشىر ناۋائى Wg\MaZ6Di  
(بىر سائەتلىك دەرس پىلانى) 2U @:.S'K  
(بىرىنچى سائەتلىك دەرس پىلانى) >9<YQ(  
aW_Pv~  
دەرس ئۆتۈلگەن سىنىپ:  1-يىللىق -سىنىپ `wKd##v'@  
1-يىللىق -سىنىپ z-_$P)[c  
دەرس ئۆتۈلگەن ۋاقىت:  2009-يىلى 3-ئاينىڭ 2-كۈنى OM?FpRVU8  
تەييارلىق  سىنىقى ۋە يېڭى دەرسكە باشلاپ كىرىش: g[ N3jt@  
كونا دەرس سىنىقى: $kccM& B  
1.‹‹لۇتفى››دېگەن سۆزنىڭ مەنىسى نېمە؟  
2.كلاسسىك ئەدەبىياتتا ئۇچرايدىغان‹‹ھىرات››، ‹‹سەمەرقەنت››، ‹‹بالاساغۇن››، ‹‹موغۇلىستان››،‹‹خوراسان››   قايسى جۇغراپىيىلىك  رايونلارغا قارىتىلغان؟ JqV}$E"M2  
3.لۇتفى ‹‹غەزەل››ناملىق ئەسىرىدە  قانداق پىكىرنى ئىلگىرى سۈرگەن؟ Vg}+w Nt5  
يېڭى دەرسكە باشلاپ كىرىش: !X`cNd)0Xo  
سىز ناۋائى ۋە ئۇنىڭ ئىجادىيەتلىرىدىن  نېمىلەرنى بىلىسىز؟ 0{/'[o7  
2.ئوقۇتۇش نىشانى ۋە ئۈگىنىش نىشانى: ;H9 W:_ahE  
1.ناۋائىنىڭ‹‹ئەدەپ-ئەخلاق توغرىسىدا ›،ناملىق ئەسىرىنى   ئەسلى ۋە يەشمە شەكىل بويىچە  سېلىشتۇرۇپ      پىششىق ئوقۇپ، ،ئۇنىڭ ھايات ھىكمەتلىرىدىن  قانغۇچە ھوزۇلىنىش ۋە ھەر  بىر پىكىر  ئۈنچىلىرىدىكى  چوڭقۇر ئوي –پىكىرنى ياخشى ھەزىم قىلىش. 5?.!A 'zb  
2.ئەلشىر ناۋائىنىڭ  ھاياتى پائالىيىتىگە ئائىت ئۇچۇرلارنى ئىگەنلەش. 'p)DJUwt  
3.ئىستىلىستىكىلىق  ۋاستىلەرنى  ئايرىپ چىقىش. ni6zo~+W]  
4.   ئەسەرنىڭ   ئۇيغۇر شېئىريىتىنىڭ  قايسى شەكلىگە تەۋە ئىكەنلىكىنى  ئايرىپ چىقىش شۇنداقلا بۇ خىل  شېئىر شەكلىنىڭ   قانداق ئالاھىدىلىكى بارلىقىنى چۈشىنىش. $."F z x  
loUZD=Ph  
3.مۇھىم ۋە  قىيىن نۇقتا ھەم  ئۇنى ھەل قىلىش ئۇسۇلى _xBh Mu2f  
مۇھىم ھەم قىيىن   نۇقتا:1.مەسنەۋىنىڭ قەدىمقى شەكلى  ئاساسىدا  يەشمە مەزمۇنىنى پۇختا ئىگىللەش. d= ?lPEzSA  
2.ھەر جۈملە  ھىكمەت ئىبارىلىرىنىڭ  روھىغا سىڭىپ كىرىش. <9T,J"y  
Z,"YMUl'  
ئەستە ساقلاش ۋە چۈشىنىش مەزمۇنلىرى: O[z6W.  
1.شېئىردىكى  ئىستىلىستىكىلىق  ۋاستىلەرنى ئىگىللەش. ltMcEv-d0  
2. ئەسەرنىڭ   ئۇيغۇر شېئىريىتىنىڭ  قايسى شەكىلگە تەۋە ئىكەنلىكىنى  ئايرىپ چىقىش شۇنداقلا بۇ خىل  شېئىر شەكلىنىڭ   قانداق ئالاھىدىلىكى بارلىقىنى چۈشىنىش. ZI8@ 6L\  
p["pGsf  
ھەل قىلىش ئۇسۇلى:مىسرالارنى قايتا –قايتا  ئوقۇتۇش،بەزى مۇھىم  مىسرالارنى ئەسلىسى بىلەن قوشۇپ يادقا ئېلىش،‹‹ ناۋائى ئوتتۇرىغا قويغان كىشىلىك نۇقسانلار سىلەرنىڭ  ۋۇجۇدىڭلاردا  بارمۇ –يوق؟››دېگەن سوئال ئارقىلىق  تەلىم –تەربىيە  بىلەن  دەرس مەزمۇنىنى    بىرلەشتۈرۈپ ، ساۋاقداشلارنى كۆپرەك ئۆزلۈك  ئۈستىدە   ئويلىنىش ۋە   ئۆزىگە باھا بېرىشكە يېتەكلەش ئارقىلىق  ئوقۇتۇش نىشانىنى ھەل قىلىمىز. hS>=p O+y  
G*~CB\K_  
4.ئوقۇتۇش ۋاستىلىرى:  دەرسلىك ماتېرىياللار ،‹‹ئۇيغۇر كلاسسىك ئەدەبىياتى تىزىسلىرى››  كومپىيوتېر،تېلىۋېزور ئېكرانى . '@IReM l  
&PFq(4  
5.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى ۋە   ئۈگنىنىش شەكلى: DF-.|-^9I  
تېكىستنى ئۈنلۈك ئوقۇتۇش،ئىلھاملاندۇرۇش، چۈشەندۈرۈش.خاتىرە قالدۇرۇش.ئەركىن پىكىرگە يېتەكلەش. NzN"_ojM  
] ;HCt=I~  
6.قوللىنىش:1. ئوقۇغۇچىلارنىڭ  تەسسەۋۇرىنى قانات يايدۇرۇپ،مېغىزلىق،چوڭقۇر مەنىگە ئىگە ھىكمەتلىك سۆزلەرنى  يازالايدىغان،ئوتتۇرىغا قويالايدىغان ،ھەم ئۇنى تۇرمۇشقا تەدبىقلىيالايدىغان  سەۋىيىگە ئىگە قىلىش. gA3f@7}d  
2.مەسنەۋى بىلەن باشقا شېئىر شەكىللىرىنى پەرقلەندۈرۈپ،دەرستىن سىرتقى ۋاقىتلاردا مەسنەۋى  يېزىشقا ئورۇنلاشتۇرۇش. 8-cuaa  
3. شائىرنىڭ تىل ۋە دىل ئىشلىتىش ماھارىتىنى بۇندىن كېيىنكى  يېزىقچىلىقتا  ئىشلىتىشكە ئىلھاملاندۇرۇش. 2Uu!_n}tNF  
YkFERIa076  
7.ئەخلاق تەربىيىسى:دەرس ئۆتۇش جەريانىدا ناۋائىنىڭ  ھەر جۈملە  سۆزى  بالىلارغا گۈزەل پەزىلەت يېتىلدۈرۈشنىڭ زۆرۈرلىكىنى  ھېس قىلدۇرۇپ ،ئۇلارغا  روھى ئوزۇق بولالايدۇ . bQ&%6'ck  
8.دوسكا لايھىيىسى: ->7zVAX  
        6-دەرس.ئەدەپ –ئەخلاق توغرىسىدا ]Zc\si3i&  
          ئەلشىر ناۋائى(مەسنەۋى) hF` 
1.ناۋائىنىڭ‹‹ئەدەپ-ئەخلاق توغرىسىدا ›،ناملىق ئەسىرىنى   ئەسلى ۋە يەشمە شەكىل بويىچە  سېلىشتۇرۇپ      پىششىق ئوقۇپ، ،ئۇنىڭ ھايات ھىكمەتلىرىدىن  قانغۇچە ھوزۇلىنىش ۋە ھەر  بىر پىكىر  ئۈنچىلىرىدىكى  چوڭقۇر ئوي –پىكىرنى ياخشى ھەزىم قىلىش. I[w5V;>*  
2.ئەلشىر ناۋائىنىڭ  ھاياتى پائالىيىتىگە ئائىت ئۇچۇرلارنى ئىگەنلەش. {) sE;p-  
3.ئىستىلىستىكىلىق  ۋاستىلەرنى  ئايرىپ چىقىش. [; ZC_fD  
4.   ئەسەرنىڭ   ئۇيغۇر شېئىريىتىنىڭ  قايسى شەكلىگە تەۋە ئىكەنلىكىنى  ئايرىپ چىقىش شۇنداقلا بۇ خىل  شېئىر شەكلىنىڭ   قانداق ئالاھىدىلىكى بارلىقىنى چۈشىنىش. E\cX  
n[ # **s  
9.ئوقۇتۇش جەريانىنىڭ   لايھىيەلىنىشى . Q~P|=*  
  1.شائىر ئەلشىر ناۋائىنىڭ ‹‹ئەدەپ-ئەخلاق توغرىسىدا ››ناملىق ئەسىرىنى  ئوقۇپ چۈشىنىش ھەم ئۇنىڭدىكى  چوڭقۇر  پىكىرنى ئىگەنلەش. } j;es(~D  
rls{~ZRl  
2.ئەلشىر ناۋائىنىڭ  ھاياتى پائالىيىتىگە ئائىت ئۇچۇرلا توغرىسىدا: a0Fq$  
15-ئەسىر  مەدەنىيىتىنىڭ  يۈكسىلىشىگە  تەڭداشسىز  تۆھپە قوشقان  بۈيۈك شائىر ۋە مۇتەپپەكۇر غىياسىدىن بارلاس كىچىك ئوغلى   نىزامىدىن ئەلشىر ناۋائى 1441-يىلى 2-ئاينىڭ 9-كۈنى  ھىرات شەھىرىدە ئۇيغۇر باقشىسى (كاتىۋى،ئۇستازى)غىياسىدىن كىچىك  ئائىلىسىدە تۇغۇلغان .ئۇ پارىسچە  ‹‹فانى››،تۇركچە‹‹ناۋائى››تەخەللۇسى بىلەن ‹‹زوللىسانىيىن›› -dfs8[i  
(قوش تىلدا ئىجادىيەت بىلەن  شوغۇللانغۇچى) دېگەن نام بىلەن تونىلغان . ^uVPN1}b^@  
ئۇنىڭ بەدئىي ئىستىداتى بالىلىق چاغلىرىدىلا  باشلانغان بولۇپ بالا ئەلشىرنىڭ @e$EwCV,  
‹‹ئارەزىن  ياپقاچ  كۆزۈمدىن  ساچىلۇر  ھەر لەھزە ياش، b@K1;A! S  
بۇيلەكىم  پەيدا بۇلۇر  يۇلتۇز  نىھان بولغاچ  قۇياش.›› ez5>V7Y  
(مەنىسى-ئۇ جامالىنى  يوشۇرغاچقا  كۆزۇمدىن  ھە دەپ  ياشلار قۇيۇلىدۇ .بۇ گويا قۇياش پاتقاندا ،يۇلتۇز پەيدا بولغانغا ئوخشاش  ئەھۋال)   ;z+}|>!  
دېگەن مىسرالىرىنى ئاڭلىغان شەرق دۇنياسىنىڭ  تىل ئۇستازى مەۋلانا ئەبەيدۇللا  لۇتفى‹‹ھاياتىمدا يازغان بارلىق ئەسەرلىرىمنى  بالا ئەلشىرنىڭ  مۇشۇ ئىككى مىسراسىغا تېگىشسەم ئۆزۇمنى تولىمۇ خۇرسەن ھىس قىلاتتىم ››دەپ يۇقۇرى باھا بەرگەن .ئۇنىڭ‹‹خەمىسە››،‹‹خەزائىنۇل مەئانى››،‹‹ مۇھاكىمەتۇل لۇغەتەيىن››،‹‹مەھبۇبۇل قۇلۇپ››،‹‹تارىخىي  مۈلكى ئەجەم››،‹‹مەجالىسۇن نەفائىس››قاتارلىق ئەسەرلىرى بار . ئۇيغۇر كىلاسسىك ئەدەبىياتىنىڭ  2-قېتىملىق ئالتۇن دەۋرىنى ئاچقان  بۇ ھۆرماتلىك زات 1501-يىلى 1-ئاينىڭ 3-كۈنى   ھىراتتا ۋاپات بولغان . 1|:;~9n 
ماتىريال: 1' dZ?`O  
************************************************* 1.بىر قېتىم ئەلشىر ناۋائىنىڭ  بوينىغا  بىر نەرسە چىقىپ قېلىپ ،بىردانە ياغلىقنى بوينىغا چىگىۋالغان ئىدى ،بۇ ئەھۋال  شۇ دەۋىرگە نىسبەتەن   ئېقىم بولۇپ ، بارلىق ئاياللار ئۇنى دوراپ  ياغلىقنى  بوينىغا  يۆگەپ ئاسىدىغان بولدى   بۇ ئاددى مىسالدىن ناۋائىنىڭ تەسىرىنىڭ  قانچىلىك  ئىكەنلىكىنى  ھىس قىلىشقا بولىدۇ . F5M|QX@-  
2.(رىۋايەت) ئەلشىر‹‹گۈل›› ئىسىملىك  بىر قىزغا  ئاشىق بىقارار  بولۇپ يۈرگەن چاغدا ،خوراسان  مەملىكىتىنىڭ  شاھى ھۈسەيىن بايقارا دەل شۇ قىزغا كۆيۈپ قالغان ھەم ئەلشىردىن بۇ ‹‹ئۇلۇغ ئىش››قا  ياردەم قولىنى سۇنىشنى ئۆتۈنگەن ،ئەلشىر بۇ ئىشتا  چەكسىز ئازابلانغان چۈنكى بىر ياققا قارىسا  ئۆزى  چىن دىلىدىن سۆيگەن  يارى، يەنە بىر  تەرەپكە قارىسا  ساۋاقدىشى،يېقىن دوستى   بىر مەملىكەتنىڭ شاھى....قانداق قىلىش كېرەك؟...ئاخىرى  ئەلشىر   ئىنسانپەرۋەرلىك روھى بىلەن ئۆز سۆيگىنىنى  ھۈسەيىن بايقاراغا  ئۆتۈنۈپ بەرگەن .  قىز ھۈسەيىن بايقارا بىلەن توي قىلىپ 50-60كۈندىن كېيىن ئويلىمىغان يەردىن  ئۆلۈپ كەتكەن . بۇنىڭغا  قاتتىق   ئازاپلانغا ئەلشىر  بىر ئۆمۈر ئۆيلەنمەي  گۈلگە بولغان ئىشقىنى   مىسرالىرىغا قاتقانمىش. ?`6Mfpvj96  
3.شئېر ئۇيغۇر شېئىريىتىنىڭ قايسى  خىل شەكلىدە  يېزىلغان؟ئۇ قانداق شېئىرى شەكىل؟ #'RfwldD9  
شېئىر  ئۇيغۇر شېئىريىتىنىڭ  مەسنەۋى شەكلىدە يېزىلغان . O -P`HKr  
مەسنەۋى  تۈزىلىش شەكلى جەھەتتىن ئىككى مىسرالىق  شېئىر شەكلى بولۇپ، ئىككى مىسرادىن تەركىپ تاپقان بۇ شەكىلنى ‹‹بىيىت››دەپ ئاتاشقىمۇ بولىدۇ . ئۇنىڭ قاپىيە تۈزىلىش شەكلىaa,bb,cc,dd شەكىلدە بولىدۇ . ئۇنىڭ ھەر كوپلىتى  ئىككى مىسرادىن  تەركىپ تاپقان جۈپ قاپىيە شەكلىدۇر .بىر قەدەر  چوڭ ھەجىمدىكى  شېئىرى ئەسەرلەر مۇشۇ خىل ژانىردا  يېزىلىدۇ .مەسىلەن‹‹قۇتادغۇبىلىگ››،‹‹ئەتەبەتۇل ھەقايىق››،‹‹رابىئە-سەئىدىن››...قاتارلىقلار مۇشۇ خىل  شەكىلدە  يېزىلغان . -Y N( j \  
l^$U~OB8k  
4.شېئىردىكى ئىستىلىستىكىلىق  ۋاستىلەرنى  بىلىۋېلىش. c]ga) A(  
شېئىردا ئوخشىتىش،سېلىشتۇرۇش، سۈپەتلەش،سىموۋۇل  رىتورىك خىتاپ  قاتارلىق ئىستىلىستىكىق  ۋاستىلەر ئىشلىتىلگەن . i"E_nN"V  
مەسىلەن:1.مەنسەپ ۋە نەسەبنىڭ  يۇقۇرلىقى  كىشىگە شان-شەرەپ ئېلىپ كېلەلمەيدۇ، ھەقىقى شان-شەرەب كەلتۈرگۈچى نەرسە   ئىنساندىكى ئەدەب ۋە ھايادۇر .(سېلىشتۇرۇش) Kf$6D 79#  
2.ئەي ناۋائىي،(رىتورىك خىتاب) l9 H-N*Wx  
3.ئىنسان ئەخلاقلىق ۋە شىرىن سۆزلۈك  بولمايدىكەن، ئۇ ھەر قانچە  چىرايلىق بولسىمۇ ھىچكىم  ئۇنىڭغا مايىل بولمايدۇ .(سۈپەتلەش) NxFCVqGb  
4.سەن ئۇنى بىر قارانچۇق دەپ بىلگىن .(ئوخشىتىش) a"k,x-EL(  
5.گەرچە قۇياش نۇرى  پۈتۈن ئالەمگە  تەكشى چېچىلىپ ، ئورتاق  پەرۋىش قىلسىمۇ، يەنىلا چۆلدە قامقاق  ۋە تىكەنلەر ئۈنىدۇ . بوستاندا بولسا  سەرۋى گۈللەر ئۈنىدۇ .( ئوبرازلىق  تەسسەۋۋۇر بولۇپ  ،بۇنىڭدا  سىموۋۇللۇق ئوخشىتىش  بار.) Vu<mOuh  
NpA%7Q~B$,  
}j\8|UG  
10.دەرستىن كېيىنكى  قايتا ئويلىنىش. %r:4'$E7|  
مەن بۇ دەرسنى  ئوقۇتقاندىن  كېيىن ھەر  جۈملە  ئوي پىكىرنى ساۋاغداشلارنىڭ ھىكمەت خاتىرىسىگە   خاتىرلىتىشنىڭ،ھەم يادلىتىشنىڭ   زۆرۈرلىكىنى  ھىس قىلىپ قالدىم .

koksangun 2011-03-17 10:30
5-دەرس.غەزەل 2W63/kRbU  
مەۋلانى ئەبەيدۇللا لۇتفى 1.a:iweN  
(ئوقۇش تېكىستتى) R>,_C7]u  
دەرس ئۆتكەن سىنىپ 1Msc:7:L  
دەرس ئۆتكەن ۋاقىت: m khp@^5  
تەييارلىق سىنىقى ۋە يېڭى دەرسكە باشلاپ كىرىش؛ hOm0ND?;1  
تەييارلىق سىنىقى:1.‹‹قىسسەئى رەبغۇزى››دا  قانداق  پىكىر ئىلگىرى سۈرۈلگەن؟ 2.‹‹قىسسەئى رەبغۇزى››نىڭ  ئۇيغۇر جەمىئيىتىدىكى تەسىرىگە   قانداق قارايسىز؟ nTz( {q  
يېڭى دەرسكە باشلاپ كىرىش:سىزچە   مەڭگۈلۈك‹‹ ئۆلمەس ››تېمىلار قايسى؟    2.  دۇنيا نېمە بىلەن گۈزەل ۋە سۆيۈملۈك؟ كۆز قارىشىڭىزنى  سۆزلەپ بېقىڭ. Ntpw(E<$f  
j|y"Lc q  
2.ئوقۇتۇش نىشانى ۋە ئۈگىنىش نىشانى : 3MHByT %  
1.غەزەلنى  ھىسسىياتلىق ،جانلىق ،گۈزەل تىل بىلەن ئوقۇش. XJ?zP=UK  
2. مەۋلانى ئەبەيدۇللا لۇتفىنىڭ  ھاياتىغا ئائىت ئۇچۇرلار نى بىلىۋېلىش. (KphAA8  
3.غەزەلدىكى ئىستىلىستىكىلىق ۋاستىلەرنى   تېپىپ چىقىش. j.2 9nJ  
4. غەزەلنىڭ  مەزمۇن قىممىتىنى  ئىگەنلەش. Fr,b5 M 
W%K=N-kE_  
3.ئوقۇتۇشتىكى مۇھىم ۋە قىيىن نۇقتىلار >F;yfv;  
مۇھىم نۇقتا:1.غەزەلدىكى  گۇمانىتار  ئىدىيىنى قوبۇل قىلىش. bU_P@GKB  
2.شائىرنىڭ ھاياتىغا ئائىت ئۇچۇرلارنى بىلىش. ]{pH,vk-  
قىيىن نۇقتا: غەزەلدىكى  ئىستىلىستىكىلىق ۋاستىلەرنى  ئايرىپ چىقىش. 4tFnZ2x  
HmRmZ3~  
4.ئوقۇتۇش ۋاستىلىرى: كومپىيوتېر، تېلىۋېزور ئېكرانى،‹‹ئۇيغۇر كلاسسىك  ئەدەبىياتى تىزىسلىرى››، دەرسلىك ماتېرىياللار. + :k"{I   
5.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى ۋە ئۆگىنىش شەكلى: ئىلھاملاندۇرۇش،چۈشەندۈرۈش، لېكسىيە قالدۇرۇش، ئۈنلۇك ئوقۇش،ئەستە ساقلاش، تەھلىلگە يېتەكلەش. !R1OSVFp  
6.قوللىنىش: كلاسسىك سۆزلۇكلەرنى ئىشلىتەلەيدىغان بولۇش،ئىستىلىستىكىلىق ۋاستىلەرنى ئەمەلىي قوللىنالايدىغان  بولۇش. lgh+\pj  
7 .ئەخلاق تەربىيىسى:ئىنساننىڭ مۇكەممەللىكى ،بەخت-سائادىتى ئىنسان روھىيىتىدىكى  پەزىلەت جەۋھەرلىرى بىلەن قولغا كېلىدىغانلىقى  ئۈستىدە  تەربىيە بېرىش. ^1z)\p1  
8.دوسكا لايھىيىسى: f5hf 
           5-دەرس.غەزەل(مەۋلانى ئەبەيدۇللا لۇتفى) O ftjm X_  
1.تېكىسنى  ئىپادىلىك ئوقۇش. MGSD;Lgn  
2.شائىرنىڭ ھاياتى  پائالىيىتى. &8QkGUbS<  
3. غەزەلدىكى ئىتىلىستىكىلىق ۋاستىلەر    4.غەزەلنىڭ ئىدىيىسى. z]R)Bh  
t[b@P<F  
         k= oCpXq^  
Z^ }4bR]  
9.  ئوقۇتۇش جەريانىنىڭ لايھىيىلىنىشى: .Sjg  
1.    ‹‹غەزەل ››ناملىق شېئىرنى  ھىسسىياتلىق ،جانلىق،گۈزەل تىل بىلەن  ئوقۇپ چىقىىمىز. pJ H@v &a  
2.    شائىر  مەۋلانى ئەبەيدۇللا لۇتفىنىڭ  ھاياتىغا ئائىت بىر قىسىم  مۇھىم ئۇچۇرلارنى ئىگەنلەپ چىقىمىز. BZAF;j  
        خەلقپەرۋەر شائىر   مەۋلانى ئەبەيدۇللا  لۇتفى 15-ئەسىردىكى پارىسگۇيلۇق، ئەرەبگۇيلۇقنىڭ مەشھۇر نامايەندىسى.ئۇ 1367-يىلى موغۇلىستاندا تۇغۇلۇپ، 1466 -يىلى ھىراتتا (ئافغانىستاننىڭ غەربىدىكى شەھەر،يەنى خوراسان دۆلىتىنىڭ پەيتەختى) ۋاپات  بولغان .ئۇ ياشىغان  دەۋىر   ئوتتۇرا ئاسىيادا  ئاقساق تۆمۈر(تۆمۈرلەڭ)ۋە ئۇنىڭ ئەۋلاتلىرى ھۆكۈمرانلىق قىلغان دەۋىرلەرگە توغرا كېلىدۇ . Ebytvs,w  
**************************************************** NJ$c0CNy  
ئەسكەرتىش: k9 NPC"  
موغۇلىستان-ئەسلىدە شەرقتە قارا شەھەر ، غەربتە ھازىرقى ئوتتۇرا  ئاسىيادىكى  پەرغانە(ئۆزبىكىستاندا ئىرىسىدە) شەھىرىنىڭ غەربى ،شىمالدا كۆكچە دېڭىز(بالقاش كۆلى)،جەنۇپتا  قارا قۇرۇمغىچە بولغان ھەم شىمالىي شىنجاڭدىكى  جوڭغار ۋە جەنۇبى شىنجاڭ   قاتارلىق  رايونلار تارىختا ‹‹موغۇلىستان› دەپ ئاتالغان.1348-يىلى چاغاتاي ئەۋلاتلىرىدىن  ب ولغان تۇغلۇق تۆمۈر  بۇرۇنقى چاغاتاي  خانلىقى  تەۋەلىكىدىكى   بىر قانچە پادىشاھلىق  ۋە بەگلىكنى  بىرلىككە كەلتۈرۈپ  خانلىق قۇرغان. بۇ خانلىقنىڭ نامى ‹‹موغۇلىستان››دەپ ئاتالغان .موغۇلىستان  14-ئەسىرنىڭ  ئاخىرلىرىدىن  باشلاپ  پارچىلىنىشقا باشلىغان .1514-يىلى  تۇغلۇق تۆمۈرخان ئەۋلاتلىرىدىن  سۇلتان سەئىدىخان  موغۇلىستان خانلىقىنىڭ  پارچىلانغان بىر قانچە  رايونىنى بىرلىككە كەلتۈرۈپ ،يەركەن‹‹سەئىدىيە خانلىقى››نى قۇرغان . Ro eLf Ow  
**************************************************** a7wc>@9Q,  
  لۇتفى ئەسەرلىرىدىكى پاساھەت ۋە بالاغەت بىلەن ئۇيغۇر كلاسسىك ئەدەبىياتىدىلا ئەمەس بەلكى  دۇنيا ئەدەبىياتى سەھنىسىدىمۇ ئالاھىدە نوپۇزغا ئىگە مۇددەرىس،ئالىم،مۇزىكا نت،شېئىرىيەت ئاتىسى. D!nx%%q  
‹‹لۇتفى›› شائىرنىڭ تەخەللۇسى بولۇپ ‹‹ياخشى نىيەت،يۇمشاقلىق،رەھىمدىللىك،مۇلايىملىق››دېگەن مەنىلەرنى بىلدۈرىدۇ .        ئۇيغۇر كلاسسىك ئەدەبىياتىدا غەزەل ژانىرىنى باشلاپ بەرگەن بۇ مۆھتەرەم ئۇستاز  ئەدەبىي ئىجادىيەتتىكى  بەدىئىي ۋە ئەدەبىي ئۇسلۇپتىكى  ئىستىداتى بىلەن ‹‹ھايات›› شائىردۇر.   +N:=|u.g  
3.    شېئىردىكى ئىستىلىستىكىلىق ۋاستىلەر. }N%uQP#I  
1 شېئىردا رىتورىك خىتاپ،رىتورىك سوئال،ئوخشىتىش،تەكرارلاش،سىموۋۇل قاتارلىق ئىستىلىستىكىلىق ۋاستىلەر ئىشلىتىلگەن .مەسىلەن: `g!NFp9q  
1.‹‹ئەي نىگارىم ››  قاراتما سۆزبولۇپ،لىرىكا ئىشلىتىلگەن.يەنە رىتورىك خىتاپمۇ  بار. y(h"0A1lW  
2.‹‹نەھاسىل؟...نە ھاسىل؟›› دىگەن جۈملىلەر سوئال جۈملە بولۇپ   رىتورىك سوئال،تەكرارلاش    ئىشلىتىلگەن . p~NFiZ,  
3.‹‹كىشىكىم يوقتۇر  مېھرى ۋاپاسى،ئەگەر خورشىددۇر  ئاندىن نە ھاسىل؟›› دېگەن جۈملىدە ئوبرازلىق تەپەككۈر ئىشلىتىلگەن بولۇپ،    رىتورىك سوئال،ئوخشىتىش بار . ypV>*  
4.‹‹گۈلنىڭ رەڭگى بولمىسا ،ئۇ بۇلبۇلغا ئوت-چۆپكە ئوخشاش  بىر نەرسە ؛ئۇ چاغدا  باھارنىڭ ،باغنىڭ ،گۈلشەننىڭ  نېمە پايدىسى بار  ؟››دېگەن جۈملە پەلسەپىۋى جۈملە بولۇپ ،  سىىموۋۇللۇق ئوخشىتىش،رىتورىك سوئال  ئىشلىتىلگەن .   Xw |6 #^  
5.غەزەل رادىفلىق  غەزەل بولۇپ،قوش قاپىيە ئىشلىتىلگەن .مەسىلەن: qF57T>v|  
مەندىن--نە ھاسىل؟   I!;vy/r  
تەندىن -–نە ھاسىل؟ 0o &B 7N  
گۈلشەندىن—نە ھاسىل؟ H!vX#  
4.غەزەلنىڭ ئىدىيىسى . {H[3[  
شائىر غەزەلدە‹‹مۇھاببەت››تېمىسىنى ئاساس قىلىپ،چىن ئىنسانىي مۇھاببەتنىڭ   ۋاپا ،ساداقەت،چىن ئەقىدە ،ئىشەنچ پەزىلەتلىرى  بىلەن ھەقدادىغا يېتىپ ، بەخت  -سائادەتكە  يول ئاچىدىغانلىقىنى  ئەسكەرتىپ‹‹ مېھرى مۇھاببەت ۋاپا ساداقەت بىلەن ياشنايدۇ››دىگەن ئىلغار پىكىرنى  ئىلگىرى سۈرگەن . gi5Ffvs$  
10.تاپشۇرۇق:1. ئۆتۈلگەن مەزمۇنلارنى  پۇختا ئۈگۈنۈپ كېلىش. m0_B[dw  
2.ناۋائىنىڭ 45-بەتتىكى  ئەدەب-ئەخلاق  ھىكمەتلىرىنى  يادىلاپ كېلىش. a-Ef$(i_  
11.دەرستىن كېيىنكى قايتا ئويلىنىش: >$dkA\&p  
دەرس مەزمۇنى  ئوقۇغۇچىلارغا   ئاساسەن تولۇق يەتكۈزۈلدى،بىراق   دەرس پىلانى  بىر سائەتلىك بولغاچقا ،لۇتفىنىڭ  سەرخىل ئەسەرلىرىدىن  ئوقۇغۇچىلارنىڭ  بەدىئىي زوق  ئېلىشىغا  سۇنالماي قالدۇق .

koksangun 2011-03-17 10:32
مەۋلانا لۇتفى ۋە ئۇنىڭ«غەزەل»ى ھەققىدە KXTx{R  
:U$U:e  
1. لۇتفىنىڭ قىسقىچە تەرجىمىھالىنى سۆزلەپ بېرىڭلار. m"RE[dQ  
? (f44Zgm  
ئۇيغۇر كلاسسىك شېئىرىيىتىكى غەزەل ژانىرىنىڭ پېشۋالىرىدىن بولغان مەۋلانا ئەبەيدۇللا لۇتفى XV ئەسىردىكى يىرىك ئۇيغۇر شائىرلىرىنىڭ بىرى.ئۇيغۇر تىلىنىڭ پاساھىتىنى نامايەن قىلغان مەشھۇر سۆز سەنئەتكارى،شۇنداقلا پارىسگۇيلۇقتا بۈيۈك پارىس شائىرلىرىغا تەڭلىشەلەيدىغان سۆز ئۇستىسىدۇر.شۇڭا،نەۋائىي لۇتفىغا«ئۆز دەۋرىنىڭ مەلىكۇل كەلامى»(سۆز پادىشاھى)دەپ يۇقىرى باھا بەرگەن. P,[O32i#  
dq{wFI)  
لۇتفى تەخمىنەن مىلادىيە 1367- يىلى مۇغۇلىستاندا تۇغۇلۇپ،1466- يىلى 99 يېشىدا ھېراتتا ۋاپات بولدى.خوتەنلك تارىخچى موللا ئىسمەتۇللا  مۆجىزىنىڭ«تەۋارىخى مۇسقىيۇن»ناملىق ئەسىرىدە:«بۇ ئەزىز مۇغۇلىستاندىن ئىدىلەر»دەپ يازغىنىغا قارىغاندا، لۇتفى ئەسلىدە مۇغۇلىستانلىق بولۇپ،تىنىچ ئىجادىي پائالىيەتلەر بىلەن شۇغۇللىنىشنىڭ كاپالىتىگە ئېرىشىش مەقسىتىدە مۇغۇلىستاندىن ھېراتقا بېرىپ،شەھەرنىڭ چېتىدىكى دېھى كانار دېگەن جايغا ماكانلىشىپ،ھاياتىنىڭ ئاخىرىغىچە شۇ جايلاردا ئىجادىي پائالىيەتلەر بىلەن شۇغۇللانغانلىقى مەلۇم. Wqu][Wa[Z  
ZAG ia q  
مەۋلانا لۇتفى ئازغىنە كەم يۈز يىللىق ئۆمرىنىڭ ئاساسىي قىسمىنى بەدىئىي ئىجادىيەتكە بېغىشلىدى.ئۇ ئەدەبىياتنىڭ ئاممىباب شەكلى- غەزەل ژانىرىنى تاللاپ،ئۆز ئىجادىيىتىنى لىرىك شېئىرلاردىن باشلىدى.شائىر ئەسەرلىرىنى ئۆز ئانا تىلى ۋە پارس تىلىدىن ئىبارەت ئىككى تىل بىلەن يازدى. = +qtk(p  
lc71Pp>  
2.لۇتفى ئىجادىيىتىنىڭ ئاساسىي تېمىسى نېمىدىن ئىبارەت؟ئۇ قنداق ئىدىيىنى ئىلغا سۈرگەن؟ v{}i`|~J  
bJo)rM :m  
لۇتفى ئۆز ئەسەرلىرىدە رېئال ھاياتنىڭ گۈزەللىكىنى،ئادالەتنى،ھۆرلۈك- سائادەتنى،ئاياللار باراۋەرلىكىنى،چىن ئىنسانىي مۇھەببەتنى ئاساسىي تېما قىلغان. رېئال ھاياتتىكى مۇھەببەتنىڭ لەززىتىنى خىيالىي جەننەتنىڭ مەئىشىتىدىن يۇقىرى بىلگەن.چىن ئىنسانىي مۇھەببەت،پىداكارلىق،ساداقەت،قەھرىمانلىق،ۋەتەنپەرۋەرلىك غايىلىرىنى ئەكس ئەتتۈرگەن ۋە بۇ خىل ئىدىيىنى ئىلگىرى سۈرگەن.ساداقەت،ۋاپادارلىققا قىزغىن مەدھىيە ئوقۇپ،دىيانەتسىزلىك،ۋاپاسىزلىققا قاتتىق نەپرەت بىلدۈرگەن.چىن ئىنسانىي مۇھەببەتنى ئاياغ ئاستى قىلغۇچى ياۋۇز قارا كۈچلەرنىڭ ۋەكىلى بولغان زالىم شاھلارنى قاتتىق قامچىلىغان. ]S6`",+) 
. _5g 
3.لۇتفى ئۆز ئۆمرىدە قايسى تىللاردا، قانداق ئەسەرلەرنى يازغان؟ A?V[/  
(hB&OP5Fne  
ئۆز ئانا تىلى ۋە پارس تىلىدىن ئىبارەت ئىككى تىلدا ئەسەر يازغان. *Op;].>E  
;/ iBP2  
ئۇ ئۆز زامانداشلىرىدىن سەككاكى،ئاتايى قاتارلىقلار بىلەن بىر قاتاردا ئۇيغۇر تىلى ۋە پارس تىلىدا ئىنسانپەرۋەرلىك ۋە خەلقپەرۋەرلىك غايىلىرى بىلەن سۇغىرىلغان گۈزەل ئەسەرلەرنى يارىتىپ،ئۇيغۇر شېئىرىيىتىنى يۈكسەلدۈرۈش ھەم ئۇيغۇر تىلىنىڭ ساپلىقىنى قوغداش ۋە ئۇنى راۋاجلاندۇرۇش ئىشلىرىدا زور تۆھپە قوشتى. «تەۋارىخى مۇسقىيۇن»ناملىق كىتابتىكى مەلۇماتلارغا قارىغاندا، لۇتفى ئۆز ئۆمرىدە 20 دىن ئارتۇق يىرىك ئەسەر يازغانلىقى مەلۇم. NW'rqgG  
0UEEvD5  
لېكىن، ئۇنىڭ پارىس تىلىدا يازغان غەزەللىرى دىۋان ھالىتىدە ھازىرغىچە يېتىپ كېلەلمىگەن. .Vm!Ng )j  
N02X*NC  
لۇتفىنىڭ ئۇيغۇر تىلىدا يازغان مۇكەممەل بىر دىۋانى بولۇپ،ئۇنىڭ بىر قانچە قوليازما نۇسخىلىرى ھازىر تاشكەنت،لېنىنگراد،ئۇلۇغ برىتانىيە كۈتۈپخانىلىرىدا ساقلانماقتا.بۇ دىۋان 280 غەزەل،2 قەسىدە،18 قىتئە،روبائىي ۋە بىر قانچە تۇيۇقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. }Ut*Y*  
vUEG0{8l  
لۇتفىنىڭ لىرىك غەزەللىرىدىن باشقا يەنە«مەشھۇنۇل ھەقايىق»(ھەقىقەتلەر شەرھى)ناملىق ئەسىرى بار.«گۈل ۋە نەۋرۇز»داستانى ئۇنىڭ ئىجادىيىتىدە سىالماقلىق ئورۇن تۇتىدۇ.بۇ ئەسەر 120 باب،2400 مىسرادىن تەشكىل تاپقان بولۇپ،شائىر بۇ داستاننى 1411- يىلى يېزىپ تاماملايدۇ.ئۇنىڭدىن باشقا ئەينى دەۋىرنىڭ ئاتاقلىق تارىخچىسى شەرىپىدىن ئەليەزدىنىڭ« زەپەرنامە»ناملىق ئەسىرىنى ئۇيغۇر تىلى بىلەن شېئىرىي داستان شەكلى بۇيىچە 1425- يىلى يىلى تەرجىمە قىلىپ چىقىدۇ.ئەپسۇسكى،بۇ ئەسەر ھازىرغىچە دەۋرىمىزگە يېتىپ كېلەلمىگەن. KIY/nu   
;DQ{6(  
4.دەرسلىككە كىرگۈزۈلگەن«غەزەل»دە قانداق مەزمۇن ئەكس ئەتتۈرۈلگەن؟ p:*)rE  
/WvF}y  
دەرسلىككە كىرگۈزۈلگەن«غەزەل»دە شائىر ئۆزىنىڭ ئەخلاقىي پەلسەپىۋى قاراشلىرىنى ئوبرازلىق ئەكس ئەتتۈرۈش ئۈچۈن سۆيگەن يارىنى ئالامەت(مەجاز)قىلىش،ئۇنىڭغا خىتاب قىلىش ئارقىلىق ئىنساندا بولۇشقا تىگىشلىك ئەڭ ئۇلۇغ،مۇقەددەس پەزىلەتلەرنىڭ بىرى ۋاپادارلىق ئىكەنلىكىنى؛بۇ خۇددى تەندىكى جانغا،گۈلنىڭ رەڭگى ۋە پۇرىقىغا ئوخشىتىلىپ،ئەگەر ئادەمدە ۋاپادارلىق بولمىسا ئۇ قۇياشتەك نۇرلۇق،ھۆسىن- جامالدا كامالەتكە يەتكەن بولسىمۇ ئۇنىڭدىن ئادەمگە پەقەت ئازاب- ئوقۇبەت كېلىدىغانلىقى،ئىنساندا ۋاپادار بولۇش بىلەن بىرگە يەنە شۇنىڭغا لايىق مېھرىبانلىقمۇ بولۇشىنىڭ زۆرۈرلىكىنى ئوتتۇرىغا قويۇپ،ئۆزىنىڭ ئىنسانپەرۋەرلىك ئىدىيىسى،ئەخلاقىي قاراشلىرىنى ئوبرازلىق ئىپادىلىگەن. o!nw/7|  
YkOl@l$D  
شائىر بۇ پىكىرنى ئوتتۇرىغا قويۇش داۋامىدا رىتورىك سۇئال،ئوخشىتىش،سېلىشتۇرۇش قاتارلىق بەدىئىي ۋاستىلەر(مەجازى ۋاستىلەر)نى قوللانغان. 5Q)hl.<{o7  
Uw eXz.x7  
مەسىلەن:ئىنساندا بولۇشقا تىگىشلىك پەزىلەتلەرنىڭ بىرى ۋاپادارلىقنى،تەندىكى جانغا،گۈلنىڭ رەڭگى،پۇرىقىغا ئوخشاتقان ھەر بىر كوپلىتنېڭ ئاخىرىدا «نە ھاسىل؟»دەپ رىتورىك سۇئالنى ئىشلەتكەن.نىكاھ،سۆيگۈ يارىنى مەجاز قىلىش ئارقىلىق ئۆزىنىڭ ئەخلاقىي،پەلسەپىۋى كۆز قارىشىنى ئىپادىلىگەن.«ۋاپادارلىق»بىلەن«ۋاپاسىزلىق»ئۆز ئارا سېلىشتۇرۇلغان. Alo;kt@x  
uPe&i5YR  
يانداش مەشىقلەر a ~  
Ch] `@(l  
1.تاللاش سۇئاللىرى ILN Yh3  
`, lnBP3D"  
.لۇتفى ئەسلى مۇغۇلىستانلىق بولۇپ،تىنىچ ئىجادىي پائالىيەتلەر بىلەن شۇغۇللىنىشنىڭ كاپالىتىگە ئېرىشىش مەقسىتىدە ھىراتقا بېرىپ ماكانلىشىپ قالغان.(      ) pB;U*lt  
"dkDT7  
4.لىرىك غەزەللىرىدىن باشقا«گۈل ۋە نەۋرۇز»داستانى لۇتفى ئىجادىيىتىدە سالماقلىق ئورۇننى تۇتىدۇ.(      ) 5WlBe c@  
6E^h#Ozl 9  
5. لۇتفى ئۆز ئۆمرىدە 20 دىن ئارتۇق يىرىك ئەسەر يازغانلىقى مەلۇم.ئۇنىڭ پارىس تىلىدا يازغان غەزەللىرى دىۋان ھالىتىدە ھازىرغىچە ساقلانماقتا.(      ) *GZ7S m  
cv=H6j]h |  
3.بوش ئورۇننى تولدۇرۇڭ za,JC I  
X/8TRiTFv  
1.نەۋائىي لۇتفىنى(«            »)،(«             »)،(«               »)دەپ تەرىپلىگەن. r%uka5@  
*[|a $W  
2. لۇتفى تەخمىنەن مىلادىيە(         )- يىلى تۇغۇلۇپ،(           )- يىلى 99 يېشىدا ھىراتتا ۋاپات بولغان. UhX)?'J  
NI^jQS M]  
3. لۇتفى ئۇيغۇر(            )نى يۈكسەلدۈرۈش ھەر ئۇيغۇر تىلىنىڭ(           )نى قوغداش ۋە ئۇنى(           )ئىشلىرىدا زور تۆھپە قوشقان. PR2;+i3  
lc(}[Z/|V  
4.جاۋاب بېرىڭ KBg5 _+l  
8#ZF 
1.مەۋلانا لۇتفى تۈرك تىلىدا شېئىر يېزىپ شۆھرەت قازىنىپلا قالماي نېمە ئۈچۈن پارىس تىلىدا شېئىر يېزىپمۇمئۆز زامانىسىدىكى ئاتاقلىق پارس شائىرلىرى بىلەن تەڭلەشكىدەك بولالىغان؟ #JYH5:*  
(&!x2M  
2. لۇتفى ئەسەرلىرىنىڭ بەدىئىيلىكىنى سۆزلەپ بېرىڭ؟  V$fn$=  
% pQi}x  
تاپشۇرۇق: miB+'n"zS  
y7T 
تەھلىل قىلىڭ sI5S)^'IQ  
7{Zs"d{s  
كىشىكىم يوقتۇرۇر مېھرۇ- ۋاپاسى،  x-s\0l  
\ch4c9  
ئەگەر خۇرشىددۇر ئاندىن نە ھاسىل؟! w^^8*b<  
8 |~M!<  
تەلەپ:1)بۇ بىر كۇپلېت شېئىردا قانداق ئىدىيىۋى مەزمۇن ئىپادىلەنگەن؟ &HtG&RvQf  
IweNe`Z  
2)قانداق بەدىئىي ۋاستىلەر قوللىنىلغان؟

koksangun 2011-03-17 10:34
            7 -دەرس .غەزەل w" Y'I$  
         ھۈسەيىن بايقارا Je~`{n  
          (بىر سائەتلىك دەرس پىلانى بويىچە ئۆتىلىدۇ ) aPin6L$;)  
                      (  ئوقۇش  تېكىستتى ) `!C5"i8+i2  
wRJ`RKJ-T  
دەرس ئۆتۈلگەن سىنىپ: r[P+F  
2.    تەييارلىق  سىنىقى ۋە يېڭى دەرسكە باشلاپ كىرىش: @O8X )  
كونا دەرس سىنىقى: 1.‹‹فانى›› تەخەللۇسىنىڭ  مەنىسى نىمە؟ zd3^ k<  
2.ناۋائىنىڭ ‹‹خەمىسە››سىدىكى بەش داستان قايسى؟ N a<);Pg  
3.‹‹ئەلگە شەرەپ بولمادى  جاھۇ نەسەف، iu QMVtv  
   لېك  شەرەف  كەلدى  ھەياۋۇ  ئەدەب››دېگەن مىسرا بىلەن ‹‹ نېكىم  قىلدى جاھىلكى ،ئېردى يامان، zE?@_p1gei  
تۇتۇپ ئەكسىنى  تاپدىم  ئاندىن  ئەمان››دېگەن مىسرانىڭ يەشمىسىنى  تەھىل قىلىڭ . 2{4f>,][  
يېڭى دەرسكە باشلاپ كىرىش: غەزەلنىڭ  مەسنەۋىدىن پەرقلىنىدىغان  ئاساسىي خۇسۇسىيەتلىرىنى   تەھلىل  قىلىڭ . SzyaVBD3  
~c@@m\C"b  
2.ئوقۇتۇش نىشانى ۋە ئۈگىنىش نىشانى: 9/dADJe0b  
1؛غەزەلنى ئەستايىدىل ئوقۇپ چىقىش. )^m"fQ+  
2.ھۈسەيىن  بايقارا توغرىسىدا  بىر قىسىم  ئۇچۇرلارنى بىلىۋېلىش . gq050Bl)  
2. غەزەلدىكى  بىر قىسىم سۆز ۋە  مىسرالارنىڭ   يەشمە مەزمۇنىنى چۈشىنىش. :Q"p!,X=-  
3.ئىستىلىستىكىلىق  ۋاستىلەرنى ئىگەنلەش. &)!4rABn  
4كۆنۈكمە  سوئاللىرىنىڭ  تەھلىلى . w6|l ~.$=  
M C%!>,tC  
3.مۇھىم نۇقتا ،قىيىن نۇقتا ۋە ئۇنى  ھەل قىلىش ئۇسۇلى . ;!)gjiapw  
مۇھىم نۇقتا: غەزەلنىڭ ئىدىيىسىنى تەھىل قىلىش . SDko#  
قىيىن نۇقتا:  مىسرالارنىڭ  يەشمىسىنى  يېشىپ چۈشىنىش . ھەل قىلىش ئۇسۇلى : كىلاسسىك سۆزلۈكلەرنى  ،مىسرالارنىڭ يەشمىسىنى  يېشىپ چۈشەندۈرۈشتە  ئوقۇتقۇچىنىڭ  ياردىمى  ئارقىلىق   ھەل قىلىنىدۇ . co{i~['u  
4.ئوقۇتۇش ۋاستىلىرى: دەرسلىك ماتىريال، كومپىيوتېر، تېلىۋېزور  ئېكرانى . ‹‹كىلاسسىك ئەدەبىيات بىلىملىرىدىن تىزىسلەر›› hpo*5Va  
@s|yH"  
5.ئوقۇتۇش ئۇسۇلى ۋە ئۈگىنىش  شەكلى . UVgDm&FF  
چۈشەندۈرۈش،ئىلھاملاندۇرۇش، لىكسىيە قالدۇرۇش، تەھلىلگە  يېتەكللەش. ?gG%FzfQ/  
 jRhRw;  
6.قوللىنىش:كىلاسسىك  سۆزلۈكلەردىن پايدىلىنالايدىغان بولۇش، ئىستىلىستىكىلىق  ۋاستىلەرنى ئىشلىتەلەيدىغان بولۇش ،غەزەل   يېزىش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈش . X 1}U  
fK+[r1^  
7.ئەخلاق تەربىيىسى:ئوقۇغۇچىلارغا ۋاقىتنى چىڭ تۇتۇش ، بالدۇر مۇھاببەتكە بېرىلىشنڭ  زىيىنى  توغرىلىق  تەربىيە بېرىش. 8$38>cGY^  
-* W\$ P  
8.ئوقۇتۇش جەريانىنىڭ  لايھىلىنىشى : yXBWu=w3`O  
1.ھۈسەيىن بايقارانىڭ بۇ غەزىلىنى  كوللىكتىپ ۋە يەككەئىككى قېتىم ئوقۇپ چىقىش. L6J.^tpO  
!XO"lS  
2.ھۈسەيىن بايقارانىڭ ھاياتىغا ئائىت ئۇچۇرلار: nk2H^RM^  
ھۈسەيىن بايقارا 1438-يىلى ھىراتتا تۇغۇلغان .ئۇ  تېمۇرىيلار  جەمەتىدىن بولغان شاھزادە .ئۇ 1452-يىلى  ئۇبۇلقاسىم بابۇرنىڭ   سارىيىغا خىزمەتكە كىرگەن .1506-يىلى  ۋاپات بولغان .ئۇ ئىجادىيەتتە‹‹ھۈسەينى›› تەخەللۇسىنى  ئىشلەتكەن بولۇپ ،ئۇ شائىر ئەلشىر ناۋائىنىڭ ساۋاغدىشى ھەم دوستتى ئىدى . u >[hLXuB  
تىلەيمەن !›› hlFvm$P`M  
F\-oZ#g  
2.سۆزلۈكلەر  لۇغىتى: v[<;z(7Qk  
1.ئايرۇ-ئايرىلىپ،باشقا،جۇدا، بۆلەك. 8 HL8)G6  
2.ئەدا-گۈزەل قىلىقلار. $pj;CoPm  
3.ئپتىدا-باشلىنىش، ئاۋۋال.(ئىنتىھا-ئاخىر  ئەڭ ئاخىرقى) #=czqZw  
4.ئىشرەت- خوشاللىق،خۇرسەنلىك . 2(25IYMS8  
5.نەۋرەس-ئۆسىۋاتقان ياش. !%>(O@~"|  
6.باقا-ئەبەدىيلىك ،مەڭگۈلۈك.(پانىي-ۋاقىتلىق، ئۆتكۈنچى) 8WLBq-] G  
7.تۇشكەلى-تەرەپ،ئەتراپ ،تۇشمۇ-تۇش،ئۇدۇلمۇ-ئۇدۇل . %D E_kwL  
8.خاسە-ئارتۇقچىلىق ،ئالاھىدىلىك،خۇسۇسىيەت، بولۇپمۇ. 73kI%nNB  
9.بىدىل-دىلى سۇنۇق، كۆڭلى يېرىم . *iXaQuT  
B\6%.R  
3.  مىسرالارنىڭ يەشمىسىنى بىلىۋېلىش . H*h4D+Kxv  
1.‹‹ بولدى گۈل   ۋاقتىيۇ  مەن دەردۇ غەمىگە  مۇبتەلا PG3,MCf:  
ئىشىق ئوتىدىن  لالادەك  باغرىمدا  يۈز داغى بالا.›› UUqA^yJ  
J6g:.jsK!  
يەشمىسى:‹‹ياشلىق دەۋرىگە قەدەم قويۇش  بىلەن  دەرد  ۋە غەملەرگە مۇپتىلا بولدۇم، 3(=QY)  
ئىشىق ئوتى  لالىدەك باغرىمنى  داغلاپ ماڭا  مىڭ بالا بولدى .›› TQ25"bWi  
c!J|vRA5  
   2.‹‹ھالى زارىن سەن كەبى  سۇلتاندىن  ئايرۇ  تۈشكەلى، 3'6by!N,d  
ياپراق ئېرمەس گۈلدەكىم  يۈز تىل بىلە  ئەيلەر  ئەدا.›› KKM!($A  
يەشمىسى:‹‹يوپۇرماق ھەر قانچە گۈزەل  قىلىقلارنى  قىلسىمۇ گۈل بولالمىغانغا ئوخشاش،ساڭا يېتەلمەسلىك  مېنىڭ ھالىمنى  خار قىلدى .›› QUz_2rN^  
3.‹‹مەن بىلۇر ئېردىمكى ،يوقتۇر ئىنتىھا ئىشقىمدا ھىچ، Fz^5cxmw  
تا گۈلى ۋەسلىڭ  بىلە قىلدىم  مۇھەببەت   ئىبتىدا .›› z i3gE$7  
يەشمىسى:‹‹گۈلدەك جامالىڭ بىلەن مېنى  مۇھاببەتكە مۇپتىلا قىلدىڭ، oZ!+._9  
ماڭا ئىشقى ئوتى   تۇتاشتۇرغىنىڭنى  ئاخىرى ھىس   قىلدىم .›› &ej |DM6  
4.‹‹ لالەدەك  مەي جامىنى  تۇتغىل غەنىيمەت  گۇل چاغى، hXQo>t-$  
خاسە ئىكىم ئىشرەت  ئۇردى  بۇلبۇلى  بىدىل  سەدا .››  Y$nI9  
يەشمىسى:‹‹مەندەك دىلى سۇنۇق بۇلبۇلنىڭ نىداسىغا ، !E_RD,_  
باقماي ،ياشلىق چاغلىرڭنى خۇرسەنلىك  خوشاللىق بىلەن ئۆتكۈزىۋاتىسەن.›› i 2n66d  
5.‹‹گەر ھۈسەينى  تاپمادى  بەرگى جامالىڭ باغرىدىن، UszR. Z  
بۇ چەمەندە ،ئەي  گۈلى نەۋرەس  ساڭا بولسۇن باقا.›› *" ,"u;&  
يەشمسى«ھۈسەيننىڭ  دىلى   سەن گۈزەلنىڭ مۇھابىتىگە نائىل بولالمىدى.ئەي گۈزەل جانان،  ساڭا  مەڭگۈلۈك بەخت  تىلەيمەن !›› jjJ l\Vn  
07A2@dx  
3.غەزەلدىكى ئىستىلىستىكىلىق ۋاستىلەر : CB>O%m[1  
1.‹‹بولدى گۈل ۋاقتى››دىگەن جۈملىدە ئوخشىتىش ئىشلىتىلگەن بولۇپ ، بۇ ياشلىقنى كۆرسىتىدۇ . # {|F2AM  
2.‹‹لالەدەك باغرىمدايۈز داغى بالا›،دېگەن جۈملىدە سۈپەتلەش،موبالىغە ئىشلىتىلگەن H"%SzU  
3.‹‹سەن كەبى سۇلتاندىن›› دېگەن جۈملىدە   ئېنىق ئوخشىتىش ئىشلىتىلگەن ،بۇ شائىرنىڭ ئاشىق بولغان يايرىنى كۆرسىتىدۇ . b'TkYa^  
4.‹‹ياپراق ئېرمەس گۈلدەكىم  يۈز تىل بىلەن  بىلە  ئەيلەر ئادا››دىگەن جۈملىدە تەسسەۋۇر ۋە مۇھاكىمە كۈچلۈك  بولۇپ ،شائىرنىڭ يار  ۋەسلىگە يېتەلمەسلىك  ئازابى يوپۇرماقنىڭ گۈل بولالماسلىق مەۋجۇتلىقىغا ئوخشىتىلغان ،ھەم ‹‹يوپۇرماق ھەر قانچە گۈزەل قىلىقلارنى قىلسىمۇ،گۈل  بولالمايدۇ››دېگەن جۈملىدە  سىمۋول  ئىشلىتلگەن . t7b\#o  
5.‹‹گۈل ۋەسلىڭ››دېگەن سۆزدە  سىمۋول بار . s+E-M=d0e  
6.‹‹مەي››مەجازى ۋاستە بولۇپ ،بۇ  شائىر ئېرىشمەكچى بولغان يارنىڭ ۋىسالىغا سىمۋول قىلىنغان . (X}Q'm$n\h  
7.‹‹دىلى سۇنۇق  بۇلبۇلنىڭ(مەجازى ۋاستە) نىداسىغا باقماي››دىگەن  جۈملىدە سۈپەتلەش،سىمۋول ئىشلىتىلگەن . ، ‹‹ياشلىق چاغلىرىڭنى خۇرسەنلىك، خوشاللىق بىلەن ئۆتكۈزىۋاتىسەن.››دېگەن  جۈملىدىكى  يار  ئالدىنقى جۈملىدىكى     سۇنۇق دىل،ئازار يىگەن شائىرغا  سېلىشتۇرۇلغان . \[;Qqn0  
8.‹‹ساڭا بولسۇن باقا››دا  موبالىغە بار . D}7G|gX1  
%!QY:[   
4.غەزەلنىڭ ئىدىيىسى: M>"J5yqR  
شائىر بۇ غەزەلدە   سۆيگۈ –مۇھاببەتنى يۈكسەك دەرىجىدە مەدھىيلىگەن،گەرچە ئۆزى     پادىشاھ بولسىمۇ، لېكىن ئۆزىنى ئىشىق ساھاسىدىكى قەلەندەر ساناپ، ئۆز مەشۇقىنى  مۇھاببەت سۇلتانى  دەپ بىلىپ، مەشۇق كوچىسىدىكى گادايلىقنى  سۇلتانلىق  دەپ ھېساپلىغان . بۇ ئارقىلىق ئۆزىنىڭ   چىن ئىنسانىي مۇھاببەتكە بولغان تەشنالىقىنى  ئىپادىلىگەن . F~${L+^  
9.دوسكا لايھىيىسى: e x`mu E  
      7-دەرس :غەزەل(ھۈسەيىن بايقارا) $Hbd:1%i {  
1.غەزەلنى ئەستايىدىل ئوقۇپ چىقىش. _4h[q4Z  
2.ھۈسەيىن  بايقارا توغرىسىدا  بىر قىسىم  ئۇچۇرلارنى بىلىۋېلىش . r>gU*bs(  
2. غەزەلدىكى  بىر قىسىم سۆز ۋە  مىسرالارنىڭ   يەشمە مەزمۇنىنى چۈشىنىش. ;H:+w\?8f$  
3.ئىستىلىستىكىلىق  ۋاستىلەرنى ئىگەنلەش. { WW!P,w  
4كۆنۈكمە  سوئاللىرىنىڭ  تەھلىلى . >4N=P0=  
]&l%L4Z  
_YM]U`*  
10.تاپشۇرۇق: ئادەم قانداق قىلغاندا   باشقىلار بىلەن چىقىشىپ ياشىيالايدۇ. بۇ ھەقتە ئىزدىنىپ  بىر پارچە ماقالە يېزىپ كېلىڭ . 540,A,>:tb  
,*Z:a 4  
1.    دەرستىن كېيىنكى  قايتا ئويلىنىش: ئەلشىر ناۋائىي بىلەن  ھۈسەيىن بايقارا ياخشى دوست،ئىجىل ساۋاغداش. ئۇلار بىر-بىرىنىڭ ئىجادىيىتى ئۈچۈن ياخشى مەدەتكار   بولۇشقان  ھەتتا بىر-بىرىنىڭ ھاياتىغا تەسىر كۆرسىتىشكەن.ئۇنداقتا      ئەجدادلىرىمىزنىڭ مۇشۇ ئىسىل خىسلىتىدىن   يېزىقچىلىق تېممىسى چىقىرىپ،  ئوقۇغۇچىلارنى بۇ ھەقتە  ئىزدىنىشلىك  يېزىقچىلىق پائالىيىتگە ئورۇنلاشتۇرساق  ياخشى بولارمۇ دەپ ئويلاپ قالدىم .

koksangun 2011-03-17 10:36
يوقىرىقى ئۈچ تەھلىل بىر خىزمەتدىشىمنىڭ ئىدى ، يوللاپ قويدۇم ، بەلكىم ئىلگىرىمۇ يوللانغان بولسا كېرەك ...ئارزۇ بۇۋى ، تەۋپىىقتىكى تولۇق ئوتتۇرا دەرس تەييارلىقلىرى دېگەن سەھىپىگە كىرسىڭىز بۇ يەردە تولىمۇ مول دەرس ماتېرىياللىرى بار ئىدى...

tawpek 2011-03-17 12:14
بۇ سابىق قۇماندانىمىز ئالدىراش بوپ كىتىپ كىرەلمىگەندىن بۇيان نىمىلەرنىڭ كۆپىيىپ كەتكىنىنى بىلمەيدۇ دە.

arzu 2011-03-20 21:28
ئاللا..... ما گەپلەرنى... ياردەم سورىغانغا غىق......

tawpek 2011-07-27 12:33
يۇقارقى تەييارلىقلا   دەرىس  تەييارلىقلىرى  سەھىپىسىدىمۇ  باردۇ  كۆكسانغۇن  ئاكا؟

ئەكبەرنىياز 2013-06-04 09:06
ياردەم سورىغاندىن كېيىن چىدايسىزدە !

ئەنۋەرچەرچەن 2013-06-23 12:50
تەلەپكە چۈشلۇق ياردەمگە ئېرىشىش بىر بەخىت


查看完整版本: [-- ياردەم قىلساڭلار.... --] [-- top --]


Powered by phpwind v8.7 Code ©2003-2011 phpwind
Gzip enabled