查看完整版本: [-- تاللانما دەرس 2-3نىڭ ئومۇمىي تەكرارى --]

تەۋپىق مۇنبىرى -> ئەدەبى بىلىملەر -> تاللانما دەرس 2-3نىڭ ئومۇمىي تەكرارى [打印本页] 登录 -> 注册 -> 回复主题 -> 发表主题

koksangun 2011-03-07 13:36

تاللانما دەرس 2-3نىڭ ئومۇمىي تەكرارى

تولۇق ئوتتۇرا تاللانما دەرسلىك 2 ۋە 3نىڭ ئومۇمىي تەكرار ماتېرىيالى
قەدىرلىك تىل - ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىلىرى ، بۇ مېنىڭ ئىككى يىلغا يىقىن تەييارلىغان ماتېرىياللىرىم ، بۇنىڭدا تولۇق ئوتتۇرا تىل - ئەدەبىيات دەرسلىكى تاللانما 2-،3- قىسىمنىڭ ئالىي مەكتەپ ئىمتىھان دائىرىسىگە كىرگۈزۈلگەن تېكىستلەر تەھلىل قىلىنغان ،بۇنىڭ كۆپ قىسىمىنى ئايرىپ تەۋپىق مۇنبىرىنىڭ تولۇق ئوتتۇرا تىل - ئەدەبىيات دەرس تەييارلىقى سەھىپىسىگە يوللاپ بولۇنغان ، تەۋپىق مۇنبىرىنى كەڭ تىل - ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىلىرىغا تېخىمۇ يىقىنلاشتۇرۇش ، تىل - ئەدەبىيات ئوقۇتۇشىنى ئېلكترۇنلاشتۇرۇش قەدىمىنى يەنىمۇ تىزلىتىش ، ماتېرىياللاردىن پايدىلىنىش سۈرئىتىنى يەنىمۇ تىزلىتىش مەقسىدىدە بۇ دەرسلىك تەييارلىقلىرىنى توپلاپ  ، ئومۇمىي تەكرارغا قۇلايلىقلاشتۇرۇپ يوللىدىم ، مەن بۇ تەھلىللەرنى تۈزۈشتە نۇرغۇن ماتېرىياللاردىن پايدىلاندىم ، رەتلىدىم ، قۇلايلىقلاشتۇردۇم . بۇنىڭدىن پايدىلانغان كەڭ تىل - ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىلىرىدىن كۈتىدىغىنىم ، بولسا دەرس ئەمەلىيىتى جەريانىدا بۇنىڭدىن پايدىلىنىپ تۈزگەن دەرس تەييارلىقلىرىنى تەۋپىققە يوللىساڭلار ، كەڭ تىل - ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىلىرى ئۈچۈن پايدىلىنىش بولسا بىز تولىمۇ خۇرسەن بولغان بولاتتۇق...
ئېھتىرام بىلەن : كۆكسانغۇن
شېئىرىيەت قىسمى i&\N_PUm[  
«ئەتەبەتول ھەقايىق»تىن بىلىم نۇقتىلىرى DP`$gd  
ئەھمەد يۈكنەكى (1110؟ـــــ 1180؟) قارا خانىيلار سۇلالىسىگە تەۋە يۈكنەك دېگەن جايدا تۇغۇلغان، قاراخانىيلار سۇلالىسىنىڭ ئاخىرقى دەۋرىگە مەنسۇپ ئەدىب.«ئەتەبەتۇل ھەقايىق» ناملىق دېداكتىك داستانى بار. '#d`K.;_b.  
 qXO@FW]  
«ئەتەبەتۇل ھەقايىق» دېداكتىك داستان بولۇپ،كۈچلۈك پەندى-نەسىھەت خاراكتېرىنى ئالغان. S;[g0j  
 bQc-ryC+.  
3) بۇ پارچىدا بىلىملىك بولۇشنىڭ پايدىسى،بىلىمسىزلىكنىڭ زىيىنى سېلىشتۇرۇش،ئوخشىتىش قاتارلىق ئىستىلىستىكىلىق ۋاستىلەرنىڭ ياردىمى ئارقىلىق ئىنتايىن ئوبرازلىق ، جانلىق ئىپادىلەنگەن. 3]Rb2$p[=  
 LO{{3No  
4) سۆزلۈكلەر لۇغىتى: *ZP$dQ  
 V~p/P  
بىلىگ ـــ بىلىم ،  بەھالىغ ــــ باھاسىز،قىممەتلىك،  جاھىل ـــ نادان،بىلىمسىز ، تېشى ـــ ئايال t>;u;XY!;  
 dbF?# s~u  
ئەلىگ ـــ قول ، بەلگۈلۈگ ـــ بەلگىلىك بولۇش ،يىتوك ـــــ  ، باقا ـــ باق،كۆر ، ئۇقا ـــ بايقا ?:F#WDD  
 )=6 |G^  
سىنايۇ ــــ سىنا  ،ئاسغلىغ ــــ ،  ئۆڭىن ــــ  ، يۇقار يۇقلادى ــــ يۇقىرى ئۆرلىدى ، ئول ـــ قەدىمىي ئۇيغۇر تىلىدا قوشۇمچە رولىدا كىلىدىغان سۆز ،يىند ـــ ئىزلە ،ئۇسانما ـــ زىرىكمە ، چىن ــــ جۇڭگو ، ئارقاڭ ــــ ئىزدەڭ  ، ئەدەرگەن ـــــ بىلىم ئىزدىگەن ، تاتغىن ــــ تەمى `0a=A#]1o  
 #hPa:I$Oc  
5) ئەسەردىكى بىر قىسىم سۆزلەرنىڭ بۈگۈنكى تىلىمىززدا كۆرۈلگەن فونىتىكىلىق ۋە لېكسىكىلىق ئۆزگىرىشلىرى ھەققىدە قىسقىچە سېلشتۇرۇش }& ;49k  
 Z%_" -ENT  
بىلىگ ــــ بىلىم ، بىلىگلىك ــــ بىلىملىك  ، ئۇرۇرمەن ـــ سۆز ئاچماق  ، ئۇلا ــــ تىڭشا ، ئۇلا ــــ يىقىن !#P|2>>u  
 \d~sU,L;]  
بولنۇر ــــ بولۇر   ،سەئادەت ــــ سائادەت  ،بۇلا ـــ (يول) ئاچ     ، بەھالىغ ـــ باھالىق  =@w, D.5h  
 aq/'2U 7  
جاھىل ـــ نادان،بىلىمسىز  ،ئول ـــ ... دۇر ، ... تۇر   ، تېشى ـــ چىشى ، ئايال  ،يىلىگ ــــ يىلىك .{U@Hva_K  
 5&V0(LT]C  
تەگ ـــ ...دەك، ... تەك ، ئەرەن ــــ ئادەم  ، كۆركى ـــ زىننىتى  ،سونۇلماز ــ سۇنۇلماس FJ]BB4 K  
 {=n-S2%  
ئەلىگ ــ قول   ،  بەلگۈ ــــ بەلگە  ، تىرىگ ـــ تىرىك  ،ئۆلۈگ ـــ ئۆلۈك ، ئاتى ـــ ئېتى  (ئاجىزلاشمىغان) I75>$"$<  
 Ubtu?wRBW  
بىرىڭە ـــ بىرىگە ، مىڭىن ـــ مىڭىنى (سان) ، تەڭەگلى ـــ سېلىشتۇرمىسى ، تەڭەدى ــــ تەڭ كېلەر   -58  
 ux-puG  
تەڭىن ـــ سالمىقى،باقا ــ باق ، كۆرگىل ـــ كۆرگىن ، ئۇقا ــ ئۇق ، بىل ، سىنايۇ ـــ سىناپ باق ]ADj 9  
 q1C) *8*g  
نە ــ نېمە ، نە ، ئاسىغلىغ ــ مەنپەئەت ، يۇقار ـــ يۇقىرى ،يىند ـــ ئىزلە ،ئۇسانما ـــ زىرىكمە 8}9B*m  
 'F3cvpc`  
چىن ــــ جۇڭگو ، ئارقاڭ ــــ ئىزدەڭ ، ئەدەرگەن ـــــ بىلىم ئىزدىگەن ، تاتغىن ــــ تەمى Q4;eN w  
 pO^g oo V\  
ئەسەردىكى ئىستىلىستىكىق ۋاستىلەر ۋە ئۇنىڭ ئەسەرنىڭ ئىپادىلەش كۈچىنى ئاشۇرۇشتىكى رولى ھەققىدە مۇلاھىزە x4@v$phyH  
 Mf [v7\  
پارچە مۇرەببە شەكلىدە ، ئەركىن قاپىيىدە (a, b,a, a) شەكلىدە يېزىلغان. پىكىر سېلىشتۇرۇش، ئوخشىتىش، سۈپەتلەش، رىتورىك خىتاب ...قاتارلىق ئىسىتلىسىتىكىلىق ۋاستىلەرنىڭ ياردىمى ئارقىلىق ئىنتايىن ئوبرازلىق ، جانلىق ئىپادىلەنگەن.مەسىلەن: /W4F(3oM  
 px`o.%`'  
سېلىشتۇرۇش: CUz1 q*):  
 d1&RK2  
بەھالىغ دىنار ئول بىلىگلىك كىشى، ]xJ5}/  
 AawK/tfs  
بۇ جاھىل بىلىگسىز باھاسىز بېشى... qIm?F>> @  
 v.eNWp  
... iR k.t=B  
 3I|&}+Z6  
بىلىگلىك بىرىڭە بىلىگسىز مىڭىن ... d=?Kk4Ag  
 @|yRo8|  
ئوخشىتىش: =_(i#}"A  
 z&a%_ ]Q*  
سۈڭەككە يىلىكتەك ئەرەنگە بىلىگ... P F#X8+&J  
 5f.G^A: _X  
... > G4EiJS  
 [A@K)A$f  
بىلىگسىز يىلىكسىز سۆڭەك تەگ ھالى... |~QHCg<  
 @I\&-Z ^  
سۈپەتلەش: iw`,\V&  
 (X!?#)fyn  
بەھالىغ دىنار ئول بىلىگلىك كىشى... ([Gb]0  
 Tt,<@U[/}  
«ئانا تىل» دېگەن پارچىدىكى بىلىم نۇقتىلىرى iy{n"#uX  
قۇتلۇق شەۋقى (1876 ـــ 1937) قەشقەر شەھىرىدە تۇغۇلغان.ئىجتىمائىي پائالىيەتچى،شائىر،تارىخچى.مىسىرنىڭ قاھىرە ۋە تۇركىيىنىڭ ئىستانبول شەھىرىدە ئوقۇغان.بۇخارا قەشقەردە ئىلمىي پائالىيەتلەر بىلەن شۇغۇللانغان. ئۇ10—30-يىللاردا ئاقارتىش،مەرىپەتچىلىك ئىشلىرى بىلەن شۇغۇللانغان.ئوقۇتقۇچىلىق ۋە گېزىتچىلىك بىلەن شۇغۇللىنىپ «ئەركىن ھايات گېزىتى»،«يېڭى ھايات گېزىتى»نى نەشىر قىلىپ، تارىخقا دائىر نۇرغۇن بىلىملەرنى تۇنۇشتۇرغان،«تارىخىي ئەسەر ۋاقىيى كاشىغەر» ناملىق كىتاب يازدى ۋە بىر مۇنچە شېئىرلارنى يازغان. PS*=MyNa  
 \ C^fi}/]  
3) شائىر دېمۇكراتىك ئىدىيىگە ئىگە تارىخچى ۋەتەنپەرۋەر، مىللەتپەرۋەر شائىر. XiP xg[;  
 {*/&`$0lH|  
 ئۇ نادانلىق،جاھالەت ۋە زۇلۇم-زۇلمەت قاپلىغان بىر دەۋردە ياشىغان بولسىمۇ، مىللىتىنىڭ ئۇتىدا كۆيۇپ،سۈيىدە ئاقىدۇ،ئانا تىلىنى ئۇلۇغلايدۇ،ئۇنى مىللەت تارىخىنىڭ قاراڭغۇ بەتلىرىنى يۇرۇتقۇچى،تارىختىن دالالەت بەرگۈچى سۈپىتىدە ئۆزىنىڭ قەلب تۆرىگە نەقىشلەيدۇ.ئانا تىلنى بىلگەنلەرنى ھۆرمەتلەيدۇ،ئۇلارنىڭ ئاغزىدىن ئالتۇن – تىللالارنى بېرىپ ئانا تىلنى ئالغۇسى كېلىدۇ: ]u;Ma G=;  
 D..dGh.MY  
ئانا تىل بىلگەن كىشىنىڭ ئىززىتىن قىلغۇم كېلۇر، B@v\tpR  
 HnDz4eD  
ئانا تىلنى ئاغزىدىن ئالتۇن بېرىپ ئالغۇم كېلۇر. 6qCRM*V  
 ){XaO;k<]  
شائىر ئانا تىلنى دۇنيانىڭ قەيىرىدە بولسا بېرىپ تاپقۇسى كېلىدۇ،ئانا تىلغا بولغان چەكسىز مىھرى-مۇھەببىتىنى ئىزھار قىلىدۇ: 1qEpQ.:](  
 Bz&6kRPv  
بۇ ئانا تىل بولسا گەر ئامېرىكايۇ،ئافرىقىدا، 4 _*^~w  
 9 -Y.8:A`  
سەرپ ئېتىپ مىڭلارچە تىللا،ئاندا مەن بارغۇم كېلۇر. ~OuKewr\  
 .7h:/d Y:  
ئانا تىلنى تارىختا ئۆتكەن ئۇلۇغلىرىمىزدىن نىشان،ئۇنى سەلتەنەتلىك مەدەنىيەت تارىخىمىزنى بىزگە ئۆز ئەينى يەتكۈزگۈچى سۈپىتىدە مەدھىيلەيدۇ. ;zMZ+GZ?;+  
 H$M#+EfL  
  29W~ 
 /(iq^  
ئەي ،ئانا تىل، بىزگە سەن ئۆتكەن ئولۇغلاردىن نىشان، T#HW{3  
 x] e &G!|  
سەن بىلەن روھىي زېمىندا ئىپتىخارلانغۇم كېلۇر. Yqpe2II7  
 K\bA[5+N  
  6RA4@bIG  
 a#U2y"  
قاراخانىيلار ۋە چاغاتاي دەۋرىدە پۈتكۈل ئوتتۇرا ئاسىيادا ئوينىغان ھۆكۈمران تىل بولۇشى،تارىختا مەھمۇد قەشقىرى،ييۈسۈپ خاس ھاجىپ،ئەھمەت يۈكنەكى،رابغۇزى،نەۋائى،موللا مۇسا سايرامى...دەك ئۇلۇغلىرىمىز ئۆزىنىڭ شانۇ-شەۋكەتلىك ئەسەرلىرىنى يېزىپ ئالەم ئەھلىگە تەقدىم ئەتكەنلىكىدىن پەخىرلىندۇ. <Mt>v2a3Y  
 C(4r>TNm  
مەڭگۈ تاش تاشلاردا مەڭگۈلۈك ئابىدىلەرنىڭ يېزىلغانلىقىدىن ئىپتىخارلىنىدۇ... 5a0&LNm  
 <WWn1k_  
4) تېكىستكە تەقلىد قىلىپ «ئانا تىل ئىپتىخارىم سەن» دېگەن تېمىدا بىر پارچە شېئىر يېزىش مەشىقى: \dB)G<_  
 {.,-lFb\  
ئۆرنەك مىسال : Cyn_UE  
 km 0LLYG  
قوشاق: p+ki1! Ed  
 #9's^}i  
ئارزۇيۇم شۇ ئەجدادنىڭ،    يالقۇنجايمان يانىمەن،     ئانا تىلىم تارىخنىڭ،      ئابىدىدۇر مەڭگۈ تاش، UP+4xG  
   ئۈمىدىنى ئاقلىسام.          گۈزەل ئارزۇ تىلەكتە.       گۇۋاھچىسى،شاھىدى.    يىراق ئۆتمۈش زاماننىڭ. `~+1i5-}  
   ئانا تىلنى يادىمدا ،        ئانا تىلغا مۇھەببەت،     «تۈركىي تىللار دىۋانى»...  بىز ۋارىسى ئانا تىل A;ti$jy  
   مەڭگۈ-مەڭگۈ ساقلىسام.    يالقۇنجايدۇ يۈرەكتە.      شان-شەرەپنىڭ ساھىبى.    بىلەن ئەزىز ماكاننىڭ. v  7g?  
8-"lK7  
                 «كوللىيات مۇخەممەس» تىن پارچە Z~s" =kF,  
    ) ئابدۇقادىر داموللىنىڭ تەرجىمىھالىغا ئائىت  ئۇچۇرلار： =KCAHNr4?  
 aj\ zc I  
ئابدۇقادىر داموللا (1862ـــــ 1924) ئاتۇشتا تۇغۇلغان ئالىم ۋە شائىر.ئۇيغۇر دېمۇكراتىك ئەدەبىياتىنىڭ باشلامچىلىرىدىن بىرى.«سەرف نەھۋى»(مورفولوگىيە ۋە سىنتاكسىس)،ئىلمىي تەۋجىد،ئىلمىي ھېساب،«مىفتائىل ئەدەب»(ئەدەب-ئەخلاق ئاچقۇچى) قاتارلىق كىتابلىرى ۋە نۇرغۇن شېئىرلىرى بار. IT5a/;J  
 V']{n7a-  
3) شېئىرنى كوپلىتلار بويىچە تەھلىل قىلىپ ئۇنىڭ ئىدىيىسىنى يىغىنچاقلاش: gA/8Df\G:l  
 4Ww.CkRG  
1-كوپلىت: cCWk^lF],  
 2(%C  
ئاپتۇرنىڭ جاھالەتلىك زامانغا بولغان شىكايىتى،زاماندىن كۆڭلى ئازار يېگەنلىكى،مەككار ، ئىككى يۈزلىمىچى كىشىلەرنىڭ ھىيلە-پەنتلىرىگە بولغان كىنايىسى ، ئادالەتلىك زامانغا بولغان تەلپۈنىشى ئىپادىلەنگەن. +o*&JoC  
 u,f$cR  
2-كوپلىت: u&7c2|Q  
 {B d 0  
شائىر بەزى خەلىفە ئاتالغانلارنىڭ مۇرىد ئىزدەپ باي-پېقىرلارنىڭ ئىشىكىدە پالاقشىپ،ساختىپەزلىك بىلەن كۈن ئۆتكۈزىۋاتقانلىقىنى تەنقىد قىلغان. hOTqbd}  
 _=s{,t &u  
3-كوپلىت: g~Hmka_fD1  
 |mO4+:-~D+  
شەيخلەرنىڭ ئۆز تۇرمۇشىنى ئۆزى قامدىماي،يا چىن ئىسىتىقامەت قىلماي،يۇرتمۇ-يۇرت كېزىپ،خەلقتىن بىكار نىمەت تىلەپ،قەلەندەرلەردەك ياشايدىغان تۇرمۇش ئادىتىنى تەنقىد قىلغان. Fb:Z.  
 *|F ;An.N^  
4-كوپلىت: h,u?3}Knnb  
 nsM :\t+ p  
شائىر بۇ كوپلىتتا ساختىپەز،ھىيلىگەر سودىگەرلەر ئۇستىدىن شىكايەت قىلغان. شائىر ئۇلارنىڭ ئەرزان ئېلىپ قىممەت ساتىدىغان،ياغقا سۇ ئارىلاشتۇرىدىغان،گۆشنى كەم تارتىدىغان،ئۇنغا كىپەك،گۈرۈچكە تاش ئارىلاشتۇرۇپ ساتىدىغان قىلمىشىنى پاش قىلىدۇ،بۇ قىلمىشلارنى تۈزىتىدىغان ئەمەلدارلارنىڭ يوقلۇقىدىن غەزەبلىنىدۇ. A@I( &Z  
 ZY Ci&l  
5-كوپلىت : PRyZ; @  
 3 %'Y):  
شائىر زامان كىشىلىرىدىكى پەزىلەتسىزلىك ئۈستىدىن شىكايەت قىلىدۇ،ئەمەلدارلاردا ئادالەت ۋە شەپقەتنىڭ يوقلۇقى،ئالىملاردا خالىس ئىبادەتنىڭ يوقلۇقى (تەمەخۇرلۇقنى دېسە كېرەك)،باي دېھقانلاردا ئاجىز-يېتىملەرنى يۆلەيدىغان،خەير-ساخاۋەت قىلىدىغان ئىزگۈلۈكلەرنىڭ قالمىغانلىقى،ئاجىز-يېتىم،پېقىرلاردىمۇ شۇكرى-قانائەتنىڭ قالمىغانلىقى، شۇ سەۋەپتىن زاماننى ئۆزگەرتىش زۆرۈرۈلۈكىنى ئوتتۇرىغا قويغان. S7 fX1y[  
 u+ ?Wm40E  
شائىرنىڭ ئىدىيىسى ۋە دۇنيا قارىشى ئۈستىدە تەھلىل: F4xXJ"vc  
 y))) {X  
شائىرنىڭ شېئىردا ئىپادىلىگەن قاراشلىرىدىن ئۇنىڭ دېمۇكراتىك ئىدىيىگە ئىگە، ئىنسانپەرۋەر، خەلقپەرۋەر،خەلقنى نادانلىق،جاھالەت ئىلكىدىن قۇتقۇزۇش ئۈچۈن كۈرەش قىلىدىغان مەرىپەتپەرۋەر ،جاھالەت ئىلكىدە بالدۇر ئويغانغان كىشى ئىكەنلىكىنى بىلىۋېلىشقا بولىدۇ. "{igrl8  
 o8A1cb4 
4) سۆزلۈكلەر لۇغىتى: &P,z$H{o@  
 =bwuLno>  
بەئزى ـــ بەزى ،يەتكەنىن ـــ يەتكىنىنى ،ھىيلەسىدىنكىم ــــ ھىيلىسىدىن ،بارسەلەر ـــ بارسا $afE= qC*  
 ] L E  
ئەيلەيەلمەس ـــ ئەيلىيەلمەس ، قىچقىرىپ ـــ چاقىرىپ ، توۋلاپ  ، فەقىرۇ خاھى باي ــــ ۋە گاھى 1m5 =Nu  
 GqT 0SP  
 راستۇ خاھ يالغان ــــ ۋە ، بىلەن  ، بىرلە ـــــ بىلەن ، مۇرىد ـــ قول بېرىپ پىر ئۇستاز تۇتقۇچى MS~|F^g  
 [|)Eyd[G  
ناقىس ـــ كەمتۈك،ئەيىپناق ، مۇنسىق ـــئادىل،ھەققانى ،سائىل ــــ تىلەمچى،قەلەندەر ،پازىل ـــ دانا >cE@m=[  
 NGYUZ\m  
جەھدى ـــ تىرىشىش،غەيرەت قىلىش ،داغى ـــ يەنە،ھەم، ھەمدە ،ئەغنىيا ـــ بايلار ، دۆلەتمەنلەر !B#Lea  
 I5$@1+B  
ئەيلەيىن ـــ قىلاي،ئېتەي ،گۆشت ــــ گۆش ،گۈرۈنچ ــــ گۈرۈچ ،ئالىمۇ پازىل ــــ ئالىم ۋە پازىل F.%g_Xvk:  
 Jn/"(mM  
خەيرۇ ساخاۋەت ــــ خەير ۋە ساخاۋەت ، چەرخ ــــ ،تەئرىف ـــــ تەرپ،كەلىمە،نەچچە ئېغىز +F9)+wT~;q  
 e_6-+l!f  
زىخىرەد ـــــ ، خەلفە ــــ خەلىپە ، سالۇ ئاي ـــ ، ئىستىقامەت ــــ دۇئا تىلاۋەت،خاھ ــــ گاھ ،بەزى h ?Ni5  
 fF"\$Ny  
مۇنىڭ ــــ ، نېگە ــــ ، دەبان ـــ دەپ ، لىك ـــ لېكىن ، بىراق ، يەڭلىغ ــــ ،ئۆتكەرىپ ــــ ;Az9p h  
 7a4b,-93  
مۇخەييەر ـــ  ، ئەيلەپ ـــ قىلىپ،ئېتىپ... تاشلابان ـــ تاشلاپ،ئەدلۇ شەپقەت ــــ ئادىللىق ۋە شەپقەت \+STl#3*q  
 KqE5{ q  
5) ئەسەردىكى بىر قىسىم سۆزلەرنىڭ بۈگۈنكى تىلىمىززدا كۆرۈلگەن فونىتىكىلىق ۋە لېكسىكىلىق ئۆزگىرىشلىرى ھەققىدە قىسقىچە سېلشتۇرۇش 20O\@}2q2M  
 B}(+ \Q$I  
بەئزى ـــ بەزى ،يەتكەنىن ـــ يەتكىنىنى ھىيلەسىدىنكىم ــــ ھىيلىسىدىن  بارسەلەر ـــ بارسا ئەيلەيەلمەس ـــ ئەيلىيەلمەس  قىچقىرىپ ـــ چاقىرىپ ، توۋلاپ  فەقىرۇ خاھى باي ــــ ۋە گاھى   راستۇ خاھ يالغان ــــ ۋە ، بىلەن  بىرلە ـــــ بىلەن  مۇرىد ـــ قول بېرىپ پىر ئۇستاز تۇتقۇچى  ناقىس ـــ كەمتۈك،ئەيىپناق  مۇنسىق ـــئادىل،ھەققانى سائىل ــــ تىلەمچى،قەلەندەر  جەھدى ـــ تىرىشىش،غەيرەت قىلىش داغى ـــ يەنە،ھەم، ھەمدە  ئەغنىيا ـــ بايلار ، دۆلەتمەنلەر  ئەيلەيىن ـــ قىلاي،ئېتەي  گۆشت ــــ گۆش  گۈرۈنچ ــــ گۈرۈچ  ئالىمۇ پازىل ــــ ئالىم ۋە پازىل  خەيرۇ ساخاۋەت ــــ خەير ۋە ساخاۋەت  تەئرىف ـــــ تەرپ،كەلىمە،نەچچە ئېغىز is2OJ,  
 :+G1=TuXw~  
خەلفە ــــ خەلىپە  سالۇ ئاي ـــ ئىستىقامەت ــــ دۇئا تىلاۋەت، خاھ ــــ گاھ ،بەزى ، مۇنىڭ ــــ ،  نېگە ــــ، qNH= W?T8.  
 ?/SIA9VK  
دەبان ـــ دەپ ،لىك ـــ لېكىن ، بىراق ،  يەڭلىغ ــــ دەك،تەك... ئۆتكەرىپ ــــ، مۇخەييەر ـــ، ئەيلەپ ـــ قىلىپ،ئېتىپ ، تاشلابان ـــ تاشلاپ ، ئەدلۇ شەپقەت ــــ ئادىللىق ۋە شەپقەت ،پازىل ـــ دانا .sO.Y<- fl  
 _aR_ [  
  ncGg@$E  
 " wB~* ,Ny  
  g^V4+3v|a'  
چىراغ  u Z(vf  
شائىرنىڭ تەرجىمىھالى ۋە ئىجادىيىتى توغرىسىدا ^ RS?y8  
 Spnshv8  
ئىنقىلاۋىي دىمۇكراتىك ئاڭغا ئىگە ۋەتەنپەرۋەر ئوت يۈرەك شائىر ئابدۇخالىق ئۇيغۇر ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ئەدەبىياتىدىكى شېرىيەت چولپىنى . ئۇ 1901 - يىلى 2 - ئاينىڭ 9 - كۈنى تۇرپاننىڭ يېڭى شەھەر بازىرىدا ئۇقۇمۇشلۇق چوڭ سودىگەر ئائىلىسىدە تۇغۇلغان . شائىرنىڭ تولۇق ئىسمى ئابدۇخالىق ئابدۇراھمان .  u; c)T t  
 J`&*r;""V  
شائىرنىڭ ئاتا بوۋىلىرى ئەينى دەۋىردىكى ئۇقۇمۇشلۇق ۋەتەنپەرۋەر سودىگەرلەردىن بولغاچقا ، ئابدۇخالىقنى ئۆز يېزىسىدىكى دىنىي مەكتەپتە بىرنەچچە يىل ئوقۇتۇپلا ، تۇرپاننىڭ كونا شەھەر بازىرىدىكى خەنزۇچە مەكتەپكە ئوقۇشقا بەرگەن . ئابدۇخالىق كىچىكىدىن تىرىشچان ، زېھنى ئۆتكۈر بولغاچقا ، بىرنەچچە يىلدىلا خەنزۇ تىل - يېزىقىنى ئىگىلىگەن . D9cpw0{nc  
 AB!P(  
شائىرنىڭ بوۋىسى مىجىت  ھاجى ئابدۇخالىقنىڭ كىچىك بولىشىغا قارىماي ، ئۆزىگە ھەمرا قىلىپ قارا شەھەرگە ئېلىپ بارىدۇ ، زېرەك ئابدۇخالىق بوۋىسىنىڭ تىجارەت ئىشلىرىغا ياردەملەشكەچ موڭغۇل تىل - يىزىغىنى ئۆگىنىۋالىدۇ ،كېيىنچە يەنە چوڭ دادىسىغا ھەمراھ بولۇپ روسىيەگە چىقىپ ئالمۇتا ، تاشكەنت ، شەمەي ، موسكىۋا ، لېنىنگرات قاتارلىق شەھەرلەرگە بارىدۇ ، شائىر شەمەي شەھىرىدە بىر يىل تۇرۇش داۋامىدا رۇس تىل - يىزىقىنى ئۆگىنىۋالىدۇ . زېرەك ، تىرىشچان ئابدۇخالىق قىرانلىق دەۋرىگە يەتمەي تۇرۇپلا ئەرەپ ، پارس ، رۇس ، خەنزۇ ۋە موڭغۇل تىل - يېزىقلىرىنى ئىگىلىگەن ، ئەتراپلىق بىلىمگە ئىگە بولغان بىلىم ئىگىسىگە ئايلىنىدۇ . 9L$bJO-3  
 i #uc  
ئەقىللىق ، زېرەك ئابدۇخالىقنىڭ چەتئەللەرگە قىلغان سەپىرى ئوخشىمىغان  ئىجتىمائىي تۈزۈم ، ئوخشىمىغان سىياسىي ئاستىدىكى مىللەتلەرنىڭ ئەھۋالى بىلەن تۇنۇشۇش پۇرسىتىنى يارىتىپ بېرىدۇ ، بولۇپمۇ ئۆكتەبىر ئىنقىلابىنىڭ ئالدى - كەينىدىكى ئىجتىمائىي رېئاللىقنى ئۆز كۆزى بىلەن كۆرۈپ ، چوڭقۇر چۈشەنچىگە ئىگە بولىدۇ . شائىر ئىدىيىسىدە خەلقنىڭ ئازاتلىقى ، ئەركىنلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات ھەققىدە دىمۇكراتىك ئىدىيە پەيدا بولۇپ ، بۇ يولدا ئىزدىنىش ئىدىيىسى تۇغۇلىدۇ . th$?#4SbR  
 7 )2Co[t  
ئەينى يىللاردا شىنجاڭدا يەرلىك خاقان مىللىتارىست ياڭ زىڭشىڭ مانجۇ خانداللىقىنىڭ فىئوداللىق مۇستەبىت تۈزۈمنى يۈرگۈزۈپ ، شىنجاڭدىكى ھەر مىللەت خەلقىنى سىنىپىي ، مىللىي زۇلۇم ۋە مىللىي تەڭسىزلىك سىياسىتى بىلەن خەلقنى قۇللۇقتا ياشاشقا مەجبۇر قىلىۋاتاتتى . 0Y%u[i/  
 .4jU G=  
شائىر ئابدۇخالىق ئۇيغۇر ئەنە شۇنداق تارىخى شارائىتتا ياشىدى ، ئىجادىي پائالىيەتلەر بىلەن شۇغۇللىنىپ ، ئۆلمەس نادىر شېئىرلارنى يازدى ، شائىر ئۆز خەلقىنىڭ مىللىي ۋە سىنىپىي زۇلۇمدىن ئىبارەت قوش زۇلۇم ئاستىدا ئېغىر ئازاپ - ئوقۇبەت تارتىۋاتقانلىقىنى ئۆز كۆزى بىلەن كۆردى ، بۇ خىل ئىجتىمائىي رېئاللىق شائىرنىڭ شېئىرلىرىدا چوڭقۇر ئەكس ئەتتى . XM9}ax  
 jp~C''Sj  
20 - يىللارنىڭ ئاخىرىدا جىڭ شۇرېن ياڭ زىڭشىڭدىن ھاكىمىيەتنى تارتىۋالدى ، ھەمدە خەلققە تېخىمۇ ئېغىر زۇلۇم سالدى ، نەتىجىدە 1931 - يىلى قۇمۇل دېھقانلار قوزغىلىڭى پارتىلدى . بۇ قوزغىلاڭدىن كىيىن شائىر 17 كىشىلىك « ئىنقىلابى ھەيئەت » تەشكىللەپ ، قوراللىق قوزغىلاڭغا تەييارلىق قىلىۋاتقاندا ، خائىنلارنىڭ پاش قىلىپ قويۇشى بىلەن شۇ ۋاقىتتىكى جىڭ شۇرىننىڭ ھەربى ئەمەلدارى شىڭ شىسەي تەرىپىدىن 17 كىشىنىڭ ھەممىسى قولغا ئېلىنىپ ، تۇرپان شەھەر بازىرىدا تۈۋرۈكلەرگە باغلىنىپ قىلىچ بىلەن چېپىپ ئۆلتۈرۈلدى . b,Z\{M:f;F  
 [VD)DO5  
شائىر ئۈلۈم ئالدىدا باتۇرلۇق بىلەن ئۇيغۇرچە ، خەنزۇچە ، نۇتۇق سۆزلەپ ، ئەكسىيەتچىلەرنى غەزەپ بىلەن پاش قىلىپ ، خەلقنى زۇلۇمغا ، ئادالەتسىزلىككە قارشى كۈرەش قىلىشقا چاقىرىپ ، ئۆزىنىڭ بارلىقىنى خەلقنىڭ ئەركىنلىكى ۋە ئازاتلىقى ئۈچۈن بېغىشلىغان ، ئۈلۈمدىن قورقمايدىغان پىداكار جەڭچى ئىكەنلىكىنى ئىپادىلىدى . zNZ"PYh 
 _kJ?mTk  
شائىر 1933 - يىلى 3 - ئاينىڭ 13 - كۈنى ئۆلتۈرۈلگەن بولۇپ ، ئەمدىلا 32 ياشقا كىرگەن ئىدى . i 
 ,L+tm>I  
شائىرنىڭ 60 پارچىدىن ئارتۇق شېئىرىي ئەسەرلىرى ئىچىدە « باردۇر » ، « ئىستىمەس » ، « ئويغان » ، « غەزەپ ۋە زار » ، « ئۈزۈلمەس ئۈمىد » ، « يېقىن بولدى » ، « كۈرۈنگەن تاغ يىراق ئەمەس » ، « كۆڭۈل خاھىشى » قاتارلىق شېئىرلىرى ئالاھىدە يۇقىرى قىممەتكە ئىگە . 5/Ng !bW  
 ?~rF3M.=|  
3) شېئىرنى كوپلىتلار بۇيىچە تەھلىل قىلىپ شائىرنىڭ ئىدىيىسىنى چۈشىنىش G7k0P-r,0  
 Y[gj2vNe4g  
تۈننى كۈندۈزدەك قىلۇر خۇددى گۈھەر بۇ چىراغ، ~R.8r-kD`  
   نۇرنى ئالغان قۇياشتىن نۇرى جەۋھەر بۇ چىراغ. 3Ak,M-Jp  
  شائىر بۇ كوپلىتتا قارڭغۇ تۈننى كۈندۈزدەك يۇرۇق قىلىدىغان،نۇرىنى قۇياشتىن ئالغان چىراغنى تىلغا ئالىدۇ. 4-[L^1%S[  
  قاپقاراڭغۇ تۈندە نۇرنىڭ مەنبەئىدۇر بۇ چىراغ، vq *N  
  تۈندە يول تېپىپ مېڭىشنىڭ مەشئەلىدۇر بۇ چىراغ. ~= HN30  
 چىراغنىڭ تۈندە يۇرۇقلۇقنىڭ مەنبەئى،يول تېپىپ مېڭىشنىڭ مەشئىلى ئىكەنلىكىنى ئوتتۇرىغا قويىدۇ. k oo`JHC  
  تۈندە قەلەم تۇتقىلى بولماس يۇقالسا بۇ چىراغ، $rDeI-)S  
  قانچە يازسام شۇنچە قاينار دەرد تېگىدىن ئىشتىياق. &R/)#NAp  
 شائىر بۇ كوپلىتتا بۇ چىراغ يوق بولسا قەلەم تۇتۇپ ئىجادىيەت بىلەن شۇغۇللانغىلى بولمايدىغانلىقىنى،قانچە يازغانسىرى درد تېگىدىن ئىشتىياقىنىڭ ئۇرغۇيدىغانلىقىنى يازىدۇ. بۇ كوپلىتتىن شائىرىنىڭ « دەرد » ، « ئىشتىياق » سۆزىنى تەھلىل قىلىپ، ئۇنىڭ بۇ سىمۇۋۇللۇق مەنىگە ئىگە سۆزلەرنى نېمىگە قارىتىپ ئېيتىۋاتقانلىقى دەسلەپكى قەدەمدە چۈشىنىۋالالايمىز. !o 2" th  
  ئابدۇخالىق، كۈن-تۈنى ئۇيقۇدىن بىدارىسەن، Mw@T!)(  
  خۇددى بىر پەرۋانىسەن، كەتمە ھامان نۇردىن يىراق. 0\%/:2   
 ,"  
شائىر ئۆزىگە ئۇيقۇدىن بىدار ئىكەنلىكىنى،خۇددى پەرۋانىدەك چىراغدىن ، نۇردىن يىراق كەتمەسلىك لازىملىقىنى خىتاپ قىلىدۇ. Wm4@+ }  
شائىر بۇ شېئىرىدا  چىراغنى ۋاستە قىلىپ ئۆزىنىڭ دېمۇكراتىك ئىدىيىسىنى ئىپادىلىگەن. =C 8 t5BZ"  
شائىر بۇ شېئىرىدا تۈن، چىراغ ، قۇياش، دەرد،پەرۋانە قاتارلىق سۆزلەرنى سىمۇۋۇللۇق مەنىدە قوللانغان. M~w =ZJ@  
 B#AAG*Ai8  
تۈن ـــ شائىر ياشىغان زۇلۇم-زۇلمەتكە تولغان،نادانلىق،خۇراپاتلىق،جاھالەت ئەۋج ئالغان دەۋرگە ئىجتىمائى رېئاللىققا سىمۇۋۇل قىلىنغان. LYNd^}  
چىراغ ـــ زولمەت ئىچىدە قاراڭغۇلۇقنى يۇرۇتىدىغان ھەقىقەتكە،تەڭلىك، باراۋەرلىك، ئەركىنلىك، ئازاتلىق ئۈچۈن خىزمەت قىلىدىغان قۇرالغا سىمۇۋۇل قىلىنغان. $'dJ+@  
قۇياش ــــ ھەقىقەتكە سىمۇۋۇل قىلىنغان. wxVf6`  
دەرد ــــ شائىرنىڭ زۇلۇم چەككەن خەلقى ئۈچۈن چەككەن ئازابى،خەلقنى تەڭلىك، باراۋەرلىك، ئەركىنلىك، ئازاتلىققا يېتەكلەش ئارمانلىرى ،خەلقنى نادانلىق،جاھالەت ۋە خۇراپاتلىقتىن قۇتقۇزۇش ئارزۇسىغا سىمۇۋۇل قىلىنغان. Rv ?G o2  
پەرۋانە ـــــ ئۆزىنى ھەقىقەتكە بېغىشلىغان،ھەقىقەت ئۈچۈن ئۆزىنىڭ بارلىقىنى تەقدىم قىلىدىغان ئوتلۇق جەڭچىگە سىمۇۋۇل قىلىنغان. T[B@7$Dp*  
 OEy '8O$  
يول تېپىپ مېڭىش ـــ بۇ يول ئەركىنلىك يۇلى،زۇلۇم-زۇلمەتتىن قۇتۇلۇش يولى،خەلقنى جاھالەتتىن قۇتۇلدۇرۇش يولىدۇر. !=--pb  
شائىر بىر قاتار سىمۇۋۇللۇق ۋاستىلەر ئارقىلىق ئۆزىنىڭ زۇلۇم زۇلمەتكە بولغان غەزەپ-نەپرىتى،خەلقنىڭ جاھالەت ئىچىدە قالغانلىقىدەك ھالىتىگە بولغان ئېچىنىشى،خەلقنى تەڭلىك، باراۋەرلىك، ئەركىنلىك، ئازاتلىققا يېتەكلەش ئارمانلىرىنى مەجازىي ۋاستىلەر ئارقىلىق ئىپادىلەپ بەرگەن. G*uy@s:  
4) شائىر ئابدۇخالىق ئۇيغۇر بىلەن زامانداش شائىرلارنىڭ شېئىرلىرىنى سېلىشتۇرۇپ ئورتاقلىق ۋە پەرق ھەققىدىكى سېلىشتۇرما تەھلىلگە كۆرسەتمە:  
 ZdeRLX  
ئابدۇخالىق ئۇيغۇر،ئابدۇقادىر داموللا ۋە نەزەرغۇجا ئابدۇسەمەتنىڭ شېئىرلىرىنى سېلىشتۇرساق ئۇنىڭدا بىر قاتار ئورتاقلىق ۋە بىر قاتار پەرقلەرنىڭ بارلىقىنى ھېس قىلىمىز. #qT97NQ  
 j!GJ$yd=-6  
ئورتاقلىق :① شائىرلارنىڭ شېئىرلىرىدا زۇلۇم-زۇلمەتكە قارشى تۇرۇش،نادانلىق،جاھالەتكە لەنەت ئوقۇش،خەلقنى تەڭلىك، باراۋەرلىك، ئەركىنلىك، ئازاتلىققا يېتەكلەش ئارزۇسىدا يېنىش،خەلقنى نادانلىق،جاھالەت ۋە خۇراپاتلىقتىن قۇتقۇزۇش ئۈچۈن كۆرەش قىلىش ...تەك دېمۇكراتىك ئىدىيە ئەكس ئېتىدۇ. ~?m';  
 'x{g P?.  
② شېئىرنىڭ تىلىدىن قارىغاندا ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىنىڭ ئاساسىي جەھەتتىن شەكىللەنگەنلىكىنى كۆرىۋېلىشقا بولىدۇ،ئاممىبابلىق،ئاددىيلىق،ئەرەپ،پارس تىلىنىڭ تەسىرىنىڭ ئاجىزلىشىشى ...قاتارلىق تەرەپلەردىن ئورتاقلىققا ئىگە. bPEf2Z G4  
 lHv;C*(_=  
③ ئۆتكۈر تەنقىدىي روھ،شېئىردىكى پىكىرنىڭ قاراتمىلىقى ئېشىپ،سىياسىي تۈس قويۇقلىشىپ،مۇستەبىت ھۆكۈمرانلىققا بولغان غەزەپ ۋە نارازىلىق رۇشەن ئىپادىلىنىش جەھەتتە ئورتاقلىققا ئىگە. ))|Wm}  
 @'j=oTT  
پەرقى: o0^..f  
 e  p~3e5  
① شائىر ئۆز خەلقىنىڭ مىللىي ۋە سىنىپىي زۇلۇمدىن ئىبارەت قوش زۇلۇم ئاستىدا ئېغىر ئازاپ - ئوقۇبەت تارتىۋاتقانلىقىنى ئۆز كۆزى بىلەن كۆردى ، بۇ خىل ئىجتىمائىي رېئاللىق شائىرنىڭ شېئىرلىرىدا چوڭقۇر ئەكس ئەتتى. زۇلۇم-زۇلمەتكە ئۇچۇق-ئاشكارە قارشى كۆكرەك كېرىپ چىقىش،ئىستىبدات تۈزۈمگە باتۇرلارچە يۈزلىنىپ قارشى كۆرەش قىلىش جەھەتتە رۇشەن پەرققە ئىگە. B =@BYqiY  
②شېئىردا مەجازىي ۋاستىلەر ۋە رېتورىك خىتاب ئۇسۇلىدىن پايدىلىنپ،زۇلۇمغا قارشى چاقىرىق قىلىش،خەلقنى ئويغىنىشقا ، جاھالەتتىن قۇتۇلۇشقا يېتەكلەش جەھەتتە ئالدىنقى زامانداشلىرىدىن رۇشەن پەرقلىنىدۇ. L&ySXc=  
  ③شېئىرنىڭ تىلى ھازىرقى زامان تىلى ئاددىي،ئاممباب S`gUSYS"w  
 xZW6Hk _  
ئۆتكۈر خىتاب Og[NRd +  
 \GS]jhEtn  
 ⑥شېئىرنىڭ ۋەزنى توغرىلىق قىسقىچە تەھلىل n_\V G[f  
 H((! BRl  
4) بۇ شېئىر ۋەزىن جەھەتتىن ئارۇز ۋەزىننىڭ رەمەل بەھرىدە،پائىلاتون ۋەزنىنىڭ ئۈچ قېتىم تەكرارلىنىشى،پائىلون ۋەزنىنىڭ بىر قېتىم قوشۇلۇشىدىن گۇرۇپپىلانغان. يەنى : .}>d[},F  
       ... =xcA4"k  
      قانچە   يازسام    يەنە     قاينار    دەرد   تېگىدىن       ئىشتىياق. P5/K?I~/So  
 834(kw+ #9  
— ﹀ — —    — ﹀ — —    —   ﹀ — —      — ﹀ — N|hNh$J[  
     پائىلاتون            پائىلاتون        پائىلاتون              پائىلون ofbNg_K>  
 fTiqY72h  
بۇ خىل ۋەزىننىڭ ھەر مىسرا تەپئىل گۇرۇپپىسى چۇقۇم 15 بوغۇمدىن تەركىب تاپقان بولۇشى كېرەك،ئەمما ، شائىر بۇ شېئىرىنىڭ بىرىنچى ۋە يەتتىنچى مىسرالىرىنى 14 بوغۇم قىلىپ يازغان. ~01 o  
     تۈننى كۈندۈزدەك قىلۇر خۇددى گۈھەر بۇ چىراغ، iTsmUq 
      ... ?95^&4Oh0  
      ئابدۇخالىق، كۈن-تۈنى ئۇيقۇدىن بىدارىسەن، +7n;Bsk _  
       ... dr0 
 [tYly`F  
 ئارۇز ۋەزنىدە ۋەزىن ئېھتىياجىغا ئاساسەن بىرى قىسىم بوغۇملار ئەتەي ئۇزارتىلىپ قىسقا بوغۇم ئۇزۇن بوغۇم قىلىپ ئوقۇلىدۇ. مەسىلەن: بىرىنچى كوپلىتتا«خۇددى» سۆزىدە بىر بوغۇم قوشۇلىدۇ.يەتتىنچى كوپلىتتا «ئۇيقۇدىن» سۆزىدە بىر بوغۇم قوشۇلىدۇ. FEj{/  
 am.}2 QZU  
سال k(1]!c4J0  
2)نەزەرغۇجا ئابدۇسەمەتنىڭ تەرجىمىھالىغا ئائىت  ئۇچۇرلار： Ut:>'TwG  
 P 1`X 
نەزەرغۇجا ئابدۇسەمەت (1887ـــ1952)،تەخەللۇسى «ئۇيغۇر بالىسى»،يەتتىسۇدا تۇغۇلۇپ ، چاپچال ناھىيىسىدە ۋاپات بولغان.ئالىم ، ئەدىب ، تارىخچى . ئۇيغۇر دېمۇكراتىك ئەدەبىياتىنىڭ ئەڭ دەسلەپكى باشلامچىلىرىدىن بىرى . «نۇزۇگۇم»،«مەدەنىيەت ۋە مائارىپ»،«ئىلى ۋىلايىتىنىڭ تارىخى»،«يورۇق ساھىللار» قاتارلىق ئەسەرلىرى بار. ERcj$ [:T(  
 +Hx$ABH  
3) شېئىرنى كوپلىتلار بۇيىچە تەھلىل قىلىمىز: 1F?`.~q  
 o.Ld .I)  
1-كوپلىت: Jlgo@?Lc  
 hAx#5@*5  
سالدا بارىمەن ئەتراپتا دولقۇن، & h)G>Sqc  
 |+Gv)Rvp  
ھەيدەپ بارىدۇ ئەتراپتا غولقۇن. }.md$N_F  
 ]Tmx;[D  
ئاپتۇر ئەتراپنى ئەنسىزچىلىك قاپلىغان،قاباھەتلىك دەۋر رېئاللىقىنى سىمۇۋۇللۇق ۋاستىلەر ئارقىلىق ئىپادىلىگەن. pfd||Z  
 h 
2-كوپلىت: lwS6"2q  
 Y@)iPK@z  
يولۇم قاراڭغۇ،قولدا چىراغ يوق، [x}]sT`#a  
 |e+8Xz1>  
قىرغاق كۆرۈنمەس،كۆڭۈلدە جىق دوق. W 
 +T}:GBwD7  
زۇلۇم –زۇلمەت ، جاھالەت قاپلىغان ،كەلگۈسى قاراڭغۇ،چىقىش يولى(ئەركىنلىك،ئازادلىق) قاراڭغۇ، تەھدىت سېلىش ، قورقۇتۇش بىلەن ئازابلانغان ھېسسىياتىنى ئىپادىلىگەن. ^,@!L-<~(b  
 y*ae 5=6(  
3-كوپلىت: L 
 |eD$eZ=m  
شۇنداق يولچىمەن،كەلگۈسى مەجھۇل، C'bW3la  
 KPGo*mY  
كۆڭۈل تىلەيدۇ،قىرغاقتا ئاق يول. @4h{#  
 |Sg FHuA  
شائىر بىر دېمۇكراتىك ئىنقىلاپچى،كەلگۈسىنىڭ قاراڭغۇلۇقىدىن ۋايىم يەيدۇ،نىشانىنىڭ پارلاق بولۇشىنى تىلەيدۇ. %T:~N<8)  
 hSZ0 }/  
4-كوپلىت: o@`& h} $  
 FQR{w  
قۇترىغان دولقۇن سالنى چايقايدۇ، #rZk&q  
 wl{Fx+<^3  
دەھشەتلىك ئۇپقۇن ئەلنى پايلايدۇ. 5q`d= L,  
 ()}B]?  
سال شائىرنىڭ كۆرەش ئىرادىسى،قۇترىغان دولقۇن تەڭسىز ئىجتىمائىي رېئاللىق،دەھشەتلىك ئوپقۇن زولۇم – زولمەت . `0rEV _$  
 } N_9&I   
5-كوپلىت: zh$[UdY6  
 A/W-'%+`  
قاچان چىقارمىز ساھىلغا ئاداش؟ DJeP]  
 rN)T xH&*p  
سالنىڭ ئۈستىدە چىقتى كۆپ تالاش. tw8@&8"  
 #F5O>9hA  
خەلقنىڭ ئەركىنلىك،ئازادلىققا بولغان تەلپۈنىشى،خەلقنىڭ ئىستىقبالى ھەققىدىكى تالاش-تارتىشلار ئىپادىلەنگەن. >2 gemTy  
 [{_JO+)+n  
 6-كوپلىت: 1Y410-.3w{  
 "k\W2,q[  
قىرغاق كۆزلەيدۇ يىراقتىن سالچى، SX|b 0S,  
 MJ >9[hs  
ساھىل يىقىن دەر ئۇمۇلچۇق پالچى. pYJv| `+  
 .:c^G[CQ^9  
شائىر بۇ كوپلىتىدا ئۆزىنىڭ ئەركىنلىك – ئازادلىققا بولغان تەلپۈنىشىنى،ئەركىنلىك ئۈچۈن ئۈمىد،سۆز كوپايە قىلمايدىغانلىقىنى،ھەرىكەتنىڭ زۆرۈرلۈكىنى ئىپادىلىگەن. %;9f$:U  
 o[^%0uVF  
شائىر بۇ شېئىرىدا ئۆزىنىڭ دېمۇكراتىك ئىدىيىسىنى، يەنى ،خەلقنى زولۇم-زولمەتتىن،جاھالەتتىن قۇتقۇزۇش ، ئۇلارغا پارلاق نىشان، ئەركىنلىك،ئازادلىق،گۈزەل ئىستىقبال ئاتا قىلىش ئارزۇسىنى ئىپادىلىگەن. خەلقنى زولمەتتىن قۇتقۇزۇش،ئەركىن، ھۆر ھاياتقا ئىرىشتۈرۈش،جاھالەت زولمىتىدىن قۇتقۇزۇش ئۇنىڭ بۇ شېئىردا ئىپادىلەنگەن خاھىشىدۇر. .x$+ 7$G  
 qt+vmi+~  
4) ئەينى چاغدىكى ئىجتىمائىي رېئاللىق ھەققىدە پايدىلىنىش كۆرسەتمىسى: gOa'o<  
 'OSZ'F3PV  
شائىر بۇ شېئىرىدا 20-ئەسىرنىڭ 20-يىللىرىنىڭ ئالدى – كەينىدىكى ئىجتىمائىي رېئاللىقنى ئۆزىگە ئارقا كۆۈرۈنۈش قىلغان ، بۇ يىللاردا شىنجاڭغا چىڭ ھۆكۈمىتىنىڭ ئەمەلدارى ياڭ زېڭشىن ھۆكۈمرانلىق قىلىۋاتقان بولۇپ،«ئىز» ناملىق تارىخىي رۇماندىكى ئۇچۇرلارغا ئاساسلانغاندا ،ياڭ زېڭشىن خەلقنى جاھالەتتە قالدۇرۇپ باشقۇرۇش سىياسىتىنى قوللانغان،خەلقنى غەپلەت بۆشۈكىدە تەۋرىتىپ ئۇلارنىڭ قېنىنى شراپ،ئېغىر زولۇم ئىسكەنچىدە قىينىغان،پەن،مائارىپ يوللىرىنى قاتتىق قامال قىلغان ،ئىشىكنى مەھكەم تاقاپ چەتئەل بىلەن بولغان ئالاقىنى ئۈزۈپ تاشلىغان،يېڭىلىق،تەرەققىيپەرۋەرلىكتىن ئۆلگۈدەك قورققان،يېڭىچە مەكتەپ ئاچقانلارنى قامىغان،ئۆلتۈرگەن،خەلقنىڭ نادانلىقىدىن پايدىلىنىپ،نىزا تۇغدۇرۇپ،ئىناقسىزلىق،ئىتتىپاقسىزلىق ئۇرۇقىنى چاچقان،دىننى قويۇۋېتىپ،خەلقنى ئىبادەت بىلەنلا شۇغۇللىنىدىغان،مەنپەئەت دەۋاسى قىلماي،خۇراپاتلىق پاتقىقى چاچىدىغان جاھالەتنى بارلىققا كەلتۈرگەن،خەلق زولۇم دەستىدىن قوزغالغاندا دەھشەتلىك ۋاستىلار بىلەن باستۇرغان.نادانلىق شۇ دەرىجىگە بارغانكى خەلق ئۆزىنىڭ مىللەت نامىنىمۇ بىلىشمەي ، ئۆزلىرىنى «قەشقەرلىك»،«كۇچالىق» ، «تۇرپانلىق»،ھەتتا «مۇسۇلمان» دېگەندەك ناملار بىلەن ئاتاشقان. شائىر بۇ رېئاللىقنى كۆزدە تۇتۇپ ئۆزىگە « ئۇيغۇر بالىسى» دېگەن تەخەللۇسنى قوللانغان. ~.mnxn  
 AV AF!Z  
  ? )-*&1cv  
 }u5;YNmXxF  
5) شېئىردا قوللىنىلغان سىمۇۋۇللۇق مەنىگە ئىگە سۆزلەر ۋە ئۇنىڭ ئىزاھاتى: vn~DtTp/  
 J@(=#z8xS  
سال __ شائىرنىڭ كۆرەش ئىرادىسى،ئۈمىد-نىشانى،غايىسى ow]S 3[07  
 cnC&=6=a<  
دولقۇن ــــ ئەينى دەۋردىكى زۇراۋان ئىجتىمائىي مۇھىت m C_v!nL.  
 q .nsGbl  
قىرغاق ــــ مەنزىل ، پەللە ، ئەركىنلىك ، ئازاتلىق qS>P,>C  
 T Ll*gED  
قاراڭغۇ يول ــــ تەڭسىز ئىجتىمائىي رېئاللىق ، زۇلمەتكە،زۇراۋانلىققا،جاھالەتكە تولغان دەۋر :}FMauHh  
 J %jf uj  
چىراغ ــــ جاھالەت،زولۇم – زۇلمەتتىن قۇتۇلۇش يولىنى كۆرسەتكۈچى ،يۇرۇتقۇچى ، ئىلىم-ئىرپان، كۆرەش پرۇگراممىسى }3j/%oN.(  
 D$;mur'  
 يولۇچى ـــ زۇلۇم چەككۈچى ، ئازاب – ئۇقۇبەت ئىچىدە تىركىشىۋاتقان، ئازاتلىق-ئەركىنلىككە ئىنتىلگۈچى كىشىلەرنىڭ سىمۇۋۇلى jL^zS XQB  
 +dS e" W9  
   غۇلقۇن ـــ ئەسلى مەنىسى: غۇلغۇلا،ئەنسىزچىلىك. سىمۇۋۇللۇق مەنىسى: ئەينى دەۋر تەڭسىز رېئاللىقىدىكى ئەنسىزچىلىكنى كۆزدە تۇتقان. P )_g t  
 mWsVOf>g  
   ئۇمۇلچۇق ـــ ئەسلى مەنىسى: ئۈمىدلەندۈرگۈچى،ئالدامچى . ئاپتۇر بۇ يەردە زۇلمەتتىن قۇتۇلۇش ئۈچۈن قانداقتۇر بىكار تەلەپلەرنىڭ قارىغۇلارچە بىشارىتىگە ئەمەس ، بەلكى ئەمەلىي كۆرەشكە تايىنىشنىڭ زۆرۈرلۈكىنى تەكىتلىگەن. ?W1( @.  
 Dsw(ti`@  
ئابدۇقادىر دامۇللا شېئىرىنىڭ تېمىسى ۋە تىلى بىلەن نەزەر غۇجا ئابدۇسەمەت شېئىرىنىڭ تېمىسى ۋە تىلى ھەققىدە سېلىشتۇرما ئېلىپ بېرىش ]MfT5#(6h  
 hvQOwA;e  
ئىككى شېئىرنى سېلىشتۇرىدىغان بولساق شېئىرنىڭ تىلىدا رۇشەن پەرقلەرنىڭ بارلىقىنى ھېس قىلىمىز: I{JU<A,&  
 R}8!~Ma`|  
1.ئابدۇقادىر داموللا شېئىرلىرىدا چاغاتاي ئەدەبىي تىلىنىڭ پۇرىقى كۈچلۈك. يەنى چاغاتاي ئەدەبىي تىلىدىكى پارس ۋە ئەرەپ تىلىدىن كىرگەن سۆزلۈكنىڭ ناھايىتى كۆپ ئىكەنلىكىنى،شېئىر تىلىنى تولۇق چۈشىنىش ئۈچۈن كالسسىك سۆزلۈكلەر لۇغىتىدىن پايدىلىنىشنىڭ زۆرۈرلىكىنى ھېس قىلىمىز. ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىغا سېلىشتۇرغاندا سۆزلەرنىڭ فونىتىكىلىق ۋە لېكسىكىلىق ئۆزگىرىشى زور. u^s{r`/  
 o_t2 Z  
2. ئابدۇقادىر داموللا شېئىرلىرىدا كلاسسىك شېئىرلارنىڭ ئۇسلۇبى ـــ مەجازىي خۇسۇسىيىتى،پاساھىتى ناھايىتى ياخشى گەۋدىلەنگەن. a^:on?:9  
 $y%X#:eLJ  
3.شائىر نەزەرغۇجا ئابدۇسەمەتنىڭ شېئىرىي پارچىسىنىڭ تىللىرىدا ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ئەدەبىي تىلىنىڭ ئاددىيلىق،ئاممىباپلىق،چۈشىنىشىلىك بولۇشتىن ئىبارەت ئالاھىدىلىكىنى تاپقىلى بولىدۇ.مۇشۇ نۇقتىدىن ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ئەدەبىي تىلىنىڭ ئاساسچچىلىرىدىن بىرى دەپ قاراشقا بولىدۇ. f3r\X  
 9)c{L 
4.شائىر ئابدۇقادىر داموللا شېئىرلىرىدا نادانلىق،جاھالەتكە،دىندارلاردىكى ئالدامچىلىق،ئىككى يۈزلىمىچىلىككە،سودىگەرلەردىكى ئىنساپسىزلىققا،ئەمەلدارلاردىكى مەسئۇلىيەتسىزلىككە قارىتا كۈچلۈك ئوت ئاچقان بولسا ، شائىر نەزەرغۇجا ئابدۇسەمەت شېئىرىدا ئەينى دەۋردىكى مۇستەبىت ھۆكۈمرانلىق،زۇلۇم-زۇلمەتكە بولغان شىكايەت ۋە غەزەپ،تەڭلىك،بارۋەرلىك،ئەركىنلىك،ھۆرلۈككە بولغان ئىنتىلىش ۋە ئارزۇ ئىستەك سىمۇۋۇللۇق ۋاستىلەر ئارقىلىق ئىپادىلەنگەن. Myj 5qh  
 U%.%:'eV=  
«كۆز شامىلىدا چۇۋۇلغان كەپەم ناخشىسى» ojmF:hR"  
    2) داستاننىڭ ئىدىيىۋىي مەزمۇن  تەھلىلى: RN, 5>.w  
 1w` ]2  
بۇ شېئىر تاڭ سۇلالىسىدا ئۆتكەن مەشھۇر رېئالىزىمچى شائىر دۇفۇ  (712 -770) نىڭ رېئالىزملىق خۇسۇسيەتكە ئىگە شېئىرىدۇر. شېئىردا ۋەقە بىلەن لىرىك ھىسىيات گىرەلەشتۈرۈلگەن. )GT*HJR(vc  
 5{zmuv:  
   1.شېئىر قانداق تۆت بۆلەككە بۆلۈنگەن؟ ol[sX=5 *  
 TTDcVG_}  
  جاۋاپ:«ئاۋغۇست ئېيى...»دىگەن يەردىن «... چۈشتى يەرگە چېچىلىپ» دېگەن يەرگىچە 1-بۆلەك(1-، 2-، 3-كوپلىتلار). "_f~8f`y  
 B5A/Iv)2  
«تۆۋەن كەنت بالىلىرى...»دىگەن يەردىن «...چېكىپ ھەسرەت»دېگەن يەرگىچە 2-بۆلەك (4-،5-، 6-، 7-كوپلىتلار). VYR 
    «سەل تۇرۇپ بوران چىقىپ...»دېگەن يەردىن «...تاڭ ئاتقۇزماق بولدى غەم»دېگەن يەرگىچە 3-بۆلەك (8-، 9-، 10-كوپلىتلار). )X2 /_3  
 f,}(= u  
        «قۇرۇلغان بىركۈن كېلىپ...» دىگەن يەردىن «...بولماس ئىدى ھېچ ئامان» دىگە يەرگىچە 4-بۆلەك (11-، 12-، 13- كوپلىتلار). /Kd9UQU  
 hNRN`\5Z  
        بىرىنچى بۆلەكتە بوراننىڭ كەپىنىڭ ئۈستىدىكى پاخالنى ئۇچۇرۇپ كەتكەنلىكى؛ ئىكىنچى بۆلەكتە پاخالنى بەڭباش بالىلارنىڭ ئېلىپ كەتكەنلىكى؛ ئۈچىنچى بۆلەكتە كۈز يامغۇرىنىڭ كەپىدىن ئۆتۈپ كەتكەنلىكى، تۈن بويى ئۇخلىماي تارتقان جاپا ۋە ئارامسىزلىقى؛ تۆتىنچى بۆلەكتە شائىرنىڭ غايىسى يېزىلغان.شائىر بۇ شېئىردا ئۆز ئەھۋالىنى يازغان ۋە ئۆز ئەھۋالىدىن باشقىلارنىڭ ئەھۋالىنى ئويلاشقا ئۆتۈپ،رومانتىك تەسەۋۋۇر ئارقىلىق ئۇلۇغ ئىنسانپەرۋەرلىك روھىنى ئىپادىلىگەن. 6/3oW}O o  
 %TeH#%[g>\  
       2.شېئىردا كەپىنىڭ ئۈستىدىكى پاخالنى شامال ئۇچۇرۇپ دەريانڭ ئۇ تەرىپىگە ئاپىرىپ تاشلىغانلىقى،بالىلارنىڭ ئۇلارنى قۇچاقلىشىپ بامبۇكزارغا كىرىپ كەتكەنلىكى، ئەگەر ئوغلىنڭ چۈشەكەپ ئۇخلىغانلىقى نېمە ئۈچۈن ئاشۇنداق تەپسىلى يېزىلدۇ؟ 3 ,f3^A  
 /8? u2 q  
       جاۋاپ: شائىر بۇ شېئىردا خەلق تۇرمۇشىنىڭ خارابلىشىشىغا قاراپ يۈزلىنىۋاتقانلىقى، چېكىۋاتقان جاپا-مۇشەققەتلەرنى ئىپادىلەشنى مەقسەت قىلغان.  ئۇ ئەنە شۇنداق كىچىككىنە تەپسىلاتلارنى تەپسىلى يېزىش ئارقىلىق خەلق تۇرمۇشىنىڭ خارابلىشىۋاتقانلىقىنى، جاپا-مۇشەققەتلىك ئىكەنلىكىدەك تىپىك ئەھمىيەتكە ئىگە شېئىرىي مۇھىت يارىتىشنى مەقسەت قىلغان. $vLGX>H  
 o}=c (u  
       3.شېئىرنىڭ تۆتىنچى بۆلىكى، يەنى خاتىمە قىسمىدا شائىر ئۆزىنىڭ ئەھۋالىدىن باشقىلارنى ئويلاپ ۋە باشقىلار ياخشى ئۆيلەردە ئولتۇرۇپ خاتىرجەم بولسا،ئۆزى توڭلاپ ئۆلسىمۇ،ھېچ ئارمىنى بولمايدىغانلىقىنى بىلدۈرىدۇ.  بذ،  شائىرنىڭ قانداق ئىدىيىۋى ھېسىياتىنى ئىپادىلەيدۇ؟ 6W/uoH=;  
 XE$;Z'Qhjm  
        جاۋاپ:شائىرنىڭ ئۆز تۇرمۇشىنى ئەكس ئەتتۈرۈشتىكى مەقسەت بىر پۈتۈن خەلق ئاممىسىنىڭ تۇرمۇشىنى ئەكس ئەتتۈرۈش،  ئۇ تۇرمۇشىدىن قايغۇرۇش بولماستىن پۈتۈن ئەمگەكچى خەلقنىڭ تۇرمۇشىدىن قايغۇرۇش،شۇڭا بۇنىڭدىن شائىرنىڭ كۈچلۈك ئىنسانپەرۋەرلىك ئىدىيىۋى ھېسسىياتىنى كۆرۈۋېلىشقا بولىدۇ. yTR5*{?j  
 5p>rQq 0  
        4.تۆۋەندىكى بوش ئورۇنلارنى تولدۇرۇڭلار: C'6c,  
 (7C$'T-ZK  
1)                شائىر بۇ شېئىرىدا ________ ئارقىلىق _______ روھىنى ئىپادىلىگەن. ~cf)wrP  
 ^[VEr"X  
2)                شېئىردا _______ ئاساس قىلىنغان،شۇنداقلا ______ئىزھار قىلىنغان. e> Dux  
 blUS6"kV}  
3)      شېئىرنىڭ ئاخىرىدىكى ______ مۇھىم نوقتىنى گەۋدىلەندۈرۈپ،شېئىرغا ________ رولىنى ئوينىغان. L>pSE'}  
 Of#"nu  
جاۋابلار:      رومانتىك تەسەۋۋۇر،ئىنسانپەرۋەرلىك؛   ئىش-ۋەقە،لىرىكا؛   مۇھاكىمە. 1ZXRH;J40  
  f\;f&GI  
9hgIQl  
«چۈشۈمدە تيەنمۇ تېغىنى سەيلى قىلىغانلىقىمغا بېغىشلاپ»
2) داستاننىڭ ئىدىيىۋىي مەزمۇن  تەھلىلى: ?lm<)y?I7+  
 ;\]DZV4?)r  
بۇ تاڭ سۇلالىسى دەۋرىدە ئۆتكەن مەشھۇر رومانتىك شائىر لى بەي  (701- 762) نىڭ رومانتىزملىق خاراكتېرىگە ئىگە شېئىرى. _MTvNs  
 [OFT!=.y &  
بۇ شېئىرنىڭ قۇرۇلما جەھەتتىكى ئالاھىدىلىكى شۇكى،ئالدى بىلەن رېئاللىقتىن چۈش دۈنياسىغا،ئاندىن چۈش دۇنياسىدىن رېئاللىققا ئۆتىدۇ.بۇ ئىككى قېتىملىق ئۆتۈش ئوتتۇرىسىدا يوقىرى بىلەن تۈۋەننى باغلايدىغان ئۆتكۈنچى مىسرالار ئىشلىتىلىدۇ، چۈش دۇنياسىدىن رېئاللىققا ئۆتۈشتە ئۆتكۈنچى مىسرا ئىشلىتىلىدۇ.مەسىلەن: ' i;ofJ[.c  
 I. o3Old  
رېئاللىقتىن چۈش دۈنياسىغا ئۆتۈشتىكى ئۆتكۈنچى مىسرا: Q;@w\_ OR  
 sA }X)aP  
« ئاڭلاپ مەن بۇ ھېكايەتنى چۈشىدىم يۆ ئېلىن بىر كۈن» akQb%Wq  
 lEpPi@2PK  
چۈش دۇنياسىدىن رېئاللىققا ئۆتۈشتىكى ئۆتكۈنچى مىسرا: { h;i x  
 YGi_7fTyc=  
تۇساتتىن كەتتىم ئويغىنىپ بېسىپ مېنى بىردىن دەھشەت، e XdH)|l,\  
 R~bLEo  
تۇرۇپ تاپقاچ ھۇشۇمنى مەن بىر ئۇھ تارتىپ چەكتىم ھەسرەت. "H{#ib_c_  
 'v@1_HHW\  
  *gI9CVfQl  
 n4 Y ]v  
ئويغىنىپ كۆردۈم پەقەت تۇراتتى يېنىمدا ياستۇق، ]o_E]5"jO  
 U9AtC.IG!  
كۆرۈنگەن سىرلىق مەنزىرە ئەمدى كۆز ئوڭۇمدا يوق. .sUL5`  
 yAc}4*;T/  
  q{.~=~  
 3lNw*M|")  
شېئىرنىڭ ئىككىنچى بۆلىكىدە چۈش دۈنياسى يېزىلغان بولۇپ،بۇ بۆلەك شېئىرنىڭ ئاساسىي گەۋدىسى ھېسابلىنىدۇ.شېئىردىكى چۈش دۇنياسىنى ئۈچ قاتلامغا بۆلۈشكە بولىدۇ. 5?|PC.  
 Q1'D*F4  
1-قاتلام:« ئۆتتۈم مەن جېڭفۇ كۆلىدىن پەرۋاز قىلىپ ئايدىڭ بىر تۈن» دېگەن يەردىن «ئۇزۇتۇپ قويدى ھەم مېنى» دېگەن يەرگىچە(5-،6-كوپلىت) بۇ قاتلامدا «مەن»نىڭ جىڭفۇ كۆلىدىن ئۇچۇپ ئۆتكەنلىكىنى يېزىپ،جىڭفۇ كۆلىنىڭ گۈزەل مەنزىرىسىنى سۆرەتلەش ئارقىلىق شائىرنىڭ ساپ گۈزەللىكنى سۆيۈش، ئەركىنلىككە ئىنتىلىش ھېسىياتى ئەكس ئەتكەن. .]Z,O>N  
 PiIILX{DuH  
2- قاتلام: «شى ئاقساقال تۇرغان ماكان...»دېگەن يەردىن «تاغ يولىغا بولدۇم راۋان.» دېگەن يەرگىچە (7-،8-كوپلىت)بۇ قاتلامدا مەن»نىڭ شى ئاقساقالنى ياد ئېتىپ تاغقا قىلغان ساياھىتى ئىپادىلەنگەن. vGPaWYV  
 ?r~](l   
3-قاتلام: «يېرىم يولغا بېرىپ...» دېگەن يەردىن «...ئۇندا مىغىلداپ باراتتى» دېگەن يەرگىچە (9-،17-كوپلىت) بۇنىڭدا شائىر ئەپسانىۋىي خۇسۇسىيەتكە ئىگە شېئىرى دۇنيا پەيدا قىلغان.يەنى جاھاننى قاراڭغۇلۇق قاپلاپ،ئېيىق،ئەجدىھالار ھۆركىرەپ،چاقماق چېقىپ،تومان قاپلاپ جاھاننى زۇلمەت بېسىپ كەتكەنلىكى،پەرىزاتلار بۇ زۇلمەتنى بەربات قىلىپ جاھاننى قاينام-تاشقىنلىق كەيپىياتقا ئىگە قىلغانلىقى ئىپادىلەنگەن.بۇ ئارقىلىق شائىرنىڭ رېئاللىقتىن يىرگىنىشتەك خاھىشى،كەڭ خەلقنى ئەركىنلىككە ئېرىشتۈرۈشتەك غايىسى ئىپادىلەنگەن. gClD VO  
 -OP5v8c f  
بۇ شېئىر رومانتىزملىق شېئىر.شېئىردا شائىر ئەجدىھا،سۇمرۇغ،ھەسەن-ھۆسەن،كىيىم،شامال ئات،پەرىزاد،ئالتۇن-كۆمۈش راۋاق قاتارلىق تەسەۋۋۇردىكى شەيئىلەرنى شېئىرغا كىرگۈزۈپ يېزىش ئارقىلىق ئۆزىنىڭ مۇتلەق ئەركىنلىككە ئىنتىلىش غايىسىنى، تەبىئى گۈزەللىكنى سۆيۈش، رەزىللىكنى يېڭىش قاتارلىق رومانتىك غايىسىنى ئىپادىلەش ئۈچۈن كەڭ تەسەۋۋۇرغا ئىگە شېئىرىي مۇھىت ياراتقان. d_Vwjv&@/"  
 /7 zy5  
شېئىرنىڭ ئاىىرقى ئىككى مىسراسى پۈتۈن شېئىرنىڭ مەركىزىي ئىدىيىسىنى ئىپادىلەپ بېرىدۇ.شېئىردىكى چۈش دۇنياسىدا بولسا رومانتىك قەھرىمان «مەن»نىڭ ھىچقانداق تۇسالغۇسىز تاغ-دەريا ۋە كۆللەرنى سەيلى قىلىپ،ئەپسانىۋىي كۈچلەرنىڭ ياردىمى بىلەن رەزىللىك ئۈستىدىن غالىپ كېلىپ فانتازىيىلىك خۇسۇسىيەتكە ئىگە غايىۋىي دۇنيا ئەكس ئەتكەن.دېمەك، ئۇ مۇتلەق ئەركىنلىككە ئېرىشكەن دۇنيا. شېئىرنىڭ ئاىىرىدىكى رېئال مىسرالاردىمۇ شائىرنىڭ ئەمەلدارلارغا تىز پۈكمەي ئەركىن ياشاش ئىدىيىسى ئىلگىرى سۈرۈلگەن.شۇڭا ئاخىرىدىكى ئىككى مىسرا «چۈش»نىڭ رېئال يېشىمىدۇر. g@"6QAP  
 ]R{=|  
دېمەك، بۇ شېئىردا لى بەينىڭ تولۇپ-تاشقان ئەركىنلىككە ئىنتىلىش ھېسىياتى ئۆزئىپادىسىنى تاپقان. Z_Ma|V?6  
 ?8 C+wW  
  o6K BJx  
 ?\F,}e  
«جۇدالىق زارى» ھەققىدە )3B5"b,  
2) داستاننىڭ ئىدىيىۋىي مەزمۇن  تەھلىلى: \a]\j Zb  
 iK %Rq  
مىلادىيدىن بۇرۇنقى Ⅳ ئەسىرلەرنىڭ ئوتتۇرىلىرىدىن كېيىن،يەنى جەنگو دەۋرىنىڭ كېيىنكى مەزگىلىدە جەنۇپتىكى چۇ بەگلىكىدە بىر خىل يېڭى شەكىلدىكى شېئىر _ «چۇ نەزمىلىرى»بارلىققا كەلدى. شۇنىڭ بىلەن بىللە،جۇڭگو ئەدەبىيات تارىخىدىكى تۇنجى ئولۇغ رومانتىزىمچى شائىر چۈيۈەن مەيدانغا چىقتى. ئۇ بۇ خىل يېڭى شەكىلنى قوللىنىپ،چوڭ ھەجىملىك سىياسىي لىرىكا ( لىرىك داستان) «جۇدالىق زارى»،نى ھەمدە «توققۇز ناخشا»،«توققۇز نەزم» قاتارلىق مەشھۇر ئەسەرلەرنى يازدى.شائىر بۇ ئەسەرلىرىدە چۇ بەگلىكىنىڭ گالۋاڭ بېگى ۋە خوشامەتچى ئەمەلدارلىرىغا قارشى قەتئيىلىك بىلەن كۈرەش قىلىشتەك روھى ۋە ۋەتەننى، خەلقنى قىزغىن سۆيۈشتەك ئىدىيىۋىي ھېسىياتىنى ئىپادىلىدى.چۈيۈەن ئەسەرلىرىدە نۇرغۇن ئەپسانە رىۋايەتلەر ساقلىنىپ قالدى.چۈيۈەن ئەسەرلىرى تەسەۋۋۇرغا باي،ئۇلاردا كۈچلۈك ھېسىيات ئۇرغۇپ يۇرىدۇ.چۈيۈەن ئەسەرلىرى چوڭقۇر ئىدىيىۋىي مەزمۇنى ۋە يۈكسەك بەدىئىيلىكى بىلەن كېيىنكى دەۋر ئەدەبىياتىغا چوڭقۇر تەسىر كۆرسەتتى. BtHvfoT  
 #!D5DK@+  
بۇ چۈ يۈەن(مىلادىدىن بۇرۇنقى 340-278) نىڭ ئېلىمىزنىڭ كلاسسىك ئەدەبىيات تارىخىدىكى ئەڭ ئۇزۇن لىرىك داستان بولۇپ،جەمئىي 375مىسرادىن تەركىپ تاپقان،بۇ داستان رومانتىزملىق ئىجادىيەت ئۇسۇلىدا يېزىلغان. };!c]/,  
 0\~Zg  
«جۇدالىق زارى» داستانىنىڭ ئىدىيىۋى مەزمۇنى       بىرىنچى بۆلەك(كىتابىمىزغا كىرگۈزۈلگەن) .yP 3}Nl  
 v/haUPWF\  
شائىر سالماق ۋە ئەركىن لىرىكىلىق قەلەم،تەنتەنىلىك ۋە ئىپتىخارلىق پوزىتسىيە بىلەن،ئۆزىنڭ غايىسى ۋە ۋەتەن يولىدا ئۆزىنى بېغىشلاشتەك قىزغىنلىقىنى ئىزھار قىلغان؛ئاندىن غەزەپلىك ھىسىيات بىلەن، تىغ ئۇچىنى چۇ بەگلىكىنىڭ ھاماقەت بېگى ۋە ئۇنىڭ غالچىلىرىغا قارىتىپ،ئۇلارنىڭ قابىل-ئىستېداتلىق، ئاقىل ۋە دانا ئادەملەرگە ھەسەتخۇرلۇق بىلەن زىيانكەشلىك قىلغان ھەمدە دۆلەتنى خارابلاشتۈرۈۋەتكەن جىنايەتلىرىنى قاتتىق ئەيىبلىگەن؛ئاخىرىدا ئۆزىنىڭ دانىشمەنلەرنى ئۈلگە قىلىپ، ئاشۇ رەزىل ۋە چاكىنىلار بىلەن ھەرگىزبىر ئېقىندا بولمايدىغانلىقىنى، قەبىھ كۈچلەر ئالدىدا تىز پۈكۈپ تەسلىم بولمايدىغانلىقىنى قايتا قايتا بايان قىلغان. tQ}gBE63  
 K/,lw~>  
شائىر شېئىرىدا ئوخشىتىش،تەمسىل،سىمۇۋۇل قاتارلىق ئستىلىستىكىلىق ۋاستىلەردىن ئاپتورنىڭ كۈچلۈك ئىدىيىۋى ھېسىياتىنى كونكىرېت،جانلىق،ئوبرازلىق ئىپادىلىگەن. o_N02l4J)  
 7@"X~C  
تېكستتىكى ئوخشىتىش:« نەدە شۇڭقار بىر بولۇپ ئۇچقان ئىدى قۇزغۇن بىلەن» بۇنىڭدا ئېسىل پەزىلەتلىك كىشىلەرنى شۇڭقارغا  ئوخشاتقان. پەس،چاكىنا خۇسۇسىيەتلىك كىشىلەرنى قۇزغۇنغا ئوخشاتقان. fytx({I .a  
 MnI $%  
تەمسىل:«ئاۋياڭ» توغرىسىدىكى،«ئۈچ خان»توغرىسىدىكى،«چىڭشيەن»توغرىسىدىكى،«ياۋ بىلەن شۇن» توغرىسىدىكى،«جيې بىلەن جۇ»توغرىسىدىكى رىۋايەتلەرنى تەمسىل كەلتۈرۈپ ئىپادىلىگەن. aS7zG2R4H  
 7GUJ&U) J  
سىمۇۋۇل: «مەن غازاڭ پەسلىنى ئويلىغاندا قۇرققۇم كېلىدۇ،سولمىغىيدى دىلبىرىم بىۋاق قىرۇۋ پەسلى كېلىپ».بۇنىڭدىكى «غازاڭ پەسلى» ۋەتەننىڭ زۇۋاللىققا يۈزلىنىشىگە،«دىلبىرىم» ۋەتەنگە سىمۇۋۇل قىلىنغان. Chup %F  
 jb2:O,+!  
بۇ خىل ۋاستىلەر  ئاپتورنىڭ كۈچلۈك ئىدىيىۋى ھېسىياتىنى كونكىرېت،جانلىق،ئوبرازلىق ئىپادىلىگەن. gNd J=r4  
 w0!,1 Ry  
ئاپتور تېكستتە قانداق تارىخى رىۋايەتلەردىن پايدىلانغان؟ iL, XBoE  
 72zuI4&  
«ئاۋياڭ» توغرىسىدىكى،«ئۈچ  خان» توغرىسىدىكى،«چىڭشيەن»توغرىسىدىكى،«ياۋ بىلەن شۇن» توغرىسىدىكى،«جيې بىلەن جۇ» توغرىسىدىكى تارىخى رىۋايەتلەردىن پايدىلانغان. ~a%hRJg  
 0gD0}nH  
نېمە ئۈچۈن بۇ ئەسەرنى ئىجابىي رومانتىزملىق ئەسەر دەيمىز؟ئۇنىڭدا رومانتىزملىق روھ قايسى تەرەپلەردىن ئىپادىلەنگەن؟ I uj=d~|>  
 _%vqBr*   
ئاپتور ئۆزىنىڭ كۈچلۈك لىرىك ھىسىياتىنى ئوخشىتىش،تەمسىل،سىمۇۋۇل قاتارلىق ئىستىلىستىكىلىق ۋاستىلەرنىڭ ياردىمى بىلەن ئىپادىلەش ئارقىلىق تولۇپ تاشقان جاسارەتكە،قايتماس ئىرادىگە ۋە ساداقەتمەنلىك روھىغا ئىگە بولغان غايىۋى لىرىك قەھرىماننىڭ ئوبرازىنى ياراتقان. شۇڭا ئۇنى ئىجابى رومانتىزملىق ئەسەر دەيمىز. S "Pj 1  
 ~!F4JRf  
ئەسەردىكى غايىۋى ئوبراز «مەن» نىڭ ۋۇجۇدىدىكى تولۇپ تاشقان ۋەتەنپەرۋەرلىك روھ،ھەر قانداق رەزىللىكنى بېسىپ چۈشىدىغان جاسارەت؛ئۆزىنى تارىختا ئۆتكەن ساپ پەزىلەتلىك،دانىشمەن شەخسلەرگە ئوخشىتىشى؛«مەن»نىڭ روھى بىلەن مۇناسىۋەتلىك سىمۇۋۇللۇق خۇسۇسىيەتكە ئىگە ئەڭ گۈزەل گۈل-گىياھلار تەسۋىرلىرى مۇشۇ خىل خۇسۇسىيەتنىڭ ئىپادىسى. V.Ba''E7  
 :{b6M/  
بىلىۋېلىڭ 8| e$  
 :#w+?LA*  
                    شېئىردىكى ئىماگ =Esbeb7P  
 9R@abm,I  
شئېر شەكىل جەھەتتىن سۆز-ئىبارىلەر ۋە مىسرالارنىڭ قۇراشتۇرۇلمىسى بولغىنى بىلەن،مەزمۇن جەھەتتىن ئۇنىڭ ئاساسىي تەركىبىنىڭ «سىمۋول»ئىكەنلىكىنى بايقايمىز.شائىرنىڭ ئارزۇ-ئارمىنى ئۇنىڭ شېئىردا سمۋولنى تۇغىدۇ.بۇ ئاۋۋال شائىرنىڭ خىيالىدا ئەكىس ئىتىدۇ.ئۇنىڭ خىيالىدا ئەكىس ئەتكەن سىمۋوللۇق مەنىگە ئىگە ئاشۇ سۈرەت ياكى مەنە مۇھىتلىرى شېئىرىيەتتە ئىماگ دېيىلدۇ. a#Kmj 0  
 umm\r&]A  
1.ئىماگنىڭ كېلىپ چىقىشى Q)G!Y (g\  
 ]HyHz9QkL  
ئەنگىلىيە شائىرى توماس ئېللىئىوت:«بىر ئاپتۇرنىڭ تەسەۋۋۇرىنىڭ پەقەت بىر قىسىمىلا ئۇ ئوقۇغان كىتابلاردىن كېلىدۇ.ئىماگ بولسا ئۇنىڭ بالىلىق دەۋرىدىكى ھېسىسىي ھاياتىدىن باشلاپ توپلانغان بولىدۇ.ھاياتىمىزدا كۆرگەن،بىلگەن،ھېس قىلغانلىرىمىزنىڭ ئىچىدىكى بەزىبىر ئىماگلار قايناق ھېسياتقا تولغان ھالەتتە تەكرار-تەكرار نامايان بولىدۇ.قۇشقاچنىڭ ۋىچىرلىشى بېلىقنىڭ پىلتىڭلاپ ئۈزۈشى،گۈلنىڭ خۇش پۇرىقى،تاغ باغرىلىرىدا كېتىپ بارغان موماي،تۈمۈر يول ئاچىلىدىكى ئۆينىڭ كەچكى كۆرۈنۈشى،ئۇ يەردە تۇرغان يەنە بىر سۇ ماشىنىسى،بۇنداق ئەسلىمىلەرنىڭسىمۋوللۇق قىممىتى بولىدۇ»دېگەن ئىدى.بۇنىڭدا ئېىللىئىوت ئىماگنىڭ شائىرنىڭ تۇغۇلغاندىن تارتىپ خاتىرىسدە توپلانغان ھېسىسىي كەچۈرمىشلىرىدىن كېلىدىغانلىقىنى ككرسىتىپ بەرگەن.ئىماگ بۇ تۈپكى مەنبەدە سىرت يەنە كىتاپ ئوقۇشتىن ۋە باشقا بەدىئىي ئەمەرلەردىن ھۇزۇرلىنىشتىنمۇ قايتا شەكىلىندۇ.ئۇ يەنە شائىر ئېرىشكەن ئىماگلارنى قايتا پىشىشىقلاپ ئىشلەشتىنمۇ پەيدا بولىدۇ ياكى ئۇنىڭ يۇشۇرۇن ئېڭدا شەكىللىنىپ تۇرىدۇ.مەسلەن،چۈشتە ئەكىس ئەتكەن ئىماگلارغا ئوخشاش. 0):uF_t<  
 p;qRm} 0}  
2.ئىماگنىڭ تۈرلىرى =$b-xsmeG  
 _kn]#^ucCe  
يۇقىردا بايان قىلىنغان شائىرنىڭ ھېسىسىي تۇرمىشىدىن كەلگەن ۋاستىلىك،ۋاستسىز ئىماگلار ئىككى چوڭ تۈرگە بۆلۈنىدۇ: GFd Z`i  
 |x d@M-ln  
بىرى،بىۋاستە ئىماگدۇر.ئۇ مەلۇم ھادىسىلەر تۈپەيلى شائىرنىڭ ئويىدا بىۋاسىتە نامايان بولغان تەسەۋۋۇر بولۇپ،شائىرنىڭ ئىدىيۋى ھېسىسياتى كونكىرېت تەسەۋۋۇرغا بىۋاستە سىڭىپ كەتكەن بولىدۇ. % 
 5 R,la\!bQ  
پۈتكۈل ئىماگلار ئىچىدە بىۋاسىتە ئىماگ ئەڭ تۈپكى،ئەڭ كۆپ ئۇچىرايدىغان ئىماگ بولۇپ،زور نىسبەتنى ئىگىلەيدۇ.بەزىدە ئاددىي بىر ئىماگ بىلەنمۇ بىر پارچە شئېر ۋۇجۇدقا چىقىدۇ. L"[IOV9S  
 [ur H a  
            شامالدا سۇنىڭ يۈزى تۈرۈم-تۈرۈم، L3B8IDq  
 =a?a@+  
           دولقۇنلار ئۇرۇلماقتا قىرغاقلارغا. HR[Q ?rg  
 xe(MHNrj  
ئەمما،كۆپىنچە ئەھۋالدا ئاددىي ئىماگلار تەشكىللىنىپ كوللىكتىپ ئىماگ‹بىرلاشمە ئىماگ دەپ ئاتىلىدۇ› شەكىللەندۈرىدۇ ھەمدە بىر قەدەر مۇرەككەپ ھادىسە ياكى كەيپىياتنى ئىپادىلەيدۇ.بۇ خىل ئىماگمۇ ئاددى ئىماگقا ئوخشاش شائىر قەلبىنىڭ رېئانلىققا بولغان بىۋاستە ئىنكاسى بولۇپ،ئۇ ئاددىي ئىماگقا قارىغاندا تىخىمۇ كەڭ ۋە تىخىمۇ زور ئىپادىلەشچانلىققا ئىگە.ئۇ تۇرمۇشنىڭ ھەر قايسى قاتلاملىرى بىلەن قىلب تۇپراقلىرىغا سىڭىپ كىرەلەيدۇ.شۇڭلاشقا ئۇ شېئىرىي ئىجادىيىتىدە كەڭ قوللىنىلىدۇ.مەسلەن،ئەي چىڭنىڭ«دايەنخى-مېنىڭ ئانام»دىگەن شېئىرىغا قاراڭ: {V[Ha~b%*  
 q^u1z|'Z  
دايەنخې ، +jcdf}  
 --Oprl  
بۈگۈن ئاپئاق قارنى كۈرۈپ SLSF <$  
 7k>zuzRyF  
ئەسكە ئالدىم سېنى شۇ ھامان. . /Y&\<  
 r9?o$=T  
قارغا كۆمۈلگەن، T\jAk+$Jo  
 ,pn ) >  
ئوت-چۆپ باسقان غېرىپ قەبرەڭ iNXFk4  
 Uh*@BmDA  
كۆز ئالدىمدا بولدى نامايان. bhn 5Lz$z  
 ;t|,nz4kJ  
ئەنە چىڭ تاقالغان قەدىمىى ئۆيۈڭ،  b)Tl*  
 $5x]%1 R  
ئۇ قاقاس،كاھىشلىق ئۆگزە،پېشايۋان. l**3%cTb  
 x df?nt  
ئەسكە چۈشتى $D}"k!H  
 !O8.#+  
سەن رەنىگە قويغان باغچىمۇ، c`ftd>]  
 fq=:h\\G  
ئەنە تۇرار ئىشىك ئالدىدا تاش ئوروندۇق، ~TM>"eBb  
 vbaC+AiX  
ئۇنى مۇخ باسقان... ?^. Pt  
 S}b~_}  
شېئىردىكى «قەبرە»،«كاھىش»،«باغچە»،«تاش ئورۇندۇق»لار دايەنخېگە ئائىت كىچىككىنە تۇرمۇش كار تىنىللىرى بۇلۇپ،ئۇلار ئۆز ئارا باغلاپ تەسەۋۋۇر قىلىنغان.                ?9Ma^C;}  
 {:$NfW  
شېئىرنىڭ ھەر بىر مىسراسىدا شائىرنىڭ ئىنكاسىغا بولغان چۇڭقۇر مېھر-مۇھەببىتى بالقىپ تۇرىدۇ. 5VZjDg?  
 OT@yPG  
يەنە بىرى،ۋاستىلىك ئىماگدۇر،بەزىدە شائىر ئۇچراتقان ھادىسىلەر بىر قەدەر مۇرەككەپ، kP?_kMOx  
 YXRjx .srf  
ئويلىنىدىغان مەسىلىمۇ بىر قەدەر ئابىستىراكىت،تەلەپ قىلنىۋاتقان ھېسياتمۇ بىر قەدەر نازۇك a ea0+,;  
 &`@lB (m  
بولغاچقا ، بىۋاستا  ئىماگ  ئۇلارنى  ئىپادىلەپ  بۇلالمايدۇ-دە،ۋاستىلىك ئىماگقا ھاجەت چۈشىدۇ . ۋاستىلىك  ئىماگ  بىۋاستە  ئىماگنى  ئاساس  قىلىدۇ. ئۇنىڭ ئوخشىمايدىغان يېرى،ئىدىيىۋى ھېسيات ئىماگقا مايىل بولماستىن،ئىماگ ئارقىلىق ئەگرى-توقاي ھالەتتە يۇشۇرۇن پەيدا بۇلىدۇ.بۇ چاغدىكى ئىماگ شائېر نىڭ ئىدىيىۋىي ھېسياتىنىڭ بىر دىن بىر ئىپادىسى بول ماستىن،بەلكى شائىرنىڭ روھى دۇنياسىنى بىۋاستە ئىپادىلەيدىغان ئوبېيكىتقا _#vGs:-x&  
 !5~k:1=   
ماس شەيئىگە ئايلىنىدۇ.بۇخىل ئىماگنىڭ مەزمۇنى تېخىمۇ مول،تېخىمۇ تىرەن بلغاچقا،ئۇ شائىرنىڭ ئۆزگىچە تەسەۋۋۇرىدىكى مۇھىم نىشان ھېسابلىنىدۇ. S 
 '$6PTa  
     ۋاستىلىك ئىماگ يەنە مەجازى ئىماگ ۋە سىموۋوللۇق ئىماگ دەپ ئىككىگە بۈلىنىدۇ. مەجازى ئىماگ ئاددىراق قىلىپ ئېيتىقاندا،مەلۇم بىر ھادىسە،ئىدىيە ياكى ھېسيات بىلەن مەلۇم ئوخشاشلىقلارغا ئىگە بولغاچقا،تەمسىل قىلىنغان ئىماگنى كۆرسىتىدۇ.مەجازى ئىماگ bRsc-Fz6  
 ZPvf-Pq Jl  
ئادەم ۋە نەرسىلەرگە تەقلىد قىلىنىدۇ.مەجازى ئىماگ ئادەم ۋە نەرسىلەرگە تەقلىد قىلىنغاندىن  باشقا،ئۇنىڭ شېئرىيەتىكى ئەڭ كۆرنەرلىكرولى ئابىستىراكىت ئوبرازنى كونكىرىت ئوبرازغا يەنى كۆرگىلى،تۇتقىلى بولمايدىغان ھېسيات،ئوي،خاراكتىر ۋە ئاۋاز قاتارلىق شەكلىسىز ھادىسلەرنى كونكىرىت ئوبرازغا ئايلاندۇرۇپ ئۇقۇرمەنلەرگە زوق ئاتاقىلىدۇ.سىموۋۇللۇق ئىماگ بولسا مەلۇم بىر رېئال شەيئى ياكى ئىدىيىۋىي مەزمۇنغا ۋەكىللىك قىلدىغان ئىماگنى كۆرسىتىدۇ.شېئىردىكى سىموۋول بولغاچقا،كىىنى تېخىمۇ ئويغا سالىدۇ.ئەگەر ئۇقۇرمەن سىموۋول پەردىللىرىنى قايرىپ شائىرنىڭ ئەسلى مەقسىتىنى بىلۋالدىغان بولسا،خۇددى    تاغ-داۋان،دەشىت-چۆللەردىن ئۈتۈپ ئاخىر مەنزىلگە يەتكەن سەيياھتەك خۇشال بۇلۇپ كىتىدۇ.شۇنىڭ بىلەن بىللە سىموۋول بىلەن ئەسلى شەيئى ئارسىدىكى مۇناسىۋەت بەلگىلىك ئەركىنلىككە ئىگە بۇلىدۇ.شۇنداق بولغاچقا شائىر ئۆز ئىجاتچانلىقىنى پۇخادىن چىققىچە نامايان قىلالايدۇ ۋە ئوقۇرمەنمۇ ئۇنى ھەر تۈرلۈك چۈشۈنۈپ باقىدۇ.بۇ ھال كەيپىياتنىڭ سىغىمچانلىقى بىلەن ئىپادىلەش قاتلاملىرىنىڭ كۆلمىنى زور دەرىجىدە كېڭەيتىپ بىرىدۇ. ~j]dct7  
 [S)G$JW  
مەسلەن،ئەي چىڭنىڭ«خاداتاش»ناملىق شېئىرىدا مونداق يېزىلغان: &~ y{'zoL  
 W0|_]"K-  
ئۇرىلىدۇ دولقۇن تىنىمسىز v8  
 +N8aq 
بىر-بىرىنى قوغلىشىپ كىلىپ.س 2+Zti8  
 m/{Y]D{2  
ھەر بىر دولقۇن ئاياغ ئاستىدا، qw2 )v*Fn  
 mYzcVhV  
بۇزغۇن بۇلۇپ كىتەر تارىلىپ... y qkX:jt  
 H) cQO?B  
  L\YZT| K(  
 F'XlJ M  
  C[g&F 0 6  
 .T{U^0 )  
يۈز-كۆزلىرى تامامەن يارا، $6Z[|9W^A  
 ^>eFm8`N  
ساق يېرى يوق باقساڭ قايانغا. ;=#qHo9k1%  
 [-QK$~[ g  
قوزغالماس ئۇ ئورنىدىن بىراق، )2/b$i,JKk  
 f&f[La  
كۆلۈپ باقار دېڭىز-ئوكيانغا... 3EO#EYAHiM  
 - f+CyhR"*  
شائىر شېئىردا خادا تاشنى يازغان بولسىمۇ،ئەمما خاداتاشتىن ھالقىپ كەتمىگەن.شائىرنىڭ مەقسىتى خادا تاشنىڭ ئالاھىدىلىكىنى ناھايىتى جانلىق تەسۋىرلەش بىلەن بىللە،«بىر مىللەت،بىر ئادەم ئۇدا ئوڭۇشىزلىقىقا ئوچرىسا قانداق قىلىشى كىرەك؟»دېگەن مەسلىنى ئوتتۇرىغا قۇيغان.دۇلقۇنلار تۇختاۋىسىز ئۇرۇلسىمۇ قۇزغالمايدىغان ،دېڭىز- ئوكيانغا كۈلۈپ باقىدىغان خادا تاشنى ھەم پۈتكۈل بىر مىللەتنىڭ تېمسالى،ھەم شائىر ئۆزىنىڭ پۈكۈلمەس رۇھىنىڭ سىموۋلى دېيىشكە بۇلىدۇ.بۇ يەردىكى خادا تاش ئەكىس ئەتكەن شېئىرى پىكىر دەل شائىر خىيالىدا ئەكىس ئەتكەن ئىماگىدۇر . x>'?IJZ  
 &IxxDvP3k  
3.ئىماگىنىڭ تاللنىشى T "ZQPLg  
 =lw4 H_  
شائىرنىڭ تۇرمۇشتىن ھېس قىلغانلىرى شۇ قەدەر مۇرەككەپ بۇلۇدۇكى ئۇلارنى بىر-بىرلەپ تىزىپ قۇيغان بىلەن شېئىر بۇلمايدۇ.تەسەۋۇرنىڭ خام ماتېرىيالى بولغان تۈرلۈك ئىماگلار شېئىرغا كىرىش ئۈچۈن ئىنچىكە سۈزگۈچتىن ئۆتىدۇ.                               $@XPL~4  
 }?\#_BCjx(  
，بىرىنچى،شائىرنىڭ سوبىكتىپ ھېسياتىنى ئىپادىلەشكە ئەڭ كايىق ئىماگنى تاللاش ئىماگلار چوڭ ۋە كىچىك،نازۇك ۋە يىرىك ،نەپىس ۋە ئاددى بولۇپ،بىر-بىرىگە ئوخشىمايدۇ.شائىر ئۈچۈن ئۆز تۇيغۇسىنى چىن ۋە ئىنىق ئىپادىلىيەلىگىنى ياخشى ئىماگدۇر.ھەۋەسكارلار بۇنى چۈشەنمەي ئۆزى ياخشى كۆرىدىغان ھەشەمەتلىك ئىماگلارنى بولۇشىغا ئىشلىتىۋېلىپ شېئىرنىڭ تەمىنى بۇزۇپ قويىدۇ.مۇنەۋەر شائىرلار ھېسسىياتىنىڭ بالقىپ چىقالىشى ئۈچۈن ئىماگلارنى ئەركىن قويۇۋېتىدۇ. v)X[gt tf  
 [J[ysW})W  
       ئىككىنچى، مەزمۇنى مول ئىماگنى تاللاش w yuJSB  
 U~JG1#z6  
                مەزكۇر تۈردىكى ئىماگلارنىڭ مەزمۇنىنىڭ مول ياكى پۇچەكلىكى بىر تەرەپتىن بۇ خىل ئىماگ ئەكس ئەتتۈرگىن ئوبىيكتىپ شەيئىنىڭ خارەكتىرىگە باغلىنىشلىق بولىدۇ. قۇياش، تولۇنئاي، بۇلبۇل، قىزىل گۈلنىڭ گسىرلەر بويى كىشلەرنىڭ ئاغزىدا توختىماستىن زىكىر بولۇپ تۇرالىشىنى شائىرلارنىڭ ئىزدەنمەسلىكى دەپ ئاددىيلا چۈشەنسەك بولمايدۇ. بۇ ئىماگلار بىر قەدەر تىرەن مەزمۇنىغا ئىگە بولغاچقا، ھەر قايسى دەۋىردىكى شائىرلاغا مەنبە ھازىرلاپ بەرگەن؛ يەنە بىر تەرەپتىن، ئىماگنىڭ ئىچكى سىغىمچانلىقى يەنە شائىر سوبىيكتىپ ھېسىياتنىڭ بىر خىل چاقنىشى بولۇپ، بەزى تۇرمۇش كارتىنلىرى ئاددىي ئادەملەرنىڭ كۆزىدە قىلچە شېئىرىي مەنىگە ئىگە ئەمەستەك كۆرۈنگەن بىلەن قەلبى ئاتەش شائىرلارنىڭ قەلىمى ئۈچۈن ئۇ شېئىر بۇلىقى ھېسابلىنىدۇ. q329z>  
 s~IA},F,\  
ئۈچىنچى،يىڭىچە ئىماگلارنى تاللاش [ 5}cU{M  
 X7imUy'.  
ئىماگ شېئىر مىسرالىرىغا يېڭى پۈتۈلگەندە ئادەمگە يېڭىچە ھەم جانلىق تۇيغۇ بەخىش ئىتىدۇ.بىراق،ئۇنى داۋاملىق قوللىنىۋەرگەندە يېڭىچە ئىماگمۇ كونىراپ،ئادەمنى ئۆزىگە جەلىپ قىلالماس بۇلۇپ قالىدۇ.«بىر گەپنى تولا چايناۋەرسە مەززىسى قالماس»دىگىنى دەل شۇ.ئىماگلارنى يېڭىلاپ تۇرۇش ئۈچۈن تۆۋەندىكى ئككى تەرەپكە دىققەت قىلىش كېرەك: q^T&A[hMPx  
 s`$_  
بىر تەرەپتىن،ئجتىمائىي تۇرمۇشتىكى ئىسلاھات،ئۆزگىرىشلەرگە ئەگىشىپ يېڭى- يېڭى ئىماگلار تاللىنىپ، ئىماگلار تەرەققى قىلىدۇ.رۇشەنكى،كلاسسىك شېئىرلاردىكى«يار»،«مەي»،«گۈل»قاتارلىق كۆپ قوللىنىلغان ئىماگلار بۈگۈنكى ئىجتىمائىي تۇرمۇشنى ئىپادىلەشكە كۇپايە قىلمايدۇ.بۈگۈنكى ئۇقۇرمەنلەر شائىردىن يېڭى-يېڭى ئىماگلارنى تەلەپ قىلىدۇ.شۇڭا،ھازىرقى زامان شائىرى بولغان كىشى ھازىرقى زامان ئوقۇرمەنلىرىنىڭ ئېھتىياقىنى ئويلىشى،دەۋىر بىلەن ماس قەدەمدە بولۇشى،نەزىرىنى ھازىرقى زامان تۇرمۇشىغا بۇرىشى كېرەك. 7!` C TE  
 !@]h@MC$7  
يەنە بىر جەھەتتە،كونا ئىماگلارنى قايتا پىششىقلاپ ئىشلەش كېرەك.يېڭى ئىماگنىڭ ۋۇجۇدقا كېلىشى ئۈچۈن مۇئەييەن چەكلىمىلەر بولغانىكەن،ھەممە شېئىردا چوقۇم يېپيېڭى ئىماگ قولىنىلىشى كېرەك،دېيىش ئەمەلىيەتكەتازا ئۇيغۇن كەلمەيدۇ ھەم ئۇنداق قىلىشمۇ مۇمكىن ئەمەس.ئەمەلىيەتتە،ھەرقانداق بىر شائىر ئۆز ئىجادىيىتىدە باشقىلارنىڭ ياكى ئۆزىنىڭ بۇرۇن ئىشلەتكەن ئىماگلىرىنى قايتىلاپ قالىدۇ. شۇڭا،ئاقىلانە ئۇسۇل،بۇنىڭدىن ساقلىنىمەن دېمەي،كونا ئىماگلاردىن يېڭى مەنە قاتلاملىرىنى ھاسىل قىلغان تۈزۈك. l,FG:"`Z@  
 !MG>z\:  
بايراق توغۇلۇق نۇرغۇن شائىرلار شېئىر يېزىپ باققان.سوۋىت ئىتتىپاقى يازغۇچىسى،شائىر سىمىىنوفنىڭ 1963-يىلى يازغان «بايراق»ناملىق مۇنۇ شېئىرنى كۆرۈپ باقايلى: *Tlws  
 -$!Pf$l@  
بايراق w1!\L_::Y  
 ~)\1g0  
سىگارت ئۈچۈن بولماس چاقماق. IB]VPj5  
 J|64b  
ئۇنىڭ يېنىدا، OmUw.VH  
 %w|3:  
ئاستىدا ھەم بولسىمۇ چاقماق. tZ{q\+h  
 y7L4jO9h  
ئوق كېلىپ باغرىنى ئەلىسە ھەم چاك، v(nQd6;T  
 LkbvA  
كېرەك ئەمەس ئاس نە ياماق. J,M5 
 *gpD4c7A\  
بايراق كۆكسى ئەيلەنگۈسى قان، Ol5xyj  
 &``oZvu B  
يىقىلىپ يەرگە تاشلانغان زامان. B91PlM.  
 Lj1 @yokB  
يەنە  ماياكوۋىسكىي،ئەيچىڭ قاتارلىق نۇرغۇن شائىرلارمۇ بايراق ھەققىدە شېئىرلارنى يازغان .ئۇلارنىڭ ھەممىسى بايراقنى ۋەتەن ياكى ئىنقىلابنىڭ سېموۋولى قىلغان .ئۇلارنىڭ قەلبىدىكى بايراق ھەمىشە ئېگىزلەردە لەپىلدەپ،مۇقەددەس گۈلخاندەك لاۋىلداپ تۇراتتى.بىراق،سىمىنوف بۇ دائىمىي ئىماگنىڭ يېڭىلغان.ئۇ بايراققا تۆۋەندىن ئەمەس،ياندىن قارىغان.ئۇنىڭ بايرىقى گۈلخاندەك لاۋىلدىمايدۇيۇ،ئەمما ئۇنىڭ يېنىدىكى ئەڭ جانجىگەر سەبداشلىرىغا ئوخشاش ئاددىي،مۇلايىم،تەبئىي،سەمىمىيلىك بىلەن جىلۋە قىلىدۇ.بۇ خىل ساپ ۋە چىن تۇيغۇ بۇرۇنقى مۇشۇ خىلدىكى شېئىرلاردا ئۇچۇرمايدۇ. x{o5Ha{  
 Ca"+t lO  
قېرى ئات 2 3w{h d  
زاڭ كېجيا (1905 ــــ 2004) تەخەللۇسى شاۋچۈەن، خېجيا،شەندۇڭ ئۆلكىسىنىڭ جۇ چېڭ شەھرىدىن.«تامغا».«جىنايەتلىك قارا قول»،«قىش».«زاڭ كېجيا تاللانما شېئىرلىرى »قاتارلىق شېئىرلار توپلىمى ھەمدە بىر مۇنچە نەسىر ۋە ماقالىلەر توپلىمى بار. _%%"Y}  
 nv Gd:]Z  
يېتەكلىمە: { 4{{;   
 [mvHa;-w  
شېئىردىكى تاشقى ئىماگلاردىن قارىغاندا شائىر ئېغىر يۈك ئارتىلغان قېرى بىر ئاتنىڭ ھەر قانچە ھېرىپ كەتسىمۇ،يەنىلا بېشىنى ساڭگىلاتقانچە تىرمىشىپ كېتىۋاتقانلىقىنى يازغان. ?tQv|x  
 BQg]$Tr?  
ئەمما شائىر بۇ شېئىرىدا پەقەت ئاتنىلا يازغان دېيىلسە شېئىرغا شېئىرغا بولغان چۈشەنچە كەمچىل بولۇپ قالىدۇ.نادىر شېئىرلاردا نامايەن قىلىنغان ئىماە دۇنياسىدا چوڭقۇر مەنىلەر قاتلىمى يۇشۇرۇنغان بولىدۇ.ئۇقۇرمەننىڭ ۋەزىپىسى تاشقى ئىماگلاردىن ھالقىپ كىرىپ،شائىر دېمەكچى بولغان ھايات ھەققىدىكى مەلۇم بىشارەتلەرنى ھېس قىلىپ يېتىش. T bWZw  
 TvwIro  
ئۇنداقتا،شېئىردىكى قېرى ئات نېمىنى كۆرسىتىدۇ؟مۇنداقچە ئېيتقاندا لىرىك شېئىردا يارىتىلغان ئىستېتىكا ئوبيېكت مەلۇم دەرىجىدە لىرىك سوبيېكتنىڭ ئوبرازىنى ئەكس ئەتتۈرۈپ بېرىدۇ.«قېرى ئات»تىكى مەركىزىي ئىماگنى شائىرنىڭ سوبيېكتىپ كەيپىياتىنىڭ تېشىغا تەپكەنلىكىنىڭ سىمۇۋۇلى دەپ قاراش مۇمكىن.شائىر بۇ ھەقتە خېلى بۇرۇنلا :«مەن قېرى ئاتنى يازغىنىم بىلەن ئەمەلىيەتتە ئۆزۈمنى يازدىم» دەيدۇ.لېكىن،شېئىردا پەقەت شائىر ئۆزىلا يېزىلغانمۇ؟ @'4D9A  
 qNL~m'  
شائىر بۇ شېئىرىنى قانداق يېزىپ قالغانلىقى ھەققىدە توختىلىپ:«مەن دەسلەپتە بۇنى دېھقانلارنىڭ تەقدىرىگە سىمۇۋۇل قىلىشنى ئويلاشمىغان» دېگەن.ئەمما بەزىلەر:«شائىر بۇشېئىرىدا جاپا-مۇشەققەتلىك دېھقانلارنىڭ ئوبرازىنى يارىتىپ بەرگەن » دېگەن. 4gENV{ L  
 [G/X  
سۇئال قويۇپ تەھلىل قىلىش: #9Z -Hd<  
 k#[s)Ja?s  
1.بۇ شېئىرنىڭ تاشقى مەنىسىدىن قارىغاندا،تەبىئىي ھالدا ئېغىر يۈك ئارتىلغان قېرى ئاتنىڭ مەجبۇرىي ھالدا قەددىنى پۈكۈپ ھارۋا سۆرەۋاتقانلىقى كۆز ئالدىمىزدا نامايان بولىدۇ.ئەگەر بىز ئىچكى مەنە ئىزدىسەك،شېئىر يېزىلغان تارىخىي دەۋر يەنى 20-ئەسىرنىڭ 30-يىللىرىنى كۆز ئالدىمىزغا كەلتۈرۈشكە توغرا كېلىدۇ.سىز ئەينى چاغدىكى تارىىىي دەۋردىن شېئىرىي مەنە چوقچىلىغۇچ ئورنىدا پايدىلىنىپ،«ئېغىر يۈك ئارتىلغان ھارۋا»،«قېرى ئات» قاتارلىقلارنىڭ  سىمۇۋۇللۇق مەنىسى ھەققىدە ئىزدىنىپ بېقىڭ. q(W@=-uDK  
 hNy S  
20-ئەسىرنىڭ 30-يىللىرى جۇڭگو ئىنتايىن مۇشكۇل ئەھۋالدا قالغان بولۇپ خەلق ئۈچ چوڭ تاغنىڭ ئىزىشى ئاستىدا ئىنتايىن بىچارە ھالدا ئىدى.تاجاۋۇزچىلارنىڭ جۇڭگوغا بېسىپ كىرىشى،فېئودال كۈچلەرنىڭ قالدۇق تەسىرى،گومىنداڭنىڭ زولۇمى قاتارلىقلار خەلقنى چىدىغۇسىز ئازاب-ئۇقۇبەتكە سالغان ئىدى.تىرىكچىلىك تەسكە چۈشكەن مۇشۇنداق ئەھۋالدا قەيسە جۇڭگو خەلقى چىشىنى چىشىغا چىشلەپ،قەيسەرلىك بىلەن كۈن ئوتكۈزىۋاتقان ئىدى. 06$9Uz9  
 *93 N0m4Rl  
زاڭ كېجيانىڭ بۇ شېئىرى مۇشۇ دەۋرنى ئۆزىگە دەۋر ئارقا كۆرۈنۈشى قىلغان دېسەك،شېئىرىدىكى ئىماگلارنىڭ مەنىسىنى توغرا تەھلىل قىلغىلى بولىدۇ. %Z4=3?5B"9  
 4KnDXQ%  
شېئىردىكى «ئېغىر يۈك ئارتىلغان ھارۋا » ئۈچ خىل كۈچنىڭ زۇلۇمى ئاستىدا پاجىئەلىك ئاقىۋەتكە قالغان ئەينى دەۋر جۇڭگو جەمئىيىتىنى كۆرسىتىدۇ دەپ ، «قېرى ئات»نى ئەينى دەۋردىكى ئىزىلىۋاتقان خەلق ئاممىسىنى كۆرسىتىدۇ دەپ ، «قامچا» نى ئەينى دەۋردىكى جاپاكەشلەرنى ئىزىۋاتقان زوراۋان كۈچ دەپ تەھلىل قىلىشقا بولىدۇ.  Eqc$*=  
 lLhCk>a  
2.«كۆتۈرۈپ بېشىنى ماڭار مۇلايىم، d}Om?kn  
 YaU A}0cW  
تارس قىلىپ قويسىلا ئۇنى قامچىلاپ.» دېگەن مىسرالاردا قامچا بىلەن قېرى ئاتنىڭ تراگېدىيىلىك مۇناسىۋىتى ئارقىلىق قانداق قاتلاملارنىڭ قانداق مۇناسىۋىتى ئەكس ئەتتۈرگەن؟ "^H+A-R[  
 H &JKja}`  
«قېرى ئات»نى ئەينى دەۋردىكى ئىزىلىۋاتقان خەلق ئاممىسىنى كۆرسىتىدۇ دەپ ، «قامچا» نى ئەينى دەۋردىكى جاپاكەشلەرنى ئىزىۋاتقان زوراۋان كۈچ دەپ تەھلىل قىلىپ ئۇلارنىڭ بىرسى جەمئىيەتنىڭ تۆۋەن قاتلىمىدا ئىنتايىن جاپالىق ياشاۋاتقان،تىرىكچىلىك ئۈچۈن بەدەل تۆلەۋاتقان،ھەر قانداق ئېغىر خورلۇقلارنى كۆتۈرىۋاتقان كىشلەر دەپ قارىساق،قامچا ئىگىلىرى بولغانلارنى مۇستەبىت كۈچلەر دەپ قاراپ ئۇلارنىڭ مۇناسىۋىتىنى ئېكسپىلاتاتسىيىگە ئۇچرىغۇچى ۋە ئېكسپىلاتاتسىيە قىلغۇچى دەپ چۈشىنىش مۇمكىن. Gu= Rf`o  
 7@FB^[H:y  
3. شېئىرنىڭ ئىدىيىۋىي قاتلىمىنى تەھلىل قىلىڭ: zP9 !fA  
 pqe**`z@y  
بۇ شېئىرنىڭ تاشقى مەنىسىدىن قارىغاندا،تەبىئىي ھالدا ئېغىر يۈك ئارتىلغان قېرى ئاتنىڭ مەجبۇرىي ھالدا قەددىنى پۈكۈپ ھارۋا سۆرەۋاتقانلىقى كۆز ئالدىمىزدا نامايان بولىدۇ.ئەگەر بىز ئىچكى مەنە ئىزدىسەك،شېئىر يېزىلغان تارىخىي دەۋر يەنى 20-ئەسىرنىڭ 30-يىللىرىنى كۆز ئالدىمىزغا كەلتۈرۈشكە توغرا كېلىدۇ. 20-ئەسىرنىڭ 30-يىللىرى جۇڭگو ئىنتايىن مۇشكۇل ئەھۋالدا قالغان بولۇپ خەلق ئۈچ چوڭ تاغنىڭ ئىزىشى ئاستىدا ئىنتايىن بىچارە ھالدا ئىدى.تاجاۋۇزچىلارنىڭ جۇڭگوغا بېسىپ كىرىشى،فېئودال كۈچلەرنىڭ قالدۇق تەسىرى،گومىنداڭنىڭ زولۇمى قاتارلىقلار خەلقنى چىدىغۇسىز ئازاب-ئۇقۇبەتكە سالغان ئىدى.تىرىكچىلىك تەسكە چۈشكەن مۇشۇنداق ئەھۋالدا قەيسەر جۇڭگو خەلقى چىشىنى چىشىغا چىشلەپ،قەيسەرلىك بىلەن كۈن ئوتكۈزىۋاتقان ئىدى.شائىرنىڭ دېمەكچى بولغىنى دەل مۇشۇ ئىچكى مەنىدۇر.  VV  
 @ 5|F: J  
مۇستەھكەملەش سۇئالى: ~.yt  
 7L? ~;;L$  
1.                 شېئىردىكى ئىماگ دېگەن نېمە؟ زاڭ كېجيانىڭ «قېرى ئات» ناملىق شېئىرىدا قانداق ئىماگ قوللىنىلغان؟ W32bBzhL  
 Nt'(JAZ;  
2.                 «ئۇ بىلمەس نە قىسمەت چۈشەر بېشىغا، d7N}-nsB  
 _Cj u C`7  
كۆز يېشى يۈرەككە سىڭەر تامچىلاپ.» =K- B I  
 pg [F{T<  
دېگەن پارچىدا ئىپادىلەنگەن ئىدىيىۋىي ھېسسىياتنى تەھلىل قىلىڭ. K8ecSs}}J  
 $*\[I{Zau}  
3.                 «بارغانچە ئېغىزى پاتار سۆڭەككە ، Fi14_{  
 4'cdV0]  
        پۈكەر ئۇ نائىلاج مەزمۇت قەددىنى.» Cb%?s  
 b*+Od8r  
         «نائىلاج» دېگەن سۆزدىن لىرىك قەھرىماننىڭ ئەھۋالىنى تەھلىل قىلىپ بېرىڭ. U7bbJ>U_|  
 suC ]  
                ئاپئاق تام     لياڭ شياۋبىن   ,B_Nz}\8  
 =;#+8w=^  
بۇ شېئىرنى ئوقۇغۇنىمىزدا،ئۇنىڭ تاشقى قاتلىمى بولغان ئاپئاق تامنى دەرھال ئىسىمىزدە تۇتۇۋالىمىز.لېكىن،شائىر نېمە ئۈچۈن ئاپئاق تامنى يازىدۇ ؟ ئۇنىڭ شائىرنىڭ چوڭقۇر پىسخىكا قاتلىمى بىلەن نېمە باغلىنىشى بار؟شائىر بۇنى ئۇدۇل ئېيتمىغان بولسىمۇ،لېكىن ئۇ ئۆزىنىڭ پۈتۈن ئورۇنلاشتۇرۇشى ئارقىلىق ئۇنىڭدىن بىشارەت بېرىدۇ.«ئاپئاق تام» نىڭ شېئىردىكى يادرولۇق ئورنى ، ئۇنىڭ شېئىر ماۋزۇسى ئىكەنلىكى بولۇپلا قالماي،ئەكسىچە،قايتىلاش ئۇسۇلى ئارقىلىق «ئاپئاق تام» ئۈچ قېتىم تەكرارلىنىپ ئۇنىڭ ئۇقۇرمەنلەر قەلبىدىكى تەسىرى تېخىمۇ كۈچەيتىلىدۇ.بۇنداق ئورۇنلاشتۇرۇشتىن ئۇقۇرمەنلەر تەبىئىي ھالدا ئۇنىڭ رېئال تۇرمۇشتا ئەمەلىي مەۋجۈت بولۇپ تۇرغان تام بولماي،بەلكى بىر سىمۇۋۇل ئىكەنلىكىنى ھېس قىلالايدۇ.ئۇنداق بولسا ئاپئاق تام نېمىگە سىمۇۋۇل قىلىنغان؟ .bE+dA6:v  
لياڭ شياۋبىننىڭ خاراكتېرى ئۆزگىچە بولۇپ،ئۇ ئۆز قەلبىدىكى سېھىرلىك دۇنيادا ئايلىنىپ يۈرۈشنى ياخشى كۆرىدۇ.ئۇنىڭ ئەدەبىيات ۋە دۇنيا ھەققىدە ئۆزىگە خاس سەزگۈسى ۋە چۈشىنىشى بار:«بىر گىياھنىڭ ئۆسشى بىلەن دېڭىز دولقۇنلىرىنىڭ ئۆرلىشى ئوخشاشلا مۇھىم»(«شېئىرنىڭ ئەركىنلىكى ») ،«بىر قولياغلىقنىڭ بالكۇندىن چۈشۈپ كېتىشىنىڭ مەنىسى ئوخشاشلا ناھايىتى زور»(«مېنىڭ قارىشىم») .شۇڭا كۆرىۋېلىش تەس ئەمەسكى،بۇ يەردىكى ئاپئاق تامنىڭ مەنىسى ئىنتايىن چوڭقۇر بولۇپ،ئۇ شائىرنىڭ قەلبى بىلەن دەۋرنى باغلاپ تۇرىدىغان ۋاستە،ئىچكى قاتلامغا يۇشۇرۇنغان مەنىنىڭ نامايەندىسى بولۇپ ھېسابلىنىدۇ.بۇ شېئىر 1980-يىلى يېزىلغان بولۇپ،بۇ مەزگىل قالايمىقانچىلىق ئۆتۈپ كەتكەن مەزگىل ئىدى.شائىر بىر دەۋرنىڭ ئاخىرلاشقانلىقىنى،قەلبىدە كەلگۈسىگە بولغان ئارزۇ-ئارمانلىرىنىڭ تولۇپ تۇرىۋاتقانلىقىنى چوڭقۇر ھېس قىلىدۇ.سىز شائىرنىڭ بۇ شېئىرنى يېزىۋاتقان چاغدىكى ئىچكى ھېسسىياتىنى ھېس قىلىپ يېتەلەمسىز؟ 56T  
 9%55R >s$  
سۇئاللارنى لاھىيىلەش ئارقىلىق تەھلىل قىلىش: L 1iA ^ x  
 *{5p/}p  
1.ئاپتۇرى كىم؟ 7VQ|3`!<  
 zg L0v5vk  
  ئاپتۇر لياڭ شياۋبىن 1954-يىلى ئەنخۇي ئۆلكىسىنىڭ خېبىي شەھرىدە تۇغۇلغان. EX zA(igS  
 U-!+Cxjs  
2.شېئىردىكى سىمۇۋۇللۇق ۋاستىلەر ئارقىلىق ئاپتۇر قانداق ئىدىيىنى ئىپادىلىمەكچى؟ i8t%v  
 b'F#Y9  
     سىمۇۋۇللۇق شېئىرلاردا ئىماگدىن كېلىۋاتقان ئىچكى تىۋىشنى چۈشەنمەي تۇرۇپ،شائىر ئىدىيىسىنى،مەقسىدىنى چۈشەنگىلى بولمايدۇ.بۇ شېئىردا تەسۋىرلىنىۋاتقان «ئاپئاق تام» ،« مەن» ، « ئىشچى ئۇستام » قاتارلىقلارنىڭ تاشقى بىرىكمىسىدىن پەيدا بولغان شېئىرىي جەريان پەقەت بۇشېئىرنىڭ تاشقى پوستى.ئىچكى مەنىسى بولسا « ئاپئاق تام  » دىن « مەن » نىڭ ئىدىيىسىگە قويۇلىۋاتقان پىكىردە كۆرىلىدۇ. بۇ يەردىكى ئاپئاق تامنىڭ مەنىسى ئىنتايىن چوڭقۇر بولۇپ،ئۇ شائىرنىڭ قەلبى بىلەن دەۋرنى باغلاپ تۇرىدىغان ۋاستە،ئىچكى قاتلامغا يۇشۇرۇنغان مەنىنىڭ نامايەندىسى،بۇ شېئىر 1980-يىلى يېزىلغان بولۇپ،بۇ مەزگىل قالايمىقانچىلىق ئۆتۈپ كەتكەن مەزگىل ئىدى.شائىر بىر دەۋرنىڭ ئاخىرلاشقانلىقىنى،قەلبىدە كەلگۈسىگە بولغان ئارزۇ-ئارمانلىرىنىڭ تولۇپ تۇرىۋاتقانلىقىنى چوڭقۇر ھېس قىلىدۇ. euO!vLdX  
 -!w({rP  
شۇ نۇقتىدىن تەھلىل قىلغاندا « ئاپئاق تام » بىر دەۋر ، بىر جەريان ، « مەدەنىيەت زور ئىنقىلابى » ئۆتۈپ كەتكەندىن كېيىنكى ئىسلاھات ئېچىۋېتىش دەۋرىنىڭ باشلانغانلىقىنىڭ بىشارىتى . « ئىشچى ئۇستام » يېڭىلىغۇچى ، يېڭى دەۋرنىڭ ئاكتىپ قۇرغۇچىلىرى،ئىسلاھاتچىلار ، « مەن » قۇبۇل قىلغۇچى ، باھالىغۇچى ،بىر تۈركۈم ياش زىيالىيلار . /~=W3lhY  
 qkHdr2  
 شائىر بىر دەۋرنىڭ ئاخىرلاشقانلىقىنى،قەلبىدە كەلگۈسىگە بولغان ئارزۇ-ئارمانلىرىنىڭ تولۇپ تۇرىۋاتقانلىقىنى چوڭقۇر ھېس قىلىدۇ،بۇرۇقتۇمچىلىق ئىچىدە ئۆتكەن مالىمانچىلىق يىللىرىنىڭ ئاخىرلىشىپ،«ئاقارتىلغان تام»دەك بىر يېڭى دەۋرنىڭ يېتىپ كەلگەنلىكىدىن سۆيۈنىدۇ: Z]VmTB  
ئانا، ,dyCuH!B  
كۆردۈم بۈگۈن ئاپئاق بىر تامنى، f&5'1tG  
ئۇ ئىلگىرى بەك مەينەت ئىدى. V@%:y tDf  
ئاڭا نۇرغۇن يامان سۆزلەر يېزىلغانىدى. hzR1O(  
ئانا،سىزمۇ يىغلىغانىدىڭىز، 98 Dg[O  
ئاتاممۇ ئاھانەتلەردىن gjbSB6[  
مەڭگۈلۈككە كۆز يۇمغانىدى. )P|&o%E  
KO!.VxG]_  
سۈتتىنمۇ ئاق، 8k.<xWDU  
ئاپئاق بىر تام. .5s#JL  
چۈشلىرىمدە چاقنار جىلمىيىپ، *IGCFZbp41  
ھەم ئۇپۇقتا تۇرار جىلۋە قىپ. \H&8. 
كۈندۈزىمۇ شۇنداق گۈزەل نۇرلار چاقنىتىپ. v9_7OMl/x  
مەن سۆيىمەن ئاپئاق بىر تامنى. azCod1aL{  
داغ قىلمايمەن ئەبەدكە تامنى، j=U^+jAn  
قىلمايمەن زىنھار... Z;"YUu[(  
يۈقىرىقى پارچىلاردىن «مەدەنىيەت زور ئىنقىلابى» مالىمانچىلىقنىڭ رۇشەن بەلگىسىنى كۆرىۋېلىشقا،شائىرنىڭ يېڭى دەۋرنى قەدىرلەيدىغانلىقىدەك ئىدىيىۋىي-ھېسسىياتىنى كۆرىۋېلىشقا بولىدۇ. UzKB"Q  
... n~mP7X%wE7  
 VEG p!~ D  
ئاتاممۇ ئاھانەتلەردىن 6$5?%ZLJ  
مەڭگۈلۈككە كۆز يۇمغانىدى. ~R*01AnZ  
... `#c3 6  
 9 .3?$(  
ئۇ ئىلگىرى بەك مەينەت ئىدى. >MLP mER  
ئاڭا نۇرغۇن يامان سۆزلەر يېزىلغانىدى. qbq.r&F&  
 d]I3zS IC  
... i0g/'ZP  
چۈشلىرىمدە چاقنار جىلمىيىپ، B.F~/PET  
ھەم ئۇپۇقتا تۇرار جىلۋە قىپ. D`hg+64}  
 3hPp1wZd   
... >)8<d3m  
مەن سۆيىمەن ئاپئاق بىر تامنى. ['DYP-1J  
داغ قىلمايمەن ئەبەدكە تامنى، 3dB{DuQ  
قىلمايمەن زىنھار... a'|/=$  
 (&oT6Ji  
«ئاپئاق تام » ئۆزىنىڭ ئاقلىقى،يېڭىلىقى،پارقىراقلىقى ...بىلەن يېڭى بىر بۇرۇلۇش،ئۆزگىرىشىنىڭ، شۇنداقلا ھەقىقەتنىڭ ،يېڭى ئىدىيىنىڭ سىمۇۋۇلى بولالايدۇ. بۇ ھەقىقەت،بورۇلۇش،ئۆزگىرىش ۋە يېڭى ئىدىيىدىكى يېڭىلىق،ئۆزگىچىلىك ،ئىلگىرىلەشلەر بىلەن مەنتىقىي باغلىنىشقا ئىگە. sUN9E4  
 [WN2ZQ  
«ئاپئاق تام» تاشقى مەنە بولسا ھەقىقەت،يېڭى ئۆگىرىش،يېڭى بىر دەۋرنىڭ يېتىپ كېلىپ،كەڭ خەلقنى بالايى-ئاپەتتىن قۇتۇلدۇرغانلىقى ئۇنىڭ ئىچكى مەنىسىدۇر. tr$d?  
 oRQ( l I>  
شېئىردا : =aCd,4B}  
«ئانا ، 17S<6j#H5  
بۈگۈن كۆردۈم ئاپئاق بىر تامنى.» دېگەن مىسرانى ئۈچ يەردە تەكرارلاپ ئۆزىنىڭ يېڭى دەۋرگە بولغان ئوتتەك تەلپۇنىشىنى ئىزھار قىلغان. Mq4>Mu  
 &U{"dJr  
تۇنجى قار   يېسېنىن F?hGt]o  
بۇ شېئىردىكى ئىماگلارمۇ يېسېنىننىڭ نۇرغۇن مەشھۇر شېئىرلىرىغا ئوخشاش تەبىئەت دۇنياسى بىلەن زىچ بىرلىشىپ كەتكەن بۇلۇپ،تولىمۇ جانلىق ھەم جىلۋىگەر،ئۇنىڭدىن روسىيە سەھرالىرىنىڭ گۈزەل تۇپرىقى پۇراپ تۇرىدۇ. شېئىردىكى مىسرالار ئېڭىمىزدا خۇددى كېنو لىنتىللىرىدەك روشەن كۈرۈنۈشلەرنى ھاسىل قىلىپ،بىزدا قارلىق دالىىلاردىكى ساپ ھاۋادەك تۇيغۇلارنى ئاپرىدە قىلىدۇ.ئۇنىڭ قەلىمى ئاستىدا قاغىلارمۇ شۇنچە سۆيۈملۈك،قارغايلار ئادەمدەك ھېسسىياتلىق،تۆمۈر تۇمشۇقلارنىڭ توكۇلدىتىشلىرىدىمۇ بىر خىل شېئىرى رېتىم بار... 1SY3  
 PLs(+>H  
شېئىرنى كوپلىتلار بۇيىچە تەھلىل قىلىش: 6d%)MEM  
 GL'zNQP-  
 ئاستىمدا ئات يۈرىمەن جىمجىت، /*hS0xN*  
  تۇيۇقىدا غىچىلدار قارلار. &T[BS;  
 قاقىلدىشىپ قىلماقتا بەزمە، !)h?2#V8;  
ئوتلاقلاردا كۈلرەڭ قاغىلار. Mp)|5<%  
شائىر قارلىق دالىدا ئاتلىق كېتىۋاتقان كۆرۈنۈشنى تەسۋىرلەيدۇ،ئەتراپ ئاپئاق قار بىلەن پۈركەنگەن دالىدا كۈلرەك قاغىلار قاقىلدىشىپ،بەزمە قۇرغان،دالىدىكى سۆرەتتەك گۈزەل مەنزىرە،شىرىن خىياللارغا باشلايدىغان جىمجىتلىق شائىرىنىڭ ئىلھامىنى قوزغىغان.شائىر گۈزەل مەنزىرىدىن ئالغان شىرىن تۈيغۇسىنى جانلاندۇرۇش،سۈپەتلەش ۋاستلىرى ئارقىلىق تولىمۇ ئوبرازلىق ئىپادىلىگەن. {p M3f  
چۆچەكتىكى شىرىن چۈش كەبى، i*ji   
قار ئىچىگە مۈكۈنگەن ئورمان. Q2K)Nl >_  
ئاق لېچەكلەر ئارتىپ بېشىغا، ?*A"#0  
قارىغايلار ئۇيقۇغا پاتقان. X]AbBzy  
كىشىگە شاتلىق ۋە ھۇزۇر ئاتا قىلىدىغان چۆچەكلەردىكى شىرىن چۈشلەردەك يەنە بىر گۈزەل مەنزىرە ــــ قارلىق ئورمانلىق كۆز ئالدىمىزدا نامايان بولىدۇ.قار كۆمگەن ئورمانلار خۇددى ئاق لېچەكلەرنى بېشىغا ئارتقان مۇمايلارغا ئوخشايدۇ.شائىر قايناپ تۇرغان ھېسسىياتىنى «ئاق لېچەك ئارتقان» ئورمانلار سۈپىتىدە تەسۋىرلەپ،تولىمۇ جانلىق شېئىرىي مۇھىت پەيدا قىلىدۇ.قار ئىچىگە مۇكۇنگەن ئورمانلار خۇددى ھېلىلا سېنىڭ ئالدىڭغا يۈگۈرۈپ كېلىدىغاندەك،پىنگىۋىنلاردەك ئىرغاڭشىپ،بىر-بىرىنى قوغلىشىپ ئوينايدىغاندەك تۇيغۇ بېرىدۇ. Trwk9 +  
ئۇلار بەكمۇ ئوخشايدۇ، باقساڭ، ky98Bz%  
ھاسا تۇتقان بىر توپ مۇمايغا. }%I)bU  
توكۇلدىتىپ تەشمەكتە تۆشۈك، ~\D H[Mt  
تۆمۈر تۇمشۇق ئېگىز شاخلارغا. F Wzf8*^  
شائىر ناھايىتى ئەركىن قەلەم تەۋرىتىپ،ئۆزىنىڭ شېئىرىي تۈيغۇلىرىنى جانلىق بىر نەرسىگە ئايلاندۇرىدۇ،ئۇنىڭ نەزىرىدە ئىگىز شاخلاردىكى تۆمۈر تۇمشۇقنىڭ توكۇلدىتىپ تۆشۈك تېشىشىمۇ بىر خىل گۈزەل كۈي،جىلۋىدار مەنزىرە. s(Tgv  
چەكسىز دالا،يۈرمەكتە ئېتىم، "3Z 
قار يۇپۇققا پۈركەنگەن دۇنيا. !^*I?9P  
پايانى يوق ، ئۇزۇن يول مېنى، bs_"Nn?  
باشلىماقتا يىراق بىر جايغا. ii :h E=  
پايانى يوق ئۇزۇن يول ئۇنى يىراق بىر يەرگە چاقىرىدۇ،بۇ يىراق جاي شائىرنىڭ تەسەۋۋۇرىدىكى غايىۋىي مەنزىل،ئۇنىڭ گۈزەللىك تەلپۇنۇشى  نىشان قىلىنغان جاي،ئارزۇسى ئەمەلگە ئاشىدىغان گۈزەل بىر جاي،ئەمما ئۇ يەر مەۋھۈملۈك ئىچىدە قارار تاپقان،پەقەت شائىرنىڭ شائىرانە نەزەرىدە بىر گۈزەللىك پەللىسى،شادلىق جىلۋىلىنىدىغان غايىۋىي ماكان. ?>p 
 B R-(@  
مۇھاكىمە ۋە ئىزدىنىش KR6*)?c`  
  Y@S?0  
1.يېسنېن كىم؟ ئۇنىڭ ئۇيغۇرچىغا تەرجىمە قىلىنغان قايسى ئەسەرلىرىنى بىلىسىز؟ L/w9dk*uv  
 !j)H !|R  
2.بوش ئورۇننى تولدۇرۇڭ: ) -9G*3  
 SrN;S kS  
«تۇنجى قار» ناملىق شېئىردا ئاساسلىق قوللىنلغان ئىسىتىلستىكىلىق ۋاستە ــــــــــــــــــــ بولۇپ،بۇ شېئىر مەزمۇن جەھەتتىن لىرىك شېئىرلارنىڭ ــــــــــــ لىرىكىسى تۈرىگە تەۋە. ~4wbIE_r N  
 ,sk;|OA I  
«تۇنجى قار » قارنالىق شېئىرنىڭ قاپىيىسى ئاھاڭداشلىقى جەھەتتىن ـــــــــــــــــ قاپىيە تۈرىگە تەۋە. Fz16m7.  
 xyx.1o e!  
تەسەۋۋۇر قىلىپ بېقىڭ: &{* [7Ad  
 O@3EJkv  
3.سىزنىڭچە ، «پايانى يوق ئۇزۇن يول » شائىرنى قانداق بىر يىراق جايغا باشلىغان؟ .F.4fk  
 &:8a[C2=  
                غۇۋالىقتا كۆرۈنگەن ھايات     ئوكتاۋىئو پاز anA>'63  
 bKmR &  
شېئىرنىڭ تېكىستى: !u~( \ Rb;  
 Wze\ z  
دېڭىزدىكى قاراڭغۇ تۈندە ، XJC|6"n  
 B:a&)L wp0  
بېلىقلارنىڭ شۇڭغۇشى چاقماق. Q~#udEajI  
 0tC+?  
ئورماندىكى قاراڭغۇ تۈندە، |(*ReQ?=  
 8{8J(~  
قۇشلارنىڭمۇ ئۇچۇشى چاقماق. u= 5&e)v3  
 MVs@~=  
  SHOg,#mV  
 BRPvBs?Q,{  
تەننىڭ زۇلمەت كېچىلىرىدە، :$~)i?ge<5  
 P hs4]!  
سۆڭەكلەرمۇ بەئەينى چاقماق. W,9. z%  
 NGcd  
دۇنيا سەنمۇ قاراڭغۇ كېچە، gHpA@jdC*  
 Anr''J&9`H  
ھاياتمۇ ھەم ئەسلىي بىر چاقماق. [-5%[ty9X  
 kH/u]+_  
 بۇ شېئىردىكى يوشۇرۇن مەنە تولىمۇ چوڭقۇر بولۇپ، شائىر سېلىشتۇرۇش ئۇسۇلى ئارقىلىق تۆت خىل ئوخشىمىغان شەيئىنىڭ ھەممىسى« چاقماق» قا ئوخشاتقان. ئالدىنقى ئىككى شەيئى تەبىئەت دۇنياسىدىكى« بېلىق» ۋە « قۇش». ئۇلار« شۇڭغۇغان»،«ئۇچقان» ئاشۇ دەمدە خۇددى يالتتىدە چاققان «چاقماق»تەك بىپايان قاراڭغۇلۇقنى يىرتىپ تاشلىغان بولۇپ،كۈچلۈك ھاياتى كۈچكە سىمۇۋول قىلىنغان.«ۋۇجۇدتىكى قاراڭغۇ تۈندە،سۆڭەڭلەرمۇ بەئەينى چاقماق» دېگەن مىسرالارنى ئوقۇغىنىمىزدا نېرۋىلىرىمىز ئىختىيارسىز چۆچۈمەي قالمايدۇ. «سۆڭەك» ئەسلىدە قورقۇنۇچلۇق،تەننى شۈركۈندۈرىدىغان نەرسە،ئەمما بۇ يەردە ئۇ تەنگە چېقىن سانجىلىپ كىرگەندەك تۇيغۇ بېرىپ، شېئىردىكى مەنە قاتلىمىنى ئىنسانىيەت دۇنياسىغا بۇرىغان.ئاخىرقى ئىككى مىسراغا كەلگەندە بۇ خىل سېلىشتۇرۇش بىردىنلا توختىتىلىپ، ھاياتمۇ خۇددى چاقماققا ئوخشاش دۇنياغا يورۇقلۇق ئاتا قىلىدۇ،دېگەن باش تېما ئوتتۇرىغا تاشلانغان. تۆت خىل ئوخشىتىش تۆت خىل ھېكمەتلىك سۆزگە ئوخشاش،مۇنتاژسىمان ئورۇنلاشتۇرۇش ئىچىدە، بىر-بىرىنى تولۇقلايدۇ ھەم تولۇقلاش جەريانىدا تۇيۇقسىز بۇرۇلۇش ياسايدۇ. /~~aK2{^X~  
 go >*n\  
ئوكتاۋىئو پاز كىم؟ 4efIw<1_  
 dpAj9CX(  
(1914ــ1998) مېكسىكىلىق شائىر،1990-يىلى نوبېل ئەدەبىيات مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن. QguRU|y  
 m q#8 [D  
بوش ئورۇننى تولدۇرۇڭ: *<HA])D,  
 om_UQgC@r  
«غۇۋالىقتا كۆرۈنگەن ھايات » ناملىق شېئىردا ـــــــــــــ تىن ئىبارەت ئىستىلىستىكىلىق ۋاستە قوللىنىلغان بولۇپ،ئوخشاشمىغان ــــــــــ خىل شەيئى سېلىشتۇرۇلغان؟ .+3~ w  
 =;L44. ,g  
بۇ شېئىرنى ئۇيغۇر ئەنئەنىۋىي شېئىرلىرى بىلەن سېلىشتۇرغاندا قانداق ئوخشىماسلىق بار؟ r..&6-%:N  
 .gQYN2#zb  
شېئىرىي سەكرەتمە،پىكىرنىڭ تۇيۇقسىز بورۇلۇش ھاسىل قىلىشى،پىكىرنى ئىپادىلەشتىكى ئۆزگىچىلىك ... قاتارلىق نۇقتىلاردا چۈشەندۇرۈش بېرەلىسە بولىدۇ. e^=b#!}-5:  
 c)`=wDi  
«دۇنيا سەنمۇ قاراڭغۇ كېچە، F+<e9[  
 fK/|0@B8  
ھاياتمۇ ئەسلى بىر چاقماق» دېگەن مىسرالارنى قانداق چۈشىنىش كېرەك؟ =D3K})&  
 % <1&\5f<5  
دۇنيا قىسقىغىنا ھاياتلىقىنى سەرپ قىلىپ بولۇپ يەنە قاراڭغۇلۇق ئىچىدە غايىپ بولىدىغان ئادەملەر ئۈچۈن ئىيتقاندا بىر دەقىقىلىق چاقناش دەپ چۈشەنسەك،ئىنساننىڭ بۇ دۇنيادا قىلغان تىرىشچانلىقى ، ئەمگىكى ،ياراتقان نەتىجىلىرى كېيىنكىلەر ئۈچۈن خۇددىي چاقماقنىڭ چېقىنىغا ئوخشاش يۇرۇقلۇق قالدۇرىدۇ.دۇنيا سان-ساناقسىزلىغان ئادەملەرنىڭ بۇ دۇنيادا قالدۇرغان ئەمگەك مىۋىلىرى بىلەن يۇرۇقلۇققا ، چەكسىز چاقناشلارغا تولغان. Mp`!zw R  
 o_C]O"  
مۇھاكىمە ۋە ئىزدىنىش ' e:rL.  
 q[TGEgG  
  1.شېئىرنى ئەستايىدىل ئوقۇپ، شائىرنىڭ يوشۇرۇن ئوخشىتىشلارنى قوللانغانلىقىنى ھېس قىلىپ بېقىڭ. N{&Hq4^c  
 G'T: l("l  
2.شېئىردىكى بېلىق، قۇشلار قاراڭغۇلۇقتا چاقماق چاققاندەك، تاشقى جەھەتتە ئۈزۈك-ئۈزۈك بوشلۇقلارنى قالدۇرغاندەك كۆرۈنسىمۇ،يەنىلا مۇكەممەل ئىچكى بىرلىككە ئىگە.سىز بېلىق، قۇش، سۆڭەك قاتارلىقلارنىڭ چاقماق ۋە قاراڭغۇلۇق بىلەن بولغان مەنە قويۇقلۇقىنى باغلانما تەسەۋۋۇر ئۇسۇلىدىن ئارقىلىق تەھلىل قىلىڭ. G-[.BWQ   
 r7+Ytr  
             غەمسىنىش ئۇيۇمغا كەلمەيدۇ زىنھار      مىسترال tjJi|  
 }u+cS[#-  
شېئىرنىڭ تېكىستى: YP`/dX"4  
 cD'|zH]  
سوغۇق ھەم مەنىسىز ئۇزۇن بۇكېچە،       سوغۇق ھەم بىكۆرۈم ئاسمان گۈمبىزى،         سوغۇق ھەم ۋاپاسىز بۇ كەڭرى دۇنيا، TJ>$ ~9&Sy  
ياتىدۇ تاغلاردىن تا دېڭىزغىچە.           دولقۇنلار مەۋجىدىن يىتكەن ئاي نۇرى.         ئازابلىق دىللاردىن ياڭرايدۇ نىدا. jme`Tyd  
مەن سېنى ئەللەيلەپ تۇرساملا مەيلى،    مەن سېنى پەپىلەپ تۇرساملا جېنىم،           ۋە لېكىن مەن سېنى باغاش ئەتسەملا، hK,a8%KnFA  
غەمسىنىش ئويۇمغا كەلمەيدۇ زىنھار.       غەمسىنىش ئويۇمغا كەلمەيدۇ زىنھار.            غەمسىنىش ئويۇمغا كەلمەيدۇ زىنھار. -Bl]RpHCe  
 Xp] jF^5  
مىسترال شېئىرلىرىدىن ئانىلىق مېھرى- مۇھەببەت ۋە كۈچلۈك ئىنسانپەرۋەرلىك روھ ئۇرغۇپ تۇرىدىغان شائىرلارنىڭ بىرى.بۇ شېئىردىمۇ ئەنە شۇ ئالاھىدىلىك ئەكس ئەتكەن. 8>@JW]  
 3.@LAF  
دۇنيادا بالىغا ھېچكىم ئانىدەك كۆيۈنمەس.ئانىنىڭ بالىغا دەريادەك ئېقىپ تۇرغان مېھرى مەڭگۈ يېزىپ تۈگەتكىلى بولمايدىغان شېئىر.ئانا دۇنيادىكى جىمى ئىشلاردىن ئۈمىدىنى ئۈزگەندىمۇ ئۆز بالىسىدىن ئۈمىدىنى ئۈزمەيدۇ.بالا- ئانىنىڭ ئۈمىد چىرىغى! -)Bvx>8fq-  
 "u]&~$  
مۇھاكىمە ۋە ئىزدىنىش DuNindo 8  
 wZZ~!"O &  
مىسترال كىم؟ Pz34a@%"  
 O2\(:tvw  
گابرىلا مىسترال (1889ـــ 1957) چىلىلىق ئايال شائىر،ئۇ 1945-يىلى نوبېل ئەدەبىيات مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن.كۈچلۈك ھاياجانغا تۇيۇنغان لىرىك شېئىرلىرىنىڭ تەسىرىدە ، ئۇنىڭ نامى «پۈتكۈل لاتىن ئامېرىكىسىدىكىلەر غايىسىنىڭ سىمۇۋۇلى» بولۇپ قالغان. (BFwE@1"  
 /!2`pv  
كوپلىتلار بويىچە تەھلىل: (:qc[,m  
 /q+;!EM  
 سوغۇق ھەم مەنىسىز ئۇزۇن بۇكېچە، y] c1x= x  
ياتىدۇ تاغلاردىن تا دېڭىزغىچە. /W)A[jR  
مەن سېنى ئەللەيلەپ تۇرساملا مەيلى، bq9w@O  
غەمسىنىش ئويۇمغا كەلمەيدۇ زىنھار. &:g:7l]g  
 3q}j"x?  
شائىر سوغۇق،مەنىسىز رېئاللىقتىن بىزارلىق ھېس قىلىدۇ.ئەمما، ئۇ ئۇماق بالىسىنى ئەللەيلەپ ئۆزىگە تەسەللىي تاپىدۇ.بالىسى بىلەن غەمسىنىش ھېسسىياتىنى ئۆزىدىن نېرى قىلىدۇ.شائىر « سوغۇق ھەم مەنىسىز ئۇزۇن بۇكېچە،ياتىدۇ تاغلاردىن تا دېڭىزغىچە.»دېگەن مىسرادا جانلاندۇرۇش ۋاستىسى ئارقىلىق ئۆزىنىڭ تەنھالىق،غېرىپلىق ھېسسىياتىنى ئىپادىلىگەن.بۇ غېرىپلىق قەيەردىن كەلگەن؟ Cp(2]Eb  
 @]vY[O!&;  
سوغۇق ھەم بىكۆرۈم ئاسمان گۈمبىزى، N=B G0t$  
دولقۇنلار مەۋجىدىن يىتكەن ئاي نۇرى. OQ&N]P2p  
مەن سېنى پەپىلەپ تۇرساملا جېنىم، C)z4Cn9#  
غەمسىنىش ئويۇمغا كەلمەيدۇ زىنھار. 1j$\ 48Z  
 rk W7;!  
شائىرنىڭ قەلبى تەنھالىق ئىچىدە ئازابلىنىدۇ،ئۇنىڭ كۆزىگە بىپايان ئاسمانگۈمبىزىمۇ سوغۇق بىلىنىدۇ،چىرايلىق ئاينىڭ نۇرى دولقۇنلار ئىچىدە كۆزگە تاشلانمايدۇ.پەقەت ئۇماق بالىسىنى پەپىلەپ تۇرغاندىلا ئۇنىڭ تەنھالىق ھېسسىياتى يۇقايدۇ.شائىرغا بۇ ئازاب قەيەردىن كەلگەن؟  =Z  
سوغۇق ھەم ۋاپاسىز بۇ كەڭرى دۇنيا، +7 H)s  
ئازابلىق دىللاردىن ياڭرايدۇ نىدا. Io]FDPN  
ۋە لېكىن مەن سېنى باغاش ئەتسەملا، WR)=VE   
 غەمسىنىش ئويۇمغا كەلمەيدۇ زىنھار. bQt:=>  
 *y*tI}  
تەنھالىق ئىلكىدە تولغىنىۋاتقان شائىرغا بۇ كەڭرى ، ئەمما ۋاپاسىز دۇنيامۇ سوغۇق بىلىنىدۇ،شائىر «... ئازابلىق دىللاردىن ياڭرايدۇ نىدا.»دېگەن مىسراسىدا ئۆزىنىڭ ئازابىنىڭ مەنبەسىنى ئاشكارىلايدۇ،شائىر ئەتراپىدا ۋە دۇنيادا ياشاۋاتقان تەڭسىزلىك،ھوقۇقسىزلىق ، نامراتلىق ،ئاچارچىلىق ،تۇرلۇك كېسەللىك ،ئۇرۇش سەۋەبىدىن بولغان مۇساپىرلىق... ئىچىدە ياشاۋاتقان سان-ساناقسىز كىشىلەر ئۈچۈن قايغۇرىدۇ،ئۇنىڭغا سۇغۇققانلىق بىلەن نەزەر تاشلايدۇ،ئىنسانپەرۋەرلىك ھېسسىياتى بىلەن ئازابلىنىدۇ.ئۇ رېئاللىقتىكى تەنھالىقىنى ، غېرىپلىق ھېسسىياتىنى ئۆزىنىڭ ئۇماق بالىسىنى باغاش ئېتىپ يىنىكلىتىدۇ. y|5s  
 %":3xj'EEI  
شائىرنىڭ ئۆزىنىڭ لىرىك ھېسسىياتىنى ئىپادىلەش ئۇسلۇبى ئۆزگىچە بولۇپ،ئالدىنقى ئىككى كوپلىتنىڭ ئالدىنقى ئىككى مىسراسىدا «سوغۇق كېچە،تاغلار،بىكۆرۈم ئاسمان گۈمبىزى،دولقۇنلار مەۋجى» قاتارلىق ئىماگلاردىن پايدىلىنىپ ئۆزىنىڭ ھېسسىياتىنى يۇشۇرۇن ئىپادىلەشكە تىرىشقان،تەبىئەت مەنزىرىسى ئارقىلىق تەنھالىق،غېرىپلىق ھېسسىياتىنى ئىپادىلىگەن،كېيىنكى ئىككى مىسراسىدا تەكرارلاش ۋاستىسى ئارقىلىق ئۆزىنىڭ ئۇماق بالىسى بىلەن تەسكىن تاپىدىغانلىقىنى ئىپادىلىگەن. شائىرنىڭ تەنھالىقى ، غېرىپلىقى ماھىيەتتە تەڭسىزلىك،ھوقۇقسىزلىق ، نامراتلىق ،ئاچارچىلىق ،تۇرلۇك كېسەللىك ،ئۇرۇش سەۋەبىدىن بولغان مۇساپىرلىق...ئىچىدە ئازاب چىكىۋاتقان كىشىلەرنىڭ تەنھالىقى ، غېرىپلىقىدۇر. 1>J.kQR^  
 G?W:O{n3  
شائىر ئاخىرقى كوپلىتتا بىۋاستە ئىجتىمائىي رېئاللىقنى تىلغا ئالىدۇ.شائىرنىڭ مۇددىئاسى ئاشكارىلىنىدۇ. p;+O/'/j  
دەرسخانىدىكى مەشىق {[H_Vl@  
بوش ئورۇننى تولدۇرۇڭ: nGF +a[Z  
مىسترال شېئىرلىرىدىن ـــــــــــــــــــ ۋە ــــــــــــــــــــــ روھ ئۇرغۇپ تۇرىدۇ. ppAbG,7  
مىسترال ــــــــــــــ -يىلى ــــــــــــــــــــ مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن.بۇ مۇكاپاتنى ـــــــــــــــــ لىك ـــــــــــــــــــــــ بېرىشنى جاكارلىغان. j 6qtR$l|  
 %ih\|jR t  
تۆۋەندىكى شېئىرى پارچىغا ئاساسەن شېئىرنى تەھلىل قىلىڭ: WcN 4ff-  
سوغۇق ھەم ۋاپاسىز بۇ كەڭرى دۇنيا، j 3 
ئازابلىق دىللاردىن ياڭرايدۇ نىدا. HWjJ.;k}a  
ۋە لېكىن مەن سېنى باغاش ئەتسەملا، "hyfo,r  
 غەمسىنىش ئويۇمغا كەلمەيدۇ زىنھار. %S312=w  
 <-`bWz=+  
1.نېمە ئۈچۈن « سوغۇق ھەم ۋاپاسىز بۇ كەڭرى دۇنيا،ئازابلىق دىللاردىن ياڭرايدۇ نىدا.» دەيدۇ؟ ئاپتۇرنىڭ قانداق ئىدىيىۋىي ھېسسىياتىنى بىلگىلى بولىدۇ؟ 534pX7dg  
2. شېئىر قانداق شېئىر شەكلىدە يېزىلغان؟ قاپىيىسى ئاھاڭداشلىقى جەھەتتىن قانداق قاپىيە؟مىسرالاردىكى ئورنى جەھەتتىن قانداق قاپىيە؟ / 4Q=%n  
3. شائىر نېمە ئۈچۈن غەمسىنىش ھېسسىياتىدا بولىدۇ؟ OS[ s Qo5  
                 ئېغىر كۈنلەر     رېلكى WyV4p  
 "5JMk -2k  
رىلكې كىم؟ /M5.Z~|/  
رىلكې (1875 ـــ 1926) ئاۋىسترىيلىك شائىر.نىمىس تىلىدىكى سىمۇۋۇلىزم شېئىرىيتىنىڭ ۋەكىلى. #7fOH U8v  
شېئىرنىڭ تېكىستى: J#d,?  
 *r>Y]VG;S  
شۇ تاپتا دۇنيانىڭ قاي بىر يېرىدە، # l1*#Z  
يىغلايدۇ بىمەھەل ئاھ ئۇرۇپ بىركىم، PR;Bxy  
يىغلار مەن ئۈچۈن. Ps! \k%FUl  
,ig`'U  
h 
شۇ تاپتا كېچىنىڭ چوڭقۇر قوينىدا، k8Dk;N  
كۈلىدۇ بىمەھەل، كۈلىدۇ بىركىم، NX8w(~r,:  
كۈلەر مەن ئۈچۈن. KYhL}C+  
mv 
I/h(*~/  
شۇ تاپتا دۇنيانى كېزىدۇ بىر كىم، wC1) \ld  
كېزىدۇ بىمەھەل،كېزىدۇ بىر كىم، zll?/|%  
كېلەر مەن تامان. j9 7c@  
AWZ4h,as{  
>wV2` 6  
شۇ تاپتا دۇنيانىڭ قاي بىر يېرىدە، P\X$fD  
جان ئۈزدى بىمەھەل ، جان ئۈزدى بىر كىم، f  
ماڭا تىكىلىپ. *fDhNmQ `  
0Q/BTT%X  
cZ/VMQEr  
شائىرنىڭ تەسەۋۋۇرى مەلۇم مەنىدىن ئېيقاندا بىر خىل ھېسداشلىقنىڭ تېشىغا تېپىشى،شۇڭا ئۇ قارىماققا قىلچە مۇناسىۋەتسىز ئادەم ۋە ئىشلارنى بىر-بىرىگە باغلىيالايدۇ.بۇ شېئىردا« مەن» دۇنيادىكى باشقا بىر ئادەمنىڭ تۇرمۇشى، تەقدىرى بىلەن سىرلىق ئالاقە باغلىغان. پۈتكۈل شېئىرنىڭ قۇرۇلمىسى تولىمۇ ئەپچىل ئورۇنلاشتۇرۇلغان، ئاشۇ سرلىق باغلىنىش قاتلاممۇ-قاتلام ئالغا سۈرۈلگەن. ue6&)7:~  
 cr {f*U6`  
غەرب شېئىرلىرىدا ئادەمدىكى ئۆزلۈك ئېڭى بەكرەك تەكىتلىنىدۇ. بۇ شېئىردىمۇ شائىر ئۆزىنى مەركەز قىلغان ھالدا نۇرغۇن باغلانما تەسەۋۋۇر ئارقىلىق، ئۆزىنىڭ سۇبيىكتىپ قارىشىنى ئاشكارلىغان. شېئىرنى ئەستايىدىللىق بىلەن تەھلىل قىلىپ،شائىر قەلبىدىكى تەنھالىقنىڭ نەقەدەر كۈچلۈكىنى ھېس قىلىڭ ھەمدە تۆۋەندىكى سوئاللارغا جاۋاپ بېرىپ بېقىڭ. "Kn%|\YL@4  
 [tz}H&  
شائىر تەنھالىق ئىچىدە ئۆز خىيالىنى دۇنيانىڭ جاي-جايلىرىغا باغلاپ ئەركىن تەسەۋۇر يۈرگۈزگەن.بۇخىل ئەركىن تەسەۋۇر شائىرغا قانداق سېھرى كۈچ ئاتا قىلغان؟ }W"/h)q  
 xCiq;FFR  
شائىر شېئىرىدا دۇنيانىڭ قايسى بىر يېرىدە ئۆزى ئۈچۈن يىغلاۋاتقان،ئۆزى ئۈچۈن كۈلىۋاتقان،ئۆزى تەرەپكە كېلىۋاتقان،ھەتتا ئۆزى ئۈچۈن جان ئۆزىۋاتقان نامەلۇم بىر كىملەرنى تەسەۋۋۇر قىلىدۇ.شائىر خۇددى مەركەز،ئۇنىڭغا نۇرغۇن نەرسىلەر ئەگىشىدۇ،ئۇنىڭغا يىقىنلىشىدۇ،ئۇنىڭ ئۈچۈن قايغۇرىدۇ،شائىرنىڭ تەسەۋۋۇرى ناھايىتى ئەركىن بولۇپ،بىر خىل ئۈمىدۋارلىق،ئىشەنچ ئۇرغۇپ تۇرىدۇ،ئەمما،بۇ پەقەت تەسەۋۋۇر بولۇپ، ئۇنىڭدا تەنھالىق تۈيغۇسى ناھايىتى كۈچلۈك،شائىرنىڭ تەسەۋۋۇرى ئىچىگە يۇشۇرۇنغان ئوبيېكتىپ رېئاللىق شائىرنىڭ ئۈمىدۋار روھى،تاشقى دۇنيادىن ئۆزىنىڭ تەنھالىقىغا تەسەللىي ئىزدەيدۇ،خىيالىدا ئۇنى تۇقۇيدۇ،تەسكىن تاپىدۇ. B}p{$g!  
 6M_,4> -  
شېئىردىكى «ئېغىر كۈنلەر»،«بىمەھەل»،«كېچىنىڭ چوڭقۇر قوينى»،«جان ئۈزۈش» نېمىنىڭ سىمۇۋۇلى؟ بۇ ھەقتە ئىزدىنىپ كېلىڭلار. |"EQyV  
 DlbNW& V  
     بۇ شېئىر قارىماققا شائىرنىڭ سوبيېكتىپ خىيالى.ئەمما،شۇ گۅزەل حىيالار ئىچىگە ئوبيېكتىپ رېئاللىق يۇشۇرۇنغان،مۇشۇ ھەقتە ھېس قىلغىنىڭىزنى سۆزلەپ بېقىڭ. uY|-: =  
 ]PjJy/vkjj  
ئېغىر كۈنلەر دۇر. P PSSar  
 q*4=sf,>  
دەرسخانىدىكى مەشىق Qc]Ki3ls  
بوش ئورۇننى تولدۇرۇڭ: N1i%b,:3  
1.شېئىر تۈزۈلۈش جەھەتتىن ــــــــ غا ،مەزمۇن-خاراكتېر جەھەتتىن  لىرىك شېئىرنىڭ ــــــــــــ تۈرىگە كىرىدۇ. +(3U_]Lu  
 i_6 Y6  
2.شائىر رىلكې ئاۋسترىيىلىك شائىر، ــــــــــــــ تىلىدىكى سىمۇۋۇلىزم  شېئىرىيىتىنىڭ ۋەكىلى. W #kOcw  
 m 
3.شېئىردا قوللىنىلغان باغلانما ــــــــ  شائىرنىڭ سوبيېكتىپ دۇنياسىنى ئاشكارىلىغان. [ GqQ6\  
 V1Opp8  
4.شېئىردا ــــــــــ ئېڭى كۆپرەك تەكىتلەنگەن. ?m>! P@ M  
 U sS"WflB  
مۇھاكىمە قىلىڭ: 2/m4|  
 NP^j5|A*"  
     1.ئۆزلۈك ئېڭى دېگەن نېمە؟ QpZ CU]  
 qzt.k^'-^  
     2.شائىر ئۆز خىيالىدا دۇنيانىڭ قاي بىر يېرىدە كىمدۇر بىرىنى ئۆزى ئۈچۈن يىغلايدۇ دەپ تەسەۋۋۇر قىلىدۇ؟ تۇنۇمىغان بىرىنىڭ ئۇنىڭ ئۈچۈن يىغلىشى ئەقىلگە مۇۋاپىقمۇ؟ Uop`)  
 \]=''C=J  
     3.شېئىرنىڭ ئاخىرىنى شائىر نېمە ئۈچۈن بىرى ماڭ تىكىلىپ تۇرۇپ جان ئۈزدى دەپ ئاخىرلاشتۇرىدۇ؟ U1^3 &N8  
 2M o oqJp  
     4. شېئىردا قانداق شېئىرىي ئىماگلار ئىشلىتىلگەن؟ x@*!MC #  
 tR`^c8gD  
     5. بۇ شېئىردا شائىر قانداق يىپ ئۇچى بىلەن شېئىردىكى پىكىرنى بىر-بىرىگە باغلىغان؟ O@-|_N*;K  
 RHv|ijYy  
  @h)Z8so  
 "p\5:<  
ياشانغىنىڭدا   يېتز $3)Z>p   
 7Q>bJ Ek7  
يېتز كىم؟ ,% 
ۋىللىيام بۇتلىر يېتز (1865 ـــ 1939) ئىرېلاندىيلىك شائىر.ئىرېلاندىيە ئەدەبىيات-سەنئىتى قايتا گۈللىنىش ھەرىكىتىنىڭ باشلامچىلىرىدىن بىرى.1924 –يىلى نوبىل ئەدەبىيات مۇكاپاتىغا ئىرىشكەن. L['g')g.  
شېئىرنىڭ تېكىستى: Pq3m(+gf  
 ]=]fIKd  
چاچ ئاقىرىپ،بەل مۇكچىيىپ ياشانغىنىڭدا،                  ياشلىقىڭدا ئاشىق بولغان ساڭا قانچىلار،               ئوت كۆيىدۇ مەشتە،ئاڭا غەمكىن باقىسەن، }NY! z ^  
مەش يېنىدا ئوقۇغىن بۇ شېئىرنى ئېلىپ.                      سۆيىمەن دەپ گۈزەل چىھرىڭ قامىتىڭنى ھەم.      ئاھ ئۇرىسەن ئوتلۇق سۆيگۈ كەتتى دەپ قايان. $0& 
ئوقۇ،ئۇندىن نازاكەتلىك قىران چاغلارنى،                    پەقەت بىراۋ سۆيگەنىدى شۇ پاك روھىڭنى،           سىڭىپ كەتتى توقايلارغا،چوققىلارغا ئۇ، cP^c}e*;NS  
چۈشسۇن دەردلىك غەمكىن ھېسلار ئۇنىڭدىن ئىرىپ.     قورۇق باسقان چىرايىڭنى ھەسرىتىڭنى ھەم.           يۇشۇردى كەڭ قوينىغا ھەم يۇلتۇزلۇق ئاسمان. v{;^>"5o  
 kzmw1*J  
شېئىرنى كوپلىتلار بۇيىچە تەھلىل قىلىپ كۆرەيلى: :=?od 0]W  
 {y`n _  
1- كوپلىتتا: q);@iiJ-  
 S!8q>d,%L  
 ياش شائىر ئۆز سۆيگۈنىگە بۇ خەتنى «چاچ ئاقىرىپ،بەل مۈكچىيىپ ياشانغاندا » ئوقۇشنى ئۈمىد قىلىدۇ. ئۇ : « ئوقۇ،ئۆزۈڭنىڭ نازاكەتلىك قىران چاغلىرىڭنى ئەسلىگىن،شۇ چاغدىكى مېنىڭ دەردلىك،غەمكىن ھالىتىم يازغان خەتلىرىمدىن ئىرىپ چۈشىدۇ» دەپ يازىدۇ.ئۇ بۇ خەتنى نېمە ئۈچۈن قېرىپ،بەل مۈكچەيگەندە،ئوقۇشنى ئۈمىد قىلىدۇ؟ نېمە ئۈچۈن «دەردلىك غەمكىن ھېسلار» نى تىلغا ئالىدۇ؟ #k|f%!-Vo  
 ^\g?uH6k U  
2- كوپلىتتا: =y0h\<[  
 wcW}Sv[r  
شائىر قىزنىڭ ياشلىقىدا نەقەدەر بەرنا، گۈزەل، نەقەدەر قاملاشقان قىز ئىكەنلىكىنى، قانچىلىغان ياش ئاشىقلارنىڭ ئۇنىڭ گۈزەل لەتاپىتىگە مەپتۇن بولۇپ كۆيگەنلىكىنى،ئەمما بىرلا كىشى (شائىرنىڭ ئۆزى) ئۇنىڭ پاك روھىنى مەڭگۈ سۆيىدىغانلىقىنى،ئۇنىڭ قورۇق باسقان چىرايىنى،ئۇنىڭ كەلگۈسىدىكى ئازاب ئوقۇبەتلىرىنىمۇ سۆيىدىغانلىقىنى ئىزھار قىلىدۇ.ئەمەلىيەتتە،بۇ يەردە ئۆزىنىڭ قىزنى ئەبەدىي سۆيىدىغانلىقىدەك چوڭقۇر ئەقىدىسىنى«چىراينى سۆيۈش» بىلەن «پاك روھىنى سۆيۈش» تىن ئىبارەت ئىككى خىل سۆيۈش ئارقىلىق  سېلىشتۇرۇپ،ئۆزىنىڭ قىزغىن ھېسسىياتىنى يۇشۇرۇن ئىپادىلىگەن. %=5m!"F  
3- كوپلىتتا: p&ZLd` [  
شائىر تەسەۋۋۇر ۋاستىسىدىن پايدىلىنپ، قىزنىڭ ياشانغان ھالىتىنى ،ئۇنىڭ ئۆزىنى كۆككە كۆتۈرگەن ياشلىقىدىكى لەتاپىتىدىن.گۈزەللىكىدىن ئايرىلىپ، يىگانە،تەنھا،غېرىپ ھالدا ئاھ ئۇرۇپ ،مەش ئالدىدا ئوت ئىسىنىپ ئولتۇرغان ئازابلىق ھالىتىنى كۆز ئالدىغا كەلتۈرىدۇ. ئۇنىڭ بارلىقىنى (ئۇنىڭ ئوتلۇق سۆيگۈسىنى،گۈزەللىكىنى،لەتاپىتىنى...)ۋاقىت ئۆز قوينىدا مەۋھۇم ئۆتمۈشكە ئايلاندۇرغان،«تۇقايلارغا»،«چوققىلارغا» «سىڭىپ كەتكەن»،«يۇلتۇزلۇق ئاسمان» ئۆز قوينىغا يۇشۇرغان دەپ يازىدۇ. e.]k4 K  
 D>K=D"  
بۇ بىر تەسىرلىك مۇھەببەت لىرىكىسى بولۇپ،شائىر ئۆزى بىر ئۆمۈر قوغلاشقان بىر قىزغا ئاتاپ يازغان،ئادەتتىكى «مۇھەببەت لىرىكىلىرى» غا ئوخشىمايدىغان يېرى،ياش شائىر ئوتتەك قىزغىن ھېسسىياتىنى دەرھال ئىپادىلىمەي،نەچچە ئون يىلدىن كېيىن ،قىزنىڭ چېچى ئاقىرىپ، بېلى مۈكچەيگەندە ئوقۇشقا قالدۇرغان.ئەمما ھەقىقىي چىن مۇھەببەت ۋاقىتنىڭ ئۆتۈشى بىلەن قۇرۇپ قالمايدۇ،بۇ خىل تۇيغۇ شائىرنىڭ تۇيغۇلىرىنى پارلىتىپ ، ئۇنىڭ كىشىلىك ھاياتىدىكى چوڭقۇر ئەقىدىسىگە ئايلانغان.شېئىرنىڭ ئاخىرىدىكى «تۇقايلار»،«چوققىلار»غا «سىڭىپ»،«يۇلتۇزلۇق ئاسمان» غا يۇشۇرنۇشتىن ئىبارەت بۇ ئىماگلار كىشىنى چوڭقۇر ئويغا سالىدۇ. RNb"O{3  
 KHoDD=O  
  بۇ شېئىر مۇرەببە شېئىر شەكلىدە مۇھەببەت لىرىكىسى،بارماق ۋەزىندە (تۇراق 4\4\5...)يېزىلغان. 9~}.f1z  
  y-)5d  
 ئەركىن قاپىيە بولۇپ ،ئاھاڭداشلىقى جەھەتتىن توق (ئېلىپ،ئېرىپ،قايان،ئاسمان)،ئاچ رادىفلىق قاپىيە (قامىتىڭنى ھەم،ھەسرىتىڭنى ھەم) قوللىنىلغان. ;a`I8Fj  
 ihopQb+k^m  
ئىستېلىستىكىلىق ۋاستىلەردىن: I5w> *F   
 O8 5)^  
 رىتورىك خىتاپ(ئوقۇ...)؛ .a `ojT  
 NSQ#\:3:S  
سۈپەتلەش(نازاكەتلىك قىران چاغلار،ئوتلۇق سۆيگۈ،گۈزەل چىھرىڭ،پاك روھ...)؛ OLyl.#J  
 0-Vx!(  
جانلاندۇرۇش (سىڭىپ كەتتى توقايلارغا،چوققىلارغا ئۇ، L'<.#(|  
يۇشۇردى كەڭ قوينىغا ھەم يۇلتۇزلۇق ئاسمان... vABUUAo!Jr  
 aX|LEZ;D>  
...چۈشسۇن دەردلىك غەمكىن ھېسلار ئۇنىڭدىن ئىرىپ. ) mI-9=6T_  
 |TCg`ZS`cZ  
دەرستىن كېيىنكى مۇستەھكەملەش سۇئالى: l]z=0  
 0'~Iv\s  
چاچ ئاقىرىپ،بەل مۇكچىيىپ ياشانغىنىڭدا،                        ياشلىقىڭدا ئاشىق بولغان ساڭا قانچىلار، L~ e{Vv8UR  
مەش يېنىدا ئوقۇغىن بۇ شېئىرنى ئېلىپ.                            سۆيىمەن دەپ گۈزەل چىھرىڭ قامىتىڭنى ھەم. p+; La  
ئوقۇ،ئۇندىن نازاكەتلىك قىران چاغلارنى،                           پەقەت بىراۋ سۆيگنىدى شۇ پاك روھىڭنى، ]%Z7wF 
چۈشسۇن دەردلىك غەمكىن ھېسلار ئۇنىڭدىن ئىرىپ.            قورۇق باسقان چىرايىڭنى ھەسرىتىڭنى ھەم. U$^$7g 3  
 X!!3>`|  
1)بۇ ئىككى كوپلىتتا ئايرىم-ئايرىم قانداق ئىدىيىۋىي ھېسسىيات ئىپادىلەنگەن؟ <}bF49z  
/'Q2TLy=  
>j_N6B!  
 {`=k$1  
2) شېئىرنىڭ ئىككىنچى كوپلىتىدا قامەتنى سۆيۈش بىلەن روھنى سۆيۈش سېلىشتۇرۇلغان.سىز بۇنىڭدىن قانداق تەسىراتقا ئىگە بولدىڭىز؟ 40Hm+Ge  
 ^Rc*X'Iz(!  
نەسىرلەر قىسىمى f&NXWo/  
دېڭىزدىن سادا     ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر 1AAOg+Y@U"  
 p d(W(-`8!  
ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر ھەققىدە ئەسلەتمە: @23~)uiZa  
 4rrR;V"}  
شائىر،يازغۇچى،تەتقىقاتچى ئابدۇرېھىم تىلەشۈف ئۆتكۈر 1923-يىلى 7-ئايدا قۇمۇل شەھرىدە سودىگەر ئائىلىسىدە تۇغۇلغان. ئۆتكۈر ئۇنىڭ ئەدەبىي تەخەللۇسى.1995-يىلى 10-ئاينىڭ 5-كۈنى 72 يېشىدا ئالەمدىن ئۆتكەن. ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر ئەدەبىيات ساھەسىگە 1940-يىللىرى شېئىرىيەت بىلەن كىرىپ كەلگەن. شۇنىڭدىن كېيىن ئىزچىل تۈردە شېئىر ئىجادىيىتى بىلەن شۇغۇللىنىپ،بۇ ساھەدە زور مۇۋەپپەقىيەتلەرنى قولغا كەلتۈرگەن ھەمدە ئۇيغۇر ھازىرقى زامان شېئىرىيىتىنىڭ ئالدىنقى قاتاردىكى ۋەكىللىرىنىڭ بىرىگە ئايلانغان.ئۇنىڭ “تاڭ شاماللىرى›،”ياخشى››،”مەن ئاق بايراق ئەمەس›› قاتارلىق شېئىرلىرى،”ئۇلۇغ ئانا ھەققىدە چۆچەك››،”قەشقەر كېچىسى›› قاتارلىق داستانلىرى ئۇيغۇر ھازىرقى زامان شېئىرىيىتىدە ئالاھىدە ئورۇن تۇتىدۇ.شائىرنىڭ شېئىرىيەتتە ئۇيغۇر كلاسسىڭ ئەدەبىياتىنىڭ ئېسىل ئەنئەنىسىگە ۋارىسلىق قىلىپ،ئارۇز ۋەزىندە يازغان غەزەللىرى ھازىرقى زامان غەزەلچىلىكىمىزنىڭ نەمۇنىلىرىدىن بولۇپ ھېسابلىنىدۇ. Aqo90(jffx  
 9A ?)n<3 d  
ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر 1980-يىللاردىن باشلاپ بەدىئىي ئىجادىيەتتىكى يۈكسەك تالانتىنى رومان ئىجادىيىتىگە قارىتىپ،«ئىز»،«ئويغانغان زېمىن» رۇمانلىرىنى يازدى. بۇ رۇمانلار ئۇيغۇر ھازىرقى زامان ئەدەبىياتى تارىخىدىكى ئەڭ ياخشى رومانلار ھېسابلىنىدۇ. LsO}a;t5  
 D";@)\jN  
ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر يەنە ئىقتىدارلىق تەتقىقاتچى بولغاچقا، «قۇتادغۇبىلىك»،«تۈركىي تىللار دىۋانى» قاتارلىق مۇھىم كلاسسىك ئەسەرلەرنى ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىغا تەرجىمە قىلىشقا ئالاھىدە تۆھپە قوشقان. y3OF+;E  
 t^~Qv  
ئابدۇرېھىم ئۆتكۈرنىڭ ھازىرغىچە«يۈرەك مۇڭلىرى»(1946-يىلى)«تارىم بويلىرى»(1948-يىلى)،«ئۆمۈر مەنزىللىرى»(1985-يىلى) قاتارلىق شېئىر ۋە نەسىرلەر توپلاملىرى؛ «قەشقەر كېچىسى» (1980-يىلى) ناملىق داستانى،«ئىز»(1985-يىلى)،«ئويغانغان زېمىن»(ئىككى قىسىم،1988-1994-يىللىرى) قاتارلىق رومانلىرى نەشىر قىلىندى. :f~qt%%/  
   نەسىر قانداق ژانىر؟ ئۇنىڭ قانداق تۈرلىرى بار؟ c3.; o  
{r'+icvLX  
Q)im2o@z  
 quRTA"!E  
7. نەسىر ۋە ئۇنىڭ تۈرلىرى /xj`'8  
نەسىر- مەزمۇنى، شەكلى، تىلى ۋە ئىپادىلەش ئۇسۇلى جەھەتتىن ئەڭ جانلىق، ئەڭ ئىخچام، ئەڭ ئەركىن ۋە ئەڭ ئاز چەكلىمىگە ئۇچىرايدىغان ئەدەبى ژانىر. 9{ #5~WP  
تۈرلىرى >wb Uxl%{5  
ئېنىقلىمىسى 4w)>}  
لىرىك نەسىر Tl2(%qB  
ئاپتۇر تۇرمۇشىتىن ئالغان تەسىراتىنى لىرىك ھېسىيات بىلەن ئىپادە قىلىدىغان نەسىر. > l]Ble  
ئىپىك نەسىر Ho =vdB  
ئادەم، ئىش، ۋەقەلەرنى تەسىۋىرلەشنى ئاساس قىلىدىغان نەسىر ?5J>]: +ZZ  
ئەدەبىي ئاخبارات e9HL)=YP  
ئەدەبىي خاراكتىرلىك خەۋەر، ئاددى خەۋەر، ئوچىرىك eL~3CAV{  
تەزكىرە ئەدەبىياتى }0tHzw=#%e  
ساياھەت خاتىرىسى V:>r6  
مۇھاكىمىلىق نەسىر '&e8;X  
مۇھاكىمە بىلەن باياننى ئاساسلىق ئىپادىلەش ئۇسۇلى قىلغان ھەم سياسى خاراكتىرىلىك ھەم ئەدەبىي خاراكتىرلىك نەسىر z~3GgR"1d  
فىلىيەتون  %S%I W  
ئەدەبى ئاخبارات AO>b\,0Me  
ئەدەبىي خاتىرە A]TEs)#*7)  
ئەسەردە قانداق ئىستىلىستىكىلىق ۋاستىلەردىن پايدىلانغانلىقىنى مىساللار بىلەن چۈشەندۈرۈڭ: }Nd1'BVf  
  سىمۇۋۇل : &l3(+4Sh  
 `FQ]ad Fz  
 قاپقاراڭغۇ كېچە - ئەينى دەۋرنىڭ زۇلمەتلىك  رېئاللىقى،دولقۇنلۇق دېڭىز ــــ تىنچسىز،داۋلغۇپ تۇرغان دەۋر ،باھار ـــــ خەلق زولۇمدىن قۇتۇلغان يېڭى زامان،يېڭى دۋر ، قارا تومان، قارا تۈن پەردىسى ــــــ زۇلمەتلىك رېئاللىق ،قاچان تاڭ ئاتار ـــ يېڭى دەۋرگە بولغان ئىنتىلىش،ئارزۇ ، بوران ــ ئىنقىلاپ B{R[z%Y  
 (Hj[9[=  
رىتورىك خىتاب،رىتورىك سۇئال :   ئەي دېڭىز،نېچۈن مۇنچە دولقۇنلىنارسەن؟...  قېنى ئۇ بەخت قۇياشى،قېنى ئۇ نۇر؟ قېنى ئۇ گۈزەل باھار؟...  بوران سوققان بىپايان دەشت-جاڭگاللاردا قىپ-قىزىل قانلار دەريا بولۇپ ئاقمىغانمىدى...  ئېيتىقىنا، بىزگە تاڭ ئاتامدۇ-يوق؟...  توختا،ئەنە،تاڭ ئاتماققا ئاز قالدى. M:GpyE%  
 Rx&O}>"E>l  
مۇبالىغە :   ...ئادەم ئۈچەيلىرى سىم تاناپنىڭ سىملىرىدەك ۋىڭىلداپ،ئەتراپقا دەھشەت سالمىغانمىدى؟ `(h^z>%  
 fs 2MYat  
جانلاندۇرۇش: دولقۇنلۇق دېڭىزدىن جۇشقۇن بىر سادا كەلدى. E`I(x&_  
 `DF49YP"~  
ئوخشىتىش :    ...ئادەم ئۈچەيلىرى سىم تاناپنىڭ سىملىرىدەك ۋىڭىلداپ... u+r!;-0i  
 RW+u5Y  
سۈپەتلەش:  بىپايان دەشت-جاڭگاللاردا قىپ-قىزىل قانلار، دولقۇنلۇق دېڭىز ، قېلىچ كەبى ئۆتكۈر تاشلىرى ... / Qd` ?  
 t&?{+?p: 9  
ئەسەرنىڭ باش تېما ئىدىيىسى نېمە؟ 2I [zV7 @t  
 Bh2l3J4X  
«دېڭىزدىن سادا» ناملىق نەسىردە ئاپتۇر تەبىئەت قوينىدىكى ئاددىي دېڭىز  كۆرۈنۈشىنى ئۆز تەسەۋۋۇرىدا جانلاندۇرۇپ،يۈرىكىنىڭ ئەڭ چوڭقۇر قاتلاملىرىدىكى ھېسسىياتلىرى بىلەن سۆھبەتلەشتۈرۈپ،40-يىللاردىكى ئاۋام خەلقنىڭ زۇلمەتكە قارشى،نۇرغا تەشنا ئىنتىلىشىنى ئوبرازلىق ئوتتۇرىغا قويغان. ah:["< z<  
 &L$9Ii  
دەرسخانىدىكى مەشىق Pgr2 S I  
بوش ئورۇننى تولدۇرۇڭ: ih".y3  
1.«ئەجەبا،شۇنچە بورانلار بۇ قارا بولۇتنى نېمىشقا سۈپۈرۈپ تاشلىيالماس،نېمىشقا بۇ قارا تۈن پەردىسىنى يىرتىۋېتەلمەس،نېمىشقا؟ » دېگەن جۈملىدە ئىككى قىستۇرما سۆز بولۇپ،ئۇلار  ـــــــــــــــــ ، ــــــــــــــــــ. (ئەجەبا،نېمىشقا) iVn4eLK^v  
 قارا بولۇت،قارا تۈن  ــــــــــــــــــــ  نىڭ سىمۇۋۇلى. (زۇلمەتلىك رېئاللىق،مۇستەبىت ھۆكۈمرانلىق)  C7ivA h  
 !92e$GJ} ;  
2.«دېڭىزدىن سادا» نەسىرنىڭ ـــــــــــــــــــــــــــ نەسىر تۈرىگە كىرىدۇ. (لىرىك نەسىر) ZQE1]ht  
 bwXeEA@{  
3.بۇ نەسىردە ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ دىن ئىبارەت ئىدىيە ئوتتۇرىغا قويۇلغان.( ئاپتۇر تەبىئەت قوينىدىكى ئاددىي دېڭىز  كۆرۈنۈشىنى ئۆز تەسەۋۋۇرىدا جانلاندۇرۇپ،يۈرىكىنىڭ ئەڭ چوڭقۇر قاتلاملىرىدىكى ھېسسىياتلىرى بىلەن سۆھبەتلەشتۈرۈپ،40-يىللاردىكى ئاۋام خەلقنىڭ زۇلمەتكە قارشى،نۇرغا تەشنا ئىنتىلىشى) :,0(aB  
 *yRsFC{,  
4. نەسىر شەكلى ــــــــــــــــــ، مەزمۇنى ــــــــــــــــــــ بولۇشتەك ئالاھىدىلىككە ئىگە. G^ W0!u,@  
 gPKf8{#%e  
مۇھاكىمە قىلىڭ: `HRL .uX  
 GP%V(HhN  
     1.«توختا،ئەنە،تاڭ ئاتماققا ئاز قالدى.تاڭ كۈنچىقىشتىن ئاتىدۇ.ئەمما يەنە كۆپ چېلىش بورانلىرى سوقسۇن!» دېگەن جۈملىنى ئوقۇپ،تۆۋەندىكى سۇئاللار بۇيىچە تەھلىل قىلىڭ. \s*M5oN]]  
 v@Uk% O/  
    1) بۇ قانداق جۈملە؟ «توختا» سۆزى بۇ جۈملىدە مۇستەقىل جۈملە ۋەزىپىسىدە كەلگەنمۇ-يوق؟ q~R8 
جاۋاب: مۇرەككەپ جۈملە بولۇپ،«توختا» سۆزى مۇستەقىل جۈملە ۋەزىپىسىدە كەلگەن بولۇپ،خەۋەر ۋەزىپىسىدە كەلگەن،ئالاھىدە تىل شارائىتىدا كەلگەن تولۇقسىز جۈملىگە كىرىدۇ. f=l/Fp}4UH  
   2) ئەدىب نېمە ئۈچۈن «تاڭ»نى كۈنچىقىشقا باغلايدۇ؟ «كۈنچىقىش» بىلەن ئاپتۇرنىڭ ئىدىيىسى ئوتتۇرىسىدا قانداق مۇناسىۋەت بار؟ دەۋر شارائىتى بىلەن بىرلەشتۈرۈپ يېزىڭ. Nbpn"*L,  
 .]vb\NBK7  
 جاۋاب: يازغۇچى ئەينى دەۋردە جۇڭگو كومپارتىيىسى رەھبەرلىكىدىكى ئازاتلىق ئارمىيىنىڭ پۈتكۇل جۇڭگو خەلقىگە ئازاتلىق ئېلىپ كېلىدىغانلىقىغا چوڭقۇر ئىشەنگەن.بۇ دەۋر ئىچكى ئۇرۇش پارتىلىغان دەۋر ئىدى،كۆپ قىسىم جايلاردىكى ھەر مىللەت خەلقى گومىنداڭ ئەكسىيەتچىلىرىنىڭ دەھشەتلىك زۇلۇمى ئاستىدا ئازاب چىكىۋاتقان ئىدى.ئاپتۇرنىڭ «تاڭ» نى «كۈنچىقىشقا» باغلىشىدىكى سەۋەب شۇكى،گومىنداڭنىڭ دۆلەتنى قۇتقۇزغۇدەك ھالى يوق،پەقەت كومپارتىيە جۇڭگونىڭ چىقىش يولىنى كۆرسىتىپ بېرلەيدۇ،دېگەن ئەقىدىگە چىڭ ئىشەنگەن. |_TiF ;^  
 .2E/(VM  
     3) بۇ پارچىنى ئەسەرنىڭ پىكىر قاتلىمىدىكى يادرولۇق نۇقتا دېيىشكە بولامدۇ؟ ئاساسىڭىزنى ئوتتۇرىغا قويۇڭ. q2EDrZ  
 Lm4`O %  
       «توختا،ئەنە،تاڭ ئاتماققا ئاز قالدى.تاڭ كۈنچىقىشتىن ئاتىدۇ.ئەمما يەنە كۆپ چېلىش بورانلىرى سوقسۇن!» دېگەن جۈملىنى ئەسەرنىڭ پىكىر قاتلىمىدىكى يادرولۇق نۇقتا دېيىشكە بولىدۇ،چۈنكى،ئەسەرنىڭ شەكلى تارقاق بولغان بىلەن مەزمۇنى دەل يۇقىرىقى جۈملىگە يىغىنچاقلانغان.بۇ جۈملە ماھىيەتتە ئاپتۇرنىڭ ئىدىيىسىنى،ئارزۇسىنى،ئىنتىلىشلىرىنى ئەكس ئەتتۈرۈپ،ئەسەرنىڭ مەركىزىي ئىدىيىسىنى گەۋدىلەندۈرۈپ بەرگەن. n*7^lAa2  
 AO7[SHDZ  
     3. « ... يۈرەكتىكى قان-زەرداپ سۇغا ئايلاندى» دېگەن جۈملىدىكى «قان» بىلەن «زەرداب» سۆزى ئوتتۇرىسىغا «-» قويۇلىشىدىكى سەۋەب نېمە؟ %'iJVFF  
 SI!A?34  
      جۈپ سۆزلەرنىڭ ئوتتۇرىسىغا سىزىقچە قويۇلىدۇ. o`iA&  
 R/oi6EKv  
ئادەم ئۆز دېمەتى بىلەن قېرىمايدۇ   ئەخمەت ئىمىن >%tG[jb  
«ئادەم ئۆز دېمەتى بىلەن قېرىمايدۇ» دېگەن بۇ نەسىردە بالىلىق دەۋردىكى سەرگۈزەشتىلىرى ئەسلەنگەن ، تېمىغا ساۋاقداشلىق مېھىر-مۇھەببەتنىڭ ئەبەدىي قېرىمايدىغان،يۇقىمايدىغان تەبىئىي مۇھەببەت ھەققىدىكى پىكىر يۈكلىنىپ،«مەڭگۈلۈك قېرىماس ئالەم ئالدىدا » ئىنسانلارنىڭ ھامان بىر بالا سۈپىتىدە ياشايدىغانلىقى ھەم ياشاش لازىملىقىدەك پەلسەپىۋىي پىكىر يۇرۇتۇپ بېرىلگەن. QCb D^  
سۇئال لاھىيىلەپ تەھلىل قىلىش: ]CzK{-W  
ئاپتۇرنىڭ نەسىرنىڭ بېشىدىلا ئۆز ساۋاقداشلىرىدىن ئۇلارنى «ساۋاقداش» دەپ ئاتاشنىڭ ئورنىغا «بالىلار»دەپ ئاتىشىغا ئىجازەت سورىغان. ئاپتۇرنىڭ بۇ سۆزلەرنى ئالماشتۇرۇپ ئىشلىتىشىدە نېمىنى چىقىش قىلغانلىقىنى قانداق چۈشەندىڭىز؟ JdS,s5Z>  
 ?y? 9;;  
جاۋاب: يېقىنلىق،دوستلۇق،ھەمدەملىك،مېھىر-مۇھەببەتنى چىقىش قىلغان. -$:; en?  
 osXEzr(  
«ئادەم ئۆز دېمەتى بىلەن قېرىمايدۇ» دېگەن جۈملىنى قانداق چۈشىنىش كېرەك؟ Tdcc 
 @S@VsgQ%3Z  
جاۋاب: بالىلىقتىن تارتىپ بىللە ئويناپ چوڭ بولغان دوستلار بىر-بىرىمىزنى ئوبدان چۈشىنىمىز،بىر-بىرىمىزگە ھال-مۇڭ بولالايمىز،بىر-بىرىمىزگە تەسەللىي بېرەلەيمىز،روھى يۈلەك بولالايمىز. wY<s  
 0OM^,5%8  
نەسىردە تىلغا ئېلىنغان « ئەسلىمە ئۆتمۇشۇڭگە شاھىت بولالايدىغان دوستلىرىڭ بىلەنلا رېئال قىممەتكە ئىگە» دېگەن جۈملىنى قانداق چۈشىنىش كېرەك؟ 6bPxEILm  
 [`@M!G.  
  دوستلار بىلەن بىرگە ئۆتكەن كۈنلەر ئۇنى ئەسلىشىپ بېرىدىغانلار،بىللە كۈلۈپ،بىللە كۆز يېشى قىلىدىغانلار بىلەن ئەھمىيەتكە ئىگە بولىدۇ. D\THe-Vtr  
 A^,E~Z!x  
 ئاپتۇرنىڭ نەسىرنىڭ بېشىدىلا ئۆز ساۋاقداشلىرىدىن ئۇلارنى «ساۋاقداش» دەپ ئاتاشنىڭ ئورنىغا «بالىلار»دەپ ئاتىشىغا ئىجازەت سورىغان. ئاپتۇرنىڭ بۇ سۆزلەرنى ئالماشتۇرۇپ ئىشلىتىشىدە نېمىنى چىقىش قىلغانلىقىنى قانداق چۈشەندىڭىز؟ f 0H.$UAL  
 HF FG4'  
جاۋاب: يېقىنلىق،دوستلۇق،ھەمدەملىك،مېھىر-مۇھەببەتنى چىقىش قىلغان. n 0lOq  
 s>/Xb2\  
 بۇ نەسىردە ئەدىبنىڭ قانداق ئىدىيىۋىي ھېسسىياتى نۇقتىلىق ئىپادىلەنگەن؟ @MOQk  
 }*(_JR4G  
  بۇ نەسىردە بالىلىق دەۋردىكى سەرگۈزەشتىلىرى ئەسلىنىپ، تېمىغا ساۋاقداشلىق مېھىر-مۇھەببەتنىڭ ئەبەدىي قېرىمايدىغان،يۇقىمايدىغان تەبىئىي مۇھەببەت ئىكەنلىكىدەك پىكىر يۈكلىنىپ،«مەڭگۈلۈك قېرىماس ئالەم ئالدىدا » ئىنسانلارنىڭ ھامان بىر بالا سۈپىتىدە ياشايدىغانلىقى ھەم ياشاش لازىملىقىدەك، ئادەم ئۆز دېمەتى بىلەن قېرىمايدىغانلىقىدەك پەلسەپىۋىي پىكىر يۇرۇتۇپ بېرىلگەن. iF+:j8 b  
 iHhdoY[]  
بوش ئورۇننى تولدۇرۇڭ :  :f[ w  
 بۇ نەسىرنىڭ دەسلەپكى جۈملىسى(ساۋاقداشلار،مەكتەپتىن ئىلىم،يېزىدىن بىلىم ئالغان ساۋاقداشلار!)دە جۈملە بىلەن گرامماتىكىلىق باغلىنىش يوق سۆزلەردىن ــــــــــــ سۆز ئىشلىتىلگەن. (قاراتما سۆز) L(yUS)O  
 W+a/>U  
 بۇ نەسىرنىڭ ئاخىرقى جۈملىسى(شۇنداقمۇ بالىلار؟)نى ئىستىلىستىكىدا ـــــــــــــــــ دەپ ئاتايمىز. (رېتورىك سۇئال) Z|C,HF+m.  
 D`@a*YIq  
تەھلىل قىلىڭ: %w^* 7Oi  
 fJr EDj4(  
«ئۆمۈر داۋانلىرىنىڭ مەلۇم يۈكسەكلىكىگە چىققاندا باسقان مەنزىللىرىڭگە كەينىڭگە قايرىلىپ كۆز يۈگۈرتسەڭ،ئىنسان ھاياتىنىڭ تولىمۇ چەكلىكلىكىنى،ۋاقىت تىنىقلىرىنىڭ تولىمۇ ئىتتىكلىكىنى ھېس قىلىسەن،تەبىئەتنىڭ بۇ ئۇلۇغ قۇدرىتى ئالدىدا ئاجىزانە خۇرسىنىسەن. بۇ ئىنساننىڭ تەنھالىقتىكى خۇرسىنىشى.لېكىن،دوستلۇق ، مېھىر-مۇھەببەتنى ئۆزىگە روھى تۈۋرۈك قىلغان ئىنسان جەمئىيلىكى تەبىئەتنىڭ بۇ ئۇلۇغ قۇدرىتى ئالدىدا ئۆزىنى ئاجىز ھېس قىلمايدۇ.تەبىئىي قانۇنىيەتنىڭ قاپاق تۈرۈپ تۇرۇشلىرى ئالدىدا ئادەملەر ئۆزلىرىنىڭ دوستلۇق،ھىممەت،ھەمدەملىكى بىلەنلا كۈلەلەيدۇ.يىللار بىزنى قېرىتىمەن دەيدۇ،لېكىن بىز بىر-بىرىمىزنى قېرىتمايمىز،دەيمىز.راست بىز،بىز بىر-بىرىمىزنى قېرىتمايمىز،دوستلار.چۈنكى ، ئادەم ئۆز دېمەتى بىلەن قېرىمايدۇ. `:=1*7)?  
 $\ZWQct  
1)پارچىدا تىلغا ئېلىنغان «ئىنسان جەمئىيلىكى» نېمىنى كۆرسىتىدۇ؟ «ئۇ» نېمە ئۈچۈن ئۆزىنى ئاجىز ھېس قىلمايدۇ؟ }169]!R  
 +A8q.-N G  
جاۋاب: ئىنسانلار جەمىئىيىتىنى،ئورتاق نىشان ئۈچۈن توپلانغان ئادەملەر توپىنى كۆرسىتىدۇ.چۈنكى ئادەملەر توپى بىر-بىرىگە ھېچ بولمىغاندا روھىي جەھەتتىن يۈلەك بولالايدۇ. دوستلۇق ، مېھىر-مۇھەببەت ، ھىممەت ، ھەمدەملىك بىلەن خاراكتېرلەنگەن ئىنسان جەمئىيىتى شەخسنى يالغۇز-تەنھا قالدۇرمايدۇ. )K?7(H/j  
 a!bW^?PcK  
L E\rc A  
ئەدىبنىڭ «بىز بىر-بىرىمىزنى قېرىتمايمىز» دېگەن جۈملىسىنى قانداق چۈشىنىش كېرەك؟ .<?7c!ho  
جاۋاب: بالىلىقتىن تارتىپ بىللە ئويناپ چوڭ بولغان دوستلار بىر-بىرىمىزنى ئوبدان چۈشىنىمىز،بىر-بىرىمىزگە ھال-مۇڭ بولالايمىز،بىر-بىرىمىزگە تەسەللىي بېرەلەيمىز،روھى يۈلەك بولالايمىز،دېمەكچى. T/ECW  
 E+i(p+=4  
پارچىدە قانداق ئىستىلىستىكىلىق ۋاستىلەر ۋە قانداق ئىپادىلەش ئۇسۇلى قوللىنىلغان؟ `^/8dIya  
 pNd`fV#jX  
  ئوخشىتىش(ئۆمۈر داۋانلىرى) ، جانلاندۇرۇش (ۋاقىت تىنىقلىرىنىڭ تولىمۇ ئىتتىكلىكىنى ھېس قىلىسەن، تەبىئىي قانۇنىيەتنىڭ قاپاق تۈرۈپ تۇرۇشلىرى ئالدىدا ئادەملەر ئۆزلىرىنىڭ دوستلۇق،ھىممەت،ھەمدەملىكى بىلەنلا كۈلەلەيدۇ.يىللار بىزنى قېرىتىمەن دەيدۇ)،تەكرارلاش (لېكىن بىز بىر-بىرىمىزنى قېرىتمايمىز،دەيمىز.راست بىز،بىز بىر-بىرىمىزنى قېرىتمايمىز،دوستلار.) قاتارلىق ئىستىلىستىكىلىق ۋاستىلەر،مۇھاكىمە ۋە لىرىكىدىن ئىبارەت ئىپادىلەش ئۇسۇلى قوللىنىلغان.  
  «تەبىئەتنىڭ بۇ ئۇلۇغ قۇدرىتى ئالدىدا ئاجىزانە خۇرسىنىسەن.» دېگەن پارچىدىكى سۆزلەردە قانداق فونېتىكىلىق ئۆزگىرىشلەر بولغان؟ .aO6Y+Y  
 P7W|e~]Yq  
 «قۇدرەت» دېگەن سۆزگە شەخس قوشۇمچىسى «ئى» قوشۇلغاندىن كېيىن  «ئە» تاۋۇشى «ئې» تاۋۇشىغا ئاجىزلاشقان. syLdm3d|  
 " 4#&tNQ  
  p>pN?53S  
رەقىپ ۋە رىقابەت پولات ھېۋىزۇللا O)V;na  
پولات ھېۋزۇللا كىم؟ :0(^^6Q\  
پولات ھېۋزۇللا 1966-يىلى ئۈرۈمچى شەھرىدە تۇغۇلغان،شائىر،ژورنالست.«بىر قىز قەلبىگە تىز سىزما» ناملىق شېئىرلار توپلىمى نەشىر قىلىنغان. c nv%J}wq  
رەقىپ دېگەن نېمە؟ رىقابەت دېگەنچۇ؟ x`+M#A()/  
 3}g>/F ~  
  رەقىب IAkQR0fcN  
ئى [ئە] ① رىقابەتلىشىش خاراكتېرىنى ئالغان مۇسابىقە ئويۇنلىرى، تالاش-تارتىش، بەس-مۇنازىرە ۋە شۇ قاتارلىقلاردىكى قارىمۇقارشى تەرەپ، ئۆزئارا رىقابەتلەشكۈچى (بىر-بىرىگە نىسبەتەن): رەقىبىنى يەڭمەڭ. ② دۈشمەن، ياۋ: شامەخسۇت ئۆز رەقىبىنىڭ ئۇرۇق-ئەۋلادلىرىدىنمۇ قىساس ئالىدۇ. ③ ئەرلەرنىڭ ئىسمى #t1? *4.p  
 h `! 4`eI  
رىقابەت ئى [ئە] ئىككى ياكى بىر قانچە تەرەپ ئوتتۇرىسىدا بولىدىغان پايدا-مەنپەئەت، بازار ۋە ئۈستۈنلۈك تالىشىش كۈرىشى؛ بەسلىشىش؛ مۇسابىقە: سودا رىقابىتى 7>@0nHec  
 @G#`uoD  
بۇ نەسىردىكى :«ھەقىقىي رەقىبىڭلار ئۇلار ئەمەس،بەلكى ھۇرۇن،كۆڭلى تار ئۆزۈڭلار» دېگەن جۈملىنى قانداق چۈشەندىڭلار؟ =; n>#<  
  
  ئادەم كەڭ قۇرساق،ئادىل،شەخسىيەتسىز بولغاندىلا كىشىلەر بىلەن رىقابەتلەشكىلى بولىدۇ.بىھۇدە دۈشمەنلىشىشتىن ساقلانغىلى بولىدۇ. . P 44t  
 [Z'4YXS  
ئۆچلۈك قىلغۇچە ۋاز كېچىڭلار،باشقىلارغا بىھۇدە تاڭغان ئىرادەڭلار ۋە قاراشلىرىڭلاردىكى تارلىق،ئەمەلىيەتتىن يىراقلىق باشقىلارنى ئاسان كەچۈرمەيدىغان قىلىپ قويغانىدى. Yx. t+a-  
ئۆچلۈكۈڭلاردىكى نىشانسىزلىق،مەيدانسىزلىق،بىھۇدىلىك،ئۇششاق-چۈششەك سەۋەپكارلىق،ئۆز نۇقتىسىنىلا مەركەز قىلىۋالىدىغان شەخسىيەتچىلىك،ئۇقۇشماسلىقلار نۇرغۇن كىشىلەرنىڭ بېشىغا چىقتى.ھەممىڭلار ھەقىقەت ئۆزۈڭلار تەرەپتىكىدەك ئۆزۈڭلارغا ئىشىنىسىلەر.ئۆزۈڭلاردىن باشقىلارنى تەن ئالمايسىلەر،مۇھەببەت-نەپرىتىڭلارنى ئېنىق ئايرىمايلا،غەيۋەت-شىكايەت،سۆز ھۇجۇمى، ئەتراپىڭلارغا ئادەم توپلاپ ئۆزۈڭلارغا ياقمىغانلارنى تازىلىماقچى بولۇسىلەر،ئەمما يۇقىرىقىدەك رەزىل ۋاستىلەر ئارقىلىق ئۇلارنى تازىلىماقچى بولغانسىرى رەزىللىكلەر شۇنچە كۆپەيدى.ھەتتا ئۆزۈڭلاردىن ئىزدىمەيدىغان ماھىرلىقىڭلاردىن ئاقىۋەت ئۆزۈڭلار رەزىللىشىپ كەتىڭلار.دەرۋەقە،رەزىل ئادەملەر كۆپەيگىلى تۇردى.سىلەر ئۆچمەنلىكىڭلارنىڭ تۈرتكىسىدە رەقىب بىلەن رىقابەتچىلىرىڭلارنى ئايرىمىدىڭلار.مەسئۇلىيەتنى ئۆزۈڭلاردىن ئىزدەشنىڭ ئورنىغا ھەممىنى رىقابەتچىلىرىڭلارغا دۆڭگەپ،رەقىبكە ئايلاندۇرىۋەتتىڭلار.شۇنداق،سىلەردە رىقابەتچى بىلەن رەقىب ئارىلىشىپ كەتكەن،ئالتۇننى كاندىن ئەمەس،بەلكى قوشناڭلارنىڭ قۇلىدىن تالىشىسىلەر،سىلەرچە بولسا رىقابەتسىز ئازادە زاماننى ئىزدەيسىلەر،ئۆزۈڭلارنىڭ ئوڭۇشسىزلىققا ئۇچرىغانلىقىڭلارنى نىسىۋىسىز قالغانلىقىڭلارنى رىقابەتچىلىرىڭلاردىن كۆرىسىلەر،رىقابەتچىلىرىڭلار رەقىبلىرىڭلاردەك بۇلاپ-تالاپ ياكى ھىيلە-مىكىر بىلەن ئېلىشنى ئۇقمىغاچقا ياكى خالىمىغاچقىلا شۇنداق قىلامسىلەر؟ # 6?2 2Os  
 zYPvpZV/  
ئاپتۇر ئەسەردە كىشىلەردىكى قانداق روھىي ھالەتلەردىن بىئارام بولغانلىقىنى ئىپادىلىگەن؟ n#GHa>p.-  
 R*dXbI&,e  
ئاپتۇر ئەسەردە كىشىلەردىكى شەخسىيەتچىلىك،ئۆچلۈكلەردىن پەيدا بولغان نىشانسىزلىق، مەيدانسىزلىق،بىھۇدىلىك،ئۇششاق-چۈششەك سەۋەپكارلىق،ئۆز نۇقتىسىنىلا مەركەز قىلىۋالىدىغان شەخسىيەتچىلىك،ئۇقۇشماسلىقلار غەيۋەت-شىكايەت،سۆز ھۇجۇمى ، رەقىب بىلەن رىقابەتچىلەرنى ئايرىمايدىغان ئىللەتلەردىن بىئارام بولغان. VlFDMw.4.+  
'xp&)g L  
سىزنىڭچە،رىقابەتچىلەرنى رەقىبكە ئايلاندۇرۇۋالماسلىقنىڭ ياخشى ئۇسۇلى نېمە؟ U~8 oE_+  
 !Q5ip'L  
ئادىل بولۇش،كەڭ قۇرساق بولۇش،شەخسىيەتچى بولۇپ كەتمەسلىك ... قاتارلىقلار. rx#\Dc}  
 az]S&\i7T  
سەت تاش NN W*  
جيا پىڭۋا }0Q6iHX@  
ئاپتۇر نېمە ئۈچۈن سەت تاشنى كۆرگەندە ئەپسۇسلىنىمەن دەيدۇ؟ )L w B  
  چۈنكى ئۇ قاپقارا،سەت،بەئەينى ئۆكۈزگىلا ئوخشايدۇ،يا قىرى،يا تەكشى يۈزى يوق...ئومۇمەن، كىشىلەر ئۇنىڭدىن پايدىلىنالمايدۇ.شۇڭا ئۇ ئۇنىڭغا ئەپسۇسلىنىش نەزەرىدە قارايدۇ. L6O@q`\z  
  3y?ig2  
بالىلار نېمە ئۈچۈن سەت تاشنى يۆتكىۋەتمەكچى بولىدۇ؟ $CVbc%  
  شۇ يەردىكى ھەممە كىشىدە ئۇنىڭغا نىسبەتەن كەمسىتىش،ياراتماسلىق پوزىتسىيىسى بولغاچقا،بالىلار ئۇنىڭدىن بىزار بولغان،شۇڭا ئۇنى يۆتكىۋەتمەكچى بولىدۇ. |:tFQ.Z'2  
 dt  4_x1  
نېمە ئۈچۈن «مەن» ۋە «مۇمام» ئاسترونومنىڭ گېپىنى ئاڭلاپ يۈزى قىزىرىدۇ؟ *~|xj,md  
 ,bCPO` 45  
ئاسترونوم : « ...سەتلىكتە چېكىگە يەتكەنلىك گۈزەللىكتە چېكىگە يەتكەنلىك ھېسابلىنىدۇ...بۇ تاش ئۇنداق ئۇششاق ئىشلارغا ئىشلىتىلىدىغان تاش ئەمەس،شۇڭا ئۇ ھەمىشە ئادەت كۈچلىرىنىڭ مەسخىرىسىگە ئۇچرايدۇ.» دېگەندە ئىككىسىنىڭ يۈزى قىزىرىدۇ،چۈنكى «مەن» ۋە «مۇمام» دۇنياغا ئادەتلەنگەن قاراشلىرى بويىچە مۇئامىلە قىلىدۇ،بىرەر نەرسىنىڭ ماھىيىتىگە ئەمەس،بەلكى شەكلىگە قاراپ باھا بېرىدۇ.ئاسترونوم ئىككىسىنىڭ شۇ خىل ئاجىزلىقىنى ئېچىپ تاشلىغان. R gEKs"e  
 g/4.^c  
«سەتلىك چېكىگە يەتكەندە گۈزەللىك چېكىگە يەتكەن بولىدۇ» دېگەن جۈملىنى قانداق چۈشىنىسىز؟ 0QDm3V0n  
 +MeEy{;  
سەتلىكنىڭ چېكىگە يېتىشى ئەمەلىيەتتە بىر خىل مۇكەممەللىك، بۇ جۈملىنى يەنە ئادەت رامكىسىدىن چىقمىغاندا نۇرغۇن نەرسىلەرگە ئوبيېكتىپ باھا بەرگىلى بولمايدۇ دەپمۇ،سەت تاشنىڭ قىممەتلىك يېرى ئۇ سىرتقى كۈچلەرنىڭ مەسخىرىسى سەۋەبى بىلەن ئۆزگىرىپ قالمىغان دەپمۇ،تەڭداشسىز، مۇكەممەل سەتلىكمۇ تەڭداشسىز گۈزەللىك ھېسابلىنىدۇ دەپمۇ چۈشىنىش كېرەك. >'8.>f  
 z1F[okLA  
«ئۇ ھەمىشە ئادەت كۈچلىرىنىڭ مەسخىرىسىگە ئۇچرايدۇ.» دېگەن جۈملىدە «ئادەت كۈچلىرى» دېگەن ئىبارىنىڭ مەنىسى نېمە؟ ~^IS{1  
 دۇنياغا ئادەتلىنىش نەزەرى بىلەن قارايدىغان كىشىلەر بولۇپ،بۇ يەردىكى«ئادەت كۈچلىرى» دېگەن ئىبارە تەپەككۇردا قېلىپلىشىپ قالغان رامكا ئىچىدىن قوتۇلالمىغان كىشىلەرنى،يېڭىلىق يارىتىشقا،تەپەككۇر ئۆزگىرىشى بولۇشىقا ئىنتىلمەيدىغان،دۇنياغا ھەمىشە بىر خىل ئۆزگەرمەس نەزەر بىلەن قارايىدىغان كىشىلەر ئۈچۈن ئىشلىتىلگەن.  vu  YH+  
 S0g5Ym ia  
ئاپتۇر نېمە ئۈچۈن شۇنچە چىرايلىق،شۇنچە نەپىس تاشلار تۇرسا سەت تاشنى تاللاپ يازىدۇ؟ ^`\c;!)F<  
  ئاپتۇر كۆرۈمسىزلىك گۈزەللىككە ئوخشاشلا بىر خىل مەۋجۇتلۇق، ئۇلار بىر-بىرىنى تولۇقلايدۇ،كۈچەيتىدۇ.گۈزەللىك،ئالىيجانابلىق،مەرتلىك،سېخىلىق...قاتارلىق ئىزگۈلۈك،ئىجابىيلىقنىڭ قارىشى تەرىپىدىمۇ بىز بىلىشكە،چۈشىنىشكە تېگىشلىك نۇرغۇن نەرسىلەرنىڭ بارلىقىنى ئەسكەرتىش ئۈچۈن،تەپەككۇرىمىزنىڭ ئادەت سەۋەبى بىلەن كۆپ دۇنياغا يۈزلىنەلمەسلىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش يۈزىسىدىن بولسا كېرەك. 6U7z8NV&[  
  ئاپتۇر «مەن»نىڭ ئۆيى ئالدىدىكى «سەت تاش» نىڭ سەتلىكىنى بايقاپ،ئۇزاق ۋاقىتقىچە ئۇنىڭ قىممەتلىك،گۈزەل نەرسە ئىكەنلىكىنى بايقىيالمىغانلىقى ئارقىلىق قانداق مەنتىقىنى ئوتتۇرىغا قويغان؟ ,$sq]_t  
1.«ئالتۇن ياتىدۇ سايدا ، بايقىمىساڭ نېمە پايدا» دېگەندەك، QM9~O#rL  
\y: 0+s/  
 pR&cdO RsP  
 0:h;ots'  
.7دەرسخانىدىكى مەشىق &m4 \"X@  
بوش ئورۇننى تولدۇرۇڭ: naXo < B  
  1.«سەت تاش» ناملىق نەسىر  نەسىرنىڭ ــــــــــــــــ نەسىر تۈرىگە تەۋە. (لىرىك نەسىر) s>"=6gb  
 [lQ p4xgxi  
2. «سەت تاش» ناملىق نەسىرنىڭ ئاپتۇرى ـــــــــــ بولۇپ، داڭلىق ــــــــ،ـــــــــ. (جيا پىڭۋا،يازغۇچى ۋە نەسىرچى) =1^Ru*G  
 r1-?mMSU&  
3.ئاپتۇر بۇ نەسىرىدە سەتلىك گۈزەللىككە ئوخشاشلا بىر خىل ــــــــــــ ،ئۇلار بىر-بىرىنى ــــــــــ-،كۈچەيتىدۇ دەپ قارىغان. (مەۋجۇتلۇق،تولۇقلايدۇ) _w^p~To^  
 >('L2]4\v  
مۇھاكىمە قىلىڭ: T6Ue\Sp'  
 =a?l@dI]  
      گۈزەللىك بىلەن سەتلىكنىڭ تاشقى ۋە ئىچكى مەنىسىنى چۈشەندۈرۈڭ: e1}h|HL j  
 0FjSa\ZH  
  يېتەكلىمە:  20 zIO.&o  
 - CT?JB  
 سەتلىك z mrk`o~  
 Nh]eZ3O  
  تاشقىي مەنىسى :  كۆرۈمسىزلىك، چىرايلىق ئەمەسلىك rNfua   
 vsqfvx  
  ئىچكى مەنىسى:ماھىيەت جەھەتتىن قىممەتكە ئىگە ياكى ئىگە ئەمەسلىكى،كىشىلەرنى تەسىرلەندۈرەلەيدىغان ياكى تەسىرلەندۈرەلمەيدىغانلىقى،يېڭى تەپەككۇر ئاتا قىلالايدىغان ياكى قىلالمايدىغانلىقى،ۋۇجۇدىدا ئىزگۈلۈك،ئالىيجانابلىقنىڭ بار ياكى يوقلۇقى...قاتارلىقلاردىن سەتلىكنىڭ ئىچكى مەنىسىنى تېپىش مۇمكىن. q^( [ & +  
 N: d`L+tcc  
  گۈزەللىك ــ %Ni)^   
 T1M4@j  
 تاشقىي مەنىسى :  - گۈزەل كۆرۈنۈش، چىرايلىق ھالەت !j%vUe;t  
 _9Iz'-LgB  
     ئىچكى مەنىسى:كىشلەرگە ھۇزۇر،خۇشاللىق،بەخت بەخش ئېتەلەمدۇ-يوق دېگەنلەردىن ئۇنىڭ ئىچكى مەنىسىنى ئىزدەيمىز. :f 1*-y  
 ]hS4'9lD  
ئاپتۇرنىڭ ئەسەرگە «سەت تاش» دەپ ماۋزۇ قويۇشتىكى سەۋەپ نېمە؟ rzLpVpTaz  
  ئاپتۇر  سەت تاشنى چۆرىدەپ بىزگە يېڭى بىر خىل تەپەككۇر يولىنى كۆرسىتىپ بەرگەن بولغاچقا ،بۇ ئەسەرگە « سەت تاش» دەپ ماۋزۇ قويغان. 8"N 
  مەشىق قىلىڭ: vbmi_[,U  
 flVQG@  
«گۈزەل» دېگەن سۆزدىن پايدىلىنىپ بىر ئىسىم ياساڭ،ئۇنى تولدۇرغۇچى قىلىپ سۈپەتلەش قوللىنىلغان تەڭداش مۇرەككەپ جۈملىدىن بىرنى تۈزۈڭ. !-U 5d9!  
 ;} Ty b  
گۈزەل+ لىك = گۈزەللىك FU;Tv).  
 |k^'}n  
بۇ رەڭگا-رەڭ،يېقىشلىق دۇنيادا گۈزەللىكنى سۆيمەيدىغانلار بولمىسا كېرەك،ھەتتا قۇرت-قوڭغۇزلارمۇ پۈتۈن ۋۇجۇدى بىلەن دۇنياغا سۆيگۈ ئاتا قىلىدۇ. [_G_Wl'#8  
 i 'H{cN6  
يۈرىكى قاپقارا ئادەملا گۈزەللىكنى سۆيمەيدۇ،ئۇنىڭ نەقەدەر يېقىملىق،ئىللىق ئىكەنلىكىنى چۈشەنمەيدۇ. 4}N+o+  
 &k)+]r  
(1)«سەت تاش» ناملىق نەسىر  نەسىرنىڭ ــــــــــــــــ نەسىر تۈرىگە تەۋە. (لىرىك نەسىر) G:b6Wf  
 e[x,@P`  
(2) «سەت تاش» ناملىق نەسىرنىڭ ئاپتۇرى ـــــــــــ بولۇپ، داڭلىق ــــــــ،ـــــــــ. (جيا پىڭۋا،يازغۇچى ۋە نەسىرچى) }%w;@[@L  
 / w dvm4  
(3)ئاپتۇر بۇ نەسىرىدە سەتلىك گۈزەللىككە ئوخشاشلا بىر خىل ــــــــــــ ،ئۇلار بىر-بىرىنى ــــــــــ-،كۈچەيتىدۇ دەپ قارىغان. (مەۋجۇتلۇق،تولۇقلايدۇ) kN 2mPD/  
 L~+aD2 E {  
  2) مۇھاكىمە قىلىڭ: EO'+r[Y  
 + ,]&&  
  گۈزەللىك بىلەن سەتلىكنىڭ تاشقى ۋە ئىچكى مەنىسىنى چۈشەندۈرۈڭ: \zcSfNE  
 $hJ 4=F  
ئاپتۇرنىڭ ئەسەرگە «سەت تاش» دەپ ماۋزۇ قويۇشتىكى سەۋەپ نېمە؟ :;#^gv H  
   3) مەشىق قىلىڭ: #/(L.5d[  
 -[=@'N P  
«گۈزەل» دېگەن سۆزدىن پايدىلىنىپ بىر ئىسىم ياساڭ،ئۇنى تولدۇرغۇچى قىلىپ سۈپەتلەش قوللىنىلغان تەڭداش مۇرەككەپ جۈملىدىن بىرنى تۈزۈڭ. "}uu-5]3  
 ENYc.$ r  
سىز تەنھالىقنى ياقتۇرامسىز؟ نېمە ئۈچۈن؟ i+-=I+L3  
«تەنھالىق»نى خاتا چۈشىنىۋالمايلى 3wgZDF38  
تيەن دۇڭيۇڭ } F*=+n  
بۇ تېكىستنىڭ ژانىرى نېمە؟ HRd02tah  
 مۇھاكىمىلىق نەسىرگە كىرىدۇ. C5^N)-]"  
ئاپتۇر تەنھالىقنى نېمىلەرگە ئوخشاتقان؟ Mb%[Qp60  
«تەنھالىق كۈز شامىلىغا ئوخشايدۇ،بەزىلەر ئۈچۈن شادلىق بېغىشلىغۇچى،بەزىلەر ئۈچۈن قايغۇ ئاتا قىلغۇچى. B<!wh  
 /P{'nI  
تەنھالىق غۇۋا تۇمانغا ئوخشايدۇ،بەزىلەر ئۇنىڭ خېرەلىكىنى ياقتۇرسا،بەزىلەر ئۇنىڭ مەۋھۇملۇقىدىن بىزار بولىدۇ. 4,6?sTuX  
تەنھالىق بىر ساپاق ئۈزۈمگە ئوخشايدۇ،پىشقاندىن كېيىنلا ئاندىن ئۇنىڭ تەمىنى بىلگىلى بولىدۇ.» w4&-9[@Y  
|SsmVW$B|  
«ئەگەر يوقىتىش شېئىرغا ئوخشىتىلسا،تەنھالىقمۇ باش تېمىسى،رېتىمى بولمىغان گۈڭگا شېئىردۇر» قانداق چۈشىنىمىز؟ H!g9~a  
شېئىر يۇقالسا تەنھالىقمۇ يوقىلىدۇ،تەنھالىق شېئىرغا ئوخشاشلا ئىلاھىي پىچىرلاشتۇر.تەنھالىق ماھىيەتتە بۈيۈكلۈككە سوزۇلغان قولدۇر. Z5>}  
ئاپتۇر نېمە ئۈچۈن «（تەنھالىق）نى خاتا چۈشىنۋالمايلى» دەپ يازىدۇ؟ nqujT8  
 EG!):P  
چۈنكى، كۆپىنچە كىشىلەردە تەنھالىقنى ياقتۇرماسلىق،ئۇنىڭدىن قېچىش، بىزار بولۇش خاھىشى مەۋجۇت.تەنھالىققا مايىل،ئىچ مىجەز كىشىلەرنى غەلىتە، ساراڭ دەپ ئاتايدىغانلارمۇ ئاز ئەمەس. ) ]]PhGX~  
 ئاپتۇر بۇ ئەسىرىدە تەنھالىقنىڭ كىشىگە بېغىشلايدىغان لەززىتى،خۇشاللىقى،ئارتۇقچىلىقىنى ئىپادىلەيدۇ. ^F$iD (f  
ئاپتۇر نەسىرىدە:«...مۇشۇنداق چاغدىلا مەن ھەقىقىي ئۆزۈمنى ھېس قىلالايمەن. Ds%~J  
 ;hU~nj+{  
كىشىلىك ھايات توغرىسىدا تىنچ پىكىر يۈرگۈزەلەيمەن،كەلگۈسۈم توغرىسىدا ئۇلۇغۋار پىلانلارنى تۈزۈپ چىقالايمەن. +QFY. >KH  
 bMF`KRP2  
ئىلگىرى مەنمۇ تەنھالىقتىن قورقاتتىم،ئۇنىڭدىن قۇتۇلۇشنى ئويلايتتىم،ئەمدى بىلسەم،ئۇ چاغلاردا تەنھالىقنى خاتا چۈشىنىۋالغان ئىكەنمەن. {nmBIk2v  
 _S#3!Wx  
...تەنھالىق كىشىدە ھېسداشلىق پەيدا قىلىپ قەلبنى تىترىتىدۇ،شۇ ئارقىلىق ئادەمنى يېتىلدۈرىدۇ.مەن تەنھالىقنى تولىمۇ ياقتۇرىمەن. » دەپ يازىدۇ. #kDJ>r |&-  
 nHi6$ } I  
بەزى كىشىلەر نېمە ئۈچۈن تەنھاللىققا ئامراق،بەزىلەر تەنھالىققا ئامراق ئەمەس؟سىز تەنھالىقنى ياخشى كۆرەمسىز؟ ZvO,1B  
كىشىلەرنىڭ تەنھالىقنى ياقتۇرۇشى ياكى ئۇنىڭدىن قېچىشى ئۇنىڭ ياشاش جەريانىدا شەكىللەندۈرگەن ئادىتى،خاراكتېر-مىجەزى،ئۇنىڭغا تەسىر قىلغان تاشقى ۋە ئىچكى سەۋەبلەردىن بولىدۇ.كىشىلەرنىڭ تەنھالىقنى ياقتۇرۇش-ياقتۇرماسلىقىدا ئۇلارنىڭ مەلۇم ئاساسىي بولىدۇ. ;;l-E>X0  
 s;-%Dfn  
ئەدىبنىڭ تەنھالىقنى ياقتۇرۇشىدىكى سەۋەبلەرنى ئېيتىپ بېرىڭ. 7Cj6Kw5k  
ئاپتۇر بۇ نەسىردە : «مەن ئۆزۈم يالغۇز كەچقۇرۇندىكى چىراغ نۇرى ئاستىدا،جىمجىت يوللاردا سەيلى قىلىشنى ياخشى كۆرىمەن.چۈنكى،بۇنداق چاغدا كىشىنى بىزار قىلىدىغان شاۋقۇن-سۆرەن بولمايدۇ،پەقەت سانسىزلىغان پارقىراق يۇلتۇزلار،مەيىن كېچە شامىلىلا ھەمراھ بولىدۇ... 86\B|!   
 A `n:q;my  
مۇشۇنداق چاغدىلا مەن ھەقىقىي ئۆزۈمنى ھېس قىلالايمەن. R+O[,UM^I~  
 7 V+ rQ  
كىشىلىك ھايات توغرىسىدا تىنچ پىكىر يۈرگۈزەلەيمەن،كەلگۈسۈم توغرىسىدا ئۇلۇغۋار پىلانلارنى تۈزۈپ چىقالايمەن. ^d2bl,1  
 SNK _  
ئىلگىرى مەنمۇ تەنھالىقتىن قورقاتتىم،ئۇنىڭدىن قۇتۇلۇشنى ئويلايتتىم،ئەمدى بىلسەم،ئۇ چاغلاردا تەنھالىقنى خاتا چۈشىنىۋالغان ئىكەنمەن. ;MR(Eaep  
 c}>p"  
...تەنھالىق كىشىدە ھېسداشلىق پەيدا قىلىپ قەلبنى تىترىتىدۇ،شۇ ئارقىلىق ئادەمنى يېتىلدۈرىدۇ.مەن تەنھالىقنى تولىمۇ ياقتۇرىمەن.» دەپ يازىدۇ. [!E8C9Q#!  
 IuQY~!  
{ +%S{=j  
سىز تەنھا قالغان چاغلىرىڭىزدا غېرىبلىق ھېس قىلامسىز؟ ياكى ئۇنىڭمۇ سىزگە ئۆزگىچە ھۇزۇر بېغىشلايدىغانلىقىنى ھېس قىلامسىز؟ V0h  
ئوقۇغۇچى ئۆزىنىڭ ئەمەلىي ئەھۋالى،ياقتۇرۇشى بۇيىچە جاۋاب بېرىدۇ. S?5z  
  مۇستەھكەملەش ۋە مەشىق:  PiRbdl  
 T?+xx^wYk  
تەھلىل قېلىڭ : >#RXYDd  
 Tl!}9/Q5E:  
بوش ئورۇننى تولدۇرۇڭ:  8L?35[]e  
 &zF1&J58z  
«تەنھالىق» دېگەن سۆزنىڭ مەنىداش سۆزلىرى:  ــــــــــــ،ـــــــــــــ، ــــــــــــ،ـــــــــــــ (يالغۇزلۇق،يەككىلىك،غېرىبلىق،ئايرىملىق،مۇستەقىللىق... @])qw_  
 ;q&>cnLDR  
  #isBE}sT{  
 .s_wP  
 تۆۋەندىكى دەرستلىكتىن ئېلىنغان پارچىنى ئەستايىدىل ئوقۇپ،ئۇنىڭدىن ئىلھام ئېلىپ پىكىر يۈرگۈزۈڭ. L`ZH.fN  
 SLc6 ]?  
مەن ئۆزۈم يالغۇز كەچقۇرۇندىكى چىراغ نۇرى ئاستىدا،جىمجىت يوللاردا سەيلى قىلىشنى ياخشى كۆرىمەن.چۈنكى،بۇنداق چاغدا كىشىنى بىزار قىلىدىغان شاۋقۇن-سۆرەن بولمايدۇ،پەقەت سانسىزلىغان پارقىراق يۇلتۇزلار،مەيىن كېچە شامىلىلا ھەمراھ بولىدۇ... 1_7}B4  
 eD*"#O)W  
مۇشۇنداق چاغدىلا مەن ھەقىقىي ئۆزۈمنى ھېس قىلالايمەن. 7:1c5F~M  
 Nvs8t%  
كىشىلىك ھايات توغرىسىدا تىنچ پىكىر يۈرگۈزەلەيمەن،كەلگۈسۈم توغرىسىدا ئۇلۇغۋار پىلانلارنى تۈزۈپ چىقالايمەن. 93[c^sc9*a  
 \Zqgr/.w/  
ئىلگىرى مەنمۇ تەنھالىقتىن قورقاتتىم،ئۇنىڭدىن قۇتۇلۇشنى ئويلايتتىم،ئەمدى بىلسەم،ئۇ چاغلاردا تەنھالىقنى خاتا چۈشىنىۋالغان ئىكەنمەن. U/m6% )Yx(  
 %s%v|HDs  
ئەگەر يوقىتىش شېئىرغا ئوخشىتىلسا،تەنھالىقمۇ باش تېمىسى،رېتىمى بولمىغان گۇڭگا شېئىردۇر.چۈنكى،تەنھالىق كىشىدە ھېسداشلىق پەيدا قىلىپ قەلبنى تىترىتىدۇ،شۇ ئارقىلىق ئادەمنى يېتىلدۈرىدۇ.مەن تەنھالىقنى تولىمۇ ياقتۇرىمەن. 4_8%ZaQ\.?  
 I7nt 
سىز قانداق چاغدا تەنھا سەيلى قىلىشنى ياخشى كۆرىسىز؟ نېمە ئۈچۈن؟ B[!wo  
  ئوقۇغۇچى ئۆزىنىڭ ئەمەلىي ئەھۋالى،ياقتۇرۇشى بۇيىچە جاۋاب بەرسە بولىدۇ. ( N~[sf?&  
  سىز تەنھالىقنى قانداق چۈشىنىسىز؟ سىزمۇ تەنھالىق ھەققىدە مۇلاھىزە يۈرگۈزۈپ بېقىڭ. YL=?Nk/  
  بىز ھاياتلىقتا تەنھا بىر دەرەخ، &p^ S6h  
  تېگى-تېگىدىن غېرىپمىز ئەجەپ. @U_w:Q<9u  
  نېمىلەرنىدۇر ئىزلەرمىز شۇنداق، 3lqR(Hh3  
  كىملەرنىدۇر كۈتەرمىز پەقەت... B9/x?Jv1  
F"#bCnS  
 a=& a)FR  
 ^!L'Ao y;E  
«گىتەنجالى»دىن ئىككى پارچە ^< '5 V)  
رابىندرانات تاگور(1861ـــ1941) P}KN*Hn.  
  U,yU-8z/  
 ^]3Y11sI  
ئەنگىلىيىنىڭ مەشھۇر ھازىرقى زامان لىرىك شائىرى ۋە دراماتوگى ۋىلليام بۇتلىر يېتىز «گىتەنجالى» نىڭ ئىنگىلىزچە نەشىرىگە يازغان كىرىش سۆزىدە مۇنداق دەيدۇ: hn#i,XnY  
   «...ئىنسانىيەتنىڭ بارىلىق ئۈمىد-ئىستەكلىرى ئۇ كۈيلەيدىغان تېمىلارغا ئايلاندى،ئۇ بىزنىڭ ئۇلۇغلىرىمىز ئىچىدىكى ھاياتلىقتىن بىزار بولمىغان تۇنجى ئادەمدۇر،بىزنىڭ ئۇنى شۇ قەدەر ھۆرمەتلىشىمىزنىڭ سەۋەبى،ئۇ ئىنسان ماھىيىتىدىن چىقىپ گەپ قىلاتتى. 0'wB':v  
 X}Bo[YoY$  
مەن تاگورنىڭ شېئىرلىرىنىڭ مول،رەڭدار ۋە ئىنتايىن چۈشىنەرلىك ئىكەنلىكىنى خىيالىمغا كەلتۈرۈپ مۇنداق دېدىم: <[ />M  
 S Cs@Q  
بۇ لىرىك شېئىرلار-ھىندىستانلىق دوستۇمنىڭ دېگىنى بويىچە سۆزلىگەندە-بېنگالچە يېزىلغان ئەسلىي نۇسخىسى ناھايىتى نازۇك قاپىيىگە ئىگە. Mo\LFxx>4{  
 @.;] $N&J  
ئاجايىپ ئوي-پىكىرلىرى بىلەن مەن ئۆمۈر بويى ئارزۇلاپ كەلگەن بىر گۈزەل دۇنيانى نامايان قىلغانىدى.ئۇ بىر يۈكسەك مەدەنىيەتكە ئىگە بەدئىي ئەسەر بولسىمۇ،لېكىن كىشىگە ئىنتايىن ئاددىي تۇپراقتىن ئۆسۈپ چىققان ئۆسۈملۈكتەك،بەئەينى يېشىل چىملىق ۋە پىلىكگۈلگە ئوخشاش تۇيغۇ بېغىشلايتتى. 4NT zK  
 WeNx9+2=Z  
بۇ لىرىكىلار نەپىس مۇقاۋلىنىپ،ئېسىلزادە خېنىملارنىڭ شىرەلىرىگە چىقمايدۇ،ئۇلار ھارغىن بارماقلىرى بىلەن كىتابنى ۋاراقلىشىدۇ،قىلچىمۇ مەززىسى بولمىغان ھاياتىغا خۇرسىنىشىدۇ.ئەمەلىيەتتە ئۇلارنىڭ ھاياتتىن ئالغان چۈشەنچىلىرى مانا مۇشۇلاردىن باشقا نەرسە ئەمەس؛بۇ شېئىرلار ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرىنىڭ قېشىغىمۇ يوللىمايدۇ،تىرىكچىلىك پائالىيەتلىرى باشلىنىشى بىلەنلا،ئۇلار بىر چەتكە تاشلىنىپ قالىدۇ،ھالبۇكى دەۋرلەر ئۆتىدۇ،سەيياھلار بۇ شېئىرلارنى يول بويلىرىدا ئوقۇشىدۇ،كېمىچىلەر بۇ شېئىرلارنى دەريالاردا زىكىر قىلىشىدۇ،ئاشىق-مەشۇقلار بىر-بىرىنى كۈتۈپ تۇرۇشقانلىرىدا بۇ شېئىرلارنى پىچىرلىشىپ،ئىلاھقا بېغىشلانغانسۆيگۈنىڭ سېھىرلەنگەن دېڭىز قولتۇقىغا ئوخشىشىدىغانلىقىنى بايقىشىدۇ.ئۆزلىرىنى ئۆرتەۋاتقان قىزغىنلىقنىڭ شۇ شېئىرلارنىڭ زەمزەملىرىگە چۆمۈلۈپ،يېڭىۋاشتىن ياشلىق باھارىنى ئۇرغۇۋاتقانلىقىنى ھېس قىلىشىدۇ.» +ntrp='7O7  
T+ey> [  
 2\h}6DGx2  
 M24FuS  
سۇئال لاھىيىلەپ تېكىستنى تەھلىل قىلىش $zS0]@Dj  
 p?(w !O  
ئوقۇتقۇچى لاھىيىلىگەن سۇئاللار: g /D@/AU1u  
 MDn+K#p  
رابىندىرانات تاگور كىم؟ ;/+VHZP;  
   رابىندىرانات تاگور YoiM\gw  
   «گىتەنجالى» قانداق بارلىققا كەلگەن؟ئۇنىڭ مەنىسى نېمە؟ تاگور قاچان نوبېل ئەدەبىيات مۇكاپاتىغا ئېرىشىدۇ؟ > w:+nG/r  
 #;FHyKx  
«تاگور سىندىكسىتانغا قايتىپ ئەدەبىي ئىجادىيەت بىلەن شۇغۇلىنىدۇ.1912-يىلى «ھەمدۇسانا»(«گىتەنجالى»)نى ئېلان قىلىدۇ.شۇ يىلىنىڭ ئاخىرىدا،تاگور بۇ شېئىرلارنى ئىنگلىزچىغا تاللاپ تەرجىمە قىلىپ «گىتەنجالى» دېگەن نام بىلەن ئېلان قىلدۇرىدۇ.بۇ توپلامنىڭ نەشىر قىلىنىشى،ئومۇمەن ئىنگلىزچە سۆزلىشىدىغان مىللەتلەرنى ۋە ئىنگلىزچە چۈشىنىدىغان كىشىلەرنى قاتتىق لەرزىگە سالىدۇ.شۇنىڭدىن ئېتىبارەن تاگورنىڭ نامى پۈتۈن دۇنياغا تارقىلىپ،ئەسەرلىرى فرانسۇز،ئېنگلىز ۋە باشقا چەتئەل تىللىرىغا تەرجىمە قىلىنىشقا باشلايدۇ.ئىككىنچى يىلى،يەنى 1913-يىلى،شۋېتسارىيە پەنلەر ئاكادېمىيىسى شۇ يىللىق نوبېل ئەدەبىيات مۇكاپاتىنى تاگورغا بېرىدۇ.بۇ شەرقلىقلەر ياۋروپادا ئېرىشكەن تۈنجى مۇكاپات بولۇپ،شەرق مەدەنىيىتى بىلەن غەرب مەدەنىيىتىنى ئۆز ئارا ئالماشتۇرۇشنىڭ يېڭى سەھىپىسى ئېچىلىدۇ.» #?%akQ+w  
 b]S4\BBT  
 ئەركىن ئىبراھىم پەيدانىڭ تەرجىمە ئەسىرى «گىتەنجالى» غا يازغان «تاگورنىڭ تەرجىمىھالى» دىن ئېلىندى. ,Q|[Yr  
  «شېئىرىم ئۆزىنىڭ پەرداز بويۇملىرىنى چۆرۈپ تاشلىدى،ئۇنىڭدا زىبۇ-زىننەتنىڭ مەغرۇرلىقىدىن ھېچنېمە قالمىدى» دېگەن قۇرلارنى ئوقۇغىنىڭىزدا،شېئىرلىرىڭىزنىڭ پەرداز بۇيۇملىرى سۈپىتىدە نېمە كۆز ئالدىڭىزغا كېلىدۇ؟ 1(!w xJ  
 hKq  
ئاجايىپ-غارايىپ سۆز تىزمىلىرى،سۆز ئۇيۇنلىرى،ياسالما،تەنتەنىلىك ئىبارىلەر،كۆزنى چاقناتقۇدەك ئىسىتىلىستىكىلىق ۋاستىلەر...  V[D[MZ  
 _r!''@B  
«قومۇش نەينىڭ غۇبارسىزلىقى،ئاددىيلىقى»نى ئاپتۇر ئۆز ھاياتىنىڭ تىمسالى قىلىپ تاللىشىدىكى سەۋەب نېمە؟ ئۇنىڭدىكى «ئاددىي» لىقتا قانداق «ئاددىي» بولمىغان خىسلەت بار؟ =L_L/"*rel  
 y[7*^9J  
قومۇش نەي ئاسان تاپقىلى ۋە ياسىغىلى بولىدىغان ساز،نۇرغۇن كىشىلەر ئاددىيلىق سەۋەبىدىن ئۇنى نەزەرگە ئېلىپ كەتمەيدۇ،ئەمما ئۇنىڭ بىلەن دۇنيادىكى ئەڭ گۈزەل كۈينى ياڭراتقىلى بولىدۇ.شائىر ئۆزىنى ئاشۇ ئاددىي ۋە غۇبارسىز قومۇش نەيگە ئوخشىتىدۇ،چۈنكى،ئۇنىڭ ھاياتى ئاددىي ئادەملەرنىڭ تەقدىرى بىلەن چەمبەرچاس باغلانغان، ئۇ كەمتەر،كىچىك پېئىل،ئاددىي ۋە تۈز،ئۇنىڭ ۋۇجۇدىدا ئىنسانپەرۋەرلىك،خەلقپەرۋەرلىك روھى ئۇرغۇپ تۇرىدۇ.نەتىجىدە  تاگور خەلق ئارىسىدا «ھىندى ئەدەبىياتىنىڭ ئاتىسى» بولۇپ تۇنۇلدى. A#9@OWV5f  
 CD#:*  
دەرسلىككە بېرىلگەن ئىككىنچى نەسىردىكى يادرولۇق پىكىر نېمە؟ yjCY2T E  
 ;)ff Gg>  
مېنىڭچە ، ئۆزلۈكنى تۇنۇش. 0ZQ|W%tS  
 $-""=O|"   
«يولۇچى ھەر بىر يۇچۇن ئىشىكنى بىر-بىرلەپ چېكىپ بولۇپ،ئاندىن ئۆز ئىشىكىگە كېلەلەيدۇ.تاش دەسسەپ جاھانكەشتى بولۇپ يۈرگەن كىشى، ئاخىرقى مىنۇتلاردا ئاندىن ئەڭ چوڭقۇر يۇشۇرۇنغان مۇقەددەس قەسىرلەرگە كىرەلەيدۇ. 5A]IiX4Z  
 ':yE5j  
كۆزلىرىم ھەر تەرەپنى كۈزىتىپ چىقتى،مەن شۇندىلا كۆزلىرىمنى يۇمۇۋېلىپ: ‹ھە،ئەسلىدە سەن بۇيەردە ئىكەنسەندە! ›دېدىم.» دېگەن جۈملىلەرنى قانداق چۈشەندىڭىز؟ ` c~:3^?9d  
 GRz`fO  
ئۆزلۈكنى تۇنۇش ئۈچۈن تاشقى دۇنيادىن كۆپلەپ بىلىم ئۇچۇرلارنى قۇبۇل قىلىدۇ،ئاندىن ئۆزلۈك دۇنياسىغا يۈزلەنگىلى بولىدۇ،«مۇقەددەس قەسىر» شائىر ئۆزلۈكىنىڭ ئارىفلىق پەللىسىدۇر. +) 2c\1  
 cw#p!mOi~  
ھەر تەرەپنى كۆزىتىپ ئاخىرىدا ئۆزىنى تاپىدۇ،بۇ ئۆزلۈك مۇقەددەس ھىندى مەدەنىيىتى بىلەن سۇغۇرۇلغان تاگۇرنىڭ خاس دۇنيا قارىشىدۇر... aE.T%xR  
 ,c_[`q\  
ـــ «ئاھ،سەن قەيەردە؟» دېگەن بۇ سۇئال بىلەن ئىلتىجالىرىم تارام-تارام ئېقىنلىرىغا سىڭىپ كەتتى-دە،ئاندىن «مەن بۇ يەردە» دېگەن بۇ ئىشەنچىلىك ئېقىن بىلەن پۈتۈن دۇنياغا يامرىدى. 0hcrQ^BB!b  
 [ >#?C*s  
بۇ جۈملىلەردىكى چوڭقۇر مەنىنى قانداق چۈشىنىش كېرەك؟ g 
 UzFd@W u#  
«ئىشەنچىلىك ئېقىن» «پارلاق،ئەۋرىشىم،نازاكەتلىك،يېپىشقاق ھىندى مەدەنىيىتى»نى كۆرسەتسە كېرەك. mJ0nyjX^  
 LKY4rY!|@d  
 ئوقۇغۇچىلار لاھىيىلىگەن سۇئاللار: yyxGVfr  
 OM{-^  
شائىرنىڭ قەلىمى ئاستىدىكى «شېئىرىيەت ئىلاھى» نېمىنى كۆرسىتىدۇ؟ ^sd+s ~ xx  
    «‹ئاھ،سەن قەيەردە؟› دېگەن بۇ سۇئال بىلەن ئىلتىجالىرىم تارام-تارام ئېقىنلىرىغا سىڭىپ كەتتى-دە،ئاندىن ‹مەن بۇ يەردە› دېگەن بۇ ئىشەنچىلىك ئېقىن بىلەن پۈتۈن دۇنياغا يامرىدى.» K,%H*1 YKK  
 HY9H?T  
«پۈتۈن دۇنياغا يامرىغان»نى نېمە؟ f Dp_W1yH  
 g"( vl-Uw  
تاگۈر قايسى ئەسىرى بىلەن نوبىل ئەدەبىيات مۇكاپاتىغا نائىل بولغان؟ DzO0V"+H}k  
 L7_Mg{  
«نوبىل ئەدەبىيات مۇكاپاتى» ھەققىدە قانداق ئۇچۇرلارنى بىلىسىز؟ 8qp!S1Qnv  
 IB /.i(  
«شېئىرىم ئۆزىنىڭ پەرداز بويۇملىرىنى چۆرۈپ تاشلىدى،ئۇنىڭدا زىبۇ-زىننەتنىڭ مەغرۇرلىقىدىن ھېچنېمە قالمىدى» دېگەن ئابزاستىكى «پەرداز بۇيۇملار» نېمىنى كۆرسىتىدۇ؟ V\ %;S  
 W"AWhi{h  
.7دەرسخانىدىكى مەشىق fo&q/;l\  
بوش ئورۇننى تولدۇرۇڭ: t*zve,?}  
 تاگور (            ) لىق يازغۇچى بولۇپ دۇنيا ئەدەبىياتىدا (           ) دېگەن نامى بار.(ھىندىستانلىق،ھىندى ئەدەبىياتىنىڭ ئاتىسى) |OF<=GGO+  
 ;gy_Qf2U  
 «شېئىرىم ئۆزىنىڭ پەرداز بۇيۇملىرىنى چۆرۈپ تاشلىدى» دېگەن جۈملىدە «ئا» تاۋۇشى (    ) سۆزدە (   ) تاۋۇشىغا ئاجىزلىغان.بىرىنچى شەخسنىڭ قوشۇمچىسى بىلەن تۈرلىنىپ كەلگەن سۆز جۈملىدە (      ) ۋەزىپىسىدە كەلگەن. (ئىككى ، ئى ،ئىگە) 5H:NY|  
 U# Y ?'3:  
«گىتەنجالى» ھىندى تىلىدا (        ) دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدۇ.  «ھەمدۇسانا» *:\-:*  
 |;6FhDW+'  
بۇ نەسىر نەسىرنىڭ (     ) تۈرىگە كىرىدۇ. b:\I*WJ  
 MG[?C2KA/  
   UB&ofO  
 P9:7_Vc  
ئىستىقبال تىلەكلىرى *W y0hnr;]  
جىبران خېلىل جىبران 6S])IA&VJ  
ئاپتۇر تىلغا ئالغان «رېئاللىق قەسىرىنىڭ ئۇ تەرىپى»نى قانداق مەنىدە چۈشەندىڭىز؟ سىز ئاپتۇرنىڭ قارشى تەرىپىدىن چىقىپ رېئاللىق قەسىرىنىڭ بۇ تەرىپىنى تەسۋىرلەپ بېرەلەمسىز؟  {3yzC  
 ETV|;>v  
بىزنىڭ تەسەۋۋۇرىمىزدىكى،غايىمىزدىكى،ئارزۇيىمىزدىكى ،ئۈمىد-ئىنتىلىشلىرىمىزدىكى رېئاللىق بولۇپ،پۈتۈنلەي ئىزگۈلۈك (ياخشىلىق)،گۈزەللىككە،ئۈمىد ۋە ئىشەنچكە تولغان،ھەقىقەت ئالىي ھۆكۈمرانغا ئايلانغان دۇنيادۇر. W:4]-i?2  
 خۇشاللىق بىلەن قايغۇ ئارىلاشقان،گۈزەللىك بىلەن ئىپلاسلىق گىرەلەشكەن، ئورۇش،ۋابا، ئاچارچىلىق، ترورلۇق،كۈچلۈكلەر ئاجىىزلارنى بوزەك قىلىش،مۇستەبىتلىك،ساختىپەزلىك،تەبىئىي – ئىجتىمائىي ئاپەتلەر تەھدىتى ۋەھىيمە سېلىۋاتقان...رېئاللىق كۆرۈنۈشى كۆز ئالدىمىزغا كېلىدۇ. u Zz^>* b  
 f";70}_  
«مەن روھانىيلارنى كۆرمىدىم،چۈنكى ۋىجدان بۈيۈك روھانىيغا ئايلانغان»دېگەن جۈملىدىكى پىكىرنى ئۆز تىلىڭىزغا ئايلاندۇرۇپ بايان قىلىڭ. !\JG]2 \  
 @ Rig@  
روھانىي ئىىسىم بولۇپ،ئەرەپچىدىن ئۇيغۇرچىغا كىرگەن ئاتالغۇ، «مۇئەييەن بىر دىنغا چوڭقۇر ئېتىقاد قىلغۇچى كىشى، دىنىي يېتەكچى، دىننىڭ پېشۋاسى» دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدۇ. KNC!T@O|{#  
 ([_ls8  
يۇقىرىقى جۈملىدىن ئاپتۇرنىڭ مەلۇم گۇمانىستىك دۇنيا قارىشىنى ھېس قىلغىلى بولىدۇ.ئۇنىڭ ئارزۇسىدىكى دۇنيادا روھانىيلار يوق،كىشىلەرنىڭ ھەرىكىتىگە شەخسىي مەنپەئەت،سىنىپىي مەنپەئەت ئۈچۈن، ئەمرۇ-مەرۇپ قىلىدىغان روھانىيلار ئەمەس،بەلكى ئادەملەرنىڭ پاك ۋىجدانى يېتەكچىلىك قىلىدۇ دېگەن مەنىنى ھېس قىلغىلى بولىدۇ. MM|&B`v@;  
 mc?5,oz;pz  
قېرىلارنىڭ بالىلارغا سۆزلەپ بەرگەن ئۆتمۈش ھەققىدىكى ھېكايىسىنى ئاپتۇر نېمە ئۈچۈن «يېڭى-يېڭى» دەپ سۈپەتلەيدۇ؟ ئۇ ھېكايىلەرنىڭ « يېڭىلىقى » قايسى تەرەپتە ئىكەنلىكىنى بىلەمسىز؟ L,[0*h  
 28d:  
بۇ «يېڭى»لار ئاپتۇرنىڭ تەسەۋۋۇرىدىن كەلگەن بولۇپ،خىيالىي دۇنيادىكى ئۆتمۈش ھېكايىلىرى بولغاچقا «يېڭى» دەپ تەسۋىرلەيدۇ.ئۇنىڭ يېڭىلىقى كىشىگە ئۈمىد بەخش ئېتىدىغانلىقىدا بولسا كېرەك،چۈنكى بۇ ھېكايىلەردە پۈتۈنلەي ئىزگۈلۈك،گۈزەللىك ،ياخشىلىق،تەڭلىك،باراۋەرلىك،ئالىيجانابلىق...قاتارلىقلارنىڭ قانداق تاكاممۇلاشقانلىقى ھەققىدىكى پىكىر بايان قىلىنىدۇ. 0+P_z(93?  
 ;s3"j~5m)  
ئەسەردىكى كىشىنى ھاياجانغا سالىدىغان كۈچ نەدىن كەلگەن؟ p"Oi83w;9  
 m qPWCFP  
1.ئاپتۇرنىڭ گۈزەل تەسۋىرى ۋە تەسەۋۋۇرلىرىدىن كەلگەن بولۇشى مۇمكىن. ?WG9}R[qE/  
 O#H`/z  
2.ئۇنىڭ ئالىيجاناپلىق،ئىزگۈلۈك ۋە گۈزەللىككە تولغان خەلقپەرۋەرلىك،ئىنسانپەرۋەرلىك ئىدىيىسىدىن كەلگەن بولۇشى مۇمكىن. RB\>$D  
 G( nT.\  
3.كەلگۈسىگە بولغان ئارزۇلىرىمىزنىڭ ئوخشىشىدىن كېلىپ چىققان بولۇشى مۇمكىن. /!eC;qp;[  
 ORv[Gkq_N)  
ئوقۇغۇچىلار لاھىيىلىگەن سۇئاللار: s+yBxgQ/  
 ah"2^x  
«مەن شەھەرلەرنىڭ غايىپ بولغانلىقىنى،ئۇنىڭدىن پەقەت تاڭ ئالدىدا قاچقان قاراڭغۇلۇقنىڭ ئەھۋالىدىن دېرەك بەرگۈچى ئىزلارنىڭلا قالغانلىقىنى كۆردۈم...» بۇ پارچىدا يازغۇچىنىڭ شەھەرلىشنى ياقتۇرماسلىق ئىدىيىسى ئىپادىلىنەمدۇ-قانداق؟ كەينىدىكى ئابزاستىن ئاپتۇرنىڭ تەبىئەت بىلەن يېقىن ئۆتۈش ئارزۇسى ئىپادىلەنگەنمۇ؟ ئاساسىڭىزنى ئوتتۇرىغا قويۇڭ. hs2f3;)  
 A8e b{qv  
تەبىئەت بىلەن دوستانە ئۆتۈش بۈگۈنكى كۈندە قانداق رېئال ئەھمىيەتكە ئىگە؟ UB.FX  
 8s?;<6  
.7دەرسخانىدىكى مەشىق P;MS %32  
بوش ئورۇننى تولدۇرۇڭ: @2CYv>  
«ئىستىقبال تىلەكلىرى» ناملىق نەسىر ـــــــــ نەسىر بولۇپ،ئاپتۇرى جىبران خېلىل جىبران ـــــــــ لىق يازغۇچى. .#5 
 8BE OE<  
«ئىستىقبال تىلەكلىرى» ناملىق نەسىردە ئاپتۇر ـــــــــــ تەسەۋۋۇر ئۇسۇلىدىن پايدىلىنىپ رېئاللىقتا «كۆرگەن»لىرىنى ۋە «كۆرمىگەن»لىرىنى يېزىپ كىشى تۇيغۇسىغا گۈزەل بىر رېئاللىق دۇنياسىنى ئاتا قىلىدۇ.  (باغلانما) $SG^, !!&A  
 0>H<6Ja  
 بۇ نەسىرنىڭ ئاساسىي ئىدىيىسى ـــــــــــــ دىن ئىبارەت . (ئىنسانپەرۋەرلىك) /-^gK^  
 z.e%AcX  
مۇھاكىمە قىلىڭ: X[j4V<4O  
 I y8gQdI  
 «ئىستىقبال تىلەكلىرى» قانداق مەنىنى بىلدۈرىدۇ؟ }YU#} Ip@  
 NZ{kjAd3c  
  r$k *:A$%  
 fAUtqkB  
سىز ئۆز ئىستىقبالىڭىزدىن ئۈمىدۋارمۇ؟ ئادەم قانداق ياشىغاندا گۈزەل،پارلاق ئىستىقبالغا ئىرىشەلەيدۇ؟ C~'}RM  
 G{+sC 2  
  #OJ^[Zi<  
 {n$9o  
جىبراننىڭ «ئىستىقبال تىلەكلىرى» ناملىق نەسىرىدە ئىپادىلەنگەن ئالىيجاناپ روھ قايسى؟ خەلقپەرۋەرلىك ۋە ئىنسانپەرۋەرلىك ThJLaNS  
  مەشىق قىلىڭ: 1@CI7j  
 TeHL=\L-^  
«مەن رېئاللىق قەسىرىنىڭ ئارقىسىدىن كېيىنكى دەۋرنىڭ سەھنىسىگە قاراپ گۈزەللىكنىڭ يىگىت ۋە قىز بولغانلىقىنى،پۈتكۈل ھاياتنىڭ خۇددى ‹تەقدىر كېچىسى› گە ئايلانغانلىقىنى كۆردۈم.» ^tc@bsUF  
 cU%#oEMf<  
«تەقدىر كېچىسى» دېگەن سۆزنىڭ مەنىسى نېمە؟ \&@Tq-o  
  
«كېيىنكى دەۋرنىڭ سەھنىسىگە قاراپ گۈزەللىكنىڭ يىگىت ۋە قىز بولغانلىقىنى» قانداق چۈشىنىمىز؟ ئاپتۇرنىڭ قانداق ئۈمىد-ئارزۇسى ئىپادىلەنگەن؟ if^\Gs$  
 #C !8a  
«مەن ئادەملەر بىلەن جىمى ھاياتلىق ئوتتۇرىسىدا دوستلۇقنى كۆردۈم...» V=E9*$b]  
 q/%f2U%4:  
جۈملە بۆلەكلىرىنى ئايرىپ كۆرسىتىڭ: pN%L3?2  
 &x;v&  
ئىگە    ھالەت    تولدۇرغۇچى   خەۋەر Z;??j+`Eo  
 trgj]|?M  
  t0}3QGf;c  
 =I7#Vtd^K<  
قۇش ۋە ئادەم M@{GT/`Pf  
تەۋپىق ھەكىمى mC J/gWDY  
تەۋپىق ھەكىمى (1898ــ1987) مىسىرلىق يازغۇچى ۋە دراماتورگ. \JN<"/  
 ئاتا-بالا ئىككى قۇش ئىنسان بىلەن ئۆزلىرى ئوتتۇرىسىدىكى مۇناسىۋەتنى تەھلىل قىلغاندا،نېمە ئۈچۈن ئۆزلىرىنى ئىنسانلاردىن بەختلىك ھېسابلايدۇ؟قۇشلار ئىنسانلار ئىچىدىكى نۇرغۇن يېتەرسىزلىكلەر ئىچىدىن ئاچكۆزلۈكنى ئالاھىدە تىلغا ئالىدۇ؟ ئىنسانلارنىڭ ئاچكۆزلۈكى بىلەن تەبىئەتنىڭ قانداق مۇناسىۋىتى بار؟ QLIm+)T  
  dsJ}C|N  
  &o:ZOD.  
 ,:;nq>;  
ئاتا قۇش غايەت زور ۋە ئەقىللىق بولغان ئىنساننىڭ قولىغا چۈشۈش ۋە ئۇنىڭدىن قۇتۇلۇشنى ئۇيۇننىڭ ئورنىدا كۆرىدۇ.ئۈچ ھېكمەت ئارقىلىق ئىنساننى ئەپچىللىك بىلەن باپلاپلا قالماستىن بەلكى ئىنساننىڭ ئاچكۆز،ھاماقەتلىكىنى ئېچىپ تاشلايدۇ.بۇ يەردە ئاپتۇر قۇشلارنىڭ تىلى بىلەن ئادەملەرنى مەسخىرە قىلىدۇ،ئۇلارغا ئىچ ئاغرىتىدۇ.بۇ نېمە ئۈچۈن؟ بىز تەبىئەتتىن نېمىلەرگە ئىرىشىپ نېمىلەردىن ئايرىلىپ قالدۇق؟ Jq?ai8  
 :  
  G ytI_an8  
 O6boTB_2  
ئەگەر ئىنسانلار بىلەن تەبىئەت ئوتتۇرىسىدىكى ئۇقۇشماسلىق،تراگېدىيىلىك توقۇنۇش مۇشۇنداق داۋاملىشىۋەرسە،ئىنسانىيەتنىڭ كەلگۈسى قانداق بولۇشى مۇمكىن؟ئەگەر بىز ئۆزىمىزنى باشقا جانلىقلارغا ئوخشاش تەبىئەتنىڭ بىر ھۆجەيرىسى دەپ قارىيالىساق،تەبىئەت ئالىمىدە قانداق ئۆزگىرىشلەر يۈز بېرەر؟ /Q{Jf+>R>  
 /mqEc9sq,  
  .}a@OLJd  
 7xWX:2l*?  
  FC vR  
 k]I<%  
3-قىسىم كىتاب   پروزا ئەسەرلىرى .F%RW8=Q  
ئاق ئۆستىڭىم،ئاق .@1\26<  
تېيىپچان ھادى F>!fu.Ws  
تېيىپجان ھادى &z%7Nu  
 s_E iA _  
يازغۇچى ۋە تەتقىقاتچى تېيىپجان ھادى 1925- يىلى غۇلجا شەھىرىنىڭ دۆڭمەھەللە دېگەن يېرىدە دىننىي ئۆلىما ئائىلىسىدە تۇغۇلغان. 1937-يىلىدىن 1939-يىلغچە ئۈرۈمچىدىكى ئۆلكىلىك 1-ئوتتورامەكتەپتەئوقوغان. mufF_e)  
 5TzMv3;in2  
1944-يىلى ئۈچ ۋىلايەت مىللىي ئارمىيىسىگە قاتنىشىپ ۋاقىتلىق ئىنقىلابىي  ھۈكۈمەتنىڭ تەشكىلات بۆلۈمىدە ۋە باشقا جايلاردا كاتىپ بۇلۇپ ئشلىگەن.1944-يىلى ئۈچ ۋىلايەت مىللىي ئارمىيىسىگە قاتنىشىپ ۋاقىتلىق ئىنقىلابىي ھۆكۈمەتنىڭ تەشكىلات بۆلۈمىدە ۋە باشقا جايلاردا كاتىپ بۇلۇپ ئىشلىگەن. 1952-يىلىدىن 1982-يىلىغىچە ناھەقچىلىق ۋە زىيانكەشلىككە ئۇچراپ نۇرغۇن رىيازەت چەككەن. 1982-يىلى خىزمىتى ئەسلىگە كېلىپ،ئىلى قازاق ئاپتونوم ئوبلاستلىق سىياسىي مەسلىھەت كىڭىشىدە «تارىخ ماتىرياللىرى مەجمۇئەسى»نىڭ مۇھەررىرى بولۇپ ئىشلىگەن. 1989-يىلى 4-ئاينىڭ24-كۈنى كىسەل سەۋەبى بىلەن غۇلجىدا ئالەمدىن ئۆتكەن.شىنجاڭ يازغۇچىلار جەمىئتىنىڭ ئەزاسى. lC^q}Bh:  
 ,X9Y/S l  
تېيىپجان ھادى ئەدەبىيات ساھەسىگە 1943-يىلى ئېلان قىلىنغان «بىر كۈنلۈك ياتاق» ناملىق ھېكايىسى بىلەن كىرىپ كەلگەن. 1980-يىللاردىن باشلاپ ھېكايىچىلىق ئىجادىيىتىگە يېڭىۋاشتىن كىرىشىپ «پالۋان كەلدى»، «چورۇق ھېكىم»، «ئاق ئۆستىڭىم ئاق»، «باتۇر كەلدى»قاتارلىق بىر تۈركۇم ئېسىل تارىخىي ھېكايىلارنى يېزىپ كىتابخانىلارنىڭ قەلبىدىن چوڭقۇر ئورۇن ئالغان. gIRFqEz@o  
 oh,Nu_!  
ھېكايىنىڭ تارىخيي ئارقا كۆرۈنۈشى: wGb{O  
 +| Cvv]Tx1  
بۇ بىر تارىخىي ھېكايە بولۇپ،ئىلى خەلقىنىڭ 19-ئەسىرنىڭ باشلىرىدا ئېلىپ بارغان «ئاق ئۆستەڭ»نى قېزىش ۋە قاش دەرياسىنى تىزگىنلەشتىن ئىبارەت ئون يىل داۋاملاشقان جاپالىق ئەمگەك جەريانى ماتېرىيال قىلىنغان. W\FKA vS  
   ھېكايىنىڭ بەدىئىي ئالاھىدىلىكى: `Mp]iD {  
 $6ITa}o  
1.بۇ ھېكايە رېئالىزملىق ئىجادىيەت ئۇسۇلىدا يېزىلغان نەمۇنىلىك ھېكايە بولۇپ، تارىخىي پاكىتلار ئاساس قىلنىپ ، تەپسىلاتلارنىڭ چىن ، ھەقىقىي بولۇشقا ئەھمىيەت بېرىلگەن. 2u#{K9g  
 H6e ^" E  
2.ھېكايىنىڭ قۇرۇلمىسى پۇختا، سۇژىت بۆلەكلىرى ئېنىق ئورۇنلاشتۇرۇلغان. ھېكايە تەرتىپلىك باياندا 3-شەخس تىلىدا يېزىلغان. xR;Xx;  
 v)rN] b]  
3. ھېكايىدە تىپىك شارائىتتىكى پېرسوناژلارنىڭ خاراكتېرىنى  يارىتىشقا ئەھمىيەت بېرىلگەن ھەم مۇۋەپپەقىيەتلىك يارىتىلغان. x{RTI#a.  
 WET $H,  
4.ھېكايىدە ئوخشىتىش،سېلىشتۇرۇش،سۈپەتلەش قاتارلىق ئىستىلىستىكىلىق ۋاستىلەردىن ئۈنۈملۈك پايدىلىنىپ،ئەسەر تىلىنىڭ ئوبرازلىقىنى ئاشۇرغان. dk;Ed  
 .hZ =8y9  
5. ھېكايىنىڭ ماۋزۇسى ھېكايىنىڭ مەزمۇنىغا ماس ھالدا قويۇلغان. yvNYYp2r  
 V}@c5)(j  
6. ھېكايىدە  ئىچكى كەچۈرمىش تەسۋىرى ، تىل تەسۋىرىدىن پايدىلىنىپ، پېرسوناژلار خاراكتېرىنى گەۋدىلەندۈرۈپ، ئىندىۋىدۇئاللىققا ئىگە قىلغان . 3/]J i^+  
 iHQFieZ.E  
دەرسخانا مەشىقلىرى: 0Wv9K~F  
 5nf|CQH6?  
تاللاش سوئالى: \^':(Gu4o  
 Zj`eR\7~  
1.«ئاق،ئۆستىڭىم ئاق!» ناملىق ئەسەر ھەققىدىكى ھۆكۈملەردىن توغرىسى:    (   ) Oi l>bv8  
 AS4m227  
A.بۇ ئەسەر تارىخى ھېكايە. <&W3\/xx  
 ,{zvGZ|  
B.بۇ ئەسەر رىئالىزىم ئۇسلۇبىدا يېزىلغان بولۇپ،قۇمۇلدىكى ئۆستەڭ چېپىش مەزمۇن قىلىنغان. ( B50~it  
 B%'Np7  
C.بۇ ئەسەر رومانتىزملىق ئۇسلۇبىدا يېزىلغان بولۇپ،ئەسەردىكى پىرسۇناژلارنىڭ ھەممىسى توقۇلما. ojyG|Y  
 Hi.JL  
D.يۇقىرىقىلارنىڭ ھەممىسى خاتا. C-4I e  
 +{Q\B}3cj1  
شاغىبەگ قانداق كىشى:(C ) qn4Dm ^  
 ijoR(R^r  
A.كەڭ قورساق  B.ئەينى دەۋردە ھاكىمبەگ بولغان كىشى بولۇپ،ئىسمى خالزات ھېكىم،چورۇق ھېكىمنىڭ ئورنىغا ھاكىمبەگ بولغان. C. ئىچى تار، باشقىلارغا ئورا كولاپ يۈرىدىغان، خەلقنى بېسىپ،ئۆزىدىن باشقىلارنى ئورىغا ئىتتىرىدىغان،ھەسەتخور،ئىچى يامان  D.خەلقنىڭ غېمىنى يەپ،خەلق ئىشلىرىنى جاندىن ئەزىز بىلىدىغان كىشى. C'zMOR6c  
 FIG5]u  
بۇ ھېكايە ئاپتۇرنىڭ (    ) دېگەن توپلىمىدىن ئېلىنغان. 1f}S:Z  
 CQv [Od  
A.«ئاق،ئۆستىڭىم،ئاق!»     B. «ئىلىدا ئۆتكەن گۇڭ بەگلەر»  C. «چورۇق ھېكىم»  
 G&3j/5V  
«ئاق،ئۆستىڭىم،ئاق!» دېگەن نام (    ) تەرىپىدىن قويۇلىدۇ. 4|Y0 $(6o  
 ,t)mCgbcO  
A.چورۇق ھېكىم   B. خەلق C. چىڭ دالويى D.رۇزى مۇھەممەت يۈز بېگى HP?e?3.T  
 I7[+:?2  
بۇ تېكىستتە تىلغا ئېلىنغا دەريا ئېقىنى: VvoJ85  
 A. ئىلىدىكى قاش دەرياسى  B. خوتەن قارىقاش دەرياسى C. قەشقەردىكى تۈمەن دەرياسى D.كورلىدىكى كۆنچى دەرياسى 'nCBLc8  
 NtA}I)'SWU  
بوش ئورۇنلارنى تولدۇرۇڭ: wef QmRK  
 SJy?^  
1.بۇ بىر(تارىخىي)ھېكايە بولۇپ،ئېلى خەلقىنىڭ(19-)ئەسىرنىڭ باشلىرىدا ئېلىپ بارغان(ئاق ئۆستەڭ)نى قېزىش ۋە (قاش دەرياسى)نى تىزگىنلەشتىن ئىبارەت(10يىل)داۋاملاشقان جاپالىق ئەمگەك جەريانى ماتىرىيال قىلىنغان. wuh$=fya  
 b"f4}b  
2. «ئاق،ئۆستىڭىم،ئاق!» دېگەن ئەسەرنىڭ ئاپتۇرى (تېيىپجان ھادى) بولۇپ،(1925)-يىلى (غۇلجا) شەھرىدە تۇغۇلغان. qed; UyN  
 "E'OP R  
  DVCc^5#  
 6} 
جاۋاب بېرىڭ: ZegsV|  
 n#x{~oQc  
تېكىستە«چۇرۇق ھېكىم ئەمەل ئادىتى بويىچە باش ئەگدى»دېگەن جۈملە ئۇچرايدۇ،ئاپتۇر نېمە ئۈچۈن بۇ جۇملىگە«ئەمەل ئادىتى»دېگەن سۆزنى قاتىدۇ؟ Z0-W%W  
 w0 "h,{  
جاۋاب:چۈنكى:①ئەينى دەۋىر چىڭ سۇلالىسى ھۆكۈمرانلىق قىلىۋاتقان دەۋىر بولۇپ،ئەمەلدارلار ئوتتۇرسىدىكى سالاملىشىش ئادىتى شۇنداق ئىدى. 6o{anHBB  
 OBj .-jL  
②بۇ جۈملىگە «ئەمەل ئادىتى»دېگەن جۈملىنى قۇشۇش ئارقىلىق چىن دالويىنىڭ چۇرۇق ھېكىمگە قارىغاندا،بىر نادان،بىلىمسىز،خوشامەتچى،پەقەت ئەمىلىلا بار،ئەمەلىيەتتە ئەمەلگە لايىق قابىلىيىتى يوق كىشى بولۇپ،ئەمەل ئادىتى بولغاچقىلا،چۇرۇق ھېكىم باش ئېگىدۇ،بولمىسا،چۇرۇق ھېكىمنىڭ باش ئېگىشىنىڭ ھاجىتى يوق ئىدى. SIbQs8h]  
 J.El&Dev  
ئەسەرگە نېمە ئۈچۈن «ئاق،ئۆستىڭىم،ئاق!»دېگەن ماۋزۇ قويۇلىدۇ؟ gA.G:1v  
 aY"qEH7]  
خەلقنىڭ ئون يىللىق جاپالىق ئەمگىكىنىڭ مىۋىسى بولغانلىقى ئۈچۈن،يەنە جياڭجۈن مەھكىمىسىدە سۇ باشلاش ۋە باشلىماسلىق ھەققىدە كەسكىن مۇنازىرە بولۇپ،چورۇق ھېكىم باشچىلىقىدىكى خەلقنىڭ ئۇزاق يىللىق ئەمگەك مىۋىسى يوق بولۇش ئالدىدا خەلقنىڭ كۈچلۈك ئارزۇسىنى ئىپادىلەپ ئەسەرگە شۇ ماۋزۇنى قويغان. 3`="4  
 EJL45R>  
ئەسەرگە بىرلەشتۇرۇپ تارىخىي ھېكايىلەرنىڭ ئالاھىدىلىكىنى بايان قىلىڭ: *A8CJ  
  تارىخي ھېكايىلەردە تارىخي چىنلىق ئاساس قىلىنىدۇ،تارىخىي شەخسلەرنىڭ ئوبرازى بەدىئىيلەشتۈرۈلۈپ ئەكس ئەتتۈرىلىدۇ. ~6@~fhu  
 drN^-e  
پارچىلارنى ئوقۇپ تەھلىل قىلىڭ: NO6.qWl  
 mp@JsCU  
-بىر كۈن ئەمەس،ئاي ئەمەس،ئون يىل يىغلاپ يۈرۈپ دېگۈدەك بۇ ئۆستەڭنى چاپتۇق...ئىبادەتلەرنىڭ ئەڭ مەقبۇلى كىشىلارگە ياخشىلىق قىلماق...ئۆستەڭ ھەم ياخشىلىقلارنى ئەڭ ئۇلۇغ دېدىغۇ...بۇنى ئۇلار چۈشەنمەمدۇ؟! بىز ئەڭ ئاخىرقى دەللىلىرىمىز بىلەن سۇنىڭ چىقىدىغانلىقىنى ئىسپاتلاپ بېرەلمىسەك تۈگەشمەمدۇق؟ بۇ دەشىت-باياۋانلار ئەبەدى قاغجىراپ يېتىۋىرەمدۇق؟...... yqCy`TK8  
 >.M `Fz.  
①بۇ پارچە كىمنىڭ قايسى ناملىق ئەسىرىدىن ئېلىنغان؟ ۋەكىللىك ئەسەرلىرىدىن بىرنى ئېيتىپ بېرىڭ؟ t6 js@Ih  
 +IJpqFH  
  ج: تىيىپجان ھادى.«چورۇق ھېكىم»،«ئېلىدا ئۆتكەن گۇڭ-بەگلەر» J$'T2@H#  
 &Vl, x/  
②پارچىدىكى كىمنىڭ سۆزى؟ چورۇق ھېكىمنىڭ قانداق خاراكتېرى يۇرۇتۇلغان؟ قايسى دەۋردە ياشىغان ؟ Nz$O D_]  
 5t0i/&zX  
ج:چورۇق ھېكىم.ئادالەتپەرۋەر،خەلق سۆيەر،خەلقنىڭ غېمىنى يەيدىغان كىشى،ئۇ 19-ئەسىرنىڭ باشلىرىدا،مەنچىڭ خاندانلىقى ئىلىدا ھاكىمىيەت يۈرگۈزگەن دەۋردە ياشىغان. ZZlR:D  
 m 
ــــ «ئاق،ئۆستىڭىم،ئاق!» خەلق بەرگەن مۇبارەك نام،خەلقنىڭ ئۈمىدى.ئۆستىڭىمىز سۈيىنىڭ مەڭگۈ ئۈزۈلمەي ئېقىپ تۇرۇشى ئۈچۈن ئۆستەڭنىڭ نامىنى «ئاق،ئۆستەڭ» قويساق جاناپلىرى قانداق قارايدىكىن؟... 4N#0w]_,>Y  
  )?4m}  
①      يۇقىرىقى پارچە كىمنىڭ قايسى ئەسىرىدىن ئېلىنغان؟ ژانىرى نېمە؟ BH*vsxe  
 6bqJM#y@  
تېيىپجان ھادىنىڭ «ئاق،ئۆستىڭىم،ئاق!» ناملىق ئەسىرىدىن ئېلىنغان.ژانىرى تارىخىي ھېكايە. >A1Yn]k  
 gqe z-  
  ② بۇ كىمنىڭ سۆزى؟ كىمگە دەۋاتىدۇ؟ (EohxLl!p  
   چورۇق ھېكىمنىڭ سۆزى،جياڭجۈنگە دەۋاتىدۇ. hO(HwG?8t  
ئەسەرنىڭ سۇژىت بۆلەكلىرى قايسىلار؟ E}a3.6)p  
 4+ 4? 0R  
تۈگۈن: چورۇق ھېكىمنىڭ ئۆزىگە بۇيرۇغان ئاتمىش دەررە جازاسى ^ 5GS !u"  
 t+?\4+!<  
راۋاج: «ئاق ئۆستەڭ»نى چېپىش ئەمگىكىگە قاتنىشىۋاتقان خەلق ئاممىسىنىڭ ئۈمىدۋارلىققا تولغان جاپالىق ئەمگەك جەريانى بىلەن جياڭجۈن مەھكىمىسىنىڭ «ئاق ئۆستەڭ»گە سۇ باشلاش ھەققىدىكى مۇنازىرىسى.  
 R 6M@pO  
كولمىناتسىيە: Cg&1  
 `Cb$8;)z  
يېشىم: ئۆستەڭگە «ئاق ئۆستەڭ» دەپ نام قويۇلغانلىقى... m\~[^H~g  
 Ezml LFp.  
تۆۋەندىكى سۆزلەرنىڭ مەنىسىنى ئىزاھلاڭ: TZHqn6  
شاغىبەگ ـــ مۇئاۋىن ھاكىم _ !Ph1  
جياڭجۈن ـــ ئىسىم [خەن] يۇقىرى دەرىجىلىك ھەربىي ئەمەل ۋە شۇ ئەمەلگە ئېرىشكەن كىشى 5aWKyXBIx  
گەز Iئىىسم [پ] ① ئۇيغۇرلار تۇرمۇشىدا مېتىر سىستېمىسى قوبۇل قىلىنىشتىن ئىلگىرى ئىشلىتىلگەن، تەخمىنەن 71 سانتىمېتىرغا تەڭ ئۇزۇنلۇقتىكى ئۆلچەم بىرلىكى. ② شۇ ئۇزۇنلۇقتىكى ئۆلچەش ئەسۋابى: ياغاچ گەز. پولات گەز 9( B)  
 يانچى ئىىسىم ‹پەلسەپە ئاتالغۇسى› فېئوداللىق تۈزۈم شارائىتىدا ئەۋلادمۇ-ئەۋلاد يەرگە باغلىنىپ قالغان، يانچىدارلارغا جىسمانىي جەھەتتىن بېقىنىدىغان ھەمدە ئۇلارنىڭ ئېكسپىلاتاتسىيە ۋە ئېزىشىگە ئۇچرايدىغان يېزا ئىگىلىك ئىشلەپچىقارغۇچلىرى. ئۇلار قۇللاردىن پەرقلىنىدۇ. $23R%8j   
تاي تۇياق ــــ 25 سەر كېلىدىغان كىچىك يامبۇ. WK 
رۇزى مۇھەممەت يۈز بېگى ــ «ئاق ئۆستەڭ»نىڭ باش ئىنژىنىرى e%f8|3<6  
دۆلەت ھېكىم ـــ چورۇق ھېكىمدىن ئىلگىرى ئۆستەڭگە ھېكىم بولۇپ باشقۇرغان،كېيىن كۆزى تۇتۇلۇپ قېلىپ ئىشتىن قالغان. p4el9O&-tV  
زاكىر بوكۇش ــــ «ئاق ئۆستەڭ»نىڭ ئەھۋالىنى تولۇق بىلىدىغان كىشى. 0 Q1}u@G  
خان ئوقى ــ جياڭجۈن ھۆكۈمىنى ئىجرا قىلىش ئۈچۈن بارىدىغان ئەمەلدار كۆتۈرىۋالىدىغان تاختاي. .II'W3Fr  
خۇدىڭ مەپە ــ ئازادە ئولتۇرۇش ئۈچۈن ئىككى چاقى ئالدىغا ئورنىتىلغان مەپە. J}.p6E~j  
 R2;-WxnN]  
  ,Wdyg8&.  
 f< '~K  
روزىمەت خۇشال WFh!re%Z  
جالالىدىن بەھرام }SOj3.9{c  
جالالىدىن بەھرام 1942-يىلى غۇلجا شەھرىدە تۇغۇلغان،داڭلىق يازغۇچى ۋە رەسسام.«مېسرىگىياھ»،«ئامەت ۋە ئاپەت»،«كۆمۈرچى بالا» قاتارلىق رومان،ھېكايە-پوۋىست توپلاملىرى نەشىر قىلىنغان. Zwq_&cJK  
 6DExsB~@  
  lw Kr$X4  
 3|~(9b{+  
ھېكايىنىڭ تارىخيي ئارقا كۆرۈنۈشى: d:j$!@o  
 p2cKtk+  
بۇ ھېكايىدە كوپراتسىيىلىشىش دەۋرى ئاخىرلىشىپ،يەرلەر ئائىلىلەرگىچە ھۆددىگە بېرىلگەن دەۋرنى ئۆزىگە ئارقا كۆرۈنۈش قىلغان بولۇپ، دېھقانلارنىڭ خۇشاللىقى ئىپادىلەنگەن. .]jKuTC\<  
دېھقانلارنىڭ خۇشاللىقى ۋە سىياسەتنىڭ مىليۇنلىغان كىشىلەرنىڭ تەقدىرىگە مۇناسىۋەتلىك ئامىل ئىكەنلىكى كىشىنى ئويلاندۇرىدۇ. ]~|zY5i!  
   ھېكايىنىڭ بەدىئىي ئالاھىدىلىكى:  _@HMk"A  
 he!e~5<@y  
1.بۇ ھېكايە سوتسىيالىستىك رېئالىزملىق ئىجادىيەت ئۇسۇلىدا يېزىلغان ھېكايە بولۇپ،يەرلەر ئائىلىلەرگىچە ھۆددىگە بېرىلگەن دەۋرنى ئەكس ئەتتۈرگەن. 0Uybh.dC  
 ,qC_[PUT  
2.ھېكايىدە ئېدىئۇم،ماقال-تەمسىل قاتارلىق تۇراقلىق ئىبارىلەردىن ئۈنۈملۈك پايدىلانغان بولۇپ تىلنىڭ ئوبرازلىقىنى ئاشۇرۇشتا مۇھىم رول ئوينىغان.( ساۋاقداشلارغا تۇراقلىق ئىبارىلەرنى تاپقۇزۇپ ئۇلارغا ھەر بىر تۈرىنى ئايرىتقۇزىمەن.) 0/),ylCj  
 q3 9 RD  
3. ھېكايىدە تىپىك شارائىتتىكى پېرسوناژلارنىڭ خاراكتېرىنى  يارىتىشقا ئەھمىيەت بېرىلگەن ھەم روزىمەت خۇشالنىڭ ئىندىۋىدۇئال خاراكتېرى يارىتىلغان.(ساۋاقداشلارغا روزىمەت خۇشالنىڭ ئىندىۋىدۇئال خاراكتېرىگە مۇناسىۋەتلىك تەسۋىرلەرنى،بايانلارنى تېپىپ چىقىشقا ئورۇنلاشتۇرىمەن.) =b6Q2s,i  
 rH & ^SNc  
4.ھېكايىدە ئوخشىتىش،سېلىشتۇرۇش،سۈپەتلەش قاتارلىق ئىستىلىستىكىلىق ۋاستىلەردىن ئۈنۈملۈك پايدىلىنىپ،ئەسەر تىلىنىڭ ئوبرازلىقىنى ئاشۇرغان. ] $Z aS\m  
 !d^5mati)T  
1.بۇ ھىكايىدە نۇرغۇن يەرلىك شېۋىلەر ئۇچرايدۇ .سىز ھېكايە مەزمۇنىنى تۇلۇق چۈشىنىۋىلىش ئۈچۈن ئىزاھات بېرىلگەن سۆزلۈكلەرنىڭ مەنىسىنى چۈشىنىۋىلىڭ. x! Z|^q  
 L0Xb^vx}m  
گۇڭ -  ياغاچتىن ياسالغان يەر ئۆلچىگۈچ.  پەللىمىسىلە – گوللىمىسىلا ، ئالدىمىسىلا.  داتخورلۇق – ئەرزخورلۇق ،دە-تالاش.    ئالدى پەشلىك – ئالدىغا ئۆتۈۋالماق .  خولاشقان – پۈتۈشكەن .  ئۇچۇلۇق – توقۇم.  قىزىل پەتتە – يەڭ بەلگىسى.  موخۇ – قارىغۇ.  ئىسسىق ئۇپ – ئىىسسىق ،تومۇز.  تۇز تامىتتى – ياخشى بۇلاتتى.  خوندەك – ئەڭ بۇرۇن پىشىدىغان بىر خىل ئۆرۈك.  قىزىل كوس – چىرايى قىزغۇچ.  شۇللۇق – خۇلقىلىق.  باشتاق – يالاڭباش.  بولجالىق – ئورمانلىق.  بىنەپتە كۈنلىرى – يەكشەنبە ،شەنبىدىن باشقا كۈنلىرى.  دارا – ئۇددۇل . 5a_1x|Fhi  
 U Tw\_s  
  بىرقىسىم سۆزلەرگە ئىزاھات: Gi?"  
گۈماشتا ئىسىم [پ] باشقىلار تەرىپىدىن قويۇلغان، شۇلارنىڭ مەنپەئىتى ئۈچۈن خىزمەت قىلىدىغان شەخس @G^ l`%  
 بىدىك ـــ ئېلىم –سېتىمدا ئارىلىقدا كېلىشتۈرگۈچى. O cd ^{u  
 T =_Hd  
2.روزىمەت خۇشال ھەتتا ئۆلۈم پەتىسىگە بارسىمۇ كۈلىدىغان ئادەم ئىدى. بىراق، بۇ قېتىم نېمە سەۋەبتىن خاپا بۇلۇپ قالدى؟ ئۇ بۇ خاپىلىقتىن نېمىگە ئېرىشتى؟ FG'F]f c%  
 y/Paq^Hd  
بىر ئېتەك چالمىنى ئېلىۋېلىپ :«قېنى قايسى نوچام يېرىمگە گۇڭ سېلىشقا پىتىنىدىكەن،قاڭشىرىنى ئېتىلدۇرىۋېتىمەن!» دەپ ھېچكىمنى يېقىن كەلتۈرمەيۋاتقان روزىمەت خۇشالنىڭ بۇ قېتىم خاپا بولۇشىدا ئالاھىدە سەۋەب بار،يەر ئائىلىلەرگىچە ھۆددىگە بېرىلگەن بولسىمۇ،ئۇنىڭ يېرىگە گۈڭ سېلىپ،باشقىلارغا ئالماشتۇرۇپ ھۆددىگە بەرمەكچى بولىدۇ.بۇ گەپنى ئاڭلىغان روزىمەت خۇشالنىڭ زادىلا تۇتۇپ باقمىغان غەزىپى تۇتۇپ كېتىدۇ،چۈنكى ئۇ يەرنى ئۇغۇتلاپ،پىشۇرۇپ،تاۋلاپ ھوسۇللۇق ئېتىزلارغا تەستە ئايلاندۇرغان،ئۇنىڭ ئۈستىگە مەركەزنىڭ يەر ئىسلاھاتى ئىنتايىن ياخشى بولۇپ،دېھقانلارغا پايدىلىق ئىدى،ئەمما،بىر قىسىم يەرلىك ئەمەلدارلار سىياسەتنىڭ كۈندە ئۆزگىرىشىدىن دەككە-دۈككىدە بولغاچقا،ئىشنى كېسىپ بىر تەرەپ قىلىپ بولالمايدۇ. خېلىل سېكىرىتارنىڭ زورى بىلەن يېرىگە گۇڭ سېلىشقا قوشۇلغان بولسىمۇ،يامانلاپ يۈرىيدۇ،خېلىل شۇجى ناھىيە رەھبەرلىرىگە ئەھۋالنى ئىنكاس قىلىپ،يەرلەرنى دېھقانلارغا بەش يىلغىچە مۇقىمداپ بېرىدىغان بولىدۇ. w%KU@$  
 g >u{H:  
3.ئاپتور روزىمەت خۇشالنى ھەر دائىىم كۈلۈپلا يۈرىدىغان دېھقان سۈپىتىدە تەسۋىرلىگەن. سىلەر ئۇنىڭ «ھى...ھى...ھى» قىلىپ كۈلۈشىدىن سۆيۈندۈڭلارمۇ ياكى ئۇنىڭغا ئىچىڭىلار ئاغرىدىمۇ؟ ئاپتۇر بۇ كۈلكە تەسۋىرى ئارقىلىق ئۇنىڭ قانداق خارەكتىرىنى ئىپادىلەپ بەرمەكچى؟ بەزىلەر:«ئاق كۆڭۈللۈك- ئەخمەقلىقتۇر»دەپ قارايدۇ. سىزنىڭچە ئاق كۆڭۈللۈك ئەخمەقلىقمۇ؟ =0 mf   
 مېنىڭچە،ئۇنىڭ كۈلۈشىدىن ئاپتۇرنىڭ ئالاھىدە بىر خىل ئۇسلۇبىنى ھېس قىلىشقا بولىدۇ،ئەدەبىيات نەزەرىيىسىدە :«خاسلىق ئارقىلىق ئومۇمىيلىقنى ئىپادىلەشكە بولىدۇ» دەيدىغان قائىدە بار.ئاپتۇر بۇ كۈلكە ئارقىلىق ئۇنىڭ ئاقكۆڭۈل،تۈز، ئۇچۇق-يۇرۇق خاراكتېرىنى ئىپادىلەپ بەرمەكچى.مېنىڭچە،زىيادە بولمىسا،ئاقكۆڭۈللۈك ياخشى خىسلەت. !.Eua3:V*  
 *@^9 ]$*$  
4.روزىمەت خۇشالنىڭ خاراكتىرىنى ئەينى دەۋردىكى بىر قىسىم دېھقانلاردىكى ئورتاق خاراكتىر دەپ ئېيتىشقا بولامدۇ؟ نېمە ئۈچۈن؟ g\ilK:r}  
   شۇنداق،سىياسەتنىڭ ناھايىتى كۆپ ساندىكى دېھقانلارغا پايدىلىق بولۇشى ۋە شۇ ئارقىلىق بارلىققا كەلگەن خۇشاللىقنى روزىمەت خۇشالنىڭ خاراكتېر ئالاھىدىلىكى ئارقىلىق ئىپادىلەپ بەرگەن. F-D9nI4{X  
 ga%gu9  
5.بۇ ھېكايىدىكى سىزنى سۆيۈندۈرگەن، يېزىقچىلىقتا ئۆرنەك قىلغۇدەك ئالاھىدىكلىرىنى يىغىنچاقلاپ بېقىڭ. `bY>f_5+  
 CC"}aV5  
1.تىل تەسۋىرىنىڭ خاسلىققا ئىگە بولۇشى. THEpW{.E  
  2.يەرلىك شىۋە ۋە تۇراقلىق ئىبارىلەردىن پايدىلىنىپ،پېرسۇنادلارنىڭ خاسلىقىنى گەۋدىلەندۈرۈشى. z0!k  
 ~XU%_Hz  
6.ئاپتۇر ھېكايىدە يەرلىك شېۋىگە ئالاھىدە ئەھمىيەت بېرىپ پېرسوناژلار دىئالوگلىرىغا يەرلىك شېۋە سۆزلىرىنى كۆپ سىڭدۈرگەن.بۇنداق يېزىشنىڭ قانداق ئالاھىدىلىكى بار؟ n- P 
 ?V&# nA  
ئەسەرنىڭ چىنلىقىنى گەۋدىلەندۈرگىلى بولىدۇ،پېرسۇناژلارنىڭ خاسلىقىنى يارىتىش ئۈنۈمىنى ئاشۇرغىلى بولىدۇ. UZvF5Hoe+O  
 @:s (L]  
دەرسخانا مەشىقلىرى: ZP-^10  
   ئەسەردىكى بىر قىسىم تۇراقلىق ئىبارىلەرنى تېپىپ مەنىسىنى ئىزاھلاڭلار: bbNN$-S|  
   قۇم چېچەكلەپ  ــــ IX+!+XC"U  
   تۆگىنىڭ قۇيرۇقى يەرگە يەتمەك ــ )?y ${T   
   تاپىنى تېشىلگۈدەك بولماق ـــ  
   مېغىزىنى چاقماق ـــــ -qyhg-k6  
   ئەۋلىيادەك ئىش قىلماق ـــ tEuVn5  
   بېشىنى ساڭگىلىتىپ ـــ >dK# tsp  
   باپكارنىڭ مۇكىسىدەك قاترىماق ـــ   3R>"X c  
  قۇرۇق قول قايتۇرىۋەتمەك ـــ  v]h^0WU  
  ئالدى پەشلىكنىڭ دەردىنى تارتماق ـــ 2p %j@O  
  ئەسكى تامدا قۇشقاچ تۇلا،دېھقاندا پۇتلاش تۇلا ــ GHWt3K:*w  
  كۆزى چاققان،قولى ئىتتىك ـــ KOhK#t>H@0  
  دادام مازارغا شەيخ،ئۆزۈم تەييارغا ـــ   .+) AeGh  
  ئۇمىچى يوق مازاردىن شەيخمۇ قاچىدۇ ـــ  w!_6*  
  شامال يەپ بوران كېكىرىدىغان ــــ \ gO!6  
  ئارمانغا چۈشلۇق دەرمان يوق ـــ =JaxT90x  
 A$3ll|%j  
 ئايدىڭدا قېتىق ئىچكەن گاچىدەك كۈلۈپ كەتمەك ــ #;0F-pt  
 Vd;N T$S$  
تاللاش سوئالى: dv cLZK  
 :sX4hZK =G  
1.ئەسەرگە نىسبەتەن ئېيتىلغانلاردىن توغرا بولغىنى(Ｂ) NT=) 
 k x%\Cz  
Ａ.بۇ ھېكايىدە باشتىن ئاخىرى روزىمەت خۇشالنىڭ خاراكتىرى يۇرۇتىلغان. V'FKgzd  
 ;TKsAU  
Ｂ.بۇ ئەسەردە روزىمەت «خۇشال»دىن ئىبارەت پېرسۇناژنى ئوتتۇرغا چىقىرىش ئارقىلىق شۇ دەۋر خەلق دېھقانلىرىنىڭ خاراكتىرىنى يۇرۇتۇپ بەرگەن. KK?R|1VK9  
 QL\3|'a  
Ｃ.بۇ ئەسەردە روزىمەت «خۇشال» دىكى «خۇشال» نامنىڭ كىلىپ چىقىش سەۋەبى نۇقتىلىق بايان قىلىنغان. :z`L)  
 -amNz.`[PR  
Ｄ.روزىمەت «خۇشال» دائىم كۈلىدىغان بىر ئەخمەق ئادەم. 0HI0/Tvu$<  
 'soll[J  
2.«گۇڭ، پەللىمىسىلە،تۇز تامىتتى»دېگەن سۆزلەرنىڭ مەنىسى(Ｄ). <9[>+X  
 ~H4Tr[8a  
Ａ.ئۆلچەش، ياخشى بۇلۇش، مۆلچەرلەش. 8CUl |I ~  
 lvG+9e3+  
Ｂ.ياغاچتىن ياسالغان يەر ئۆلچىگۈچ،ئالداش،ياخشى بۇلاتتى. r.' cjUs  
 &<Fw  
Ｃ.سېلىق سېلىش، ئالدىن پەملەش،ياخشى بۇلاتتى. ;73{n*a$  
 ^3C%&  
Ｄ. ياغاچتىن ياسالغان يەر ئۆلچىگۈچ،ئالدىمىسىلا، ياخشى بۇلاتتى. 8"ulAx74>  
 r@CbhD  
    بوش ئورۇن تولدۇرۇش سۇئالى s,j=Kym%  
 op,mP0b  
1.«روزىمەت خۇشال» دېگەن ھېكايىنىڭ ئاپتۇرى(جالالىدىن بەھرام) بۇلۇپ، ئۇ (1942)-يىلى (غۇلجا)دا تۇغۇلغان. داڭلىق (يازغۇچى) ۋە(رەسسام) .  nc?Oj B  
 k^%F4d3z@C  
2.«قۇم چىچەكلەپ، تۆگىنىڭ قۇيرىقى يەرگە يەتكەندە» دېگەن ھېكمەتلىك ئىبارە (ئىدېئوم) بۇلۇپ، (ناھايىتى ئاز ئۇچرايدىغان ) دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدۇ. qdZo cTf'  
 8ZNwo  
3.ھېكايە ئادەتتە (تۈگۈن ) (راۋاج) (كۇلىماتسىيە) ۋە (يېشىم) دىن ئىبارەت تۆت باسقۇچتىن تۈزىلىدىغان بۇلۇپ،ئەسەر ۋەقەلىكى (كۇلىماتسىيە) باسقۇچىدا ئەڭ يۇقىرى پەللىگە كۆتۈرىلىدۇ. \O\veB8  
 9j1 tcT  
     قىسقىچە جاۋاب بېرىش سۇئالى G}`Hu_ [\)  
 IJ6&*t wT  
1.    ئەسەردىكى روزىمەت«خۇشال» دىكى ‹خۇشال› سۆزى نېمە ئۈچۈن قوش تىرناق ئىچىگە ئېلىپ يېزىلىدۇ؟ M!iYj+nrP  
 xcN >L  
2.    ھېكايىدە ھېكمەتلىك ئىبارىلەردىن ئۈنۈملۈك پايدىلانغان . بۇنىڭ ئەسەرگە نىسبەتەن قانداق رولى بولغان؟ %|3NCyJ*7  
 0^3@>> ^  
3.  روزىمەت «خۇشال» نېمە ئۈچۈن تۇلا كۈلىدۈ؟ ئۇنىڭ بۇنداق كۈلۈشلىرى سىزدە بىر خىل  بىزارلىق تۇيغۇسى پەيدا قىلدىمۇ؟ بۇنى ئەخمەقلىق دەپ قاراشقا بولامدۇ؟ ئۇنىڭ بۇ كۈلكىسىگە قانداق ئارقا كۆرۈنۈش يۇشۇرۇنغان ؟ u )KtvC!  
 /qO?)p3gk  
4.    بۇ ئەسەرنىڭ ئالاھىدىكلىرىنى قايسى نۇقتىلارغا يىغىنچاقلاشقا بولىدۇ؟ #zw 'H9l  
 Js!V,={iX  
كۆنۈكمە سۇئالى j!QP>AM|`  
 oS_<;Fj  
« -ماڭا بېرىدىغان يەرگە ئۆزلىرى گۆھەر تېرىۋالسىلا ،جامائەتنىڭ خەۋىرىدە بار ،ئاق يېرىمنى كۈچلەندۈرىمەن دەپ نەچچە كاللەك پۇلۇم كەتتى ، شاللىقنى ئەي قىلىش ئۈچۈن تاپىنىم تېشېلگۈدەك بولغىنىنى بەشبۇلاقنىڭ قۇرت – قوڭغۇز،چۈمۈلىلىرىمۇ بىلىدۇ...» j%OnLTZ  
 `Hq)g1a7q  
1.    يۇقارقى پارچىدە تەسۋىرنىڭ قايسى خىلى قوللىنىلغان؟ zq&,KZ  
 7nL3+Pq  
2.    بۇ كىمنىڭ سۆزى ؟ بۇنىڭدىن ئۇنىڭ قانداق روھى ھالىتىنى كۆرۈۋالالايمىز؟ sz%'=J~!V  
 {9C+=v?  
3.    ئۇنى شۇنچە ئاچچىقلاندۇرغان ئىش نېمە ؟ =e$6o2!'}  
 ce\ F~8y  
   ئۇنى شۇ دەۋر خەلق دېھقانلىرىنىڭ ۋەكىلى دېيىشكە بولامدۇ؟ V_"K  
 -w:F8k ~  
ساداقەت O[[#\BL  
زوردۇن سابىر DIu rFDQSS  
تاللاش سۇئالى 9(( QSX  
 :5`BhFAd  
1.        ھېكايە پىرسۇناژلىرى قايسى ئىككى لېنيىلىك ۋەقەلىك ئارقىلىق سۈرەتلەنگەن؟ -S"$S16D  
A.بىرى ئەزنەمگە مۇناسىۋەتلىك يەنە بىرى يارىغا مۇناسىۋەتلىك   B.بىرى ھۆرلىقاغا مۇناسىۋەتلىك يەنە بىرى مىراكامغا مۇناسىۋەتلىك  C.بىرى مىراكامغا مۇناسىۋەتلىك يەنە بىرى يارىغا مۇناسىۋەتلىك  D.بىرى قاراياغاچقا مۇناسىۋەتلىك يەنە بىرى ھېپىزەم سىكىلەككە مۇناسىۋەتلىك. n)7olP0p  
 o(I[_oUy\  
2.ساداقەت دېگەن ئەسەر كىمنىڭ قايسى توپلىمىدىن ئېلىنغان؟ D{aN_0mT  
 6NV- &0 _  
A.ئەخەت تۇردىنىڭ «سەرسان روھ»ناملىق رومانىدىن ئېلىنغان   B. پەرھات جىلاننىڭ «مەھمۇد كەشغەرى» ناملىق روماندىن ئېلىنغان C. مۇھەممەد باغراشنىڭ «ئاپئاق ئېچىلغان سۈگەت گۈلى»ناملىق پوۋىستتىن ئېلىنغان  D.زوردۇن سابىرنىڭ «ساداقەت» ناملىق توپلىمىدىن ئېلىنغان. #Pz},!7  
 OwwlQp ~!J  
3.«ساداقەت» ناملىق ئەسەرنىڭ ژانىرى؟ O&!tW^ih  
 Ny>tJ~I  
A.روماندىن پارچە   B. ھېكايە  C. پىروزا  D.ئىپىك نەسىر &r6VF/  
 Mlp[xk|  
4.ئەسەردە ئاپتور ئېيتقان «ھاياتىمدىكى چېچەكلەر » بولسا (      ) نى كۆرسىتىدۇ. c8sY#I  
 {iqH 27\E  
A.دادىسى  B. ئايالى ۋە بالىسى C. ھۆرلىقا D.رۇزى مۇھەممەت يۈز بېگى OgNt"Vg  
 g(\FG  
بوش ئورۇننى تولدۇرۇڭلار: Ch`XwLY9  
 'Pudy\Ab  
زوردۇن سابىر (         ) –يىلى (       ) دە تۇغۇلۇپ (         ) –يىلى (        ) دە ۋاپات بولغان. ئۇيغۇر بۈگۈنكى دەۋر ئەدەبىياتىدىكى داڭلىق (        )دۇر. dlC)&Ai  
 J 21D/#v  
بۇ تېكىستتە بېرىلگەن ساداقەتمەن پىرسۇناژلاردىن (      ) بىلەن (         ) بار.   WlF"[mU-  
Bl-nS{9 "  
تەھلىل قىلىڭ ۋە جاۋاب يېزىڭ: gR uNC=sR  
1.ھۆرلىقانىڭ يارىنى 30 ياشقىچە كۈتەلىشى نېمىنى چۈشەندۈرىدۇ؟ /'IOi`d  
   ئۇنىڭ يارىغا سادىق،ۋاپادار،ئەقىدىسىدە،لەۋزىدە تۇرىدىغان،ئىنسانىي خىسلەتكە باي قىز ئىكەنلىكىنى كۆرىۋېلىشقا بولىدۇ. 0l6z!@GhT  
2.ئەسەردىكى ھۆرلىقا،مىرا بۇۋاي قانداق ئىنسانىي تۈيغۇغا ئىگە كىشىلەر؟ بىز ئۇلاردىن قانداق ئىلھام ئالىمىز؟ ]l>)Di#*o  
ساداقەتمەن،ۋاپادار كىشىلەرنىڭ ئۈلگىسى. Dx =ms^oN5  
3.بۇ ھېكايىنى ئوقۇپ ساداقەتمەنلىك ۋە ۋاپادارلىق توغرىسىدا نېمىلەرنى ھېس قىلدىڭىز؟ بۇ نۇقتىنى ئاتا-ئانىغا بولغان ۋاپادارلىق ئورنىغا قويۇپ بېقىڭ،سىز قانداق قىلسىڭىز ۋىجدانى بۇرچىڭىز ئالدىدا بۇيۇن قىسىپ قالمايسىز؟ nsqs*$  
&AmTXW  
4.بۇ ھېكايىنىڭ يېزىلىش ئۇسلۇبىدا قانداق ئۆزگىچىلىك بار؟ %^m6Q!  
    پېرسۇناژ بىلەن تەبىئەتنى دېئالوگلاشتۇرۇپ،پېرسۇناژلارنىڭ خاراكتېرىنى يۇرۇتۇپ بېرىشكە تەبىئەتنى ئۇلۇغلاش ھېسسىياتى كۈچلۈك. +qe!KPk2  
    ھېكايە پېرسوناژلىرى ئىككى لېنىيىلىك ۋەقەلىك ئارقىلىق سۆرەتلەنگەن بولۇپ،سېلىشتۇرۇش ئۇسۇلى ئارقىلىق تەبىئەتكە يېقىن ساپدىل،سەمىمىي،ساداقەتمەن يېزا كىشىلىرى بىلەن شەھەرگە بېرىپ ئۆزگىرىپ كەتكەن يېزا بالىسىنىڭ تەقدىرىنى سېلىشتۇرۇپ ئوخشىمىغان كىشىلەرنىڭ ئالاھىدە خاراكتېرىنى يۇرۇتۇپ بەرگەن. l;: L0(('  
 Z VuHO7'  
پېرسۇناژلارنىڭ روھىي ھالەت تەسۋىرىنى ئىنچىكىلىك بىلەن تەسۋىرلەپ،ئۇلارنىڭ روھىدىكى ئۆزگىرىشلەرنى بىۋاستە سۆرەتلەپ بەرگەن. @CU3V+  
    تۇرمۇش دىتاللىرىنى ئالاھىدە بەدىئىيلەشتۈرۈپ،مىرا بۇۋاي ۋە ھۆرلىقادەك ئالاھىددە پېرسوناژلارنىڭ خاراكتېرىنى يۇرۇتۇپ بەرگەن.بىرى، مىيىپ بولۇپ قالغان ئايالىنى 13 يىل ھاپاش قىلىپ،ئۆلۈپ كەتكەندىن كېيىن ئۇنىڭغا بولغان چەكسىز ساداقەتمەنلىكىنى ئىپادىلەيدۇ،ھەر كۈنى ئەتىگەندە ئۆلۈپ كەتكەن ئايالىنىڭ قەبرىسىگە باش قويۇپ يىغلايدۇ.يەنە بىرى،ھۆرلىقا ساقلىيالامسىز دەپ قويۇپ يۇقاپ كەتكەن يېگىتنى 30 يىل ساداقەتمەنلىك بىلەن ساقلايدۇ. 3(':4Tas  
5.ھېكايىد قارىياغاچ قانداق رول ئوينايدۇ؟سىزنىڭچە،قارىياغاچنى تەسۋىرلەشنىڭ زۆرۈرىيىتى بارمۇ؟  توختىگۈل bE.,)GY  
ھېكايە سۇژىتىن قانات يايدۇرۇشتىكى مۇھىم ۋاستە،ئاپتۇر پېرسۇناژلارنىڭ روھىي تەسۋىرىنى ئاشۇنداق ئزگىچە ئۇسۇلدا پېرسۇناژ بىلەن تەبىئەتنى(قارىياغاچنى) دېئالوگلاشتۇرۇپ تەسۋىرىلەپ،ئۆزىنىڭ تەبىئەتكە بولغان يىقىنلىق تۈيغۇسىنمۇ ئىپادىلەپ بېرىدۇ.ئاپتۇرنىڭ بۇ خىل تەبىئەتنى ئۇلۇغلاش،سۆيۈش،ئۇنىڭدىكى پاكلىق،ساپلىققا چوڭقۇر ئەقىدە باغلاش ھېسسىياتىنى يەنە مىرا بۇۋاينىڭ تىلىدا بەرگەن :«...ساپ ۋە سادىق نەرسە ئىزدەپ كەلگەن بولساڭ،توپىنى سۆي،داڭگالنى قۇچاقلا،تۇغۇلغىنىڭدا سېنى پاكىز بولسۇن دەپ سېنىڭ بەدىنىڭنى توپىلىغان،شۇڭا ئۇ چاغدا سەن پاك ئىدىڭ...» دېگەن سۆزىدىنمۇ چوڭقۇر چۈشىنىمىز. ozF>2`K }  
6. مىرا بۇۋاي نېمە ئۈچۈن :« شۇنداقتىمۇ ئەزنەم ئاپاڭنى ئۇنتۇيالمايمەن،ھەر سەھەرلىكى بېشىمنى قەبرىسىگە قويۇپ يىغلايمەن.ئەزنەمنى 13 يىل ھاپاش قىلىپ يۈرۈپ،ئۇ نىمجان بىلەن مۇڭداشقان،سىرداشقانىدىم،يەنە 10 يىل ھاپاش قىلىپ يۈرگەن بولسام يۈرىكىم قانارمىدىكىن،تاڭ؟» دەيدۇ؟ +~\1Zgw  
ئەڭ ئالىي ئىنسانىي خىسلەت،ساداقەتمەنلىك ئۇنىڭ ئادىمىيلىك روھىغا ئايلانغان.ئۇنىڭ كىشىلىك تۇرمۇش قارىشى لوغىتىدە «ساداقەتسىزلىك» تىن ئىبارەت ئىبارىنى تاپقىلى بولمايدۇ. D(D:/L8T,  
7.يارىنىڭ ئۆزگىرىشىگە نېمە سەۋەب بولغان؟  TU{^/-l  
ئۇ بارغان يېڭى مۇھىت،شەھەر مۇھىتى ^4_)a0Kcm,  
8.ساداقەت دېگەن نېمە؟ L8N` 
ساداقەت ـــ ئىىسم  [ئەرەپچە] چىن كۆڭۈلدىن ئىپادىلەنگەن سەمىمىيلىك، ۋاپادارلىق، سادىقلىق ";yCo0*  
 H#x=eDU|k  
9.مىراكامنىڭ ساداقەتمەنلىكى ھەممىمىزنى تەسىرلەندۈرمەي قالمايدۇ.ئۇنداقتا ئۇنىڭ شۇنچە ساداقەتمەنلىكىگە نېمە سەۋەب بولغان؟بۇنداق ساداقەتمەنلىك ھازىرقى جەمئىيتىمىزدىمۇ مەۋجۇتمۇ؟ abkl)X>k  
 BpZE  
10.يارى نېمە ئۈچۈن ۋەدىسىدە تۇرالمىدى؟ئۇنىڭ ساداقەتمەنسىزلىك قىلىشىغا سەۋەب بولغان ئامىللار قايسى بولىشى مۇمكىن؟ ~~k_A|&  
 6U6,Wu  
11.«خانمۇ ئاپىسىنىڭ بېشىنى تاراپ قويمايدىغان بۇلۇۋالدى.نۇرى،تۇرىلارمۇ قۇيرۇق تۇتقۇزمايدۇ،بولمىسا ئۇلارنىڭ ھەممىسىنى مۇشۇ ئانا باققان،ئۇيقۇسىدىن كېچىپ سوغوق بۈشۈكنى قۇچاقلاپ يۈرۈپ،زاكىسىدىن ئايرىپ قاتارغا قوشقان.بالا دېگەن بىكۆيۈم بولىدىغان ئوخشايدۇ.» E&P'@'Yk  
 -hw^3Af  
1)يۇقارقى پارچىدا قايسى خىل ئىپادىلەش ئۇسۇلى قوللىنىلغان؟ n#Xi Co_\  
 St9W{  
2)ئەسەردە كىمنىڭ قايسى خىل خاراكتېرى يۇرۇتۇلغان؟ __M(dN(^  
 &^Q-:Kxs8  
3)ئەسەردە قانداق ئىدىيە ئالغا سۈرۈلگەن؟ b?eIFI&w^l  
 F7lhLly  
4)ھازىرقى بالىلارنىڭ ھەممىسىدە ئاتا-ئانىلىرىغا كۆيۈنمەيدىغان ئەھۋال ئومۇمىيۈزلۈكمۇ؟ Ya{$:90 (4  
 esU9  
12.تېكىستتىكى «سەن ئەتىر سۇپۇن،يۈز مېيىغا ئوخشاشلارنى بەدىنىڭگە كۆپ سۈرتۈپ ساختىلىنىپ كەتتىڭ» دېگەن جۈملىنىڭ قانداق چوڭقۇر مەنىسى بار؟ } M-^A{C\%  
 K8M[xaI@  
13.ئاپتور نېمە ئۈچۈن قارىياغاچ تىلى ئارقىلىق ساپ،پاكىز بۇلۇش ئۈچۈن توپىنى تەۋسىيە قىلىدۇ؟ *Z'*^Y1le  
 {7swE(N  
14.ئاپتور نېمە ئۈچۈن ئۆزىنى«ئوۋىسىز قالغان قۇش»قا ئوخشىتىدۇ؟ a!rU+hiC  
 ئۇ ئۆزىنىڭ ساداقەتسىزلىكى سەۋەبىدىن يالغۇز-يىگانە قالدى،ئۆزىنىڭ ئاشۇ مۇھىتتىكى روھى ھالىتىنى ئوبرازلىق ئىپادىلەش ئۈچۈن ئۆزىنى«ئوۋىسىز قالغان قۇش»قا ئوخشىتىدۇ. 6HocF/Ye  
 B8A-|S!,U  
15.ئەسەردىكى «ياشلىقىدا چۆرىۋەتكەن نەرسىلەر ئەمدى مەن ئۈچۈن تۇتىيا بولدى»دېگەن جۈملىدىكى «مەن» تاشلىۋەتكەن نەرسىلەر نېمىلەرنى كۆرسىتىدۇ؟ :Z)a&A9v  
«مەن»تاشلىۋەتكەن نەرسىلەر ئۆزىگە ساداقەتمەنلىك بىلەن مۇئامىلە قىلغان،ۋاپادار كىشىسىدۇر. [Z~h!}  
 'w//d $+G_  
16.مىراكام بىلەن ھۆرلىقانىڭ قانداق ئوخشاشلىقى بار؟ *} @Y"y  
ساداقەتمەنلىكتە،ۋاپادارلىقتا ئوخشاشلىققا ئىگە. rywui10x*  
 Kd='l~rby  
17.ئەسەردىكى «سەن ئەتىر سۇپۇن،يۈز مېيىغا ئوخشاشلارنى بەدىنىڭگە كۆپ سۈرتۈپ ساختىلىشىپ كەتتىڭ»،«ساداقەت-توپا چاڭغا كۆپرەك مىلەنگەنلەر ئىچىدە ،چۈنكى ئالتۇنمۇ تاغلارنىڭ چوققىلىرىدا ئەمەس،قېلىن توپا ئاستىدا»دېگەن جۈملىلەرنى قانداق چۈشەندىڭىز؟ MMUlA$*t  
   ساداقەتمەنلىك ئۆزىنى مەينەتلەردىن يىراق تۇتىمىز دەپ ئاياق،كېيىم،چىشلىرىدىن تارتىپ چوتكىلايدىغان،غەيرى نەرسىلەگە قىزىقىدىغان شەھەر مۇھىتىدا ئەمەس،بەلكى ئاددىي-ساددىلىق،ھەممە نەرسىلىرى تەبىئەتكە يىقىن،قەلبى گۈزەللىك بىلەن بىزەلگەن سەھرادا يۇقاپ كەتمىگەن... CZ'm|^S  
 m;A[ 2 6X  
18.مىراكام بىلەن ھۆرلىقانىڭ ساداقەتمەنلىكى نېمىنى چۈشەندۈرۈپ بېرىدۇ؟ CUHT5J*sY  
 (,tu7u{  
 سەھرا كىشىلىرىنىڭ ساپ قەلب،لەۋزىدە ،ئەقىدىسىدە چىڭ تۇرىدىغان،كىشىگە ئىشەنچ تۇيغۇسى بېرىدىغان ئالىيجاناپ خاراكتېرىنى كۆرىۋېلىشقا بولىدۇ. ئۇلارنىڭ ھەرىكىتىدىن ھەقىقىي ساداقەتمەنلىك ۋە ۋاپادارلىقنىڭ قانداق بولىدىغانلىقىنى كۆرىۋېلىشقا بولىدۇ. 2Y<]X7Ch:  
 HTv#2WX  
19.«ئالتۇنمۇ تاغلارنىڭ يالتىراق چوققىلىرىدا ئەمەس، قېلىن توپىنىڭ ئاستىدا»دېگەننى قانداق چۈشىنىش كېرەك؟ RKE"}|i +S  
 3Pllxq<n  
شۇڭا ئانا تۇپراقنى سۆيۈپ تۇغۇلغاندىكى،شۇ ئانا تۇپراققا ۋاپادارلىق بىلدۈرۈش كېرەك. GmaNi  
 @K+gh#  
20.سىزنىڭچە قارىياغاچنى نېمىلەرگە ئوخشىتىشقا بۇلىدۇ؟ i;U*Y *f  
 SOOJqC  
خەلقنىڭ دەردىگە دەرمان بولىدىغان،كىشىلەرنىڭ ۋەدىسىگە گۇۋاھ بۇلىدىغان گۇۋاھچى،ئاق كۆڭۈل، پەزىلەتلىك كىشىلەرنىڭ سىموۋولى دەپ قاراشقا بۇلىدۇ. 5 7t.Ud  
 Nh_\{ &r  
ئوربىتا o5 fV,BJZO  
خالىدە ئىسرائىل j6Sg~nRh  
خالىدە ئىسرائىل كىم؟ئۇنىڭ قانداق ئەسەرلىرى بار؟ ZQ+DAX*MS  
 'QxJU$  
1952-يىلى قەشقەردە خىزمەتچى ئائىلىسىدە تۇغۇلغان،«خوتەن گېزىتى»،«شىنجاڭ گېزىتى» ئىدارىسى قاتارلىق ئورۇنلاردا ئىشلىگەن.ھازىر «شىنجاڭ گېزىتى» دە ئەدەبىيات-سەنئەت بۆلۈمىدە بۆلۈم مەسئۇلى بولۇپ ئىشلەۋاتىدۇ. .=TXi<8Brw  
 `G/g/>y  
ئۇ ئاساسەن چوڭ شەھەرلەردە ئۈسۈپ چوڭ بولغان ھەم خىزمەت قىلغان.شۇڭا،ئۇنىڭ شەھەرلىكلەرنىڭ تۇرمۇشى،ئىدىيىۋىي ھېسسىياتى،غايە ئارزۇلىرى ۋە روھىي ھالەتلىرى ھەققىدىكى چۈشەنچىسى ناھايىتى چوڭقۇر. u*;H$&  
 8K?}!$fz  
تۇنجى ئەسىرى «ئېھ،ھايات» ئېلان قىلىنغاندىن باشلاپ،ھازىرغىچە «ئانا»،«ئويغىنىش»،«ئەڭ گۈزەل خاتىرە»، «يىلتىز»،«ھاڭگىرت كۆلى»،«تىمتاس شەھەر»،«ئارمان»قاتارلىق ھېكايىلەرنى،«قۇملۇقنىڭ چۈشى»، «ئۇ كۆزلەر»،«رەڭدار قۇيۇن»،«باھاردا ياغقان قار»،«مەختۇمسىلا»،«ئوربىتا»قاتارلىق پوۋستلارنى يازغان.  MiIxj%,(  
مەنبە: كېرىمجان ئابدۇرېھىم ، «يېڭى دەۋردىكى ئۇيغۇر ئەدەبىياتى ھەققىدە مۇلاھىزىلەر»،قەشقەر ئۇيغۇر نەشىرىياتى،1999-يىلى 1-نەشىرى ){w{#  
 v9-4yZU^WR  
دەرس بايلىقىدىن پايدىلانمىلار : 2=n `z) R  
 &Wcz~Gx3Q  
شەھەر ئەدەبىياتى=city literature=城市文学 ~Yi4?B<  
    شەھەر ئەدەبىياتى ئوتتۇرا ئەسىر بىلەن ھازىرقى زامان ئەدەبىياتىنى ئايرىپ تۇرغان ئەڭ دەسلەپكى پىروزا ئېقىمى بولۇپ، 15-ئەسىردىن باشلاپ فىرانسىيە ۋە ئەنگىلىيەدە گۈللىنىپ تەرەققى قىلغان، كېيىنكى كىلاسسىزىم ۋە رومانتىزىم، رىيالىزىم قاتارلىق ئەدەبى ئېقىملارغا چوڭقۇر ئاساس سالغان،  مۇھىم ئەمما پىشمىغان ئەدەبىيات ئېقىمى. T?m@`"L,  
     ئوتتۇرا ئەسىرنىڭ ئوتتۇرا مەزگىلىدىكى ياۋروپادا ئىشلەيچىقىرىش كۈچلىرىنىڭ تەرەققىياتى دېھقانچىلىق ۋە قول ھۈنەرۋەنچىلىكنىڭ ئىش تەقسىماتىنى ئىلگىرى سۈردى، بۇنىڭ بىلەن سودا ئىشلىرىمۇ پەيدىنپەي جانلىنىپ، سودا - سېتىق ئىشلىرىغا قۇلايلىق ياتىپ بېرىدىغان شەھەرلەر مەيدانغا كەلگەن. بۇ چاغدا ئىجتىمائىي زىدىيەت تېخخمۇ ئۆتكۈرلەشكەن: دېھقانلار بىلەن يەر ئىگىلىرىنىڭ زىددىيىتىگە يەنە سودىگەرلەر ۋو ئاقسۆگەكلەرنىڭ زىددىيىتى، دېھقانلار بىلەن يېڭىدىن باش كۆتۈرگەن سودىگەرلەرنىڭ زىددىيىتى قوشۇلغان. شەھەر ئەدەبىياتى مانا مۇشۇنداق ئىجتىمائىي ئارقا كۆرۈنۈش ئاستىدا مەيدانغا كەلگەن، روھانىيلار ئەدەبىياتى ۋە رېتسارلار ئەدەبىيەتىغا ئوخشىمىغان ھالدا شەھەر ئەدەبىياتى شەھەر خەلقى مەيدانىدا تۇرۇپ سۆزلەيدىغان ئەدەبىيات ئىدى. ئۇ مەيدانغا كېلىشى بىلەنلا، روشەن ھالدا دىنىي جەمىيەتكە، فېئوداللىققا قارشى خاھىشقا ئىگە ئىدى. _7Y-gy#\a  
   شەھەر ئەدەبىياتى ياۋروپادا كاپىتالىستىك شەھەر مەدەنىيىتىنىڭ شەكىللىنىشىگە ئەگىشىپ شەكىللەنگەن،  ئوتتۇرا ئەسىردىكى ياۋروپا شەھەر خەلقى تۇرمۇشىنى تەسۋىرلەيدىغان بولغانلىقتىن شەھەر ئەدەبىياتى دەپ ئاتالغان. شەھەر ئەدەبىياتى  ئوتتۇرا ئەسىردىكى ياۋروپا شەھەر تۇرمۇشى بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك بولۇپ، ئۇلارنىڭ كۈندىلىك تۇرمۇشى ۋە ئىدىيە - ئېڭىنى ئەكس ئەتتۈرگەن، كۈچلۈك رېئالىستىك تۈسكە ئىگە ئىدى. ئۇ غايىنى قەدىرلەيدىغان، خام خىيالغا كۆپرەك بېرىلىدىغان، رېتسارلار ئەدەبىياتى بىلەن پۈتۈنلەي ئوخشىمايدىغان بەدىئىي ئۇسلۇبقا ئىگە ئىدى. شەھەر ئەدەبىياتنىڭ تىلى ئاممىباب، جانلىق بولۇپ، ھەمىشە ھەجۋىي ئۇسۇل قوللىنىلاتتى، ئۇنىڭ ئاساسلىق ژانىرلىرى قاپىيىلىك ھېكايەتلەر، ساتىرىك داستان، كومېدىيە، مەسەل ۋە ياپما شېئىر قاتارلىقلار. XV]xym ~  
    شەھەر ئەدەبىيات فرانسىيىدە ئەڭ تەرەققىي قىلغان. ۋەكىللىك خاراكتېرىگە ئىگە ئەسەرلەر: «ئامىس پوپ» ، « دېھقان، دوختۇر»، «بادران»، «تۈلكە رىنات»، «ئەتىرگۈل ھەققىدە ھېكايە» قاتارلىقلاردۇر. qX5>[qf-  
    ئوتتۇرا ئەسىر شەھەر ئەدەبىياتى ئەدەبىيات - سەنئەتنىڭ ئويغىنىش دەۋرىدىكى يازغۇچىلارغا ناھايىتى چوڭ تەسىر كۆرسەتكەن ھەمدە كلاسسىزمغا ئاساس  سالغان. ئەمما، شەھەر ئەدەبىياتنىڭ روشەن كەمچىلىكلىرى بار ئىدى: پېرسوناژلار خاراكتېرى بىرلا خىل، قېلىپلىشىپ قالغان بولغاچقا، رەڭگارەڭ تۇرمۇشنى ۋە ئۆزگىرىۋاتقان مۇرەككەپ ھالەتلەرنى تولۇق ئەكس ئەتتۈرۈپ بېرەلمەيتتى. مەسىلەن، روھانىيلار ۋە مۇناخلار ھەمىشە ئالدامچى، ئاقسۆڭەكلەر ھەمىشە زوراۋان ۋە ئەخمەق، بايلار ھەمىشە ئاچكۆز، ھىيلىگەر قىلىپ تەسۋىرلىنىپ، مۇستەسناسىز ھالدا پۈتۈنلەي ئوخشاش قىلىپ قويۇلغان. 2SC-c `9)  
 G6zFQ\&f  
«ئوكيان» تورىدىن چۈشۈرۈلگەن ماتېرىيال cYK:Y!|`F  
 #J&3Zds  
ۋەقەلىكنى ئەسەردە ئەڭ مۇھىم ئورۇنغا قويماسلىق، يەنى ھازىرقى زامان ئەدەبىياتشۇناسلىق ئاتالغۇسى بىلەن بىللە ئېيتقاندا، ئەسەرنى «ۋەقەسىزلەشتۈرۈش» - باغراشنىڭ ئىزلەنمە ھېكايىللىرىنىڭ يەنە بىر مۇھىم ئالاھىدىلىكى بولۇپ ھېسابلىنىدۇ. بىز ئىلگىركى ئەدەبىيات چۈشەنشىلىرىمىزدە ۋەقەلىكنى ھېكايىلەرنىڭ ئەڭ مۇھىم، ئەڭ ئاساسلىق ئامىلى، باش-ئاخىرى تولۇق، زىددىيەت توقۇنۇشلىرى كۈچلۈك ۋەقەلىك بولمىسا ياكى پىرسوناژ خارەكتىرىنىڭ تەرەققىيات جەريانى ئىنچىكىلىك ببىلەن يېزىلمىسا ھېكايە بولمايدۇ دەپ قارايتتۇق. ھازىرقى زامان ئەدەبىياتشۇناسلىقىدا ۋەقەلىك ئەڭ مۇھىم، بەلگىلەش خارەكتىرلىك ئامىل بولماي قالدى. ھازىرقى زامان ھېكايىللىرىدا گەرچە ۋەقەلىك بولسىمۇ، لىكىن ئۇ ئانچە مۇكەممەل، ئىزچىل، گەۋدىىلىك بولمىدى. ھازىرقى زامان ھېكايىچىلىقىنىڭ مۇنداق ئالاھىدىلىكىنى بىز باغراشنىڭ بەزى ئىزلەنمە ھېكايىللىرىدا ئۇچىرىتىپ قالىمىز. ئالايلى، ئۇنىڭ «يېڭى قەبرە» ھېكايىسى يازغۇچىنىڭ ئەڭ ياخشى ۋەقەسىزلەشتۈرۈلگەن ھېكايىللىرىدىن بىرى بولۇپ، ھېكايىدا ئىزچىل ۋەقەلىك يوق، ئۇنڭىدا بىر قانچە كۆرۈنۈش يېزىلغان، بايانچى تەسۋىرلەۋاتقان ئەسەر رىئاللىقى بىلەن پىرسوناژلارنىڭ روھى دۇنياسى، ئاڭ پائالىيىتى ئۆز-ئارا ئۆتۈشمە ھەم مۇستەققىل ھالەتتە ئىپادىلەنگەن. كۆرۈنۈشتە ئۆز-ئارا ئالاقىسى يوق پىرسوناژلار ۋە ئۇلارنىڭ ئىچكى-تاشقى ھەرىكەتلىرى تەسۋىرلەنگەن.سۆزسىزكى، بۇ يازغۇچىنىڭ ھېكايە ئىجادىيىتىنى تۇرمۇشقا، قەلىبكە تېخىمۇ يېقىنلاشتۇرۇش ئۈچۈن ئېلىپ بارغان ئىزدىنىشنىڭ مەھسۇلى. trwQ@ 7  
 1bQO:n):~  
يېڭىدىن يېزىلغان پوۋىست «ئوربىتتا» - يېڭى دەۋىردىكى ئۇيغۇر ئەدەبىىياتىدا مەيدانغا كەلگەن ئەڭ مۇنەۋەر پوۋىستلارنىڭ بىرى، شۇنداقلا يازغۇچىنىڭ ۋەكىللىك ئەسەرلىرىدىن بىرى. بۇ ئەسەردە يازغۇچىنىڭ ھايات قارىشى، جەمىيەت قارىشى، ئاياللار قارىشى، ئائىلە قارىشى شۇنداقلا ئەدەبىيات قارىشى، بەدئىي تالانتى، يېزىش ئۇسلۇبى ۋە ئىجادىيەت غايىسى مەركەزلىك ھالدا ئۆز ئىپادىىسىنى تاپقان. ئەسەرنىڭ ئۆز ئىچىگە ئالغان مەزمۇنى، ئەسەردە ئوتتۇرغا قۇيۇلغان ئىدىيە ناھايتى كەڭ ھەم چوڭقۇر. شۇنداقتىمۇ يازغۇچى ئاساسلىق قلىپ يەنىلا ئاياللار، ئائىلە، ھازىرقى زامان مەدەنىيىتى، بالىلار تەربىيىسى، كىشلىك مۇناسىۋەتلەردىكى ياتلىشىش قاتارلىقلار ھەققىدە كىشىنى چوڭقۇر ئۇيلاندۇرىدىغان قاراشلىرىنى ئوتتۇرىغا قويغان. بۇ قاراشلار ماھايەتتە ئەسەردىكى ۋەقە، پىرسوناژلارنىڭ دائىرىسىدىن ھالقىپ چىقىپ ئوتتۇرغا قۇيۇلغاچقا، ناھايتى روشەن پەلسەپەۋىي خارەكتىر ئالغان. يازغۇچى ئۆزگىچە كۆزىتىش نوقتىسىنى تاللاپ، نەزەر دائىرىسنى تېخىمۇ كېڭەيتىپ، ھەرخىل خارەكتىرلارنى مۇجەسسەملەشتۈرۈپ، ھەرخىل ئۈنۈملۈك ۋاست ئۇسۇللارنى تاللاپ دەۋرىمىز رىئاللىقىنى، دەۋرىمىز كىشىلىرىنىڭ مەنىۋىي ھالىتىنى، ئاياللارنىڭ ئورنى، ھوقوقى، ھېسياتى ۋە مۇناسىۋەتلىك تەرەپلەرنى شۇنداق جانلىق، چىن ئەكىس ئەتتۈرۈپ، ئىپادىلەپ بەرگەن. ئەسەرنىڭ بەدئىي مۇۋەپپەقىيىتىمۇ ناھايېتى يوقېرى. ئەسەر كىتابخانلارنى جەلىپ قىلىدۇ، ئەمما بۇ جەلىپكارلىق نوقۇل ئۇنىڭ ۋەقەلىكىدە ئەمەس، ئەسەر ۋەقەلىكى سىيوژىتسىزلاشتۇرۇلغان، ئۇنىڭدا ھاياتنىڭ، تۇرمۇشنىڭ پارچە – پارچە كۆرۈنۈشلىرى تەسۋىرلەنگەن. ئاشۇ پارچە-پارچە كۆرۈنۈشلەر پېرسۇناژلارنىڭ قەلپ مونولوگى، باغلانما تەسەۋۋۇرى ۋە ئەسەردىكى لىرىكا، مۇھاكىمىلەر، تەبىئەت تەسۋىرلىرى ئاقىلىق باغلىنىپ، كىتابخانلارنى جەلىپ قىلىپ بارىدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا، ئەسەرنىڭ بايانچىسى ناھايتى ياخشى تاللانغان، ئەسەر بايانىمۇ ئېغىر كەيپىيات، ھېلى مۇقەررەرلىك، ھېلى تاسادبىيلىق ئىچىدە ئېلىپ بېرىلىدۇ. ئەسەر بەزىدە ئاچچىق كىنايە، بەزىدە تاتلىق لىرىكىلار بىلەن، بەزىدە چوڭقۇر مۇھاكىمە، بەزىدە ئاجايىپ سەرگۈزەشتىلەر بىلەن راۋاجلىنىپ بارىدۇ، ئەمما يازغۇچى تۇرمۇشنىڭ رەڭدارلىقى ئىچىدىن يەنىلا ماھىيەتلىك نەرسىلەرنى، مەسىلىلەرنى ئىزدەيدۇ. ئەسەرنىڭ تىلى كىشىنى قايىل قىلىدىغان ھەقىقي بەدئىي تىل. مەيلى بايانچى تىلدا بولسۇن، مەيلى پىرسوناژلار تىلىدا بولسۇن بىز ئۇنىڭدىكى نەپىسلىك، پاساھەت، يېڭىلىقنى ھېس قىلماي قالمايمىز. ئۇنىڭدىن باشقا، يەنە ئەسەرنىڭ جۈملە شەكلىمۇ ئۆزگىچە. ئەسەردە قىسقا جۈملىلەر، تولۇقسىز جۈملىلەر كۆپ قوللىنىلغان. ئەسەردىكى «مەن كىم؟نەدىن كەلگەن؟مەنزىلىم قەيەر؟» دىگەن بۇ سۇئاللار ئەسەرگە باشقىچە قىممەت ئاتا قىلغان. B._YT   
 5aW#zgxXg  
چار خوراز wB0vpt5f  
مەمتىمىن ھۇشۇر eZ(ThA*2=t  
مەمتىمىن ھۇشۇر كىم؟ ئۇنىڭ قانداق ۋەكىل خاراكتېرلىك ئەسەرلىرىنى بىلىسىز؟ o}:x-Y  
 G)I` M4}*n  
ئۇيغۇر بۈگۈنكى زامان پرۇزا ئىجادىيىتىدە ئالدىنقى قاتاردىكى يازغۇچىلارنىڭ بىرى،ئىقتىدارلىق يازغۇچى مەمتىمىن ھۇشۇر 1944-يىلى غۇلجا شەھرىدە قول ھۇنەرۋەن ئائىلىسىدە تۇغۇلغان.شىنجاڭ ئونۋېرسىتېتىنىڭ تىل-ئەدەبىيات فاكولتېتىنى پۈتتۇرگەن. 1979-يىلىدىن باشلاپ ‹ئىلى دەرياسى› ژورنىلىنىڭ مەسئۇلى،ئېلى قازاق ئاپتۇنۇم ئوبلاستلىق يازغۇچىلار جەمئىيىتىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى ۋە كەسپىي يازغۇچىسى بولۇپ ئىشلىگەن. ئاپتۇنۇم رايۇنلۇق يازغۇچىلار جەمئىيىتىنىڭ رەئىسى،ئاپتۇنۇم رايۇنلۇق ئەدەبىيات-سەنئەتچىلەر بىرلەشمىسىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى بولغان،جۇڭگو يازغۇچىلار جەمئىيىتى، جۇڭگو يازغۇچىلار جەمئىيىتى شىنجاڭ شۆبىسىنىڭ ئەزاسى. 9h\RXVk{tA  
 iKrk?B<  
يازغۇچى ئەدەبىيات سېپىگە 1950-يىلىرى شېئىر ئىجادىيىتى بىلەن كىرگەن. 1965-يىلى ئىلان قىلىنغان ‹ئالما›ناملىق ھېكايىسى بىلەن پروزا ئىجادىيىتىگە قەدەم قويغان.ھازىرغىچە ئۇنىڭ ‹نەي ئاۋازى›،‹بۇ چۈش ئەمەس›،‹ئۆلۈككە خەت› ناملىق ھېكايىلەر توپلاملىرى،‹نۇزۇگۇم›،‹سالام،ھېسام ئاكا› قاتارلىق پوۋىستلار توپلاملىرى،‹يىللار شۇنداق ئۆتكەن›،‹قۇم باسقان شەھەر› قاتارلىق رومان،قىسسەلىرى نەشىر قىلىندى،«قىرلىق ئىستاكان»،«بۇرۇت ماجراسى»...قاتارلىق يۈرۈشلۈك ھېكايىلىرى بىلەن زور تەسەر قوزغىغان،بىر قىسىم ئەسەرلىرى خەنزۇچىغا تەرجىمە قىلىنغان. ,Kj>F2{  
ئەسەرنىڭ باش تېما ئىدىيىسى: w6!97x  
qH4|k 2Lm  
سۇئاللار ئارقىلىق ئەسەرنى تەھلىل قىلىش: %P s.r{%{  
 ; &6 {c  
ھېكايىدىكى چار مىكياننىڭ چار خورازغا ئايلىنىپ قېلىشى،ئۇنىڭ يەنە مىكيانغا ئايلىنىپ قېلىشى،سابىرنىڭ «چار خوراز»نىڭ تۇخۇمىنى يەپ قويۇپ،ئايالغا ئايلىنىپ قېلىشىدىن ئىبارەت غەلىتىلەشتۈرۈلگەن ۋەقەلىكنى يىپ ئۈچى قىلىپ،يۇمۇر بىلەن غەلىتىلىك،تاسادىبىيلىق بىلەن ماھىيەت،تۇرمۇش چىنلىقى بىلەن بەدىئىي چىنلىقنىڭ مۇناسىۋىتى ھەققىدە ئويلىنىپ كۆرۈڭ.بولۇپمۇ ئەدەبىياتىمىزغا يېڭىدىن كىرىۋاتقان بىمەنچىلىك ئۇسلۇبىغا قارىتا ئوقۇرمەن ۋە ئاپتۇر نۇقتىسىدىن چىقىپ تەھلىل يۈرگۈزۈڭ. 2YZ>nqy  
 41Q 5%2  
  [G$#jUt/O  
 :po6%}hn  
كۈندە بىر تۇخۇم تۇغۇپ بېرىدىغان چار مىكياننىڭ خورازغا ئايلىنىپ قېلىشى،ئەمما ئويلىمىغان يەردىن قاسىمجانغا بايلىق ۋە ئامەت ئېلىپ كېلىشى،قاسىمجان ئەمدىلا خۇشاللىق لەززىتىگە تولۇپ تۇرغاندا،چار خورازنىڭ سابىرنىڭ قولىغا ئۆتۈپ قېلىپ ئۇنى باي قىلىۋېتەلىشى،قاسىمجان ۋە سابىرنىڭ پۇل ۋەسۋەسىسىگە چۈشۈپ قېلىشىدا قانداق رول ئوينىغان؟ ;@qS#7SRB  
 Wj,s/Yr:  
  ,V!"4 T,Z  
 y* ^UGJC:  
چار خوراز بىلەن سابىر مەلۇم ئوبرازغا ۋەكىللىك قىلىدۇ.ئۇنداقتا،ئۇلار ئايرىم-ئايرىم ھالدا قانداق ئوبرازلارغا ۋەكىللىك قىلىدۇ؟بۇ ئوبرازلار بەدىئىي قوراشتۇرۇلۇش جەھەتتە قانداق ئالاھىدىلىككە ئىگە؟ n?cC]k;P~  
 RKzty=j4  
«قارا چىكەتكە» 7P3pjgh  
بۇ ئەسەر چىڭ سۇلالىسى دەۋرىدە ئۆتكەن ئاتاقلىق يازغۇچى پۇسۇڭلىڭ(1640-1715)نىڭ «لياۋ جەي غارايىباتلار ھېكايىلىرى» ناملىق توپلىمىدىن ئېلىنغان.رومانتىزملىق خاھىشقا ئىگە ھېكايە. &,G2<2_b  
 @ywtL8"1~  
1. بۇ ھېكايىدە ئەينى زاماندىكى قانداق ئىجتىمائى رېئاللىق ئەكس ئەتتۈرۈلگەن؟ (K=0c 6M3=  
 %pq.fZ I   
 بۇ ھېكايىدە ئەكس ئەتتۈرۈلگەن تۇرمۇش گەرچە «مىڭ سۇلالىسىدا بولۇپ ئۆتكەن» دەپ ئېلىنغان بولسىمۇ،لېكىن چىڭ سۇلالىسىگە تەۋە تۇرمۇش.يەنى، بۇھېكايىدە چىڭ سۇلالىسىنڭ دەسلەپكى مەزگىلىدىكى ئەمەلدارلارنىڭ كەيىپ-ساپا ۋە ئەيشى-ئىشرەتلىك تۇرمۇشىنىڭ، زورلۇق-زۇمبۇلۇقنىڭ، ئالۋاڭ-ياساقلىرىنىڭ چېكىدىن ئاشقانلىقى؛ئەمگەكچى خەلق تۇرمۇشىنىڭ نەقەدەر قېيىنچىلىق ئىچىدە ئۆتۈۋاتقانلىقى ساتىرىك ئۇسۇل بىلەن ئەكس ئەتتۈرۈلگەن. _Sd^/jGpU  
 6 agG*x  
2. سىلەر ھېكايىنى ئوقۇغاندىن كېيىن كونا جەمىيەتتىكى ئەمگەكچى خەلقنىڭ تۇرمۇشى توغرىسىدا قانداق تۇنۇشقا كەلدىڭلار؟ 9Zl4NV&B  
 w>f.@luO4  
 بىز بۇ ھېكايىدىن  پۇ سۇڭلىڭ ياراتقان بەدىئىي ئوبراز ئاساسىدا چىڭ سۇلالىسىنىڭ دەسلەپكى دەۋرىدىكى ئىجتىمائى تۇرمۇش،سىياسىي ئەھۋالى توغرىسىدا كونكرېت چۈشەنچىگە ئىگە بولىمىز. ئەمەلدارلارنىڭ چىرىكلىك ۋە ئەيشى-ئىشرەتلىك، زورلۇق-زۇمبۇلۇقتا چېكىدىن ئاشقانلىقىنى بىلىپ ئۇلارغا قاتتىق غەزەبلىنىمىز. ئەمگەكچى خەلقنىڭ ئېچىنىشلىق تۇرمۇشىغا ئىنتايىن ئېچىنىمىز. H(.9tu A  
 5PeYQ-B|  
ئاپتورنىڭ بۇ خىل رېئاللىقنى سىرلىق تۈيغۇ بىلەن ھەجۋىي قىلغانلىقىنى ئوقۇپ ئاپتور بىلەن قۇشۇلۇپ كۈلىمىز... aPxSC>p  
 S\N l|U[  
3. بۇ بىر ھېكايە، لېكىن بۇنىڭ ئاخىرىغا بىر پارچە مۇھاكىمە قۇشۇپ قۇيۇلغان، بۇنىڭ سەۋەبى نېمە؟ بۇنداق قىلىشتا نېمىنىڭ تەسىرىگە ئۇچرىغان؟ g D)M7`4  
بۇ ئاپتۇر ھېكايىسىنىڭ قۇرۇلما ئۇسلۇبى،خالاس. BEb?jRMjLg  
ھېكايىنىڭ ھەجۋىيلىك قاراتمىلىقىنى كۈچەيتىشتىكى ئۇسۇل. =Ks&m4  
ھېكايە بىلەن كىتابخان مۇناسىۋىتىدە،ئەينى ۋاقىتتىكى ئەسەردىن قۇسۇر چىقىرىش سەۋەبىدىن ئاپتور ئەكس ئەتتۈرگەن تۇرمۇش نامىنى بۇرۇۋەتكەنلىكى ئۈچۈن ئۆزى ياشاۋاتقان رېئاللىق بىلەن ئەسەر مەزمۇنىنى ئىمكان بار يىقىنلاشتۇرۇش ئۈچۈن شۇنداق يازغان. بۇنداق قىلىشتا ئاپتور (1) ئەينى ۋاقىتتىكى رېئاللىقنىڭ تەسىرىگە ئۇچرىغان.(2) دىننىي ئىدىيىنىڭ تەسىرىگە ئۇچرىغان. JzN "o'  
 [K #$W  
4.ئاپتور ئۆزى ئەكس ئەتتۈرگەن ئىجتىمائى رېئاللىققا قانداق پوزىتسىيەدە بولىدۇ. قايسىسى ئاكتىپ، قايسىسى پاسسىپ پوزىتسىيە؟ ?pJ2"/K   
 ^-?^iWQ G  
ئاپتور ئۆزى ئەكس ئەتتۈرگەن ئىجتىمائى رېئاللىققا نىسپەتەن غەزەبلىنىش،پاش قىلىش،ھەجۋىي قىلىش،ئېچىنىش ۋە ھېسداشلىق قىلىش پوزىتسىيىسىدە بولىدۇ.يەنى ئەمەلدارلارنىڭ زورلۇق-زومبۇلۇقىغا ۋە چىرىكلىكىگە غەزەبلىنىدۇ ۋە پاش قىلىدۇ.ئەمەلدارلارنىڭ چىرىكلىكتە چېكىدىن ئاشقانلىقىنى ھەجۋىي قىلىدۇ.ئەمگەكچى خەلقنىڭ ئېچىنىشلىق تۇرمۇشىغا ئېچىنىدۇ ۋە ھېسداشلىق قىلىدۇ.ئاپتورنىڭ شۇ رېئاللىققا نىسبەتەن غەزەبلىنىشى،پاش قىلىشى،ھەجۋىي قىلىشى،ھېسداشلىق قىلىشى ئاكتىپ پوزىتسىيە بولۇپ خورلانغان ئەمگەكچى خەلققە دىننىي جەھەتتىن نىجادلىق ئىزدەش ئارزۇسىنى قۇبۇل قىلىشقا بولمايدۇ. :fRta[  
 rJf{YUZe  
5. ئاپتور مۇھاكىمىسىنىڭ قايسى مۇۋاپىق بولۇپ،قۇبۇل قىلىشقا بولىدۇ،قايسى جايىنى قۇبۇل قىلىشقا بولمايدۇ؟ FiRe b3zR  
 V 7~9z\lW  
ئاپتورنىڭ مۇھاكىمىسىدىكى پادىشاھ ۋە ئەمەلدارلارنى ئەيىبلىشىنى مۇۋاپىق يۇسۇندا قۇبۇل قىلىشقا بولىدۇ. ئۇنىڭغا سىڭدۈرۈلگەن دىننىي خاھىشنى قۇبۇل قىلىشقا بولمايدۇ. bp8sZK"z  
 D{8B;+  
باھار ساداسى F _@`  
ۋاڭ مېڭ 0"@J*e#  
ئاڭ ئېقىنى پروزىچىلىقى سىموۋۇلىزىمدىن كېيىن، 19- ئەسىرنىڭ ئاخىرى ۋە 20-ئەسىرنىڭ باشلىرىدا مەيدانغا كەلگەن يەنە بىر مۇھىم مودىرنىزىم ئەدەبىي ئېقىمى. بۇ ئېقىم 20- ئەسىرنىڭ 20-يىللىرىدىن 40-يىللىرىغىچە بولغان ئارىلىقتا گۈللىنىپ، ياۋروپا ۋە شىمالى ئامرىكىدىكى ھەرقايسى دۆلەتلەرگە كەڭ تارقىلىپ، 2-دۇنيا ئۇرۇشىدىن كېيىنكى نۇرغۇن مودىرنىزىم ئېقىملىرىغا، شۇنداقلا پۈتكۈل غەرب ئەدىبىياتىغا كۈچلۈك تەسىر كۆرسەتكەن. _,F\%}  
 Y/mfBkh  
ئاڭ ئېقىمى، ئىنگىلىزچەStream Of Consciousness دىگەن سۆز بۇلۇپ، بۇ يەردىكى stream «ئېرىق، ئۆستەڭ، دەريا، ئېقىن» دىگەن مەنىلەرنى بىلدۈرىدۇ. OI/]Y7D[Oq  
 fk2Uxg=[  
«ئاڭ ئېقىمى»دىگەن بۇ سۆز ئەڭ دەسلەپ پىسخولوگىيدە پەيدا بولغان، ئۇنى ۋېليام جامىس (William James ,1842 -1910 ) ئوتتۇرغا قويغان. «ئاڭ ئېقىنى» بىرخىل ئىپادىلەش ئۇسۇلى، بەدئىي ماھارەت. ئۇ 1884-يىلى ئېلان قىلغان «ئۆزىنى كۆزىتىش پىسخولوگىيسىدە سەل قارىلۋاتقان بىر نەچچە مەسىلە توغرىسىدا» ناملىق ماقالىسىدە تۇنجى قېتىم «ئاڭ ئېقىنى» دىگەن بۇ ئاتالغۇنى ئوتتۇرغا قويغان. &QH mo*  
 C]zgVbu  
جۇڭگو يېڭى دەۋر پروزىچىلىقىدا ۋاڭ مېڭنىڭ «باھار ساداسى» ناملىق ھېكايىسى مۇھىم ئورۇن تۇتىدۇ.بۇ ھېكايىدە پارتىيىنىڭ 11-نۆۋەتلىك 3-ئومۇمىي يىغىنىدىن كېيىن جۇڭگو توپرىقىدا بارلىققا كەلگەن يېڭى ئۈمىد ۋە ئۆزگىرىشلەرنى قىزغىنلىق بىلەن مەدھىيىلىگەن،زور تارىخىي ئەھمىيەتكە ئىگە تېمىنى يۇرۇتۇپ بەرگەن.ۋاڭ مېڭ ئۆز ئەسەرلىرىدە تۇرمۇشنىڭ ئەگرى-توقايلىقلىرىنى،زىددىيەتلىرىنى ئەكس ئەتتۈرۈش بىلەنلا قالماي ئۇ يەنە رېئاللىقنىڭ چىگىش ۋە مۇرەككەپ ھادىسلىرىدىن دەۋرنىڭ ماھىيىتىنى ئەكس ئەتتۈرىدىغان تۇرمۇش دىتاللىرنى تاللىۋېلىشقا تولىمۇ ماھىر بولۇپ كىشىلەرنىڭ تەپەككۇرىنى ئويغىتىدۇ،ئىلھاملاندۇرىدۇ.«باھار ساداسى» ناملىق بۇ قىسقا ھېكايىدە باش قەھرىمان يۆ جىفېڭنىڭ قىستاڭ ۋە دىمىق ۋاگۇندا كۆرگەن ۋە ئاڭلىغانلىرىدىن پەيدا بولغان باغلانما تەسەۋۋۇرى ئارقىلىق كىشىلەرگە يېڭى بىر دەۋرنىڭ ياڭراق ساداسىنى ئاڭلىتىدۇ.خۇددى «قىيىنچىلىق ئىچىدىكى كىشىلەرنىڭ ئۈمىدۋارلىقىنى،يەنى زىمىستاندىكى باھار ئىللىقلىقى»نى سۆرەتلەپ ، كەلگۈسىگە نىسبەتەن كىشىلەرگە ئۈمىد ۋە ئىشەنچ ئاتا قىلىدۇ. h_Er$ZT64  
ئىجادىيەت ئۇسۇلى جەھەتتە «باھار ساداسى» «ئاڭ ئېقىمى» ئۇسلۇبىدا يېزىلغان ئەسەر.ئۇ ئەنئەنىۋىي يېزىقچىلىق شەكلىنىڭ رامكىسىنى بۇزۇپ تاشلىدى،ئۇ رېئاللىقنى ئىپادىلەشتە تەسۋىر ئوبيېكتىنى پېرسۇناژنىڭ روھىي دۇنياسىغا مەركەزلەشتۈردى.ئۇ ئالاھىدە شارائىتتىكى باش پېرسۇناژنىڭ مۇرەككەپ،مول ئىچكى دۇنياسىنى تولۇق يۇرۇتۇپ بەردى.ھېكايىدە « رادىئوئاكتىپلىق قورۇلما» ئۇسۇلىنى قوللىنىپ، باغلانما تەسەۋۋۇردىن ئۈنۈملۈك پايدىلىنىپ ماكان ۋە زاماننىڭ چەكلىمىسىدىن ھالقىپ، ،تەسەۋۋۇر بوشلۇقىنى كېڭەيتىپ،ئەركىن قەلەم تەۋرىتىپ،ئىنتايىن مول ئىچكى ئىدىيىۋىي مەزمۇننى ئىپادىلەپ بەرگەن. x1CMW`F  
 )B @&q.2B=  
قىسقىچە جاۋاب بېرىش سۇئالى: A}"uEk(R  
 1-!|_ 
باغلانما تەسەۋۋۇر دېگەن نېمە؟ مىسال كەلتۈرۈڭ . .L]2g$W\p  
 4 >D5t)254  
ئاڭ ئېقىمى ئەسەرلىرىدە پېرسوناژلارنىڭ كاللىسىدىكى مەلۇم بىر چۈشەنچە،كۆرۈنۈش،تۈيغۇ-ھېسسىياتنىڭ ئۆزى بىلەن مۇناسىۋىتى بولمىغان باشقا بىر چۈشەنچە كۆرۈنۈش،تۈيغۇ-ھېسسىيات بىلەن بىۋاسىتە باغلىنىپ كېلىشىنى كۆرسىتىدۇ.مەسىلەن: يۆ جىفېڭ پويىز قوزغالغاندا پەيدا بولغان يەڭگىل چايقىلىش سىزىمىدىن بۆشۈكنى،بالىلىقنى، يۇرتىنى…ئەسلەيدۇ. /#xYy^`  
 Ga *  
پويىزنىڭ تاقىلدىغان ئاۋازى ئۇنىڭغا بازغان ئاۋازى،جۇڭگو ۋە چەتئەللەرنىڭ مۇزىكا ئاۋازىنى …ئەسلىتىدۇ. *41WZE  
 0`WZ  
ھېكايىدە قانداق باغلانما تەسەۋۋۇر قوللىنىلغان؟ كۆرسىتىپ بېرىڭ. ;Y &2G'  
  «ۋۇ-ۋۇ…جالاق-جۇلۇق، جالاق-جۇلۇق…تاقۇر-تۇقۇر، تاقۇر-تۇقۇر… TF,a `?c`  
 klj.\wg/p{  
رېين دەرياسىنى بويلاپ كەتكەن تېز سۈرئەتلىك تاشيول.تاغ بېلىدىكى ئۈزۈم.سۇس يېشىل رەڭلىك دەريا ئېقىنى،ئۇچقاندەك داۋاملىشىۋاتقان ئايلىنىش…شادلىققا چۆمگەن ھايات ساداسى…» يۆ جىفېڭ پويىزنىڭ ئاۋزىدىن ياۋرۇپانىڭ ئاسايىش،چىرايلىق،باي…مەنزىرىسىنى تەسەۋۋۇر قىلغان. #+3I$ k  
 >LB x\/  
يۆ جىفېڭ پويىز قوزغالغاندا پەيدا بولغان يەڭگىل چايقىلىش سىزىمىدىن بۆشۈكنى،بالىلىقنى، يۇرتىنى…ئەسلەيدۇ. dU"C=c(w\  
 rg+3pX\{  
پويىزنىڭ تاقىلدىغان ئاۋازى ئۇنىڭغا بازغان ئاۋازى،جۇڭگو ۋە چەتئەللەرنىڭ مۇزىكا ئاۋازىنى …ئەسلىتىدۇ. tgm(tDL  
 i0&] Ig|;  
ئومۇمەن بۇ بىر قاتار باغلانما تەسەۋۋۇرلاردا ئاپتۇرنىڭ يېڭى دەۋرگە بولغان ئۈمىدۋارلىقى،ئىشەنچى ئۇرغۇپ تۇرىدۇ. wsCT9&p  
 $U5$*R@jo[  
ئاپتۇرنىڭ پويىزنى دىمىق دەپ تەسۋىرلىشىدە قانداق مەقسەد-مۇددىئاسى بار؟ l_*:StyR+  
 =E%<" FB  
شۇ دەۋردىن بېشارەت بەرمەكچى،ئارقا كۆرۈنۈشنى يۈشۈرۈن ئىپادىلىمەكچى بولسا كېرەك… =Hs~fHa)  
 3/hAxd  
ئاپتۇر نېمە ئۈچۈن ئاشۇ جۇلىقى چىقىپ كەتكەن پويىزدا  «باھار ۋالىسى» نى تەسەۋۋۇر قىلىدۇ؟ Ycx$CU C  
 4==Lt Ep  
«باھار ساداسى» قانداق سىمۇۋۇللۇق مەنىگە ئىگە؟ {*C LWs4  
  جۇڭگو جەمئىيىتىنىڭ زۇلمەتلىك «مەدەنىيەت زور ئىنقىلابى»نىڭ ئىسكەنجىدىن قۇتۇلۇپ،پارتىيە مەركىزىي كومىتېتىنىڭ 3-ئومۇمىي يىغىنىدىن كېيىن ئىسلاھات،ئىشىكنى ئېچىۋېتىش،تۆتنى زامانىۋىلاشتۇرۇش سىياسىتىنىڭ تۈرتكىسىدە بارلىققا كېلىۋاتقان غايەت زور ئۆزگىرىشلەرنى ئۆزىگە ئارقا كۆرۈنۈش قىلىپ،جۇڭگو جەمئىيىتىنىڭ يېپ-يېڭى بىر دەۋرگە قەدەم بېسىۋاتقانلىقىدىن ئىبارەت زور  ئىجتىمائىي رېئاللىقنى ئىپادىلەش،خەلقنىڭ قەلب ساداسىنى ئەكس ئەتتۈرۈش  ئۈچۈن سىمۇۋۇللۇق مەنىگە ئىگە «باھار ساداسى» ناملىق ماۋزۇنى قويغان. y0' "  
  ئەسەردىكى يېپ-يېڭى پاراۋۇزنىڭ جولىقى چىقىپ كەتكەن ۋاگۈنلارنى سۆرەپ مېڭىشى قانداق بىشارەتلىك مەنىگە ئىگە؟ |KC3^  
 *H RxC  
ۋاگۈنلار «مەدەنىيەت زور ئىنقىلابى» ۋە خاتا سىياسەتلەرنىڭ تۇپەيلىدىن ھالىدىن كەتكەن جۇڭگو جەمئىيىتىنىڭ،يېڭى پاراۋۇز يېڭى سىياسەتنىڭ سىمۇۋۇلى بولۇپ كەلگەن. Va/ p   
 F 
قاپقاراڭغۇ ۋاگۈندىكى بىر تال شام ئۈمىد ۋە ئىشەنچنىڭ سىمۇۋۇلى. \9/n~/{  
 Ahq^dx#o  
  بۇ ھېكايىنىڭ سۇژىتىنى ئەنئەنىۋىي ھېكايىلەرنىڭ سۇژىتىغا سېلىشتۇرغاندا قانداق ئوخشىماسلىقلار بار؟ ]yVB66l  
 a}c(#ZLs  
سىمۇۋۇل،باغلانما تەسەۋۋۇر،ۋەقەسىزلەندۈرۈش،زىددىيەت تۇقۇنۇشنىڭ سۇس بولۇشى،ئەنئەنىۋىي ھېكايىلەردىكىدەك سۇژىت بۆلەكلىرىنىڭ ئېىنىق ئايرىلىپ كەتمەسلىكى،ھېسسىياتنى كۆرۈنۈش،مەنزىرە،ۋەقەلىككە سىڭدۇرىۋېتىش…قاتارلىق جەھەتلەردە پەرققە ئىگە. xD1B50y U  
ئاپتۇر ئاشۇ جۇلىقى چىقىپ كەتكەن ۋاگۇندا ئولتۇرۇپ «باھار ۋالىسى»نى يازىدۇ؟ 1=(i{D~  
 y~S[0]y>  
ئۈمىدۋارلىقنى ئىپادىلىگەن. Y9w= [[1  
 E>6zwp  
تاللاش سۇئالى : Ol%*3To  
 C/vLEpP{(/  
1.ئادەملەرنىڭ سوبيېكتىنى، روھى دۇنياسىنى مەركەزلەشتۇرۇپ تەسۋىرلەپ،ھېسسىياتنى مەنزىرىگە سىڭدۈرۈپ ئىپادىلەيدىغان ئىجادىيەت ئۇسۇلى: 2r0!h98  
 $"(YE #]|  
  A.تەنقىدىي رېئالىزم  B.رومانتىزم  C.مۇدىرنىزم D.رېئالىزم ^k(eRs;K  
 }"x*xN  
   2.ئەسەرنىڭ ئىجادىيەت ئۇسۇلى توغرىسىدىكى بايانلاردىن توغرىسى: T6r~OV5  
  A.ساپ مۇدىرنىزملىق ئۇسلۇب  B.رېئالىزم ئاساسىدىكى مۇدىرنىزملىق ئۇسلۇب C.رومانتىزملىق ئۇسلۇب D.تەنقىدىي رېئالىزملىق ئۇسلۇب 5mNXWg7#]  
 nQH d\/B  
3.ۋاڭ مېڭنىڭ «باھار ساداسى» ناملىق ئەسەر (     ) دەۋرىنى ئۆزىگە ئارقا كۆرۈنۈش قىلغان: Lx{N%;t*E  
 IR8&4qOs  
     A.1949-يىلىدىكى ئازادلىق ھارپىسىدكى  B.پارتىيە مەركىزىي كومىتېتنىڭ 11-نۆۋەتلىك 3-ئومۇمىي يىغىنىدىن كېيىنكى ئىسلاھات،ئېچىۋېتىش C.مەدەنىيەت زور ئىنقىلابىنىڭ بالايى-ئاپەتلىك يىللىرىدىكى مۇدھىش D.يەرلەرنى ئائىلىلەرگىچە ھۆددىگە بېرىش an`(?6d  
 s3Ce]M H  
بوش ئورۇننى تولدۇرۇڭ: 2H+DT-hK  
 :+Ax3  
1.«باھار ساداسى» سىمۇۋۇللۇق بېشارەت بولۇپ،«باھار» («مەدەنىيەت زور ئىنقىلابى» نىڭ تەسىرىدىن ئەمدىلا قۇتۇلۇپ،ئىسلاھات،ئىشىكنى ئېچىۋېتىش سىياسىتىنى يولغا قويۇلغان يېڭى دەۋر)نى،«سادا» بولسا (يېڭى دەۋر كىشىلىرىنىڭ قەلب) ساداسىنى كۆرسىتىدۇ. 7B!Qq/E?g  
 pNQkKDbL+  
2.ۋاڭ مېڭنىڭ «باھار ساداسى» ناملىق (ھېكايىسىدە) قۇرۇلۇش فىزىكا ئالىمى (يۆ جىفېڭ)نىڭ ئىش- پائالىيىتى ئارقىلىق،جۇڭگونىڭ ئىجتىمائىي ھاياتىدا بارلىققا كەلگەن (بۇرۇلۇش) مەدھىيىلىنىپ،ئىلگىرىكى خاتا يولغا ماڭماسلىق ئارزۇسى ئىپادىلەنگەن.شۇنداقلا خەلقنىڭ (تۆتنى زامانىۋىلاشتۇرۇش) ئىرادىسى نامايان قىلىنغان. *b{lL5  
 H8]^f=  
    تەھلىل قىلىڭ: +()t8,S,  
 e=z_+gVm  
«قالپاقتىن خالاس بولغان بالىسى بىلەن دىدار كۆرۈشكەن ئاتىنىڭ ئەمدىغۇ كۆزى يۇمۇلار؟گۇناھلىرى ياكى ئېچىنىلىرىش بولسۇن،كۆز ياشلىرى ياكى ھاياجانلىرى بولسۇن،ياۋۇزلۇقى ياكى ياۋاشلىقى ۋە ئاقكۆڭۈللۈكى بولسۇن،ھەممىسى ئۇنىڭ تۈگىشى بىلەن بىللە غايىب بولىدۇ.» G0 /vn9&  
بۇ پارچىدا قانداق ئىپادىلەش ئۇسۇلى قوللىنىلغان؟ئاڭ ئېقىمى ئەسەرلىرىدە بۇ خىل ئىپادىلەش ئۇسۇلى قانداق ئالاھىدىلىككە ئىگە؟ ,Zf!KQw  
   قەلب مۇنولوگى، يەنى،ئەنئەنىۋىي پروزىچىلىقتا ئېيتىلىدىغان پىسىخىك تەسۋىرىدۇر. ئەمما ،ئاڭ ئېقىمى ئەسەرلىرىدە،قەلب مونۇلوگى ئۇنداق ئىزچىلىققا ئىگە بولمايدۇ،ئېنىقسىز،غۇۋا،مۇجىمەل،ئارىلاش ھالەتتە بولىدۇ.ئۇ قەلبنىڭ تىلى بولغاچقا،قەلب قانداق بولسا،ئۇنىڭ قاتلىمىدىكى مونولۇگمۇ شۇنداق بولىدۇ. _6UAeZ*M  
 YATdGLTeq  
  «قالپاقتىن خالاس بولۇش» دېگەن سۆزدىن قانداق بىر ئىجتىمائىي رېئاللىقنى ھېس قىلدىڭىز؟ #H6g&)Z_  
«مەدەنىيەت زور ئىنقىلابى» نىڭ زىيانكەشلىكىدىن خالاس بولۇشنى كۆرسىتىدۇ. 7Fi2^DlgX  
 loUl$X.u  
ئېھ،شياڭشۆ 8q?;Hg  
  تېيى نىڭ 1957-يىلى بېيجىڭدا تۇغۇلغان،ئاتاقلىق ئايال يازغۇچى،جۇڭگو يازغۇچىلار جەمئىيىتىنىڭ رەئىسى،بۇ ھېكايە 1982-يىلى ئىلان قىلىنىش بىلەن كۈچلۈك تەسىر قوزغىغان ھەمدە شۇ يىللىق مەملىكەتلىك مۇنەۋۋەر ھېكايە مۇكاپاتىغا ئىرىشكەن. q|u8CX  
 N8XC~Dh{  
تېكىست مەزمۇنىغا ئاساسەن سۇئال لاھىيىلەپ،سۇئاللار ئارقىلىق ئوقۇغۇچىلارنى يېتەكلەش: [Yy\>  
 0Ox|^V  
پويىز كېلىشتىن ئىلگىرى تەيئېرگۇ قانداق ھالەتتە ئىدى؟پويىز كەلگەندىن كېيىنچۇ؟ پويىز نېمە ئۈچۈن تاغلىق كەنتتىكى كىشىلەرگە شۇنچىۋالا ئۆزگىرىشلەرنى ئېلىپ كېلىدۇ؟ 1O9p YW5J  
      پويىز كېلىشتىن ئىلگىرى تەيئېرگۇلۇقلار كەچلىك تامىقىنى يەپ بولۇپلا يوتقانغا شۇڭغۇيتتى،تاغلىق كەنت تىمتاسلىققا چۈمەتتى،بۇ يەرنىڭ كىشىلىرى ساددا،ئاقكۆڭۈل،ئۇلار ئەزەلدىن ئىككى ۋاق تاماق يەپ ئادەتلەنگەن،تۇرمۇشى نامرات،قالاق،تاغ تۇسۇلۋالغان بولغاچقا تاشقى دۇنيا بىلەن بولغان ئالاقە سۇس،ناتۇرال ئىگىلىك،تاشقى دۇنيانىڭ قانداقلىقىنى بىلمەيدۇ،قۇدۇق ئىچىىدكى پاقىغا ئوخشاش ياشايدۇ... c3V]'~  
   پويىز كەلگەندىن كېيىن تەيئېرگۇنىڭ جىمجىتلىقى بۇزۇپ تاشلاندى،قىزلار كەچلىك تامىقىنى چالا-بۇلا يەپلا ياسىنىشقا باشلايدۇ،ئۆزىنىڭ خالىغىنىچە كېيىم-كېچەكلىرىنى كىيىشىپ كەنتتىكى ۋوگزالغا قاراپ يۈگۈرىشىدۇ،شياڭشۆ دائىم بىرىنچى بولۇپ ئۆيىدىن چىقىدۇ،فېڭ جياۋ ئىككىنچى بولۇپ چىقىدۇ.دەسلەپتە پەقەت يېڭىلقلارنى كۆرۈش ئۈچۈن چىققان بولسا كېيىن ئاز تۇلا سودا قىلىدۇ،ئۇنىڭدىن كېيىن يۈرەكلىك ھالدا پويىزغا چىقىپ قەلەم قاپچۇقى سودىسىنى قىلىپ،پويىزدىن چۈشەلمەي 30 چاقىرىم يەردىن پىيادە يېنىپ كېلىدۇ،پويىز ئۇلارغا غايەت زور،تەرتىپلىك ئۆزگىرىش پەيدا قىلىدۇ.ئۇلارنىڭ يېڭىلىققا ئىنتىلىش،بىكىك،قالاق تۇرمۇشتىن قۇتۇلۇش پۇرسىتى ھازىرلاپ بېرىدۇ. #H;hRl  
 7<3U?]0  
شياڭشۆ بىلەن باشقا قىزلار ئوتتۇرىسىدا قانداق ئوخشاشلىق ۋە ئوخشىماسلىقلار بار؟ شياڭ شۆ قانداق قىز؟ باھا بېرىڭ. oSn! " 
ئوخشاشلىقى:تاغلىق كەنتنىڭ سىرتىدىكى دۇنياغا ئوتتەك قىزىقىدۇ،يېڭىلىققا ،گۈزەللىكە ئىنتىلىدۇ. ^XBzZ!h|  
ئوخشىماسلىقى: ئۇلارنىڭ ئىنتىلىشىدە پەرق بولۇپ،باشقا قىزلارغا قارىغاندا شياڭشۆ كىتاب،قەلەم قاپچۇقى ...دەك مەدەنىيەت بۇيۇملىرىغا كۆپرەك ھەۋەس قىلىدۇ،چۈنكى بۇ كەنتتە تولۇقسىزدا ئوقۇۋاتقان بىردىن-بىر ئوقۇغۇچى شياڭشۆدۇر.ئۇنىڭ بۇ خىل مەدەنىيەت بىلىملىرىگە بولغان ئىنتىلىشى باشقا قىزلارنىڭ ماددىي بۇيۇملارغا بولغان ئىنتىلىشىگە ئوخشىمايدۇ.شۇڭىلاشقا،ئەسلىدىنلا يۈرىكى كىچىك شياڭشۆ مۇشۇ ئىنتىلىش،ئارزۇ تۈرتكىسىدە ئويلىمىغان كۈچ بىلەن پويىزغا چىقىپ بۇ تاغلىق كەنتتىن ئايرىلىدۇ،بۇ تاغلىق كەنتتنىڭ سىرتىدىكى دۇنيا بىلەن ئالاقىلىشالاىدىغان تۈنجى قىز بولۇپ قالىدۇ.ئۇنىڭ ئىنتىلىشى،ھەۋىسى باشقىلارنىڭكىدىن ئۈستۈن،ھەرىكىتىمۇ باشقىلارغا قارىغاندا دادىل.بىلىم –كۈچ ـــ بۇ ھېكايىدە ئىپادىلەنگەن مۇھىم مەزمۇندۇر،شۇنداقلا پارلاق نۇقتىدۇر. F!gNt<fZ  
 W|25t)cJ8h  
  @~k5+Z  
 8K0X[-hs8  
ۋالىلداپ تۇرغان ئىككى تال ئىنچىكە رېلىس تاغ ئىچكىرىسىگە سوزۇلۇپ كىرىپ،بېكىك ھالەتتىكى تاغلىق كەنتنى تاشقى دۇنيا بىلەن باغلىدى،بۇ خىل باغلىنىش نېمە ئۈچۈن تاغلىق كەنتتىكى كىشىلەرگە بۇنچىۋالا چوڭ ئۆزگىرىشلەرنى ئېلىپ كېلىدۇ؟ C$<"w ,  
رېلىس مەدەنىيەتنىڭ ئالمىشىش ۋاستىسى بولغان،بۇ ئەمەلىيەتتە جۇڭگونىڭ تەرەققىيات قەدىمىنى باشلىغانلىقىنى،يېپ-يېڭى ئۆزگىرىش بولۇۋاتقانىلىنى چۈشەندۇرىدۇ،پويىزنىڭ گۈدۈك ساداسى بۇ جىمجىت تاغلىق كەنتنى قالاقلىق ئۇقۇسىدىن ئويغىتىپ ئۇلارغا زور ھاياتى كۈچ،تەرەققىيات پۇرسىتى ئاتا قىلىدۇ،سىرت بىلەن بولغان ئالاقىسىنى كۈچەيتىدۇ،يېڭى مەدەنىيەت،يېڭى پۇرسەتلەرنى ئېلىپ كېلىدۇ. %MJL5  
شياڭشۆ تاغلىق كەنتتىكى قىزلارغا ۋەكىللىك قىلىدىغان پېرسوناژ . ھېكايىدە ئىپادىلەنگىنى ئۇنىڭ ھازىرقى ئەھۋالى ئۇنداقتا ئۇنىڭ ئۆتمۈشى ۋە كەلگۈسى قانداق؟ تەسەۋۋۇر قىلىپ بېقىڭ. EntF@ln!  
  قىسقا قىلىپ ئېيتقاندا شياڭشۆنىڭ ئىلگىرى قەلەم قاپچۇقى يوق،دۇنيادىن كۆپ خەۋىرى يوق يېزا قىزى ئىدى،ئۇ كەلگۈسىدە ئالىي مەكتەپلەردە ئوقۇپ، تەيئېرگۇ كەنتىگە كېلىپ تېخىمۇ كۆپ سەبىيلەرنى تەربىيىلەپ چىقىشى مۇمكىن،ئۆز يۇرتىنىڭ ھازىرقى ھالىتىنى ئۆزگەرتىشكە بىر كىشىلىك ھەسسىنى قوشۇشى مۇمكىن... ]~-*hOcQ4  
 TUh&d5a9H  
ھېكايە قانچە بۆلەكتىن تۈزۈلگەن؟ AR%hf  
 i S%  
تۆت بۆلەك: B?LXI3sQZ  
1-بۆلەك: قىزلارنىڭ بېيقىڭلىق ھەققىدىكى تالاش-تارتىشلىرى H@{Objh 1  
2-بۆلەك: تەيئىرگۇلۇق قىزلار بىلەن يولۇچىلارنىڭ سودىسى >':5?\C+-  
3-بۆلەك: شياڭشۆنىڭ قەلەم قاپچۇقى بولۇشىنى ئارزۇ قىلىشى >$\Bu]{1  
4-بۆلەك: شياڭشۆنىڭ كېچىدە 30 چاقىرىم يول مېڭىپ قەلەم قاپچۇقىغا ئىگە بولۇشى. G.g|jP'n  
Ekv89swl`i  
 dpwD8Q< U  
 -ynBi;nH  
پېرسۇناژ ئوبرازىدىن ھۇزۇرلىنىش: $r\"6e  
 fW?sYC'  
بۇ ھېكايىدە خاراكتېرى رۇشەن پەرققە ئىگە بىر قانچە پېرسوناژنىڭ ئورازىنى مۇۋەپپەقىيەتلىك ياراتقان. ! :WW  
ئەسەردە شياڭشۆدەك ھازىرقى زامان مەدەنىيىتىگە دادىل يۈزلەنگەن يېزا قىزىنىڭ ئوبرازىنى يارىتىشقا ئالاھىدە كۈچ سەرپ قىلغان،ئۇ جىمغۇر،چىرايلىق،ساددا،روھى دۇنياسى مول،يۈكسەك مەنىۋىي ئىنتىلىشكە ئىگە،ئاپتۇر ئۇنىڭ بۇ خىل خاراكتېرىنى يۇرۇتۇشتا ئۇنىڭ ئۆزىگە خاس تىل تەسۋىرىنى تەسۋىرلەشكە ئەھمىيەت بېرىپلا قالماستىن بەلكى يەنە ئۇنىڭ پىسخكىسىنمۇ ئىنچىكىلىك بىلەن تەسۋىرلىگەن. P7:d ly[,q  
 pr tK:eGe2  
ئەسەردە تىل تەسۋىرى ۋە پىسخىك تەسۋىرىدىن پايدىلىنىپ پېرسوناژلار ئوبرازىنى قانداق يۇرۇتۇپ بەرگەن؟ *6Q|}b[qcD  
 `&!k!FZY*  
تىل تەسۋىرىدە ئوخشىمىغان پېرسوناژلارنىڭ ئىندۇۋېدۇئال (خاس) تىلىنى تەسۋىرلەشكە ئەھمىيەت بەرگەن.تىل تەسۋىرىنىڭ ھەر بىر جۈملىسى تاۋلانغان،ئىنتايىن چوڭقۇر مەنىنى ئۆز ئىگە ئالغان بولۇپ،«گەپنىڭ تېگىدە گەپ بار». Ipe n  
فېڭ جيا يۈرەكلىك،گەپنى ئۇدۇل قىلىدۇ،ئاغزى ئىتتىك.  p@~ic#X  
شياڭشۆ كەمسۆز، جىمغۇر،چىرايلىق،ساددا،روھى دۇنياسى مول،يۈكسەك مەنىۋىي ئىنتىلىشكە ئىگە. 1vnYogL   
 #Exp51  
شياڭشۆنىڭ  پويىزدىن چۈشۈشكە ئۈلگۈرەلمەي 30 چاقىرىم يىراقتىن پىيادە قايتىپ كېلىش جەريانىدىكى  روھىي ھالىتىنى قانداق تەسۋىرلەيدۇ؟ نېمە ئۈچۈن شۇنچىۋالا ئىنچىكىلىك بىلەن تەسۋىرلەيدۇ؟ =wVJ%  
 / vxm"CJR  
ئۇنىڭ مول روھىي دۇنياسىنى ئىنچىكىلىك بىلەن تەسۋىرلەيدۇ،ئۇ كېچىدە قاپ-قاراڭغۇ جاڭگاللىقتا يالغۇز مېڭىپ قورقۇيدۇ،شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ئۆزى ئۇزۇندىن ئارزۇ قىلىپ كەلگەن قەلەم قاپچۇقىغا ئىگە بولغانلىقىدىن چەكسىز شاتلىنىدۇ،تەيئېرگۇنىڭ نامرات،قالاق،بىكىك ھالىتىنى ئويلايدۇ، ئۇنىڭ كەلگۈسىگە خىيالىي نەزەر سالىدۇ،ئاتا-ئانىسىنى ئەسلەيدۇ... ئاپتۇر شياڭشۆنىڭ تاغلىق كەنت كىشىلىرىنىڭ تەقدىرى ھەققىدىكى ئويلىنىشلىرىنى يازىدۇ،ئۇنىڭ زامانىۋىي مەدەنىيەتكە بولغان ئىنتىلىشلىرىنى،تاغلىق كەنتنىڭ ھازىرقى ھالىتىنى ئۆزگەرتىش كۈچلۈك ئارزۇسىنى ئىپادىلەيدۇ. 29&bbfU  
  ئۇنىڭ روھىي ھالەت تەپسىلاتىنى شۇنچە ئىنچىكە تەسۋىرلەشتىكى سەۋەب:شياڭشۆ ئوبرازىنى گەۋدىلەندۈرۈش،قەلەپ قاپچۇقىغا ئىرىشىش ئۈچۈن كۆرسەتكەن غەيەت زور جاسارىتىنى ئىپادىلەش،بۇ تەپسىلاتلار ئەسەرنىڭ ئاساسىي ئىدىيىسىنى،شياڭشۆنىڭ ماھىيىتىنى كۆرسىتىپ بېرىدىغان تەپسىلاتلار بولۇپ قالغان تەپسىلاتلار پەقەت قۇشۇمچە رول ئوينىغان... s?2$ue&-f  
t~``md4  
قەلەم قاپچۇقى  نېمىنىڭ سىمۇۋۇلى؟ XJ1=m   
 v+G=E2Lhv  
شياڭشۆ قەلەم قاپچۇقىغا ئىرىشىش ئۈچۈن كېچىدە 30 چاقىرىم يولنى پىيادە ماڭىدۇ،قەلەم قاپچۇقى گەرچە بىر بۇيۇم بولغاندەك قىلغان بىلەن ئەمەلىيەتتە ئۇ پويىزغا ئوخشاشلا مەدەنىيەتنىڭ،مەدەنىيەت تارقىتىشنىڭ سىمۇۋۇلى،ئۇنىڭ قەلەم قاپچۇقىغا بولغان ئىنتىزارلىقى ئۆز نۆۋىتىدە ئۇنىڭ مەدەنىيەت بىلىملىرىگە بولغان ئىنتىزارلىقىدۇر.ئۇنىڭ يۈكسەك قىزغىنلىق بىلەن قەلەم قاپچۇقىغا ئىرىشىش ئۈچۈن جاسارەت كۆرسىتىشى ئۇنىڭ مەدەنىيەت بىلىملىرىنى ئاكتىپلىق بىلەن ئىزدىنىش روھىنى،ئۇنىڭ روھىدا بىلىمگە ئىنتىلىپ تۇرىدىغان خېمىرتۇرۇچنىڭ بارلىقىنى كۆرسىتىپ بېرىدۇ. ICC%,$C~l  
 l(;Kij  
دەرسخانا مەشىقلىرى: GZip\S4Y  
 *=AqM14 @  
تاللاش سوئالى: Wp)*Mbq@  
 H+E$:)gN  
1.ئەسەرنىڭ ئاپتۇرى: vi.w8 >CE  
 Ae]sGU|?'  
A. لۇشۇن   B.ۋاڭ مېڭ  C.تىيې نىڭ    D. زاڭ كېجا =X\^J  
 I/Jb!R ~  
2.ئەسەرنىڭ ژانىرى: H0m|1 7  
 .p0 Clr!  
 A. ھېكايە  B.ئەدەبىي خاتىرە C.نەسىر    D. فىليەتۇن wE+${B03  
 y@0E[/O  
2.ئەسەردىكى باش پېرسۇناژ: MxT-1&XL  
 ]a5 f2lE  
 A. يۆ جىڭفېڭ  B. فېڭ جياۋ C. ئا Q   D. شياڭشۆ wF((  
 I f\fLhM  
  /p8d Z+X  
 ZK>WW  
بوش ئورۇنلارنى تولدۇرۇڭ: E? _Z`*h  
 /~zai}  
   تيې نىڭنىڭ «ئېھ،شياڭشۆ» ناملىق ھېكايىسىدە ئاقكۆڭۈل،ساددا سەھرا قىزى (شياڭشۆنىڭ) يېڭىلىققا بولغان كۈچلۈك ئىنتىلىشى ھەم ھەر قانداق كەمسىتىشكە باش ئەگمەي،ئۆز (غايىسىگە) يېتىش ئۈچۈن تىرىشىشى ناھايىتى تەسىرلىك ئەكس ئەتتۈرۈلگەن. ,7 
 V4_=<W  
جاۋاب بېرىڭ: Ytl4kaYS  
 )ubiB^g'm  
 پويىز كېلىشتىن ئىلگىرى تەيئېرگۇ قانداق ھالەتتە ئىدى؟پويىز كەلگەندىن كېيىنچۇ؟ پويىز نېمە ئۈچۈن تاغلىق كەنتتىكى كىشىلەرگە شۇنچىۋالا ئۆزگىرىشلەرنى ئېلىپ كېلىدۇ؟ thI F&  
 Ymg|4 %O@  
شياڭشۆ بىلەن باشقا قىزلار ئوتتۇرىسىدا قانداق ئوخشاشلىق ۋە ئوخشىماسلىقلار بار؟ شياڭ شۆ قانداق قىز؟ باھا بېرىڭ. [Al&  
 ~vyf4TF<#  
پارچىلارنى ئوقۇپ تەھلىل قىلىڭ: 2+e}*&iQpp  
 `Tv[DIVW  
  تولۇنئاي ئاستا كۆتۈرۈلۈپ،جىممىدە ياتقان جىلغىنى،كۈمۈشتەك چىغىر يوللارنى،كۈز كېلىش بىلەن ئەتراپتا سولىشىپ ياتقان ئوت-چۆپلەرنى،قۇرۇپ كەتكەن  دەرەخ شاخلىرىنى،توپ-توپ چاتقال تىكەنلەرنى،غەلىتە تاشلارنى،تاغ-جىلغىلارنى قاپلىغان دەل-دەرەخلەرنى،ھەتتا شياڭشۆنىڭ قولىدىكى كىچىككىنە قېرىنداش قاپچۇقىنىمۇ يورۇتىۋەتتى. T( U_  
  مان ئۇ ئەمدى ئۇنىڭغا سىنچىلاپ قاراپ باقاي دېدى.ئىچىدە،نېمە ئۈچۈن يول بۇيى پويىزدا ئۇنىڭغا تەپسىلىي قاراپ باقمىغاندىمەن،دەپ ئويلىدى.ئەمدى ئاي يۇرۇقىدا،ئۇنىڭ سۇس يېشىل رەڭدە ئىكەنلىكىنى،تېشىدا ئىككى تال تاقىسىمان نېلۇپەر گۈلى بارلىقىنى كۆردى.ئۇنى ئاۋايلاپ ئېچىپ،پارتىدىشىنى دوراپ ئاستا ئۇرۇپ قويۇۋېدى،«تارس» قىلىپ ئۆزلۈكىدىن ئېتىلىپ قالدى.ئاغزىنى ئېچىپ،دەرھال بىر نېمە سېلىشنى ئويلىدى.يانچۇقىدىن يۈزماي قۇتىسىنى ئېلىپ ئۇنىڭ ئىچىگە سېلىپ،ئاغزىنى يەنە ئېتىپ قويدى.مانا ئەمدى بۇ قېرىنداش قاپچۇق ھەقىقىي مەنسۇپ بولغانىدى.راست،ئۇ يەنە ئەتىنى كۆز ئالدىغا كەلتۈردى: ئەتە مەكتەپكە بارغاندا،قىزلار ھېلىقىدەك يەنە كوچىلاپ سورىسىدى،دەپ ئۈمىد قىلدى. E&[{4Ml  
 pe 1R(|H  
     1.پارچىدا قانداق تەسۋىر قوللىنىلغان؟ iMDM1}b  
 .nx 2";oi  
   تەبىئىي مۇھىت تەسۋىرى،روھىي ھالەت تەسۋىرى،ھەرىكەت تەسۋىرى قوللىنىلغان. {+Rog/;S'  
 [J?aD`{#O  
       2.پارچىدا قوللىنىلغان ئىستىلىستىكىلىق ۋاستىلەرنى ئېيتىپ بېرىڭ. @emK1iwm  
 Ju1D = b  
     ئوخشىتىش، (كۈمۈشتەك چىغىر يوللارنى) سۈپەتلەش(جىممىدە ياتقان جىلغىنى،كۈمۈشتەك چىغىر يوللارنى، سولىشىپ ياتقان ئوت-چۆپلەر،قۇرۇپ كەتكەن  دەرەخ شاخلىرى،توپ-توپ چاتقال تىكەنلەر،غەلىتە تاشلارنى،تاغ-جىلغىلارنى قاپلىغان دەل-دەرەخلەر، كىچىككىنە قېرىنداش قاپچۇق) $#9;)8J  
 Q7jb'y$ozO  
   3.پارچىدىكى «ئۇ» كىم؟ «ئۇ» نېمە ئۈچۈن «ئەتە مەكتەپكە بارغاندا،قىزلار ھېلىقىدەك يەنە كوچىلاپ سورىسىدى» دەپ ئۈمىد قىلىدۇ؟ #_^Lb]jkM  
پارچىدىكى «ئۇ» شياڭشۆ،ئۇ ئۇ شەھەر بالىلىرىدەك قېرىنداش قاپچۇقىغا ئىگە بولغانلىقىنى،ئۇنى بىر سېۋەت تۇخۇمغا تېگىشكەنلىكىنى ئېيتىپ بەرمەكچى…ئۇنىڭ يېڭىلىققا،كەلگۈسىگە ئىنتىلىپ تۇرىدىغانلىقىنى بىلىۋېلىشقا  بولىدۇ. jtW!"TOY  
T[UN@^DP(  
 }HFN3cq;C  
 "Q@ronP(~  
دانكو q _A!'sm@)  
ماكسىم گوركى YIQ 4t  
«دانكو  » ناملىق بۇ پارچە ماركىسىم گوركىي (1868-1936) نىڭ «ئېزىزگىل موماي  » (1895 ) ھېكايىسىنىڭ ئاخىرقى قىسمى بۇلۇپ ، بۇ پارچىنىڭ ئۆزىمۇ مۇكەممەل ھېكايىلىك خۇسۇسىيەتكە ئىگە . R{ 
 'vbsvT  
1. رومانتىزىملىق ئەدەبىياتنىڭ نەمۇنىسى بولغان «دانكو  » ناملىق ھېكايىدە ، باي فانتازىيە ، كۈچلۈك مۇبالىغچە ، ئوتتەك قايناق ھېسىيات ، ئاجايىپ سىيۇژىت ، ئالاھىدە خاراكتىر ، ئۆزگىچە تىل ئارقىلىق رومانتىك قەھرىمان دانكونىڭ ئوبرازى ناھايتى مۇۋەپپقەىيەتلىك يارتىلغان . ھېكايىدە دانكونىڭ ھىچنىمىدىن قورقمايدىغان قەھرىمانلىق جاسارىتى قىزغىن مەدھىيلەنگەن . سىلەر بۇ ھېكايىنى پىششىق ئوقۇپ ، دانكونىڭ قانداق تىپ ۋە قانداق ئوبراز ئىكەنلىكىنى تەھلىل قىلىڭلار . Z>:NPZODf  
 5Ha9lM2gh  
جاۋاب : ئەسەردە تەسۋىرلەنگەن دانكو – باتۇر ، مەردانە ، ئوت يۈرۈك ، بارلىقىنى خەلقنىڭ ئەركىنلىكى ، بەخىت – سائادىتى ئۈچۈن بېغىشلىغان نىجاتكارلارنىڭ غايىۋى تىپى شۇنداقلا ئۇ غايىۋىلاشتۇرۇلغان رومانتىك ئوبراز . ئۇ ئۆز خەلق ئالدىدىكى بىرى ئۈلۈم ، جاپا دەھشىتىدىن قورقۇپ ئارقىغا يېنىپ يات تائىپىگە تەسلىم بۇلۇپ ، قۇللۇققا مەھكۇم بۇلۇش ، يەنە بىرى قۇربان بۇلۇشتىن قورقماي ، جاڭگاللىق ۋە سازلىقنىڭ ئۆلۈم دەھشىتىنى يېڭىپ يول تېپىپ يورۇق دۇنياغا يېتىپ ، ئازادە يېڭى ھايات يارتىشتىن ئىبارەت ھايات – ماماتلىق تاللاش پەيتىدە مەردانە كۆكرەك كىرىپ چىقىپ ، كۆپچىلىكنى باشلاپ قاراڭغۇ جاڭگاللىق ئىچىدە يول تېپىپ ماڭىدۇ . ئەمما نادان ، ئۇرۇش ۋە قاراڭغۇلۇقنىڭ ۋەھىمىسىدىن قورقۇپ كەتكەن ، يول يۈرۈش جەريانىدىكى جاپا – مۇسەققەتتىن ھېرىپ كەتكەن خەلق دانكونىڭ ئۆزلىرىنى باشلاپ جاڭگاللىقتىن چىقىپ كېتىشىگە ئىشەنمەيدۇ . بىزنى قەستەن ئازابلاۋاتىدۇ دەپ قاراپ ئۇنى ئۆلتۈرمەكچى بۇلىدۇ . دانكو چۈشەندۈرسىمۇ كۆپچىلىك ئۇنىڭ گېپىگە ئىشەنمەيدۇ . بۇ ھالنى كۆرگەن دانكو مۇھەببەت ، غەزەپ ، ئازاپ ، ئېچىنىشتەك مۇرەككەپ ھېسىيات بىلەن ئۇلارغا خىتاپ قىلىدۇ ھەمدە ئۆزىنىڭ ھايات – ماماتىنى قايرىپ قويۇپ ، يۈرىكىنى سۇغۇرۋىلىپ قاراڭغۇ جاڭگالنى يۇرۇتۇپ ، كۆپچىلىكنى ھاياتلىق مەنزىلىگە باشلاپ بارىدۇ . غەلبە تەنتەنىسىگە چۆمگەن كىشىلەر ئۆز يول باشچىسىنىڭ كۈرەشتە ئوينىغان رولىنى ئەستىن چىقىرىپ قويىدۇ . بىرى ئۇنىڭ مەغرۇر يۈرىكىنى دەسسىۋالىدۇ – دە مەشئەلدەك نۇر چېچىپ ئەتراپنى يۇرۇتۇۋاتقان يۈرەك نۇردەك چېچىلىپ مەڭگۈگە ئۆچمەيدىغان نۇرغا ئايلىنىپ جاھانغا تاراپ كېتىدۇ . ئاپتۇر مانا مۇشۇنداق يۈكسەك دەرىجىدە ئالگورىيەلەشتۈرۈش ، مۇبالىغە قىلىش ، مول تەسەۋۋۇر ئارقىلىق يۈكسەك دەرىجىدە غايىۋىلەشتۈرۈلگەن دانكو ئوبرازىنى ياراتقان ھەم ئۇنىڭغا روشەن ئىچكى ھېسىياتنى سىڭدۈرگەن . Lo{ E:5q  
 }YGV\Nu  
2. بۇ ھېكايە قايسى خىل بايان قىلىش ئۇسۇلى ۋە نەچچىنجى شەخىس تىلىدا يېزىلغان ؟ ھېكايە ۋەقەلىكى قانداق ئورۇنلاشتۇرۇلغان ؟ ھېكايىنىڭ كولمىناتسىيە نوقتىسى قايسى ؟ n' n/Tu   
 IA8f*]?  
جاۋاب :بۇ ھېكايىنىڭ بايان قىلىنىش ئۇسۇلى ۋە ھېكايە قۇرۇلمىسى ئۆزىگە خاس ئالاھىدىلىككە ئىگە بۇلۇپ ، ۋەقەلىك ئىككى لىنىيە بويىچە ئورۇنلاشتۇرۇلغان ، يەنە بىر لىنىيە ئىزىرگىل موماينىڭ مەنگە ھېكايە سكزلەپ بىرىش لىنىيىسى بۇلۇپ ، بۇ ھېكايە يېزىلغان ئىجتىمائى رىئاللىق بىلەن مۇناسىۋەتلىك . بۇ تەرتىپلىك بايان ، بىرىنجى شەخىس تىلدا يېزىلغان . يەنە بىر لىنىيە ئېزىرگىل موماي ھېكايىسىدە گەۋدىلەنگەن دانكونىڭ يۈرىكىنى سۇغۇرۇپ ئېلىپ ، خەلققە يول باشلاپ ئۇلارنى قۇتۇلدۇرغانلىق ۋەقەسى ، بۇ ‹دانكو  » ھېكايىسىنىڭ ئاساسى مەزمۇنىنى تەشكىل قىلدىغان ، رومانتىكلىقى كۈچلۈك بولغان قەدىمكى زاماندا يۈز بەرگەن ۋەقە . بۇمۇ ئۆز لىنيىسىدە تەرتىپلىك باياندا ئۈچىنجى شەخىس تىلىدا بايان قىلىنغان ھېكايىنىڭ كىيىنكى لىنيىسى ئالدىنقى لىنيىگە قىستۇرما بايان شەكىلدە گىرەلەشتۈرۈلگەن . ئاپتۇر ھېكايىنى مۇنداق ئۆزگىچە ئورۇنلاشتۇرۇش ئارقىلىق ئكزى ياشاۋاتقان ئىجتىمائى رېئاللىق ، ھاياتلىق دۇنياسىنى دانكو ۋە ئۇنىڭ ئادەملىرى دۇچ كەلگەن پاجىئەلىك تەقدىر بىلەن پارالىللاشتۇرۇپ ، ئۆز رىئاللىقىغا بولغان نارازىلىقى ۋە غەزەپ نەپرىتىنى ئىپادىلەش بىلەن بىرگە ، دانكوغا ئوخشاش يۈكسەك خەلقپەرۋەرلىك روھىغا ئىگە كىشىلەرنىڭئوتتۇرىغا چىقىشىغا مۇھتاج ئىكەنلىكىنى ۋە بۇنى ئارزۇ قىلىدىغانلىقىدىن ئىبارەت ئىدىيىۋى ھېسىياتىنى مۇۋەپپەقىيەتلىك ئىپادىلىگەن . yVU^M?`#  
 QwW&\h[8?  
ئەسەردە دانكونىڭ ئەڭ ھالقىلىق پەيتتە كۆكسىنى يېرىپ ، يۈرىكىنى سۇغۇرۋىلىپ ئىگىز كۆتۈرۈپ كۆپچىلىككە يول باشلىغانلىقى ھېكايىنىڭ كولمىناتسىيە نوقتىسىدۇر . @vC4[:"pD}  
 DE}K~}sbd  
3. ھېكايىنىڭ باش ۋە ئاخىرىدىكى مەنزىرە تەسۋىرىنىڭ ھېكايە مەزمۇنى بىلەن قانداق مۇناسىۋىتى بار ؟ ئۇ ھېكايىنىڭ باش تېمىسىنى ئېچىپ بىرىشتە قانداق رول ئوينايدۇ ؟ x nsLf?>]  
 }7|1  
جاۋاب : ھېكايىدە دانكونىڭ پارلاق جەڭگىۋار ئوبرازى دەھشەتلىك ، قورقۇنچلۇق ، ۋەھىمىلىك ، قاراڭغۇ جاڭگال ۋە چاتقاللىق مەنزىرسى ئىچىدە يارتىلغان ۋە تىپىكلەشتۈرۈلگەن بۇلۇپ ، بۇ مەنزىرە تەسۋىرى ئاپتۇرنىڭ ئىدىيىسىنى ئېچىپ بىرىشتە ھالقىلىق رول ئوينايدۇ . ئاپتۇر ئېزىرگىل موماي ھېكايىسىنى باشلاشتىن ئىلگىرىكى ۋە ھېكايە ئاخىرلاشقاندىكى تەبىئەت مەنزىرلىرىدە سۈرلۈك ، قارا ئېغىر بۇلۇت ، يولتۇزلارنىڭ يورۇقىنى ھەر قەدەمدە ئۆچۈرۈپ باراتتى ، دېڭىز گۈرۈلدەيتتى ، ئىت ھاۋشىماقتا ، بۇلۇتلارنىڭ قاراڭغۇ كۆلەڭگۈسى ، قاراڭغۇلىشىپ ، دەھشەتلىك تۇيغۇ ئالغان ، جىمجىت ھەم قاراڭغۇ دالا ئاساماندىكى قارا بۇلۇتلار قاتارلىقلارنى ۋە ئۇچقۇنلارنى تەسۋىرلىگەن . بۇ مەنزىرلەر دانكونى مەيدانغا چىقارغان مەنزىرە بىلەن مەزمۇنداش بۇلۇپ ئاساسى ۋەقەنى ئوتتۇرغا چىقىرىشتىكى يىپ ئۇچى بىلەن تەمىنلەش بىلەن بىرگە ، ئوخشاش مەنزىرە ، ئوخشاش مۇھىت ئىچىدە ئوخشاش قەھرىمانلارنىڭ مەيدانغا چىقىشى ۋە مەيدانغا چىقىشىنى ئۈمۈد قىلىشتىن ئىبارەت باش تېمىنى گەۋدىلەندۈرۈش رولىنى ئوينايدۇ . V,lOt4b  
 q/4J.j L  
4. ھېكايىنى قايتا- قايتا ئوقۇپ ، ئۇنىڭ ئاساسى ۋەقەلىكىنى ئاغزاكى بايان قىلىپ بېرىڭلار ( جاۋابى قىسقارتىلدى ) }aa'\8  
 vYwYQG  
5. تۆۋەندىكى پارچىلارنى ئوقۇپ ، ئۇنىڭدا ئىپادىلەنگەن چوڭقۇر ئىدىيىۋى مەزمۇننى ۋە دانكونىڭ قانداق خاراكتېرغا ئىگە تىپ ئىكەنلىكىنى تەھلىل قىلىڭلار : "jeb%k   
 EizKoHI-z  
- « ئۇ بىردىن ئۆز كۆكسىنى قولى بىلەن ياردى – دە ، ئىچىدىن يۈرىكىنى يۇلۇۋىلىپ ، بېشىدىن ئېگىز قىلىپ كۆتۈردى . يۈرەك خۇددى كۈنگە ئوخشاش ، ھەتتا كۈندىنمۇ يورۇق بۇلۇت لاۋۇلدىدى ، مانا ئەمدى ئادەملەرگە بولغان ئۇلۇغ مۇھەببەت پانۇسى بىلەن يۇرۇغان پۈتۈن جاڭگاللىق جىمجىتلاندى ؛ قاراڭغۇ زۇلمەت يورۇقچىلىقتىن قېچىپ جاڭگاللىقنىڭ ئىچكىرسىدىكى سېسىق سازلىققا بېرىپ تىقلىدى . ئادەملەر ھاڭ – تاڭ بۇلۇپ ، تاشتەك قېتىپ قېلىشتى . DU0zez I9  
 d[@X%  
- يۈرۈڭلار ! – دىدى دانكو لاۋۇلداپ يېنىۋاتقان يۈرىكىنى ئىگىز كۆتۈرگەن ھالدا ، ئۆزى ئۇلارنىڭ ئالدىغا چۈشۈپ ، ئادەملەرنىڭ يولىنى يۇرۇتۇپ ماڭدى ...... cM(:xv  
 xK *b1CB  
باتۇر دانكو كەڭ دالىغا كۆز تاشلىدى ھەم خوشاللىق كۆزلىرى بىلەن بۇ ئازاد يەرگە بېقىپ مەغرۇرلىنىپ كۈلدى . شۇنىڭدىن كېيىن يېقىلدى – دە، جان تەسلىم قىلدى ...... Sq>d t[7  
 bkOv2tZ  
- مانا ، گۈلدۈرماما گۈلدۈرلەرنىڭ ئالدىدا پەيدا بۇلدىغان ھاۋارەڭ ئۇچقۇنلار ئەنە شۇ يۈرەكتىن تارقالغان ! D$w6V  
 ep!Rf:  
جاۋاب : بۇ پارچىلاردا «ئادەملەرگە بولغان ئۇلۇغ مۇھەببەت  » ۋە يۈكسەك قەھرىمانلىق ، باتۇرلۇققا كۈچلۈك مەدھىيە ئۇقۇلغان . Lu?C- $a C  
 Kfbb)?  
بۇ پارچىدىن بىز دانكونىڭ خەلق ئۈچۈن پاك يۈرىكىنى ، ھاياتىنى بېغىشلاشتەك باتۇرانە قەھرىمانلىق غايىۋى ئوبرازىنى كۆرەلەيمىز . u4t7Ie*Q  
 td (li.,  
\o z#l'z  
تىپ ئىىسىم [ر‹گرېك] ①ئورتاق ئالاھىدىلىككە ئىگە بولغان شەيئىلەرنىڭ مەۋجۇت بولۇپ تۇرغان تۈرى. نۇسخسى، قان تېپى، يېڭى تىپ. * ئۇلار ھەرقانچە قارا كۆڭۈل بولسىمۇ، بەرىبىر ئادەم تىپىغا كىرىدىغان بولغاچقا، بىر ئاز ئويلىنىدىغاندۇر. ② ئىجىتمائىي، كەسپىي، سىياسىي، ئەخلاقىي ۋە باشقا جەھەتلەردىكى بەلگىلىرى ئوخشىشىپ ياكى يېقىنلىشىپ كېتىدىغان كىشىلەر ۋەكىلى. تېىلغۇ تەييارلىقىدا مەيدانغا كەلگەن ئىلغار تىپلارنى تۇتۇپ، ئۇلارنىڭ تەجرىبىلىرىنى كېڭەيتىش لازىم. ③ ‹ئەد› مەلۇم ئىجىتمائى گۆرۇھتىكى كىشلەرگە خاس خاراكتېرلىك خۇسۇسىيەتلەرنى ئەكس ئەتتۈرگۈچى ئىندىۋىدۇئاللاشتۇرۇلغان بەدىئىي ئوبراز. ④ئاساسلىق، روشەن ئالاھىدىلىكلىرى ئورتاق بولغان ئۆسۈملۈك ياكى ھايۋانلارنىڭ، بىرلەشتۇرۇپ يىغىنچاقلانغان بۆلۈنمىسى، مەسىلەن، ئىپتىدائىي ھايۋانلار تىپى. يالىڭاچ ئۇرۇقلۇق ئۆسۈملۈكلەر تىپى قاتارلىقلار EEEh~6?-e  
 !{ y@od@T  
«دانكو»ناملىق ئەسەر قانداق ئىجادىيەت ئۇسۇلىدا يېزىلغان؟ 0\X\izQ5  
     رومانتزملىق ئۇسلۇبدىكى ئەسەرلەر قانداق ئالاھىدىلىككە ئىگە؟ vDp8__^  
 ~ 8PZ5;g  
  X2#2C/6#u  
 / kF)  
كۆۋرۈك بويىدىكى بۇۋاي y%&q/tk  
ھېمىڭۋاي AuvkecuIh  
ھېمىڭۋاينىڭ ئۇسلۇبى كىشىنى تولىمۇ ھۇزۇرلاندۇرىدۇ.ياۋرۇپا ۋە ئامېرىكىدا ئۆزگىچە خارەكتېرگە ئىگە.بولۇپمۇ ئۇنىڭ«ئەلۋىدا،قورالىم»(1929)، «بوۋاي ۋە دېڭىز»(1952)دېگەن ئەسەرلىرى بىر مەھەل تازا بازار تاپقان.ئۇ ئىپادىلەش سەنئىتىگە ئاجايىپ كامىل بولغاچقا،1954-يىلى نوبىل مۇكاپىتىغا ئېرىشكەن. &agWaf1%a  
 d?y4GkK  
ھېمىڭۋاي سۆز ئىشىلتىشكە ناھايتى ماھىر،بولۇپمۇ«تېلېگىرامما شەكلى»دىكى قىسقا دىئالوگلار ئارقىلىق پېردۇناژلارنىڭ خارەكتىرىنى يېڭى ېە تەبىئىي ھالدا سۆرەتلەپ چىقالايدۇ.قىسقا-قىسقا مەنزىرە تەسۋىرلىرى ئارقىلىق باش قەھرىمانىڭ روھى دۇنياسىنى روشەن گەۋدۈلەندۈرۈپ بېرەلەيدۇ. ھېمىڭۋاينىڭ قەلىمىدىن ھاياتلىقنىڭ قېنىق رەڭلىرىنى كۆرگىلى بولمايدۇ،ئىجتىمائىي تۇرمۇش كۆرۈنۈشلىرىمۇ بىر قەدەر ئاز ئۇچىرايدۇ.ئۇ تۇرمۇشنىڭ تار كوچىلىرىدىكى يەككە-يىگانە پېرسۇناژلارنى سىدام سىزىش ئۇسۇلى بىلەن قەغەز يۈزىدە كونكىرىت جانلىق تەسۋىرلەپ،ئوقۇرمەنلەرنى پېرسۇناژ قەلبىنىڭ چوڭقۇر قاتلاملىرىدىكى ئىچكى تۇيغۇلىرى ۋە يۇشۇرۇن ئەكىس ئەتتۈرگەن ئىجتىمائىي ئەھمىيىتى بىلەن تەسىرلەندۈرىدۇ.بۇ ھېمىڭۋاينىڭ ئۆزگىچە سەنئەت ئۇسلۇب ۋە ئىجادىيەت مىلودىيىسىنى شەكىلەندۈرگەن. *l"T$H   
 h\$$JeSV]  
«كۆۋرۈك بويىدىكى بوۋاي»دېگەن بۇ قىسقىغىنا ھېكايىدە ھېمىڭۋاينىڭ بۇ خىل ئىجادىيەت ئالاھىدىلىكى تولۇق ئىپادىلەنگەن. YDIG,%uv  
 S4Pxc ]!  
ھېكايە باشلىنىش بىلەن،ئوقۇرمەنلەرنىڭ كۆز ئالدىغا جانلىق بىر كۆرىنىش كېلىدۇ:لەيلىمە كۆۋرۈكتىن قىستىلىپ ئۆتۈۋاتقان ھارۋا،ماشىنا،پىيادىلەر،ئۈستۋېشى توپا-چاڭ،ھېرىپ ھېچ مادارى قالمىغان كۆۋرۈك بويىدائۆزى يالغۇز ئولتۇرغان بوۋاي...مانا بۇ بىر نەچچە قۇرلا كېلىدىغان سۆز ئارقىلىق دۈشمەنلەرنىڭ يېقىنلاپ كېلىشى بىلەن كىشىلەرنىڭ جان قايغۇسىدا گاڭگىراپ قالغانلىقنى چىنلىق بىلەن تەسۋىرلەپ،غېرىبسىنىب قالغان يالغۇز بوۋاينىڭ ئوبىرازىنى تېخىمۇ يارقىن ئىپادىلىپ بەرگەن. ~IY%  
 )\1@V+!E%  
«بوۋاي ھېرىپ كەتكىنىدىن پۇتىنى يېرىم قەدەم يۆتكەشكىمۇ ماجارى قالمىغانىدى.»ئەمما،ئۇنىڭ شۇ چاغدىكى ئىچكى دۇنياسى قانداق ئىدى؟ ھېمىڭۋاي بۇنى «كۈلۈمسىرىدى»دېگەن سۆز ئارقىلىق شەرھىيىلىگەن. r7RIRg_  
 /}((l%UE.  
كۆۋرۈك بېشىدا دۈشمەنلەرنىڭ كېلىشىنى كۆزىتىپ تۇرۇۋاتقان ئەسكەر بوۋاينىڭ ئالدىغا كېلىپ،قەيەردىن كەلدىڭىز؟دەپ سورىغاندا،بوۋاينىڭ سولغۇن چىرايىغا كۈلكە يۈگىرىدۇ. J-[,KME_^  
 +=>,Pto<  
بۇ«كۈلكە»بوۋاينىڭ يۇرتىغا بولغان مۇھەببىتىنى ئەكس ئەتتۈرىدۇ.بۇ«كۈلكە»ئۇرۇش مەزگىلىدىكى بىر نەچچە مىڭلىغان كىشىنىڭ يۇرتىغا بولغان چوڭقۇر مۇھەببىتىنىڭ چوڭقۇر نامايەندىسى. )1Y{Q Y}l  
 VRVO-Sk  
ئەمما، ھېمىڭۋاي بۇ خىل ئورتاقلىق ئۈستىدە توختالمىغان،ئۇنىڭ ئۆتكۈر قەلىمى دەرھال بوۋاينىڭ ئىچكى دۇنياسىنى چوڭقۇرلاپ قېزىشقا ئۆتىدۇ.ئۇ ئەسكەر بىلەن بوۋاينىڭ بىر نەچچە ئېغىز دىئالوگى ئارقىلىق بوۋاينىڭ ئىچكى دۇنياسىنى ئېچىپ بېرىدۇ. ]RwpX ^ 1  
 {yB s7[Wn  
يەتمىش ئالتە ياشلىق بۇ بوۋاينىڭ ھېچبىر يۆلەنچۈكى يوق.ئىگە چاقىسىز،بىر مۈشۈك،ئىككى ئۆچكە بىلەن تۆت جۈپ كەپتەر ئۇنىڭ ئۆمۈرلۈك ھەمراھى.ئۇرۇش ئۇنى يۇرتىدىن  ئايرىلىشقا مەجبۇر قىلغان،گاڭگىرىتىپ قويغان،ئەس-يادىنى چىرمىۋالغان ئۇنىڭ بىلەن تەقدىرداش ئۆي ھايۋانلىرى.ئۇ ئۇلاردىن ئايرىلىپ قالغىنىغا ئۆكىنىدۇ ھەمدى ئۇلارنىڭ بىرەر پاجىىئىگە يولۇقۇپ قېلىشىدىن قاتتىق ئەنسىرەيدۇ. k6;?)~.  
 xI{)6t$`  
بوۋاي بىلەن ئەسكەرنىڭ ئون نەچچە ئېغىز دىئالوگىدا«مەن ئۆي ھايۋانلىرى بېقىۋاتاتتىم»دېگەن سۆزنى كۆپ قېتىم تەكرارلىشى ھەرگىزمۇ ئادىيلا ئېيتىلغان ئەمەس،بەلكى بۇ بوۋاينىڭ ئەڭ ئاخىرقى تەسەللىينى يوقاتقاندا،يۈرىكىنىڭ چوڭقۇر قاتلاملىرىدىن چىققان ئۈمىدسىزلەرچە نالىسى.ئاجىز قەلبنىڭ ئۇرۇشنىڭ ۋەھىمىسىدىن  مۇجۇلغان چاغدىكى ئەكس ساداسى.بۇ نالە ئۇرۇشقا قىلغان كۈچلۈك شىكايەت ۋە كۈرىشى.«كۆۋرۈك بويىدىكى بوۋاي»دېگەن بۇ ھېكايە ماھىيەت جەھەتتىن ئۇرۇشقا قارشى يېزىلغان بىر پارچە ئەيىبنامە.ۋەھالەنكى،ئۇرۇشقا قارشى بۇ ئەيىبنامە ھېمىڭۋاينىڭ قەلىمىدە باشقىچە بىر خىل ئۇسلۇبتا يېزىلغان. loEPr5 bL  
 V"[g.%%Y  
ھېمىڭۋاينىڭ ئاخىرىمۇ ئۆزگىچە بىر خىلى ئۇسلۇبتا چۈشۈرۈلگەن:ھارۋىنى قېلىن تۇمان قاپلاپ،ئەتراپنى ئىلغا قىلغىلى بولمايدۇ،كۆۋرۈك بويىدا ئولتۇرغا ئۈستىۋېشى توپا-چاڭ بوۋاي تىنماي:«مەن ئۆي ھايۋانلىرى بېقىۋاتقان» دەيدۇ. PoHg,n]  
 D+#E -8  
ئاپتۇ مانا شۇنىڭغا ئوخشاش ئاددىي تەسۋىرلەر ئارقىلىق ھېچبىر يار يۆلىكى يوق بىر بوۋاينىڭ ئۇرۇش ئوتى ھەممە يەرنى قاپلىغان،كىشىلەر جان قايغۇسىدا قالغان چاغدىكى ئۆزگىچە ئىچكى دۇنياسىنى ئېچىپ بەرگەن،ئۇرۇشنىڭ قەبىھلىكىنى پاش قىلغان.ھېكايىنى ئوقۇغاندا،ئۇلار خۇددىي تىرىكتەكلا تۇيۇلىدۇ،كىشىنى چوڭقۇر ئويغا سالىدۇ. ww) 
 Mhm@R@  
ئىخچام تىل يېڭى كۆرۈنۈش ۋە چوڭقۇر مەنە«كۆۋرۈك بويىدىكى بوۋاي»نىڭ سەنئەت جەھەتتىكى ئالاھىدىلىكىنى ۋۇجۇتقا كەلتۈرگەن.بۇ كىچىك ھېكايە ئارقىلىق بىز ھېمىڭۋاينىڭ ئىجادىيەت ئۇسلۇبىنىڭ ئومۇمىي كۆرۈنۈشىنى مەلۇم دەرىجىدە چۈشىنىۋالالايمىز،شۇنداقلا قىسقا قۇرلار ئارىسىدا چاقناپ تۇرغان سەنئەتتىن ھۇزۇر ئالىمىز. m1j*mtu  
 .14~J6  
«كۆۋرۈك بويىدىكى بوۋاي»ھەقىقەتەن ۋەقەلىك بىلەن ئارقا كۆرۈنۈش ياخشى بىرلەشتۈرۈلگەن ئېسىل ھېكايە. k}S :RK  
 c\/=iVw,  
دەرسخانا مەشىقلىرى: Juo^,  
 Z3%}ajPu[  
1.تاللاش سوئالى: jY  &k  
 !d'GE`w T  
1.«كۆۋرۈك بويىدىكى بوۋاي»ناملىق ئەسەردىكى خاتا قاراش:(   D) GmK^}=frj  
 "x%Htq@  
A.ئىجتىمائىي ئارقا كۆرۈنۈش قىسقا دېئالوگ ئارقىلىق ناھايتى جانلىق سۆرەتلەنگەن. P i=+/}  
 < 
B.بۇ ئەسەردە بوۋاينىڭ ئىچكى روھىيىتى ناھايىتى ئۇستىلىق بىلەن ئىپادىلەنگەن. 5sdn[Tt##  
 K ~uXO  
C.بۇ ئەسەردە ۋەقەلىك بىلەن ئارقا كۆرۈنۈش ياخشى بىرلەشتۈرۈلگەن. Id*Ce2B  
 }~2LW" 1'  
D.ئەسەردە بوۋاينىڭ ئىش پائالىيەتلىرى تەپسىلى ئىپادىلەنگەن. ~Cbc<[}  
 +\x,HsUc"  
2.ھېمىڭۋاي توغرىسىدىكى بايانلاردىن توغرىسى:(    D) #akpXdXs  
 {]*c 29b>  
A.ئۇ«بوۋاي ۋە دېڭىز»ناملىق ئەسەر بىلەن 1954-يىلى نوبىل مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن. Y1L[;)Hn  
 +ndaL hj'  
B.ئۇ«كۆۋرۈك بويىدىكى بوۋاي»ناملىق ئەسىرى بىلەن 1954- نوبىل مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن. 09|K>UC)v  
 ]"r&]qx7  
C.ئۇ«ئەلۋىدا،قورالىم»ناملىق ئەسىرى بىلەن 1956- نوبىل مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن. 9"NF/)_  
 8G9s 
D.ئۇ«كۆۋرۈك بويىدىكى بوۋاي»،« بوۋاي ۋە دېڭىز »ناملىق بىر قاتار ئەسەرلىرى بىلەن 1954- نوبىل مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن. XywE1}3  
 FFl!\y*0z  
Ⅱ.بوش ئورۇن تولدۇرۇش سوئالى: &@G:G(  
1.بۇ ئەسەر ـــــــــــــــــ لىق يازغۇچى ــــــــــــ نىڭ ـــــــــــ ژانىرىدىكى ئەسىرى. Ld\R:{M"  
   2.ھېمىڭۋاي سۆز ئىشلىتىشكە ناھايىتى ماھىر،بولۇپمۇ  «تېلېگرامما شەكىل» دىكى قىسقا دېئالوگلار ئارقىلىق پېرسوناژلار خاراكتېرىنى يارقىن ۋە تەبىئىي ھالدا سۈرەتلەپ چىقالايدۇ. @u.58H& }R  
   3.ئەسەردىكى 76 ياشلىق بۇۋاينىڭ ھېچبىر يۈلەنچۈكى يوق،ئىگە-چاقىسىز بىر مۈشۈك،ئىككى ئۆچكە بىلەن تۆت جۈپ كەپتىرى ئۇنىڭ ئۆمۈرلۈك ھەمراھى. 1.ئۇ تۇرمۇشنىڭ تار كوچىلىرىدىكى يەككە-يىگانە پېرسۇناژلارنى (سىدام سىزىش ئۇسۇلى)بىلەن(قەغەز يۈزىدە كونكىرىت جانلىق)تەسۋىرلەپ،ئوقۇرمەنلەرنى پېرسۇناژ قەلبىنىڭ چوڭقۇر قاتلاملىرىدىكى (ئىچكى تۇيغۇلىرى)ۋە(يۇشۇرۇن ئەكىس ئەتتۈرگەن ئىجتىمائىي ئەھمىيىتى)بىلەن تەسىرلەندۈرىدۇ. H6kR)~zhf  
 " f  
2. «كۆۋرۈك بويىدىكى بوۋاي»ھەقىقەتەن(ۋەقەلىك)بىلەن (ئارقا كۆرۈنۈش)ياخشى بىرلەشتۈرۈلگەن ئېسىل(ھېكايە). wZG\>9~  
 T,7Y7c/3V  
Ⅲ.قىسقىچە جاۋاب بېرىڭ: ,qA(\[  
 ht7l- AK  
  تۆۋەندىكىلەرنىڭ مەنىسىنى يېشىڭ: _|iSF2f,X  
 yaD~1"GA'O  
1.     پاسخا بايرىمى:- 5*E]ETo@R  
 rEv@Y D  
2.     فاشىزمغا قارشى ئۇرۇش:- YbR!+ 0\g  
 Hv!U| L  
Ⅳ.كۆنۈكمە سوئالى: LyZ.l*h%=m  
 io _1Y]N  
  جاۋاب بېرىڭ: Q(@U2a8  
  ھېمىڭۋاينىڭ ئىجادىيەت ئۇسۇلى جەھەتتىكى ئالاھىدىلىكنى يىغىنچاقلاڭ. 'w!Cn>  
 M}d_I+  
ھېمىڭۋاي سۆز ئىشىلتىشكە ناھايتى ماھىر،بولۇپمۇ«تېلېگىرامما شەكلى»دىكى قىسقا دىئالوگلار ئارقىلىق پېردۇناژلارنىڭ خارەكتىرىنى يېڭى ېە تەبىئىي ھالدا سۆرەتلەپ چىقالايدۇ.قىسقا-قىسقا مەنزىرە تەسۋىرلىرى ئارقىلىق باش قەھرىمانىڭ روھى دۇنياسىنى روشەن گەۋدۈلەندۈرۈپ بېرەلەيدۇ. ھېمىڭۋاينىڭ قەلىمىدىن ھاياتلىقنىڭ قېنىق رەڭلىرىنى كۆرگىلى بولمايدۇ،ئىجتىمائىي تۇرمۇش كۆرۈنۈشلىرىمۇ بىر قەدەر ئاز ئۇچىرايدۇ.ئۇ تۇرمۇشنىڭ تار كوچىلىرىدىكى يەككە-يىگانە پېرسۇناژلارنى سىدام سىزىش ئۇسۇلى بىلەن قەغەز يۈزىدە كونكىرىت جانلىق تەسۋىرلەپ،ئوقۇرمەنلەرنى پېرسۇناژ قەلبىنىڭ چوڭقۇر قاتلاملىرىدىكى ئىچكى تۇيغۇلىرى ۋە يۇشۇرۇن ئەكىس ئەتتۈرگەن ئىجتىمائىي ئەھمىيىتى بىلەن تەسىرلەندۈرىدۇ.بۇ ھېمىڭۋاينىڭ ئۆزگىچە سەنئەت ئۇسلۇب ۋە ئىجادىيەت مىلودىيىسى S)lkz'tdk  
 (gy#js #  
 بۇ ئەسەرنىڭ تارىخىي ئارقا كۆرۈنۈشىنى سۆزلەپ بېرىڭ. ?6yjy 
 d_CKP"TA  
2-دۇنيا ئۇرۇشى باشلانغان،كىشىلەر ھە دەپ جان قايغۇسىدا يۇرتىنى تاشلاپ قېچىۋاتقان مەزگىل ئارقا كۆرۈنۈش قىلىنغان. O?)3VT*  
 YwteZSbp6M  
بۇۋاي نېمە ئۈچۈن توختىماستىن «مەن ئۆي ھايۋانلىرىنى بېقىۋاتقان» دەيدۇ؟ U [S aY0Z  
 cJN7bA {  
ئاپتۇر ئۇرۇش مەزگىلىدىكى سان-ساناقسىز كىشىلەرنىڭ خاتىرىجەم تۇرمۇشىنى بۇزغان،ئىنسانىيەت قېلىپىدىن چىققان ئۇرۇشنىڭ رەزىللىكىنى پاش قىلىش،كىشىلەرنىڭ تنىچ تۇرمۇشقا بولغان يۈكسەك ئارزۇسىنى قىسقا،مەنىلىك جۈملىلەر ئارقىلىق ئىپادىلەپ بەرگەن،«مەن ئۆي ھايۋانلىرىنى بېقىۋاتقان» دېگەن جۈملە ناھايىتى قىسقا بولسىمۇ ، ئۇ ئۆز ئىچىگە ئالغان مەزمۇن تۇلىمۇ چوڭقۇر،ئۇنڭدا كىشلەرنىڭ خاتىرجەملىككە،تىنچلىققا بولغان تەلپۈنىشى،ئۇرۇشقا بولغان چوڭقۇر نارازىلىق ۋە غەزەپ يۇشۇرۇنغان. W=vG$  
 { D^{[I  
ھېمىڭۋاينىڭ تىل ئىشلىتىش جەھەتتىكى ئۇسلۇبىنى قىسقىچە تەھلىل قىلىڭ. ;-9=RI0  
 ھېمىڭۋاي سۆز ئىشىلتىشكە ناھايتى ماھىر،بولۇپمۇ«تېلېگىرامما شەكلى»دىكى قىسقا دىئالوگلار ئارقىلىق پېرسۇناژلارنىڭ خارەكتېرىنى يېڭى ۋە تەبىئىي ھالدا سۆرەتلەپ چىقالايدۇ.قىسقا-قىسقا مەنزىرە تەسۋىرلىرى ئارقىلىق باش قەھرىمانىڭ روھى دۇنياسىنى روشەن گەۋدۈلەندۈرۈپ بېرەلەيدۇ. ئىخچام تىل،يېڭى كۆرۈنۈش ۋە چوڭقۇر مەنە«كۆۋرۈك بويىدىكى بوۋاي»نىڭ سەنئەت جەھەتتىكى ئالاھىدىلىكىنى ۋۇجۇتقا كەلتۈرگەن. 1xD=ffM>8N  
 vk+VP 1D  
پارچىلارنى ئوقۇپ تەھلىل قىلىڭ: _(Sa4Vb=Q6  
 I Y2)?"A  
ـــــ مەن ئۆي ھايۋانلىرىنى بېقىۋاتقان،ـــــ بۇ قېتىم ئاۋازى ناھايىتى زەئىپ چىقتى،ــــــــ ئۆي ھايۋانلىرىنى بېقىۋاتقانىدىم. #,7e NM"  
مەن ئۇنىڭ ئالدىدا ئامالسىز قالغانىدىم.ئۇ پاسخا بايرىمىدىن كېيىنكى بىر يەكشەنبە كۈنى ئىدى،فاشس ئارمىيىسى ئىبورو زېمىنىغا يىقىنلاپ كىرىۋاتاتتى.ھاۋانى قېلىن تومان قاپلاپ كەتكەچكە،ھېچنېمىنى ئىلغا قىلغىلى بولمايتتى،ھەتتا دۈشمەنلەرنىڭ ئايرۇپىلانلىرىمۇ ئۇچۇشقا ئامالسىز قالغانىدى.ئايرۇپىلان ئۇچالمىدى.ئەمدى مۆشۈك ئۆز جېنىنى جان ئېتەلەيدۇ.دېمەك،بۇۋاينىڭ تەلىيى ئوڭدىن كەلگەنىدى. %70~M_  
 >SML"+>  
1.             پاسخا بايرىمى قانداق بايرام؟ |<#{"'/=  
  پاسخا ئى [ر] ‹دىن› ①خرىستىئانلارنىڭ، ئەيسانىڭ قايتا تىرىلىشىگە قاراپ ئۆتكۈزىدىغان دىنىي بايرىمى. بۇ بايرام ئەتىيازدا كۈن – تۈن تەڭلىشىپ، بىرىنچى قېتىم ئاي تولغاندىن كېيىن كېلىدىغان دەسلەپكى يەكشەنبە كۈنى ئۆتكۈزۈلىدۇ. ② يەھۇدىيلارنىڭ باھار پەسىلى ئۆتكۈزۈلىدىغان دىنىي بايرىمى c\iA89msp  
  «ئەمدى مۆشۈك ئۆز جېنىنى جان ئېتەلەيدۇ. دېمەك،بۇۋاينىڭ تەلىيى ئوڭدىن كەلگەنىدى.» بۇ جۈملىدىن ئاپتۇرنىڭ ۋە بۇۋاينىڭ قانداق ھېسسىياتىنى بىلىۋېلىشقا بولىدۇ؟ crqpV F]1]  
 بۇ قىسقا ،ئەمما ، مەنىلىك باياندىن ئاپتۇرنىڭ بۇۋايغا ھېسداشلىق قىلىش ھېسسىياتىنى بىلسەك، بۇۋاينىڭ ئەرمەك ھايۋانلىرىغا بولغان ئېچىنىش،ئۇرۇش ئالدىدىكى چارىسىزلىق ھېسسىياتىنى بىلگىلى بولىدۇ.ئاپتۇر گەرچە بۇۋاينىڭ مەيدانىدا تۇرۇپ ئۇرۇشقا بولغان پۇزتسىيىسىنى بىلدۈرمىگەن بولسىمۇ،ئاشۇ مەنىلىك جۈملىلەر ئىچىدە دۇنيا خەلقىنىڭ ئۇرۇشقا قارشى غەزەپ ئوتى يۇشۇرۇنغان دېيىشكە بولىدۇ. |(pRaiJ  
   «فاشس ئارمىيىسى ئىبورو زېمىنىغا يىقىنلاپ كىرىۋاتاتتى.ھاۋانى قېلىن تومان قاپلاپ كەتكەچكە،ھېچنېمىنى ئىلغا قىلغىلى بولمايتتى،ھەتتا دۈشمەنلەرنىڭ ئايرۇپىلانلىرىمۇ ئۇچۇشقا ئامالسىز قالغانىدى.ئايرۇپىلان ئۇچالمىدى.» دېگەن جۈملىدىن قايسى دەۋرنى ئارقا كۆرۈنۈش قىلغان دېيىشكە بولىدۇ؟ /e7O$L)   
  دۇنيا ئۇرۇشى مەزگىلىنى ئۆزىگە دەۋر ئارقا كۆرۈنۈش قىلغان. Qj,]N@7  
 lL{ 5SH 
2.    سان كارلوستىن ئۇنىڭ يۈرىكى ئىدى،يۇرتىنى تىلغا ئېلىپ،كۆڭلى خوشلىقىدا كۈلۈمسىرىگەنىدى. {7$c8i  
 O$IEn/%+  
بۇ بىر جۈملە كىمنىڭ قايسى ئەسىرىدىن ئېلىنغان،ئەسەرنىڭ ئىجادىيەت ئۇسلۇبى نېمە؟ . C&ktU4  
ھېمىڭۋاينىڭ «كۆۋرۈك بۇيىدىكى بۇۋاي» ناملىق ھېكىيىسىدىن ئېلىنغان.مۇدىرنىزملىق ئىجادىيەت ئۇسۇلىدا يېزىلغان. 5"HV BfFk  
 ]<H&+ &!  
بۇ جۈملىدىكى«كۈلۈمسىرەش»دېگەن سۆز قانداق مەنىدە قوللىنىلغان؟ بۇ كۈلكە نېمىنى ئىپادىلەيدۇ؟ MP_'D+LS  
 BDq%'~/^  
ئۇنىڭ يۇرتىغا بولغان چەكسىز مۇھەببىتىنى،كۈلكە ئۇنىڭ تىنچ دەۋردىكى ئاسايىشلىق،بەختلىك كۈنلىرىنى ئىپادىلەيدۇ. Cz 72?[6  
 V>R8GSx  
ئەسەردە قولىنىلغان ئاساسلىق ئىپادىلەش ئۇسۇلىرى قايسىلار؟ ;cPy1  
تىل تەسۋىرى،پىسخىك تەسۋىر،ئىجتىمائىي مۇھىت تەسۋىرى قاتارلىقلار قوللىنىلغان. Sg6"WV{<  
 Hz.(qW">5*  
  3H|_mX  
 t*>R`,j  
  5C q{XcXV  

tawpek 2011-03-07 19:29
ۋاي ئاللا........... Hd, p!_  
Sp}tD 
oiX+l5`pz  
ھازىر بۇنچىلىك بىرنىمە قىلالىغانلار پايدىلىنىش ماتىرىيالى بىسىپ تارقىتىۋاتىدۇ.  jcI&w#re  
aBNZdX]vzO  
مۇشۇنىڭ ئۆزىنى چۈشۈرۈپ بىسىپ چىقىرىپ كىچىك كىتاپچە قىلىپ ئىمتاھان مەيدانىنىڭ ئالدىدا ئولتۇرىدىغان بولسىمۇ 1 سائەت ئىچىدە نۇرغۇن پايدا دىسە. 7DIIx}A  
9:e YU =  
سىزدىكى خالىسلىققا ھىچنىمە توغرا كەلمىگۈدەك. u-tQ9ioKC  
HW7; {QMg  
پارچىلاپ يوللىغان بولسىڭىز مۇنبىرىمىزنى تىخىمۇ ئاۋاتلاشتۇرىۋىتەرسىزكەن. شۇ تاپتا مەن چىدىماي قالدىم. F35#dIs`&  
 OX"j#  
بۇمۇ  بوپتۇ، تەۋپىق ئىنىم  نادىرلاپ بولالماي جاپا تارتىپ كەتمىسۇن دىگەن ئوخشايسىز. mWyqG*-Hb  
ONCnVjZ  
لىكىن ئەدەبى بىلىملەرگە ئائىت يەرلىرىنى ئايرىم يوللىغان بولساق پايدىلىنىش ئۈنىمى تىخىمۇ ياخشى بولاركەن.

koksangun 2011-03-07 20:36
بىر قىسىملىرىنى يوللاپ بولغان ئىدىم ، مەقسىدىم كىتاب چىقىرىش بولغان بولسا ، بۇرۇنلا تۇتۇش قىلغان بولاتتىم . ئەمما ، تەۋپىق مۇنبىرىنىڭ خاسلىقى ئۈچۈن ئازراق بولسىمۇ تۆھپە بولۇپ قالار دەپ ئويلىدىم ...بۇمۇ تىل - ئەدەبىيات ئوقۇتۇشىمىزنىڭ ئېلكترۇنلىشىشى ئۈچۈندۇر ...

yaxar 2011-03-07 21:35
مان ئۇزۇندىن بىرى ئويلىغان، لىكىن ۋۇجۇتقا چىقىرالمىغان ئىشنى بۇ مۇنبەردىن كۆرۈپ بەك خۇشال بولدۇم. ئەسلىدىمۇ روھى ئويغاق ئوقۇتقۇچىلارنىڭ ئەڭ ئاۋانگارتلىرى بولغان ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىلىرى مۇشۇنداق بىر توپنى بۇرۇنلا مەيدانغا كەلتۈرىشىمىز كىرەك ئىدى، رەخمەت سىزگە، قولىڭىزغا دەرت كەلمىسۇن.

nasirdin 2011-03-07 22:44
كۆكسانغۇن: ھەقىقەتەن تەۋپىقنىڭ ئاۋانگارت ئىپتىخارلىرىدىن بىرى بولۇشقا مۇناسىپكەنسىز. كۆڭلىڭىز دەريادەك كەڭ، قەلبىڭىز غەبارسىز،پاك ۋە  چىن ئىنسانكەنسىز، سىزدە ئادىمىيلىك روھ،  ۋىجدانىي مەسئۇلىيەت ۋە بۇرچ تۇيغۇسى، مىللىي مائارىپ ئۈچۈن بېغىشلاش روھى ھەقىقەتەن ئۈستۈنكەن! سىز بۇ نۇقتىنى يېقىندىن بۇيانقى يازمىلىرىڭىز ئارقىلىق بىر تەرەپتىن نامايەن قىلىپ كەلدىڭىز، بۈگۈنكى بۇ خالىس يوللانىمڭىز سىزنىڭ نەچچە يىللىق ئوقۇتۇش جەريانىدىكى ئەجرىڭىزنىڭ مەھسۇلىكەن، سىز ھېچ ئايانمايلا، ئۇنى بىزگە، بىزگە ئوخشاش كەسپداشلىرىڭىزغا ئىككى قوللاپلا ئۆتۈنۈۋەتتىڭىز، سىزدىكى مىننەتسىز، تەماسىز تۆھپە قوشۇش روھى ۋە تىنىم تاپماي ئىشلەش قىزغىنلىقى، يۈكسەك پەزىلەت ئۆگىنىشمىزگە ئەرزىيدۇ، مەن شەخسەن بۇ روھىڭىزدىن تەسرلەندىم، سىزدىكى بۇ روھ ھەقىقەتەن تەۋپىق روھىدۇر، سىز تەۋپېقتەك ئىش قىلدىڭىز،  ئىشىنمەنكى ، سزنىڭ  ئەجرىڭىز مەڭگۈ تەۋپىقتە جۇلالايدۇ،سىزدىن ئىلھام ئالغان كەسپداشلارنىڭ قەلبىدە يالتىرايدۇ، قولىڭىزغا دەرت بەرمىسۇن، يەنىمۇ تىرىشقايسىز ئەي  خالىس، ئىزگۈ نىيەت، شەخسىيەتسىز، كەڭ قورساق، مەرت دوستۇم كۆكسانغۇن، تەۋپىقتە سىز ھەقىقىقەتەن سانغۇن بولۇشقا مۇناسىپ، ئەجرىڭىزگە بارىكاللا!

suzuk 2011-03-08 22:46
ھەقىقەتەن كۆڭلىڭىز دەرياكەن سىزنىڭ،نىمەدېگەن  كۆپ مەزمۇن ،بارلىق تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپ تىل-ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىلىرىنى  ئاجايىپ پايدىلىق ئىمكانىيەتلەر بىلەن تەمىنلەپسىز،رەھمەت!!! بەكمۇ تەسىرلەندىم ،بۇنىڭدىن كېيىن ۋاقتىم بولسىلا،شارائىت يار بەرسىلا (چۈنكى مەنمۇ «خوتۇن بولۇش تەس»  بولىۋاتقالارنىڭ بىرىدە...)مەنمۇ تور بېكەتنىڭ  تۆھپىكار ئەزاسى بولۇشقا تىرىشىمەن......

koksangun 2011-03-08 22:51
«سۈزۈك» نىڭ قەلبى نامىدەك سۈزۈك  بولسۇن ، يوللانمىلىرىڭىزنى تەۋپىقتە كۈتىمىز ...

kokbilyartay 2011-03-09 23:20
تولۇق ئوتتورا ايىللىقلارنىڭ ئەدەبىيات دەرسلىكى ئۈچۈن ئىزدىنىۋاتقان قوللىرىڭىزغا دەرت كەلمىسۇن، ھەر ۋاقىت ئىزدىنىۋاتقان تىرىشچان روھىڭىزغا بارىكاللا. مەن بۇ ماتىرىيالنى چۇشۈرىۋالدىم. ئۆزۈمنىڭ ئوقۇتۇش ئەمەلىيىتىمگە تەدبىقلاپ ئىشلىتىشكە تىرىشىمەن. رەھمەت سىزگە.

tawpek 2011-03-09 23:28
كۆكسانغۇن ئاكىمىزنىڭ خالىس بىغىشلاش روھى بىلەن ئەجىرلىرىم تىخىمۇ نامايەن بولىۋاتىدۇ. J -ePE7i  
8v7 1e>  
سىز ئۇيغۇر ئەدەبىيات مۇنبىرىمىزدىكى بىر سانغۇن بولوشقا ھەقىقى لايىقكەنسىز.

koksangun 2011-03-09 23:34
« كۆكسانغۇن ئاكىمىزنىڭ خالىس بىغىشلاش روھى بىلەن ئەجىرلىرىم تىخىمۇ نامايەن بولىۋاتىدۇ. !J =sk4T  
Q.Aw2  
سىز ئۇيغۇر ئەدەبىيات مۇنبىرىمىزدىكى بىر سانغۇن بولوشقا ھەقىقى لايىقكەنسىز . » E0/mSm"(T  
s!9dQ.  
ئۇنداق نامغا لايىق ئەمەسمەن ، مەن قولۇمدىن كەلسە ئۇيغۇر تىلى -ئەدەبىياتىنىڭ ئۇچۇرلىشىشى  ئۈچۈن بىر كىشىلىك ھەسسەمنى قوشالىسام شۇنىڭدىن خۇشاللىق تاپقان بولاتتىم ...مېنىڭ قىلغانلىرىم خىزمىتىم ، خالاس .

tawpek 2011-03-09 23:49
يىقىندا خىزمەتداشلىرىم ئارقىلىق قولومغا بىرمۇنچە ماتىرىياللار چۈشكەنتى ، تولوقسىز ئەدەبىياتىنىڭكەن، يوللاپ كۆپچىلىككە سۇناي دەپ قارىسام بۇ تىرىشچان كەسىپدىشىمىز ماتىرىياللارنى باشقىلارغا بىرىدىغان بولساڭ   دەپ    شۇنداق  باشلاپ  كىتىپتۇكى قىيامەتتىن سۆز ئىچىپ  دۇنيادىكى سىسىق گەپنىڭ ھەممىنى قىپتۇ. {ls+d x/  
Fxc)}i`   
كۆپىنچىسى  توردىن  يىغىلغانكەن ،  سىزنىڭ بۇ  بىر تال  تىمىدىكى  ماتىرىياللىرىڭىز ئالدىدا ھىچنىمە ئەمەسكەن. ]hud4i~  
__@zTSVb  
شۇ  ۋاقىتتا ئاندىن  سىزدىن ھەقىقى سۆيۆندۆم. 4gSH(*}  
$^ 'aCU0C  
ئاشۇ  كەسىپدىشىمىزنىڭ  قالدۇرغان  تىلفۇن  نومورىغا تىلفۇن قىلىپ بۇ  تىمىنى  كۆرسىتىپ  قوياي  دەپ ئۆزۆمنى بىسىۋالدىم.

nargizguli 2011-03-18 19:53
كۆڭلىڭىزنىڭ ئاقلىقى بۇ يازمىڭىزدا تېخىمۇ نۇرلىنىپتۇ. شەرەپكە لايىقسىز.

tawpek 2011-08-02 10:34
ئىچى دەريادەك كەڭ ئوقوتقۇچىلاردىنكەنسىز.  مەن جىنىمدا چىدىماي قالدىم.

laziya 2011-11-14 23:34
كۆكسانغۇن ئەپەندىم. مەن سىزنىڭ يوللىغان بارلىق ماتېرىياللارنى كۆرۈپ چىقتىم. شۇنداق سۆيۈندۈم.  بارلىق تىل - ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىلىرى سىزدەك ئىزدىنشچان، تىرىشچان، ئەستايىدىل بولغان بولساق، بىزنىڭ تىل - ئەدەبىيات ئوقۇتۇشىمىز تېخىمۇ گۈللەنگەن بولاتتى. ئەجرىڭىزگە رەھمەت. تىنىڭىز سالامەت بولسون.

koksangun 2011-11-15 16:09
引用第13楼laziya于2011-11-14 23:34发表的 : كۆكسانغۇن ئەپەندىم. مەن سىزنىڭ يوللىغان بارلىق ماتېرىياللارنى كۆرۈپ چىقتىم. شۇنداق سۆيۈندۈم.  بارلىق تىل - ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىلىرى سىزدەك ئىزدىنشچان، تىرىشچان، ئەستايىدىل بولغان بولساق، بىزنىڭ تىل - ئەدەبىيات ئوقۇتۇشىمىز تېخىمۇ گۈللەنگەن بولاتتى. ئەجرىڭىزگە رەھمەت. تىنىڭىز سالامەت بولسون.
)xl6,bq3  
.5tg4%l  
بۇ مەن قىلىشقا تېگىشلىك ئىش دەپ قارايمەن ، تەۋپىقتە سىزدەك ئەستايىدىل ئوقۇتقۇچى بىلەن بىر سەپتە ئىشلىگىنىمدىن سۆيۈنىۋاتىمەن ، بولسا سىزمۇ دائىم يوللاپ تۇرۇڭ ، ئۇزاققا قالماي تەۋپىقنى تىل - ئەدەبىيات ئوقۇتۇشىدىكى ماتېرىيال ئامبىرىغا ئايلاندۇرۇشقا كۆزىمىز يېتىپ تۇرۇپتۇ .

hawaguli 2011-12-08 12:01
سىز ئۇيغۇر ئەدەبىيات مۇنبىرىمىزدىكى بىر سانغۇن بولوشقا ھەقىقى لايىقكەنسىز !!!     

tawpek 2011-12-08 15:20
ھاۋاگۇلنىڭ ئىيىتقانلىرى بەرھەق.

nazperwer 2011-12-08 15:23
سىزنى ئاللاھ ئۆز پاناھىدا ساقلىغاي !

tawpek 2011-12-08 15:25
تىكىستى يوللانغان بولسا ئوقار ئىدۇق.

naznin 2012-10-15 12:09
ئاجايىپ ئۇلۇغ ئىشلارنى قىلۋاتىسىز،ئاللاھ قوللىرىڭزغا دەرت بەرمىسۇن.

قۇياش 2012-10-15 13:29
       بۇ مەزمۇننى      قا كۆچۈرۈپ باقسام 166بەت چىقتى .ھەقىقەتەن ئەجرىڭىزنى تىل بىلەن تەسۋىرلەشكە ئاجىزلىق قىلدىم. سىزگە سالامەتلىك يار بولسۇن.

erpan0992 2013-06-27 23:33
سىز ئۇيغۇر ئەدەبىيات مۇنبىرىمىزدىكى بىر سانغۇن بولوشقا ھەقىقى لايىقكەنسىز . =e j'5m($3  
مۇشۇنداق پايدىلىنىش توپلام لىرىنى ئىزدەپلا يۈرەتتىم ،،،،،بەك خۇش بولدۇم،،ئاللاھ قولىڭىزغا  دەرت بەرمىسۇن،،،،كۆپ رەھمەت...داۋاملىق يوللاپ  تۇرغايسىز....

tawpek 2013-09-17 13:54
تولوقسىزغا  ماسلاشتۇرۇپ  ئاپتۇر تەرجىمھالىدى پايدىلنىۋالدىم. C(jUM!m  
Q(0eq_X|6  
نەسىرنىڭ   تۈرلىرىدىن باشلاپ ئەتە ئۆزلەشتۈرەي

tawpek 2013-09-18 15:14
مەمتىمىن ھۇشۇرنى  كوچۇرۋالسام   بۇنىمۇ  يادلىتىپ  بولىدىكەنمە.


查看完整版本: [-- تاللانما دەرس 2-3نىڭ ئومۇمىي تەكرارى --] [-- top --]


Powered by phpwind v8.7 Code ©2003-2011 phpwind
Gzip enabled